Beykent Tez Yazim Kilavuzu

T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TEZ ve PROJE YAZIM KILAVUZU

Hazırlayanlar: Prof. Dr. Mehmet Fikret GEZGİN Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Öğr. Gör. Bilal KARGI Beykent Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu

İstanbul-2006

İÇİNDEKİLER

Sunuş

1

1. ÇALIŞMAYA İLİŞKİN MALZEME: KAĞIT NİTELİĞİ VE PROGRAM SEÇİMİ

2

1.1. Kağıt

2

1.2. Cilt

2

1.3. Program

2

1.4. CD Kayıt Düzeni

2

2. DIŞ KAPAK

2

3. İÇ KAPAK

2

4. YEMİN METNİ

3

5. JÜRİ SAYFASI

4

6. TÜRKÇE ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER

4

7. İNGİLİZCE ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER

4

8. İÇİNDEKİLER

4

9. TABLOLAR LİSTESİ

5

10. ŞEKİLLER LİSTESİ

5

11. KISALTMALAR

5

12. GÖVDE METNİ

6

12.1. Giriş

6

12.2. Bölümler

6

12.3. Dipnotları

6

12.4. Sonuç (Sonuç ve Öneriler)

8

13. KAYNAKÇA

8

14. ÖZGEÇMİŞ

8

15. TEZ TESLİM SÜRECİ

8

16. CD KAYIT DÜZENİ VE SON İŞLEMLER

8

17. EKLER

10

16.1 Ek-1: Dış Kapak Örneği 16.2. Ek-2: İç Kapak Örneği 16.3. Ek-3: Yemin Metni Örneği

iii

16.4. Ek-4-a: Tez İçin Jüri Sayfası Örneği 16.4. Ek-4-b: Proje İçin İzleme Komitesi Sayfası Örneği 16.5. Ek-5 Türkçe Özet ve Anahtar Kelimeler Örneği 16.6. Ek-6: İngilizce Özet ve Anahtar Kelimeler Örneği 16.7. Ek-7: İçindekiler Örneği 16.8. Ek-8: Tablolar Listesi Örneği 16.9. Ek-9: Şekiller Listesi Örneği 16.10. Ek-10: Kısaltmalar Örneği 16.11. Ek-11: Dipnotları Örnekleri 16.12. Ek-12: Sonuç Örneği 16.13. Ek-13: Kaynakça Örneği 16.14. Ek-14: Özgeçmiş Örneği

ii iii

SUNUŞ ve KAVRAMLAR Bu Kılavuz, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (SBE) öğrencilerinin ödev, makale, proje, tez yazımı sırasında uygulamaları gereken (ödev ve makalelerin kendilerine özgü gerekleri istisnadır) kuralları göstermektedir. Kuşkusuz, SBE’nün farklı nitelik taşıyan Sinema-Televizyon ve kısmen farklı olabilecek İngiliz Dili ve Edebiyatı Programları için danışman önerisi doğrultusunda daha başka bir hazırlama şekli mümkündür. Öncelikle kullanılacak materyal ve yazım özelliklerini belirterek başlayan bu Kılavuz bir proje ya da tez’in şekli sıralaması dikkate alınarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla, Kılavuz proje veya tez yazımını esas almaktadır. Proje, Tez ve Danışman Kavramları: Proje, belirlenmiş bir konu, sorun veya sürece ilişkin durum değerlemeye, çözüm sağlamaya veya varsa yeni bir tarza dönüştürmeye dönük konusu, amacı, sorunu, yöntemi (metodolojisi), parametreleri, performans kriterleri ve süresi belirli bir akademik çalışma sürecini gerçekleştirmeye dönük sistematik bir yaklaşımı ve bunun başarımını ortaya koyan, genellikle “ne ve nasıla” dönük sistematik, yararlanılabilir ve paylaşılabilir içerikteki akademik çalışma raporudur. Tez, belirlenmiş yeni bir konu, sorun veya sürece ilişkin yeni durum değerlemeye, çözüm sağlamaya veya varsa yeni bir tarza dönüştürmeye dönük konusu, amacı, sorunu, yöntemi (metodolojisi), parametreleri, performans kriterleri ve süresi belirli bir akademik çalışma sürecini gerçekleştirmeye dönük sistematik bilimsel bir yaklaşımı ve bunun başarımını evrensel akademik bir farklılıkla ortaya koyan, “niçini” cevaplandırmaya dönük sistematik, yararlanılabilir ve paylaşılabilir içerikteki akademik çalışma raporudur. Danışman, tez veya proje kavramına uygun bir biçimde, yeni fikir geliştirici, yenileştirici, proje veya tezin süre ve sürecinin objektif akademik ilkelerle takipçisi, bunların sistematik, yararlanılabilinir ve yaygınlaştırılabilir içerikte sunuma hazır hale getirilmesini sağlayıcı ilk performans değerleyicisidir. Bu Kılavuzun ön çalışması, (farklı akademik kurumlara ilişkin kılavuzların derlenmesi) Üniversitemiz MYO Öğr. Gör. Bilal Kargı tarafından yapılmıştır. Nihai metni her iki hazırlayıcı birlikte gerçekleştirmiştir. Çalışmanın tüm öğrencilerimize yararlı olmasını diliyoruz. 12 Mayıs 2006 Öğr. Gör. Bilal Kargı

Prof. Dr. Mehmet Fikret Gezgin

Beykent Üniversitesi

Beykent Üniversitesi

Meslek Yüksek Okulu

Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü

1iv

1. ÇALIŞMAYA İLİŞKİN MALZEME: KAĞIT NİTELİĞİ VE PROGRAM SEÇİMİ 1.1. Kağıt Sayfanın bir yüzüne yazım yapılmak üzere, standart 80 gram A-4 kağıdı kullanılacaktır. 1.2. Cilt: Jüri seçimi öncesi, hazırlanan çalışmanın spiral ciltli (4) dört nüshası Enstitü Müdürlüğü’ne teslim edilmek amacıyla hazırlanır. Doktora tezi söz konusu olduğunda ise 6 nüsha hazırlanır. 1.3. Program: Çalışma metni, MS Windows tabanlı MS Word 6.0 versiyon ve üzeri versiyonlarda hazırlanmalıdır. Tablo, grafik ve şekiller için Excell veya danışmanın önereceği bir diğer program kullanılabilir. 1.4. CD Kayıt Düzeni Bu husus, proje ya da tezin başarı ile savunulması sonrası sürece ilişkindir. Gerek CD kayıt düzeni, gerekse mezuniyet için yapılması şart diğer işlemler aşağıda md. 16’da açıklanmıştır. 2. DIŞ KAPAK Dış kapakta, Üniversitenin, Enstitünün, Anabilim Dalının, Bilim Dalının adları, proje veya tezin adı, hangi tür (proje/tez) çalışma olduğu, hazırlayanın adı ve soyadı ile savunulduğu yer (İstanbul) ve yıl yazılır. (Örnek için bkz. Ek-1) 3. İÇ KAPAK İç kapakta, dış kapaktan farklı iki unsur vardır: Öğrencinin ad ve soyadının altında öğrenci numarası yer alır. İkinci olarak danışman satırı bulunur. Burada danışmanın ünvanı ile kısaltmasız şekilde adı ve soyadı yer alır. (Örnek için bkz. Ek-2)

2v

Hem dış, hem de iç kapakta uyulması gereken sayfa düzeni aynı olup; üst, alt ve sağdan 2,5 cm ve sol taraftan 3 cm boşluk bırakılacak şekilde gerçekleştirilir. Her iki kapakta da Times New Roman (TNR) yazı karakteri kullanılır. Kapaklarda satırlar arasında tek satır arası boşluk olmalıdır. Yazım düzeni bakımından bloklar arasında eşit satırda aralık bırakılır. Burada “blok”tan kasıtedilen husus (Ek’te verilen örneklerden de görüleceği üzere) şudur: Dış Kapak bakımından; Üniversitenin adından bilim dalının adının adına kadar olan kısım bir blok, çalışmanın başlığı ve niteliği, hazırlayan ibaresi ve hazırlayanın adı, soyadı; savunma yeri ve yılı ise diğer bloklardır. İç Kapak bakımıdan: Dış kapağa ek olarak, danışman ibaresi ve adı soyadı bloku bulunur. Bu blokların yazı karakteri nitelikleri şöyledir: Üniversitenin adından bilim dalının adına kadar olan kısım ilk bloktur. Bu blok, sayfanın ilk satırından başlayacak biçimde ve (TNR) yazı karakteri ile 14 punto olarak yazılır. Çalışmanın başlığı ve niteliği ikinci bloktur. Bunlardan çalışmanın başlığı “koyu” karakterlerle, yine TNR olarak ve 16 punto ile yazılır. Hemen altında yer alan çalışmanın niteliği (Tez veya Proje) ise, parantez işareti içerisinde ve 14 punto ile koyu olmaksızın yazılır. Hazırlayan ve hazırlayanın adı üçüncü bloktur. Bunlardan “Hazırlayan” ifadesi; koyu olmamak üzere 14 punto ile yazıldıktan hemen sonra, isim ilk harfi büyük ve soyismin tamamı büyük harfle ve 18 punto ile koyu olarak yazılır. Savunulan yer ve yıl ise son bloku oluşturur. Bu blok, 14 punto ve koyu olmaksızın yazılır. Bu örnekler Ek-1 ve Ek-2’de net olarak gösterilmiştir. 4. YEMİN METNİ Yemin metninde şu ifadeler yer alır: “Sunduğum Yüksek Lisans Projesi /Yüksek Lisans Tezimi, Akademik Etik İlkelerine bağlı kalarak, hiç kimseden akademik ilkelere aykırı bir yardım almaksızın bizzat kendimin hazırladığına and içerim.” (Örnek için bkz. Ek-3)

3vi

Örnekte de görüleceği üzere; yemin metninin sonuna tarih, çalışmayı hazırlayanın adı ve soyadı yazılır. Hazırlayan, ad ve soyadının üstündeki boşluğu imzalar. 5. JÜRİ SAYFASI Savunmadan başarı ile geçmiş çalışmaların nihai nüshalarında yer alan bu sayfanın örneği için Ek-4’e bakılmalıdır. (Tez için Ek-4-a ve Proje için Ek-4-b) 6. TÜRKÇE ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER Türkçe özet, 1,5 satır aralığı ve TNR karakterinde 12 punto ile yazılır, yarım sayfadan az ve 1 sayfadan fazla olmaz (yaklaşık 250 kelime). Özetin altında en az beş anahtar kelime yer alır. Bu kelimeler çalışmayı yansıtıcı ve özünü temsil edici nitelikte terimlerden oluşur. (Örnek için bkz Ek-5) 7. İNGİLİZCE ÖZET VE ANAHTAR KELİMELER Türkçe özet ve anahtar kelimelerin tercümesinden ibarettir. (Örnek için bkz. Ek-6) Dikkat: Buraya kadar olan sayfalar için kesinlikle sayfa numarası kullanılmaz. Aşağıda 8’de açıklanan “İçindekiler”’den başlamak üzere “Kısaltmalar” dahil Romen Rakamı ile sayfa numarası verilir. 8. İÇİNDEKİLER İçindekiler’de romen rakamı ile sayfa numaralandırması başlar. Dolayısıyla, İçindekiler sayfasından önce yer alan sayfalardan; Yemin, Jüri Sayfası, Türkçe Özet ve Anahtar Kelimeler İngilizce Özet ve Anahtar Kelimeler “İçindekiler”de belirtilmekle birlikte bunların karşılarına sayfa numarası yazılmaz. İçindekiler’de, yukarıda ifade edilen hususların (1-7) dışında kalan tüm hususlar; yani, çalışmanın bütün bölümleri, bölüm alt başlıkları ve diğer ara başlıklar belirtilir. İçindekiler’de başlıklar sırf rakam şekinde verilir. Bunlardan bölüm başlıkları Romen rakamları ile; diğerleri ise günlük hayatta kullanılan rakamlarla verilmelidir. İçindekiler’de, İçindekiler sayfası sonrasında eğer çalışma metninde yer alıyorsa, Tablolar Listesi ve Şekiller Listesi de yer alır. Bu listelerden sonra Kısaltmalar verilir.

4 vii

Bunların her üçü, İçindekiler’i takip edecek şekilde, Romen rakamları ile numaralandırılır. (Örnek için bkz. Ek-7) İçindekiler düzenlenirken, Ek-7’de de görüleceği üzere, bölüm başlıkları ve ana başlıklar büyük harflerle; diğer düzeydeki başlıklar ise, yalnızca baş harfleri büyük olacak şekilde yazılır. Bölüm başlıkları sayfaya ortalanmış şekilde; ana başlıklar ise soldan 3,5 cm boş bırakılarak satır başından başlayacak şekilde yazılır. Diğer düzeylerdeki alt başlıkların her bir düzeyi için, klavyedeki (TAB) tuşu ile girinti yapılarak başlıklar yazılır. Bölüm başlıkları hariç diğer tüm düzeylerdeki başlıklar için sayfa numaraları, başlığın bittiği satırın sağ kaşılığına yazılır. İçindekiler’de TNR yazı karakteri ve 12 punto kullanılır. Yalnızca bölüm başlıkları ve ana başlıklar koyu harflerle ve diğer tüm başlıklar koyu olmaksızın yazılırlar. 9. TABLOLAR LİSTESİ Tablolar numaralandırılarak ve isimleriyle verilir. Çalışmanın bölümleri değişse de tablo numaralarının sıralaması değişmez ve ardışık olarak devam eder. Tablo numarası ve tablo adı tablonun üstünde, koyu harflerle ve ortalanmış olarak verilir. (Örnek için bkz. Ek-8) 10. ŞEKİLLER LİSTESİ Şekiller de –Tablolar gibi- numaralandırılarak ve isimleriyle verilir. Numaralandırma bölüm değişikliklerinde de devam eder. Şekil numarası ve şekil adı şeklin altında, koyu harflerle ve ortalanarak verilir. (Örnek için bkz. Ek-9) Tablo ve Şekiller genellikle bilgisayar ortamında elde edilmiş veya düzenlenmiştir. Eğer, çalışma içerisinde, harita, fotoğraf, çizim ve benzeri malzeme veriliyorsa, bunların listesi de aynı biçimde düzenlenir. 11. KISALTMALAR Çalışma içerisinde geçen bazı kurum ve kavramlar ile yazım tekniği gereği yapılan kısaltmalar, “Kısaltmalar” sayfasında alfabetik sıra ile verilir ve karşılarına tam açılımları yazılır. (Örnek için bkz. Ek-10)

5 viii

12. GÖVDE METNİ Gövde Metni “Giriş” ile başlar ve “Sonuç” veya “Sonuç ve Öneriler” ile biter. Bu başlıkların her ikisine de (Giriş ve Sonuç/Sonuç ve Öneriler) başlık numarası verilmez. Gövde metninin hazırlanmasında bu kılavuzun esas itibariyle bir iskelet niteliği taşıdığı; metnin içerik bakımından oluşturulmasında bir yandan, Metodoloji ve Araştırma Teknikleri derslerinden edinilen bilgilerin bir yandan da danışmanın yönlendirmelerinin (talep, öneri ve değerlendirmelerinin) esas olduğu açıktır. Tez yazımı, bu metinde belirtilen esaslar doğrultusunda, genel kabul görmüş ilkelere de uygun olmalıdır. Bu ilkeler, Enstitü Yönetimi tarafından, ayrıca belirtilecektir. 12.1. Giriş “Giriş”, çalışmanın Birinci Bölüm’ünden önce gelir. Çalışmaya, çalışma amacı, kullanılan yöntem ve tekniklere ve çalışma konusuna ilişkin tanıtıcı nitelikteki ön bilgilere yer verilir. Giriş’in sonunda, çalışmaya konu olan temel düşünce ya da düşünceler, bir başka deyişle test edilen varsayım hakkında açıklama yapılır. “Giriş” metni gövde metninde de kullanılacak olan TNR 12 punto ile ve her iki yana dayalı olarak 1,5 satır arası ile yazılır. 12.2. Bölümler Proje ya da Tez iki bölümden az olamaz. Bölüm başlıkları ve alt başlıklar danışmanın onayı çerçevesinde oluşur. Bir bölümün tek alt başlığı olamayacağı gibi, bir alt başlık da tek bir ayırıma (daha alt bir başlığa) göre açıklanamaz. Başlıklar ve alt başlıkların numaralarının rakamlarla verileceği önceden de belirtilmişti. Bu bakımdan, metin içinde geçen ve başlıkları sıralayan rakamlar “İçindekiler” sayfasında yer almalıdır. Ancak, tırnak içinde verilmesi gereken alıntılarda yer alan rakamlar bunun dışındadır. Bölümlerin yazımında -gerekiyorsa ”Giriş”te de- alıntı, yorum ve özet bilgi sunumları arasındaki nitel farklılığa dikkat edilmelidir. 12.3. Dipnotları Dipnotları, sayfanın altında ve her sayfada (1)’den başlayacak numaralandırma ile verilir. Telif ve tercüme kitaplar, makaleler, gazete haberleri, internet kaynakları farklı

6ix

şekillerde gösterilir. Kütüphane indeksleri konu (kitap başlığı) ve yazar soyadlarına göre düzenlendiği için, aynı yıl içerisinde birden fazla ve içerik ya da sayfa numaraları bakımından farklılık gösteren baskı söz konusu olmadıkça gereksiz ayrıntıdan kaçınılmalıdır. Aynı şekilde, soyadı aynı ve ön adının ilk harfi de aynı olan yazarlar ile aynı yazarın bir’den fazla çalışmasını, birden fazla defa kaynak olarak göstermek gerekirse, bu gereklilik yazarların ya da kaynağın belirtimini sağlayacak şekilde gerçekleştirilir. Dipnotu kitabın yazarının soyadı ile başlar. Ön adının İlk harf(ler)i, kitabın adı; varsa parantez içinde çevirenin ön adının ilk harfi ve soyadı, basım yeri ve yılı belirtilir. Makaleler de yazar adı ve varsa tercüme eden aynı biçimde gösterilir. Makalenin adı tırnak işareti içinde verilir. Hemen ardından makalenin yer aldığı dergi, gazete, derleme eser ya da ansiklopedi belirtilir. Bunlardan gazete makalesi için, gazetenin adı ve yayım gününün belirtilmesi yeterli iken, ansiklopedi ve akademik dergilerde cilt ve sayının, bazen -aylık periyodiklerde yayım yılından hemen önce- eğer var ise ayın belirtilmesi gerekir. İnternet ortamındaki makale, haber vs. için, ilgili arama başlığı aynen kullanılır. (Örnek için bkz. Ek9) Dipnotları TNR karakteri ile ve MS Word programının otomatik dipnotlama sistemi ile verilmelidir. Yazı karakteri ise 10 punto olmalıdır. Dipnotu örnekleri için Ek-11’e bakınız. Daha önce dipnotu olarak kullanılan bir kaynağa tekrar atıf yapılmak istenildiğinde yazar(lar)ın soyadı ile kaynağın niteliğini belirten kısaltma (örneğin kitap için a.g.k. gibi) ve – gerekiyorsa- sayfa numarası verilir. Ansiklopedi makalesi, gazete makalesi ve haberinde, internet kaynağında ilk atıf sırasında sayfa numarası belirtilmediği için, sonraki atıflarda da sayfa numarası belirtilmez. Yayımlanmamış bir çalışmadan yararlanılıyorsa çalışmanın bu özelliği parantez içinde belirtilir. Bir kurumun [örneğin, DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) gibi] imzası ile yayımlanan çalışmalara bu kurumun adı esas alınarak atıf yapılır. Dikkat: Gerek dipnotlarında ve gerekse Kaynakçada hazırlayan tarafından bizzat görülmemiş hiçbir çalışma belirtilmez. Aksi hal, akademik etik ilkelerine aykırılık oluşturur.

7x

12.4 Sonuç (Sonuç ve Öneriler) Gövde metninin sonunda yer alan bu kısımda çalışmada varılan sonuç(lar) ve varsa öneriler belirtilir. Test edilen ana fikir(ler) -varsayımlar- kısa gerekçelerle değerlendirilir. (Örnek için bkz. Ek-12) 13. KAYNAKÇA Bir kaynağın dipnotunun ilk verilişi ile kaynakça arasındaki tek fark, atıf yapılan sayfa numarasının yer almamasıdır. Kaynakça bu ilkeye göre düzenlenir. Bir kaynakça sayfası örneği için bkz. Ek-13. 14. ÖZGEÇMİŞ Tezi veya projeyi hazırlayanın özellikle eğitim hayatını anlatan bir özgeçmişi çalışmanın sonunda yer alır. Örnek bir özgeçmiş için bkz. Ek-14. 15. TEZ/PROJE TESLİM SÜRECİ Bir proje ya da tezin jüri öncesi ve son halinin Enstitümüze teslim gerekleri, Yükseköğretim Kurulu’nun istemlerine uygun olarak aşağıdaki şekildedir. 16. CD KAYIT DÜZENİ VE SON İŞLEMLER Tezlerin Hazırlanmasında Dikkate Edilecek Hususlar 1. Tezler; - Kompakt disk (CD) ortamında dijital olarak 2 adet (tezin tamamı) - Disket olarak 1 adet (sadece özet olacak) - Karton kapak olarak 3 adet teslim edilecektir. - CD’ler tezin başlığı, yazar adı, yükseköğretim kurumu adı, enstitü adını içerecek şekilde etiketlenerek darbeye dayanıklı bir CD kutusuna konulmalı ve enstitüye teslim edilmelidir. 2. Tez sınav tutanakları tez kitabına iç kapaktan sonra eklenecektir. 3. Tezlerin başlıkları ve özet sayfaları tez veri tabanının taranabilir alanlarına yüklenmektedir. Bu nedenle bu gibi metin alanları, italik yazı tipi, tablo, şekil, grafik, kimyasal ve matematiksel formüller, semboller, alt ve üst simge, Yunan harfleri veya diğer standart olmayan simge veya karakterler içermemelidir. 4. Özetler, sayfa başında tezin başlığı ve yazar adı belirtilerek biri Türkçe olmak üzere iki dilde 250’şer kelimeyi geçmeyecek şekilde hazırlanmalıdır. 5. “Tez Veri Giriş Formu” tez yazarı tarafından bilgisayarda doldurulduktan sonra imzalanıp enstitüye teslim edilecektir. (www.yok.gov.tr/tez/veri_giris5.htm) 6. Her tez için “Tezlerin Çoğaltılması ve Yayımı için İzin Belgesi” doldurulmuş olmalıdır. Telif hakkı tez yazarına ait olan tezler için izin belgesi tez yazarı tarafından doldurulacak ve enstitüye teslim edilecektir. KOMPAKT DİSKLERİN HAZIRLANMASI 1. tezin tam metni tek bir pdf dosyası olarak hazırlanacaktır. Word dosyalarının pdf dosyalarına dönüştürülmesi için ilgili bağlantılar www.yok.gov.tr/tez/pdf-hazırlama.htm adresli internet sayfasında bulunmaktadır. Metin formatı dışında ek içeren karma tezler için açıklamalar madde 9’da yer almaktadır. 2. Hazırlanan pdf dosyaları tezin enstitü veya dekanlık tarafından onaylanan kopyası ile aynı olacaktır. 3. Türkçe ve yabancı dildeki özet sayfaları her biri ayrı pdf dosyası olarak ayrıca CD’de yer alacaktır. 4. Tezsin üzerinde Yükseköğretim Kurulu tarafından hiçbir değişiklik yapılmayacağı için tezin bilgisayar ekranında görüntülendiğinde veya yazıcı çıktısı alındığında asıl nüsha ile aynı olması ile ilgili her türlü sorumluluk yazara aittir. 5. Dosyalar sıkıştırılmamış ve şifresiz olmalıdır. 6. Tezler onay sayfasını mutlaka içermelidir. 7. Dosyalar isimlendirilirken Türkçe karakterler kullanılmayacaktır. Çünkü bu durum farklı bilgisayarlarda sorun çıkarabilmektedir.,

8xi

8. Dosyalara isim verirken yazar adı ve soyadının sonuna hangi bilgiyi içerdiği eklenecektir. Örnek; ad_soyadı_tez.pdf ad_soyadı_ozet_tr.pdf ad_soyadı_ozet_en,pdf 9. Metin formatındaki veya çoğaltma (fotokopi) ile hazırlanmış olan tez ekleri tezin tam metninin bulunduğu pdf dosyası içinde yer alacaktır. Bunun için tarayıcı veya dijital fotokopi makineleri kullanılarak belgeler pdf formatına dönüştürülecektir. 10. Karma Tezler: Tez, yalnızca metin dosyasından oluşmuyorsa, resim, harita, bilgisayar programları, görüntü veya ses kayıtları da kullanılmış ise bu durum Tez Veri Giriş Formunda ve özette dosya adları da verilerek belirtilmelidir. Resim, görüntü ve ses kayıtları için tercih edilen formatlar aşağıda belirtilmiştir. Farklı bir program kullanılmış ise, bunun okuyucuların erişimine izin verecek şekilde lisanslı olarak tezle birlikte CD’de yer alması gerekmektedir. İstenilen Formatlar i- Resim Formatları Resim dosyaları aşağıda verilen formatlardan biriyle hazırlanacaktır: GIF (.gif), PDF (.pdf), TIFF (.tiff), JPEG (jpeg). ii- Görüntü Formatları MPEG (.mpeg), Quick Time-Apple (mov), Audio Video Interleaved-Microsoft (.avi) iii- Ses Formatları Wav (.wav), MIDI (.midi), MP3 (.mp3)

17. EKLER

EKLER İÇİN ÖNEMLİ NOT İç ve Dış kapaktaki, “Yüksek Lisans Tezi” ibaresi, tezsiz yüksek programları için “Yüksek Lisans Projesi” olarak düzenlenecektir.

9 xii

EK-1 T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI

1980 SONRASI DÖNEMDE TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA İŞGÜCÜNE İLİŞKİN GELİŞMELER (Yüksek Lisans Tezi)

Ali KARAOĞLU

İSTANBUL, 2006 10 xiii

EK-2 T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI

1980 SONRASI DÖNEMDE TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA İŞGÜCÜNE İLİŞKİN GELİŞMELER (Yüksek Lisans Tezi)

Hazırlayan;

Ali KARAOĞLU 030602420

Danışman; Prof. Dr. Mehmet Fikret GEZGİN

İSTANBUL, 2006 11 xiv

EK-3

YEMİN METNİ

Sunduğum Yüksek Lisans Projesi /Yüksek Lisans Tezimi Akademik Etik İlkelerine bağlı kalarak, hiç kimseden akademik ilkelere aykırı bir yardım almaksızın bizzat kendimin hazırladığına and içerim. 12.05.2006

(İmza) Ali KARAOĞLU

12 xv

EK-4-a

T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZLİ YÜKSEK LİSANS SINAV TUTANAĞI

Enstitümüz..................................... Anabilim Dalı....................................................... bilim dalı yüksek lisans öğrencilerinden ………………numaralı ……………. “Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği’nin ilgili maddesine göre hazırlayarak, Enstitümüze teslim ettiği “………………… …… …… …… … ……………………………………………………………” başlıklı Tezini/Projesini, Yönetim Kurulumuzun ……………. Tarih ve ………… sayılı toplantısında seçilen ve Fakülte binasında toplanan biz jüri/izleme komitesi üyeleri huzurunda, ilgili yönetmeliğin (c) bendi gereğince (……..) dakika süre ile aday tarafından takdim edilmiş ve sonuçta adayın tezi hakkında Oybirliği/Oy Çokluğu ile Kabul/Red kararı verilmiştir. İşbu tutanak, 4 nüsha olarak hazırlanmış ve Enstitü Müdürlüğü’ne sunulmak üzere tarafımızdan düzenlenmiştir……/…../….(Tarih)

JÜRİ ÜYELERİ Danışman ………………………………

Üye ………………………………….

Üye ……………………………………

13 xvi

EK-4-b

T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE İZLEME TUTANAĞI

Enstitümüz..................................... Anabilim Dalı....................................................... bilim dalı tezsiz yüksek lisans öğrencilerinden ………………numaralı ……………. “Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği’nin ilgili maddesine göre hazırlayarak, Enstitümüze teslim ettiği “………………… …… …… …… … ……………………………………………………………” başlıklı Projesini, Yönetim Kurulumuzun ……………. Tarih ve ………… sayılı toplantısında seçilen ve Fakülte binasında toplanan biz izleme komitesi üyeleri huzurunda, ilgili yönetmeliğin (c) bendi gereğince (……..) dakika süre ile aday tarafından takdim edilmiş ve sonuçta adayın Projesi hakkında Oybirliği/Oy Çokluğu ile Kabul/Red kararı verilmiştir. İşbu tutanak, 4 nüsha olarak hazırlanmış ve Enstitü Müdürlüğü’ne sunulmak üzere tarafımızdan düzenlenmiştir…../…./…..(Tarih)

İZLEME KOMİTESİ Danışman ………………………………

Üye ………………………………….

Üye ……………………………………

14 xvii

EK-5

VERGİ POLİTİKALARI VE İKTİSADİ GELİŞME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1980-2003 DÖNEMİ Ali KARAOĞLU

Özet

Bu Tez Çalışmasında; Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile uygulanan vergi politikaları arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Buna göre, toplam vergi gelirleri içindeki dolaylı ve dolaysız vergilerin oranları bir gösterge olabilmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde dolaysız vergi gelirleri daha yüksek bir paya sahip iken, gelişmekte olan ülkelerde dolaylı vergi gelirlerinin payı daha büyüktür. Bu hipotez, Türkiye için 1987-2002 yıllarına ait değişkenler kullanılarak test edilmektedir. Bunun için de, zaman serileri analizine başvurularak; Türkiye ekonomisindeki toplam vergi gelirleri ile dolaylı ve dolaysız vergi gelirlerinin iktisadi gelişme ile olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Kamu Finansmanı, Dolaylı-Dolaysız Vergiler, Büyüme

15 xviii

EK-6

TAX POLICIES AND ECONOMIC GROWTH RELATIONS: TURKEY EXAMPLE: 1980-2003 PERIOD Ali KARAOĞLU

Abstract

In this thesis, we examine the relationship between development level of countries and their taxation politics. According to the relationship in tax on income, portion of direct tax on income and indirect tax on income are used as a indicator. Espcially, while in developed countries direct tax income has a bigger portion, in developing countries the portion of indirect tax income is smaller. In the article, the hypothesis is tested for Turkey by using data that are between 1987 and 2002 years. For this we try to explain in Turkey's economy the relationship between total tax on income and direct and indirect tax on income, and the effects of the relationship to Turkey's development level by using time series analysis. Tests: granger causality test, long term relationship, error correction model, co-integration analysis.

Key Words: Public Finance, Direct-Indirect Tax, Economic Development

16 xix

EK-7 İÇİNDEKİLER Yemin Metni Jüri Sayfası Türkçe Özet ve Anahtar Kelimeler İngilizce Özet ve Anahtar Kelimeler (Abstract) Tablolar Listesi

III

Şekiller Listesi

V

Kısaltmalar

VII

Giriş

1 I. BÖLÜM İŞGÜCÜ GÖÇÜ

1. GENEL OLARAK GÖÇ

13

1.1. Göç Olgusu ve Tanımlar

15

1.1.1. Göç Olgusu

15

1.1.2. Çeşitli Göç Tanımları

19

1.2. Göç Sebepleri ve Türleri

21

1.2.1. Göç Sebepleri

22

1.2.2. Ravenstein Kanunları

24

1.2.3. Göç Türleri

25

1.3. Göçe İlişkin Teorik Tartışmalar

26

1.4. Göç Hareketinin Sonuçları

30

2. İŞGÜCÜ GÖÇÜNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

35

2.1. Kavramlaştırmanın Önemi

36

2.2. Yurtdışında Çalışan İşçilerin Niteliğine İlişkin Temel Kavramlar

41

2.3. Getto’ya İlişkin Kavramlar

44

2.4. Adaptasyon, Uyum, İntegrasyon ve Asimilasyon Kavramları

47

2.4.1. Adaptasyon-Uyarlama (Adaptation)

49

2.4.2. Uyum

52

2.4.3. İntegrasyon-Bütünleşme-(Integration)

54

3. “ALICI” VE “VERİCİ” ÜLKELER AÇISINDAN İŞGÜCÜ GÖÇÜ

17 xx

55

EK-8

TABLOLAR LİSTESİ

Sayfa

Tablo No. 1. Achatz-Bauböck’e Göre Entegrasyonun Boyutları İle Göç Şekli İlişkisi

69

2. Esser’de Akkültürasyon-Asimilasyon-İntegrasyon İlişkisi

83

5. 1964-1986 Yılları Arasında Türkiye’ye Gönderilen İşçi Dövizleri

111

6. Avusturya İstihdam Piyasası (1960–1986)

187

7. Avusturya’da Yabancı İşçiler (1961–1988)

190

8. Milliyet Gruplarına Göre Yabancı İşçiler (1960-1990)

195

9. Türk İşçilerinin Eyaletler Düzeyinde Dağılımı (1995)

201

10. Avusturya’da Çırak Olarak Çalışan Yabancılar (1990)

202

18 xxi

EK-9 ŞEKİLLER LİSTESİ

Sayfa

Şekil No. 1. Avusturya’da Sosyal Ortakların Yabancı İstihdam Politikasındaki Etki Alanları

72

2. Almanya’da İşçilere Uygulanan Vergi Oranları

95

3. 1964-1986 Yılları Arasında Türkiye’ye Gönderilen İşçi Dövizleri

115

4. Avusturya’da İstihdamın Sektörel Dağılımı

189

5. Avusturya’da Yabancı İşçilerin Ekonomik Durumu

195

6. Türkiye’de İşçilerin Gelir Düzeyleri

203

7. Avusturya’da Çalışan Türk İşçilerinin Sektörel Dağılımı

205

19 xxii

EK-10

KISALTMALAR LİSTESİ

AB

Avrupa Birliği

ABD

Amerika Birleşik Devletleri

a.g.k.

Adı Geçen Kitap

a.g.m.

Adı Geçen Makale

bkz

Bakınız

DPT

Devlet Planlama Teşkilatı

GV

Gelir Vergisi

MYO

Meslek Yüksek Okulu

SBE

Sosyal Bilimler Enstitüsü

SSK

Sosyal Sigortalar Kurumu

TZÜ

Tam Zamanında Üretim

TNR

Times New Roman

20 xxiii

EK-11 1- İLK KEZ ATIF YAPILDIĞINDA Kitaplar; 1 Eröz, M., İktisat Sosyolojisine Başlangıç, İstanbul, 1982, s.50. 2 Freyer, H., Endüstri Çağı (Çev. B. Akarsu - H. Batuhan), İstanbul, 1954, s.19. 3 Hawlik, J.-Hofbauer, E., Fremde in Wien, Wien, 1982, s.55. 4 Wallraf, G., En Alttakiler (Çev. O. Okkan), İstanbul, 1987, s.20. 5 Yasa, İ., Yurda Dönen İşçiler ve Toplumsal Değişme, Ankara, 1979, s.210. Makaleler; 6 Akman, C., “İşgücü Göçü” İktisat Dergisi, Sayı.226-229, İstanbul, 1983, s.26. 7 Türkdoğan, O., “Yabancı Bir Kültürde Türk İşçileri”, Türk Kültürü, Sayı.226, Ankara, 1982, s.397. 8 Van Renselar, H., “Yabancı Ülkelerdeki İşçilerin Tasarruflarını Gelişme İçin Kullanmayı Amaçlayan Kamu ve Özel Sektör Girişimleri”, (Çev. Ü. Oskay), Göç ve Gelişme (Ed. N. Abadan-Unat), Ankara, 1976. İnternet Kaynakları; 9 www.ceterisparibus.net/makaleler/turkce/uluslararası/goc/a_kaya.pdf (15.05.2006) 10 www.dtm.gov.tr/isgucu/gocverileri.html (30.03.2006) Gazete Kaynakları; 11 Radikal, “Yeni Sistemde Emekliliğin Yol Haritası”, 23 Nisan 2006. 12 Şahin, H., “Çanlar Kimin İçin Çalıyor”, Radikal, 23 Nisan 2006. Kurum İmzalı Kaynaklar: 13 DPT, Beş Yıllık Kalkınma Planı Öncesinde Gelişmeler 1972–1983 (Ekonomik ve Sosyal Gelişmeler), Ankara, 1985, s.285. 14 TCMB, Döviz Kuru Rejimleri, Ankara, 1995, s.65. 2- TEKRAR ATIF YAPILDIĞINDA Kitaplar; 15 Eröz, a.g.k., s.35. 16 Yasa, a.g.k., s.38. Makaleler; 17 Türkdoğan, a.g.m., s.30. 18 Akman, a.g.m., s.95. İnternet Kaynakları; 19 İlk kez atıf yapılması ile aynı Gazete kaynakları; 20 İlk kez atıf yapılması ile aynı Kurum İmzalı Kaynaklar; 21 DPT, a.g.k., s.301.

21 xxiv

EK-12 Sonuç ve Genel Değerlendirme Bu çalışmada, 1980 sonrasındaki makroekonomik değişkenler göz önüne alınarak yapılan istatistiksel analizde, dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki nispi payının sürekli olarak artması, vergi tabanını tüketiciden yana kaydırmış ve dolaysız vergi mükelleflerin vergiden kaçınma ve vergi kaçırma gibi yöntemlerle, oldukça büyük bir kayıt dışı ekonominin doğmasına neden oluşturmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde yapılan analizler ile ilgili olarak genel olarak şunlar söylenebilir: Ülkemizdeki konsolide bütçe harcamalarına bağlı olarak bütçe açıklarının denetim altına alınamaması enflasyona neden olabilmektedir. Enflasyon ise, fiyatlar genel düzeyini yükseltmekle kalmayıp, tasarruf sahiplerini tasarruflarını döviz olarak stoklamalarına neden olmaktadır. Buna karşılık döviz değeri yükselmektedir. Dövizin sürekli yükselişi, dövizi bir yatırım aracı haline gelmesini doğurmaktadır ki, bu da, vergi mükelleflerinin vergilerini, af beklentisine de bağlı olarak yatırmamalarını doğurmaktadır. Analiz dönemindeki siyasal istikrarsızlıktan kaynaklanan iktisadi istikrarsızlık nedeniyle de kamu harcamalarının kontrolsüz yapılıyor olması, bütçe açıklarının kronikleşmesi sonucunu doğurmaktadır. Bu sürecin değişebilmesi için; 1-mükelleflerdeki vergi affı beklentisinin kırılması, 2vergi oranlarının kısmen düşürülmesi, 3-vergi cezalarının caydırıcı ama mükelleflerin öznel durumlarını da göz önünde tutacak biçimde düzenlenmesi, 4-yatırımların teşviki ile dolaysız vergilerin arttırılması, 5-bankaların kredi mekanizmalarının sağlıklı işleyebileceği bir ortam oluşturması, 6-enflasyon göz önünde bulunarak enflasyon muhasebesi sistemine geçilerek vergi gelirlerinde meydana gelen aşınmanın giderilmesi, 7-iç borç faizlerinin düşürülmeye çalışılması, 8-iç borçlanmada vade yapısının değiştirilerek vadenin uzun döneme yayılabilmesi, 9-kamunun önemli bir harcama kontrol politikası izlemesi, 10fiyatlar genel seviyesi istikrarı için toplam arzı arttırmak ve böylece istihdamı ve dolayısıyla, dolaylı ve dolaysız vergi gelirlerini arttırması, kamu kesimi dengesinin sağlanabilmesi için yapılabilecek temel öneriler olarak elde edilmiştir.

22 xxv

EK-13 Kaynakça Abadan-Unat, N. “Akdeniz Ülkelerinden Yurt Dışına İşgücü Göçü” Göç ve Gelişme-Uluslar arası İşgücü Göçünün Boğazlıyan İlçesi Üzerindeki Etkilerine İlişkin Bir Araştırma- (Çev.Ü. Oskay,), (Ed. N. Abadan-Unat), Ankara, 1975. Aker, A., İşçi Göçü, İstanbul, 1972. Akman, C., “İşgücü Göçü”, İktisat Dergisi, S.226-229, İstanbul, 1983. Bireçin, M., “Dış Ülkelere İşgücü Sevkinin Sosyal ve Ekonomik Hayatımızdaki Etkileri”, Sosyal Siyaset Konferansları, 18.Kitap, İstanbul, 1986. DPT, Beş Yıllık Kalkınma Planı Öncesinde Gelişmeler 1972-1983 (Ekonomik ve Sosyal Gelişmeler), Ankara, 1985. Eröz, M. İktisat Sosyolojisine Başlangıç, İstanbul, 1982. Freyer, H., Industri Çağı (Çev. B. Akarsu - H. Batuhan), İstanbul, 1954. Gökdere, A., “Batı Göçünün Türk Demografik Yapısına Etkileri” Fadıl H. Sur’a Armağan, Ankara, 1983. Hawlik, J.-Hofbauer, E., Fremde in Wien, Wien, 1982. Klee, E., Gastarbeiter, Analysen und Berichte (Hrsg. Klee, E.) Frankfurt, 1972. Radikal, “Yeni Sistemde Emekliliğin Yol Haritası”, 23 Nisan 2006. Şahin, H., “Çanlar Kimin İçin Çalıyor”, Radikal, 23 Nisan 2006. Teber, S., İşçi Göçü ve Davranış Bozuklukları, İstanbul, 1980. Türkdoğan, O., “Yabancı Bir Kültürde Türk İşçileri” Türk Kültürü, S.226, Ankara, 1982. TÜSİAD, Federal Almanya’daki Türk İşadamlarının Ekonomik Potansiyeli ve Türk Ekonomisine Katkıları, İstanbul, 1988. Van Renselar, H., “Yabancı Ülkelerdeki İşçilerin Tasarruflarını Gelişme İçin Kullanmayı Amaçlayan Kamu ve Özel Sektör Girişimleri”, Göç ve Gelişme (Ed. Abadan, N.), (Çev. Oskay, Ü.), Ankara, 1976. Wallraf, G., En Alttakiler (Çev. O. Okkan), İstanbul, 1987. www.ceterisparibus.net/makaleler/turkce/uluslararası/goc/a_kaya.pdf (15.05.2006) www.dtm.gov.tr/isgucu/gocverileri.html (30.03.2006) Yasa, İ., Yurda Dönen İşçiler ve Toplumsal Değişme, Ankara, 1979.

23 xxvi

EK-14

ÖZGEÇMİŞ 20 Mart 1978 tarihi, İstanbul İli Bakırköy ilçesi doğumluyum. İlk, Orta ve Liseyi yine aynı ilçede tamamladıktan sonra, Beykent Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümüne kaydoldum. Bu bölümden 2001 yılında mezun olduktan sonra, askerlik görevimi, Kayseri Hava İndirme Birliği’nde tamamladım. 2003 yılından beri, özel bir şirkette mali danışmanlık görevini sürdürmekteyim. 2004 yılında da, Beykent Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalında yüksek lisans eğitimine başladım. Özel ilgi alanlarım, işletme yönetimi, mali tablolar analizi, stratejik karar verme süreçleri ve karar verme süreçlerinde istatistiksel analizlerdir. Yabancı dilim İngilizce olup, evli ve bir çocuk babasıyım.

Ali KARAOĞLU

24 xxvii