Bespreking

Opnieuw golf van arrestaties in Myanmar wo 03/10/07 - In Myanmar (Birma) zijn vannacht opnieuw honderden mensen opgepakt door het leger. Anderzijds heeft het regime tachtig monniken vrijgelaten. Op tal van plaatsen in de vroegere hoofdstad Yangon heeft het leger razzia's uitgevoerd. Honderden mensen zijn met vrachtwagens weggevoerd uit de stad. (AP) Volgens sommige bronnen zou het leger ook bendes van burgers inzetten. Die vallen binnen in huizen op zoek naar boeddhistische monniken. Anderzijds zijn enkele honderden boeddhistische monniken en nonnen vrijgelaten. Ze waren eerder bij het begin van de repressie uit hun kloosters gehaald. Toch zitten nog altijd honderden andere geestelijken vast in gevangenissen of in een sportstadion. Intussen heeft VN-gezant Ibrahim Gambari Myanmar (foto) verlaten. Hij zal bij de Verenigde Naties verslag uitbrengen van zijn bemiddelingsmissie. Gambari heeft ontmoetingen gehad met de gevangen oppositieleidster Aung San Suu Kyi en met de top van de militaire junta in Myanmar. Thailand meldt intussen dat een hoge Myanmarese officier over de grens is gevlucht. De man zou hebben geweigerd om geweld te gebruiken tegen de monniken.

di 02/10/07 - Terzakejournalist Robin Ramaekers reisde naar Myanmar en probeerde meer te weten te komen over de onrust die er heerst. Maar dat verliep nóg moeizamer dan hij had gedacht, want alles moest in het geniep gebeuren. zondag 30 september 2007 07.50 uur zondagochtend in Yangon. Het vliegtuig van Bangkok naar hier heeft 150 zitjes. 15 ervan bezet. Eén buitenlander, ik. Zelfde verhaal in hotel "Gouden Kooi", een groot en protserig geval met veel geboend hout. Maar zonder gasten. Birma is overgelaten aan de Birmezen. De doden zijn intussen al gevallen, de monniken opgesloten in hun eigen tempels en in geïmproviseerde gevangenissen. Met honderden. 15.000 tot de tanden bewapende Tatmadaw (soldaten) hebben zich ingegraven in de hoofdstad. Er hangt een

onbehaaglijke stilte. Dreigende stilte. Hoe begin je als journalist/toerist aan zo'n verhaal? In een land dat in "normale" omstandigheden al een bloedhekel heeft aan openheid? Ik heb een lijstje met namen van mensen waar ik naar kan bellen. Een beetje vanalles wat: clandestiene journalisten, lokale reisbegeleiders, politici van de oppositie. Al snel wordt de lijst herleid tot een erg exclusief lijstje. Opgepakt, nummer niet in gebruik, schrik, ziek, noem maar op. Je kan het mensen hier niet kwalijk nemen dat ze geen zin hebben om te praten met een buitenlander. Er zijn er al voor minder verdwenen en nooit teruggekeerd. Uiteindelijk vind ik twee mensen die me willen voorthelpen. Zij gaan op zoek naar mensen die ook voor de camera durven getuigen. (Belga) Alles moet via tussenpersonen gaan. Afspraken maak je niet thuis of in je hotel, maar ergens op een neutrale plek. Een taxi neem je niet aan je hotel, maar op een veilige afstand. Je laat je niet afzetten op je bestemming, maar net een beetje verderop, enzovoort. Beelden van de militaire barricades in de stad of van de schermutselingen die zich nog steeds overal afspelen? Ook daarvoor moet je terugvallen op derden. Mensen van hier die stiekem beelden maken en ze naar het buitenland proberen te sturen. Als blanke toerist ben je een lopend doelwit. Het moeilijkste is het wachten. Nagelbijten naast de telefoon, hopend op een afspraak die ook doorgaat. Wachten op informatie die maar niet komt. Wachten op BBC World dat het daarnet nog even deed en nu niet meer.

maandag 1 oktober 2007 Na een lange voormiddag van meer telefoontjes, een eerste taxirit door het centrum van de stad. De buurt rond Sule Pagoda. Yangon is een belegerde stad. Op alle straathoeken zwaar bewapende soldaten met rode halsdoekjes, naar verluidt een "licence to kill". Als je de geruchten mag geloven, worden de soldaten speciaal geselecteerd uit andere Birmese etnieën, kwestie van vervelende gewetensproblemen te vermijden. (Belga) Je praat niet zomaar met mensen in de straten van Yangon. Het was vroeger al niet vanzelfsprekend om over gevoelige onderwerpen te praten. Vandaag is het echte halszaak. Voor mij, misschien, voor hen, absoluut. Ik probeer me zo te positioneren in de theehuizen dat mensen die willen praten met een journalist wat zou ik anders zijn? - me gewoon kunnen aanspreken. Het vlot niet echt, en het verbaast me niet eens. En opeens is er toch iemand. Ik beland in een achterkamertje met twee mannen die me in vertrouwen nemen en mij honderduit bedanken dat ik hun verhaal naar buiten wil brengen. Dat het de laatste kans is voor hun land, voor een toekomst. Er moet iets gebeuren - hoeveel levens het ook zal kosten. Mijn lokale "fixers" komen me 's avonds vertellen dat ze de mensen hebben gevonden die de beelden hebben gemaakt die de wereld hebben wakkergeschud. De beelden die via het internet

Birma zijn uitgeraakt. Ze willen misschien praten. Misschien. Hoe krijg ik straks mijn materiaal het land uit? We hebben een plan. Een van mijn contacten kent iemand op de luchthaven die langs de security kan geraken. Hij zet een zakje neer, ik pik het op en stap op het vliegtuig. Of zo zou het toch moeten gaan.

dinsdag 2 oktober De Schwedagon Pagoda is terug open. Hét heiligdom van boeddhistisch Birma. Het lijkt een symbolische zet van het regime. Niets aan de hand. Alles normaal hier. De tempel ligt bij zonsopgang te blinken in het het eerste licht. Overweldigend mooi. Ik geraak zonder problemen binnen, langs een militaire wachtpost, en nog een, en nog een. (Belga) Binnen is het opvallend rustig. Dit is het Vaticaan van Birma, en krioelt anders van monniken, nonnen, en gelovigen. Nu is er ook hier meer groen dan rood of oranje te zien. Overal gewapende soldaten. Nauwelijks een monnik. Ongezien hier. Dit is het heiligste der heiligen. Ik probeer te praten met een oude monnik die in een hoekje van de tempel zit te mediteren. De man krijgt tranen in de ogen, maar komt niet verder dan "ik weet niets over die mensen die het boeddhisme haten". Rond de Schwedagon Pagoda liggen tientallen kloosters. Bedrijvige plekken waar jonge novicen ingewijd worden in de leer. Nu beweegt er niets. Het lijkt allemaal leeg en verlaten. In de bosjes zijn er militaire kampementen. Beloofde afspraken worden weer afgebeld. Je wordt er moedeloos van. Ik probeer met de camera in een plastic zak nog wat beelden te maken in het centrum. Lukt niet. De paar collega's die ik ontmoet heb, verlaten het land. Het ziet ernaar uit dat de junta deze slag gewonnen heeft. (Belga) En toch houden de mensen die ik spreek de moed erin. Het is nog niet gedaan. Op een dag komt iedereen op straat en dan wordt het anders. Ik begin me af te vragen hoe lang ik nog kan blijven voor ze me op het spoor zijn. Vandaag zijn twee andere journalisten op het vliegtuig gezet naar Bangkok. Zonder het materiaal waar ze hun nek voor hebben geriskeerd. Het zal ervan afhangen wat er vanavond uit de bus komt. Morgen misschien toch nog net die getuigenis waar je op zit te wachten. Ik zit te tikken op de Franse ambassade. Een van de zeldzame plekken met toegang tot het internet. Ze gaan sluiten. Ik heb vanavond nog een afspraak met iemand die wil praten. Misschien.

woensdag 3 oktober Het contrast kan niet groter zijn. Vanochtend nog in belegerd Rangoon. Angst, repressie, overleven van dag tot dag. Nu - 23.45u - zit ik in Bangkok. In Patpong, u weet wel, de buurt van plezier in de Thaise hoofdstad. Toevallig ligt mijn hotel hier een straat verder. Rangoon. Gisterenavond krijg ik bericht van de eigenaar van "Hotel Gouden Kooi": ik moet u er van op de hoogte brengen dat er "government agents" in het hotel aanwezig zijn. U kan misschien

beter u voorzorgen treffen. Net daarvoor had de Belgische ambassadeur me vanuit Bangkok laten weten dat het publiceren van een verslag in De Standaard, met naam en foto, wellicht niet zo'n goed idee was. Ze lezen ook kranten op de Birmese ambassades in Brussel en Den Haag. Daar had ik niet bij stil gestaan. Houdt het een verband met het ander, of heeft de paranoia (ik vind geen trema op dit Thais klavier) ook bij mij toesgeslagen? Merkwaardig detail: sinds gisteren komen er voortdurend onderhoudsmensen in mijn kamer om de airco te herstellen - een airco die het dagenlang prima deed, tot dan. Niet een maal zijn ze langs geweest, maar vier keer. Om zeker te zijn dat de airco ook blijft werken ... Ik trek mijn conclusies, hoog tijd om te vertrekken. Ticket geboekt voor de eerste vlucht naar Bangkok. Spullen gepakt en een andere afspraak gemaakt met mijn "fixer". Niet meer in het hotel afspreken, maar in een theehuis in het centrum van de stad. Hoe krijg ik de tapes het land uit? Wat doe ik tot ik naar de luchthaven kan? Word ik gevolgd? Ik krijg te horen dat er de voorbije nacht lichamen verbrand zijn. Verschillende bronnen vertellen hetzelfde verhaal. Zo'n tweehonderd lichamen zijn vernietigd. De meesten dood, een aantal nog levend. Het zou gaan om mensen, monniken en anderen, die bij de verschillende manifestaties gedood en zwaargewond raakten. De junta is aan de de grote kuis begonnen. De sporen worden gewist. De New Light of Myanmar gisteren: "We favour stability. We favour peace. We oppose unrest and violence. Skyful liars (BBC, VOA) attempting to destroy nation. Don't be bought by those slickers". Vrij vertaald: wij willen rust, wij zijn tegen geweld. Buitenlandse media zijn leugenaars. Laat je door hen niet omkopen. Diezelfde dag had ik een interview met een jong koppeltje: zij 25, hij 35. Grote liefde, trouwplannen. "Maar wat moet er van ons komen, en wat met onze kinderen - we willen graag kinderen. Er is hier geen toekomst. Het komt nooit goed met dit land, nooit. We kunnen ons allemaal laten afslachten, gaat dat wat veranderen? Met u praten kan ons al ons leven kosten. We willen dat jullie beseffen wat hier gebeurt. Hopelijk zullen we hier geen spijt van krijgen." Een ander verhaal, ongetwijfeld ook een leugen: een erg rijke Chinees, zakenman in Rangoon en in de rest van de wereld, vertelt me dat de junta er een eigenaardige strategie op na houdt wat de toekomst betreft. Jongeren met hersenen en talent om het academisch ver te schoppen wordt geen strobreed in de weg gelegd om hun geluk in het buitenland te zoeken. Jaar na jaar verdwijnen de toppers naar de VS, naar Groot-Brittannie, naar Japan. Niet dat ze allemaal absoluut weg willen uit Birma, maar de junta is hen liever kwijt dan rijk. Met de universiteit van Rangoon is het sinds de studentenopstand van 1988 nooit meer goed gekomen. Je houdt het niet voor mogelijk: intelligente, ambitieuze, jonge mensen zijn een bron van ellende. En dus mogen ze vertrekken

VN-gezant Gambari is aangekomen in Myanmar za 29/09/07 - VN-gezant Ibrahim Gambari is vanochtend aangekomen in het onrustige Myanmar. Hij zal er trachten een dialoog op gang te brengen tussen het militaire regime en de nu al weken betogende oppositie. Gambari (foto) heeft boodschappen bij van de Verenigde Naties en van Asean, de regionale organisatie van Zuidoost-Azië waarvan Myanmar ook lid is. (Belga) Of hij de gevangen oppositieleidster Aung San Suu Kyi kan bezoeken, is nog niet duidelijk. De VN hoopt dat Gambari een begin van dialoog tussen het militaire regime en de democratische oppositie op gang kan brengen. Ook de Asean heeft tegen alle gewoontes in een scherpe waarschuwing uitgesproken tegen geweld in Myanmar. Singapore, dat in de regio zwaar weegt, zegt dat de gevolgen rampzalig zullen zijn als Gambari niet slaagt.

Yangon kalm, maar elders nog protest Het leger heeft vannacht opnieuw massaal troepen naar de vroegere hoofdstad Yangon (Rangoon) gebracht. (Belga) Toch hebben honderden mensen her en der nog betoogd tegen het regime. De betogingen werden doorgaans met de wapenstok uit elkaar geslagen.

Veel mensen zijn blijkbaar bang, want de afgelopen dagen zijn er een tiental doden gevallen bij de onderdrukking van het protest. Elders in het land wordt er evenwel nog altijd massaal betoogd. In de stad Pakkoku, een bolwerk van boeddhistische monniken, hebben bonzen een betoging van enkele duizenden mensen geleid.

Total wil niet weg uit Myanmar De Franse olie- en gasproducent Total weigert om zich terug te trekken uit Myanmar. De firma reageert daarmee op een oproep van enkele linkse partijen in Nederland en België om Total te boycotten. Total exploiteert in Myanmar een groot gasveld en dat vormt een belangrijke bron van inkomsten voor de militaire dictatuur. Total zegt dat het betere arbeidsvoorwaarden