Ayurved Medisin Book 367kb.pdf

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx મેરા આયુવદ મહાન   cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq અસરકારક આયુવિદક ઉપચાર ભાગ - ૩  wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas      

 

  2/6/2013   

ડૉ. એ.ટી .રાણા    

   

 

1 

 

અનુ મિણકા

 

1 

પાના નંબર  અપચો , ગેસ , વાયુ , ઓડકાર . ................................................................................................ 7 

2 

પેટમાં દુ. ખાવો: .......................................................................................................................... 7 

3 

મ આવી

4 

અ લિપ

 

અ સર. ........................................................................................................................................ 8 

5 

કબ યાત ................................................................................................................................... 8 

6 

ઝાડા ડાયેરીયા Ð, મરડો ‐ ડીસે ી તથા વારં વાર ઝાડાની હાજત લાગવી . હણી Р.............. 8 

7 

હરસ.પાઈ સÐ બવાસીરÐ અશÐ મસા- ....................................................................................... 8 

8 

ભગંદર ÐFistula. ....................................................................................................................... 9 

9 

કાપા-િફશર . ............................................................................................................................... 9 

10 

ઉ ટી તથા હેડકી. ........................................................................................................................ 9 

11 

િકડનીની પથરી તથા િપ ાશયની પથરી . ............................................................................... 9 

12 

યકૃત ( Liver) તથા બરોળ ( Spleen ) ના રોગો . ...................................................................... 10 

13 

મધુ મેહ .ડાયાબીટીસ - .......................................................................................................... 10 

14 

સો

15 

કૃિમ વ સ Ð કરિમયાંР............................................................................................................. 11 

16 

બહમ ુ ૂ તા.વારં વાર પેશાબની હાજત લાગવી - ......................................................................... 11 

17 

પેશાબમાં આ યુમીન .

18 

પેશાબમાં દાહ.થવી-બળતરાÐ જલનÐ બળતરા તથા આખા શરીરમાં દાહ-જલન- .................. 11 

19 

પેશાબ ડહોળો .ગંદો આવવોР................................................................................................... 11 

20 

િકડની તથા પેશાબમાં ઇ ફેકશન. .............................................................................................. 12 

21 

િકડની ફેઇલ થઈ જવી. ............................................................................................................. 12 

22 

બાળકો તથા વ ૃ ધો

વું , મોઢામાં ચાંદી પડવી . ....................................................................................... 7  ‐ એસીડીટી તથા પેટ અને

ુ િડનલ તથા પે ટીક તરડામાં ચાંદા ( અ સર), ડ ઓ

. વેલ ગÐ શોથ Р............................................................................................................ 11 

ોટીન જવું Р..................................................................................... 11 

ઘમાં પેશાબ કરે . .................................................................................... 12 

ં ીનું વધવુ. ં ................................................................................................................ 12  થ

23 

ો ટેટ

24 

ીઓમાં અિનયિમત માિસક: .................................................................................................... 13 

   

2 

25 

અ પાતવ .માિસક ઓ ં આવવું . ............................................................................................. 13 

26 

અ યાતવ -માિસક વધુ

27 

લોહીવા ...................................................................................................................................... 13 

28 

ગભાશયમાં ગાંઠ ) Fibroid ) ...................................................................................................... 14 

29 

માિસક લાંબા સમય સુધી બંધ રહેવ.ું  ........................................................................................ 14 

30 

માિસક દર યાન દુ:ખાવો થવો. ................................................................................................. 14 

31 

ુ બંધ હોવી ગભાશયની ફેલોપીઅન ટ બ

32 

વારં વાર ગભ ાવ , ગભપાત થઈ જવો. ................................................................................... 15 

33 

માિસક િનવ ૃિત . સમયની સમ યા ( મેનોપોઝ ) ..................................................................... 15 

34 

ત ે દર યુકોિરયા Р............................................................................................................... 15 

35 

ર ત દર . ................................................................................................................................ 16 

36 

ી વં ય વ.સંતાન ન થવા - .................................................................................................... 16 

37  38 

માણમાં આવવુ .................................................................................. 13 

ને કારણે વં ય વ . ................................................. 14 

ઓવરીની નબળી કામગીરી. ને કારણે વં ય વ (ઓવમ) અ પ િવકસીત ી પુ ત

મરે પહોચવા છતાં

ી સહજ

ડ- ...................... 16 

ગોનો િવકાસ ન થવો. ........................................... 16 

39 

અ પ િવકસીત તન ................................................................................................................. 16 

40 

િશશુના જ મ બાદ માતાને ધાવણ ન આવવું અથવા ઓ ં  આવવુ.ં  ........................................ 16 

41 

પુરુષમાં અ પ શુ ાણુ-ઓલીગો પમ યા - ................................................................................. 17 

42 

ઓછી તંભન શિ ત િશ પતન Р............................................................................................. 17 

43 

યુવકોમાં વ ન દોષ. ................................................................................................................ 17 

44 

ં તા Ð ઉ થાનનો અભાવ Р........................................................... 17  પુરુષ માં વજ ભંગ . નપુસ

45 

પુરુષઇિ યનો અ પ િવકાસ . ................................................................................................... 18 

46 

લોહી માં ઓ ં િહમો લોિબન ..................................................................................................... 18 

47 

લોહીનું

48 

લોહીનું નીચું દબાણ . લો બી.પી. .............................................................................................. 18 

49 

લોહીમાં કોલે ોલનું

50 

   

ચું દબાણ .હાઇ બી Ðપી. ........................................................................................... 18 

માણ વધવુ.ં  .......................................................................................... 18 

દયના ધબકારા વધી જવા . ટેકી કાિડયા Р........................................................................... 18  3 

51 

દયના ધબકારા ઘટી જવા .

52 

દયશ ૂળ

 

ેડી કાિડયા Р........................................................................... 18 

માં બાયપાસ- દયની કોરોનરી આટરીમાં લોકે જÐ

ઈનલ પેઇન -દુખાવો -

સ રી ની જ િરયાત ઊભી થાય છે . .......................................................................................... 19 

53 

દયનાં માઇ લ વા વ , પ મોનરી વા વ િવગેરે વા વમાં ખામી. .......................................... 19 

54 

દયના ડાબા

 

શરીરમાં પુરતાં

ેપક

પ પ ગ Ð લે ટ વ ીકલની નબળી કામગીરી -ઓ ં થવું Ð

ાસ ચઢવો .

માણ માં લોહી ન પહોચવુ.ં  ............................................................................ 20 

55 

દય પહો ં થઈ જવુ.ં  .............................................................................................................. 20 

56 

દયના અિનયિમત ધબકારા . ................................................................................................. 21 

57 

એનીિમયા શરીરમાં લોહીની ઓછપ Р...................................................................................... 21 

58 

લોહીમાં યુરીક એિસડનું

59 

લોહી પાત ં રાખવા માટે . ....................................................................................................... 22 

60 

લોહીમાં સે ટીક થઈ જવું Ð .સે ટીસીમીયા ................................................................................ 22 

61 

શરદી વારં વાર છ ક-આવવી-એલજ ક શરદીએલજ ક રાઇનાઈટીસ- ........................................ 22 

62 

ખાંસી સ ૂકી ખાંસી અથવા કફ યુ ત ખાંસી Ð, અસા ય ખાંસી , એલજ ક

  63 

માણ વધી જવુ.ં ગાઉટ રોગ --- . ...................................................... 21 

કાઈટીસ તથા

ટાટીયું ખાંસી .વુિફંગ કફ Р.................................................................................................... 23  દમ .એલજ ક

કાઈટીસ

ને માટે પંપ લેવો પડતો હોય છે Ð અ થમા Ð

ાસ Р................. 23 

64 

ય .ટી -બી . ........................................................................................................................... 24 

65 

લુરસી.ફેફસાનાં આવરણમાં જલસંચય - ................................................................................. 24 

66 

સાયનસ ÐSinusitis. .................................................................................................................. 24 

67 

નાકમાં મસા . પોલી સ Р......................................................................................................... 24 

68 

નાકનાં નસકોરાં બોલવા . ......................................................................................................... 25 

69 

િશરદદ- તના િશરદદ ૧૧ આધાશીશી િવગેરે-માઇ ેન-માથાનો દુખાવો- .............................. 25 

70 

ચ ર આવવા .વટ ગો Р.......................................................................................................... 25 

71 

મંદબુિ ધ .મે ટલી રીટાડડ ચાઇ ડ Ð મગજનો અ પ િવકાસ Р................................................ 25 

72 

ં ૂ ાપણુ.ં  ........................................................................................................................ 26  બહેરા મગ

73 

સેરી લ પા સી. ........................................................................................................................ 26 

74 

વાઇ .એપીલે સી Ð મ ૃગી Р....................................................................................................... 27 

   

4 

75  76 

ીઓમાં થતો િહ ટેિરયા.અપતં ક રોગ - ................................................................................ 27  લકવો-પેરાલીસીસ - પ ાઘાત Ð, આખા શરીરનો લકવો, એક બાજુનો લકવો , અધાગ - , મ ,‐ ચેહરા નો લકવો, ફેસીયલ પેરાલીસીસ - , વાચા જતી રહેવી િવગેરે. ............................... 27 

77 

બાળલકવો .પોિલયો Р.............................................................................................................. 28 

78 

કંપવાત Ðપાિક સ સ ડીસીઝ તેમજ સાદો કંપવાત. ................................................................ 28 

79 

િડ ેશન .મન ઉદાસ રહે Ð િવચારવાયું Р................................................................................. 29 

80 

ખાલી ચઢવી Ð . ગ સુ

81 

ેઇન

થવું -નસ ખચાઇ જવી. ................................................................... 29 

ોક ................................................................................................................................ 30 

82 

અિન ા ઊ Ð◌ંઘ ન આવવી ...................................................................................................... 30 

83 

આમવાત . હલનચલન માં તકલીફ Ð ટીફનેસ - સાંધા જકડાઈ જવા - મેિટક આ ાઇટીસ Р30 

84 

સંિધવા હલનચલન માં અસ

 

દુખાવો. ..................................................................................................................................... 31 

85 

ગરદન , પીઠ તથા કમરના મણકા ની ગાદી ઘસાઈ જવી. ...................................................... 31 

86 

રાંઝણ .સાયેટીકા -ગૃ સી Р...................................................................................................... 32 

87 

અિ થભંગ-હાડકું ત ૂટવુ-ં ેકચર તથા હડકમાં તડ પડવી - ેક પડવી . ....................................... 32 

88 

હાડકામાંથી પ ં નીકળવુ. ...........................................................................................................  ં 32 

89 

હાડકાંનો

90 

હાથ.પગ ની

91 

ચેહરા ઉપરના ખીલ કાળા ડાઘ Ð, ખીલ અથવા ખીલ

92 

ખસ-ખરજવું . ............................................................................................................................ 34 

93 

િશળસ-િશતિપ

94 

મંડળ કુ ઠ .સોરીયાસીસ Р........................................................................................................ 34 

95 

કુ ઠ - યુકોડમા Ð ેત કુ ઠР.................................................................................................... 35 

96 

વાિઢયાં . ત ગરમીР............................................................................................................... 35 

97 

યામ વચા ................................................................................................................................ 35 

98 

ચેહરા ઉપર કાળા ડાઘ અથવા ચેહરો કાળો થઈ ગયો હોય॰ ..................................................... 35 

99 

લે ેસી.ગલતકુ ઠ -ર તિપ

   

Ð સાંધામાં ઘસારો ઢાંકણી ઘસાઈ જવી -ઓ ટીયો આથાઈિટસ-

ય . બોન ટીબી Р.................................................................................................... 33  ગળીઓ વાંકી વળી જવી- ............................................................................... 33  વી ફોડલીમાંથી પ નીકળવુ. ં ............ 33 

- અટ કારીયાએલજ - ................................................................................... 34 

- .................................................................................................. 36  5 

100 

શરીર ઉપર મસા મસી અથવા માંસ વધવું Ð, અિધમાંસ . િકલોઇડ Р.................................... 36 

101 

તાવ તમામ

કારના તાવ Ð જવર Р...................................................................................... 36 

ખનો મોિતયો કેટેરે ટ Р........................................................................................................ 37 

102 

ખમાંથી સતત પાણી ઝરવું Ð લુકોમા Ð,

ખના ગોળામાં

ેસર વધવું Ð

103 

ઝામર

 

ઓ ટીકનવ ઉપર દબાણ વધવુ-ં .દે ખાતું બંધ થવું  ................................................................... 37 

104 

અડધું

105 

થાઈરૉઈડ .................................................................................................................................. 38 

106 

ટો સીલકાકડા લવા ગળાના - ................................................................................................ 38 

107 

ં ી Р...................................................... 38  ગોઇટર .ગળાના આગળના ભાગે ગાંઠ થવી Ð ગલ થ

108 

માથામાં ટાલ પડવી અથવા

109 

યુવાનીમાં વાળ સફેદ .

110 

વાળ લાંબા કરવા માટે .............................................................................................................. 39 

111 

િહમોફીલીયા. ............................................................................................................................. 40 

112 

થેલેસેમીયા. ............................................................................................................................... 40 

113 

મ

114 

મોટર યુરોન ડીસીઝ (એમએનડી) ........................................................................................... 41 

115 

મ ટીપલ

116 

માયે થેિનયા

ય દે ખાવું હેિમઓિપયા Р............................................................................................. 37 

દરી થવી . ............................................................................... 39 

ત ે થઈ જવાР................................................................................... 39 

ુ ર િડ ોફી ...................................................................................................................... 41  લ

લેરોસીસ . .............................................................................................................. 42  ેવીસ. ............................................................................................................... 42 

117 

કેલેરોડમા ................................................................................................................................. 43 

118 

લીપ એ નીયા

ઘમાં થોડા સમય માટે

ાસ રોકાય જવો . અ સન . ................................ 44 

119 

ટીક Tic‐ અનૈિ છક નાયુઓની વારં વાર આવતી ખચ , તાણ . ............................................... 44 

120 

કે સર તમામ

121 

એઇ સ ...................................................................................................................................... 45 

કારનાં - ........................................................................................................... 45 

 

   

6 

ુ દ મહાન મેરા આયવ અસરકારક આયુવિદક ઉપચારો ભાગ-3 આયુવદ

ચારક

ડૉ. એ.ટી .રાણા B.V.Sc.& A.H. CFN. , ND.

િનવ ૃત નાયબ પશુપાલન િનયામક આયુવદ નું મહ વ લોકો સમ અપનાવવા

ેરાય તે હેત ુ આ

સુજોક િચિક સક ,

અને આયુવદિચિક સા પ ધિતને ચાર પુિ તકાનો છે એટલે અ ે

( િન: શુ ક સેવા) ૪-એ-૧, ચોથો માળ , અજુન કો લે

િશવરં જની ચાર ર તા,

દશાવેલ ઉપચારો ફ ત વાંચીને તે મુજબ વયં િચિક સા કરવાને

સે ટે લાઇટ,

બદલે સરકાર મા ય વૈધ Ð આયુવદ િચિક સક ની સલાહ અને માગદશન મુજબ જ સારવાર કરાવવી િહતાવહ છે . 

,

અમદાવાદ-15 ફોન . ( ૦ ૭ ૯ )

૨૬૭૩૦૨૩૫

1 અપચો , ગેસ , વાયુ , ઓડકાર . (1) િશવા ાર પાચન ચુણ.  બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે . 

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે . 

2 પેટમાં દુ:ખાવો . (1) શંખવટી . બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

નધ :

યારે પણ પેટમાં દુ:ખાવો ઉપડે યારે ૨ ગોળી વાટીને પાણી સાથે ફાંકવાથી

થોડીવારમાં રાહત જણાય છે .

3 મ આવી

વુ ં , મોઢામાં ચાંદી પડવી .

(1) ઇિરમેદાદી તેલ. સવારે તથા સાં

આ તેલ

ગળીથી દાંત , પેઢાં ,

ભ તથા તાળવા ઉપર હળવે

હાથે ચોપડવું . 7   

4 અ લિપ

- એસીડીટી તથા પેટ અને

તરડામાં ચાંદા (અ સર ) ,

ુ િડનલ તથા પે ટીક અ સર. ડ ઓ (1) યિ ટમધુ ચુણ . બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું .

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું .

(2) સતાવરી ચુણ બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું .

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(3) િ ફળા ગુગળ . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

5 કબ યાત (1) અભયાિર ટ . બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

6 ઝાડા Ð ડાયેરીયા , મરડો - ડીસે ી તથા વારં વાર ઝાડાની હાજત લાગવી Ð

હણી.

(1) કુટજ ઘનવટી . બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

7 હરસ-મસા Ðઅશ Ðબવાસીર Ðપાઈ સ. (1) કાંકાયન વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(2) કાિસસાદી તેલ . સવારે

મસા ઉપર હળવે હાથે ચોપડવું .

બપોરે

મસા ઉપર હળવે હાથે ચોપડવું .

રા ે

મસા ઉપર હળવે હાથે ચોપડવું .

(3) અભયાિર ટ.

   

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં 8 

8 ભગંદર Ð Fistula. (1) કાંચનાર ગુગળ. સવારે

ના તા બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ભોજન બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(2) દશમ ૂલાિર ટ સવારે

ના તા બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

9 કાપા-િફશર . (1) કાિસસિદતેલ. સવારે

હળવે હાથે ચોપડવુ.ં

સાં

હળવે હાથે ચોપડવુ.ં

10 ઉ ટી તથા હેડકી. (1) છિ રીપુ વટી યારે ઉ ટી થાય યારે 2 ગોળી પાણી સાથે ગળવી અને યાર બાદ 3 કલાક પછી ફરી 2 ગોળી ગળવી . િદવસમાં

ણ થી ચાર વાર લઈ શકાય .

11 િકડનીની પથરી તથા િપ ાશયની પથરી . (1) ગો રુ ાદી ગુગળ. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) વરુણાિદ કષાય. સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સકરી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સકરી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સકરી પીવુ.ં

(3) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) અપામાગ

   

ાર

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મઘ સાથે ચાટવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મઘ સાથે ચાટવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મઘ સાથે ચાટવો. 9 

12 યકૃત (Liver) તથા બરોળ ( Spleen ) ના રોગો . (1) િસરોસીસ ઓફ િલવર , યકૃતનું વઘવું , Hepato megaly - બરોળનું વઘવું Spleenomegaly, કમળો િવગેરે.

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(3) રોિહતકાિર ટ. સવારે

ના તા બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(4) અમ ૃતાિર ટ .

(5)

સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

યાદ રસ . બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

13 મધુ મેહ - ડાયાબીટીસ. (1) િ વંગ ભ મ . બપોરે

ભોજનબાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી .

રા ે

ભોજનબાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી .

(2) ગળો ઘનવટી . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) મેથીનો લોટ બપોરે

ભોજનબાદ ૧ ચમચી લોટ પાણી સાથે ફાંકવો.

રા ે

ભોજનબાદ ૧ ચમચી લોટ પાણી સાથે ફાંકવો.

ન ધ :- રોજ ભોજનની સાથે 1. ૧ ટામેટું. 2. અડધું લ બુ 3. લસણની ૪ કળી અવ ય લેવી. રોજ ૮ થી ૧૦ લાસ પાણી પીવું જ રી છે .શ

હોયતો રોજ ૧ લાક નોન ટોપ

ચાલવુ.ં    

10 

14 સો

Ð શોથ Ð વેલ ગ.

(1) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

15 કૃિમ Ðકરિમયાં Ð વ સ (1) િવડંગાિર ટ સવારે

ના તા બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ 4 ચમચી પીવુ.ં

16 બહુમ ૂ તા- વારં વાર પેશાબની હાજત લાગવી. (1) સં વની વટી. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

17 પેશાબમાં આ યુમીન Ð (1) ચં

ોટીન જવુ ં .

ભા વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

18 પેશાબમાં દાહ-જલન-બળતરા તથા આખા શરીરમાં દાહ Ðજલન Ð બળતરા-થવી. (1) ઉશીરાસવ. સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

ન ધ :- પાણી ઓ ં પીતા હોતો , રોજ ૮ થી ૧૦ લાસ પાણી અવ ય પીવાનું રાખો.

19 પેશાબ ડહોળો Ðગંદો આવવો. (1) ગો રુ ાિદ ગુગળ

   

સવારે

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

11 

20 િકડની તથા પેશાબમાં ઇ ફેકશન. (1) ગળો ઘનવટી. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

21 િકડની ફેઇલ થઈ જવી. (1) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) ગો રુ ાિદ ગુગળ

(3) ચં

સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ભાવટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) વ ણાિદ કષાય . સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી + ૮ ચમચી હફ ુ ં ાં ં પાણી િમ સ કરી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ચમચી + ૮ ચમચી હફ ુ ં ાં ં પાણી િમ સ કરી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ચમચી + ૮ ચમચી હફ ુ ં ાં ં પાણી િમ સ કરી પીવુ.ં

ન ધ :- ફેઇલ થયેલ િકડનીની સારવાર શ કરવા પહેલાં ડૉ ટરની સલાહ લેવી અિનવાય છે .

22 બાળકો તથા વ ૃ ધો

ઘમાં પેશાબ કરે .

(1) નવ વનરસ

23

ો ટે ટ

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. અથવા વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. અથવા વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

ં ીનુ ં વધવુ.ં થ

(1) પુનનવા મ ડુર .

   

સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. 12 

(2) કાંચનાર ગુગળ . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) વ ણાિદ કષાય .

24

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

ીઓમાં અિનયિમત માિસક: (1) કુમારી આસવ બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

25 અ પાતવ . માિસક ઓ ં આવવુ.ં (1) કુમારી આસવ બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવું

(2) લોહાસાવ બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

26 અ યાતવ - માિસક વધુ

માણમાં આવવુ.ં

(1) અશોકાિર ટ બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(2) ઉશીરાસવ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

27 લોહીવા (1) બોલબ ધ રસ સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) ઉશીરાસવ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

ન ધ:-જો ગભાશયમાં ગાંઠ ( Fibroid ) ન હોય તો બે    

ણ િદવસમાં ઘણી રાહત થઈ શકે છે . 13 

28 ગભાશયમાં ગાંઠ ( Fibroid ) (1) પુનનવા મ ડુર . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) કાંચનાર ગુગળ . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િન યાનંદ રસ સવારે

ના તા બાદ 2 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ 2 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ 2 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

29 માિસક લાંબા સમય સુધી બંધ રહેવ.ુ ં (1) રજ: વિતની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ન ધ:- આ દવાથી થોડા િદવસમાં માિસક ચાલુ થઈ શકે છે . માિસક શ થાય યારે આ દવા બંધ કરવી અને ફરીવાર જ ર પડેતો ઉપર મુજબ રજ:

વિતની વટી ચાલુ કરવી.

30 માિસક દર યાન દુ:ખાવો થવો. (1) કુમારી આસવ . બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવો.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ચમચી પીવો.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય )

ન ધ :-

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

યારે પણ દુખાવો થાય યારે ૧ લાસ પાણી પીવું અને ૧ ચપટી

ઉપર મુકવુ.ં લગભગ ૫ થી ૧૦ િમિનટ માં દુખાવો મટી પાણી અને મીઠાં વાળો

ટલું મીઠું (દળે લુ)ં

ભ

ય છે .િદવસમાં યારે પણ દુખાવો થાય યારે

યોગ કરી શકાય છે

ુ બંધ હોવી 31 ગભાશયની ફેલોપીઅન ટ બ

ને કારણે વં ય વ .

(1) અશોકાિર ટ બપોરે    

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં 14 

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(2) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) કાંચનાર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

32 વારં વાર ગભ ાવ , ગભપાત થઈ જવો. (1) અશોકાિર ટ બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(2) ફલધ ૃત ( ઘી ) સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી પીવુ.ં

(3) ગભપાલ રસ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ન ધ:- ગભ રહે યારથી

સ ૂિત (િડલીવરી) થાય યાં સુધી ગભપાલ રસ

સવારે ના તા બાદ ૧ ગોળી પાણી સાથે ગળવી તથા સાં

પણ ૧ ગોળી પાણી સાથે

ગળવી.ગભની ર ા કરવા માટે આયુવદ માં ગભપાલ રસ ખ ૂબ

િસ ધ છે .

33 માિસક િનવ ૃિત ( મેનોપોઝ ) સમયની સમ યા . (1) સાર વતાિર ટ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(2) માં યાિદ કષાય . ફ ત રા ે સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરી ને પીવુ.ં

34

ે દર Ð યુકોિરયા ત (1)

   

દરા તક લોહ . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

15 

35 ર ત દર . (1)

દરા તક લોહ . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ી વં ય વ- સંતાન ન થવા.

36

(1) પુ પઘ વા રસ સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને થોડું દુધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને થોડુ દુધ પીવુ.ં

(2) અશોકાિર ટ બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(3) ગભપાલ રસ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ફલધ ૃત (ઘી) ના તા બાદ ૧ ચમચી પીવુ.ં

સવારે

37 ઓવરીની નબળી કામગીરી-અ પ િવકસીત

ડ (ઓવમ)

ને

કારણે વં ય વ. (1) પુ પઘ વા રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી થોડું દુધ પીવુ.ં

રા ે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી થોડું દુધ પીવુ.ં

ી પુ ત

38

મરે પહોચવા છતાં

ી સહજ

ગોનો િવકાસ ન થવો.

(1) સાર વતાિર ટ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

39 અ પ િવકસીત તન (1)

ીપણ તેલ. સવારે તથા રા ે હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

40 િશશુના જ મ બાદ માતાને ધાવણ ન આવવુ ં અથવા ઓ ં આવવુ.ં (1) સતાવરી ચ ૂણ સવારે    

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું અને ૧ કપ દુધ પીવુ.ં 16 

બપોરે રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું અને ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું અને ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

41 પુરુષમાં અ પ શુ ાણુ- ઓલીગો પમ યા (1) પુ પઘ વારસ સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

(2) કૌચા ટીકડી. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) લ મીિવલાસ રસ ( નારદીય) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

42 ઓછી તંભન શિ ત Ð િશ પતન (1) િ વંગ ભ મ. સવારે

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) અ ગંધાિર ટ બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(3) પુ પઘ વારસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

43 યુવકોમાં વ ન દોષ. (1) વંગ( બંગ ) ભ મ બપોરે

ભોજન બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

રાતે

ભોજન બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

ં તા . 44 પુરુષ માં વજ ભંગ Ð ઉ થાનનો અભાવ Ð નપુસ (1) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય ) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુ પઘ વારસ

   

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી ચાવી જવી અને પછી ૧ કપ દુધ પીવુ.ં 17 

45 પુરુષઇિ યનો અ પ િવકાસ . (1)

ી ગોપાલ તેલ. સવારે તથા રા ે હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

46 લોહી માં ઓ ં િહમો લોિબન (1) લોહાસવ . બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

47 લોહીનુ ં (1)

ચું દબાણ Ð હાઇ બી.પી.

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

48 લોહીનુ ં નીચું દબાણ . લો બી.પી. (1) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

49 લોહીમાં કોલે ોલનુ ં

માણ વધવુ.ં

(1) િ કટુ ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(2) લસણ + મધ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

50

દયના ધબકારા વધી જવા Ð ટે કી કાિડયા . (1)

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય ) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

51 દયના ધબકારા ઘટી જવા Ð

ે ી કાિડયા . ડ

(1) પુનનવા મ ડુર    

18 

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ભાકરબપોરે વટી.

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સવારે

સાં

52

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

દયશ ૂળ- દુખાવો-

ઈનલ પેઇન Ð દયની કોરોનરી આટરીમાં

લોકેજ- માં બાયપાસ સ રી ની જ િરયાત ઊભી થાય છે . (1) િચ તામણી રસ.

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટી ને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટી ને મધ સાથે ચાટવી.

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) લસણ + મધ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

53 દયના માઇ લ વા વ , પ મોનરી વા વ િવગેરે વા વમાં ખામી. (1) િચં તામણી રસ.

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) નવ વન રસ સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(4) લસણ + મધ

   

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીનેપીવો.

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીનેપીવો.

19 

54 દયના ડાબા

ે ક - લે ટ વ ીકલની નબળી કામગીરી Ð પ

પ પ ગ ઓ ં થવું .

ાસ ચઢવો Ð શરીરમાં પુરતાં

માણ માં લોહી

ન પહોચવુ.ં દયના ડાબા

ેપકની પ પ ગ કામગીરી ટકાવારીમાં દશાવવામાં આવે છે . દાખલા તરીકે પ પ ગ

કામગીરી ૫૦ ટકા હોયતો િરપોટમાં Left ventrical Ejection Fraction 50% લખવામાં આવે છે . ુ આરામ કરવો ખ ૂબજ આવ યક છે . ટુંકાણમાં LVEF----- 50% . આ રોગમાં દદ એ સંપણ

(1) િચ તામણી રસ.

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવુ.ં

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) લસણ + મધ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને ચાટવુ.ં

55

દય પહો ં થઈ જવુ.ં (1) પુનનવા મ ડુર

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ભાકરવટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) લસણ + મધ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને ચાટવુ.ં

   

20 

56 દયના અિનયિમત ધબકારા . (1)

ભાકરવટી . સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ગળવી .

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ગળવી .

(2) લસણ + મધ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ

સાં

િમ સ કરીને ચાટવુ.ં ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ + ૨ ચમચી મધ

57 એનીિમયા Ð શરીરમાં લોહીની ઓછપ (1) કાિસસ ભ મ .

િમ સ કરીને ચાટવુ.ં

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) સુવણમાિ ક ભ મ .

58 લોહીમાં યુરીક એિસડનુ ં

માણ વધી જવુ.ં --- ગાઉટ રોગ.

(1) િસંહનાદ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય ) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) અપામાગ

ાર

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

(4) કાચા બટાકાનો રસ. જો દદ ને ડાયાબીટીસ ન હોય તો બટાકાનો રસ સવારે ના તા બાદ ૨ નંગ મ યમ સાઇઝ ના કાચા બટાકાને ધોઈને છાલ સિહત છીણીને તેને કપડામાં દાબીને

રસ

નીકળે તે અડધા કપ પાણીમાં નાંખીને પીવો. બપોરે ભોજન બાદ ઉપર મુજબ. રા ે ભોજન બાદ ઉપર મુજબ.

   

21 

59 લોહી પાત ં રાખવા માટે . (1) િ કટું ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(2) લસણ + મધ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

60 લોહીમાં સે ટીક થઈ જવુ.ં Ð સે ટીસીમીયા (1) ગળો ઘનવટી . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) મ લિસંદુર સવારે

ના તા બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે િમ સ કરી ને

ભોજન બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે િમ સ કરી ને

ભોજન બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે િમ સ કરી ને

ચાટવી. બપોરે ચાટવી. રા ે ચાટવી.

(3) િ ફળા ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

61 શરદી-વારં વાર છ ક આવવી-એલજ ક શરદી-એલજ ક રાઇનાઈટીસ (1) કંટકાિર અવલેહ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

(2) િ કટુ ચુણ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(3) લસણ + મધ સવારે    

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં 22 

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

62 ખાંસી Ð સ ૂકી ખાંસી અથવા કફ યુ ત ખાંસી , અસા ય ખાંસી , એલજ ક

કાઈટીસ તથા

ટાટીયું ખાંસી Ð વુિફંગ કફ.

(1) કંટકારી અવલેહ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

(2) િ કટું ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

બપોરે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

રા ે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(3) લસણ + મધ સવારે

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

(4) હળદર + ઘી અડધી ચમચી હળદર પાવડરમાં થોડા ટીપાં ઘી નાંખીને મસળી લેવ.ું આને બાળીને તેનો ધ ૂમાડો નાકની ન ક રાખીને

ાસમાં લેવાથી થોડી વારમાંજ ખાંસી બંધ થઈ

ય છે .

63 દમ Ð

ાસ Ð અ થમા Ð એલજ ક

કાઈટીસ

ને માટે પંપ લેવો

પડતો હોય છે . (1) કનકાસવ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી કનકાસવ + ૪ ચમચી પાણી નાંખીને પીવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી કનકાસવ + ૪ ચમચી પાણી નાંખીને પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી કનકાસવ + ૪ ચમચી પાણી નાંખીને પીવુ.ં

(2) કંટકાિર અવલેહ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી અવલેહ પીવો.

(3) િ કટુ ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(4) લસણ + મધ.    

23 

સવારે

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

ય - ટી.બી .

64

(1) ગળો ઘનવટી . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) લસણ + મધ . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

65 લુરસી- ફેફસાનાં આવરણમાં જલસંચય. (1) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

66 સાયનસ ÐSinusitis. (1) કાંચનાર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) અણુતેલ રા ે સ ૂતી વખતે બ ે નસકોરામાં પાંચ પાંચ ટીપાં નાંખવા .

67 નાકમાં મસા Ð પોલી સ . (1)

ાર તેલ સવારે

વાળી સળીને

ારતેલમાં ભ

વીને નાકના મસા (પોલી સ) ઉપર

ફેરવવી. બપોરે

ઉપર મુજબ કરવુ.ં

રા ે

ઉપર મુજબ કરવુ.ં

ન ધ :-

   

ાર તેલ કાનની દવા છે પરં ત ુ નાકના મસા માટે પણ અકસીર છે .

24 

68 નાકનાં નસકોરાં બોલવા . (1) ષડિબંદુ તેલ સુતી વખતે ષડિબંદુ તેલનાં છ છ ટીપાં બ ે નસકોરમાં નાંખવા .

રાતે

ે -આધાશીશી િવગેરે ૧૧ 69 િશરદદ-માથાનો દુખાવો-માઇ ન

તના

િશરદદ(1) િશર શ ૂલાિદ વ

રસ.

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) ષડિબ દરાુ તેે લ

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. સ ૂતી વખતે બંને નસકોરાંમાં ૬ ટીપાં નાખવાં.

રા ે

70 ચ ર આવવા Ð વટ ગો. (1) સુવણમાિ ક ભ મ. સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) િશર શ ૂલાિદ વ

રસ.

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) ષડિબ દુ તેલ રા ે

સ ૂતી વખતે બંને નસકોરમાં ૬ ટીપાં નાખવાં.

71 મંદબુિ ધ Ð મગજનો અ પ િવકાસ Ð મે ટલી રીટાડડ ચાઇ ડ. ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. અથવા વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. અથવા વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(3) ઘોડાવજ ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(4) માં યાિદ કષાય . રા ે    

સ ૂતીવખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં 25 

ં ૂ ાપણુ.ં 72 બહેરા મગ ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય ) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સાિરવાિદ વટી.

(4)

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ાર તેલ . રોજ રા ે એક કાનમાં ૫ ટીપાં નાખવાં અને બી

િદવસે બી

કાનમાં ૫ ટીપાં

નાખવાં .

(5) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

73 સેરી લ પા સી. ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(5) માં યાિદ કષાય. રા ે

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હુફ ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

(6) મહામાંસ તેલ સવારે તથા સાં

   

માલીસ કરવુ.ં

26 

74 વાઇ Ð મ ૃગી Ð એપીલે સી. (1) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે

(4) માં યાિદસાંકષાય. રા ે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને

પીવુ.ં

75

ીઓમાં થતો િહ ટેિરયા- અપતં ક રોગ. (1) મ લિસંદુર સવારે

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ભોજન બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) અપતં કારીવટી. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

76 લકવો Ð પ ાઘાત Ð પેરાલીસીસ, આખા શરીરનો લકવો, એક બાજુનો લકવો , - અધાગ , મ , ચેહરા નો લકવો, - ફેસીયલ પેરાલીસીસ , વાચા જતી રહેવી િવગેરે. (1) મ લિસંદુર. સવારે

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે    

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં 27 

સાં

(5)

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાિરણી તેલ સવારે

હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

ન ધ:- જો શ

હોય તો રોજ સવારે ના તા બાદ ૧ ચમચી િદવેલ પીવુ.ં

77 બાળલકવો Ð પોિલયો. (1) યોગે

રસ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ગળવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(5) મહામાંષ તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ માલીસ .

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ માલીસ .

78 કંપવાત Ð પાિકસ સ ડીસીઝ તેમજ સાદો કંપવાત. ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(5) માં યાિદ કષાય.    

28 

રા ે

સ ૂતીવખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

(6) કૌચા ચુણ ( કૌચા ને સં કૃતમાં કિપકર ં કહે છે . સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

અથવા કૌચા ટીકડી Ð કૌચા ઘનવટી ( કિપકર

ઘનવટી )

સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી / ઘનવટી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી / ઘનવટી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી / ઘનવટી પાણી સાથે ગળવી.

અથવા કૌચા ( કિપકર ) કે ય ૂલ. સવારે

૨ કે યુલ પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

૨ કે યુલ પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

૨ કે યુલ પાણી સાથે ગળવી.

ન ધ:- કંપવાત Ð પાિક સ સના ઇલાજમાં ડોપાિમન વપરાય છે . કૌચામાં િલવોડોપા છે . નું શરીર માં પાચન થાય યારે િલવોડોપામાંથી ડોપામીનમાં પાંતર થાય છે . એ લે કૌચાના ઉપયોગ થી પાિક સ સ માં સારી રાહત થઈ શકે છે .

ે ન Ð િવચારવાયું Ð મન ઉદાસ રહે. 79 િડ શ (1) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) ઘોડાવજ ચુણ. સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(3) માં યાિદ કષાય. રા ે

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને

પીવુ.ં

80 ખાલી ચઢવી-

ગ સુ

થવુ.ં Ð નસ ખચાઇ જવી.

(1) એકાંગવીર રસ.

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ભાકર વટી . સવારે

   

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. 29 

સાં

ે ન ઇ

81

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ોક

ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) માં યાિદ કષાય. સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને

રા ે પીવુ.ં

(5) લસણ + મધ સવારે

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

82 અિન ા Ð

ઘ ન આવવી

(1) માં યાિદ કષાય. સ ૂતીવખતે ૨ ચમચી દવા + ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

રા ે

83 આમવાત Ð મેિટક આ ાઇટીસ- સાંધા જકડાઈ જવા - ટીફનેસ Ð હલનચલન માં તકલીફ . (1) િસંહનાદ ગુગળ

(2)

સવારે

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

યોદશાંગ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) અપામાગ    

ાર . 30 

સવારે

૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

સાં

૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

(5) િવષગભ તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

84 સંિધવા-ઓ ટીયો આથાઈિટસ- સાંધામાં ઘસારો ઢાંકણી ઘસાઈ જવી Ð હલનચલન માં અસ

દુખાવો.

(1) લા ાિદ ગુગળ

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

બપોરે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

યોદશાંગ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) િવષગભ તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

85 ગરદન , પીઠ તથા કમરના મણકા ની ગાદી ઘસાઈ જવી. (1) લા ાિદ ગુગળ

(2)

સવારે

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

બપોરે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

યોદશાંગ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) પુનનવા મ ડુર.

   

સવારે

ના તા બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી. 31 

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(5) િવષગભ તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

86 રાંઝણ Ð ગૃ સી- સાયેટીકા. (1) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િવષગભ તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

87 અિ થભંગ-હાડકું ત ૂટવુ-ં ેકચર તથા હાડકમાં તડપડવી- ેકપડવી. ત ૂટેલ ું હાડકું સેટ કરા યા બાદ નીચે મુજબ ઉપચાર કરવો.

(1) લા ાિદ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

બપોરે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ 4 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

88 હાડકામાંથી પ ં નીકળવુ.ં (1) મ લિસંદુર સવારે

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) િ ફલા ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પારદાિદ મલમ. સવારે તથા સાં    

હળવા હાથે અને ખ ૂબજ ઓછ

માણ માં મલમ ચોપડવો. 32 

89 હાડકાંનો (1)

ય Ð બોન ટીબી .

વાલ ભ મ . સવારે

(2) લા ાિદ સાં ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

બપોરે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) લસણ + મધ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

90 હાથ-પગ ની (1) રસ માિણ

ગળીઓ વાંકી વળી જવી.

(ભ મ)

સવારે

ના તા બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ

સાથે િમ સ કરીને ચાટવી. સાં

ના તા બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ

સાથે િમ સ કરીને ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી .

(4)

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાિરણી તેલ સવારે

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

રે તીનો સેક કયા બાદ હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

91 ચેહરા ઉપરના ખીલ Ð કાળા ડાઘ, ખીલ અથવા ખીલ

વી

ફોડલીમાંથી પ નીકળવુ.ં (1) ગંધક રસાયન. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળી ને ગ યું દૂ ધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળી ને ગ યું દૂ ધ પીવુ.ં

ન ધ:- ખાંડ નાંખેલ દૂ ધ પીવું અિનવાય છે .

(2) સારીવા યાસવ.

   

સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી. 33 

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

92 ખસ ખરજવું . (1) પારદાિદ મલમ સવારે તથા સાં

હળવા હાથે અને ખ ૂબજ ઓછા

માણ માં મલમ ચોપડવો.

ઘસવાનું નથી.

(2) સારીવા યાસવ. સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

93 િશળસ- િશતિપ - અટ કારીયા- એલજ (1) ગંધક રસાયન. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળી ને ગ યું દૂ ધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળી ને ગ યું દૂ ધ પીવુ.ં

ન ધ:- ખાંડ નાંખેલ દૂ ધ પીવું અિનવાય છે .

(2) સારીવા યાસવ. સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

(3) મિર યાિદ તેલ સવારે , બપોરે , રા ે હળવે હાથે ચોપડવુ.ં

(4) ગોળ + અજમો . સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી દળે લો અજમો + ૧ ચમચી ગોળ િમ સ કરીને ખાવુ.ં

સાં

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને ખાવુ.ં

94 મંડળ કુ ઠ Ð સોરીયાસીસ. (1) મ લિસંદુર સવારે

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે ચાટવી.

(2) સં વની વટી . સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પારદાિદ મલમ સવારે તથા સાં

હળવા હાથે અને ખ ૂબજ ઓછા

માણ માં મલમ ચોપડવો.

ઘસવાનું નથી.

(4) લસણ + મધ સવારે    

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં 34 

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણ નો રસ+૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

ે કુ ઠ Ð યુકોડમા 95 કુ ઠ Ð ત (1) આરો યવિધની વટી. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) સં વની વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) કુમકુમાિદ તેલ સવારે

હળવે હાથે માલીસ કરવું અને તડકામાં ૨૦ િમિનટ બેસવુ.ં સ ૂય ન હોય તો વીજળીના ૬૦ વોટના બ બ ગોળા સામે ૨ ટના

કાશ તરે

૨૦ િમિનટ બેસવુ.ં

96 વાિઢયાં Ðત ગરમી . (1)

યિદ મલમ. સવારે તથા રા ે ચામડીના કાપામાં

યિદ મલમ પ ૂરવો.

(2) ઉિશરાસવ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી ઉિશરાસવ પીવો.

સાં

ના તા બાદ ૪ ચમચી ઉિશરાસવ પીવો.

97 યામ વચા (1) સફેદ મ ૂસળી સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું અને ૧ કપ દૂ ધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવું અને ૧ કપ દુઘ પીવુ.ં

98 ચેહરા ઉપર કાળા ડાઘ અથવા ચેહરો કાળો થઈ ગયો હોય॰ (1) કુમકુમાિદ તેલ. ફ ત રા ે સ ૂતી વખતે ચેહરા ઉપર હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં સવારે મ ધોઈ નાખવું

(2) બટાકાં નો રસ સવારે ૧ નંગ કાચા બટાકાં ને છાલ સહીત છીણીને કપડામાં દાબીને રસ કાઢી લેવો. આ રસને ચેહરા ઉપર અથવા શરીર ઉપરના કોઈ પણ કાળા ડાઘ અથવા કાળી વચા (ચામડી) ઉપર હળવે હાથે ઘસવો. ૧ કલાક પછી ધોઈ શકાશે . રા ે પણ ૧ નંગ કાચા બટાકાં ને છાલ સહીત છીણીને કપડામાં દાબીને રસ કાઢી લેવો. આ રસને ચેહરા ઉપર અથવા શરીર ઉપરના કોઈ પણ કાળા ડાઘ અથવા કાળી વચા (ચામડી) ઉપર હળવે હાથે ઘસવો. ૧ કલાક પછી ધોઈ શકાશે .    

35 

99 લે ેસી- ર તિપ - ગલતકુ ઠ. (1) મ લિસંદુર સવારે

ના તા બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે િમ સ કરી ને

ચાટવી. સાં

ના તા બાદ ૧ મગ ના દાણા

ટલી ભ મ મધ સાથે િમ સ કરી ને

ચાટવી.

(2) િકશોર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) પારદાિદ મલમ સવારે તથા સાં

હળવા હાથે અને ખ ૂબજ ઓછા

માણ માં મલમ ચોપડવો.

ઘસવાનું નથી.

(4) સારીવા યાસવ. સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી દવા પીવી.

100 શરીર ઉપર મસા Ð મસી અથવા માંસ વધવુ ં , અિધમાંસ Ð િકલોઇડ . (1)

ાર તેલ.( ાર તેલ કણ રોગની દવા છે પરં ત ુ મસા- મસીને માટે પણ અકસીર છે .) સવારે

હળવે હાથે ઘસવું અથવા

વાળી સળીને

ાર તેલમાં ભ જવીને મસા-

વાળી સળીને

ાર તેલમાં ભ જવીને મસા-

વાળી સળીને

ાર તેલમાં ભ જવીને મસા-

મસી ઉપર ચોપડવું . બપોરે

હળવે હાથે ઘસવું અથવા મસી ઉપર ચોપડવું .

રા ે

હળવે હાથે ઘસવું અથવા મસી ઉપર ચોપડવું .

101 તાવ Ð જવર Ð તમામ

કારના તાવ

(1) ગળો ઘનવટી . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય )

   

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

રા ે

ભોજનબાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી . 36 

(3) લસણ + મધ .

102

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

ખનો મોિતયો Ð કેટેરે ટ

(1) ખાખરાનો અક સવારે

ખમાં ૩ થી ૫ ટીપાં નાખવાં.

બપોરે

ખમાં ૩ થી ૫ ટીપાં નાખવાં.

રા ે

ખમાં ૩ થી ૫ ટીપાં નાખવાં.

ન ધ:- ટીપાં ના યા પછી ૧૦ િમિનટ

103 ઝામર Ð લુકોમા Ð

ખમાંથી સતત પાણી ઝરવુ ં ,

ખના

ેસર વધવુ ં Ð ઓ ટીકનવ ઉપર દબાણ વધવુ.ં

ગોળામાં (1)

ખ બંધ રાખવી.

ભાકર વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય ) સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

104 અડધું

ય દે ખાવુ ં Ð હેિમઓિપયા

ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટી ને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટી ને મધ સાથે ચાટવી.

(2) યશદ ભ મ બપોરે

ભોજનબાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધસાથે િમ સ કરીને ચાટવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૧ મગના દાણા

ટલી ભ મ મધસાથે િમ સ કરીને ચાટવી.

(3) લ મી િવલાસ રસ ( નારદીય )

   

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

37 

105 થાઈરૉઈડ (૧) હાઇપો થાઈરૉઈડ માટે કાંચનાર ગુગળ તથા પુનનવા મ ડુર લેવી. (૨) હાઇપર થાઈરૉઈડ માટે ફ ત કાંચનાર ગુગળ લેવી.

(1) કાંચનાર ગુગળ . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

106 ટો સીલ- ગળાના કાકડા લવા (1) િ ફલા ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ં ી Ð ગળાના આગળના ભાગે ગાંઠ થવી. 107 ગોઇટર Ð ગલ થ (1) કાંચનાર ગુગળ . સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજનબાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર. સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િન યાનંદ રસ.

   

સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી . 38 

108 માથામાં ટાલ પડવી અથવા

દરી થવી .

(1) ગું િદ તેલ રોજ રા ે હળવે હાથે માથામાં ઘસીને લગાડવુ,ં સવારે ધોઈ નાખવુ.ં

ે થઈ જવા . 109 યુવાનીમાં વાળ સફેદ Ð ત (1) નીમ તેલ રોજ રા ે હળવે હાથે માથામાં ચોપડવુ,ં સવારે ધોઈ નાખવુ.ં

110 વાળ લાંબા કરવા માટે (1) રોજ રા ે કાચી કોબીજ (કે બેજ) પ ાગોબીનો રસ માથામાં હળવે હાથે ચોપડવો, સવારે ધોઈ નાખવુ.ં

   

   

39 

અસા ય રોગો .  111 િહમોફીલીયા. (1) ઉશીરાસવ સવારે

ના તા બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ચમચી પીવુ.ં

(2) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) બોલબ ધ રસ સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) બકરીનું દૂ ધ સવારે

ના તા બાદ ૧ કપ દૂ ધ પીવુ.ં

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ કપ દૂ ધ પીવુ.ં

રા ે

ભોજન બાદ ૧ કપ દૂ ધ પીવુ.ં

(5) ગાયનું ઘી સવારે ન ધ:- હાલ

ના તા બાદ ૧ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં દવા Ð સારવાર ચાલતી હોય તે ચાલુ રાખીને આ

૧ મિહના સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

યોગ કરી શકાય છે .

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક જણાયતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

ે ીયા. 112 થેલેસમ એક આનુવિં શક રોગ

માં િહમો લોિબન બનવા માટે જ ર ઘટકનો અભાવ હોય છે

થી દદ નુ

શરીર િહમો લોિબન બનાવી શકત ું નથી અને આ કારણોસર દદ ને બહારથી લોહી િનયિમત સમયા તરે આપવું પડત ું હોય છે . આ બાબતે થયેલ સંશોધનોમાં એવું શાકભા

ણવામાં આ યું છે કે થેલેસેમીયા ના દદ ને તા

નો લીલો રસ આપવામાં આવેતો શરીરમાં િહમો લોિબન બનવાની કામગીરી શ થઈ શકે છે .

િહમો લોિબનના હેિમન અને શાકભા

ના લીલા રસ માં રહેલ લોરોફીલ ના રસાયિણક બંધારણમાં

સમાનતા છે અને ફરક એટલોજ છે કે હેમીનના રાસાયિણક બંધારણમાં કે માં લોહત વ Fe છે    

યારે 40 

લોરોફીલના બંધારણમાં કે

માં મે નેસીયમ ત વ Mg છે . લીલા રસ ને પીવામાં આવે યારે

પાચનિ યા દર યાન લોરોફીલના બંધારણના કે લે છે . એટલે લોરોફીલ ના બંધારણ ના કે

માં થી Mg ખસી

માં લોહત વ ( Fe ) આવવાથી હેમીન બની

િહમો લોિબન બનવા માટે અિનવાય છે . શાકભા

ય છે

માં લોહત વ Fe હોય છે . એટલે ખ ૂબજ સહેલાઇથી

થેલેસેમીયાના દદ ના શરીરમાં લોહી બની શકે છે . હાલમાં નીચે દશાવેલ

ય છે અને Fe તેન ું થાન લઈ

સારવાર ચાલતી હોય તે ચાલુ રાખીને

યોગ કરવો.

યોગ . બ રમાં

ભા

ધોઈને વાટીને ચટણી

મળતી હોય તે -તાંદળ

, પાલક , મેથી , કોથમીર , િવગેરે પસંદ કરી

વુ બનાવીને રસ કાઢીને લેવો.

સવારે

ના તા બાદ ૨ કપ રસ કાઢીને પીવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ કપ રસ કાઢીને પીવો.

સાં

ના તા બાદ ૨ કપ રસ કાઢીને પીવો.

ન ધ:- ૧ મિહનો

113 મ

યોગ કયા બાદ રાહત જણાય તો , ફરક જણાય તો

યોગ ચાલુ રાખવો.

ુ ર િડ ોફી લ

(1) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) મહામાંષ તેલ

(4)

સવારે

હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

સાં

હળવે હાથે માલીસ કરવુ.ં

યોદશાંગ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૩ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(5) ગાયનું ઘી સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં

ન ધ:- ૧ મિહના સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત જણાયતો

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક

યોગ ચાલુ રાખવો.

114 મોટર યુરોન ડીસીઝ (એમએનડી) ુ જ ુ રસ (1) ચતભ    

41 

સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) માં યાિદ કષાય સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી દવા+ ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

રા ે

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા+ ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

(3) ઘોડાવજ ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(4) ગાયનું ઘી ના તા બાદ ૧ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં

સવારે ન ધ:- હાલ

દવા Ð સારવાર ચાલતી હોય તે ચાલુ રાખીને આ

૧ મિહના સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

યોગ કરી શકાય છે .

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક જણાયતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

115 મ ટીપલ

લેરોસીસ .

(1) કાંચનાર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િન યાનંદ રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(4) અપામાગ

ાર

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

બપોરે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

રા ે

ભોજન બાદ ૧ ચણા

ટલો

ાર મધ સાથે ચાટવો.

(5) સં વની વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

ન ધ:- ૧

116 માયે થેિનયા

મિહના ના

યોગ બાદ રાહત જણાય તો

યોગ ચાલુ રાખવો.

ે ીસ. વ

ુ જ ુ રસ (1) ચતભ    

42 

સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) ઘોડાવજ ચુણ

(4)

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

યોદશાંગ ગુગળ સવારે

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ 3 ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(5) માં યાિદ કષાય સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી દવા+ ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

રા ે

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

(6) ગાયનું ઘી સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં

ન ધ:- ૧ મિહના સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક

ણતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

117

કેલેરોડમા

(1) કાંચનાર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િન યાનંદ રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(4) ગાયનું ઘી સવારે    

ના તા બાદ ૧ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં 43 

118

ન ધ:-

૧ મિહના સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

ફરક જણાયતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

લીપ એ નીયા

ઘમાં થોડા સમય માટે

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ð

ાસ રોકાય જવો .

અ સન . ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

(5) ગાયનું ઘી સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં

ન ધ:- થોડા િદવસ સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક જણાયતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

119 ટીક Tic- અનૈિ છક નાયુઓની વારં વાર આવતી ખચ , તાણ . ુ જ ુ રસ (1) ચતભ સવારે

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

સાં

ના તા બાદ ૧ ગોળી વાટીને મધ સાથે ચાટવી.

(2) એકાંગવીર રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) સં વની વટી સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

સાં

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(4) ઘોડાવજ ચુણ

   

સવારે

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચણા

ટલું ચુણ મધ સાથે ચાટવુ.ં 44 

(5) માં યાિદ કષાય સવારે

ના તા બાદ ૨ ચમચી દવા+ ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

રા ે

સ ૂતી વખતે ૨ ચમચી દવા+ ૮ ચમચી હફ ુ ં ા ં પાણી િમ સ કરીને પીવુ.ં

(6) ગાયનું ઘી ના તા બાદ ૨ ચમચી ગાય નું ઘી દૂ ધમાં નાંખીને અથવા સીધું પીવુ.ં

સવારે

ન ધ:- થોડા િદવસ સુધી િનયિમત રીતે ઉપરો ત

યોગ કરવો. રાહત જણાય Ðફરક જણાયતો

યોગ ચાલુ રાખવો.

120 કે સર - તમામ

કારનાં

(1) પુનનવા મ ડુર સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(2) કાંચનાર ગુગળ સવારે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ના તા બાદ ૪ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

(3) િન યાનંદ રસ. સવારે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

બપોરે

ના તા બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી.

રા ે

ભોજન બાદ ૨ ગોળી પાણી સાથે ગળવી .

(4) હળદર ચુણ (પાવડર) સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી ચુણ પાણી સાથે ફાંકવુ.ં

(5) લસણ + મધ સવારે

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનોરસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તાબાદ ૧ ચમચી લસણનોરસ+ ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવું

ન ધ:- (૧) કે સર ના દદ ને ખોરાકમાં ખાંડ બંધ કરવી. (૨) રાંધેલો ખોરાક શકય હોય યાં સુધી ન આપવો. (૩) િકડનીમાં તકલીફ ન હોય તો રોજ ૧૦ લાસ પાણી અ શય પીવુ.ં (૪) શરીરના કોઈપણ (૫) હાલ

ગ -ઉપાંગ ના કે સર માટે ઉપરો ત ઉપાય કરી શકાય છે .

દવા - સારવાર ચાલતી હોય તે ચાલુ રાખવી.

આ ઉપચારથી રાહત જણાય તો

યોગ ચાલુ રાખવો.

121 એઇ સ આ રોગ માં શરીરની રોગ િતકાર શિ ત Ðઇ યુનીટી ન ટ થઈ ગયેલ હોય છે એટલે એઇ સ    

ત યિ ત સામા ય ગણાય તેવા રોગ સામે પણ લડી શકતો નથી કે ટકી શકતો નથી. 45 

જો કોઈ પણ ઉપાય કરીને શરીરની રોગ તો એઇ સ

િતકારક શિ ત Ð ઇ યુનીટી વધારી શકાય

ત યિ ત તકવાદી રોગો Ð opportunistic Diseases નો

િતકાર કરી શકે છે અને

પોતાનું આયુ ય લંબાવી શકે આ બાબતે થયેલ સંશોધનો માં એવું

ણવામાં આ યું છે એઇ સ ના દદ ને ખોરાકની

સાથે કાચું લસણ આપવામાં આવે તો 3 મિહનામાં શરીરમાં પ ૂરતા

માણમાં રોગ

િતકારક શિ ત

Ð ઇ યુનીટી પેદા થઈ શકે છે .આ રીતે વધેલી ઇ યુનીટી ની મદદથી એઇ સ નો દદ

રોગોનો

સફળતાથી સામનો કરી શકે છે . એઇ સ ના દદ ઓ આ સંશોધનનો લાભ લઈ શકે છે . સૌ તેનો સીડી -4 (cd‐4) ટે ટ કઢાવીને નીચે દશ યા મુજબ લસણનો માસ ને

થમ હાલની

યોગ 3 મિહના સુધી કરવો. 3

તે ફરી સીડી -4 (CD‐4) ટે ટ કઢાવીને ડૉ ટરને બતાવવો . ઇ યુનીટી પ ૂરતા

વધી છે એવું ડૉ ટર જણાવે તો લસણ નો

ઇ યુનીટીછે માણમાં

યોગ કાયમ માટે ચાલુ રાખવો .

(1) લસણ + મધ સવારે

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

સાં

ના તા બાદ ૧ ચમચી લસણનો રસ + ૨ ચમચી મધ િમ સ કરીને પીવુ.ં

   

46