Bioetika-pitanja-i-odgovori.docx

BIOETIKA 1. Koji su temeljni ciljevi medicine kada je u pitanju pojam zdravlja?Zdravlje je jedini legitimni cilj medicine, budući da ona treba odgovarati potrebama ljudskog organizma,Te stajalište koje utvrđuje promjenljivost pojma zdravlja prema kulturološkim i povijesnim promjenama. 2. Koji su temeljni ciljevi zdravlja?Temeljni uvjet za mir i sigurnost u svijetu je zdravlje svih naroda. 3. Šta je analgezija?Prvi oblik zahvata protiv bola je analgezija. Radi se o potpunom ili djelomičnom lokalnom otklanjanju bola, a najčešće korišteno sredstvo za ublažavanje i otklanjanje bolova u teškim stanjima bolesti je morfij, koji djeluje na centre za bol koji se nalaze u moždanoj kori i na taj naćin otklanjaju mogućnost percepcije bolnih senzacija koje dolaze sa periferije do centra za njihovu registraciju. 4. Šta je informirani pristanak i kada se daje?Potpuno oduzimanje svijesti pacijentu može biti nužno radi nekih hirurških zahvata. Etički aspekt ovog pitanja tiče se informiranog pristanka pacijenta, koji mora biti slobodan, svojevoljan, bez prisile.U slučajevima da se radi o pacijentima koji su u besvjesnom stanju taj pristanak daju članovi porodice, a u slučaju da ih nema, odluku preuzima ljekar, s ciljem da se učini najveće dobro za pacijenta u takvom stanju. 5. Prava bolesnika prema “Udruženju američkih bolnica” iz 1973 g.:Pravo na njegu uz pažnju i poštivanje,Pravo na informaciju o dijagnozi, liječenju i predviđanjima,Pravo na informisanje i upoznavanje kod davanja pristanka prije bilo kojeg zahvata ili liječenja, Pravo na odbijanje nekog zahvata i pravo na upoznavanje o posljedicama tog odbijanja,Pravo na diskreciju o svemu što se tiče bolesti i liječenja,Pravo da se bilješke o bolesti smatraju povjerljivim,Pravo na premještaj u drugu bolnicu ako bolnica u kojoj se pacijent nalazi ne može pružiti potrebnu pomoć i njegu,Pravo na obavještenost o odnosima koji postoje između bolnice i drugih institucija koje se zanimaju za pacijenta, Pravo na obavještenost o eventualnim eksperimentisanjima na pacijentovom slučaju,Pravo na trajnu skrb,Pravo o obavještenost o troškovima koje bolest nosi,Pravo na upoznavanje s normama i pravilima kojima je, tokom boravka u bolnici potrebno podvrgavati se. 6. Pravo bolesnika na informirani pristanak. Pitanje: Kakav pristanak može biti?Pristanak može biti: eksplicitan, implicitan, posredstvom treće osobe i predmnijevan. 7. Šta je informirani pristanak?Da bi pristanak bio pravno valjan, pacijent treba poznavati ono na što daje pristanak, to je tkz. Informirani pristanak. 8. Šta je transplatacija i vrste transplatata?Transplatacija ili presađivanje je prenošenje: ćelija, tkiva ili organa na mjesto gdje ona nedostaju.Slobodni transplatat – transplatat se potpuno izdvoji iz žive sredine svoje podloge i prenosi na mjesto gdje se želi presaditi.Vezani ili režnjasti transplatat transplatat ostaje djelomično u vezi sa svojom okolinom pomoću peteljke kroz koju se ishranjuje i ušiva se na mjestu defekta. Autotransplatat - sa istog organizma i prenosi se sa jednog dijela tijela na drugi dio.Homotransplatat – sa jednog organizma na drugi organizam iste vrste.Izotransplatat – između individua iste vrste i iste krven grupe.Heterostransplatat – sa životinje na čovjeka. 9. Prema pravilniku o medicinskim kriterijima i načinu utvrđivanja moždana smrt je?stanje duboke kome i nepostojanje reakcije na bilo kakve vanjske i unutarnje podražaje,nepostojanje kranijalnih refleksa,zjenice široke i bez reakcije na podražaje,nepostojanje pokreta očnih jabučica na pokrete glave i fleksiju vrata,nepostojanje refleksa carinae tracheae,nepromijenjen puls na pritisak na očne

jabučice i test atropinom,potpuna mišićna atonija,nepostojanje spontanog disanja 3 min. nakon isključenja sa respiratora, uz normalne vrijednosti CO2 u krvi. 10. Sudskomedicinski aspekti hirurških zahvata?Operacija je prodiranje u čovječije tijelo čiji je neposredni izvršilac ljekar, a vrši se iz tri razloga:Radi poboljšanja zdravlja,Otklanjanja bolova i Poljepšanja izgleda. 11. Sa pravnog aspekta da bi operativni zahvat bio opravdan mora postojati?mora postojati medicinska indikacija,mora postojati pristanak pacijenta,zahvat mora biti izveden bez greške, brižno i savjesno. 12. Situacije kada je ljekar odgovoran po pitanju čuvanja medicinske tajne?ako je otkrio tajnu a nije ovlašten od te osobe,ako je kao vještak ili svjedok na sudu iznio više od relevantnih činjenica,ako je otkrio tajnu a nije prethodno razriješen dužnosti čuvanja tajne u višem društvenom cilju. 13. Ljekarska deontologija i etika?Ljekarska deontologija je kompleks normi kojih se ljekar mora pridržavati pri obavljanju svoga poziva u odnosu prema bolesnicima, kolegama, te javnim i društvenim organima (Palmieri).Razlikuju se tri oblika deontologije: etički, stručni i kazneni. 14. Šta je etika?Etika je nauka o moralu i moralnim načelima, odnosno skup načela i pravila prema kojima se postupci ocjenjuju kao dobri ili loši. 15. Krivična odgovornost ljekara?Krivična djela ljekara se mogu podijeliti na:Krivična djela protiv zdravlja ljudi (nesavijesno liječenje bolesnika, samovoljno liječenje, nedopušteno presađivanje dijelova ljudskog tijela, nepružanje medicinske pomoći).Krivična djela protiv slobode i prava čovjeka i građanina (neovlašteno otkrivanje profesionalne tajne).Krivična djela protiv pravosuđa (davanje lažnog iskaza, sprečavanje dokazivanja).Krivična djela protiv vjeroispovijesti i isprava (izdavanje i upotreba lažnog ljekarskog ili veterinarskog uvjerenja). 16. Lisabonska deklaracija o pravima bolesnika:pacijent ima pravo na slobodan izbor ljekara,pacijent ima pravo da ga liječi ljekar koji slobodno donosi kliničke i etičke procene bez ikakvog uplitanja sa strane, pacijent ima pravo da prihvati ili odbije liječenje nakon dobijanja adekvatne informacije, pacijent ima pravo da če njegov ljekar poštovati i čuvati tajnu svih informacija medicinske i lične prirode,ima pravo da dostojanstveno umre,pacijent ima pravo da primi ili dobije duhovnu ili moralnu podršku 17. Osnovna načela etike u zdravstvenoj praksi su?načelo autonomije,načelo pravednosti,načelo dobročinstva,načelo neškodljivosti 18. Bioetički komiteti:nivoi-lokalni,regionalni,nacionalni,internacionalni,globalni. 19. Ženevska deklaracija-Ženevsku usvojilo je Svjetsko udruženje ljekara u Ženevi 1948. godine. pružanje stručne pomoći bez obzira na vjerska opredjeljenja, nacionalnu pripadnost, rasu, pol, etničko porijeklo, političku opredjeljenost, seksualnu orijentaciju ili socijalni status; -obavezu da se stručno znanje ne smije koristiti suprotno zakonima humanosti;Ženevska deklaracija je proširena od WMA na njihovoj drugoj skupštini u Londonu l949. godine i publikovana je kao Internacionalni kodeks medicinske etike - International Code of Medical Ethics za sve zemlje u vremenima mira i rata, a dopunjena je u Veneciji 1983. godine. Ovaj Internacionalni kodeks medicinske etike se sastoji iz tri dijela:1. Opšta pravila i obaveze ljekara prema samom sebi.2. Obaveze prema bolesniku. 3. Obaveze ljekara jednih prema drugim.

20. Helsinška deklaracija -Na zasjedanju Svjetskog udruženja ljekara 1964. godine u Helsinkiju Ponovljene su obaveze iz Ženevske deklaracije (1948. g.) i Međunarodnog kodeksa medicinske etike (London 1949.g.) Date su preporuke svakom ljekaru koji se bavi kliničkim ispitivanjima:svaki postupak ili savjet koji bi mogao da oslabi fizičku ili psihičku otpornost ljudskog bića, smije da se primjeni samo ako je u njegovom interesu,jasno se razdvajaju istraživanja kojima je osnovna svrha u terapijskoj pomoći pacijentu od istraživanja kojima je osnovni cilj ispitivanja naučan i koja nemaju terapijski značaj za osobe na kojima se izvode;kliničko istraživanje mora da se zasniva na naučno utvrđenim činjenicama; kliničko istraživanje smiju da izvode samo naučno kvalifikovana lica, medicinski stručnjaci;rizik kliničkog ispitivanja mora biti srazmjeran s ciljem koji se želi postići;za terapijska klinička ispitivanja ljekar treba da dobije saglasnost pacijenta.Dopuna Helsinške deklaracije preporuka za medicinske radnike koji se bave biomedicinskim istraživanjem vezanim za ljudske subjekte - prihvaćena je i revidirana od strane XXIX zasjedanja Svjetskog udruženja ljekara u Tokiju 1975. godine.Deklaracija Rancho Mirage o medicinskoj edukaciji (Madridska deklaracija) usvojena na 39. Skupštini Svjetskog udruženja ljekara,Madrid, Španija, 1987. god.“Medicinska edukacija je neprekidni proces učenja koji počinje prijemom na medicinski fakultet i završava se odlaskom u penziju i povlačenjem iz aktivne prakse”. 21. Havajska deklaracija-Usvojena od strane Svjetskog psihijatrijskog društva 1977. godine na Havajima i potvrđena na Generalnoj Skupštini Svjetskog psihijatrijskog društva u Beču, 1983. godine - cilj psihijatrije nije samo liječenje bolesnika, već i rad na unapređenju mentalnog zdravlja; - psihijatar treba služiti najboljim interesima svog pacijenta, ali se podvlači da on mora, istovremeno, brinuti i o interesima društvene zajednice;posebno se navodi značaj pravilne raspodjele odnosno razmještaja zdravstvenih resursa kako bi oni bili dostupni svima; - terapijski odnos u psihijatriji, kad god je to moguće, treba se zasnivati na sporazumu odnosno pacijentovoj saglasnosti za liječenje; - terapijski odnos treba počivati na povjerenju, povjerljivosti, saradnji i uzajamnoj odgovornosti, pa treba učiniti sve da se on ostvari i tokom liječenja sačuva. Naravno, takav odnos je od velikog značaja za uspjeh liječenja i u drugim granama medicine, ali u psihijatriji je, najčešće, od presudnog značaja; - kada zbog prirode psihičkog poremećaja, i pored uloženog napora, nije moguće dobiti saglasnost za liječenje, a psihijatar procjeni kako je ono potrebno, njegova je dužnost uspostaviti kontakt sa srodnikom ili osobom bliskom pacijentu da bi zajednički pokušali privoliti pacijenta na saglasnost; - psihijatar je dužan upoznati pacijenta ili srodnika sa svim relevantnim činjenicama, kako bi se omogućio slobodan izbor metoda liječenja; - samo u precizno formulisanim situacijama pristupiti prinudnom liječenju uz prinudnu hospitalizaciju;- uključivanje pacijenta u edukativne i istraživačke programe dozvoljeno je samo uz prethodnu slobodno danu informisanu saglasnost pacijenta i/ili njegovog zastupnika. 22. Lisabonska deklaracija o pravima pacijenata-Usvojena na 34. Skupštini Svetskog medicinskog udruženja,Lisabon, Portugalija, septembar/oktobar 1981.Izmijenjena na 47. zasedanju Svjetske ljekarske asocijacije, Bali, Indonezija, septembar 1995. i revidirana na 171. zasijedanju Svjetske ljekarske asocijacije,

Santjago, Čile, oktobar 2005.a)Pacijent ima pravo na slobodan izbor ljekara.b) Pacijent ima pravo da ga liječi ljekar koji slobodno donosi kliničke i etičke procjene bez ikakvog uplitanja sa strane.c)Pacijent ima pravo da prihvati ili odbije liječenje nakon dobijanja adekvatne informacije.d) Pacijent ima pravo da očekuje da će njegov ljekar poštovati povjerljivu prirodu svih informacija medicinske i lične prirode.e) Pacijent ima pravo da umre dostojanstveno.f) Pacijent ima pravo da primi ili odbije duhovnu i moralnu podršku, uključujući i pomoć sveštenika odgovarajuće vjere.