Articles From Email

b,fol.rSmwm0ef&SdovJ &ufpGJ/26?edK0ifbm?2009 orD;pk orD;forward vkyfwJhurm&GwfNrdK.e,ftxu(2)e0rwef;ausmif;olrcdkif&Tef;vJh&nftouf 15 ESpfA[ef;NrdK.e,ftxl;ukaq;&kHBuD;wckrSmcGJpdyfukorSKcH,lNyD; 2 &ufaNrmufrSmuG,fvGefoGm;cJhwJhowif;udkcktygwfxkwfowif;*sme,fweekly eleven news journal rSmazazzwf&NyD;NyD/tJhonfuwnf;uazazcHpm;cJhwmudkaNymNycsifwm/ckorD;azazhqDemail eJ fwddvkyfvdkufuwnf;ut*FvdyfvdkreplyvkyfcJhayrJhazaztm;r&vdk.rdcifbmomeJ.pma&;vdkufwmyg onfpmudktrsm;vJodoifhw,fvdk./orD;qE´&Sd,ifinternetuNzef.,ifvJazazoabmwlygw,f/rQrQww yJazazhtawG.tBuHKeJ.,SOfNyD;oHk;oyfqifcsifNyD;a&;r,f/ cdkif&Tef;vJh&nf[mtzsm;zsm;wm 5 &ufaNrmufrSmAdkufem(atmifh)vdk.aq;&kHNy?aq;&kHwifwmupr,f/ azaz.q&m0efoufwrf;33ESpftwGif;rSmonfESpf0ifwJhwkyfauG;(flu) rsdK;wcgrSrawG.bl;bl;/ vlemawGtzsm;eJ.vmNy&if rsufESmeDNcif;(flush face) teDtpuftaNymufrsm;xGufí,m;,HNcif;(paticheal rash)tqpftNrpfemNcif;?a&mif&rf;Ncif;(arthritis and arthralgia)3-4 &ufaNrmufrSm AdkufatmifhNcif;?0rf;oGm;Ncif; (abdominal pain,diarrhea) pwJha0'emawGeJ.a&mufvmBuw,f/ ckvlemrSmvJ tzsm;?AdkufempwJha0'emawG[mckNzpfaewJh(flu)rsm; vm;vdk.awmhazazoHo,&Sdw,f/ wyftyfawmhraNymedKifyg/cGJpdyftxl;ukq&m0efBuD;utawG.tBuHK&ifhq&m0efBuD;wOD;yg/ ol.tawG.tBuHKeJ.cGJ pdyf&r,fhvlemNzpfvdk.cGJwmol.rSmtNypfr&Sdyg/ vlemwa,mufcGJw,fqdkwmvufoifrsm;vdkvuf,m;vdk.r[kwfyg/'Dcase uawmhaq;&Hkwck&J.cGJpdyfNyD;aemufNyKkpkukorSK(post op: managements) tpDtrHnHhzsif;rSKyg/ cGJpdyfNyD; 2 &ufaNrmufrSmvlemaoqHk;&Ncif;[mcGJpdyfay;wJhq&m0eftNypfr[kwfyg/ cGJpdyf&if;cGJpdyfwJhpm;yGJrSmaoqHk;rSom(expire on operating table)cGJpdyfq&m0efrSm wm0ef&Sdygonf/cGJpdyfNyD;aemufae.q&m0efBuD;Bunfhay;w,f/q&m0efBuD;taBumif;aBumifhrvmedKif&if aq;&HktkyfcsKyfwJhaq;&kHtkyfuoifhavsmfovdkpDrHay;&w,f/ aq;&kHtkyfcef.xm;Ncif;[mvdktyfwJhpDrHcef.cGJrSKudkvkyfay;bdk.yg/vlemucGJpdyfq&m0efBuD;ac:ay;ygawmif; qdkaomfvnf;cGJpdyfq&m0efBuD;rvmedKifwmolvnf;puf&kyfvlom;r[kwfbl;av/ igydkufqHay;xm;wmyJol.rSmwm0ef&Sdw,fqdkNyD;tNypfyHkcsbdk.roifhbl;/ol.rSmudk,fa&;udk,fwmudpö?edKifiH awmfuay; tyfwJhudpöwckckaBumifhrvmedKif&ifaq;&kHtkyfutpm;xdk;pDpOfay;&w,f/appendicitis yHkpHrsm;pGm&Sdw,f/rdrdNzpfbl;aomyHkpHeJ.rwlvdk.'gappendicitisr[kwfedKifbl;vdk.aNymr&bl; cGJpdyfcHvlemrsm;cGJpdyfcH&NyD;aq;&kHuqif;oGm;NyD;onhfwdkifAdkufem(csKyf&kd;em)aewwfygonf/AdkufxJrSmcGJpdyf u&d,mwckckusefaecJhaomfcGJcef;usq&m0efq&mrtm;vHk;rSmwm0ef&Sdygonf/ ,ckudpörSm0rf;wGif;uvDpmrsm;a&mif&rf;Ncif;awG.&onf [kaq;pmrSmygonf/(endometritis)./ aoG;vGefwkyfauG;NzpfedKifrNzpfedKifawmhrodyg/cGJpdyfcef;roef.&Sif;vQifrnfrQyifcGJpdyfq&m0efawmfawmfcGJpdyf cHvlemrsm;a&m*gydk;0ifí 2 &uf 3 &uf tBumrSmzsm;NyD;aowwfygonf/ aq;&kHwckrSmq&m0efBuD;wOD;udkomyHktyfxm;?Nzpfvm&ifvlem&Sifua&m?aq;&kHwm0ef&Sdolydkif&Sifuyg q&m0efBuD;udktNypfyHkcsír&yg/q&m0efBuD;rSm;onf[kraNymoifh/aq;&kHudka&mufvmuwnf;uaq;&kH rSmwm0ef&Sdygonf/

olemNyK?wm0efusq&m0efpoNzifhtoD;oD;wm0ef,l&ygonf/q&m0efBuD;rvma&mufedKifuvlemudkteD; qHk;olemNyKuapmifha&Smuf&rnf/teD;uyfolemNyKrSwqifhtcef;wm0efusolemNyKq&mrBuD;?xdkrSwqifht awG.tBuHK&Sdvufaxmufq&m0efBuD;wOD;?,ckNyifyaq;&kHrsm;wGifcef.xm;aomq&m0efi,frsm;onf ta&;ay:udpö(emergency)rsm;rSm tawG.tBuHKenf;ao;oNzifhrvkyfwwfrudkifwwfBu/ cGJpdyfq&m0efBuD;tNzpfbGJ.vGefwufcGifhr&aomfvnf;cGJpdyfcef;rSmESpfaygif;rsm;pGmwm0ef,lbl;aom vufaxmufq&m0efBuD;rsm;?olemNyKq&mrBuD;rsm;;udkomwm0efay;;?xdkufwefaomvpmay;cef.xm;cJh aomfþodk.aoqHk;&rSKrNzpfedKif/ yg&*lq&m0efBuD;rsm;onform;8kPf&Sd?aq;ynmudkpOfqufrNywfavhvmvsuf&Sdaomq&m0efBuD;rsm;Nzpf Buolrsm;csnf;omNzpfíorm;tdk?qHk;NzwfcsufrSm;edKif?vli,frsm;vdkroGufvufpaomudk,fxif&mNrif&m a&;ítNypfr&Smoifh/ ,ae.q&m0eftopfrsm;udkaq;ynmoifBum;ay;vsuf&Sdaomxdkorm;tdkrsm;tm;rNypfrSm;xdkuf/ ,ae.yk*¾vduaq;&kHrsm;\tykyfeH.um;qdk;vS\/aiGudkomt"du,lí0efaqmifrSKtm;enf;aomxdk aq;&kHrsm;udkomedKifiHawmfrSydwfoifhonf/ta&;,loifhonf/yg&*lprf;oyfctedrfhqHk;5000usyf &Sdaomxdkyk*¾vduaq;&kHwuf&efomrmefvlwef;pm;twGufrawG;0ef.avmufay/ tcrJh0efaqmifay;&rnfhaoG;aygifcsdefwmudkyif 2000 usyf,lonf/ olemNyKwa,muftcef;xJ0ifvQifvJaBu;owfrSwfíawmif;onf/ q&m0ef(txl;uk)wa,muf0ifvmBunfhvQifaomif;ESifhcsDípm&if;rSwfonf/vlemaq;&Hkwufuwnf;u pay:aiGwif&onf/ oGif;xm;onfhaiGNynfhoGm;&ifxyfoGif;&onf/aq;&Hkqif;onfhtcgvlemwa,mufodef; q,f*Pef; txufukefonf/þrQaiGukefaomfvnf;ay;wJhvluaBuaBueyfeyfay;aeBurSawmhtESdD0doravmb orm;wdk.vludkrNrifaiGudkomNrifonfNzpfíxdef;oifhNyD?BuyfrwfoifhNyD/tESDaq;&kHonfw&m;0if in-patient wifíukocGifh&Sdaomaq;&kHtqifhtwef;[kwfyg\avm/pDppfoifh\/ emrnfysufaeaomtpdk;&aq;&kHudkvltrsm;tm;udk;&wJhtwdwfuyHkpHNyefa&mufoifhfNyD/ aq;&kHwm0efusq&m0efrsm;udkxdef;oifhNyD/tcay;udk,fxludk,fxaiGay;ae&aomaq;&kH wufvlemrsm;tm;oem;oifhNyD/tcrJhNzpfoifhNyD/ aiGrwwfedKifítNyifuaq;pyfaomuf&aomtaNctaerSmvnf;roifh?b,fwdkif;NynfrSmrSvnf;þodk.t vG,fwulaq;0,f,lcGifhr&dS? aq;ta&mif;qdkif(Nyify)upyfay;aomaq;aBumifhvlrodolrodtoufaygif;rnfa&G.rnfrQaocJh NyD;NyDrod/r&Sdoifhaomaq;qdkifrsm;vnf;aysmufoifhNyD/ tcsKyfqdk&aomfrnfol.rSmwm0ef&SdovJ/ azazorm;tdk cHpm;a&;onf/

`စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး´ တဲ့ေလ က်မေရွ႕က

Aေမာေဖာက္ေနတဲ့

လူနာကို

စမ္းသပ္စစ္ေဆးရင္း

သူ႔ႏွလံုးကို

Echocardiogram

ခ်က္ျခင္းသြား႐ိုက္ဖို႔

Aျပင္ေဆးခန္းမွာ

လိုAပ္တယ္ဆိုတာေျပာရင္း

“စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး” ဆိုတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ကို စိတ္မသက္မသာ ေမာ့ၾကည့္မိတယ္။ က်မလိုပဲ

Aဲ့ဒီဆိုင္းဘုတ္ကို

စိတမ ္ သက္မသာ

ေမာ့ၾကည့္မိတဲ့

လူနာရွင္ဟာလည္း

မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႔ “ဆရာမ ဒီမွာပဲ ရိုက္လို႔ မရဘူးလား။ Aျပင္မွာ သြား႐ိုက္ရရင္ ဘယ္ေလာက္ကုန္မလဲ” ဆိုျပီး ေလသံတုိးတုိးေလးနဲ႔ ေမးရွာတယ္။ သူေမးတဲ့ေမးခြန္းဟာ သူမသိလို႔ ေမးတာမဟုတ္ပဲ စိတ္ထြက္ေပါက္ရလိုရျငား ေမးတယ္ဆိုတာ သိသာေနတယ္။ Aမွန္ေတာ့ က်မ တာ၀န္က်ေနတဲ့ ဒီမႏၱေလး Aေထြေထြ ေဆး႐ံုၾကီး က ႏွလံုးေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္လူနာေတြကို ရွိေနရက္နဲ႔

စမ္းသပ္တဲ့

ပ်က္ေနတာကို

Echocardiogram

မျပင္တာဆိုတာကို

က်မ

စက္က

မရွိတာ

လူနာရွင္ေတြ၊

မဟုတ္။

လူနာေတြကို

ရွက္ရွက္နဲ႔ပဲ၊ မ်က္ႏွာပူပူနဲ႔ပဲ ရွင္းျပေနရတာ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ရွိပါပေကာ။ ဒီ Echocardiogram စက္ဆိုတာ ႏွလံုးထဲမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာနံရံေတြ ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ ပံုမွန္ Aလုပ္ လုပ္မလုပ္ စတာေတြကို Ultrasound စနစ္နဲ႔ စစ္ေဆးရွာေဖြတဲ့ စက္ပါပဲ။ ဘာAေၾကာင္းျပခ်က္ရယ္လို သိရတာပါပဲ။

က်မတို႔

ပ်က္ေနတယ္ဆိုတာကို

သိခြင့္မရပဲ ျပင္ေပးဖို႔လည္း

ဒီစက္ၾကီး

ပ်က္ေနတာသာ

စာေတြတင္တာ

Aၾကိမ္ၾကိမ္

ရွိေနေပမယ့္ ဘယ္လိုAေၾကာင္းေၾကာင့္ရယ္မသိ AေျခAေနက တိုးတက္မႈရွိမလာပါဘူး။ Aရင္

ဒီစက္

ေကာင္းေနတဲ့

Aခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္

ဆရာ၀န္ေတြAတြကA ္ ခ်ိန္ကုန္သက္သာ၊

က်မတို႔

လူနာေတြAတြက္လည္း

ေငြကုန္သက္သာတာေၾကာင့္ Aင္မတန္ Aဆင္ေျပလွပါတယ္။ Aခုေတာ့ က်မတို႔မွာ Aျပင္ေဆးခန္းေတြကို

Aားကိုးေနရသလို

လူနာေတြAဖို႔လည္း

ေငြေၾကးကုန္က်

မ်ားလြန္းလွပါတယ္။ လူနာေတြခမ်ာ

ဒီႏွလံုး

ဓာတ္မွန္႐ုိက္တာတခုတည္းAတြက္

Aျပင္ေဆးခန္းေတြမွာ

Aနည္းဆံုး ေငြ ၂ေသာင္းခြဲ နီးပါး က်ခံၾကရပါတယ္။ ႏြမ္းပါးတဲ့ လူနာေတြAတြက္ဆိုရင္ Aင္မတန္မွ Aခက္Aခဲေတြ ေတြ႔ရပါေတာ့တယ္။

ဒီ

Echocardiogram

ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြဟာလည္း

စက္ေတြကို

ကိုင္တြယ္ျပီး

ေဆး႐ံုၾကီးက

ႏွလံုးAထူးကု

ေရာဂါရွာေဖြ

ဆရာ၀န္ၾကီးေတြသာ

ျဖစ္ေနတာမို႔ Aေရးၾကီးလူနာေတြဆိုရင္ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြကိုယ္တိုင္ Aျပင္ေဆးခန္းကို လူနာေတြနဲ႔Aတူ ေျခကုန္သုတ္ရတာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ က်န္းမာေရးက႑

ျမွင့္တင္ဖို႔Aတြက္

ေခတ္မီ

ျဖည့္ဆည္းေပးေနပါတယ္ဆိုေပမယ့္

စက္ကိရိယာေတြ

ရွိျပီးသား

လိုAပ္တာေတြ

စက္ကိရိယာေတြကို

ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ေတာ့ ေမ့ေနၾကဟန္တူပါတယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္

လူနာေတြAတြက္

မရွိမျဖစ္လိုAပ္လွပါတယ္။

ေခတ္မီေရာဂါရွာေဖြေရး

Aဲ့ဒီလိုပဲ

စက္ပစၥည္းေတြ

စက္ေတြဟာ

မခ်ိဳ႕မယြင္းနဲ႔

ပံုမွန္

Aလုပ္လုပ္ေနဖို႔လည္း လိုAပ္ပါတယ္။ က်မ သားဖြားမီးယပ္ေဆာင္မွာ တာ၀န္က်ခ်ိန္က မိခင္၀မ္းထဲက သေႏၶသားေလာင္းကို စစ္ေဆးတဲ့

Ultrasound

စက္က

ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနလို႔

Aေျဖမွန္

မထြက္လာတာမ်ိဳးေတြလည္း ေတြ႔ၾကံဳဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Aဲ့ဒီစက္ခ်ဳိ႔ယြင္းေနတာကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္ေပးလို႔ AခုAခ်ိန္မွာ Aဆင္ေျပေျပ Aသံုးျပဳေနရပါျပီ။ ေနာက္ထပ္ Aေရးၾကီးတဲ့ စက္ကေတာ့ မႏၱေလး ေဆး႐ံုၾကီးက တခုတည္းေသာ CT scan (Computerized

Tomography

Aာ႐ံုေၾကာထိခိုက္တာေတြ၊ ေရာဂါေ၀ဒနာ

စတာ

Scanning)

ရင္ေခါင္းနဲ႔

စတာေတြကို

စက္ပါပဲ။

၀မ္းဗိုက္တြင္းက ရွာေဖြစစ္ေဆးတဲ့

Uီးေႏွာက္၊

ကင္ဆာ၊

Aက်ိတ္၊

ဆရာ၀န္ေတြ

Aင္မတန္

Accident

လူနာေတြ

Aားထားရတဲ့ စက္ၾကီးပါပဲ။ ဒီစက္ကေတာ့ျဖင့္

ဆိုင္ကယ္ေတြမ်ားလြန္းလို႔

မၾကာခဏ

ေရာက္လာတတ္တဲ့ မႏၱေလး ေဆး႐ံုၾကီးA တြက္ကေတာ့ တကယ့္ကို A ေရးပါလွပါတယ္။ A ဲ့ဒီစက္ၾကီးကေန လူေပါင္း

ေရာဂါရွာေဖြေတြ႔ရွိတဲ့

မနည္းေတာ့ပါဘူး။

လူနာေတြဒုကၡေရာက္ရသလို

A ခုေတာ့

ရလဒ္ေတြေၾကာင့္

A သက္ရွင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့

A ဲ့ဒီစက္ၾကီးကလည္း

ဆရာ၀န္ေတြA တြက္လည္း

ပ်က္ေနျပန္ေတာ့

A ခ်ိန္မွီေဆးကုသႏိုင္ဖို႔

A ခက္A ခဲေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒီစက္ၾကီး

A လုပ္လပ ု ္ေနတုန္းက

လူနာေတြA ဖို႔

scan

လုပ္ခ

က်ပ္

သံုးေသာင္းေပးရပါတယ္။ A ျပင္မွာဆိုရင္ေတာ့ A နည္းဆံုး ၇ ေသာင္းေပးရပါတယ္။

A ျပင္မွာ

scan

တခါလုပ္ရင္

ေငြကုန္၊

A ခ်ိန္ကုန္တာမို႔

လူနာေတြဟာ

A ျပင္ေဆးခန္းေတြကို မသြားခ်င္ၾကေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ မတတ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။ ဒီစက္ကေတာ့

သူလည္ပတ္ဖို႔

A ဲ့ဒီပစၥည္း၀ယ္ယူဖို႔

သံုးတဲ့

ျပဳျပင္ဖို႔နဲ႔

ပစၥည္းတခု

ျပင္ဆင္စရိတ္

ပ်က္သြားလို႔လို႔

စတာေတြA တြက္

ဆိုပါတယ္။ A ဆင့္ဆင့္

စာတင္ထားျပီး စာက်လာမွ ႏိုင္ငံျခားကို ပစၥည္းမွာယူရမယ္၊ A ဲ့ဒီပစၥည္းေရာက္လာလို႔ ျပင္ဆင္ျပီးရင္လည္း A ထက္A ဆင့္ဆင့္က ခြင့္ျပဳခ်က္ေတြ တသီၾကီးက်လာမွ စက္ကို ျပန္လည္ပတ္ခြင့္ေပးျပီး A သံုးျပဳႏိုင္ပါမယ္တဲ့ေလ။ နဂိုကမွ

တလံုးတည္းေသာ

စက္ျဖစ္တဲ့A တြက္ေၾကာင့္

A ေရးေပၚ

မဟုတ္တဲ့

လူနာေတြဆိုရင္ A လွည့္က် တန္းစီျပီး ရက္ခ်ိန္းေတြနဲ႔ ေစာင့္ၾကရတာ A ခု ဒီစက္က ပ်က္ေလေတာ့ ေဆး႐ံုကို A ားကိုးတၾကီးလာတဲ့ လူနာေတြခမ်ာ A ျပင္ေဆးခန္းကိုသာ ေစ်းၾကီးေပး

သြားႏိုင္ရင္သြား

မသြားႏိုင္ရင္ေတာ့

စမ္းသပ္ဖို႔

လက္ေလ်ာ့လိုက္ၾကေတာ့တာပါပဲ။ က်မေလ … ေတြးရင္းေတြးရင္း လူနာေတြA တြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသလို A နာဂတ္ က်န္းမာေရးက႑A တြကလ ္ ည္း A င္မတန္ ရင္ေလးမိပါတယ္။ ဟိုးA ရင္A ခ်ိန္ေတြကဆိုရင္ A စိုးရေဆး႐ံုၾကီးေတြမွာ လူနာေတြ စမ္းသပ္ကုသခြင့္ေတြ A လကားရတယ္။ ေဆးေတြ ၀ယ္စရာမလိုဘူး။ A ခုေတာ့ေလ … တခုခုဆို လူနာေတြကို ေပးစရာေဆးက ေဆး႐ံုမွာ မရွိ။ လူၾကီးလာမယ္ဆိုကာမွ ေဆးစတိုမွာ ေဆးဗူးေလးေတြ စီစီရီရီျဖစ္ေA ာင္ ရွာေဖြ ၾကံစည္ထည့္ၾကရတယ္။ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူေတြA ဖို႔ ေနမေကာင္းမျဖစ္နဲ႔၊

ျဖစ္လည္း

မေထာင္းတာလွေပမယ့္ မစမ္းသပ္

မစစ္ေဆး႐ံု၊

ႏြမ္းပါးသူေတြA တြက္ေတာ့ ေဆးမကုပဲ

ေပေတေန႐ုံ

A ေျခA ေနမ်ိဳး .. က်မတို႔တိုင္းျပည္ဟာ ၀ယ္ယူထားရတဲ့

ဆင္းရဲတဲ့တိုင္းျပည္ျဖစ္ေနလို႔

ႏိုင္ငံျခားက

ေရာဂါရွာေဖြေရးစက္ပစၥည္းေတြနဲ႔

ေစ်းၾကီးေပး

ေရာဂါရွာေဖြမႈA တြက္

ကုန္က်စရိတ္ေပးရတာကုိ နားလည္ေပးႏိုင္ေပမယ့္၊ A ျခားတန္ဖိုးၾကီး ေရာဂါကုသေရး ေဆး၀ါးေတြကို

၀ယ္ယူရမွာကို

နားလည္ေပးႏိုင္ေပမယ့္

သာမန္

ေဆး၀ါးေလးေလာက္ကိုေတာင္ လူနာေတြကို A ခမဲ့ မေပးေ၀ႏိုင္တာ၊ လူနာေတြခမ်ာ ၀ယ္ယူေနရတာေတြကိုေတာ့ ဘယ္လိုမွ နားမလည္ေပးႏိုင္ပါဘူး။

မႏၱေလးၿမိဳ႕ေပၚမွာရွိတဲ့

ျဗဟၼစိုရ္လူမႈကူညီေရးA သင္း၊

World

Vision၊

ဂၽြန္းဗလီ

လူမႈကူညီေရးA သင္း စတာေတြက ခ်ိဳ ႔တဲ့လူနာေတြA တြက္ ကူေငြ၊ ေဆးA လွဴေတြ ေပးေနေပမယ့္လည္း ႏြမ္းပါးတဲ့ လူနာေတြက မ်ားလြန္းလွေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ A ျပည့္A ၀ ကူညီႏိုင္မလဲရွင္ … “စရိတ္မွ်ေပး

က်န္းမာေရး”

မေဖာ္ႏိုင္တာ၊

လူနာေတြကို

ဆိုတာကို

လက္ေတြ႔A ေသA ခ်ာ

ေဆး၀ါးA ခမဲ့မေပးႏိုင္တာ

A ေကာင္A ထည္

စတဲ့

ျပႆနာေတြဟာ

ျမိဳ႔ၾကီးေတြေပၚက ေဆး႐ံုေတြမွာ ျပႆနာ A ၾကီးမားဆံုးပဲဆိုတာ နယ္ေဆး႐ံုေလးက က်မရဲ႕ ဆရာၾကီးတUီးက ေျပာျပဖူးပါတယ္။ ဆရာၾကီးက သူတာ၀န္က်ရာ နယ္ေဆး႐ံုေလးမွာေတာ့ ဆိုင္းဘုတ္ေပၚက စရိတ္မွ်ေပးကို လက္ေတြ႔ျဖစ္ေA ာင္ A ေကာင္A ထည္ေဖာ္ထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆရာၾကီးတာ၀န္က်တဲ့

နယ္ျမိဳ႕ေလးက

လူနာေတြရဲ႕A ေျပာA ရ

A ဲ့ဒီနယ္ျမိဳ႕ေလးက

ေဆး႐ံုေလးကို သြားရတာ A င္မတန္ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္လို႔ ဆိုၾကေလရဲ႕ … ဒါေပမယ့္

ဆရာၾကီးလုပ္ေနေလတဲ့

စရိတ္မွ်ေပးဆိုတာ

A စိုးရက

ေထာက္ပံ့ေပးတာမဟုတ္ပဲ ဆရာၾကီးက သူပိုင္ေငြေလးနဲ႔၊ ျမိဳ႕ေလးက ေစတနာရွင္ေတြ လွဴဒါန္းတာေလးနဲ႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္ေပးေနတာတဲ့ေလ … က်မတို႔ တိုင္းျပည္မွ ဆရာၾကီးလို ဆရာ၀န္မ်ိဳး ဘယ္ႏွေယာက္မ်ား ရွိေလမလဲ .. ဆရာၾကီးကေရာ

ဘယ္ေလာက္A တိုင္းA တာထိပဲ

လုပ္ေပးႏိုင္မွာလဲ

ေစတနာရွင္ေတြကေရာ ဘယ္ေလာက္မ်ား လုပ္ေပးႏိုင္ၾကမွာလဲရွင္ … Dr. မႏၱလာ

…

တရားမွ်တမွဳႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုငရ ္ ာ ျပႆနာမ်ား ျမန္မာစကားပံုမွာ “မမွားေသာ ေရွ႕ေန၊ မေသေသာ ေဆးသမား“ ဆိုတဲ့ စကားပံု တခုရွိပါတယ္။ ဒီစကားပံု အစျပဳခဲ့သူေတြဟာ ေျပာႏိုင္မွာ

ေရွ႕ေနေတြလား၊

မဟုတ္ပါ။

လူေတြက

ေဆးသမားေတြလား က်န္းမာေရး

ဆိုတာကိုေတာ့

အခက္အခဲေတြ

ျဖစ္တဲ့အခါ

အတိအက်

မည္သူမွ်

ေဆးပညာရွင္ေတြကို

အားကိုးၾကပါတယ္။ တရားေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ေရွ႕ေနေတြကို အားကိုးၾကပါတယ္။ ေသေရး၊ ရွင္ေရး၊ ဘ၀ေရး ကိစၥေတြမို႕ ေဆးသမားေတြနဲ႕ ေရွ႕ေနေတြဆိုရင္ အလြန္ေလးစား အားထားၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး

တခ်ိဳ႕

ရပ္ကြက္ေလးေတြမွာဆို

ေဆးရံု၊

ေဆးခန္း

မသြားႏိုင္လို႕

လမ္းေဘး

ကြမ္းယာဆိုင္ေလးကေန ေဆး၀ယ္ေသာက္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ ဒီကြမ္းယာေရာင္းသမားေလးက သိပ္မ်က္ႏွာရတာပဲ။ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေဒသေတြမွာ ေဒါက္တာရမ္းကုေတြ ေပၚထြက္ေနရျခင္း၊ လုပ္စားလို႕ ရေနျခင္းကလဲ ဒီသေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက ေဆးသမားနဲ႕ ေရွ႕ေနေတြကို ကယ္တင္ရွင္ေတြလို႕ သတ္မွတ္ယူဆထားၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ တခုခု အမွားအယြင္းနဲ႕ ေသသြားတာ၊ တစံုတရာ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္သြားတာဆိုရင္လဲ

“မမွားေသာေရွ႕ေန၊

မေသေသာ

ေဆးသမား“

ဆိုတာ

မရွိပါဘူးေလ

ဆိုျပီး

ခြင့္လႊတ္လိုက္ၾကတာပါပဲ။

ဒီအေတြးအေခၚေတြက

ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္

ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳေနာက္က်ေနတဲ့

ႏိုင္ငံေတြမွာ

ျဖစ္ေပၚေနတာေလးေတြပါ။ ဒီလိုႏိုင္ငံေတြမွာ အစိုးရရဲ႕ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အားနည္းေလ့ရွိတယ္။ က်န္းမာေရး မေကာင္းလို႕ ေဆးရံုကား လွမ္းေခၚဖို႕ မရွိဘူး။ လွမ္းေခၚဖို႕ တယ္လီဖုန္းစတဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာေတြကိုေတာင္ လူတိုင္း မသံုးစြဲႏိုင္ဘူး။ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အာမခံလုပ္ငန္းေတြ မရွိဘူး။ အေရးေပၚလာရင္

က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ၊

ဒီလိုသြားတာမွာလဲ

ေငြေၾကးကုန္က်စရိတ္

ဆရာ၀န္ေတြရွိတဲ့

ျပႆနာနဲ႕

ေနရာေတြကို

ရင္ဆိုင္ၾကရျပန္တယ္။

သြားၾကရတယ္။ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ

ဘယ္ေနရာ၊ ဘယ္ေဒသေတြအတြက္ ဘယ္သူက တာ၀န္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အလုပ္တာ၀န္ ခြဲေ၀သတ္မွတ္မွုေတြ မရွိတာေၾကာင့္

နီးစပ္ရာ

က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းနဲ႕

ဆရာ၀န္ေတြဆီ

ေျပးေခၚၾကရတယ္။

တာ၀န္သတ္မွတ္မွဳမရွိတဲ့

အခါမွာက်ေတာ့

လူနာဆီ

လိုက္သြားမယ္၊

မလိုက္သြားဘူးဆိုတာက

ေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြေပၚမွာ မူတည္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးနဲ႕ အခန္းက႑က အရမ္းၾကီးမားသေယာင္ ျဖစ္ေနတယ္။

ျမိဳဳ႕ေတြေပၚမွာ

ေဆးရံုေတြသြားတဲ့

ေဆးခန္းၾကီးေတြဆီ

သြားမွာလား

ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြမွာ ရွိၾကျပန္ေသးတယ္။

အခါက်ေတာ့လဲ ဆိုတာက

ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြဆီ

ေငြေၾကးနဲ႕

အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြနဲ႕ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီးေတြ

သြားမွာလား၊

တိုင္းတာျပီး

ဆံုးျဖတ္ၾကရျပန္တယ္။

ေတြ႕ဆံုကုသခံရဖို႕ကလဲ

ေရာက္လာျပီး

လူနာေတြကို

အထူးကု

အခက္အခဲေတြ

လွည့္လည္ၾကည့္ရွဳတယ္

ဆိုျပန္ေတာ့လဲ သူတို႕တေတြ ျပန္သြားရင္ သူနာျပဳေတြက အထူးကု ဆရာ၀န္ၾကီးေတြ လွည့္လည္စစ္ေဆးခ ဆိုတာကို

လိုက္ေတာင္းၾကျပန္ေသးတယ္။

ျပႆနာေတြကလဲ အိုဂ်ီေတြ

ရွိေသးတယ္။

လူနာလုျပီး

မိခင္ေလာင္းေတြက ခြဲေမြးမယ္ဆိုရင္လဲ

ေမြးဖို႕

အထူးကုဆရာ၀န္ေတြအၾကားက

သားဖြားမီးယပ္အထူးကု

ၾကားထဲက

ေမြးဖြားခ်ိန္

တခါ

လူနာေတြ

ဂရုစိုက္ဖို႕

အပ္ၾကတယ္။

အျပိဳင္အဆိုင္

ႏွစ္ေယာက္ရွိတဲ့

ျပည္သူ႕ေဆးရံုတခုမွာ

ဒုကၡေရာက္တာေတြလဲ

ၾကံဳဖူးေတြ႕ဖူးတယ္။

အိုဂ်ီေတြကို

သူတို႕ေဆးခန္းမွာ

ေဆးပညာက်င့္၀တ္အရ

မခြဲသင့္တဲ့

သြားအပ္ၾကရတယ္။ လူနာေတြကို

ခြဲတာ

က်င့္၀တ္နဲ႕ညီလား၊ မညီလားေတာ့ မသိဘူး။

ဒါေပမယ့္

ေဗဒင္ဆရာက

ရမလားဆိုျပီး

အိုဂ်ီေတြကို

ဒီအခ်ိန္ေမြးရင္

ေကာင္းမယ္

အခါသြားေပးတဲ့

တြက္ခ်က္ေပးလို႕ဆိုျပီး

လူနာေတြလဲ

ရွိေသးရဲ႕။

ေငြေၾကး

အဲဒီအခ်ိန္ေမြးလို႕ အေပးအယူ

ကိစၥ

တည့္သြားလို႕ ခြဲေပးတဲ့ အိုဂ်ီေတြလဲ ရွိရဲ႕။ ဒီလိုနဲ႕ ေမြးလူနာေတြ ေဆးရံုေပၚေရာက္လာတဲ့အခါ ဒါက ပထမအိုဂ်ီ လူ၊ ဒါက ဒုတိယအိုဂ်ီလူနဲ႕ ျဖစ္ေနေတာ့တယ္။ ေဆးရံုေရာက္လာရင္လဲ သူနာျပဳေတြက ရိုးရိုးေရာက္လာတဲ့

ေမြးလူနာလား၊

ဂ်ဴနီယာေဒါက္တာေလးေတြ၊

ဘယ္မမ

အိုဂ်ီရဲ႕

ေဆးေက်ာင္းသားေလးေတြ၊

ေမြးလူနာလား

ဆိုတာေတြ

ေမးၾကရတယ္။

သားဖြားသင္တန္းသူေတြမ်ား

မမအိုဂ်ီရဲ႕

လူနာေတြကို သြားမကိုင္လိုက္ေလနဲ႕။ မီးပြင့္ေတြ ေတာက္သြားႏိုင္တယ္။ တကယ္ျဖစ္သင့္တာက သားဖြားရ

လြယ္ကူသူေတြဆို သားဖြားဆရာမေတြက ေမြးလိုက္ျပီး၊ တကယ္ခက္ခဲျပီး လိုအပ္တဲ့ ေက့စ္ေတြကိုမွ အထူးကုေတြက ကိုင္သင့္တယ္ မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္က ျမိဳ႕ၾကီး ေဆးရံုေတြမွာကေတာ့ အဲလိုပဲ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ တခါတေလ အပ္ထားတဲ့ အိုဂ်ီက ပိုက္ဆံပိုရတဲ့ အထူးကုေဆးခန္းက လူနာကို ဦးစားေပးလိုက္လို႕၊

ဒီဘက္ေဆးရံုမွာကလဲ

ဆရာ၀န္ငယ္ေလးေတြက

မမအိုဂ်ီလူနာကို

မကိုင္ရဲလို႕နဲ႕

ျဖစ္ေနတာေတြကလဲ

ရွိတတ္တယ္။

ျပႆနာတက္ေနၾကတာေတြလဲ ရွိေသးတယ္။

ဒီၾကားထဲ

“ၾကက္တူေရြးေတာ္ေတာ္၊

မယ္ေဘာ္က

ခပ္ကဲကဲ“

“က်ြန္မသားေလးက၊ သမီးေလးက ဘယ္အိုဂ်ီနဲ႕ ေမြးတာေလ“ ဆိုျပီး အျပိဳင္အဆိုင္လုပ္ၾကတာ။ ဒီအထဲမွာ က်ြန္မ မိဘေတြလဲ ပါပါတယ္။ က်ြန္မအေမကဆို “သမီးေလးကို ေမြးတုန္းကေလ မမအိုဂ်ီ------က ေမြးေပးတာ။ သူက အဂၤလန္ျပန္ေလ။ အမ္အာစီအိုဂ်ီ---------“ ဆိုတာမ်ိဳးေတြ လာေျပာတတ္တာကလား။ ငယ္တုန္းကေတာ့ ဒီလိုပဲ နားေထာင္တာေပါ့။ ၾကီးလာေတာ့ ျပန္ေမးမိလာတယ္။ “သမီးကိုေမြးတုန္းက normal delivery ပဲ မဟုတ္လား အေမ။ အိုဂ်ီနဲ႕ ေမြးေမြး၊ အရပ္တည္းက သားဖြားဆရာမနဲ႕ပဲ ေမြးေမြး၊ ဘယ္သူကပဲ ေမြးေပးေပး သမီးလူ႕ေလာကထဲ ေရာက္လာေအာင္ ကူညီေပးခဲ့သူတေယာက္ရဲ႕ တန္ဖိုးက တူတူပဲ။

လူသားတေယာက္

ျဖစ္တည္လာမွဳနဲ႕

အဲဒီလူသားတေယာက္ရဲ႕

အနာဂတ္ကို

ဘယ္သူေမြးေပးတယ္ဆိုတာက အဆံုးအျဖတ္ ေပးႏိုင္သလား“ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ဒုတိယႏွစ္ေဆးေက်ာင္းသူ ဘ၀မွာ က်ြန္မေမေမ့ကို ျပန္ေမးျဖစ္ခဲ့တယ္။

ဒီအခ်ိန္ကာလေတြမွာတုန္းက

“ဘယ္သူလုပ္တယ္

လုပ္တာထက္

အလုပ္ျပီးေျမာက္မွဳက

အဓိက

က်တယ္ဆိုတာ၊ ဘယ္သူေျပာတယ္ ဆိုတာထက္ ေျပာတဲ့ စကားက အဓိက က်တယ္“ ဆိုတဲ့ ဒႆနကို က်ြန္မသိတတ္ နားလည္ေနခဲ့ျပီ။ စကားတခြန္းရဲ႕ မွန္ကန္မွဳကို ေလ့လာသံုးသပ္ရာမွာ ဘယ္သူေျပာတယ္ ဆိုတာထက္ ဒီစကားထဲက မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ ခံစားခ်က္နဲ႕ ေျပာတာက ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ သံုးသပ္ခ်က္က ဘယ္ေလာက္ပါမယ္၊ ရပ္တည္တဲ့ standpoint ၊ ဘက္လိုက္မွဳရွိမရွိ ဆိုတာေလးေတြကို စဥ္းစားဖို႕ အရင္သင့္တယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ပါေမာကၡေတြ၊ ပညာတတ္ေတြ ေျပာတိုင္းလဲ

အျမဲ မမွန္ႏိုင္သလို ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ေနရသူေတြ၊ ပညာမဲ့ေတြက ေျပာတာကို မမွန္ႏိုင္ဘူးလို႕လဲ သံုးသပ္လို႕

မရဘူး။

အေရးၾကီးတာက

မွ်မွ်တတ

သံုးသပ္ႏိုင္ဖို႕ပဲ။

ဒါေၾကာင့္

တရားမွ်တမွဳဆိုတဲ့

စကားလံုးက လူ႕ေလာကထဲမွာ ေပၚထြက္လာတာပဲ ျဖစ္တယ္။ အာဏာ၊ ပညာ၊ ဥစၥာပစၥည္းရွိသူေတြနဲ႕ အာဏာမဲ့၊ ပညာမဲ့၊ ပစၥည္းမဲ့ေတြအၾကားမွာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ မွန္ကန္တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ ဟာ အလြန္ပဲအေရးၾကီးလွတယ္။ ကြာဟမွဳေတြမွာ အသာစီးရသူေတြက အႏိုင္မပိုင္းႏိုင္ဖို႕ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ စနစ္ကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

ဒီလိုတရားမွ်တမွဳနဲ႕

ထိန္းခ်ဳပ္ေပးႏိုင္တဲ့

စနစ္ေတြ

ရွိလာဖို႕အတြက္

တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးတဲ့

ႏိုင္ငံေတြမွာ

၀န္ေဆာင္မွဳ ဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ အခန္းက႑ကို တိုးျမွင့္လာၾကတယ္။ ဥပမာ- ေဆးပညာရွင္ေတြဆီမွာ ဆိုရင္လဲ

မေသေသာ

မေသသင့္ပဲ

ေဆးသမားလို႕

ေသတာဆိုရင္

လူနာအၾကားမွာ

သူ႕မွာ

မ်က္စိမွိတ္ေၾကြးေၾကာ္ေနလို႕ တာ၀န္ရွိတယ္။

က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတာ

ျပည္သူ႕ေဆးရံုေတြမွာဆိုရင္

အစိုးရဆီက

အထူးကုေဆးရံုေတြက သတ္မွတ္တဲ့ ေစ်းႏွုန္းထဲကေန ေပးရမယ့္

လူနာေတြက

က်သင့္တဲ့

၀န္ေဆာင္မွဳကို

ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္

သူတို႕မွာ

ေငြကို

အမွားေၾကာင့္

ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ ေဆးပညာရွင္ေတြဟာ

အထူးကုေဆးရံုေတြမွာဆိုရင္

ေ၀စုေကာ္မရွင္ျပန္ယူထားတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳ

ရွင္းရတယ္။ ရွိတယ္။

ျဖစ္တယ္။

ယူထားတယ္။

ျပည္သ႕ူ က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္အတြက္

အထူးကုေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ

သူ႕ရဲ႕

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့

ရွိတဲ့အတြက္ပဲ

လခ

မရဘူး။

အစိုးရကို

ဒါေၾကာင့္

အခြန္ေဆာင္ထားတယ္။

ထိုက္တန္တဲ့

အမွားအယြင္းျဖစ္လာရင္

က်န္းမာေရး

လုပ္ထံုးလုပ္နည္း

နည္းလမ္းေတြအတိုင္း တိုင္တန္းအေရးယူေစမွဳ ျပဳလုပ္ပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။

ဒီလိုပဲ။ ပါေမာကၡနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြမွာလဲ ပါေမာကၡက ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွဳေပးဖို႕ တကၠသိုလ္ကေန လစာယူထားတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွဳအတြက္ တကၠသလ ို ္ကို ၀န္ေဆာင္ခ ေပးထားတယ္။ ဆရာေတြဘက္က လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြဘက္က လိုက္နာရမယ့္

စည္းမ်ဥ္းေတြကို

တကၠသလ ို ္က

ခ်မွတ္ထားတယ္။ ေက်ာင္းသားက

စည္းမ်ဥ္းေတြကို

ေဖာက္ရင္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ အေရးယူရမယ္။ ဆရာဘက္က ေဖာက္ဖ်က္ရင္လဲ ေက်ာင္းသားက complaint တက္ရမယ္။ ဆရာမို႕ ရိုေသေလးစားပါတယ္ေတြ ဘာေတြနဲ႕ ေတြးေခၚစရာ မလိုအပ္ဘူး။ တဦးနဲ႕ တဦးပတ္သက္မွဳဟာ အေပးအယူအေနနဲ႕ ပတ္သက္မဳွ ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုပဲ။ တျခားသက္ဆိုင္ရာ ရံုးဌာနေတြမွာလဲ

ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းဆိုတာ

ျပည္သူလထ ူ ုကို

၀န္ေဆာင္မွဳ

ေပးရတာျဖစ္တယ္။

ျပည္သူလူထုဘက္ကေနလဲ ဒီလိုျပည္သူ႕၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ လုပ္ခ လစာေတြအတြက္ အခြန္ေပးေဆာင္မွဳေတြ ရွိတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕

စီးပြားေရးမွာ

တဘက္တလမ္း

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ထားမွုေတြ

ရွိတယ္။

၀န္ထမ္းေတြဘက္ကလဲ ျပည္သူလူထုကို ၀န္ေဆာင္ေပးဖို႕ လုပ္ခလစာေတြ ယူထားတယ္။ ဒီအတြက္ ၀န္ေဆာင္မွဳ

မလြဲမေသြ

တာ၀န္ယူထားတယ္။ တတ္တယ္ဆိုျပီး

ေပးရမယ္။

ဒီအတြက္ ျပည္သူကို

ဒီလိုပဲ။

ရဲတပ္ဖြဲ႕ဆိုရင္လဲ

ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳကို မတရားလုပ္ခြင့္

ဒီအတိုင္းပဲ။

တာ၀န္ေက်ျပြန္ရမယ္။ မရွိေစရဘူး။

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး

ဆရာ၀န္မို႕

ေဆးပညာ

အစိုးရေခါင္းေဆာင္မို႕

ဥပေဒမဲ့

လုပ္ခြင့္မရွိေစရဘူး။ ၀န္ထမ္းမို႕၊ အရာရွိမို႕ဆိုျပီး အာဏာျပမွဳ မရွိေစရဘူး။ ေရွ႕ေနမို႕ဆိုျပီး အမွဳသည္ကို လိမ္ညာအက်ိဳးယုတ္ေစမွဳ မရွိေစရဘူး။ တရားသူၾကီးမို႕ဆိုျပီး မမွန္မကန္ အမိန္႕ခ်လို႕မရဘူး။ ဒီလိုေတြ လုပ္လာရင္လဲ ျပည္သူလူထုမွာ မတရားမွဳကို ေခါင္းငံု႕မခံပဲ ကိုင္စြဲထားႏိုင္တဲ့ တရားမွ်တမွဳဆိုင္ရာ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြ ရွိရမယ္။ ဒါဟာ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ထြက္ေပၚေနတဲ့ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွုဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

က်ြန္မတို႕

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ

၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ

သေဘာတရားေတြ

ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုျဖစ္ေနသေရြ႕ ျပႆနာေတြဟာ တက္ေနဦးမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး ၀န္ေဆာင္မွုကို ျပည္သူလူထုထံ

ေပးရမယ့္

တပ္မေတာ္က

ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို

ယူထားတယ္။

၀န္ေဆာင္မွဳ

ေပးရမယ့္သူေတြက အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ ဆိုျပီး ဥပေဒအထက္မွာ ေနၾကတယ္။ မတရားမွဳေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ စစ္အရာရွိဦးထုပ္ကို

ကားေပၚ

တင္ထားရင္

မီးပြိဳင့္နီျဖတ္ေမာင္းလဲ

ေမာ္ေတာ္ပီကယ္က

မတားရဲဘူး။

ဘယ္ေလာက္အေျခအေနဆိုးေနျပီလဲ ဆိုရင္ စစ္ဗိုလ္ကို လူမိုက္ငွားတဲ့ အဆင့္အထိ ေရာက္ေနျပီျဖစ္တယ္။ စီးပြားေရးအရ

စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ရင္

သက္ေသဆိုျပီး

စစ္ဗိုလ္ေတြ

ေခၚလာၾကတာေတြ

ရွိေသးတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းၾကီးေတြကို

အာဏာရွင္နဲ႕

နီးစပ္သူေတြကသာ

လက္၀ါးၾကီး

အုပ္ထားၾကတယ္။

ရာဇ၀တ္မွဳေတြမွာေတာင္ ပါ၀င္ပတ္သက္သူေတြဟာ အာဏာရွင္နဲ႕ နီးစပ္ပတ္သက္ရင္ ဥပေဒဘက္ေတာ္ သား ေတြက စကားေတာင္မဟရဲၾကဘူး။

တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး

၀န္ေဆာင္ေပးရတဲ့

ျပည္သူ႕ရဲေတြ၊

တရားရံုးေတြကလဲ

ဒီအတိုင္းပဲ။

ကိုလိုနီေခတ္တုန္းကလဲ ပုလိပ္အဖြဲ႕ကို ဆိုရင္ ပလိပ္ေရာဂါဆိုးနဲ႕ေတာင္ ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကတယ္။

“ရံုးေရာက္၊

ဂတ္ေရာက္ မျဖစ္ခ်င္ဘူး“ ဆိုတဲ့ စကားေတြက အဲဒီေခတ္ကတည္းက ေပၚထြက္လာတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းေခတ္ ေရာက္ေတာ့လဲ ဒါေတြက မေပ်ာက္သြားဘူး။ တကယ္ကေတာ့ ရံုးေတြ၊ ဂတ္ေတြဟာ ျပည္သူေတြကို အမွန္တကယ္ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးေနရင္၊ တရားမွ်တမွဳ ေဆာင္က်ဥ္းေပးေနရင္ အမွန္တရားကို လက္ကိုင္ျပဳထားသူေတြအတြက္ ေၾကာက္စရာ လန္႕စရာ မဟုတ္ဘူး။ အမွန္တရားအတြက္ ရင္ဆိုင္ရဲရမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ ရဲေတြ၊ စစ္တပ္ေတြတင္မကပဲ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းေလာကမွာကလဲ ျပႆနာက အဖံုဖံု ျဖစ္ေနျပန္တယ္။ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းဆိုတာ ျပည္သူလူထုကို သက္ဆိုင္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေပးဖို႕ တာ၀န္ရွိသူေတြျဖစ္တယ္။ ေရာက္သြားေအာင္ ပံ့ပိုးေပးရမယ္။ စနစ္တက်

အိုးအိမ္ငွာနက

စီမံေပးရမယ္။

ရပ္ကြက္ေကာင္စီ၊ ထမ္းေဆာင္ရမယ္။

တာ၀န္ရွိသူဆိုတာ

အမွန္တကယ္

လိုအပ္ေနသူေတြဆီ

မွန္ကန္တဲ့

အခြန္ႏွဳန္းထားတြက္ခ်က္မွဳကို

အခြန္ရံုးက

ျမိဳ႕နယ္ေကာင္စီ လူထုက

ရပ္ရြာလူၾကီးဆိုျပီး

ရပ္ရြာက

ေတြက

သတ္မွတ္ထားတဲ့

တေလးတစားဆက္ဆံရမယ္။ ကိုးကြယ္ထားရမယ့္

အိုးအိမ္ေတြ လူထုဆီ

၀န္ေဆာင္မွဳေတြကို ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး

လူမဟုတ္ဘူး။

ရပ္ကြက္နဲ႕

ပတ္သက္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ သူေတြသာျဖစ္တယ္။ ရံုးေတြသြားရင္ ျပည္သူလူထုက ေတြျဖစ္တဲ့အတြက္

၀န္ထမ္းေတြကို ခံစားထိုက္တဲ့

ေၾကာက္ရြံ႕ရိုေသျပေနစရာ

မလိုအပ္ဘူး။

ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို

ခံစားခြင့္ရွိတယ္။

ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသား ၀န္ေဆာင္မွဳကို

ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ခက္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒါေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးရမယ့္ လူေတြကို ၀န္ေဆာင္မွဳ ရပိုင္ခြင့္ ရွိသူေတြက “ဆရာရယ္။ ဒါေလးျပီးေအာင္ လုပ္ေပးပါေနာ္။ ဒါက ဆရာ့အတြက္ လက္ဘရည္ဖိုး“ ဆိုျပီး ေတာင္းေတာင္းပန္ပန္ ေျပာေနၾကရျပန္တယ္။

စည္ပင္သာယာကိစၥေတြလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ အမွန္က သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြက ဒါအတြက္ အခြန္ေကာက္ျပီးရင္ စည္ပင္ကလဲ သူတို႕လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ဖို႕ပဲ ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာမွ တာ၀န္မေက်ပဲ အမွိဳက္ပံုေတြ ျဖစ္လာရင္ စည္ပင္က လူေတြကို လက္ဖက္ရည္ဖိုးေပးျပီး ေခၚရွင္းခိုင္းရတယ္ ဆိုတာကလဲ ရွိေသးတယ္။

စည္ပင္ဘက္ကလဲ

လူေတြ

အမွိဳက္ကို

စနစ္တက်

စြန္႕ပစ္ေအာင္

ပညာေပးရမယ္။

ပညာေပးလို႕မွ မလိုက္နာရင္ အေရးယူရမယ္။ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္ေက်ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ေနာက္ဆံုး မဆီမဆိုင္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စနစ္ဆိုျပီး အမွိဳက္သန္႕ရွင္းေရး ပြဲေတြ လုပ္တာက ရွိေသးတယ္။ မရွဳပ္တဲ့ အလုပ္ကို

အလကားေနရင္း

ရွဳပ္ေနၾကတယ္။

တကယ္က

သူ႕တာ၀န္၊

ကိုယ့္တာ၀န္

ေက်ျပီးရင္

အပိုအလုပ္ေတြ ဘာမွ လုပ္စရာ မလိုအပ္ဘူး။

ဒီလိုပဲ။ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမဆိုတာကလဲ သူရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ ေပးရမယ္။ ဒါဟာ တာ၀န္တရပ္သာ ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းမွာ ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ေပးျပီး ျပင္ပအခ်ိန္မွာ က်ဴရွင္သင္တာမ်ိဳးက

ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး အေျခအေနအရ

လက္ခံေပးလို႕ ရေပမယ့္ ေက်ာင္းမွာ စာေကာင္းေကာင္း မသင္ပဲ က်ဴရွင္မွာမွ ေကာင္းေကာင္းသင္တာေတြ၊ က်ဴရွင္မတက္တဲ့

ေက်ာင္းသားကို

ေပးတာကက်ေတာ့ မေကာင္းတာေတြ၊

ေက်ာင္းမွာ က်င့္၀တ္ေတြကို

အတန္းထဲမွာ ယူထားတဲ့

ျငိဳျငင္တာေတြ၊

က်ဴရွင္မွာ

တာ၀န္မေက်တာပဲျဖစ္တယ္။

ေျပာေနတာ

မဟုတ္ဘူး။

ေမးခြန္းၾကိဳထုတ္

ဆရာေကာင္းတာေတြ၊

တာ၀န္ယူမွဳနဲ႕

တာ၀န္ေက်ပြန္မွုကို

ဆိုလိုေနတာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလခေလာက္နဲ႕ ေလာက္မွ မေလာက္တာ လိ႕ု ေျပာစရာရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး

အေျခအေနအရ

ဒါက

အမွန္တရားပဲ။

ဒီလိုဆို

ဒီလခနဲ႕

အလုပ္ကို

မလုပ္ပဲ

ျပင္ပမွာ

က်ဴရွင္သင္စားလို႕လဲ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ ဒီအလုပ္ကို လက္ခံျပီး လုပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအလုပ္ရဲ႕ တာ၀န္ကို ေက်ျပြန္ရမွာပဲ

ျဖစ္တယ္။

က်ြန္မတို႕

ျမန္မာျပည္မွာက

ဒီလို၀န္ေဆာင္မွု

သေဘာတရားေတြက

ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ဆရာသမားဆိုေတာ့ မွားတာေတြ လုပ္ေနမွန္းသိတဲ့ မိဘေတြကလဲ မေျပာရဲၾကဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြကလဲ

မေ၀ဖန္ရဲၾကဘူး။

အမွန္ကေတာ့

ဒီေက်ာင္းကေပးတဲ့

၀န္ေဆာင္မွုကို

လာယူတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းက ေပးအပ္မယ္ဆိုတဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳ အျပည့္အ၀ မရရင္ complaint တက္ပိုင္ခြင့္ ရွိကိုရွိတယ္။

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္မွာလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ က်ြန္မတို႕ လက္ထက္မွာတုန္းက ေျဗာင္ၾကီးကို က်ဴရွင္မွာ ေမးခြန္းေတြ

ေအာက္ေပး၊

ေရႊဆြဲၾကိဳးကန္ေတာ့ခိုင္းတဲ့

အေျဖေတြ ဆရာမေတြပါ

ေအာက္ေပး၊ ေတြ႕ဖူးတယ္။

စာေမးပြဲနီးလာေတာ့ ေရႊဆြဲၾကိဳးေတာင္

အုပ္စုေလးေတြ ဘယ္ဆိုင္က

ဖြဲ႕ျပီး

ဆြဲၾကိဳးမွ

ဆိုတာကလဲ ပါေသးတယ္။ ဒီကိစၥ ေမေမ့ကို ျပန္ေျပာေတာ့ “ထားလိုက္ပါ သမီးရယ္။ ဆရာဆိုတာ မျပစ္မွားေကာင္းဘူး“

တဲ့။

သူ႕လုပ္ရပ္မွန္သမွ်

က်ြန္မက

မွန္တယ္လို႕

ဆရာဆိုတာကို

ေထာက္ခံေနစရာ

ျပစ္မွားတာ မလိုအပ္ဘူး။

မဟုတ္ဘူး။ သူေျပာသမွ်

ဆရာဆိုတာနဲ႕ပဲ အမွန္ေတြလို႕

ေခါင္းညိတ္ေနစရာ မလိုအပ္ဘူး။ ဒီေက်ာင္းကို သြားတက္မွဳမွာ က်ြန္မဘက္က အခ်ိန္၊ အားထုတ္မွဳနဲ႕ ေငြကုန္တယ္။

ဒါက

တတ္ဖို႕ျဖစ္တယ္။

က်ြန္မလိုခ်င္တဲ့

စာေမးပြဲ

ေအာင္ဖို႕

ပညာေရး

၀န္ေဆာင္မွဳကို

မဟုတ္ဘူး။

ဒီအတြက္

ရဖို႕ျဖစ္တယ္။ က်ြန္မနဲ႕

ပညာဆိုတာကို

ေက်ာင္းနဲ႕အၾကားမွာ

ပညာ၀န္ေဆာင္မွဳ အေပးအယူ contract ရွိတယ္။ ေက်ာင္းက ဒီလို၀န္ေဆာင္မွဳေပးမယ္ဆိုျပီး က်ြန္မဆီက ေငြယူထားတယ္။

အခ်ိန္ေတာင္းထားတယ္။

ဒီေငြေတြရယ္၊

ႏိုင္ငံေတာ္က

ခ်မွတ္ထားတဲ့

ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ရယ္ကေန ေက်ာင္းလည္ပတ္တယ္။ ဆရာေတြကို ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွုေပးရမယ္ဆိုျပီး ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ေက်ာင္းက ခန္႕ထားတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာေတြကလဲ လိုအပ္တဲ့ တာ၀န္ေက်ျပြန္မွဳ ရွိရမယ္။ ဒါကို က်ြန္မမိခင္ကို က်ြန္မျပန္ေျပာျဖစ္ခဲ့တယ္။

ေဆးပညာရွင္နဲ႕ လူနာအၾကားမွာကလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။

အမွန္က

က်န္းမာေရးအခြင့္အလမ္းဆိုတာ

လူတိုင္း

ခံစားခြင့္ရွိတဲ့

ေမြးရာပါ

အခြင့္အလမ္းပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္က က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳကို အျပည့္အ၀ မေပးႏိုင္ဘူး။ ႏိုင္ငံေတြမွာ

လူထုက

အစိုးရကို

အခြန္ေပးျပီး

အခြန္ေငြကေန

က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ခ်ျပီး

အခမဲ့

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳျပဳတာေတြတို႕၊ က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြကို လူေတြက ပိုက္ဆံေပးရျပီး

က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့အခါ ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။

ကုန္က်စရိတ္ကို ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္

အာမခံလုပ္ငန္းေတြက ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕

ျပန္ေပးတာတို႕

ဆိုျပီး

ေဆးကုသခံသူေတြအၾကားမွာ

က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ contract ရွိတယ္။ လူေတြေသတိုင္းလဲ ေဆးပညာရွင္ အမွားလို႕ ေျပာလို႕ မရႏိုင္သလို၊ လူေတြ ရွင္သြားတိုင္းလဲ ေဆးပညာရွင္က အသက္ကယ္တာလို႕ခ်ည္းပဲ ေျပာေနလို႕မရဘူး။ က်ြန္မအေမမွာ

သူက်င္လည္ခဲ့ရတဲ့

အသိုင္းအ၀ိုင္းေၾကာင့္

တခါတရံမွာ

ၾကက္တူေရြးကေတာ္ေတာ္

မယ္ေဘာ္ကဲကဲ ကိစၥေလးေတြ ရွိေပမယ့္ က်ြန္မ ႏွစ္သက္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ တခ်ိဳ႕လဲ ရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့

ညသန္းေခါင္အခ်ိန္ေတြမွ

ျမိဳ႕အနီးတ၀ိုက္က

ရြာေတြကေန

လူနာလာေခၚရင္လဲ

အ၀တ္ေကာက္လဲျပီး လိုက္တတ္တဲ့အက်င့္၊ သူအင္မတန္ ႏွစ္သက္တဲ့ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ေလးေတြ စီးလို႕ မရလို႕ ဖိနပ္ကိုင္ျပီးသြားရလဲ လူနာအတြက္ဆိုရင္ ဖိနပ္ကိုင္ျပီး ေျခဖ၀ါးခ်ည္းသြားရလဲ သြားတဲ့အက်င့္နဲ႕ သူ႕ကိုယ္သူ

ေက်းဇူးရွင္အျဖစ္

သူလုပ္သင့္တယ္လို႕ ေျပာေလ့ရွိတယ္။

မသတ္မွတ္တတ္တဲ့

ထင္တာကို မွတ္မွတ္ရရ

ဘာေမွ်ာ္ကိုးမွုမွမရွိပဲ ရြာတရြာက

အက်င့္ပဲ။

ဆရာ၀န္တေယာက္အေနနဲ႕

သူလုပ္ေပးတာျဖစ္တယ္လို႕

လူနာမိသားစုက

အသက္သခင္

သူအျမဲတမ္း

ေက်းဇူးရွင္ပါဆိုျပီး

ငွက္ေပ်ာခိုင္ၾကီး တခိုင္ကိုခ်၊ ဆန္ေလးျပည္ေလာက္ အိတ္ေလးဆြဲျပီး လာကန္ေတာ့တယ္ ဆိုတုန္းက ျပန္ေျပာတဲ့စကား။

“က်ြန္မတို႕

ဆရာ၀န္ေတြကို

အသက္သခင္ေက်းဇူးရွင္ေတြလို႕

သတ္မွတ္လို႕

မရဘူးေလ။ အဲလိုသာ သတ္မွတ္စတမ္းဆို ေဆးရံုမွာ ေသတဲ့ လူနာေတာင္ ရွိပါဦးမလား။ လူနာရဲ႕ကံရယ္၊ အခ်ိန္မွီလာေခၚေပးတဲ့ ဦးေလးတို႕ မိသားစုရယ္၊ က်ြန္မရဲ႕ ေဆးပညာအတတ္ရယ္ ေပါင္းစပ္သြားလို႕ပါ။ ေဒၚေဒၚ က်ြန္မကို ေက်းဇူးတင္မေနနဲ႕။ မိသားစုကို ေက်းဇူးတင္“ တဲ့။ က်ြန္မမွာ က်ြန္မအေမကို တစိမ့္စိမ့္ ၾကည့္ျပီး ခ်စ္လိုက္ရတာ မေျပာပါနဲ႕ေတာ့။ သူအမွန္ကို ဆိုတယ္ေလ။ ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္ရ နည္းလား ဆိျု ပီး ေက်းဇူးမတင္တင္ေအာင္ ထိုင္ေျပာေနတာမွ မဟုတ္တာပဲ။

က်ြန္မအေဖနဲ႕က်ေတာ့

ဒီလိုကိစၥနဲ႕ပဲ

ပတ္သက္ျပီး

စိတ္အခန္႕မသင့္

ျဖစ္ၾကရဖူးတယ္။

ေဆးပညာ

ကိစၥနဲ႕ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေက်းဇူးရွင္ ဆိုတဲ့ ကိစၥနဲ႕။ တရက္ေတာ့ က်ြန္မက အေဖ့ဆီ သြားေတြ႕ျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ လူတစုက သူ႕ကို ကန္ေတာ့ေနၾကတယ္။ က်ြန္မအရြယ္ေကာင္မေလး တေယာက္က ဘဘလို႕

ေခၚလို႕။ မဆီမဆိုင္ လက္ေအာက္မွာ တကယ္အလုပ္လုပ္သူလဲ မဟုတ္ပဲ တကယ္ အလုပ္လုပ္ေနသူရဲ႕ ဇနီးကလဲ

“က်ြန္မတို႕ဆီမွာ

အစ္ကိုၾကီးရဲ႕

ေက်းဇူးေတြက

အမ်ားၾကီးပါ“

ဆိုျပီး

အေပၚယံက

သကာရည္ေလာင္း၊ စိတထ ္ ဲက မပါတဲ့ မ်က္ႏွာၾကီးနဲ႕ အေျပာေကာင္းလို႕။ အေဖကလဲ မိန္႕မိန္႕ၾကီး ထိုင္လို႕။ ေက်းဇူးရွင္ၾကီးအျဖစ္ ၾသ၀ါဒေတြ ေျခြေနလိုက္တာ။ တေယာက္က တေယာက္ထက္ ရာထူးပိုၾကီးတာ၊ အရင္ေစာေမြးလို႕

လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကံဳမ်ားတာနဲ႕ပဲ

အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အေပၚမွာ

သြားကန္ေတာ့ေနစရာ

ကန္ေတာ့ရမယ္“

တြင္တြင္ၾကီး

လို႕

ေတာင္းစားေနတဲ့

အဖိုးအိုၾကီးေတြ၊

သြားထိုင္ကန္ေတာ့ၾကဖူးလဲ။

ကိုယ့္အရည္အခ်င္းနဲ႕

လိုအပ္သလား။

လူၾကားေကာင္းေအာင္ သခ်ၤိဳင္းက

အသက္ၾကီးရင္

ကိုယ္

သက္ဆိုင္တဲ့

“အသက္တရက္တမနက္ ေျပာေနသူေတြက

သုဘရာဇာအိုၾကီးေတြကို ကန္ေတာ့ရမယ္

ၾကီးလို႕

လမ္းေဘးမွာ

ဘယ္ႏွစ္ေခါက္မ်ား

ဆိုတာက

ကိယ ု ့္အတြက္

အက်ိဳးေက်းဇူးျပဳေပးေနတဲ့ အသက္ၾကီးသူေတြအတြက္ပဲလား။ ဒါဆိုလဲ အသက္ၾကီးလို႕ ကန္ေတာ့တာ မဟုတ္ပဲ

ကိုယ့္အတြက္

အက်ိဳးျပဳေနလို႕

ကန္ေတာ့တယ္လို႕

ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း

ဆိုလက ို ္ရင္

ဘာျဖစ္သြားမွာလဲ။ ဒီေနရာမွာ ကန္ေတာ့ခံသူကလဲ စဥ္းစားစရာရွိတာက ကိုယ္က ကိုယလ ့္ ုပ္သက္နဲ႕ကိုယ္ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ အဆက္အသြယ္နဲ႕ စီမံခန္႕ခြဲေရးရာထူးရေနလို႕ ဒီရာထူးနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ တာ၀န္ကို လုပ္ေနတာ၊ ကိုယ္စီမံခန္႕ခြဲေနရသူေတြကလဲ ထမ္းေဆာင္ေနတာ။

သူတ႕ို ရဲ႕

ဘာဆိုင္လို႕

အရည္အခ်င္းနဲ႕

ရာထူးၾကီးတာနဲ႕

အလုပ္အကိုင္နဲ႕

အကန္ေတာ့ခံျပီး

ဆိုင္တဲ့

ေက်းဇူးရွင္

တာ၀န္ကို

သတ္မွတ္ခံခ်င္

ေနၾကရတာလဲ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္ေခတ္ဘယ္အခါက စခဲ့မွန္းမသိတဲ့ ဒီထံုးတမ္းစဥ္လာၾကီးကေတာ့ ျမန္မာေတြဆီမွာ အရိုးကို စြဲလို႕။ ေနာက္ဆံုး န၀တ၊ နအဖ ေခါင္းေဆာင္ေတြေတာင္ ဘယ္သြားသြား ဘယ္လာလာ အကန္ေတာ့ ခံပြဲေတြ လုပ္ကုန္ၾကပါေရာလား။

ကိုယ့္ဟာကို ေလးစားစရာေတြ႕လို႕ ကန္ေတာ့ခ်င္လြန္းလို႕ ကန္ေတာ့တာ၊ ေက်းဇူးရွင္သတ္မွတ္တာေတြကို မလုပ္သင့္ဘူးလို႕ ဆိုလိုေနတာမဟုတ္ပါ။ စိတ္ထဲက မပါပဲ အစဥ္အလာအရ လုပ္ေနၾကတာေတြကေတာ့ ၾကာလာရင္

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္

ေညာင္ေရေလာင္းတာေတြ

သိပ္မ်ားလာျပီး၊

ေကာင္းလွတာေတာ့

မဟုတ္။

အက်ိဳးလိုလို႕

ရာထူးတက္လမ္းအခြင့္အလမ္းေတြဟာ

အရည္အခ်င္းေပၚ

မူတည္တာ မဟုတ္ပဲ အထက္လူၾကီးေပၚ မူတည္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ အဲဒီအခါ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳစြမ္းအားကို

ထိခိုက္တယ္။

လူေတြရဲ႕

ကိုယ္က်င့္တရားေတြ

ပ်က္စီးလာတတ္တယ္။

ငယ္စဥ္ကာလမွာလဲ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို လက္ေဆာင္ပ႑ာေပး ကန္ေတာ့၊ အလုပ္လုပ္စဥ္ကာလမွာ အထက္လူၾကီးေတြကို တံစိုးလက္ေဆာင္ေပး ကန္ေတာ့နဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ အရိုအေသေပးမွဳမဟုတ္ပဲ အခြင့္အေရး ရလိုမွဳနဲ႕ အရိုအေသ ေပးခ်င္ေယာင္ေဆာင္တဲ့ လူေတြ ပါ၀င္ရုန္းကန္လွဳပ္ရွားေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ အေပါင္းလကၡဏာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္တာေတာ့ အေသအခ်ာပဲ။

ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕

ေက်းဇူးရွင္

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွု

က႑အေၾကာင္း

အျပည့္အ၀

ေပးတဲ့

ျပန္ဆက္ၾကရေအာင္ပါ။ ႏိုင္ငံေတြမွာ

လူနာေတြ

ျပန္ေကာင္းလာတယ္ဆိုတာမွာ ေက်းဇူးရွင္ေတြက အမ်ားၾကီးပဲ ျဖစ္တယ္။ အခြန္ထမ္းျပည္သူလူထု၊ အေရးေပၚဖုန္းကို

က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀မွဳပံုစံ၊

ကိုယ္တိုင္ဖုန္းဆက္တာ

တက္စီနဲ႕သြားတာဆိုရင္

မဟုတ္ရင္

တက္စီေမာင္းသူ၊

က်န္းမာေရး

ႏိုင္ငံေတာ္က်န္းမာေရးစနစ္၊

အေရးေပၚ

တယ္လီဖုန္း

ဆက္ေခၚေပးတဲ့

ဘတ္စ္နဲ႕သြားရင္

ႏိုင္ငံေတာ္က

ေအာ္ပေရတာ၊

မိသားစု၀င္၊

ဘတ္စ္ေမာင္းသူ၊

သူငယ္ခ်င္း၊ က်န္းမာေရး

ေစာင့္ေရွာက္မွဳမွာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ၊ ဓာတ္ခြဲပညာရွင္၊ ေဆးရံုသန္႕ရွင္းေရးသမား၊ ေဆး၀ါးျပည့္စံုမွု၊ ေဆး၀ါးေတြ ေဆးရံုမွာ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ထုတ္ေပးတဲ့ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ၊

ေဆးစတိုခန္းနဲ႕

ပတ္သက္တဲ့

တာ၀န္ရွိသူေတြ၊

ဘယ္လိုေရာဂါကို

ဘယ္လိုေဆး၀ါးနဲ႕

ကုသသင့္တယ္ဆိုတာ တီထြင္ေပးခဲ့တဲ့ ေဆးပညာရွင္ၾကီးေတြ၊ ဒီဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေတြက ဆရာေတြ၊ ေဆးပညာစာအုပ္ေရးသားခဲ့သူေတြ တသီသတန္းၾကီးပဲ ျဖစ္တယ္။ အားလံုးက

ကိုယ္ထမ္းေဆာင္ရမယ့္

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ တဦးတေယာက္တည္းရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ လူတေယာက္အေနနဲ႕

ယႏၱရားၾကီး

တာ၀န္ေတြကို

မွန္မွန္ကန္ကန္

ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္

စြမ္းအားေတြေၾကာင့္ ၀န္ေဆာင္မွဳကို

မဟုတ္ဘူး။

လည္ပတ္ေနတာသာျဖစ္တယ္။

ဒီယႏၱရားထဲ

ေပးေနၾကသူေတြျဖစ္တယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳကို

ထမ္းေဆာင္ေနၾကလို႕

ခံစားခြင့္ရွိတယ္၊

ပါသူေတြအားလံုးဟာ ကိုယ္တိုင္ကလဲ အခြန္ထမ္းျပည္သူ

တေယာက္အေနနဲ႕ ကိုယ္နဲ႕ ထိုက္သင့္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ရသင့္တဲ့အတြက္ ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳရဲ႕ စားသံုးသူ ျဖစ္လာရတာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က တာ၀န္ယူတဲ့ ေဆးရံုေတြမွာ မဟုတ္ပဲ တျခားပုဂၢလိက ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းမွာဆို ပိုရွင္းတယ္။ ဒါက ေစ်း၀ယ္သလိုပဲျဖစ္တယ္။ ကိုယ္က က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတဲ့ ကုန္ပစၥည္းလိုခ်င္တယ္။

ဒီအတြက္

ေငြေပးတယ္။

က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳ

ကုန္ပစၥည္းကို

ဆရာ၀န္ေတြ၊

ေရာင္းတယ္။

ဆရာမေတြဘက္က

၀န္ေဆာင္မွဳဆိုတာက

ကိုင္တြယ္လို႕ရတဲ့

အေကာင္အထည္ျပ မဟုတ္တဲ့အတြက္ မၾကိဳက္လို႕ ဆိုျပီး ျပန္လဲလို႕မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၀န္ေဆာင္မွဳ မေကာင္းရင္ေတာ့

စားသံုးသူတေယာက္အေနနဲ႕

Complaint

တက္ခြင့္ရွိရမယ္၊

ေလ်ာ္ေၾကး

ေတာင္းခြင့္ရွိရမယ္၊ ထိခိုက္နစ္နာမွဳရွိရင္ တရားဥပေဒနဲ႕အညီ ေျဖရွင္းခြင့္ရွိရမယ္။

စားေသာက္ဆိုင္တခုမွ စားပြဲထိုးရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွုကို မေက်နပ္တဲ့အခါ ဆိုင္မန္ေနဂ်ာကို တိုင္တန္းၾကတယ္။ ရံုးငွာနဆိုင္ရာတခုခုမွာ

၀န္ထမ္းရဲ႕

၀န္ေဆာင္မွဳကို

မေက်နပ္တဲ့အခါ

သက္ဆိုင္ရာ

ဌာနရဲ႕

လုပ္ထံုးလုပ္နည္းနဲ႕အညီ တိုင္တန္းမွဳ ျပဳရမယ္။ ေက်ာင္းဆရာမရဲ႕ Professional Misconduct ကို သက္ဆိုင္ရာ

ပညာေရးဌာနေတြဆီ

တိုင္ရမယ္။

ျပည္သ႕ူ ေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ

ေဆးရံုအၾကီးအကဲကို

တိုင္တန္းရမယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနကို တိုင္တန္းရမယ္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ျပီး စစ္ေဆးရမယ္။ လိုအပ္သလို အေရးယူတာေတြ လုပ္ရမယ္။ ပုဂၢလိကေဆးရံုမွာဆိုရင္လဲ သက္ဆိုင္ရာ ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး

တရား၀င္တိုင္ၾကားမွဳျပဳလုပ္ရမယ္။

ပုဂၢလိက

ေဆးရံုက

စံုစမ္းေရးဘုတ္အဖြဲ႕ဖြဲ႕ျပီး

စစ္ေဆးမွဳလုပ္ဖို႕လိုတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူနာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ေဆးပညာရွင္ရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမွဳ၊ မေတာ္တဆျဖစ္မွဳေၾကာင့္

ထိခိုက္နစ္နာမွုရွိတယ္ဆိုရင္

ပုဂၢလိက ေဆးရံုျဖစ္လို႕ပဲ။

ဒီလူနာကို

က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳေပးတာက

ေဆးရံုနဲ႕ လူနာအၾကားမွာ ၀န္ေဆာင္မွဳ contract ရွိတယ္။ ေဆးရံုနဲ႕

ေဆးပညာရွင္အၾကားမွာလဲ အလုပ္ခန္႕ထားမွဳနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ contract ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေကာ္မရွင္စား contract ပဲျဖစ္ျဖစ္ ရွိတယ္။ ဒါကို ခ်ိဳးေဖာက္မွဳ ျပဳတဲ့အခါမွာ ေျမာက္တယ္။ လူနာရွင္ဘက္က

တခါတရံမွာ လုိအပ္တဲ့

Medical Negligence ျဖစ္မွဳဟာ တရားမမွဳ

ရာဇ၀တ္မွဳ

ေျမာက္တာလဲ

ရွိတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္

နစ္နာတဲ့

ဥပေဒေရးရာ

ကိစၥရပ္ေတြကို

က်ြမ္းက်င္နားလည္သူေတြနဲ႕

တိုင္ပင္ဖို႕

လိုအပ္တယ္။

အခုတေလာ ရန္ကုန္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ခြဲစိတ္မွု အမွားအယြင္းကေန လူေသဆံုးမွဳျပႆနာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အင္တာနက္အြန္လိုင္းေပၚမွာ အေတာ္ကို သတင္းေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတယ္။ ဒီကိစၥကို ေသခ်ာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေတြ႕ျမင္ရမွာျဖစ္တယ္။ ေစာင့္ေရွာက္မွဳ

၀န္ေဆာင္မွဳကို

ေငြနဲ႕ေရာင္းတယ္။

လူနာရွင္ဘက္က

ေဆးရံုက က်န္းမာေရး ေဆးရံုကို

ေဆး၀ါးကုသ

စရိတ္ေပးရတယ္။ တနည္းဆိုရင္ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ၀ယ္ယူတယ္။ ေဆးရံုက ေဆးပညာရွင္ေတြကို လုပ္ခ (သို႕မဟုတ္) ေကာ္မရွင္ေပးျပီး ေဆးပညာအသံုးခ်ခိုင္းထားတယ္။ ဒီအတြက္ ေဆးရံုနဲ႕ လူနာရွင္အၾကားမွာ၊ ေဆးရံုနဲ႕

ေဆးပညာရွင္ေတြအၾကားမွာ

လူနာေသမွဳဟာ

ဆရာ၀န္ရဲ႕

ထုတ္ေဖာ္စြပ္စြဲထားတယ္။

contract

ေတြ

ရွိတယ္။

ခြဲစိတ္မွဳအမွားအယြင္းေၾကာင့္လို ဒါနဲ႕

ပတ္သက္ျပီး

အဲဒီမွာ

လူနာေသတယ္။

လူနာရွင္ဘက္က

မီဒီယာရဲ႕

ဒီလို

မီဒီယာကေနတဆင့္

ေရးသားခ်က္ေတြက

မမွ်တဘူးလို႕

သံုးသပ္သူေတြလဲ ရွိတယ္။ ေဆာင္းပါးေတြမွာ ေရးသားထားခ်က္ေတြမွာ လူနာရွင္ရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို ကိုးကားထားတယ္။ မီဒီယာဘက္က

ဒီေတာ့

တဘက္တည္းအျမင္လို႕လဲ

သက္ဆိုင္ရာေဆးခန္းနဲ႕

ဆရာ၀န္ကို

ဆိုႏိုင္တယ္။

ဒါေပမယ့္

ဆက္သြယ္ခဲ့တာ

ဒီလို

ဆိုရေအာင္

မရွိဘူးဆိုတာေသခ်ာမွ

တဘက္သတ္လို႕ ဆိုႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။

တကယ္လို႕ မီဒီယာဘက္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းျပီးမွ သက္ဆိုင္တဲ့ ေဆးခန္းနဲ႕ ဆရာ၀န္ေတြက လိုအပ္တဲ့ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားမွဳ၊

ျငင္းဆိုမွဳ

ဘာမွ

မလုပ္တာဆိုရင္ေတာ့

မီဒီယာရဲ႕

ကိုးကားေရးသားခ်က္ကို

ဘက္လိုက္တယ္လို႕ မဆိုႏိုင္ဘူး။ ဒီေနရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ကို လူသတ္မွဳ တရားခံအေနနဲ႕ ေရးသားျဖန္႕ေ၀ခ်က္ေတြက မွားတယ္။ လူေသေစမွဳအတြက္ သံသယျဖစ္ထားျခင္း ခံရသူ၊ surgical error ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္တေယာက္အေနနဲ႕ စြပ္စြဲသတ္မွတ္ခံထားရသူ အေနနဲ႕သာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ သံုးႏွဳန္းလို႕ ရမွာျဖစ္တယ္။ ခြဲစိတ္မွဳေတြတိုင္းမွာ risks ေတြရွိတယ္။ ဒီ risks ေတြကို လူနာ (သို႕) လူနာရွင္ကို ၾကိဳတင္ေျပာဆိုဖို႕

ဆရာ၀န္ဆီမွာ

တာ၀န္ရွိတယ္။

က်ြန္မတို႕

ျမန္မာျပည္မွာက

ဆရာ၀န္ေတြကလဲ

“ငါေျပာေတာ့ေကာ သူတို႕က ဘာနည္းလည္မွာလဲ“ လိ႕ု အယူအဆရွိတယ္။ လူနာေတြကလဲ “ဆရာတို႕ကပဲ နားလည္တာပါ။ ဆရာတို႕ လုပ္သင့္တာလုပ္ပါ“ လိ႕ု ဆိုတတ္ၾကတယ္။ တကယ္က အဲလိုမဟုတ္ဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့

ေဆးပညာရွင္ေတြဘက္က risk

ေတြကို

လူနာဘက္က

ရွင္းထားရမယ္။

နားလည္ႏိုင္တဲ့

လူနာေတြဘက္ကလဲ

စကားလံုး

အသံုးအႏွုန္းနဲ႕

နားလည္ေအာင္

ေမးရမယ္။

အဲဒီလိုျဖစ္လာရင္ risk ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ျပႆနာေတြကို ဆရာ၀န္အမွားလို႕ စိတ္ထဲက ၾကိတ္ျပီး သတ္မွတ္ထားမွုေတြ ေတာ္ေတာ္နည္းသြားမယ္။ ေဆးသမားဂုဏ္ဆိုတာကို ေထာက္ထားျပီး ဖြင့္မေျပာၾကတဲ့ လူနာေတြ၊ လူနာရွင္ေတြ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားၾကီးပဲ။ စိတ္ထဲကေန ဒီဆရာ၀န္ ငါ့အေမကို သတ္တယ္လို႕ ေတြးေနၾကတဲ့

လူနာရွင္ေတြ

မရွိဘူးလို႕

ဘယ္သတ ူ ပ္အပ္ေျပာႏိုင္သလဲ။

ဒါေတြဟာ

စိတ္ထဲမွာ

ေျပာေနရမယ့္ အရာေတြ မဟုတ္ဘူး။ မ်က္ေမွာက္ ရွင္းရမယ့္ အရာေတြသာျဖစ္တယ္။ risk နဲ႕ error ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာဖို႕လိုတယ္။ ဒါမွ risk ကို error လို႕ထင္ျပီး သက္ဆိုင္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမေတြကို စိတ္ထဲက နားၾကည္းေနတာေတြ၊ မယံုမၾကည္ျဖစ္တာေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုပဲ error ေတြ ျဖစ္ရင္လဲ လုပ္ေနတဲ့ ေဆးပညာရွင္ေတြကို သူတို႕အမွားေတြ သူတို႕သိေအာင္ ေထာက္ျပလိုက္သလိုျဖစ္တယ္။ တျခားေဆးပညာရွင္ေတြ သင္ခန္းစာ ယူလို႕ ရလာမွာျဖစ္တယ္။

လူတေယာက္ကားေမာင္းသြားရင္

မဆင္မျခင္ေမာင္းမွုေၾကာင့္

လူေသေစမွဳျဖစ္ရင္

ဥပေဒအရ

အေရးယူေဆာင္ရြက္ရမွုေတြ ရွိတယ္။ ဒီလိုပဲ ဆရာ၀န္တေယာက္ရဲ႕ အမွား (error) ေၾကာင့္ လူေသေစမွဳ ျဖစ္တာမွာ ဆရာ၀န္မို႕ဆိုျပီး ခ်န္လွပ္ထားခြင့္ရွိသလား။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားမမွဳ၊ ရာဇ၀တ္မွဳ တခုခုမွာ ျပစ္ဒဏ္နဲ႕ ညီမွ်တဲ့ ေပးဆပ္မွဳကို ေတာ့ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမွာပဲျဖစ္တယ္။ က်ြန္မတို႕ စေကာတလန္က က်န္းမာေရးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အက္ဥပေဒေတြထဲမွာ Surgical Errors ဆိုတာကို (၁) မွားယြင္းေသာ ခြဲစိတ္မွဳ ျပဳလုပ္ျခင္း (၂) ေရာဂါႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေသာ မွားယြင္းသည့္ ကိုယ္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္းတြင္ ခြဲစိတ္ျခင္း (၃) ေမ့ေဆးေပးမွုႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ခြဲစိတ္ေနစဥ္ ျဖစ္ပြားလာေသာ အမွားမ်ား (၄) cosmetic surgery အမွားမ်ား ကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီလိုအမွားေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဆရာ၀န္ရဲ႕ ေဆးကုသခြင့္ လိုင္စင္ရုတ္သိမ္းမွဳ၊ ရာဇ၀တ္မွုေျမာက္ရင္ ဥပေဒအရ အေရးယူမွဳ၊ တရားမမွဳေျမာက္ရင္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးေဆာင္ရမွဳ စတာေတြ ရွိတယ္။

ဒီေတာ့ အခုကိစၥမွာ သက္ဆိုင္ရာဆရာ၀န္ကို တရားခံအျဖစ္ စြပ္စြဲေနတာေတြ၊ လူထက ု ို သတင္းေပးတဲ့ မီဒီယာက တဘက္သတ္ပဲ သတင္းယူခဲ့တာလား၊ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြက ေျပာဆိုဖို႕ ျငင္းဆန္ျပီး ေရွာင္ေျပးေနတာလား ဆိုတာ မေသခ်ာခင္မွာ မီဒီယာဘက္လိုက္မွုလို႕ ေျပာဆိုေနတာေတြထက္စာရင္ တကယ္ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ နစ္နာသူေတြဘက္ကေန တရား၀င္တိုင္ၾကားမွုေတြ၊ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕ျပီး စံုစမ္းေပးဖို႕ေတာင္းဆိုမွုေတြ၊

လိုအပ္ရင္

Post-Mortem

စစ္ေဆးမွဳေတြ၊

ေဆးကုသမွဳနဲ႕

ေဆးစစ္ခ်က္မွတ္တမ္းေတြကို ဥပေဒဘက္ေတာ္သားအကူအညီနဲ႕ ေတာင္းဆိုၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးခိုင္းမွဳေတြ၊ surgical risks လား၊ surgical errors လားဆိုတာ ေလ့လာဆန္းစစ္ျပီး error ေတြ၊ Medical Negligence ေတြ

ျဖစ္ေနခဲ့ရင္လဲ

တရားစြဲဆိုမွဳေတြ

ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကသာ

တရားမွ်တမွဳနဲ႕

ျပဳလုပ္သင့္တဲ့

ကိစၥရပ္

၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ

တခုသာျဖစ္တယ္။

ျပႆနာေတြကို

ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ

ျဖစ္တယ္။

လူနာေတြဘက္က ဆရာ၀န္ဘက္ကို “ ေဆးကုသခြင့္ လိုင္စင္ကို လူသတ္လိုင္စင္မ်ား မွတ္ေနလား မသိဘူး“၊

“အဲဒီဆရာ၀န္ေပါ့။

တို႕အေဖကို

သတ္လိုက္တာ“၊

“ျမန္မာျပည္က

ေဆးေက်ာင္းသားေတြ

အဆင့္မရွိဘူး။ ဆရာ၀န္ေတြတကယ္မတတ္ဘူး။ စင္ကာပူသြားကုၾက“၊ “ဆရာ၀န္ေတြလဲ ေငြမ်က္ႏွာပဲ ၾကည့္ေနၾကတယ္“

ဆိုတဲ့

စကားလံုးေတြ

ထြက္ေပၚ

ေျပာဆိုမွုေတြဟာ

အမွန္တကယ္

တတ္က်ြမ္းနားလည္ျပီး လူနာေတြအေပၚမွာ တကယ္ေစတနာထားတဲ့၊ တာ၀န္ေက်တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြကိုပဲ ရမ္းျပီး

ေစာ္ကားလိုက္သလို

လူနာေတြဘက္ကို

ဂရုမစိုက္ပဲ

ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ “သူတို႕က

တျပိဳင္နက္တည္းလိုမွာပဲ

ဘာနားလည္မွာလဲ“၊

ဆရာ၀န္ေတြဘက္က

“တို႕ကိစၥေတြထဲ

လာေျပာရေအာင္

ဆရာ၀န္မို႕လား“၊ “ေနာက္လာမယ့္ လူနာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေသးတယ္။ ေမးစရာရွိရင္လဲ ေရွ႕က ဆရာမကို ေမးလိုက္ေလ။ တို႕က ဆရာ၀န္။ ဒါေတြလိုက္ရွင္းမျပေနႏိုင္ဘူး“၊ “ငါမွားသြားလဲ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္

ေနလိုက္လဲ ငါ့လိုလူမ်ိဳးက ဘယ္သူက ဘာလာလုပ္လို႕ ရမွာမို႕လဲ“ ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚ ေတြ မထားရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဆရာ၀န္ေတြ၊

ဆရာမေတြ၊

ေဆးပညာရွင္ေတြဘက္က

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ

၀န္ေဆာင္မွဳအတတ္ပညာကို ရင္းျပီး ဘ၀ရပ္တည္ေရး၊ ၀င္ေငြရေရး လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ လူနာေတြဘက္ ေငြေၾကးနဲ႕ရင္းျပီး

ဒီ၀န္ေဆာင္မွဳကို

၀ယ္ယူပါတယ္။

ပစၥည္း၀ယ္မယ့္သူက

ကိုယ္၀ယ္မယ့္ပစၥည္းရဲ႕

အရည္အေသြးကို ၾကည့္ရမယ္။ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးေတြ နားလည္ရမယ္။ ၀န္ေဆာင္မွဳ မွန္မွန္ကန္ကန္ မရွိရင္

complaint

တက္ရပါမယ္။

ပစၥည္းေရာင္းသူဘက္ကလဲ

ကိုယ့္ပစၥည္း

အရည္အေသြးကို

ေတာက္ေျပာင္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ မွန္ကန္သင့္ေတာ္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေပးရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္

အခုမၾကာေသးမီက

ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္ဆိုရင္ ၀န္ေဆာင္မွဳဆိုင္ရာ

ျမန္မာျပည္မွာ

ဥပေဒေၾကာင္းအရ ျပႆနာတခုပဲ

ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့

ရွာေဖြစံုစမ္း

ျဖစ္ပါတယ္။

ျဖစ္ရပ္ဟာ

တျခား

ေဖာ္ထုတ္စစ္ေဆးရမယ့္

ျမန္မာျပည္မွာ

ႏိုင္ငံေတြမွာ

တရားမွ်တမွဳနဲ႕

အေကာင္အထည္

ေဖာ္ႏိုင္မလား

ဆိုတာကေတာ့ တည္ဆဲ ဥပေဒေတြနဲ႕ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ တရားမွ်တမွဳကို မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္တဲ့ နအဖ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ေၾကာင့္လို႕ပဲ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။

ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္

တခုလဲရွိပါတယ္။

တခါတုန္းက

က်ြန္မနဲ႕

ျမန္မာျပည္

အေၾကာင္းေတြကိုလဲ စဥ္ဆက္မျပတ္ေလ့လာေနတဲ့ ပေရာ္ဖက္ဆာတေယာက္နဲ႕ ျမန္မာေတြအေၾကာင္း စကားေျပာျဖစ္တုန္းက သူကေျပာပါတယ္။ “နင္တို႕ ျမန္မာေတြက အာဏာရွင္စနစ္ကို တကယ္ေကာ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ဖယ္ရွားလိုၾကတာလား။ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ လူ႕ေဘာင္ထဲက အေတြးအေခၚေတြကိုေကာ ေျပာင္းလဲေနၾကျပီလား။ လြတ္လပ္မွဳဆိုတာ ကိုယက ္ စတာျဖစ္တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ နင့္ဆီမွာေတာင္ တခါတေလ ငါေပးလိုက္တဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြကို နင္ျပန္မျငင္းဘူး။ ငါက ျငင္းေအာင္ ေျပာလဲမျငင္းဘူး။

ကိုယ့္ကိုယ္ကိုက

စျပီးျပင္ဖို႕

လိုတယ္“

လို႕

ေျပာပါတယ္။

က်ြန္မေသခ်ာျပန္ျပီး

စဥ္းစားၾကည့္ရင္း ျပင္ဖို႕ ၾကိဳးစားရပါေတာ့တယ္။

က်ြန္မတို႕ဆီမွာ မသိမသာ အရိုးစြဲေနတဲ့ “လူၾကီးေတြ စကားေျပာေနရင္ လူငယ္ေတြက လူၾကီးေတြနဲ႕

တန္းတူရည္တူ ယွဥ္ျပီး မေျပာရဘူး၊ မျငင္းခံုရဘူး“၊ “ဆရာေတြဆိုရင္ ျပန္မေျပာရဘူး၊ မိဘစကားကို အလံုးစံု နားေထာင္ရမယ္“၊ “ရံုးေရာက္ဂတ္ေရာက္ မျဖစ္ခ်င္ဘူး“၊ “တိုင္နဲ႕ ေခါင္းနဲ႕ ေဆာင့္ရင္ ေခါင္းပဲ နာလိမ့္မယ္“၊ “ကို္ယ့္အလြန္မျဖစ္ေစနဲ႕၊

သည္းခံလိုက္“၊

“ျပဳသူအသစ္၊

ျဖစ္သူအေဟာင္း“၊

“သည္းခံျခင္းကသာ

ေအာင္ျမင္ပါတယ္၊ ကိုယ့္ဘ၀ ၀႗္ေၾကြးနဲ႕ ကိုယ္ပါ“၊ “ အတိတ္က သူ႕ကို ဘာလုပ္ခဲ့မိမွန္းမွ မသိတာ။ ဒါေၾကာင့္

ျပန္ခံရတာ

ေနမွာပါ။

အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ကေတာ့ ဒီအေတြးေတြကလဲ

စိ္တ္ထဲ

တရားမွ်တမွဳ

ကိုယ့္ထက္

မထားနဲ႕ေတာ့“၊ ရလာဖို႕

ဆိုတာ

အင္အားၾကီးသူေတြေရွ႕မွာမွ

“သူ႕တရားသူစီရင္မွာပါ“ မလြယ္ကူပါဘူး။

ဆိတ ု ဲ့

ခက္တာက

ေပၚလာတတ္တာေတြကလဲ

ရွိေသးရဲ႕။

အင္အားနည္းရင္ေတာ့ သည္းခံဖို႕ စိတ္က ေပ်ာက္သြားတတ္ျပန္ေသးတယ္။ ဥပမာ- ေခြးတေကာင္က ကေလးကို ကိုက္လိုက္ျပီဆိုပါေတာ့။ သည္းခံဖို႕အေတြးက မထြက္လာဘူး။ တုတ္ဆြဲျပီး ရိုက္ပစ္ေတာ့တာပဲ။ အဲ- ရဲတေယာက္က အျပစ္မရွိတဲ့ ကိယ ု ့္ကေလးကို ေမွာင္ရိပ္ခုိမွဳနဲ႕ ဖမ္းသြားျပီး တညလံုး စခန္းမွာ ရိုက္လိုက္ျပီ ဆိုပါေတာ့၊ ေငြေပးျပီးလဲ သြားေရြးလာရေသး။ မတရားတာလဲ ခံရေသး။ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရတဲ့ ၀႗္ေၾကြးပါလာလို႕လား

မသိဘူး

ဆိုျပန္ေရာ။

ဒီလိုသာ

ေျပာစတမ္းဆိုရင္

ေခြးကိုက္ခံရမယ့္

၀႗္ေၾကြးပါလာလို႕ပါလို႕ေကာ ဘာလို႕ မတြက္ၾကသလဲ။ အဓိကကေတာ့ ဘယ္သူက ကိုယ့္ကို ထိခိုက္ရင္ ျပန္လုပ္မယ္၊ ဘယ္သူက ထိခိုက္ရင္ ျပန္မလုပ္ဘူး ဆိုျပီး စိတ္ထဲမွာကိုက ဖိႏွိပ္မွဳကို လက္ခံေနလို႕ ဖိႏွိပ္ခံေနရျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။

ဒါေၾကာင့္

တရားမွ်တမွဳနဲ႕

၀န္ေဆာင္မွဳေရးရာ

ျပႆနာေတြကို

တရားမွ်တမွဳကို

အလိုရွိသူတိုင္းက

မားမားမတ္မတ္ ရင္ဆိုင္ရပ္တည္ဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္းနဲ႕ ဖိႏွိပ္မွဳနဲ႕ မတရားမွဳဆိုတာ ဖိႏွိပ္တာေတြ၊ မတရားတာေတြကို

ေခါင္းငံု႕ခံေနသူေတြပဲ

ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၅၊ ၁၁၊ ၂၀၀၉)

ၾကံဳေတြ႕ရမယ့္

ျပႆနာ

ျဖစ္ပါေၾကာင္း