Biola

Organelle komórkowe Komórka – podstawowa, najmniejsza jednostka budulcowa i funkcjonalna organizmu pełniąca wszystkie jego funkcje: wydalanie, wydzielanie, rozmnażanie, oddychanie, odżywianie, a także ruch i transport.

Cytoplazma -żółtko bezbarwne ,ciągliwe, bezzapachowe, bezsmarowa substancja(podobna do białka jaj) na terenie cytoplazmy znajdują się składniki plazmatyczne komórki. Skład chemiczny woda do90% , białka , tłuszcze , cukry, rożnego rodzaju jony. Wykazuje ruchy pulsacyjne, rotacyjne, cyrkulacyjne. W wyniku ruchów transportowanesa sybstanmcje z jednej komórki do drugiej Funkcje cytoplazmy: transport, środowisko wielu reakcji chemicznych, jest materia komórki w której zawieszona jest organella Cytoplazma podstawowa jest wypełniającą komórki substancją o pozornie jednolitej strukturze, mogącą przyjmować różną postać od cieczy do galaretki (żelu). W niektórych typach cytoplazmy (np. u pierwotniaków) można zaobserwować wyraźnie rozróżnienie na dwa obszary: • •

przylegającą do błony komórkowej ektoplazmę "bardziej wewnętrzną" endoplazmę.

Reticulum endoplazmatyczne: Retikulum endoplazmatyczne, siateczka śródplazmatyczna, siateczka wewnątrzplazmatyczna, ergastoplazma, ER - wewnątrzkomórkowy i międzykomórkowy system kanałów odizolowanych od cytoplazmy podstawowej błonami (membranami) biologicznymi. Tworzy nieregularną sieć cystern, kanalików i pęcherzyków. Siateczka śródplazmatyczna jest szczególnie rozbudowana w komórkach, w których zachodzi intensywna synteza białek. Rozróżnia się dwa typy retikulum: • •

Retikulum endoplazmatyczne szorstkie - charakteryzujące się obecnością licznych rybosomów, osadzonych na jego zewnętrznej powierzchni. Retikulum gładkie - niezwiązane z rybosomami, stąd jego nazwa - gładkie. Jest odpowiedzialne m. in. za syntezę tłuszczów - tworzenie sferosomów.

Funkcje ER: • • • • •

synteza białek (szorstkie) i tłuszczów (gładkie) uczestniczy w przemianach węglowodanów przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach wątroby). pozwala na szybkie transporty wewnątrzkomórkowe (cytoplazma jest w nim rzadsza) dzieli cytoplazmę komórki na przedziały (kompartmenty), co pozwala na przeprowadzenie w różnych przedziałach reakcji, które przeszkadzałyby sobie wzajemnie.

W procesie wirowania frakcjonującego lizatu komórkowego błony retikulum endoplazmatycznego tworzą frakcję mikrosomalną.

Struktura ta (reticulum endoplazmatyczne) została odkryta w latach 40-tych XX w. przez Claude'a i Portera przy pomocy mikroskopu elektronowego. Zobaczyli oni złożony, trójwymiarowy system błon elementarnych tworzących: kanaliki, cysterny i niewielkie wakuole. Całość nazwano siateczką śródplazmatyczną. Ta skomplikowana struktura jest niezwykle powszechna u Eucaryota (nie występuje jedynie w dojrzałych erytrocykach ssaków).W komórkach prokariotycznych nie występuje. ER jest organellum dynamicznym i jego rozwój zależy od wieku komórki, jej stanu czynnościowego i pełnionych w organizmie funkcji. Całość tworzą cienkie (5-6 nm) błony o niewyraĽnie trójwarstwowej strukturze. Błony ER, w przeciwieństwie do błony komrkówej, nie są spolaryzowane. Z chemicznego punktu widzenia retikulum składa się z lipidów (35-52% masy) oraz z białek (48-65%) masy. Błony siateczki śródplazmatycznej występują w dwóch zasadniczych postaciach: siateczki wewnątrzplazmatycznej szorstkiej ( retikulum endoplazmatyczne granularne, w skrócie ERg ); w preparatach mikroskopowych pojawiają się ziarnistości, ponieważ do powierzchni błon przytwierdzone są liczne rybosomy; siateczki wewnątrzplazmatycznej gładkiej ( retikulum endoplazmatyczne agranularne, w skrócie ERa ), na której błonach nie występują rybosomy. Funkcję ER można przedstawić następująco: zwiększa powierzchnię wewnętrzną komórki; umożliwia jednoczesne przeprowadzenie obok siebie różnych procesów, często wzajemnie się wykluczających procesów biochemicznych np. wymagających innego pH, innego stężenia jonów Ca2+ itd.; tworzy kanały wewnętrznej "łączności" pomiędzy różnymi strukturami; resyntetyzuje: białka (ERg), sterydy (szczególnie ERa), tłuszcze, uczestniczy w przemianach węglowodanów; przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach wątroby); resytetyzuje triglicerydy obojętne - odtwarza je z pochłoniętych kropli kwasów tłuszczowych i glicerolu; we wszystkich typach komórek mięśniowych nazywana jest siateczką sarkoplazmatyczną i uczestniczy w nich w przekazywaniu bodĽców do wnętrza komórki, umożliwiając w ten sposób skurcz miofibryli; w komórkach nerwowych występują skupienia ERg otaczające wolne rybosomy; odbywa się w nich intensywna biosynreza białka.