Ainigmata Tou Sympantos 01

άρθρα Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ — Μια γλαφυρή παρουσίαση της δημιουργίας και του θανάτου ΠΙΚΕΡΜΙ 10.000.000 ΧΡΟΝΙΑ π.Χ. — Ένα παλαιοντολογικό δράμα

Πέτρος Ροβίθης

Ι.Ν. Συμεωνίδης

ΙΠΤΑΜΕΝΟΙ ΔΙΣΚΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ Διον. Π. Σιμόπουλος — Έξωγήϊνοι φίλοι η διαστημικοί εχθροί; Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΗΛΘΕ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ; — Ή αγωνία του ανθρώπου ολοκληρώνεται

Erich von Daniken

ΟΛΜΕΚ ΟΙ ΠΟΛ1ΤΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΜΕ ΤΑ ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ : Βασ. Γιαρήμουστας — Το αίνιγμα των χαμένων πολιτισμών ΣΩΜΑΤΑ ΚΟΣΜΙΚΕΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΙ - ΝΑΟΙ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΑ — Φαντασιώσεις ή κυτταρική μνήμη; Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ — Οί πυραμίδες κρατάνε τα μυστικά τους ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΡΠΕΡΑΝ — Οί νεκροί «ζουν» σε άλλη διάσταση;

Georg Gerster Paola

ΟΙ «ΟΑΝΝΕΣ» — Οί άνθρωποι ψάρια του πρωταρχικού αυγού Η ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ — Έρευνα για τους χαμένους κόσμους

τμήματα ΦΙΛΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Μια βαθειά τομή στην σύγχρονη, σκέψη

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Νέα και ειδήσεις ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Εκδότης

Λιευθυντής Συντάξεως Καλλιτεχνική Γλωσσική Επιμέλεια Επιμέλεια Εκτύπωσις:

Σπύρος Άλεβιζόπουλος Χ.Δ. Λάζος Δ. Λάζου . Γ. Κωνσταντόπουλος G R A M A C Ε.Π.Ε,

Πείτε μας την γνώμη σας

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ μηνιαίο περιοδικό. Έτος ίδρύσεως 1975. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ : Εκδόσεις «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ» Γ. Σωτηρόπουλος Σ. Άλεβιζόπουλος Ο.Ε. Πανεπιστημίου 56, Τηλ. 600.059. ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Σπύρος Άλεβιζόπουλος, Βούλγαρη 72, Πειραιεύς. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ Χρήστος Δ. Λάζος, Δημητρακοπούλου 65 - 67, Αθήνα. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Δανάη Άρνέλλου - Λάζου. ΠΡΟΊ'ΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Μιχάλης Μακέδος, Boυλγαροκτόνου 26 - 28, Τηλ. 64.33.197 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΉ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ G R A M A K Ε.Π.Ε. Βουλγαροκτόνου 26 - 28. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Γεώργιος Κωνσταντόπουλος, Εύτυχίδου 10, Παγκράτι. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ : Εξάμηνη 180 δρχ. —'Οργανισμών κ.λ.π. 300 δρχ. Επιταγές, εμβάσματα, Σπύρο Αλεβιζόπουλο , Πανεπιστημίου 56, Αθήνα Τ.Τ. 142.

Peter Colosimo

Giovetti Solas Boncompagni James Wellard

Πόσες γενιές θα περάσουν άραγε μέχρι να μάθουμε το μυστικό της; Το αίνιγμα της Σφίγγας ενώνει το παρελθόν με το παρόν.

Η παρουσίαση ενός νέον εντύπου είναι πάντα δύσκολη, όπως δυσκολες ήταν και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάστηκαν, όλοι οι συνεργάτες μας ώστε να παρουσιάσουν το περιοδικό αυτό στο αναγνωστικό, κοινό. Δύσκολες βέβαια, γιατί το περιοδικό μας έχει το, προτέρημα της πρώτης στην Ελλάδα εκδόσεως, πού, ερευνά την περιοχή του «αγνώστου» με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα και ανιχνεύει τα αινίγματα του παρελθόντος καί τις πιθανότητες τον μέλλοντος. Τα αινίγματα τής προϊστορίας και ιστορίας, οι χαμέ-, νoι πολιτισμοί του παρελθόντος, ή παραψυχολογία, η έρευνα ταυ Διαστήματος, ή επιστημονική φαντασία, τά μυστικά τής θάλασσας, ή μελλοντολογία, ή παλαιοντολογία, οι εξωγήινες διάνοιες οί σύγχρονες άμφι-. σβητήσεις και ή σύγχρονη ιστορία. Αυτός είναι ό κύκλος των θεμάτων μέσα στον όποιο θα κινηθεί το περιοδικό μας. Επιδιώκουμε να προκαλέσουμε συζητήσεις, αντιδρά-, σεις και να δημιουργήσουμε το κατάλληλο κλίμα. μέσα. στό οποίο θα δοθεί ή ευκαιρία να εκδηλωθούν, στό τόπο μας, οι νέες απόψεις γύρω από τα προβλήματα της εποχής μας. Πρόθεση μας είναι να μην ταχθούμε «υπέρ τής μιας ή της άλλης άπόψεως αλλά να προβάλουμε αντικειμενικά, κάθε γνώμη παυ θα είναι εποικοδομητική. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στο εξωτερικό μιά πλατιά διάδοση νέων ιδεών στους διάφορους τομείς που αναφέραμε, ένω παράλληλα έκδίδονται πλήθος περιοδικών που σκοπό τους, έχουν την εξοικείωση του αναγνωστικού κοινοϋ με τις νέες αυτές θεωρήσεις γύρω από την εξέλιξη του κόσμου και τις ανακαλύψεις. Στήν Ελλάδα διεκδικούμε με το πεοιοδικό μας την πρωτοπορία. Φιλοδαξία μας είναι να βελτιώνουμε συνεχώς την ποιότητα του, τόσο στην ύλη όσο και στην τεχνική και στον τομέα αυτό ή συμβολή σας μας είναι άπαραίτητη. Σάς καλούμε να συμπαρασταθείτε στή προσπάθεια μας για τη δημιουργία ενός κοινού πόλου έλξεως πού θα δώσει τη δυνατότητα σ' όλους να εκφράσουν τις απόψεις τους, και παράλληλα θα κατατοπίσει το Ελληνικό αναγνωστικό κοινό στα προβλήματα που απασχολούν σήμερα όλο τον κόσμο, Συνεργάζονται ήδη μαζύ μας πολλοί "Ελληνες επιστήμονες, ερευνητές, ιστορικοί. Ακόμα εχουμε εξασφαλίσει τη δημοσίευση κειμένων διακεκριμένων ξένων ερευνητών. Αλλά οί πόρτες είναι ανοιχτές για. όλους. Ξεκινάμε, λοιπόν με την ελπίδα ότι ή προσπάθειά μας και ή συμβολή μας στο τομέα του σύγχρονου πνεύματος θα εκτιμηθεί. οί εκδότες

Ό αστρονόμος κ. Πέτρος Ροβίθης απαντά με επιστημονική γλαφυρότητα στο πανανθρώπινο ερώτημα: Πότε θα έλθει το τέλος του κόσμου μας;

Ή γέννηση, ή ανάπτυξη και ο θάνατος είναι βασικά γνωρίσματα των ζωντανών οργανισμών. Δεν υπάρχει φυτό ή ζώο, πού να μην ακολουθεί αυτόν τον κύκλο της ζωής, ούτε εμφανίσθηκε ποτέ έμβυο όν χωρίς να γεννηθεί. Ακόμα περισσότερο δεν υπάρχει ζωντανός οργανισμός, που να νίκησε ποτέ το θάνατο. Αυτά, πού είναι γνωστά σε κάθε άνθρωπο του κεντρίζουν τή σκέψη και θέλει να, ερευνήσει αν παρόμοιος κύκλος ακολουθείται και από τα μη οργανικά όντα. Και είναι φανερό, ότι όσα κατασκευάζονται από τον ίδιο τον άνθρωπο έχουν χρόνο και τόπο γεννήσεως συγκεκριμμένο, πιθανώς ανάπτυξη και βέβαια το «θάνατο» πού μπορούμε να ονομάσουμε «καταστροφή» ή «διάλυση». Αυτά συμβαίνουν όχι μόνο για συγκεκριμένα αντικείμενα, όπως ένα οικοδόμημα, μια μηχανή ή ένα έργο τέχνης, αλλά και για μια ιδέα ή έναν οργανισμό. Υπάρχουν όμως και μη οργανικά όντα, για τα οποία τίθεται το ζήτημα, όχι απλώς για τη γέννηση, αλλά και για τον τρόπο και το χρόνο πού συνέβη αυτή ή γέννηση ή πού θα επέλθει ό θάνατος. Και τούτο, γιατί αν για ένα κατασκεύασμα ανθρώπινο είναι γνωστός ίσως ό τρόπος γεννήσεως του και κατά προσέγγιση και ό χρόνος του θανάτου του, είναι δύσκολο να βρεθεί τι θα συμβεί και πότε για ένα όρος π.χ. ή μία ήπειρο ή ένα άστρο. Ας έλθουμε όμως πρώτα στη Γη, το σπίτι όπου κατοικούμε, και ας εξετάσουμε πώς δημιουργήθηκε και πότε. Πώς βλέπουν το θέμα, οι αρχαίοι λαοί και ποιες είναι οι κυριώτερες δοξασίες τους. Και ακόμα, ας θέσουμε μερικά από τα προβλήματα, πού υποχρεωτικώς γεννούνται στη σκέψη μας, άραγε, προχωρεί ή ηλικία της, και αν ναι σε ποιο στάδιο της αναπτύξεως της βρίσκεται σήμερα; Θα γεράσει μήπως; Θα έλθει ό θάνατος της κάποτε, και με ποιόν τρόπο; Ακόμα σπουδαιότερο όμως είναι το ερώτημα πότε θα έλθει το τέλος της Γης, και τι θα

απομείνει από το σημερινό και προαιώνιο τόπο αναπτύξεως μας; Τα προβλήματα αυτά είναι πανάρχαια και προκαλούν το ενδιαφέρον για πολλούς, ενώ για το μεγαλύτερο πλήθος είναι ουτοπίες πού ποτέ δεν πρόκειται να διαταράξουν την ηρεμία τους. Και όμως οι περισσότερες από τις επιστήμες είναι υποχρεωμένες να τα ερευνήσουν παράλληλα με διαφορετικούς τρόπους ή κάθε μια τους. Η σύγχρονη Αστρονομία και αρκετές άλλες επιστήμες είναι σε θέση να δώσει σχεδόν βέβαιη απάντηση στα πάρα πάνω ερωτήματα, γιατί στηρίζεται σε συγκρίσεις προς άλλα ουράνια σώματα και κυρίως σε υπολογισμούς πάνω στα δεδομένα της παρατηρήσεως. Στό άρθρο αυτό εκθέτουμε τις δοξασίες των αρχαίων λαών και τα κυριώτερα από όσα πιστεύουμε σήμερα γύρω από το θέμα πού μας ενδιαφέρει. Είναι γνωστό, ότι όλοι οι ανατολικοί λαοί της αρχαιότητας απέφευγαν να ερμηνεύουν και να δικαιολογήσουν τα φυσικά φαινόμενα με τη λογική σκέψη και τους ήταν αρκετό να αναφερθούν, απλώς με τη μυθολογία και με εύκολα και συχνά όμορφα μυθολογικά «γεγονότα» να καθησυχάζουν τους προβληματισμούς τους.

Ουσιαστικά μόνον οί πρώτοι Ελληνες από όλους τους αρχαίους λαούς δεν ασχολήθηκαν, έστω και μυθολογικά με το θέμα της δημιουργίας αλλά δέχθηκαν σαν αυτονόητη την προύπαρξη της Γης, των ορέων κλπ. και μετά προχωρούσαν στη γέννηση των Θεών. Αποτελεί γεγονός ότι πρώτοι οί αρχαίοι Ελληνες και μετά οί Ρωμαίοι προσπάθησαν με φυσικό τρόπο να εξηγήσουν τα φυσικά φαινόμενα και οί λίγες, έστω κοσμογονικές θεωρίες τους, έχουν, γι' αύτό φιλοσοφικό χαρακτήρα. Πολλοί μικροί λαοί, τόσο της Ασίας όσο και της Ευρώπης, έπίστευαν ότι ό μεγαλύτερος θεός είναι ο Ούρανός, τα νέφη είναι το πέπλο πού καλύπτει το θείο πρόσωπο του και τα άστρα πολύτιμα πετράδια του ηγεμονικού ενδύματος του. Εκδήλωση της θείας βουλήσεως και ιδιαίτερα της οργής του Θεού, ήταν ή βροντή και ή αστραπή, ενώ οί εκλείψεις του Ηλιου και της Σελήνης αποτελούσαν «φάσεις» από την πάλη πού έκανε ό Θεός με τους κακοποιούς δαίμονες. Σ' αυτούς τους λαούς ή «κοσμογονική θεωρία» είναι απλή, χωρίς λεπτομέρειες, και εντελώς άνθρωπομορφική. Ό μέγας θεός του Ουρανού δημιούργησε την Γη με το φύσημα του. Οι τότε άνθρωποι έμεναν ικανοποιημένοι με την «υπόθεση» αυτή. Δεν χρεια-

Ήλιοκεντρικό Σύστημα του Πτολεμαίου, σε μεσαιωνικό σχέδιο. Το κέντρο του Κόσμου κατέχει ή Γη, οί δε πλανήτες με τον Ηλιο και τη Σελήνη περιστρέφονται επί κυκλικών τροχιών γύρω άπ' αυτή.

ζονταν ούτε λογική, ούτε λεπτομέρεια καμιά. Αλλοι λαοί, κυρίως ασιατικοί, πίστευαν ότι το «πνεύμα της νύχτας» κατοικούσε στο κενό διάστημα και μετά το θάνατο του από το πτώμα του γεννήθηκε το Σύμπαν. Από το στήθος γεννήθηκε ο Ουρανός από τους ώμους ή Γη, από τα δυο του μάτια ό "Ηλιος, ή Σελήνη κ.ο.κ. Ας σημειώσουμε και την ποιητική «υπόθεση» όπου ο Ουρανός και ή Γη, που είχαν ενωθεί στο σκοτάδι του διαστήματος, έχωρίσθηκαν βίαια. Άλλα ή Γη συνεχίζει να στέλνει στον Ουρανό τα αρώματα της και ο Ουρανός στη Γη τα δάκρυα της αγάπης τους με τη μορφή βροχής και δροσιάς. Οπως βλέπουμε ό μύθος και μόνο, μπορούσε να ικανοποιεί τους τότε λαούς. Πλήθος από παρόμοιες υποθέσεις αποτελούν την κοσμογονία των προϊστορικών κυρίως και μικρών σχετικώς λαών. Οι αρχαίοι πολιτισμένοι λαοί της Κεντρικής Αμερικής, αρκετούς αιώνες προ Χριστού έπίστευαν ότι τα πάντα οφείλονται σε ένα και μόνο· θεό, πού τον παρίσταναν σαν τεράστιο φτερωτό δράκοντα. Από αυτόν γεννήθηκαν θεοί, πού έπλασαν τους ανθρώπους με πηλό από άργιλο και. τους χάρισαν τη φωτιά, τον "Ηλιο. και τη Σελήνη. Εδώ πρέπει να προσέξουμε περισσότερο τον «ανθρωποκεντρισμό» αυτών των δοξασιών. Ολόκληρο το τότε Σύμπαν δηλαδή έγινε σαν δώρο στον άνθρωπο. Οι Βέδες, τα ιερά βιβλία των Ινδών, περιέχουν μεταξύ των άλλωνκαι ύμνους προς τον Αγνι πού είναι θεός της φωτιάς και του "Ηλιου. Το Σύμπαν ήταν «τότε» σκοτεινό, ασύλληπτο και ακατανόητο. Τότε τό υπέρτατο πνεύμα έγέννησε σπέρμα, από το όποϊο γεννήθηκε αυγό λαμπρό σαν άστρο και μέσα σ' αυτό, το υπέρτατο ον πήρε μορφή Βραχμάνου, πού έμεινε εκεί ένα βραχμανικό έτος. "Οπως είναι γνωστό το βραχμανικό έτος αποτελείται από δώδεκα βραχμανικές ημέρες και δώδεκα νύχτες. Κάθε βραχμανική μέρα αποτελείται από 4.320.000.000 γήϊνα έτη). Το υπέρτατο πνεύμα έχώρησε το αυγό εκείνο σε δύο μέρη και από αυτά γεννήθηκε ο Ουρανός και ή Γη. Η υπόθεση αυτή, συγκρινόμενη με τις προηγούμενες, παρουσιάζεται περισσότερο πολύπλοκη με μεγάλο πλήθος διαδοχικών «γεγονότων». Χαρακτηριστικό της έπίσης αποτελεί ότι, για πρώτη φορά παρουσιάζεται το πνεύμα σαν συστα4

τικό στοιχείο, τόσο στον χρόνο πριν συμβεί ή δημιουργία όσο και μετά από αυτή. Οί Σίνες δεν ασχολούνται με τη δημιουργία του Ούρανοϋ καί της Γης, αλλά τα θεωρούν ως προϋπάρχοντα καί προχωρούν στη δημιουργία των στοιχείων της φύσεως. Οι Ιάπωνες, οί Μογγόλοι καί οι λαοί της Περσίας έχουν δοξασίες όμοιες με εκείνες των αρχαίων Κινέζων, αλλά σ' αυτούς σπουδαίο ρόλο στίς επί μέρους φάσεις της δημιουργίας, παίζουν τα πνεύματα. Οί Φοίνικες καί οι Βαβυλώνιοι, είχαν παρόμοιες δοξασίες καί μόνο οι Χαλδαίοι, για πρώτη φορά στην Ιστορία ασχολήθηκαν με το σχήμα της Γης και του Ούρανοϋ, συσχετίζοντας το με τα στοιχεία της φύσεως. Δεν είναι γνωστό, αν οί Χαλδαίοι είχαν κοσμογονική θεωρία. Επίστευαν πάντως ότι το σχήμα του Σύμπαντος είναι κλειστό καί περιέχει τη Γη, πού επιπλέει στο νερό σαν αναποδογυρισμένο πλοίο. Ό Ωκεανός σαν ποταμός ρέει γύρω από τη Γη καί τη χωρίζει από τον Ουρανό, που είναι ή κατοικία των Θεών, Ό Ουρανός αποτελείται από σκληρό σφυρηλατημένο μέταλλο. Ή κοσμογονία των αρχαίων Αιγυπτίων είναι ποικίλη, καθαρά μυθολογική καί δεν προσφέρει τίποτε το αξιόλογο από απόψεως δημιουρ-

Γωνιόμετρο πού χρησιμοποιούσε ό Τύχο Μπράχε το 1577.

γίας ή έστω γνώσεως του Σύμπαντος. Τούτο έρχεται σε αντίθεση με τις προχωρημένες γνώσεις πού είχαν στην Αστρονομία καί τα Μαθηματικά. Τέλος ή κοσμογονία των εβραίων παραλείπεται. Αναφέρεται συνοπτι κά στην αρχή της Βίβλου στη Γένεση, καί αποδίδεται στο Μωϋσή. Θεωρούμε υποχρέωση μας να τονίσουμε πριν αναπτύξουμε το θέμα. μας όπως παρουσιάζεται σήμερα, ότι οί σύγχρονες θεωρίες γιά τη γέννεση του Κόσμου γενικά, ουσιαστικά δεν έρχονται σε καμιά αντίθεση με αυτά πού αναφέρονται στη Βίβλο. Οί Ελληνες φιλόσοφοι της Κλασσικής Αρχαιότητος (Αριστοτέλης, Πλάτων, Φιλόλαος, Επίκουρος, Πυθαγόρας κλπ.), ασχολούνται με την περιγραφή του Κόσμου, αλλά αποφεύγουν να αναφερθούν στη δημιουργία. Αν οί αρχαίοι λαοί μυθολογικά μόνο αναφέρονται στο πρόβλημα της δημιουργίας του Κόσμου, όμως γιά την καταστροφή του ή δεν αναφέρονται καθόλου, ή απλώς κάνουν λόγο για «το τέλος» χωρίς να δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες. Από την Κλασσική Αρχαιότητα καί μέχρι τον 15ο αιώνα δεν σημειώθηκε καμιά πρόοδος σχετικά με την επιστημονική θεώρηση του προβλήματος της δημιουργίας καί μόνο όσον άφορα στο σχήμα καί στην έκταση της Γης παρατηρούνται ορισμένες "καινοτομίες", 'Από της 'Αλεξανδρινής εποχής, όπως είναι γνωστό, ό Ερατοσθένης είχε μετρήσει με μεγάλη προσέγγιση το μέγεθος της Γης. Καί όμως ό πολύς κόσμος είχε άγνοια σχετικά με την Γη καί το Σύμπαν καί οι διάφορες δοξασίες προξενούσαν στους ανθρώπους, εκείνης της εποχής μάλλον φόβο και συχνά φανατισμό, κυρίως στις λαϊκές μάζες. Ενα ζήτημα, πού άρχισε να απασχολεί από τους κλασσικούς χρόνους τους διάφορους ερευνητές ήταν ή αληθινή θέση του Ηλιου καί της Γης. Είναι γνωστό, ότι από την αρχαιότητα επικράτησε ή θεωρία για το Γεωκεντρικό Σύστημα, Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή ή Γη κατέχει το κέντρο του Κόσμου, γύρω από το όποιο στρέφονται ο Ηλιος, ή Σελήνη, οί Πλανήτες καί τα άστρα. Το Ηλιοκεντρικό Σύστημα, πού καί αυτό είχε προταθεί από έλληνες αστρονόμους της αρχαιότητος καί ήταν περισσότερο ορθό, δεν μπορούσε να επικρατήσει λόγω των δοξασιών. Ετσι ύστερα από πολλούς

Σύγκριση των πλανητών και του Ηλίου. Εκ δεξιών προς τ' άριστερά είvaι οί Έρμής, Άφροδίτη, Γη Αρης, Ζεύς, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδών και Πλούτων.

αιώνες αργότερα δηλαδή, κατά τους νεωτέρους χρόνους, το έσυρε από το σκοτάδι της αρχαιότητος ό Καπέρνικος και για το λόγο αυτό ονομάσθηκε «Κοπερνίκειον». Τονίζομε ιδιαίτερα ότι πρώτος ό Άρίσταρχος ό Σάμιος έδίδαξε ότι κέντρο του Κόσμου είναι ό Ηλιος και ότι οί πλανήτες γυρίζουν γύρω από αυτόν σε κυκλικές τροχιές. Ή θεωρία αυτή παραμελήθηκε όπως είπαμε αιώνες και ό Κοπέρνικος πού χρησιμοποίησε τις αρχαιοελληνικές πηγές, για να στηρίζει τη Θεωρία του, διδάχθηκε από τον Άρίσταρχο. Αναφέραμε όλα τα παραπάνω για δύο λόγους: α) Για να γνωρίσουμε με σύντομο τρόπο τις αρχαίες δοξασίες και να διαπιστώσουμε ότι ό τρόπος που αντιμετωπιζόταν το πρόβλημα δεν επέτρεπε και την πρόοδο για τη επίλυση του και β) Γιατί πρέπει να τονίσουμε ότι, ή ορθή αντίληψη της δομής του Ηλιακού Συστήματος αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, για να δοθεί ορθή απάντηση στο μεγάλο ερώτημα, Η κίνηση της Γης και των άλλων πλανητών γύρω από τον "Ηλιο είναι ένα από τα πιο βασικά στοιχεία, πού έχουν σχέση με τη γέννηση της Γης. Ή κίνηση αυτή, ακολουθεί τους τρεϊς νόμους του Kepler πού και αυτοί προκύπτουν από το νόμο της "παγκοσμίου έλξεως" του Νεύτωνος. Τα επίπεδα των τροχιών των πλανητών πολύ λίγο διαφέρουν μεταξύ τους. Ετσι μπορούμε να πούμε ότι ουσιαστικά όλοι οί πλανήτες κινούνται πάνω σε ένα επίπεδο πού είναι γνωστό σαν επίπεδο της εκλειπτικής. Ακόμα ότι όλοι κινούνται κατά την ίδια φορά. Αν παρατηρήσουμε τη φαινόμενη κίνηση των πλανητών, είναι δυνατό να αμφιβάλουμε ότι ή κίνηση τους γύρω από τον Ηλιο είναι απλή. Και τούτο γιατί με πρώτη ματιά φαίνεται να είναι πολύπλοκη όταν μάλιστα λάβει κανείς υπ' όψει του τις στάσεις και τα αναδρομικά τόξα, πού φαίνεται να διανύουν. Φαίνεται δηλαδή ορισμένοι πλανήτες ότι σταματούν για λίγο σε ορισμένα σημεία και μετά κινούνται εξ ανατολών προς δυσμάς πάνω σε τόξα αναδρομικά. Υστερα σταματούν και για λίγες ημέρες φαίνονται ακίνητοι σχεδόν ανάμεσα στ' άστρα οπότε πάλι αρχίζουν να κινούνται από δυσμών προς ανατολάς στα όρθοδρομικά τους τόξα. Ή κίνηση αυτή είναι «φαινόμενη» δηλαδή, απατηλή και είναι αποτέλεσμα από το συνδυασμό των κινήσεων των πλανητών και της Γης γύρω από

τον Ηλιο. Ή πραγματικότητα είναι, όπως πάντοτε, απλή και σ' αύτη τη περίπτωση όλοι οί πλανήτες κινούνται σε ελλειπτικές τροχιές γύρω από τον Ηλιο, πού βρίσκεται στην μια εστία όλων αυτών των ελλείψεων και επομένως αποτελεί την κοινή εστία για όλους. Οί τροχιές των πλανητών πολύ λίγο διαφέρουν από τον κύκλο. Οί μέσες αποστάσεις των πλανητών από τον Ηλιο παρουσιάζουν μια σπουδαία ιδιότητα. Κάθε πλανήτης απέχει από τον Ηλιο περίπου διπλάσια απόσταση, από όσο απέχει ό προηγούμενος. Αυτό εκφράζεται με το νόμο των Bode και Titius. Ό νόμος αυτός δίνει τους αριθμούς: 0,4 0,7 1,0 1,6 2,8 5,2 10,0.. σαν απόσταση των πλανητών από τον Ηλιο, με μονάδα μετρήσεως την απόσταση, Ηλιου - Γης, πού ονομάζουμε «Αστρονομική Μονάδα» και την παριστάνομε σύντομα A.M. Πράγματι, ό Έρμης απέχει από τον Ηλιο 0,4 A.M. ή Αφροδίτη 0,7 AM, ή Γη 1,0 AM, ο Αρης 1,6 A.M. ό Ζευς 5,2 AM κ.ο,κ. Στήν απόσταση των 2,8 AM, από τον Ηλιο όμως δεν υπήρχε κανένας πλανήτης, παρά την επιβεβαίωση για τους άλλους πλανήτες από το νόμο Των Bode και Titius. To γεγονός αυτό συζητήθηκε πολύ στα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι άραγε δυνατόν ή θέση αυτή, στη σειρά πού ορίζει ό νόμος να είναι κενή; Θεωρήθηκε τότε ότι έπρεπε να υπάρχει κάποιος άγνωστος μέχρι τότε πλανήτης πού δεν είχε ακόμα ανακαλυφθεί. Ετσι το 1801 ανακαλύφθηκε ό πρώτος από ένα πλήθος «μικρούς» πλανήτες, πού κατά μέσο όρο κινούνται στην απόσταση των 2,8 AM από τον "Ηλιο. Σήμερα είναι γνωστοί περίπου 2.000 τέτοιοι πλανήτες, πού λέγονται και «Αστεροειδείς». Ή άπλότης λοιπόν του νόμου τών Bode και Titius είναι πολύ χαρακτηριστική, και συνδέει ακόμα τους πλανήτες μεταξύ τους. Η περιστροφή των πλανητών γύρω από άξονα, είναι όμοια για όλους σχεδόν. Πράγματι όλοι, εκτός από την Αφροδίτη, περιστρέφονται γύρω από άξονα εκ δυσμών προς ανατολάς. Ή κίνηση αυτή της Γης, εκ δυσμών προς ανατολάς, προκαλεί τη φαινόμενη ημερησία περιστροφή της ουράνιας σφαίρας, στην οποία οφείλονται τα φαινόμενα της ανατολής και της δύσεως των άστρων και ειδικότερα του Ηλιου, φυσικά και της εναλλαγής της ημέρας και της νύχτας. 5

Ό πλανήτης Ζεύς. Φαίνεται μόνο η ατμόσφαιρα του με πυκνά, νέφη κυρίως μεθανίου και άμωνίας Τα στοιχεία πού αναφέραμε προηγουμένως καί όσα θα ακολουθήσουν αποτελούν τη βάση όλων των θεωριών της γεννήσεως της Γης και των πλανητών του Ηλιακού Συστήματας. Καί τούτο γιατί καί οι πλανήτες καί ό Ηλιος πρέπει να έχουν δημιουργηθεί συγχρόνως περίπου με τον ίδιο τρόπο καί από την ίδια. αρχέγονη ύλη. Ας εξετάσουμε λοιπόν καί τη σύσταση των μελών του 'Ηλιακού Συστήματος από την άποψη των χημικών στοιχείων πού την αποτελούν. Ή έρευνα για τη χημική σύσταση του "Ηλιου αποκάλυψε ότι τα 99% της μάζας του αποτελούνται από υδρογόνο καί το στοιχείο ήλιο καί μόνο 1% από διάφορα άλλα στοιχεία όμοια με αυτά πού υπάρχουν καί στη Γη καί στους «γεωειδείς πλανήτες» (Έρμής, Αφροδίτη καί Αρη) πού μοιάζουν περισσότερο με τη, Γή. Αντιθέτως, μια σοβαρή απόκλιση παρουσιάζεται στους μεγάλους πλανήτες (Δία, Κρόνο, Ουρανό καί Ποσειδώνα) πού έχουν μεγάλες ποσότητες υδρογόνου. Οταν παρατηρηθούν οί μεγάλοι πλανήτες με τηλεσκόπιο, φαίνονται σαν να τους περιβάλουν ζώνες πού δεν είναι παρά νέφη της ατμόσφαιρας τους, με κύριο συστατικό τις χημικές ενώσεις του υδρογόνου καί κυρίως μεθάνιο καί αμμωνία. Οί μικροί πλανήτες (Αστεροειδείς) έχουν την ίδια σύσταση με τους «γεωειδείς». Ακόμα καί κάθε στερεό σώμα (μετεωρική ύλη), πού περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο έχει παρόμοια χημική σύσταση με της γης. Μερικά από τα μικρά αυτά στε6

ρεά σώματα πού έχουν διάφορες διαστάσεις, όταν εισέλθουν με μεγάλες συνήθως ταχύτητες στην ατμόσφαιρα της Γης, εξαερώνονται λόγω τριβής με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Πολύ λίγα όμως από «ύτά, πού έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις, φθάνουν μέχρι του εδάφους. Είναι οί γνωστοί μας μετεωρίτες ή άερόλιθοι, καί αποτελούν αληθινά «δείγματα» του ύλικού τους ότι έχουν την ίδια περίπου σύνθεση με τα πετρώματα της Γής. Την τελευταία δεκαετία ό άνθρωπος μπόρεσε να εξετάσει από κοντά τη χημική σύσταση της Σελήνης, είτε επί τόπου με αυτόματα μηχανήματα, είτε στα γήινα εργαστήρια με την ανάλυση των πετρωμάτων, πού έφεραν μαζύ τους οι αστροναύτες των διαστημοπλοίων ΑΠΟΛΛΩΝ. Ετσι διαπιστώθηκε καί έργαστηριακώς πια ότι καί ή Σελήνη έχει την ίδια αναλογία χημικών στοιχείων με τη Γη. Από τα πιο βασικά στοιχεία, πού πρέπει να λάβει υπ' όψη της κάθε θεωρία γεννέσεως, είναι ή ηλικία των Πλανητών καί του Ηλιου. Με μεγάλη συντομία αναφέρουμε ότι ή εργαστηριακή χρονολόγηση των αρχαιοτέρων πετρωμάτων, πού ανακαλύφθηκαν στη επιφάνεια της Γης, των γρανιτών της Ροδεσίας, αποκάλυψε ηλικία μόνο τριών δισεκατομμυρίων επτακοσίων εκατομμυρίων ετών, ενώ από την περιεκτικότητα των θαλασσινών νερών σε άλατα συμπεραίνουμε ότι ή ηλικία τους είναι περίπου τρία δισεκατομμύρια έτη. Για τόσο τεράστιους αριθμούς ή διαφορά είναι ελάχιστη καί δεν έπειρεάζει την ομοιογένεια των αποτελεσμάτων για τη Γη. Το πρόβλημα όμως παρουσιάζεται από την χρονολόγηση των Σεληνιακών πετρωμάτων πού ή ηλικία τους είναι 4,5 δισεκατομμύρια έτη. Ή διαφορά πού παρουσιάζεται είναι περίπου 700 δισεκατομμύρια έτη καί φαίνεται δύσκολο να δικαιολογηθεί, εάν βέβαια δεχθούμε ότι ή Γη καί ή Σελήνη δημιουργήθηκαν συγχρόνως καί από την ίδια αρχέγονη ύλη, Αν όμως λάβουμε υπ' όψη μας ότι τα επιφανειακά πετρώματα της Γης σχηματίσθηκαν όταν ήδη είχε συντελεσθεί ή δημιουργία της Γης, ενώ ολόκληρη ή Σελήνη σχηματίσθηκε ταυτοχρόνως καί έκτοτε δεν υπέστη σοβαρή μεταβολή τότε δικαιολογείται ή διαφορά ηλικίας των πετρωμάτων της καί πρέπει να δεχθούμε σαν ηλικία της Γης 4,5 δισεκατομμύρια έτη.

Γενικά ή ομοιογένεια που παρουσιάζουν οί πλανήτες, τόσo στα μαθηματικά τους δεδομένα όσο καί στη χημική σύσταση τους καί στην ηλικία τους μας υποχρεώνουν να δεχθούμε, ότι όλοι δημιουργήθηκαν ταυτοχρόνως από την ίδια αρχέγονη ύλη καί κατά τον ίδιο τρόπο. Ακόμα περισσότερο τα αντίστοιχα δεδομένα για τov Ηλιο μας πείθουν ότι καί εκείνος δημιουργήθηκε συγχρόνως με τους πλανήτες του. Περί τα μέσα του 18ου αιώνος (1755) ό διάσημος Γερμανός φιλόσοφος Kant (Εμμανουήλ Κάντ) διατύπωσε την πρώτη σοβαρή υπόθεση πού άφορά τη δημιουργία του Ηλιακού συστήματος. Ο Kant εμπνεύσθηκε την υπόθεση του από τον πλανήτη Κρόνο. Ό πλανήτης αυτός, όπως φαίνεται στη φωτογραφία περιβάλλεται από τέσσερεις δακτυλίους. Από αυτούς οί δύο εξωτερικοί είναι φωτεινοί, ενώ οι δύο άλλοι αρκετά σκοτεινοί και δυσδιάκριτοι, Ό πιο εσωτερικός μάλιστα ανακαλύφθηκε μόλις το 1970, Οί δακτύλιοι του Κρόνου δεν είναι συμπαγή στερεά σώματα αλλά αποτελούνται από απειράριθμα μικρά (κυρίως) στερεά σώματα, πού κινούνται σαν δορυφόροι σε καθορισμένες τροχιές ώστε από μακρυά να φαίνονται σαν ένα σώμα. Ό Kant λοιπόν δέχθηκε ότι κατά τα πρώτα στάδια της δημιουργίας του Ηλιακού Συστήματος ό Ηλιος στη πρώτη του μορφή περιβαλλόταν από ένα δακτύλιο από αέρια καί σωμάτια. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκαν τυχαίες συμπυκνώσεις ύλης μέσα στον δακτύλιο πού διαρκώς μεγάλωνε καί ως προς τη μάζα καί ως προς τον όγκο του, λόγω προσκολλήσεως σ' αυτόν (συσσωματώσεως) ύλης του δακτυλίου. Οι συγκεντρώσεις αυτές αποτέλεσαν τους πλανήτες πού σιγάσιγά έχασαν μεγάλο μέρος από το αέριο υδρογόνο τους καί πήραν τη σημερινή μορφή τους, καθώς και τη σύσταση. Αργότερα το 1796, ό μέγας Γάλλος μαθηματικός Laplace δημοσίευσε με τον τίτλο «Εκθεση του Συστήματος του Κόσμου» νέα θεωρία για τη γέννηση του Ηλιακού Συστήματος. Ό Laplace δέχεται ότι υπήρχε ένα αρχικό νεφέλωμα πού εκτεινόταν μέχρι τον Ποσειδώνα (ό Πλανήτης Πλούτων δεν είχε ανακαλυφθεί τότε). Το νεφέλωμα: αύτό συστελλόταν λόγω βαρύτητος. Ή γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του αυξανόταν καί ή φυγόκεντρος δύναμη στον ισημερινό του συνεχώς

μεγάλωνε. Οταν έγινε μεγαλύτερη από τη βαρύτητα τότε αποσπάσθηκαν ποσότητες ύλης σε άεριώδη κατάσταση. Ή ύλη αύτη αποτέλεσε δακτυλίους στο ισημερινό επίπεδο του Ηλιου πού περιστρέφονταν γύρω από αυτόν και ό ήλιος άπετελέσθη από την κεντρική μάζα του άρχικού νεφελώματος. Με την πάροδο του χρόνου οι δακτύλιοι έψύχθηκαν, συμπυκνώθηκαν και έτσι σχηματίσθηκαν οι πλανήτες. Οι δορυφόροι πάλι σχηματίσθηκαν με όμοιο σχεδόν τρόπο, από τους δακτυλίους των πλανητών. Οί δακτύλιοι του Κρόνου δεν είχαν την απαιτουμένη πυκνότητα καί έτσι δεν μπόρεσαν να συμπυκνωθούν και να γίνουν δορυφόροι.

γιατί έκτος από τις δυνάμεις έλξεως, πού μόνο αυτές είχε λάβει υπ' όψη του ό Laplace, διαπιστώθηκαν καί δυνάμεις πού τείνουν να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις της ύλης καί να σχηματίσουν πάλι δακτυλίους. Αυτές οι δυνάμεις είναι πού εμποδίζουν καί τους δακτυλίους του Κρόνου να σχηματίσουν δορυφόρους. Οι δυο θεωρίες πού αναφέραμε με την μεγαλύτερη δυνατή συντομία παρουσιάζουν το ενδιαφέρον ότι είναι τα πρώτα σοβαρά βήματα προς την κατεύθυνση της λύσεως του προβλήματος της δημιουργίας του Ήλιακού Συστήματος. Έκτός από αυτές έγιναν καί άλλες προσπάθειες χωρίς επιτυχία, καί έτσι δεν κατόρθωσαν να επιζήσουν

Ή θεωρία αύτη, αν καί επεκράτησε επί ένα αιώνα, κατέπεσε γιατί δεν εξηγεί μερικά μαθηματικά δεδομένα του Ηλιακού Συστήματος. Το παράδοξο καί στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις, είναι ότι ούτε ό Kant ούτε ό Laplace έθεμελίωσαν κατά σοβαρό τρόπο, μαθηματικώς τις υποθέσεις τους. Ή θεωρία μάλιστα του Laplace τροποποιήθηκε αρκετές φορές. Αυτό είναι ανεξήγητο γιατί όπως είναι γνωστό ό Laplace ήταν ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων των αιώνων. Ετσι όταν ό Maxwell υπέβαλλε σε σοβαρή μαθηματική έπεξεργασία καί έλεγχο τις δύο Θεωρίες (του Kant καί του Laplace) τις ανέτρεψε καί έπαυσαν να ισχύουν

Έξελεκτικά

στάδια της δημιουργίας του Συστήματος κατά την θεωρία του Laplace.

Ήλιακού

(α) το πρωταρχικό νέφος (β ) Σχηματισμός δακτυλίου, (γ) διαχωρισμός των δακτυλίων, (δ) Δημιουργία των πλανητών.

Ό «πρώτος - ήλιος» κατά τήν θεωρία του Kant είχε σχήμα παρόμοιο πρός το σχήμα του Κρόνου.

και κατέρρευσαν αμέσως μετά την παρουσίαση τους. Για να μη κουράσουμε τον άναγνώστη δεν θα αναφέρουμε εδώ τις σχετικές προσπάθειες. Απλώς αναφέρουμε ότι όλες απομακρύνονταν από την υπόθεση του αρχέγονου νέφους και έθεταν σαν βάση τις παλίρροιες κα,ί άλλα φαινόμενα πού είναι δυνατόν να συμβούν στον "Ηλιο. Το 1944 ό νεαρός Γερμανός φυσικός Weizsaecker (Βαϊτζέκερ) κατόρθωσε να παραμερίσει τις αντιρρήσεις του Maxwell με την χρησιμοποίηση νέων στοιχείων πού προέκυψαν στο μεταξύ. Ή θεωρία του Kant θεμελιώθηκε μαθηματικώς και αναπτύχθηκε από τον Weizsaecker αργότερα δε συμπληρώθηκε από τον Kuiper (Kόιπερ) ώστε σήμερα να θεωρείται αρκετά ικανοποιητική. Ό Weizsaecker χρησιμοποίησε για την θεωρία του όχι μόνο τους νόμους κινήσεως των πλανητών, άλλα και τα νεώτερα δεδομένα για τη μάζα και τη σύσταση τους. Ή νέα θεωρία δέχεται ότι, ό αρχέγονος Ηλιος περιβαλλόταν από ένα δακτύλιο από νεφελώδη ύλη και συγκεκριμμένα από κοσμική ύλη, σκόνη μικρά στερεά σώματα και κρυστάλλους από πάγο. Ό δακτύλιος περιστρεφόταν κατά την ορθή φορά γύρω από τον Ηλιο. Επειδή τα διάφορα μέρη του δακτυλίου παρουσίαζαν συμπυκνώσεις και έφέρονταν με διαφορετικές ταχύτητες γύρω από τον "Ηλιο, σχημάτιζαν δίνες πού έπαιρναν θέσεις γύρω από αυτόν σε σχήμα, σαν σε «περιδέραια». Κάθε περιδέραιο περιέχει πέντε τέτοιες δίνες (στροβίλους). 8

Ή απόσταση των εξωτερικών ορίων κάθε δίνης από τον Ηλιο είναι περίπου διπλάσια από την απόσταση του εξωτερικού ορίου της προηγούμενης δίνης, Στά σημεία τριβής των δινών μεταξύ δύο διαδοχικών περιδεραίων σχηματίσθηκαν οι πλανήτες από τη συμπύκνωση της ύλης των δινών. Εδώ πρέπει να τονίσουμε, ότι όλα αύτά στηρίζονται πλήρως από μαθηματικής απόψεως. Ή θεωρία του Weizsaecker δικαιολογεί τους νόμους περιφοράς των πλανητών, το νόμο των Bode Titius, την ομοιομορφία της περιστροφής γύρω από τον άξονα καί τη χημική σύσταση των πλανητών, Ειδικά για το ζήτημα της χημικής συστάσεως καί συγκεκριμένα σε ότι άφορα στη σοβαρή διαφορά από απόψεως αναλογίας των χημικών στοιχείων των γεωειδών από τους μεγάλους πλανήτες ή θεωρία αυτή δέχεται τα ακόλουθα: Οταν άρχισε ό σχηματισμός των πλανητών ή θερμοκρασία τους ανέβαινε συνεχώς, με αποτέλεσμα να πήζει ή μάζα, πού σχημάτιζαν τα βαριά υλικά. Το ίδιο συνέβαινε καί για τον τότε Ηλιο, αλλά σε εντονότερο βαθμό, ώστε ή πίεση της ακτινοβολίας του καί ό έντονος ηλιακός άνεμος να απομακρύνουν από τη περιοχή του τα ελαφρότερα στοιχεία. Τούτο συνέβη γιατί ή έλξη των γαιωειδών πλανητών είναι μικρή καί δεν μπορεί να υπερνικήσει τις παραπάνω δυνάμεις. Ομως οί μεγάλοι πλανήτες Ζευς, Κρόνος, Ουρανός καί Ποσειδώνας, μπόρεσαν να συγκρατήσουν μέρος από το αρχικό τους υδρογόνο, πού αργότερα σχημάτισε τις ενώσεις μεθανίου καί αμμωνίας καί πού υπάρχουν άφθονες στις ατμόσφαιρες τους. Αν ήταν δυνατό να βρεθούμε μακριά από το Ηλιακό μας Σύστημα, αλλά τόσο, ώστε να φαίνονται καί οί πλανήτες, θα βλέπαμε το θαυμάσιο αυτό σύστημα να κινείται στον αχανή χώρο του διαστήματος. Ό ήλιος, γενάρχης καί ζωοδότης των παιδιών του, των πλανητών, οί πλανήτες υπάκουοι καί σταθεροί στις κινήσεις τους, κινούνται αρμονικά καί αιώνια γύρω του, άντλούντες απ' αυτόν φως καί Θερμότητα. Σύνολο όμορφο, θαυμαστό καί απλό κάθε ένας πλανήτης με τους δορυφόρους του καί τα χαρακτηριστικά της επιφανείας του. Στήν επιφάνεια του τρίτου κατά σειρά από τους πλανήτες του Ηλιου, επεκράτησαν συνθήκες τόσο ευνοϊκές, ώστε δημιουργήθηκε καί

Ο πλανήτης Κρόνος. Ο μέν πλανήτης καλύπτεται από πυκνά vέφη μεθανίου και αμμωνίας οι δε δακτύλιοί τυυ άποτελούνται κυρίως από στρρεά σώματα, μεταξύ των οποίωv και παγοκρύσταλλοι. ακμάζει ή ζωή με το μέγα πλήθος των ποικιλιών καί των ειδών της. Από όλα τα ζωικά είδη, ένα ξεχώρισε στον Κόσμο, όχι λόγω των διαστάσεων ή της μυϊκής του δυνάμεως, αλλά του πνεύματος και του λογικού, πού το χαρακτηρίζουν, Ό άνθρωπος είναι ασφαλώς το μόνο έμβριο όν στο Ηλιακό σύστημα, πού

προβληματίσθηκε με τα ερωτήματα πού έτέθηκαν στην αρχή του παρόντος άρθρου καί προσπαθεί να απαντήσει σ' αυτά. Τώρα τίθεται το μεγάλο ερώτημα. Ως πότε θα διατηρείται, ό πλανήτης αυτός και μάλιστα όπως είναι σήμερα; Ως πότε τα γένη των ανθρώπων Θα Θαυμάζουν την αιώνια κίνηση των άστρων; Μήπως κάποτε Θα σταματήσει να ανατέλλει ο Ηλιος. Το φως του θα μας χαρίζει αιώνια την θαλπωρή του ή μήπως θα μετατρέψει την επιφάνεια της Γης σε πύρινο καμίνη ή ακόμη μήπως μας καλύψει το αιώνιο σκοτάδι καί μας περιβάλλει το ψύχος του Θανάτου; Και αν ναί, πότε καί πώς Θα επέλθει δ θάνατος του "Ηλιου καί συνεπώς καί της Γης; Συνηθήσαμε να βλέπουμε κάθε πρωί τον Ηλιο να ανατέλλει, να φωτίζει καί να θερμαίνει την πλάση, να ανεβαίνει σιγά - σιγά προς τo μεσημβρινό καί αργότερα να δύει καθώς φθάνει στη δύση του. Το δρόμο αυτό πού ακολουθεί πιστά επί πέντε περίπου δισεκατομμύρια έτη θα συνεχίσει χωρίς την παραμικρή «παράβαση», επί άλλο τόσο περίπου χρόνο ακόμα. Καί όσο περνούν τα χρόνια ο φωτοδότης Ηλιος θα εξαντλείται. Ή άφθονη ενέργεια καί ό Ηλιακός άνεμος των σωματίων, πού εκπέμπει, τον εξαντλούν, αργά αλλά σταθερά. Το υδρογόνο του Ηλιου, μεταστοιχειούται σε ήλιον με παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ενεργείας καί ακτι νοβολείται στον γύρω χώρο. Πιστεύουμε σήμερα ότι 4.700.000 τόννοι υδρογόνου μετατρέπονται σε ενέργεια. Ας μη νομίσει κανείς ότι ή ποσότητα αυτή είναι σημαντική, συγκρινόμενη με την ολική μάζα του Ηλιου. Με αυτό το ρυθμό υπολογίζονται ότι σε ένα δισεκατομμύριο έτη θα χάσει μόνο τα 2% της σημερινής μάζας του. Ό συνολικός χρόνος ζωής του Ηλιου θα πρέπει να είναι περίπου 12 δισεκατομμύρια έτη καί ήδη έχει διανύσει τα πέντε. Τι θα γίνει κατά τα επόμενα επτά δισεκατομμύρια έτη, καθώς θα συνεχίσει να δαπανάται το υδρογόνο του πυρήνος; Πιστεύουμε ότι τότε, οι πυρηνικές αντιδράσεις θα μεταφερθούν κοντά στην επιφάνεια του καί αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να διασταλεί ο Ηλιος καί να αυξηθεί ή ενέργεια πού ακτινοβολεί. Υστερα ή θερμοκρασία της επιφανείας του θα κατεβαίνει συνεχώς καί ό Ηλιος θα μετατραπεί σε ένα ερυθρό αστέρι. Ομως ό όγκος του

Ηλιου θά αυξάνει καί θα τείνει να γίνει ένας ερυθρός γίγαντας, θα είναι τότε ένας γιγάντιος ερυθροπυρωμένος δίσκος, πού θα κατακαίει τα πάντα στην επιφάνεια της Γης. Ό όγκος του Ηλιου θα συνεχίσει να αυξάνεται αργά αλλά σταθερά, Ή επιφάνεια του θα φθάσει στον πλανήτη Έρμή, θα τον «καταπιεί» καί θα συνεχίσει να διαστέλλεται προς την Αφροδίτη. Καί άφού ενσωματώσει καί αύτή στο πύρινο σώμα του, θα έλθει μοιραία, καί ή σειρά της Γης. Ή φλογερή αφή του θα εξαλείψει κάθε ίχνος ζωής πάνω στη επιφάνεια του πλανήτη μας. H μάζα της Γης θα λειώσει καί τέλος θα ενσωματωθεί καί εκείνη στην τεράστια σφαίρα πυρός, πού θα έχει γίνει τότε ό άλλοτε ζωοδότης της Γης. Καί ό όγκος του συνεχώς θα αυξάνει... Ή διαστολή αύτή του Ηλιου θα διαρκέσει 100 περίπου εκα-

(α)

Tελευταίο

στάδιο της δημιουργίας τών πλανητών κατά Laplace και

τομμύρια έτη, χρόνος πολύ μικρός σχετικά με τα χρονικά διαστήματα πού χρησιμοποιεί ή Αστρονομία. Αν κρίνουμε την εξέλιξη αυτή με τα ανθρώπινα δεδομένα, θα είναι υπερβολικά σιγανή καί οι τότε γενεές δεν θα διακρίνουν τη μεταβολή. Αν στα τελευταία 100.000.000 έτη ή θερμοκρασία της επιφάνειας της (β)

η

Γης αύξηθή κατά 4.000 βαθμούς, τότε για τον κάθε αιώνα θα αντιστοιχεί αύξησις της θερμοκρασίας μόλις κατά 0,001 βαθμούς. Θα μπορούσε να ρωτήσει κά«υπάρχουν άλλα άστρα, πού έφθασαν σ' αυτό το στάδιο κατά την εξέλιξη τους;» Βεβαίως υπάρχουν καί μάλιστα πολλά. Ενα τέτοιο άστρο είναι ο γνωστός 'Aντάρης ό α' του αστερισμού του Σκορπιού. Φαίνεται στο νότιο τμήμα του ουρανού του θέρους σαν ένας από τους λαμπρότερους αστέρες του ουρανού. Ό όγκος αυτών των ερυθρών γιγάντων είναι τεράστιος, ενώ ή πυκνότητα τους είναι πολύ μικρή. Είναι στήν πραγματικότητα ένα νέφος ύλης με επιφανειακή θερμοκρασία 3.000 ως 4.000 βαθμούς κελσίου. Οι πυρηνικές διεργασίες, πού γίνονται στο εσωτερικό τους, έχουν μεταφερθεί κοντά στην επιφάνεια.

απομάκρυνση

Ποιός ξέρει, άν κι' αυτοί κάποτε δέν είχαν πλανήτες πού καταβρόχθησαν κυριολεκτικά, κατά την διαστολή τους; Η εξέλιξη, πού αναφέρεται παραπάνω, μέχρι του γιγαντισμού, είναι βέβαιη και προκύπτει άπο την θεωρητική μελέτη του εσωτερικού των άστρων. Καί άν άλλα άστρα έφθα-

των ελαφρών αερίων από τούς "γεώδεις πλανήτες"

9

σαν ήδη σ' αυτή την κατάσταση αυτό οφείλεται στο ρυθμό πού με αυτό γίνονταν οι διεργασίες στο εσωτερικό τους. Οταν οι αστέρες κατά την εξέλιξη τους φθάσουν στο ακραίο στάδιο του έρυθρογιγαντισμού τους, τότε παύουν οί πυρηνικές αντιδράσεις και εξαντλούνται οι σημαντικότερες πηγές ενεργείας, πού προέρχονται από το εσωτερικό τους. Τότε ή μόνη δυνατή εξέλιξη είναι ή βαθμιαία συστολή και ή ψύξη τους. Χαρακτηριστικό του εξελικτικού αυτού σταδίου είναι ή αστάθεια της δομής και γενικότερα της καταστάσεως τους. Συνήθως ακολουθεί μια σειρά παλμών, δηλαδή, διαδοχική αυξομείωση του όγκου και της λαμπρότητας τους. Γίνονται μεταβλητοί αστέρες όμοιοι με πολλούς γνωστούς με το όνομα «Κηφείδες». Αργότερα με την πάροδο εκατομμυρίων ετών συνεχίζονται οι αναπαύσεις, άλλα κατ' αραιότερα χρονικά διαστήματα και περισσότερο ήπιες. Τέλος πολύ αργότερα, ακολουθεί συνήθως, έκρηξη κολοσσιαίων διαστάσεων. Ή λαμπρότητα τους γίνεται τότε χιλιάδες ή και εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη και ή μάζα τους διασκορπίζεται στο γύρω χώρο και σχηματίζεται ένα νέφος θερμής ύλης. Από το σημείο αυτό και πέρα ακολουθεί ή τέλεια κατάπτωση. Οτι απόμεινε από το άστρο, πού υπέστη έκρηξη είναι ένα μικρό και λαμπρό αστρικό σώμα. Μέσα του δεν γίνεται πια καμιά διεργασία. Και καθώς ακτινοβολεί στο διάστημα την ενέργεια του, ψύχεται και καταλήγει να γίνει ένα ψυχρό νεκρό ουρά-

Σχηματική παράσταση των «.περιδεραίων» και των στροβίλων (δινών) εντός αυτών, κατά, την θεωρίαν του Weizsaker. νιο σώμα, Ότι απόμεινε από μια πλούσια (σε μεταβολές και λαμπρότητα) αστρική ζωή. Ενα νεκρό σώμα και θα κινείται για αρκετά, ακόμα, δισεκατομμύρια έτη στο διάστημα. Μετά από πέντε περίπου δισεκατομμύρια έτη, ή θερμότητα που θα αναπτυχθεί από τις εκρήξεις πού θα προκαλούνται στον Ηλιο θα προκαλέσει το λειώσιμο, (την τήξη) των υπολοίπων πλανητών, όσων δηλαδή δεν προσαρτήθηκαν στο θερμό σώμα του κατά τη φάση του γιγαντισμού του. Ό χείμαρρος της θερμής ύλης του, ίσως τους απομακρύνει οριστικά από την περιοχή της έλξεως του. Οταν εξαντληθεί ή ορμή της εκρήξεως, τα υπολείμματα του Ηλιου και των πλανητών θα ψυχθούν στην θερμοκρασία του διαστρικού χώρου, πού είναι περίπου το απόλυτο μηδέν. Δηλαδή μετά τον θερμό θάνατο, θα έπέλθη ό ψυχρός και αιώνιος θάνατος όχι μόνο της Γης αλλά και

των λοιπών πλανητών και του ίδιου του Ηλιου, Οσα άνεπτύχθηκαν πάρα πάνω, αποτελούν συμπεράσματα της θεωρητικής επεξεργασίας των δεδομένων της παρατηρήσεως. Όλα αυτά είναι σαν ένα εφιαλτικό όνειρο. Πάντως παρά τη βεβαιότητα τους, ό χρόνος πού θα πραγματοποιηθούν, είναι τόσο απόμακρος άπο μας ώστε να μην υπάρχει φόβος γι' αυτά. Τώρα όμως και για αρκετά έκατομμύρια χρόνια ή ζωή θα συνεχισθεί πάνω στη Γη μας, πού αποτελεί πραγματική όασι στις αχανείς εκτάσεις του Σύμπαντος. Εξετάσαμε τη γέννηση και το θάνατο της Γης, όπως τα βλέπουμε με το μάτι της Αστρονομίας και αναφέραμε τις πλέον παραδεγμένες από τις θεωρίες, Ειδικότερα για την καταστροφή της χρησιμοποιήσαμε σαν δεδομένα μόνο αυτά πού δέχεται ή Αστρονομία. Kαι από την άποψη αυτή έχουμε αρκετή πίστωση χρόνου. Όμως μήπως ό πιό λογικός από τους κατοίκους της Γής, ό άνθρωπος, δεν είναι ο μεγαλύτερος από τους κίνδυνους που απειλούν τον πλανήτη μας, ή τουλάχιστον τις συνθήκες ζωής στην επιφάνεια του; Ας ελπίσουμε ότι τελικά θά επικρατήσει ή σύνεση ώστε ό μόνος θάνατος της Γης να είναι αυτός πού αποδέχεται ή Αστρονομία. Ας ελπίσουμε ότι το παιδικό χαμόγελο, δείγμα της ευτυχίας του ανθρώπου, καί τα όμορφα λουλούδια? δείγμα της «ευτυχίας» του φυτικού κόσμου, θά συνεχίσουν να άνθοϋν για πάρα πολλά χρόνια. Πέτρος Ροβίθης

Στη σειρά «ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ TOY ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ» κυκλοφορεί το βιβλίο του ΤΟΜΑΣ ΑΝΤΡΙΟΥΣ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ εκδόσεις : 'ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ' 10

ΠΙΚΕΡΜΙ 1Ο.ΟΟΟ.ΟΟΟ χρόνια π.Χ. Ο ΜΑΖΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΤΟ Π Ι Κ Ε Ρ Μ Ι

Ό κ. Ι.Ν, Συμεωνίδης, καθηγητής της Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Παν)μίου 'Αθηνών αφηγείται το προϊστορικό αυτό δράμα, πού υπήρξε σταθμός στην Παλαιοντολογία και έδωσε το όνομα του σ' ολόκληρη περίοδο. Κατά τους προϊστορικούς χρόνους ένα δράμα συνέβη στο Πικέρμι της Αττικής, εκεί ακριβώς πού σήμερα ένα πλήθος κόσμου περνά ευχάριστα τον χρόνο του απολαμβάνοντας τη φύση. Ενα δράμα, πού θύματα του υπήρξαν τα ποικίλα ζώα της εποχής εκείνης, πού τοποθετείται περίπου πριν από 9.000.000 χρόνια. Τα ζώα αυτά ήταν τα περίφημα δεινοθηρία (γιγάντια ζώα με ύψος τέσσερα μέτρα), οί πρόγονοι των σημερινών ελεφάντων, οί μαστόδοντες, οί μαχαιρόδοντες, τα λιοντάρια, οί ύαινες, οί καμηλοπαρδάλεις, οι πίθηκοι, οί σκύλοι, τα πουλιά, οί χελώνες, οί αντιλόπες, τα ελάφια και πλή-

θος άλλα, πού αποτελούσαν την πανίδα (το σύνολο των ζώων), της Ελλάδος κατά την προϊστορική αυτή εποχή και πού το ανθρώπινο γένος ποτέ δεν άντίκρυσε. Το φαινόμενο του όμαδικού αύτοϋ αφανισμού τόσων ζώων στο ίδιο μέρος έγινε γνωστό κάτω από μυθιστορηματικές συνθήκες. Το 1835 ένας Βαυαρός στρατιώτης περνώντας την χαράδρα Μεγάλο Ρέμμα κοντά στη Ραφήνα, βρήκε ένα απολιθωμένο όστούν που ή κοιλότητα του ήταν γεμάτη κρυστάλλους πού έλαμπαν. 'Ο στρατιώτης νόμισε ότι ανακάλυψε ένα θησαυρό από διαμάντια, έτσι μετέφε11

ρε το «θησαυρό» στη Γερμανία για να τον εξετάσουν οι ειδικοί. Οί ειδικοί διαπίστωσαν ότι οί κρύσταλλοι δεν ήταν τίποτα άλλο από απλός ασβεστίτης, χωρίς καμμία αξία. Παρ' όλα αυτά όμως είχαν μια ιδιαίτερη, αξία για την επιστήμη. Το απολιθωμένο όστούν, πού στην κοιλότητα του υπήρχαν οί κρύσταλλοι, ανήκε στη γνάθο πιθήκου, πού έζησε πριν 10 εκ. χρόνια περίπου. Ήταν ένα εύρημα ανεκτίμητο, γιατί ό στρατιώτης είχε ανακαλύψει, χωρίς να το γνωρίζει, ένα παλαιοντολογικό χώρο μεγάλου επιστημονικού ενδιαφέροντος. Αυτή λοιπόν ή ανακάλυψη του Παλαιοντολογικού χώρου Πικέρμι το 1835, αποτέλεσε σταθμό για την Παλαιοντολογία των Σπονδυλωτών. Σειρά ανασκαφών από το 1835 ως το 1912 (Finlay - Lindermayer (1835), Roth (1852-1853), Χαιρέτης(1854), Ηρ. Μητσόπουλος (1853), Gaudry και Lartet (1855-1860), Dames (1882), Neymayr και L. von Tausch (1855), ό πρίγκηπας της 'Ορλεάνης (1888), Michalet (1895) A. Smith Woodward, Σκούφος (1901), Abel (1912) έφεραν στο φως τόσο πλούσια καινοφανή πανίδα (πανίδα πού ανακαλύφθηκε πρόσφατα, καινούργια) θηλαστικών της Ποντίου βαθμίδος του Νεογενούς, (περίπου πριν από 10.000.000 χρόνια) ώστε ένας από τους πρωτεργάτες της εξερευνήσεως του Πι-

κερμίου, ο Γάλλος A. Gaudry να κατατάξει το Πικέρμι, σε ίση αξία προς την Ακρόπολη των Αθηνών, γιατί «ό έδώ ζωικός κόσμος ενεφανίσθη δια της μεγίστης αύτού δυνάμεως». Οί ανασκαφές έγιναν, εκεί όπου βρέθηκαν και τα ευρήματα, κατά μήκος της κοίτης του χειμάρρου Μεγάλο Ρέμμα, κοντά στο παλαιό χωριό Πικέρμι, πού βρίσκεται σε απόσταση 20 km. από την Αθήνα, και σε υψόμετρο 110 μ. περίπου. Τα είδη και τα γένη της περιμερικής πανίδας, πού βρέθηκαν στη θέση αυτή, υπερβαίνουν τα σαράντα. Στή πρώτη γραμμή αντιπροσωπευτικότερα έρχονται τα Equidae (ίπποειδή) με το Hipparion Meditterraneum (Ίππάριο το μεσογειακό), τα Bovidae (Βοοειδή) με το Tragocerus Atnaltheus (Τραγόκερως ο αμάλθειος), τα Antilopinae (Άντιλόπαι) με την Gazella, τα Rhinocerotidae (Ρινόκεροι) με το Diceros Pachygnathus (Δίκερος ό παχύγναθος), τα Primates (Πρωτεύοντα) με τον Mesopithecus Pentelicus (Μεσοπίθηκος ό πεντελικός) και τα Felidae (Σαρκοφάγα) με το Machairodus Aphanistus (Μαχαίροδους Aphanistus). Σύμφωνα με τις περιγραφές, πού δημοσιεύθηκαν τότε για τις ανακάλυψες τα οστά των θηλαστικών της πικερμικής περιόδου βρισκόντουσαν συγκεντρωμένα κατά φακοειδείς μάζες, (μάζες των όποίων

Άνω σιαγόνα από μεγέθυνση.

το

χαλικοθήριο

Θέση Ανασκαφών 1: άvω σιαγόνα σιαγόνα κάτω άπό χαλικοθήριο 2: από νεαρό άτομο. 12

σε

Δύο όψεις της κάτω σιαγόνας σογειακού (HENSEL).

του

Ιππαρίου

Με-

Δύo όψεις από την άνω δεξιά γαλακτική οδοντοφυία τού Μαστόδοντος του Πεντελικού.

ή έκταση είναι μικρή και ή πυκνότητα μεγάλη, όπως των φακών), σε διαφόρους ορίζοντες μέσα στις πλευρές του Μεγάλου Ρέμματος και το πέτρωμα που τα περιέβαλε ήταν ερυθρός πηλός με άμμούχο μάργα και κροκαλοπαγή, (διάφορες πέτρες άπο-

στρογγυλωμένες από την ενέργεια των υδάτων, κροκάλες). Κατά τη γνώμη των τότε μελετητών, ή συγκέντρωση των οστών κατά σωρούς δημιουργήθηκε από τον χείμαρρο του Μεγάλου Ρέμματος σε περιόδους πού ή ροή του ήταν βίαιη. Ετσι τα πτώματα των ζώων της εποχές εκείνης καθώς μεταφέρονταν από τη ροή του ρέμματος συσσωρεύονταν πίσω από φυσικά εμπόδια. Κατά τον Lepsius, κατά μήκος της κοίτης του Μεγάλου Ρέμματος, τα φυτοφάγα θηλαστικά κατέβαιναν κατά αγέλες για να ξεδιψάσουν, ενώ τα σαρκοφάγα ενέδρευαν για να τα κατασπαράξουν («Τραπεζαρίες σαρκοφάγων»). Κατά τον Abel στην απότομη χαράδα του Μεγάλου Ρέμματος γκρεμίζονταν κατά αγέλες τα πανικόβλητα ζώα όταν εκδηλώνονταν πυρκαϊά στη γύρω τότε φυτική περιοχή. Ή ερμηνεία αυτή του Abet δημιούργησε ζωηρή εντύπωση πού όμως δεν συμβιβάζεται με την τοπογραφική πραγματικότητα, γιατί ή σημερινή απόκρημνη χαράδρα στις όχθες της κοιλάδας του Μεγάλου Ρέμματος, είναι δημιούργημα της διαβρώσεως του χειμάρρου, πού ρέει σήμερα. Ό χείμαρρος στο επάνω τμήμα των όχθων του ρέει σε στρώματα κροκολοπαγή κ.λ.π. διλουβίου ηλικίας (ανήκει στο πλειστόκαινο πριν 2.000.000 χρόνια περίπου) και αμέσως πιο βαθιά σε υποκείμενα πικερμικά στρώματα. Στά τελευταία αυτά στρώματα και σε διάφορους ορίζοντες τους παρουσιάσθηκαν οί όστεοφόροι σωροί κατά τις ανασκαφές. Ή μελέτη της πανίδας του Πικερμίου την παρουσιάζει σαν πανίδα στέππας, πλούσιας σε θάμνους και με αραιά δένδρα, μεσογειακής χλωρίδας — και όχι αφρικανικής — με κλίμα πολύ θερμότερο και πολύ υγρότερο από το σημερινό. Μετά το 1912 δεν έχουν γίνει αξιόλογες συστηματικές ανασκαφές στο Πικέρμι. Από πληροφορίες γνωρίζουμε ότι, κατά το άνοιγμα φρεάτων μακρυά από το Μεγάλο Ρέμμα βγαίνουν στα φως οστά και δόντια μεγάλων ζώων μέσα από το υπέδαφος. Από το παλαιό υλικό, πού εκτίθεται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, διάφοροι μελετητές κατά καιρούς προσθέτουν νέα στοιχεία για την πικερμική πανίδα. Από μεταγενέστερα στοιχεία πέρα της πρώτης άνακαλύψεως του Πικερμίου ή ύπαρξη της κλασσικής αυτής πανίδας με το Hipparion, σημειώθηκε και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδος ((Βαθύλακκος ΒΔ της Θεσσαλονίκης, Άφήφακα Θεσσαλίας, Εύβοια, Τανάγρα, Πύργος της Βασίλισσας (Αθήνα), Χαλκούτσι (Αττικής), Σάμος, Ρόδος κ.α.), καθώς και της Ευρώπης και της Μεσογείου. Κατά το 1971 ξεκινώντας από τη συλλογή απολιθωμένων οστών πού υπήρχαν σ' ένα κατάστημα κοντά στην Παλαιά Μονή Νταού Πεντέλης (πληροφορία πού οφείλουμε στον φυσιολάτρη κ. Τζιάκο) οδηγηθήκαμε στην ανεύρεση εντελώς νέων ευρημάτων απολιθωμένης πικερμικής πανίδας, σε απόσταση 2,6 χιλ. ανατολικά από τη θέση των παλαιών ανασκαφών, στη θέση του υψώματος Κισδάρι. Εδώ τα οστά αποκαλύφθηκαν όχι από τη συνεχή διάβρωση των ρευμάτων (όπως στο Μεγάλο Ρέμμα), αλλά από την ανασκαφή του εδάφους με μηχανές πού γίνεται από τα κεραμοποιεία της περιοχής για να παίρνουν τον άργιλλο και να τον χρησιμοποιούν. Στά ορυχεία αυτά, πού λέγονται «χωματερές», το υπέδαφος σκάβεται κατακόρυφα σε αρκετά μέτρα 13

και στις τομές τους παρουσιάζεται εναλλαγή στρωμάτων άργίλλων με ψαμμίτες και κροκαλοπαγή, δίνοντας εΙκόνα παρόμοια προς την γνωστή εικόνα του Μεγάλου Ρέμματος, με τη διαφορά ότι εδώ ύστερούν τα κροκαλοπαγή σε ποσοτική αναλογία και σε μέγεθος κροκαλών. Τα στρώματα των άργίλλων γενικά υπερέχουν σε πάχος, ενώ τα ψαμμιτικά στρώματα άκολουθούν με μορφή συνηθισμένων φακοειδών στρωμάτων μεταξύ των άργίλλων. Επίσης εδώ συνυπάρχουν όλοι οί ενδιάμεσοι πετρολογικοί τύποι μεταξύ άργίλλων - μάργας - ψαμμίτου και κροκαλοπαγούς. Από τις αργίλους αυτές έπικρατούν οί γνωστές πικερμικές, πού έχουν άτονο ερυθρό χρώμα. Ακανόνιστα συνυπάρχουν και στρώματα μαύρης αργίλου, με απολιθώματα από μαλάκια των γλυκών υδάτων καθώς και μικρά θηλαστικά.

Αν γνώριζε κανείς την ακριβή θέση των οστών, θα μπορούσε να εξηγήσει και τις συνθήκες συσσωρεύσεως τους. Με πολλή μεγάλη προσοχή έπρεπε να αποκαλυφθεί με τη βοήθεια σφυριών καί σκαρπέλων, ή θέση των οστών από πάνω προς τα κάτω. Επειδή το στρώμα αυτό ήταν πολύ σκληρό σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε άεροσφύρα, Σέ μικρό χρονικό διάστημα αποκαλύφθηκε επιφάνεια 3 τετραγ. μέτρων. Ή νέα θέση αποτελεί ένα αληθινό κοίτασμα οστών. Ό πραγματικός όμως αριθμός των όστών εϊναι μεγαλύτερος, επειδή τα απολιθώματα άλληλοκαλύπτονται. Συγκεκριμμένο κοίτασμα με επιφάνεια 2,5 τετρ. μέτρα παρουσιάζει ογδόντα (80) όστά από διάφορα μεγάλα ζώα. Ανάμεσα στα οστά περιλαμβάνονται 7 σιαγόνες Ίππάριου, 2 σιαγόνες Ρινόκερου, 1 σιαγόνα Χαλικοθήριου, 2 τμήματα σιαγόνων από καμηλοπαρδάλεις, σιαγόνες από βοοειδή καί Αντιλόπες, Επίσης βρέθηκαν πολλά τμήματα οστών μιας χελώνας με γιγάντιες διαστάσεις, της Testudo scafferi πού έφθανε σε μήκος τα 2,80 μέτρα. Το στρώμα, πού βρίσκεται ό επιστημονικός αυτός θυσαυρός, έχει πάχος περισσότερο από μισό μέτρο, και από το γεγονός αυτό μποροΰμε να παραδεχθοϋμε ότι στο στρώμα αυτό βρίσκεται ποικίλο υλικό, πού θα εξαχθεί κατά τις μελλοντικές ανασκαφές.

Μία ομάδα οστράκων που βρέθηκαν στο, Πικέρμι.

Οί τοποθεσίες, πού βρέθηκαν τα οστά, έκηρύχθηκαν απαγορευμένες περιοχές, για κάθε είδους επέμβαση από δε το 1971 γίνονται συστηματικές παλαιοντολογικές ανασκαφές από το Πανεπιστήμιο Αθηνών με την καθοδήγηση του επιστημονικού προσωπικού του Εργαστηρίου και Μουσείου Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας. Κατά το θέρος του 1972 και 1973, συνεργάσθηκαν μαζί με μας καθηγητές και ειδικοί τεχνικοί του Φυσιογραφικού Μουσείου της Βιέννης. Κατά τις ανασκαφές του 1972 και 1973 οί εργασίες στην σκληρή άργιλλο του Πικερμίου ήταν πάρα πολύ επίμονες. Με τη βοήθεια έκσκαφέως αφαιρέθηκαν τα υπερκείμενα στρώματα των ευρημάτων. Το στρώμα με τα όστά βρίσκεται 4 μ. κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και είχε σκαφθεΐ, εν μέρει, από το συνεργείο του εργοστασίου κεραμοποιΐας. Αμέσως μετά άρχισε ή εκσκαφή του στρώματος, πού περιείχε τα όστά αρχίζοντας από πάνω προς τα κάτω. 14

Τμήμα της κάτω αριστερής σιαγόνας του Τραγόκερου του Άμάλθειου. Ζεύγος κεράτων του Pliocervus του Πεντελικού στη θέση των νέων ανασκαφών.

Ή προπαρασκευαστική επεξεργασία των οστών από τη νέα άπολιθωματοφόρο θέση κοντά στο Πικέρμι, δηλαδή ή εξαγωγή των απολιθωμένων οστών από την κόκκινη άργιλλο πού τα έχει συγκολλήσει και τα έχει μετατρέψει σε πολύ συνεκτικές μάζες, έγινε ως έξης. Τα όστά με την άργιλλο κολλημένη επάνω τους, τοποθετήθηκαν επί μισή ώρα μέσα σε διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου, Η2Ο2 πού ήταν αραιωμένο περίπου κατά 1 : 5, για να χαλαρωθεί το ίζημα, πού τα περιέβαλε. Κατόπιν το χαλαρωμένο υλικό της κόκκινης άργίλλου (συνήθως με πάχος ενός εκ). διαλύθηκε μηχανικά με ένα δονητή, ή σε περιπτώσεις πού ήταν εύκολο ή εργασία άπομακρύνσεως γινόταν με μια μεταλλική βούρτσα (κυρίως στα δόντια). Ή εργασία αυτή επαναλαμβανόταν κάθε μισή ώρα. Τελικά τα καθαρισμένα οστά βυθίζονταν μέσα σε Exicator με αλκοολικό διάλυμα Schellock για να σκληρύνουν, Αν και ή εργασία στο Πικέρμι συνεχίζεται ακόμα μπορούμε όμως να ανακοινώσουμε ορισμένα αποτελέσματα. Ετσι τα όστά παρουσιάζονται με τη γνωστή κατάσταση των στρωματοφακοειδών συγκεντρώσεων (φακοειδείς μάζες συγκεντρωμένες σε στρώματα) χωρίς να λείπουν και τα μεμονωμένα ευρήματα. Στίς συγκεντρώσεις αυτές συνυπάρχουν όστά και τμήματα σκελετών από διάφορα γένη θηλαστικών με μεγάλη υπεροχή σε ποσότητα της οικογένειας equidae. Τα άκρα των οστών δεν είναι στρογγυλεμένα, ώστε να αποδεικνύεται ή μηχανική μεταφορά τους από τα νερά, αντίθετα βγαίνει το συμπέρασμα ότι, αρχικά μεταφέρθηκαν ως άδιάλυτα πτώματα και συσσωρεύθηκαν σε θέσεις, πού εύνοούσαν κάτι τέτοιο. Ετσι έγινε ή τελική διάλυση των πτωμάτων και ή τελική περίπου ταφή των λειψάνων μέσα σε αμμώδη στρώματα με κροκάλες. Οσον αφορά τη βλάβη των οστών και τη συχνή απουσία ορισμένων τμημάτων του σκελετοϋ, πού συχνά αναφέρεται άπό διάφορους συγγραφείς, αυτό οφείλεται κυρίως στα σαρκοφάγα αρπακτικά ζώα και στη μεταφορά τους από το νερό του ρέμματος. Το υλικό εξ άλλου φαίνεται να αντιστοιχεί σε Δύο όψεις της κάτω σιαγόνας του στάδιο έντονης ροής του χειμμάρου, γιατί πέρα από Ιππαρίου του Μεσογειακού άλλη αιτία, ή απόθεση του έγινε σε θέσεις διαβρώ(HENSEL). σεως της κόκκινης άργίλλου πού ανήκει στο κατά εποχές παλαιό έδαφος της επιφανείας πριν από κάθε πλημμύρα. Σ' αυτό συνηγορεί ή μεταφορά και ή διατήρηση αρθρώσεων των σκελετών, όπως ήταν στη ζωή. Δυνατή ήταν καί ή δημιουργία θέσεων συγκεντρώσεως πολλών ζώων, από αυτά πού πέθαιναν από δίψα μέσα σε άποξεραμμένα έλη και όπου τα πτώματα μεταφέρονταν στις θέσεις αυτές από τα νερά, κατά τις εποχές των ραγδαίων βροχών. Κλιματολογικές συνθήκες, πού εμφανίζονταν με περιοδικότητα στην αρχή με μεγάλη διάρκεια ανομβρίας και κατόπιν με αποξήρανση των φυσικών εμφανίσεων ύδατος, οδήγησαν σε μαζικούς θανάτους. Τέτοιες καταστροφές όπως είναι γνωστό συμβαίνουν καί σήμερα τακτικά. Αν δεχθούμε μάλιστα και τον τρόπο πού σχηματίσθηκαν οί όστεοπαγείς εμφανίσεις, (μάζες οστών πού έχουν συγκοληθεί μεταξύ τους), τότε έξηγούνται μερικά χαρακτηριστικά της

συνθέσεως της πανίδας. Ζώα με μεγάλες ανάγκες σε νερό έπεσαν πρώτα θύματα της ξηρασίας. Στίς τελευταίες συγκεντρώσεις νερού βρίσκονται ζώα, πού προέρχονται από διάφορους βιότοπους, όπως π,χ. κάτοικοι των δασών καί της στέππας καί έτσι εξηγείται ή παρουσία τους σ' αυτή την ίδια νεκρική συγκέντρωση. Ακόμα οί κάτοικοι των δασών παρουσιάζονται σαν ξένα στοιχεία στην πανίδα της στέππας, πράγμα πού δείχνει ότι ή πανίδα του Πικερμίου είναι μια θανατοκοινότητα, πού περιλαμβάνει και είδη δασών. Από τις νέες ανασκαφές αποδείχθηκε ακόμα, ότι ό κοιτασματολογικός μηχανισμός των λειψάνων του Πικερμίου ήταν ή μεταφορά των λειψάνων από κατερχόμενα σαν χείμαρρος στρώματα ύδατος κατά περιόδους παροξυσμών βροχών, σε ανοικτές έπι15

φάνειες του εδάφους και όχι από ορισμένους μόνιμους χείμαρρους όπως νομιζόταν για το Μεγάλο Ρέμμα. Οί πλημμύρες αυτές δημιούργησαν και μονιμότερα η πρόσκαιρα έλη, όπως αποδεικνύει ή παρουσία των στρωμάτων της έλειογενούς, υπήρχαν έλη στα οποία συσσωρευόντουσαν διάφορα υλικά, μαύρης άργίλλου, πού παρατηρείται επίσης και στο Μεγάλο Ρέμμα, αλλά και ακόμα ανατολικότερα στη μικρή λιγνιτοφόρο λεκάνη της Ραφήνας. 'Η ανάμειξη ακόμα των λιμναίων γαστεροπόδων (όμοταξία ζώων πού ζουν μέση στη θάλασσα, λίμνες, υφάλμυρα νερά και στην χέρσο, όπως τα σαλιγκάρια) και μικροθηλαστικών πού παρατηρείται οφείλεται προφανώς στο ότι τα μικροθηλαστικά μεταφέρθηκαν από την τότε επιφάνεια του ύδατος σε μικρή λίμνη η τέλμα.. 'Η πανίδα αύτή των μεγάλων και μικρών θηλαστικών, πού βρέθηκε στο Πικέρμι, παρουσιάζεται σαν επανάληψη της κλασσικής και γνωστής από τον περασμένο αιώνα πικερμικής πανίδας του Με-

Avω σιαγόνα του είδους Δίκερος ο παχύγναθος. Τμήμα της άνω δεξιάς σιαγόνας του Πεντελικού. 16

του Μεσοπίθηκου

γάλου Ρέμματος. Άλλα καί κοιτασματολογικά επαναλαμβάνεται ή ίδια περίπτωση. Επομένως, έκταση εδάφους πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων θα περικλείει στην περιοχή αυτή σε απρόβλεπτο μέγεθος παλαιοντολογικούς θησαυρούς, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι, από εδώ καί πέρα είναι δυνατή ή προγραμματισμένη αναζήτηση νέων θέσεων ευρημάτων, αντί της επίπονης και με μειωμένες πιθανότητες προσπάθειας μόνο κατά μήκος της κοίτης του Μεγάλου Ρέμματος, όπως γινόταν κατά το παρελθόν. Το δυσάρεστο στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι ολόκληρη ή περιοχή του Πικερμίου σε λίγο θα έχει οικοδομηθεί καί αμφιβάλουμε αν θα υπάρχει πλέον ή δυνατότητα να άναζητηθούν άπολιθωματοφόρα κοιτάσματα. Για το λόγο αυτό, πρέπει να ληφθούν προστατευτικά μέτρα. Ή εμφάνιση και το πλήθος των απολιθωμάτων του Πικερμίου τοποθετούν τον παλαιοντολογικό αυτό τόπο στη πρώτη γραμμή στην Ευρώπη. Γι' αυτό oι άνασκαφές στο Πικέρμι αποτελούν μια κατεπείγουσα αναγκαιότητα ακόμα καί για λόγους διασφαλίσεως των παλαιοντολογικών θησαυρών. Το Παλαιοντολογικό και Γεωλογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει προγραμματίσει να διατηρήσει κάτω από μια στέγη, τουλάχιστον ένα μικρό τμήμα από τις αποκαλυπτόμενες θέσεις των απολιθωμάτων σαν φυσικό μνημείο. Ετσι θα μπορούμε και εμείς σήμερα να βλέπουμε το φυσικό δράμα πού συνέβη στο Πικέρμι και που έδωσε το όνομά του σ' ολόκληρη πανίδα της Παλαιοντολογίας, την πικερμική πανίδα. Ι.Ν. Συμεωνίδης Σ η μ ε ί ω σ η π ε ρ ι ο δ ι κ ο ύ : Θέτουμε υ π ' όψη των αρμοδίων το όλο θέμα με την πρόθεση να συμβάλλουμε στη διάσωση του τόσο σπουδαίου αυτού χώρου πού δίκαια ονομάστηκε «Ακρόπολη της Παλαιοντολογίας». Το Κράτος πρέπει να βοηθήσει τους επιστήμονες πού αγωνίζονται για την διασφάλιση του.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι, ό άνθρωπος είναι ένα ζώο, πού πάντοτε προσπαθεί να διερευνά και να μαθαίνει όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα γύρω από τον εαυτό του, όπως και για τη φύση πού τον περιβάλλει. Αύτη ή διαπίστωση δεν είναι κάτι καινούργιο. Πάντοτε ό άνθρωπος, ενσυνείδητα, το γνώριζε, μέχρι, πού ό Αριστοτέλης το διατύπωσε καί γραπτώς στο έργο του «Μ ε τ ά τα Φυσ ι κ ά » , όπου επιγραμματικά αναφέρει ότι, «Πάντες άνθρωποι του είδέναι ορέγονται φύσει». Δεν είναι καθόλου παράξενο λοιπόν το ότι επί χι λιετηρίδες ό άνθρωπος με προσεκτικές παρατήσεις, μελέτες καθώς επίσης καί με την λογική του,προσπάθησε να εξηγήσει καί να διαλευκάνει χιλιάδες ερωτηματικά, πού του γεννήθηκαν γύρω από της φύση του, το φυσικό του περιβάλλον καί γενικότερα για το Σύμπαν πού τον περιβάλλει. Ή προσπάθεια του αυτή πολλές φορές στέφθηκε από επιτυχία καί ακόμα περισσότερες από άποτυχία με όλα αυτά ό άνθρωπος σχεδόν ποτέ δεν χία. Παρ' προσπαθεί να μάθει περισσότερα. Αλλωστε το γεγονός αυτό είναι ένα από τα κύρια χαρακτιριστικά του άνθρώπου, πού τον κάνουν να διαφέρει από τα άλλα έμβια όντα του πλανήτη μας. Αυτή ή προσπάθεια, ό πόθος, ή όρεξη για να μάθει περισσότερα από τα μυστήρια του Σύμπαντος τον κάνει πραγματικά άνθρωπο. Ενα λοιπόν από τα ερωτηματικά, πού έχουν βασανίσει την ερευνητική φύση του ανθρώπου, είναι καί το « Α ν ό άνθρωπος είναι μόνος του στο Σύμπαν ή αν υπάρχουν καί άλλες μορφές ζωής ανάλογες προς την δική μας καί σε άλλες περιοχές του Σύμπαντος». Με το θέμα αυτό θα ασχοληθούμε, λοιπόν, σε μία σειρά άρθρων, θα προσπαθήσουμε με τα δεδομένα της σημερινής επιστήμης να διερευνήσουμε το θέμα των πολιτισμών στο διάστημα. Θα προσπαθήσουμε,

δηλαδή, να δώσουμε μία κάποια απάντηση στο έρώτημα, αν υπάρχουν καί άλλοι πολιτισμοί έξω άπο την Γη μας σε μία κάποια περιοχή του διαστήματος. Επί παραδείγματι, ό Επικούρειος Φιλόσοφος του 4ου μ.Χ. αιώνος Μετρόδωρος φέρετε να διδάσκει ότι «το να θεωρούμε ότι ή Γη είναι ό μόνος κατοικήσιμος από έμβια όντα κόσμος στο άπειρο διάστημα, είναι τόσο ανόητο, όσο καί το να υποστηρίξει κανείς, ότι σε ένα αγρό, σπαρμένο με κριθάρι, μόνον ένα στάχυ πρόκειται να φυτρώσει». Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνας, όταν ήταν αρκετά επικίνδυνο να διαφωνήσει κανείς με το παραδεκτό Χριστιανικό δόγμα της εποχής, πού υποστήριζε ότι ή Γη μας ήταν το κέντρο του Σύμπαντος καί ότι άλλοι κόσμοι ήταν χωρίς ζωής, ό Πολωνός αστρονόμος Κοπέρνικος (πού γιορτάσαμε πέρσυ τα 500 χρόνια από την γέννισή του) καί οι μαθητές του έπίστευαν το αντίθετο. Ό Κοπέρνικος με τις θεωρείες των αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων καί ιδιαίτερα του Άρίσταρχου του Σάμιου, καθώς καί ύστερα από πολυετείς δικές του παρατηρήσεις για τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, συμπέρανε ότι ή Γη μας δεν ήταν παρά ένας απλός πλανήτης, που μαζύ με τους υπόλοιπους πλανήτες του ήλιακού μας συστήματος περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. Καί ότί, ό ήλιος κατέχει την κεντρική θέση στο πλανητικό μας σύστημα. Παρά όλα αυτά την ανακάλυψη του αυτή δεν την έδημοσίευσε παρά λίγο πριν πεθάνει, στο κλασσικό πια άστρονομικόν έργο του « De Revolutionibus Orbium Coelestium» ήτοι «Περί της Περιφοράς των Ουρανίων Σωμάτων». Με το έργο του αυτό ό Κοπέρνικος, έθεσε την βάση της σύγχρονης αστρονομίας, τονίζοντας την λανθασμένη άποψη του Γεωκεντρικοϋ Σύμπαντος, καί μεταφέροντας τη γη στην πραγματική της θέση. Πάνω σ' αυτό το θέμα, ό σπουδαίος μαθητής του Κοπέρνικου, ο μοναχός Τζωρντάνο Μπρούνο, πρόσ-

Παλιός χάρτης του κόσμου ένδεικτικός του πνεύματος με το οποίο οι αρχαίοι άντιμετώπιζαν το σύμπαν 18

Τηλεσκόπιο, σφαίρα και άστρονομικός χάρτης. Ή έποχή του σκοταδισμού έχει περάσει. Στήν πειραματική αυτή γυάλινη σφαίρα έγινε δυνατό νά δημιουργηθεί ή ζωή.

θέσε λίγο αργότερα μια ακόμα πιο συνταρακτική ιδέα, Κατά τον Μπρούνο, ό ήλιος μας δεν είναι μοναδικός. Στήν πραγματικότητα «υπάρχουν απειράριθμοι ήλιοι» στο Σύμπαν. Και συνεχίζοντας ό Μπρούνο προσθέτει την επιστημονική του γνώμη, ότι γύρω από τους απειράριθμους αυτούς ήλιους υπάρχουν απειράριθμοι πλανήτες, πού περιστρέφονται κατά τον ίδιο τρόπο, πού περιστρέφονται οι γνωστοί την εποχής εκείνης πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Ακόμα ό Μπρούνο έπίστευε ότι, «έμβια όντα κατοικούν, τους πλανήτες αυτούς», Για τις ιδέες του αυτές, συνελήφθη και το 1600 κατεδικάσθη ως αιρετικός πεθαίνοντας επάνω στην πυρά. Παρ' όλα αυτά οι ίδέες του παρέμειναν ζωντανές, για να, κεντρίζουν τις ιδέες των επιστημόνων κάθε εποχής, μέχρι, σήμερα. Ή ιδέα αύτη ήταν τόσο λογική, ώστε, όταν μετά λίγα χρόνια ή εφεύρεση των τηλεσκοπίων άπέδείξε στους ανθρώπους, ότι οι πλανήτες δεν ήταν απλώς φωτεινά σημεία επάνω στο ουράνιο στερέωμα, αλλά ουράνια σώματα παρόμοια με τη Γη μας, έγινε της μόδας να Θεωρείται ότι όλοι οι πλανήτες κατοικούνται, από ανθρωποειδή όντα. Τον 18ον αιώνα ό αστρονόμος Γιόχαν Bode ανακάλυψε τη μαθηματικήν σχέση, πού από τότε φέρει το όνομα του ως νόμος του Bode. Κατά το νόμο αυτό, κάθε πλανήτης απέχει γενικά από τον ήλιο διπλάσια απόσταση από τον προηγούμενο του. Ακόμα ό Bode υποστήριξε, ότι υπήρχε ή ίδια μαθηματική αναλογία και για την πνευματικότητα των κατοίκων κάθε πλανήτου. Με τον τρόπο αυτό κατά τη σχέση του Bode οι κάτοικοι του πλανήτη "Αρη, του 4ου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, ήταν διπλάσιας πνευματικότητας από τους κατοίκους του τρίτου πλανήτη, της Γής μας. Παρόμοιες ιδέες είχε και ό Γερμανός φιλόσοφος Εμμανουήλ Κάντ, πού κατά τα τέλη του 18ου αιώνα υπέθετε ότι οι πλανήτες, πού βρίσκονται κοντά στον ήλιο, όπως ό Έρμης και ή Αφροδίτη, κατοικούνται από υποανάπτυκτα όντα, πού δεν είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους. Κατά τον ίδιο τον Κάντ, οι κάτοικοι του πέμπτου πλανήτη, του Δία, ζουν σε μια κατάσταση ανώτερης ευτυχίας και τελειότητας. Το 1877 ο Ιταλός αστρονόμος Τζιοβάνι Βιρτζίνιο Σκιαπαρέλλι ανακοίνωσε ότι, κατά τη διάρκεια των τηλεσκοπικών του παρατηρήσεων για τον πλανήτη "Αρη διέκρινε διάφορες σκοτεινές περιοχές, πού ήταν συνδεδεμένες μεταξύ τους με ορισμένα σχήματα, που έμοιαζαν με διώρυγες, Ό Σκιαπαρέλλι, όμως δεν εννοούσε ότι τα ευθύγραμμα σχεδόν σχήματα, πού παρατήρησε ήταν πράγματι διώρυγες ή κανάλια τεχνικά, πού κατασκευάσθηκαν από λογικά όντα. Απλώς, έκανε χρήση της Ιταλικής λέξεως Canali, πού σημαίνει γενικά κάθε είδους ραβδώσεις τεχνικές ή και φυσικές. Αυτή ή επεξήγηση όμως δεν ήταν αρκετή για να αποτρέψει τον Αμερικανό διπλωμάτη Πέρσιβαλ Λόουελ, πού διέθετε δική του μεγάλη οικονομική ευχέρεια, έτσι κατασκεύασε ένα από τα μεγαλύτερα αστεροσκοπεία στην αρκετά ξηρή και σχεδόν χωρίς νεφώσεις περιοχή του Φλάγκσταφ της 'Αριζόνας, με κύριο σκοπό να μελετήσει τον πλανήτη Αρη. Τά επόμενα έτη, ό Λόουελ παρατήρησε εκατοντάδες διώρυγες πάνω στην Άρειανή επιφάνεια, και τις θεώρησε ως κατασκευάσματα ενός πολύ αναπτυγμένου πολιτισμού.

19

Αυτή η πίστη στην ύπαρξη λογικών όντων πάνω στον Αρη ενέπνευσε το φημισμένο Αγγλο συγγραφέα H.G. Wells να γράψει το μυθιστόρημα του «Ό πόλεμος των κόσμων». Ραδιοφωνική διασκευή του ίδιου έργου έγινε το φθινόπωρο του 1938 από τον Orson Welles, φημισμένο και αυτόν, αλλά ηθοποιό και σκηνοθέτη. Ή ραδιοφωνική διασκευή του έργου, πού τη μετέδωσε ένα από τα μεγαλύτερα ραδιοφωνικά δίκτυα της Νέας Υόρκης, ήταν τόσο πειστική, ώστε είχε σαν αποτέλεσμα να προξενηθεΐ μεγάλος πανικός μεταξύ του πληθυσμού των ανατολικών πολιτειών των Η Π Α. Ό κόσμος δηλαδή επίστεψε σαν πραγματικό γεγονός την απόβαση των κατοίκων του πλανήτη Αρη στη γη μας με σκοπό να τη καταστρέψουν και να υποδουλώσουν τον πλανήτη μας. Και αυτά έλαβαν χώρα μόλις προ 37 ετών. Δεν πρέπει δμως να μας κάνει εντύπωση το γεγονός αυτό. Ακόμα και σήμερα υπάρχει διαδομένη ή πίστη ότι ό άνθρωπος δεν είναι καθόλου μόνος του στο Σύμπαν, ότι κάπου μέσα σ' αυτό υπάρχει αναπτυγμένη ζωή. Πριν προχωρήσουμε λοιπόν στην εξερεύνηση μας για διαπλανητικούς πολιτισμούς, θα πρέ-

Ή βάση της ζωής: τα νουκλείνικά οξέα. Εδώ απεικονίζεται ή αλυσίδα τον ADN, ή δεσοξυριζοβονουκλεϊνικού οξέος. πει να αντιληφθούμε και να καθορίσουμε, τί άκριβώς εννοούμε, όταν λέμε ότι κάπου υπάρχει ζωή. Τι δηλαδή, εννοούμε με τη λέξη ζωή. Γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι τα έμβια όντα πάνω στον πλανήτη μας, είτε ανήκουν στο ζωικό είτε στο φυτικό βασίλειο, προήλθαν από μη ζωικές χημικές ενώσεις. Αυτή μας ή αντίληψη περί ζωής έγινε, γιατί ή χημική ανάλυση των έμβιων σωμάτων της γης μας αποδεικνύει ότι τα πάντα αποτελούνται από τα ίδια στοιχεία, πού βρίσκουμε στο έδαφος της γης μας. Δεν υπάρχουν ειδικά ή διαφορετικά άτομα στο πρωτόπλασμα, από τα άτομα πού αποτελούν το χώμα. Κάθε έμβιο όν αποτελείται από υδρογόνο, άνθρακα, οξυγόνο, άζωτο, φωσφόρο, ασβέστιο, καί πολλά αλλά άπλά χημικά στοιχεία. Ή καθαρή βιολογική ζωή, δηλαδή αυτή πού βρίσκουμε στο ζωικό καί φυτικό βασίλειο του πλανήτη μας είναι συνοπτικό αποτέλεσμα χημικών ενώσεων. 'Αλλά τι συνέβη, ώστε αυτά τα ανόργανα στοιχεία να μετατραπούν σε οργανικές ενώσεις, πού με την πάροδο εκατομμυρίων ετών να μας δώσουν την παρουσία έμβιων όντων;

Γύρω στα 1920 ό Ρώσος βιοχημικός Όπάριν, άρχισε να προβληματίζεται για τη χημική κατάσταση πού είχε ή Γη, όταν πρωτοεμφανίστηκε ζωή πάνω στο πλανήτη μας. Από την αρχή έγινε αντιληπτό, ότι δεν ήταν δυνατό να δημιουργηθεί ζωή πάνω στη γη μόνο από τα ανόργανα μόρια, με την σημερινή χημική κατάσταση πού έχει ή Γη. Ό κύριος λόγος είναι ή παρουσία ενός αερίου, πού είναι απαραίτητο για να διατηρείται σήμερα σχεδόν κάθε είδους ζωής. Το αέριο αυτό είναι το οξυγόνο. Το ελεύθερο όμως οξυγόνο της σημερινής ατμόσφαιρας μας θα οξείδωνε, θά έκαιγε δηλαδή, κάθε είδος λεπτών μοριακών συστημάτων, πού θα είχαν τη φιλοδοξία να αναπαραχθούν. Κι εδώ φθάνουμε σ' ένα βασικό στοιχείο των έμβιων όντων. Το σπουδαίο χαρακτηριστικό κάθε έμβίου όντος είναι ή δυνατότητα να αναπαράγει έμβια όντα με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά του γένους του τα λεγόμενα MUTATIONS η ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Γενικά, όταν έμβια όντα αναπαράγουν, το άναπαραγόμενο όν είναι ένα ακριβές αντίγραφο του όντος, πού το αναπαράγει. Μερικές φορές όμως γίνονται και ορισμένα λάθη κατά την αναπαραγωγή, λάθη δη-, λαδή στην αντιγραφή, Ετσι ή αναπαραγωγή ενός έμβιου όντος μπορεί να μας δώσει ένα αντίγραφο του αρχικού όντος, αλλά δεν θα είναι α κ ρ ι β έ ς αντίγραφο του. Ενας οργανισμός, λοιπόν, πού έχει τη δυνατότητα να αναπαράγει με ακρίβεια αντίγραφα του έαυτού του, αντίγραφα, πού μερικές φορές έχουν λίγο αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του γένους τους, λέγονται έ μ β ι ο ι ο ρ γ α ν ι σ μ ο ί . Χημικώς, δύο είδη μορίων παίζουν βασικό ρόλο, στη λειτουργία ενός ζώντος κυττάρου. Τα μόρια αυτά είναι οι πρωτείνες καί τα πυρηνικά οξέα. Οι ενώσεις αυτές είναι οργανικές ενώσεις, πού βασίζονται στο χημικό στοιχείο του άνθρακα. Ό άνθρακας είναι ένα. από τα πια «επιδέξια»Τ μπορεί να πεϊ κανείς, χημικά άτομα της Γης. "Εχει τη δυνατότητα να συνδυάζεται με άλλα άτομα άνθρακα, όπου καί με πολλά άλλα χημικά στοιχεία, καί με μεγάλη ευκολία να σχηματίζει, μεγάλη ποικιλία όχι μόνο απλών μορίων, αλλά και των τεράστιων, πολύπλοκων μορίων, πού είναι απαραίτητα για τη δημιουργία, ζωής, όπως τη γνωρίζουμε. 'Αρκεί να σας θυμίσω μόνο, ότι οι ενώσεις του άνθρακος υπερβαίνουν τις 300.000, ενώ όλα τα υπόλοιπα γνωστά χημικά στοιχεία σχηματίζουν συνολικά μόνον 30,000 περίπου χημικές ενώσεις. Οί ενώσεις του άνθρακα ονομάζονται καί οργανικές ενώσεις γιατί πρώτα μελετήθηκαν οι ενώσεις αυτές πού προήλθαν από ζωικούς καί φυτικούς οργανισμούς. Οι οργανικές ένώσεες? πού ήταν το πρωτογενές υλικό για τη δημιουργία της ζωής πάνω στον πλανήτη μας, δεν ήταν δυνατό να επιβιώσουν σε μιαν ατμόσφαιρα με ελεύθερο οξυγόνο. Πριν δισεκατομμύρια χρόνια, στα αρχικά στάδια της εξελίξεως της γής δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου ελεύθερο οξυγόνο στη γήινη ατμόσφαιρα. Ό Όπάριν παραδέχεται ότι, τον καιρό εκείνο το οξυγόνο ήταν ενωμένο μέχρι τις χημικές ενώσεις των βράχων καί του νεροΰ των ωκεανών. Το ελεύθερο οξυγόνο παρουσιάσθηκε στην ατμόσφαιρα της Γης αργότερα, κυρίως σαν υποπροϊόν της φωτοσυνθέσεως των έμβιων όντων, πού άρχισαν να δημιουργούνται σιγά - σιγά. Το 1928 ό J.B.S. Haldane έδημοσίευσε ένα δοκίμιο του γύρω από τα πρώτα στάδια της δημιουργίας

Πρωτόζωα:

μονοκύτταροι

οργανισμοί,

της Γης καί υποστήριξε, ότι ή ενέργεια για τη χημική δημιουργία της ζωής ίσως να είχε την προέλευση της άπό την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Με βάση λοιπόν τις δικές του μελέτες και την υπόθεση του Haldane ό, Όπάριν έγραψε το κλασσικό πια βιβλίο του «Ή π ρ ο έ λ ε υ σ η τ η ς Ζ ω ή ς » , Το βιβλίο αυτό πήραν ως βάση αργότερα για σχετική εργασία και πειράματα κυρίως στα Αμερικανικά επιστημονικά εργαστήρια. Οπως υποστηρίζεται από μερικές θεωρίες, ή προέλευση της ζωής στη Γη άρχισε λίγο μετά τον σχηματισμό του πλανήτη μας, πριν 4,6 δισεκατομμύρια περίπου χρόνια. Μια πυκνή ατμόσφαιρα χωρίς οξυγόνο, γεμάτη από πνιγηρά, αέρια αμμωνίας μεθανίου υδρογόνου και υδρατμών είχε περιβάλλει τη Γη μας. Οι ωκεανοί ήταν γεμάτοι με δηλητηριώδεις ενώσεις αζώτου, ενώ συνεχείς καταιγίδες και κεραυνοί έτάραζαν τη Γη συνεχώς. Αυτή είναι περίπου ή εικόνα πού παρουσίαζε ή Γη, όταν πριν 3 ή 4 δισ. χρόνια έκαναν την εμφάνιση τους στον πλανήτη μας τα πρώτα ζωντανά πλάσματα. Είτε με τη βοήθεια της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου, είτε με την ενέργεια των ηλεκτρικών εκκενώσεων των κεραυνών μέσα στη ταραχώδη γήινη ατμόσφαιρα, είτε με τη θερμότητα των ηφαιστείων πού συνεχώς ήταν σε ενέργεια σε δλο το μήκος και πλάτος του νεροϋ, του υπέρθερμου πλανήτη μας ίσως μερικά από τα μόρια της ατμόσφαιρας να διασπάσθηκαν και ξαναενώθηκαν, σέ διαφορετικές χημικές ενώσεις. Με τις βροχές, πού ακολούθησαν τα μόρια αυτά παρασύρθηκαν στους ωκεανούς. Μέσα στους ωκεανούς μετά από εκατομμύρια χρόνια οι χημικές αντιδράσεις συνεχίσθηκαν και σχηματίσθηκαν ορισμένα α μ ι ν ο ξ έ α πού αποτελούν τις οργανικές ενώσεις και τα δομικά υλικά των πρωτεϊνών δηλαδή αυτής της ίδιας της ζωής. Με συνεχιζόμενες τις χημικές αντιδράσεις μέσα στην οργανική «σούπα» των προαιώνιων ωκεανών έσχηματίσθηκαν τα απαραίτητα χημικά συστατικά των π υ ρ η ν ο ξ έ ω ν , ή βάση κάθε εκδηλώσεως της ζωής. Τα πυρηνοξέα είναι εκείνα τα πολύπλοκα μόρια των λευκοματούχων ουσιών, πού βρίσκονται στους πυρήνες των κυττάρων όλων των ζωντανών οργανι-

σμών, και σχηματίζονται από την ένωση διαφόρων ειδών αζωτούχων ουσιών των αμινοξέων με άλλες ουσίες, κυρίως φωσφορικά άλατα και υδατάνθρακες. "Ολες αυτές οι ουσίες μπορούν να σχηματισθούν μόνο σε συνθήκες ελλείψεως οξυγόνου και σε ατμόσφαιρα αζωτούχων αερίων όπως ή αμμωνία. Για την ένωση τους απαιτείται θερμότητα και ενέργεια πού όπως ανάφερα, ·ϊήν πήραν είτε από τον ήλιο είτε από τους κεραυνούς εΐτε άπο τα ηφαίστεια εϊτε τέλος από ένα συνδυασμό όλων αυτών των πηγών ενεργείας καί θερμότητας. Τέλος, με το πέρασμα εκατομμυρίων χρόνων καί μετά από άπειρες χημικές αντιδράσεις έδημιουργήθηκε ένα μακρύ μόριο με μια καταπληκτική ικανότητα: την ικανότητα της αναπαραγωγής. Το πιο πιθανό είναι ότι, το μόριο αυτό είχε τη δυνατότητα να διασπάται σε πολλά κομμάτια και κάθε κομμάτι να προσελκύει «λλα χημικά στοιχεία ή μόρια πού με τη σειρά τους μετατρέπονταν σε ακριβές αντίγραφο του αρχικού μορίου. Με την εμφάνιση όμως των πρωτογεννητικών αυτών μορίων, ή βιολογική εξέλιξη είχε πια μπει στο δρόμο της αναπτύξεως της. Για το σχηματισμό όμως των πρώτων ζωντανών πυρηνοξέων έπρεπε οί χημίκές αντιδράσεις να γίνουν κατά μια ορισμένη σειρά, για να δημιουργηθούν τα πολύπλοκα εκείνα χημικά συστατικά, πού είναι οί φορείς της ζωής. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι μία παρόμοια σειρά εκατομμυρίων ενώσεων είναι κάτι πολύ απίθανο να συμβεί. Ό καθηγητής της Χημείας Μάνφρεντ Αϊγκεν θεωρεί πώς ή τυχαία δημιουργία της ζωής είναι κάτι το τόσο απίθανο, ώστε να αποτελεί πραγματικό θαύμα. Την ίδια άποψη υποστηρίζει στο βιβλίο του «Σ ύ μ π τ ω σ η ή Α ν α γ κ α ι ό τ η τ α» και ό Γάλλος βιολόγος Ζακ Μονό. Ό Γερμανός συνάδελφος του Ράϊνχαρντ Καπλάν θεωρεί τη δημιουργία της ζωής πάνω στη Γη σαν ένα φαινόμενο τόσο απίθανο, ώστε κατά πασά πιθανότητα, παρόμοια σύμπτωση να θεωρείται μοναδική σ' ολόκληρο το Σύμπαν καί να είναι αδύνατο να επαναληφθεί για μια έστω ακόμα φορά.

Ενα, άλλο πρωτόζωο.

21

Φάση της κοσμογονίας, που θυμίζει κόλασή του Δάντη. Στοιχεία της φύσεως στο στάδιο της εκδηλώσεώς τους.

Και όμως. Με ένα κλασσικό πείραμα, που έκανε το 1953 στο ΙΙανεπιστήμιο του Σικάγου ό ερευνητής Στάνλεϋ Μίλερ, απέδειξε ότι, δεν είναι και τόσο απίθανο ή ζωή να εξελίχθηκε από την σύνθεση ανόργανων ενώσεων. Ό Μίλερ ακολούθησε στο πείραμα που έκανε μια πειραματική σειρά, πού είχε προτείνει θεωρητικώς ό χημικός Χάρολντ Γιούρι, βραβείον Νόμπελ. Μέσα σε ένα αεροστεγές δοχείο ό Μίλερ συγκέντρωσε διάφορες ποσότητες άπό τα αέρια, αμμωνία, μεθάνιο, υδρατμούς και υδρογόνο, πού όπως αναφέραμε, θεωρούνται ότι αποτελούσαν τα συστατικά της ατμόσφαιρας της Γης πριν ή 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Μέσα σ' αυτά τα αέρια ό Μίλλερ έξεκκένωσε ηλεκτρικούς σπινθήρες, πού είχαν τη θέση των πραγματικών κεραυνών. Αποτέλεσμα των ηλεκτρικών βομβαρδισμών ήταν ή δημιουργία αμινοξέων και άλλων οργανικών ενώσεων, πού, όπως είπαμε, αποτελούν την πρώτη ύλη της ζωής. 'Από τότε άλλοι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα του Μίλλερ και αντί εκκενώσεων ηλεκτρικών σπινθήρων χρησιμοποίησαν διαφορετικές πηγές ενεργείας, όπως υπεριώδεις ακτίνες, θερμικές λάμπες, ακόμα και ταραχώδη κύματα κρούσεως. Ό Φίλιπ Αμπελσον, στην Ουάσιγκτον, πρόσθεσε στο πείραμα και διαφορετικές ατμοσφαιρικές συνθέσεις. Χρησιμοποίησε δηλαδή διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα αντί για μεθάνιο μια και τα πρώτα ηφαίστεια στη Γη παρείχαν τα αέρια αυτά σε αφθονία στην πρωτόγονη γήινη ατμόσφαιρα. Αλλοι αντικατέστησαν την αμμωνία, πού χρησιμοποίησε στο πείραμα του ό Μίλλερ, με άζωτο. Το αποτέλεσμα ήταν πάλι ή εμφάνιση όλων των αμινοξέων και μερικών απλών πρωτεϊνών. Ενα ακόμα γιγάντιο βήμα έγινε, όταν ό χημικός Σίντεϋ Φόξ επέτυχε να συνδέσει με τεχνικά μέσα σύνθετα αμινοξέα σε ορισμένες πολύπλοκες ενώσεις, πού ονομάζει «πρωτεϊνοειδή». Πρόκειται για μικροσκοπικά κομμάτια πρωτεϊνών, πού έχουν την τάση να σχηματίζουν μόνα τους σφαιρίδια σε μέγεθος βακτηρίων. 22

Σ' ένα άλλο δραματικό πείραμα στο Πανεπιστήμιο οι Κύριλ Ποναμπερούμα και Χουάν Ορο, απέδειξαν ότι είναι επίσης δυνατόν, στην πειραματική αναπαράσταση των συνθηκών πού επικρατούσαν πάνω στη νεαρή ακόμα Γη, να σχηματισθούν αρκετές άπό τις χημικές πρώτες ύλες των πυρηνοξέων. Τα πειραματικά αυτά δεδομένα όμως δεν είναι οι μόνες ενδείξεις, ότι ή ζωή πάνω στη Γη δεν είναι κάτι το μοναδικό και απίθανο. Άπο πολλές παρατηρήσεις και ενδείξεις φαίνεται ότι παρόμοιες χημικές ενώσεις και αντιδράσεις συμβαίνουν και στο διάστημα. Άπο τις χιλιάδες μετεωρίτες, πού βομβαρδίζουν τη γη μας κάθε χρόνο. 20% περίπου περιέχουν οργανικές ή πλούσιες σε άνθρακα ενώσεις. Σέ ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις μερικοί ερευνητές υποστήριξαν ότι οι μετεωρίτες αυτοί, πού ονομάζονται ά ν θ ρ ακ ώ δ ε ι ς χ ο ν δ ρ ί τ ε ς, περιείχαν αμινοξέα και Στήν πυρακτωμένη σφαίρα συντελούνται διάφορες χημικές ενώσεις. Από τον ηλεκτρισμό των κεραυνών δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την δημιουργία των χημικών εκείνων ενώσεων που οδήγησav στην ζωή.

Και έγένετο Φως! Ή γήινη σφαίρα έχει μπει στο στάδιο πού παρουσιάζεται ή πρώτη μορφή ζωής. Ή ατμόσφαιρα είναι ήπια και τα νερά των ωκεανών είναι γεμάτα από τους πρώτους κατοίκους τους. Μονοκύτταροι οργανισμοί πού τείνουν να τελειοποιηθούν και να εξελιχθούν για να οδηγήσουν στον άνθρωπο. απολιθωμένα υπολείμματα μικροσκοπικής έξωγήινης ζωής. Παρ" όλα αυτά οι περισσότεροι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, στις περιπτώσεις αυτές, τα αμινοξέα και τα απολιθώματα τα έλαβαν από την ατμόσφαιρα της γης, οι πορώδεις μετεωρίτες είτε κατά την πτώση τους μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα είτε αργότερα μέσα στο εργαστήριο. Και όμως, πριν τρία περίπου χρόνια ό Κύριλ Ποναμπερούμα, μέσα σε ένα νέο μετεωρίτη, πού έπεσε στην Αυστραλία, ανακάλυψε 17 διαφορετικά αμινοξέα πού προέρχονταν από το διάστημα. Οι αποδείξεις, πού παρουσίασε ό Ποναμπερούμα, ήταν τόσο άδιάψευτες, ώστε και ό πιο αδιάφορος έρευνητής να μη μπορεί να τις αποδεχθεί. Αποδείχθηκε ακόμα Οτι τα αμινοξέα αυτά ήταν αδύνατο να προέρχονται από γήινα αμινοξέα, λόγω της διαφορετικής τους διαμορφώσεως. Οι αποδείξεις, ότι οι βασικές χημικές ενώσεις της ζωής μπορούν να άνευρεθοϋν και έξω από τό ήλιακό μας σύστημα αυξάνονται καθημερινώς. Το 1968 μία ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Καλλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ έστρεψαν ένα ισχυρό ραδιοτηλεσκόπιο προς το κέντρο του Γαλαξία μας. Για πρώτη φορά λοιπόν, ολοκληρωμένα, χημικώς, σταθερά μόρια αμμωνίας είχαν ανακαλυφθεί στα περιστρεφώμενα νέφη αερίων, πού κατέχουν τις απέραντες περιοχές μεταξύ των αστέρων. Ή ανακάλυψη αυτή έγινε με την λήψη άρισμένων εκπομπών πού έλαβε το ραδιοτηλεσκόπιο από τα μόρια της αμμωνίας. Βλέπετε ότι, όταν διάφορα μόρια βομβαρδίζονται από ακτινοβολίες, εκπέμπουν χαρακτηριστικά σήματα, πού ε ί ν α ι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σαν ένα είδος δακτυλικών αποτυπωμάτων για την αναγνώρισή τους. Από τότε και μετά την πρώτη αύτη ανακάλυψη έχουμε συγκεκριμένες παρατηρήσεις ότι υπάρχουν στο διάστημα και άλλα μόρια, όπως μορίων φορμαλδευδης. Τέτοιες οργανικές ενώσεις ή και περισσότερο σύνθετες ουσίες άκεταλδεΰδης, μεθυλεμείνης και θειοφορμαλδεύδης, ανακαλύφθηκαν περί τα τέλη του περασμένου έτους από μια ομάδα Αυστραλών ραδιοαστρονόμων. Οι επιστήμονες αυτοί, πού ανήκουν στον Αύστραλιακό 'Οργανισμό Επιστημονικών και Βιομηχανικών ερευνών, εντόπισαν τις ενώσεις αυτές στο νε-

φέλωμα του 'Ωρίωνα, στον αστερισμό του Τοξότη και σε άλλες περιοχές του διαστήματος, Οπως λέει ένας από τους πιο γνωστούς πλανκτολόγους του Κάρλ Σαγκάν: «Οι πρώτες ΰλες της ζωής είναι διάσπαρτες σ' ολόκληρο το Σύμπαν». 'Αλλά γιά τη δημιουργία της ζωής δεν είναι αρκετή ή ύπαρξη των πρώτων υλών της ζωής. Χρειάζεται ακόμα και ή ύπαρξη ενός προσφερόμενου» πλανήτη φορέως, πού πάνω του να υπάρχουν ορισμένες άναγγαίες προϋποθέσεις, ώστε να δημιουργηθεί ζωή. Ποιες όμως είναι αυτές οι αναγκαίες προϋποθέσεις για τη δημιουργία της ζωής; 'Αναφέραμε πιο πάνω την αναγκαία ύπαρξη ατμόσφαιρας χωρίς να υπάρχει ελεύθερο οξυγόνο μέσα σ' αυτήν. 'Ένα ακόμα κρίσιμος για τη δημιουργία και συντήρηση της ζωής είναι και ή ύπαρξη νερού σε υγρή κατάσταση, γιατί μέσα σ' αυτό είναι δυνατή ή διάλυση διαφόρων χημικών ουσιών, και ή δημιουργία διαφόρων χημικών αντιδράσεων. 70% περίπου του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό. Αν το νερό αυτό επάγωνε ή έβραζε, θά έχει σαν επακόλουθο τον ακαριαίο θάνατο του σώματος. Ή Θερμοκρασία λοιπόν είναι και αύτή ένα ακόμα. κρίσιμο συστατικό της ζωής, όπως τη γνωρίζουμε, Η θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ υψηλή, γιατί διασπώνται τα μόρια, αλλά ούτε και πολύ χαμηλή, γιατί τότε δεν υπάρχει ανάπτυξη, ούτε αλλαγή. Ή θερμοκρασία πρέπει να παραμένει μεταξύ 0 και 100 βαθμών Κελσίου για να μπορούμε να επιζήσουμε. Με τα βασικά αυτά στοιχεία λοιπόν θα προσπαθήσουμε στην συνέχεια των άρθρων μας να εξερευνήσουμε την δυνατότητα υπάρξεως ή μη ζωής στους άλλους πλανήτες του ήλιακού μας συστήματος και πέραν από αυτό, στα όρια του Σύμπαντος. Τοπίο από κάποιον πολιτισμό, κάπου στο σύμπαν. Ό άνθρωπος δεv είναι ή κορωνίδα της Δημιαυργίας. Ισως όμως είναι το μέτρο της Δημιουργίας, Οι μελλοντικοί αστροναύτες θα συναντήσουν άραγε παρόμοιες εικόνες;

πολεμιστές ήξεραν τ' αποτελέσματα αύτού του όπλου θα έπρεπε να έβγαζαν την Θωράκιση τους από πρίν, θα πηδούσαν στον ποταμό για να ξεπλυθούν. Θα έπλεναν ακόμα κάθε τι πού θα είχαν έλθει σε επαφή μαζύ του. Το πλύσιμο δεν γινόταν χωρίς λόγο γιατί όπως εξηγεί ό ποιητής το όπλο εκείνο έκανε τα μαλλιά και τα νύχια να πέφτουν και κάθε άνθρωπος γινόταν χλωμός και αδύνατος. Ένα άλλο μήνυμα της Μαχαβαράτα δεν μπορεί να μη μας βάλει σε σκέψη. Περιγράφει τα αποτελέσματα ενός τρομακτικού όπλου πού χρησιμοποιήθηκε άπο τους «θεούς» Έμοιαζε, γράφει, σαν τα στοιχεία της φύσεως να είχαν άποδεσμευθεί. Κεραυνοβολημένος από τη φοβερή θερμότητα των όπλων, ό κόσμος παραπατούσε από τον πυρετό. Το νερό έβραζε. Τα ζώα ψοφούσαν. Τα δένδρα έπεφταν το ένα μετά το άλλο, όπως ακριβώς γίνεται όταν πιάνει πυρκαγιά στο δάσος. «Οί ελέφαντες μούγκριζαν φοβερά και έπεφταν νεκροί στη γη σε μεγάλη έκταση. Άλογα και πολεμικά άρματα καίγονταν κατά χιλιάδες. "Υστερα, έπεσε βαθειά σιωπή. Οί άνεμοι άρχισαν να φυσούν και ή ατμόσφαιρα ξεκαθάρισε. Το θέαμα ήταν τρομακτικό. Τα πτώματα ήταν κομματιασμένα από τη φοβερή θερμότητα και δεν έμοιαζαν πια με ανθρώπινα πλάσματα. Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε ξαναδεί τόσο φονικό όπλο». Πιο κάτω ό ποιητής μας λέει ότι, όσοι γλύτωναν, έπλεναν το σώμα τους και τον οπλισμό τους, γιατί το κάθε τι είχε μολυνθεί από την θανάσιμη ανάσα των Θεών. Οί Θεοί από το διάστημα Όπου και αν ερευνήσεις στα αρχαία γραπτά του κόσμου, θα συναντήσεις συχνά την ίδια ιστορία για Θεούς, πού ήλθαν από τον ουρανό μέσα σε αστραφτερά άρματα, οπλισμένους με τρομακτικά όπλα. Σέ πολλά κείμενα διαβάζεις, ότι οι θεοί αυτοί ήθελαν να φέρουν κάποιο βαθμό πολιτισμού στους μισοβάρβαρους, να κάνουν την ανθρώπινη φυλή καλύτερη και να θέλουν να κρατήσουν στη ζωή τους καλύτερους από τους ανθρώπους εξοντώνοντας με τα φοβερά τους όπλα εκείνους πού «δεν κατόρθωναν να βελτιωθούν» ή πού αποτελούσαν κίνδυνο για την πρόοδο. Όλα τα κείμενα, πού ανέφερα, συντάχθηκαν χιλιάδες χρόνια πρίν από τη χρονολογία πού ζούμε. Οί

συγγραφείς τους έζησαν σε διαφορετικές ηπείρους και άνηκαν σε διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκείες. Παρ' όλα αυτά όμως, οι παραδόσεις πού μας διηγούνται έχουν θέμα κεντρικό την ίδια Ιστορία σχεδόν, αν και προέρχονται από όλα τα μέρη του κόσμου και από αναρίθμητες πηγές. Είναι δυνατόν λοιπόν όλοι αυτοί οι συγγραφείς να είχαν την ίδια φαντασία; Είναι αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι, εντελώς τυχαία και χωρίς καμμιά βάση ή Μαχαβαράτα, ή Βίβλος, το έπος του Γιλγαμές, τα κείμενα των Έσκιμώων, των Έρυθροδέρμων, των Σκανδιναβών, των Θιβετανών και πάρα πολλές άλλες πηγές, να περιγράφουν όλες τις ίδιες ιστορίες για ιπτάμενους θεούς, παράξενα ουράνια οχήματα και φοβερές καταστροφές πού συνδέονται με τις εμφανίσεις αυτές. Δεν είναι δυνατόν να διαδόθηκαν οι ίδιες ιδέες σε όλο τον κόσμο. Τα σχεδόν ομοιόμορφα κείμενα μπορεί να πηγάζουν μόνο από γεγονότα, δηλαδή μόνο από προϊστορικά γεγονότα. Περιγράφουν ο,τι πράγματι είδαν οι συγγραφείς τους. Άλλα ας πούμε στην Αίγυπτο: Πώς μπόρεσε να αναπτυχθεί ένας, τόσο υψηλός πολιτισμός τόσο νωρίς; Ποιος έδωσε στους Αιγυπτίους μια τόσο απίστευτη γνώση των μαθηματικών και έτοιμη γραφή; Αν δεχθούμε παθητικά τις αντιλήψεις των ειδικών αιγυπτιολόγων, ή αρχαία Αίγυπτος εμφανίζεται μπροστά μας σαν ένας φανταστικός έτοιμος πολιτισμός. Μεγάλες πόλεις και πελώριοι ναοί, κολοσσιαία αγάλματα, λαμπροί δρόμοι, πού περιβάλλονται από μεγαλόπρεπα γλυπτά, τέλεια αποχετευτικά συστήματα, πολυτελείς τάφους σκαλισμένους σε βράχους, πυραμίδες με τεράστιες διαστάσεις όλα αυτά και πολλά άλλα ξεπήδησαν από το έδαφος; Θα ήταν πραγματικά θαύμα για μια χώρα χωρίς γνωστή προϊστορία να φανερωθεί ξαφνικά με τόσα επιτεύγματα. 'Αλλά είναι γνωστό, ότι ή αρχαία Αίγυπτος πίστευε σε μια ηλιακή θρησκεία. Ό ηλιακός της θεός, ό Ρα, ταξίδευε στους ουρανούς μέσα σε «πλοίο». Κείμενα πού βρέθηκαν στις πυραμίδες του Παλαιού Βασιλείου, περιγράφουν με ζωντάνια τα ουράνια ταξίδια του Φαραώ, πού ασφαλώς έγίνονταν με την βοήθεια των θεών και των «πλοίων» τους. Έτσι οι θεοί και βασιλιάδες, των Αιγυπτίων, καταγίνονταν καί με πτήσεις . . . Ας δούμε όμως τώρα τις ίδιες τις πυραμίδες . . .

Ή «αινιγματική» Σφίγγα και πίσω της ή Μεγάλη Πυραμίδα. Είναι άραγε τυχαίο ότι το ύψος της πυραμίδας του Χέοπος, όταν το πολλαπλασιάσουμε επί χίλια εκατομμύρια, μας δίνει κατά προσέγγιση την απόσταση μεταξύ Γης-'Ηλίου; Δηλαδή 149.892.118 χιλ.; Μπορούμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι βρέθηκαν υπολογισμοί για το βάρος της Γης και ότι το βραχώδες έδαφος, επάνω στο όποιο υψώθηκε ή πυραμίδα, είχε ισοπεδωθεί τόσο προσεκτικά και έπιμελειμένα; Δεν υπάρχει καμμιά ένδειξη πού να εξηγεί γιατί ό Φαραώ Χέωψ διάλεξε αυτό το βραχώδες έδαφος στην έρημο για να κτίσει την πυραμίδα του. Θάλεγε κανείςπώς οι θεοί έπαιξαν το ρόλο τους εδώ, έστω και μέσω του ιερατείου. Γιατί ή πυραμίδα όχι, μόνο διαιρεί ηπείρους και ωκεανούς σε δύο ίσα μέρη, αλλά κείται και στο κέντρο βάρους των ηπείρων.

Εγκάρσια τομή της Μεγάλης Πυραμίδας (του Χέοπος). Ή «αίθουσα του βασιλέως» συμπίπτει με το κέντρο τον κύκλου, τον οποίον η περιφέρεια διέρχεται από τις τρεις κορυφές του τριγώνου.

25

Τέλεια τεχνική Αν τα γεγονότα πού αναφέρονται εδώ δεν είναι τυχαία — και φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο να πιστέψουμε πώς είναι τυχαία —, τότε ή εκλογή της θέσεως για το χτίσιμο της πυραμίδας πρέπει να έγινε από όντα, πού έγνώριζαν κάθε τι σχετικά με το σφαιρικό σχήμα της Γης και την κατανομή ηπείρων και θαλασσών. Πραγματικά, ή μεγάλη Πυραμίδα είναι ή ορατή μαρτυρία μιας τεχνικής, πού δεν κατανοήθηκε. Σήμερα κανείς αρχιτέκτονας δεν θα μπορούσε να χτίσει ένα πανομοιότυπο σαν την Πυραμίδα του Χέοπος, έστω και αν είχε στη διάθεση του όλα τα σύγχρονα τεχνικά μέσα. Δύο εκατομμύρια πεντακόσιες χιλιάδες γιγαντιαίοι ογκόλιθοι έξορύχθηκαν από τα λατομεία, πελεκήθηκαν, μεταφέρθηκαν και συναρμολογήθηκαν με απίστευτη ακρίβεια στη θέση της ανεγέρσεως. Και μέσα βαθειά κατασκευάσθηκαν τέλειες στοές με έγχρωμους τοίχους. Αν οι φιλόπονοι εργάτες είχαν επιτύχει την άξαιρετική απόδοση να τοποθετούν καθημερινώς τον ένα πάνω στον άλλο, δεκάδες ογκολίθους 12 τόννους βάρος τον καθένα για να συναρμολογήσουν τα 2.1/2 εκατομμύρια των ογκολίθων σε μια μεγαλοπρεπή πυραμίδα, θα έχρειάζονταν 654 χρόνια. Ποιος μπορεί να είναι τόσο αφελής για να πιστέψει ότι ή πυραμίδα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά τάφος ενός εκκεντρικού βασιλιά, πού δεν θα ζούσε, φυσικά, επί 654 χρόνια; Και τώρα ας δούμε ένα άλλο μυστήριο του παρελθόντος . . . Οι θεοί, οί αστροναύτες από άλλους κόσμους, πολύ πιο προοδευμένοι άπο το δικό μας κόσμο, γνώριζαν το μυστικό να διατηρούν «τράπεζα σωμάτων» όπως σήμερα τα (δικά μας νοσοκομεία, διατηρούν τράπεζες οστών ή τράπεζες αίματος. Έγνώριζαν το μυστικό να διατηρούν το νεκρό ανθρώπινο σώμα, ώστε να επανέλθει στη ζωή υστέρα από πολλά χρόνια. Τα ερωτήματα αυτά δημιουργούνται από το αίνιγμα πού παρουσιάζουν οι μούμιες και οί τάφοι πού βρέθηκαν στην Αίγυπτο και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Υπάρχει κάθε λόγος να υποθέσουμε, ότι ό προϊστορικός άνθρωπος έπίστευε σε μια πραγματική σωματική επιστροφή, σε μια νέα ζωή και όχι απλώς σε μια πνευμανική ζωή. Σχέδια και Θρύλοι δείχνουν ότι, οι Θεοί ύπόσχονταν ότι θα επέστρεφαν κάποτε από τα αστέρια 26

για να ξαναφέρουν σε μια νέα ζωή τα καλοδιατηρημένα σώματα.. Να πώς μπορεί να εξηγηθεί ή τόσο φροντισμένη μουμιοποίηση των πτωμάτων και ή τοποθέτηση τους σε νεκρικούς θαλάμους και όχι σε τάφους. 'Αλλά ποιος έβαλε την ιδέα για την σωματική ανάσταση στα μυαλά του ειδωλολατρών; Και από πού ξεκίνησε ή πρώτη τολμηρή ιδέα, ότι τα κύτταρα του σώματος έπρεπε να διατηρηθούν, ώστε το σώμα, φυλασσόμενο σε ασφαλές μέρος, να μπορεί να ξυπνήσει σε μια νέα ζωή ύστερα από χιλιάδες χρόνια; Μία βιολογική ανακάλυψη Τον Μάρτιο του 1963, βιολόγοι του Πανεπιστημίου της 'Οκλαχόμα αποκάλυψαν ότι τα κύτταρα του δέρματος της Αιγύπτιας πριγκίπισσας Μήνης μπορούσαν να επανέλθουν στη ζωή. Και ή πριγκίπισσα είχε πεθάνει πριν χιλιάδες χρόνια. Οί 'Αμερικανοί — και αυτό δεν είναι απόρρητο, ασχολούνται σοβαρώς, παράλληλα με το διαστημικό τους πρόγραμμα, και με το πρόβλημα πώς είναι δυνατό να «καταψύχουν» αστροναύτες του μέλλοντος για τα μακρινά τους ταξίδια σε αστέρες πολύ μακρινούς. Μήπως οί μακρινοί — προϊστορικοί ταξιδιώτες του διαστήματος έγνώριζαν αυτό τον τρόπο, πού πρέπει και εμείς να ανακτήσουμε; Μήπως άγνωστες διάνοιες γνώριζαν από τότε πώς να χειρίζονται τα σώματα, ώστε να μπορούν αυτά να επανέλθουν στη ζωή ύστερα από χιλιάδες χρόνια; Έχουμε διαβάσει για ηλικίες Σουμερίων βασιλέων και βιβλικών μορφών πού είναι αδύνατες από βιολογική άποψη. Μήπως αυτός είναι ένας υπαινιγμός για τις απίστευτες αυτές ηλικίες, να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι εκείνοι είχαν μουμιοποιηθεί ή είχαν τεθεί σε κατάψυξη; Αν δεχτούμε αυτή την θεωρία, τότε οί άγνωστοι ταξιδιώτες του Διαστήματος θα πρέπει να είχαν «καταψύξει» μεγάλες προσωπικότητες στην αρχαιότητα — τις βύθισαν σε μακρύ τεχνητό ύπνο, όπως ξαναγυρίσουν στη ζωή. 'Αδύνατο; Γελείο; Εκείνοι πού προβάλλουν τις πιο ανόητες αντιρρήσεις, είναι αυτοί πού νομίζουν ότι υπόκεινται απολύτως και άμειλίκτως στους νόμους της φύσεως. Άλλά μήπως ή ίδια ή φύση δεν παρουσιάζει λαμπρά παραδείγματα χειμερίας νάρκης και άφυπνίσεως;

Υπάρχουν είδη ψαριών, πού όταν καταψύχθηκαν νεκρώθηκαν όταν όμως θερμάνθηκε το περιβάλλον τους ζωήρεψαν και ξανάρχισαν να κολυμπούν σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, Άνθη, νύμφες και σκουλήκια, όχι μόνον πέφτονν σε χειμερία νάρκη άλλά την άνοιξη, εμφανίζονται με καινούργια φορεσιά, Και ή μόδα του 20ού αιώνα Στήν αυλή ενός ναού στο Δελχί υπάρχει μία στήλη από θερμοσυγκολλημένα κομμάτια από σίδηρο. Αύτη ή στήλη έχει μείνει εκτεθειμένη σε όλες τις μετεωρολογικές συνθήκες πάνω από 4.000 χρόνια χωρίς να παρουσιάζει ίχνος σκουριάς. Δεν επηρεάζεται από το θειάφι και το φώσφορο. Εδώ έχουμε να κάνουμε με άγνωστο κράμα, γιατί δεν πρόκειται για προϊστορικά σίδερα. Ό σίδηρος διαβρώνεται και εξαφανίζεται. Προϊστορικοί λίθοι στο Λυσσάκ κοντά στο Πουτού, στη Γαλλία, αποτελούν ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα. Δείχνουν σκίτσα, ανθρώπων πού είναι ντυμένοι σύμφωνα με την σημερινή μόδα, καπέλλα, σακκάκια και παντελόνια σορτ. 'Ποιος σκάλισε τους λίθους; Ποιος μπορεί να φαντασθεί ένα άνθρωπο των σπηλαίων ντυμένο με δέρματα ζώων, να σχεδιάζει στο τοίχο ανθρώπους του 20ού αιώνα; Μερικές θαυμάσιες ζωγραφιές της Λίθινης Εποχής βρέθηκαν, το 1940, στο σπήλαιο του Λασκώ, στη Νότια Γαλλία. Είναι τόσο ζωντανές και ανέπαφες, σαν να έγιναν χθες. Αν οί άνθρωποι των σπηλαίων της λίθινης εποχής ήταν τόσο πρωτόγονοι και άγριοι, δεν θα μπορούσαν να ζωγραφίζουν τόσο θαυμάσιους πίνακες, στους τοίχους των σπηλαίων τους. Στήν οροσειρά Σούμπις, στη δυτική ακτή της Βόρνεο, ανακαλύφθηκε ένα συγκρότημα από σπήλαια, πού είχαν σκαφθεί κλιμακωτά. Έκεί μέσα βρέθηκαν υφάσματα τόσο λεπτοϋφασμένα, πού είναι αδύνατο να φαντασθεί κανείς ότι ήταν έργα αγρίων. Ερωτηματικά, πάρα πολλά ερωτηματικά... Οί πρώτες αμφιβολίες αρχίζουν να δημιουργούνται στην ορθόδοξη ιστορία, αλλά εκείνο πού χρειάζεται να κάνουμε, είναι να ανοίξουμε ένα δρόμο μέσα στο πυκνό και σκοτεινό δάσος του παρελθόντος, Είμαστε οί επιζήσαντες Άρειανοί; Αν ή άποψη, πού υποστηρίζουν οί επιστήμονες στην Ανατολή και

στη Δύση, ότι ό Άρης δηλαδή μπορεί να είχε κάποτε ένα εξελιγμένο πολιτισμό, είναι σωστή, τότε δημιουργείται το ερώτημα, γιατί θα έχει πάψει να υπάρχει σήμερα αυτός ό πολιτισμός; Μήπως οι διάνοιες του Άρη αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ένα νέο περιβάλλον; Μήπως ό πλανήτης τους, πού άρχιζε να χάνει συνεχώς περισσότερο οξυγόνο, τους ανάγκασε να αναζητήσουν νέα εδάφη για την εγκατάσταση τους; Μήπως ή κατάπτωση του πολιτισμού τους προήλθε από κάποια κοσμική καταστροφή; Μήπως μερικοί από τους κατοίκους του Άρη. κατόρθωσαν να διαφύγουν σε κάποιο γειτονικό τους πλανήτη; Άν ή κοσμική καταστροφή είναι ό πιθανός λόγος της εξαφανίσεως ενός τέτοιου πολιτισμού, αυτό θα ενίσχυε τη θεωρία μου περισσότερο, ότι ή Γη δέχτηκε επισκέπτες από το διάστημα σε ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Ή άποψη πώς μια ομάδα άρειανών γιγάντων κατέφυγε στη Γη, όπου και έθεμελίωσε το νέο πολιτισμό του «άνθρώπου του έμφρονος», διαπαιδαγωγώντας τα μισονοήμονα όντα, πού ζούσαν εδώ φαίνεται να είναι δυνατή. Άφού ή βαρύτητα πάνω στον Άρη δεν είναι ή ίδια με την βαρύτητα πάνω στη Γη, μπορούμε να δεχτούμε ότι, οι Άρειανοί ήταν

άνθρωποι βαρύτεροι και ψηλότεροι από τους γήινους. Άν δεχθούμε αυτή την άποψη, θά πρέπει να πιστέψουμε ότι, γίγαντες, πού ήλθαν από τα αστέρια, μπορούσαν να κινήσουν τεράστιους ογκόλιθους. Άλλα νομίζω ότι ό μητρικός τους πλανήτης θά έπρεπε μάλλον να έχει πεδίον βαρύτητος πολύ ίσχυρότερον από το πεδίο βαρύτητας της Γης, για να έχουν στη γη την ικανότητα να μετακινούν τεράστιους ογκολίθους και δίδαξαν στους ανθρώπους τέχνες άγνωστες τότε στη Γη και τελικώς εξαφανίσθηκαν όπως έχω υποστηρήξει σε προηγούμενα άρθρα μου. Κάποια μέρα ό ίδιος ό άνθρωπος θα βρεθεί στην ανάγκη να κάνει ίσως, ό,τι εξαναγκάσθηκαν να κάνουν οι κάτοικοι του Άρη ή μάλλον ενός πλανήτη με ισχυρότερο πεδίο βαρύτητος, να μεταναστεύσει σε άλλον πλανήτη. Υπερπληθυσμός Μέσα σε πολύ λίγους αιώνες, ό πλανήτης μας θα είναι ανησυχητικά πυκνοκατοικημένος. Οί θεωρίες ότι μπορούν να εξαχθούν τροφές από την θάλασσα και να χτισθούν μεγαλοπόλεις στα βάθη των ωκεανών, θ' αποδειχθούν ανεπαρκείς τρόποι για την καταπολέμηση του υπερπληθυσμού.

Γυναίκα της Μαγδαληναίας εποχής κτενισμένη, παπουτσωμένη και ντυμένη με μπλούζα και πανταλόνι. Είναι λιθογράφημα κάποιου κλασσικού προϊστορικού καλλιτέχνη του σπηλαίου Λυσσάκ λέ Σατώ και βρίσκεται στο Μουσείο του Άνθρώπου. Άλλα δεν το δείχνουν στο κοινό! Γιατί άραγε;

Είμαι πεπεισμένος ότι κάποια μέρα θα εγκατασταθούμε σε άλλο πλανήτη και θα προσαρμοστούμε στο κλίμα του, όπως θα έκαναν οί Εσκιμώοι, αν τους μετέφεραν στην Αίγυπτο. Πλανήτες, πού θα δεχθούν την επίσκεψη γιγάντιων διαστημοπλοίων θα κατοικηθούν από τα παιδιά των παιδιών μας. Αυτοί οί απόγονοι μας θά γίνουν άποικοι σε νέους κόσμους, όπως ακριβώς συνέβη στη 'Αμερική και την Αυστραλία στο πρόσφατο παρελθόν. Να γιατί πρέπει να επιταχύνουμε την διαστημική έρευνά. ΟΙ Ιπτάμενοι Δίσκοι 'Αλήθεια, τι συμβαίνει με τους ιπτάμενους δίσκους; Για πολλά χρόνια οί Ρώσοι ειρωνεύονταν τη "Δυτική υστερία" γύρω από τους ιπτάμενους δίσκους, Και δεν είναι πολύς καιρός, πού ή «Πράβδα» έδημοσίευσε μια επίσημη διάψευση για την ύπαρξη τέτοιων αντικειμένων. Πριν 18 χρόνια όμως ένας στρατηγός της αεροπορίας διορίσθηκε πρόεδρος μιας Ρωσικής επιτροπής πού άποστολή της είναι να εξετάσει όλες τις εκθέσεις περί «'Αγνώστων Ιπταμένων Αντικειμένων». Αν παραμερίσουμε τους φαντασιόπληκτους και τα θύματα ομαδικής υστερίας, απομένει ενας σεβαστός αριθμός νηφάλιων παρατηρητών φαινομένων, όπως αυτών για ιπταμένους δίσκους, πού οί εκθέσεις τους δεν μπορούν να περιφρονηθούν σαν άνευθυνολογίες. 'Ανάμεσα τους είναι άνθρωποι, πού γνωρίζουν καλά τα ουράνια φαινόμενα. Δεν γνωρίζω, τι είναι τα ανεξακρίβωτα ουράνια αντικείμενα. Δεν θέλω να πω,, ότι αποδείχθηκε, ότι είναι ιπτάμενα αντικείμενα, πού προέρχονται από άγνωστες διάνοιες, αν και πολύ λίγες αντιρρήσεις θα μπορούσαν να εγερθούν εναντίον μιας τέτοιας υποθέσεως. Στό έβδομο διεθνές συνέδριο ερευνητών αγνώστων ιπταμένων αντικειμένων, το 1967, ο καθηγητής Χέρμαν Όμπερτ, πού είναι γνωστός σαν ό «πατέρας των ταξιδιών του διαστήματος», είπε ότι τα αντικείμενα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν ένα έξω - επιστημονικό πρόβλημα, είναι πιθανό τα διαστημόπλοια αυτά να προέρχονται από άλλους κόσμους. Ό δρ. Όμπερτ είπε: «Προφανώς τα όντα, πού εξαπολύουν αυτά τα αντικείμενα, να βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο πολιτισμού από μας και θα μπορέσουμε να μάθουμε πάρα πολά από αυτά, «άν τα πράγματα εξελιχθούν καλά». 27

Έχουμε κανένα αδιαμφισβήτητο στοιχείο ότι ένας «ιπτάμενος» έπεσε ποτέ στη Γη; Άς εξετάσουμε το εξαιρετικό γεγονός, πού συνέβη στίς 30 Ιουνίου 1908 στη Σιβηρία. Μια πύρινη σφαίρα διέσχισε τον ουρανό και χάθηκε στις στέπες. Επιβάτες του Υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου είδαν μια φλεγόμενη μάζα, πού κατευθυνόταν από το νότο προς το βορρά. Ακούσθηκαν εκρήξεις και σεισμικές δονήσεις σε πολλά μέρη του κόσμου. Ό θόρυβος ακούσθηκε σε ακτίνα 600 μιλλίων. 'Ολόκληρα κοπάδια τάρανδοι εξοντώθηκαν. Νομάμάδες περιδινήθηκαν στον αέρα μαζύ με τις σκηνές τους. Ή πρώτη επιστημονική εξερεύνηση έφθασε επί τόπου μόλις το 1927. Περίμενε να βρει ένα κρατήρα γιγάντιου μετεωρίτη. Έπεσε έξω στους υπολογισμούς της. Οί γεωτρήσεις πού έγιναν δεν απεκάλυψαν κανένα ίχνος μετεωρίτη. Αντίθετα, διαπιστώθηκε, ότι εϊχε γίνει μια τρομακτική έκρηξη. Δένδρα σε απόσταση 37 μίλλια από το κέντρο της εκρήξεως είχαν κουρευθεί στίς κορυφές τους. Κοντύτερα στο σημείο της εκρήξεως, το έδαφος έγινε άγονο. Τα δέντρα είχαν απογυμνωθεί και ξεραθεί και έμοιαζαν με τηλεγραφόξυλα. Πριν άπο έξη χρόνια μια άλλη ομάδα επιστημόνων πήγε στο ίδιο μέρος. Εφοδιασμένη με σύγχρονα όργανα μπό-

ρεσε να διαπιστώσει, ότι στο σημείο εκείνο είχε εκπεμφθεί μεγάλη ποσότητα ραδιενέργειας. Δέντρα σε απόσταση 11 μίλλια από το κέντρο είχαν εκτεθεί σε τόσο ισχυρή ακτινοβολία, πού μπορούσε να προκαλέσει την ανάφλεξη τους. Οί επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι πρέπει να έγινε μία πυρηνική έκρηξη και ύπολόγησαν ότι, ή τεράστια ενέργεια πού άκτινοβολήθηκε, αντιστοιχούσε στην καταστροφική δύναμη μιας άτομοβόμβας των δέκα μεγατόννων. Πολλές θεωρίες διατυπώθηκαν για την πυρηνική αύτη έκρηξη του 1908. Μία Ρωσική υπόθεση ήταν, ότι διανοούμενα όντα άπο άλλο πλανήτη είχαν επιχειρήσει να έλθουν σε επαφή με την Γη χρησιμοποιώντας μία δέσμη άκτίνων λέιζερ πολύ ισχυρή. Προτιμώ τη γνώμη εκείνων, πού υποπτεύονται, ότι ή έκρηξη του μετεωρίτη προκλήθηκε από διάρρηξη της στήλης ενεργείας ενός αγνώστου διαστημοπλοίου. Φανταστικό; "Ισως, άλλα αυτό σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι και αδύνατο; Υπάρχει και ένα άλλο γεγονός, πού επιθυμώ να υπογραμμίσω. Ή ραδιενέργεια γύρω από το κέντρο της εκρήξεως στη Σιβηρία είναι ακόμα και σήμερα δύο φορές υψηλότερη από άλλού. Επισταμένη έρευνα των δέντρων και των ετήσιων δακτυλίων τους

επιβεβαίωσε σημαντική αύξηση της ραδιενέργειας από το 1908 και έδώ, Τώρα πού προσεδαφισθήκαμε στη στη Σελήνη ανοίξαμε το πνεύμα μας στα ταξίδια στο Διάστημα, και επειδή γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα διαστημικά ταξίδια, μπορούμε να εμβαθύνουμε στα μεγάλα μυστήρια της ιστορίας, με μάτια πιο ανοιχτά και χωρίς προκαταλήψεις από άλλοτε. Άς προσέξουμε π,χ. το πέτρινο ανάγλυφο ενός αρχαίου θεού, πού ανακαλύφθηκε στο Παλένκε του Μεξικού. Μία μελέτη ανεπηρέαστη, χωρίς προκαταλήψεις αύτού του ανάγλυφου θα έβαζε σε σκέψη και τον πιο πεισματάρη άρνητή, Ένα άνθρώπινο όν κάθεται σ' ένα όχημα με το πάνω μέρος του σώματος του να γέρνει προς τα εμπρός, σαν να ήταν μοτοσυκλεττιστής. Σήμερα κι' ένα μικρό παιδί θα καταλάβαινε ότι, το όχημα αυτό είναι ένας πύραυλος. Είναι μυτερό εμπρός, ύστερα αλλάζει και παρουσιάζει αύλακιές, πλαταίνει και καταλήγει στη ουρά, πού πετά φλόγες. Το σκυμένο όν κάνει αρκετούς ανεξακρίβωτους έλεγχους, και με το αριστερό του πόδι πατά σ' ένα είδος πηδαλίου. Φορεί κοντό καρρέ πανταλόνι με πλατιά ζώνη, Στό κεφάλι του διακρίνονται σωληνώσεις και στην κορυφή υπάρχει κάτι, πού μοιάζει με κεραία. Ό ταξιδιώτης αυτός του Διαστήματος, για-

Ή περίφημη ταφική πλάκα από το «Ναό των Επιγραφών» του Παλένκε στο Μεξικό. Ένας αστροναύτης όδηγεί ένα διαστημόπλοιο.

28

δέν θα αργήσει να ωριμάσει ο καιρός που θα καταπιασθούμε με τα μυστήρια του παρελθόντος χωρίς προκατάληψη, καί με τη χρησιμοποίηση όλων των τελευταίων επιτευγμάτων της τεχνολογίας. Δεν είναι δικό μας φταίξιμο, αν το πέτρινο ανάγλυφο ενός ταξιδιώτη του Διαστήματος υπάρχει στο Μεξικό. Βαρύ το φταίξιμο είναι να τα ξέρεις όλα αυτά και να άρνήσαι να τα πάρεις στα σοβαρά, Ό άνθρωπος έχει εμπρός του ένα λαμπρό μέλλον, ένα μέλλον, πού θά υπερέχει πολύ από το λαμπρό παρελθόν του. Χρειαζόμαστε την έρευνα του Διαστήματος καί χρειαζόμαστε καί το θάρρος να θεμελιώνουμε σχέδια, πού σήμερα φαίνονται αδύνατα. _ Πως φαίνεται ή Γη από ψηλά Ή ανατολική όψη τον Στόουνχετζ, του αινιγματικού αυτού, μεγαλιθικού μνημείου. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπήρξε ένα τέλειο αστεΌ τουρίστας του Διαστήματος, ροσκοπείο. Ποίοι ήταν οι κατασκευαστές τον; πού οι περιπέτειες του περιγράφονται στο έπος, ήταν ένας άντρας, που τον έλεγαν Ένκιντοΰ. Στήν εβδόμη γραφία δείχνει την ακριβή θέση πινακίδα του Έπους του Γιλγαμές, τι δέν υπάρχει καμμία αμφιβολία των αστέρων πριν από 10.000 χρό- της μυθολογίας Σουμερίων, διαβάγια την ιδιότητά του αυτή, όχι μόνο νια. Με τι τεστ, με ποια διαίσθηση ζουμε, ότι, ο Ένκιντού «πέταξε επί είναι σκυμμένος εμπρός αλλά και οι πρωτόγονοι κάτοικοι των σπη- τέσσερες ώρες πιασμένος από τα νύκοιτάζει με έντεταμένη προσοχή σε λαίων κατόρθωσαν να σχεδιάσουν χια ενός μπρούτζινου άϊτού», Και όργανα, πού είναι τοποθετημένα εμτους αστέρες στη σωστή τους θέση; ή Ιστορία συνεχίζεται έτσι: «Καί πέπρός του. Το μπροστινό του κάθισμα Άπό τι εργαστήρια προήλθαν οι ταξε ψηλότερα άλλες τέσσερες ώρες χωρίζεται με ορθοστάτες από το πίκρυστάλλινοι φακοί; Και τα κοσμή- και είπε. Κοίταξε κάτω τη στεριά, σω τμήμα του οχήματος, στο όποίο ματα από λειωμένη πλατίνα, πώς πώς μοιάζει; Κοίταξε τη θάλασσα, διακρίνονται κιβώτια, κύκλοι και κατασκευάσθηκαν; πού βρέθηκαν σ' πώς σου φαίνεται; Καί ή στεριά σπείρες. Αυτό το ανάγλυφο άραγε ένα οροπέδιο στο Περού. Πώς μπό- έμοιαζε με χυλό καί ή θάλασσα με δεν έχει να μας πει τίποτα; Είναι ρεσαν να λειώσουν την πλατίνα, άφού γούρνα γεμάτη νερό». Είναι φανερό φαντασιοπληξία να το συσχετίσει κααρχίζει να λειώνει σε θερμοκρασία λοιπόν ότι, κάποιο ζωντανό όν πρένείς με τα διαστημικά ταξίδια; 1.800 βαθμών Κελσίου; Εφ' όσον πει να είδε τη Γη από μεγάλο ύψος. είμαστε προετοιμασμένοι να δεχθού- Ή αφήγηση είναι τόσο ακριβής, Άλλες ενδείξεις με, ότι υπήρχε ένας υψηλότερος πο- ώστε αποκλείεται να είναι προϊόν λιτισμός ή μια, το ίδιο ανεπτυγμένη, καθαρής φαντασίας. Ποιος θα μποΣτό Λίβανο υπάρχουν κομμάτια τεχνολογία πριν από τη δική μας, ρούσε να πει πώς ή στεριά έμοιαζε βράχου, σαν γυαλί, πού ονομάζονται δεν μας απομένει τίποτα άλλο από με- χυλό και ή θάλασσα με γούρνα, τηκτίτες, σ' αυτά ό αμερικανός δρ. το να δεχτούμε τη θεωρία μιας επι- αν δεν υπήρχε κάποια ιδέα, γιά το Σταίαρ ανακάλυψε ισότοπα ραδιεσκέψεως από το Διάστημα. Και άλ- πώς φαίνεται ή Γη από ψηλά; Σέ νεργού άργιλίου. Στήν Αίγυπτο και λο μυστήριο από το παρελθόν μπο- άλλη πινακίδα διαβάζουμε ότι ένα στο Ιράκ βρέθηκαν κρυστάλλινοι ρεί να δει κανείς στό Περού. Όχι μεγάλο σύννεφο σκόνης ήλθε άπό φακοί, πού σήμερα μόνο με τη χρήμακρυά από την σημερινή πόλι Κού- μακρυά. Οι ουρανοί βρυχήθηκαν, ή ση οξειδίου του καισίου μπορούν να σκο, μέσα σ' ένα κρατήρα στη βουνο- Γη σείσθηκε καί τέλος «ό θεός-ήλιος κατασκευασθούν, άλλά και το οξείπλαγιά, ό επισκέπτης πέφτει πάνω ήλθε καί άρπαξε τον 'Ενκιντού με διο του καισίου μόνο με ηλεκτροχησ' ένα ογκόλιθο γιγάντιο. Έχει ύψος δυνατά φτερά καί γαμψά νύχια». μική επεξεργασία κατασκευάζεται. Υστερα ανακαλύπτουμε με κατάτετραόροφου σπιτιού καί είναι σκαΣτήν Αίγυπτο υπάρχει ένα κομμάλισμένος με τρόπο πολύ αριστοτε- πλήξη ότι, καθώς μεταφερόταν ματι ύφασμα τόσο λεπτό, πού σήμερα χνικό. Έχει σκαλοπάτια και σπεί- κρυά, ο Ένκιντού «ένοιωσε ότι ένα μόνο σε ειδικό εργοστάσιο και από ρες. Ποιος μπορεί να φαντασθεί ότι μεγάλο βάρος είχε προστεθεί στο σώπολύ ειδικευμένο τεχνίτη θα μποανθρώπινα χέρια ξέθαψαν, καί σκά- μα του καί πώς το σώμα του είχε ρούσε να ύφανθεί. Ξηρές ηλεκτρικές λισαν αυτόν τον ογκόλιθο; Ποια δύ- γίνει βαρύ σαν ογκόλιθου». Πώς μπαταρίες, πού λειτουργούν με βάναμη τον αναποδογύρισε; Ποιές τι- μπορούσαν να ξέρουν οί αρχαίοι ση τη γαλβανική αρχή, επιδεικνύοντάνιες δυνάμεις δούλεψαν εδώ; Πότε χρονικογράφοι ότι το βάρος του σώται στο Μουσείο της Βαγδάτης. Στό θα γίνει ένα αποφασιστικό βήμα για ματος γίνεται βαρύ σαν μολύβι σε ίδιο Μουσείο ό επισκέπτης μπορεί μια πειστική απάντηση στα προϊ- ορισμένη επιτάχυνση; Το ότι ένας να δει ηλεκτρικά στοιχεία με χάλστορικά αινίγματα; Δεν ζητώ από αστροναύτης πιέζεται επάνω στο κινα ηλεκτρόδια καί ένα χάλκινο ηλεάλλους να ασπασθούνε τις θεωρίες κάθισμα του από την δύναμη της κτρολύτη. Στήν ορεινή περιοχή του μου, αλλά περιμένω καί ελπίζω, ότι βαρύτητας κατά την απογείωση, όλα Κοχιστάν, στην 'Ασία, μια σπηλαιο29

έχουν υπολογισθεί από πρώτα, 'Αλλά οι αρχαίοι χρονικογράφοι πώς το ήξεραν αυτό; Άλλα στοιχεία Όσο προσεκτικότερα μελετούμε τα αρχαία μυστήρια, τόσο πολλαπλασιάζονται οί ενδείξεις, πού είναι υπέρ της θεωρίας μου. Και τόσο περισσότερο πείθομαι, ότι άστροναύτες άπό άλλο πλανήτη επισκέφθηκαν τον πλανήτη μας και έγιναν οι θεοί του γήινου ανθρώπου. Το 1900 Έλληνες σφουγγαράδες βρήκαν ένα παλιό ναυάγιο φορτωμένο μαρμάρινα και μπρούτζινα αγάλματα στα ανοικτά των Αντικυθήρων. Αυτοί οί καλλιτεχνικοί θησαυροί διασώθηκαν και οί σχετικές έρευνες έδειξαν ότι το πλοίο πρέπει να είχε βουλιάξει γύρω στην εποχή του Χριστού. Ανάμεσα στα ευρήματα αυτά ήταν ένα όμορφο κομμάτι μέταλλο, πού αποδείχθηκε ότι είχε μεγαλύτερη αξία από όλα τα αγάλματα μαζύ. "Υστερα από συστηματική επεξεργασία, οί αστρονόμοι άνακάκάλυψαν ένα φύλλο από μπρούντζο με κύκλους, επιγραφές και οδοντωτούς τροχούς και αμέσως κατάλαβαν ότι, οι επιγραφές πρέπει να έχουν σχέση με την αστρονομία. Όταν καθαρίσθηκαν πολλά μέρη, ένα παράξενο αντικείμενο ήλθε στο φως: μια μηχανή με κινητούς δείκτες και πολύπλοκες κλίμακες και ζυγούς. Από τη μια πλευρά υπήρχε μια άτρακτος, πού έθετε σε κίνηση όλους τους οδοντωτούς τροχούς σε διάφορες ταχύτητες καθώς περιστρέφονταν. Τους δείκτες προστάτευαν μπρούτζινα καλύμματα, πάνω στα όποια υπήρχαν μακρές επιγραφές. Ό Αμερικάνος καθηγητής Σόλλα Πράϊς είπε ότι το όργανο αυτό ήταν είδος υπολογιστικής μηχανής, πού με τη βοήθεια της παρακολουθούσαν τις κινήσεις της Σελήνης, του Ήλιου και ίσως άλλων αστέρων πλανητών. Ή μηχανή, πού κατασκευάσθηκε το 82 π.Χ., είναι τόσο πολύπλοκη, ώστε είναι αδύνατο σχεδόν να είναι ή πρώτη στο είδος της. Ή ύπαρξη του πλανηταρίου αυτού — όπως και πολλών άλλων κληροδοτημάτων του παρελθόντος — διαψεύδει τις συνηθισμένες εξηγήσεις. Την εποχή του Χριστού ή ίδέα για ένα ουρανό με απλανείς αστέρες, πού να ελάμβανε υπ' όψη της την περιστροφή της Γης, δεν υπήρχε. Και ό Γαλιλαίος, πού «ανακάλυψε» τον αληθινό χαρακτήρα του ούρανού μας, και διώχθηκε για τις αιρετικές του αντιλήψεις, γεννήθηκε μόλις 1500 χρόνια αργότερα. 30

Τα αγάλματα Άλλο μεγάλο μυστήριο — μεγαλύτερο από όλα τα μυστήρια των Πυραμίδων — βρίσκεται στο νησί του Πάσχα, ένα μικρό κομμάτι ξηράς σε απόσταση 2.250 μιλλίων από την άκτή της Χιλής. 'Εδώ οί πρώτοι Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι, πού πάτησαν το πόδι τους στο νησί, στις αρχές του 18ου αιώνος, δεν μπόρεσαν να πιστέψουν στα μάτια τους. Είδαν εκατοντάδες κολοσσιαία αγάλματα σκορπισμένα σε κάθε σημείο του νησιού. 'Ολόκληροι ορεινοί όγκοι εϊχαν μεταμορφωθεί, ηφαιστειογενείς βράχοι, σκληροί σαν ατσάλι, είχαν κοπεί σαν ήταν βούτυρο. Εκατοντάδες γιγαντιαία άγάλ ματα, πού μερικά έχουν ύψος δέκα και είκοσι μέτρα και βάρος περί τους πενήντα τόννους εξακολουθούν ν' άντικρύζουν προκλητικά το σημερινό επισκέπτη. Αρχικά οι κολοσσοί αυτοί φορούσαν «καπέλλα». Ή πέτρα για τα «καπέλλα», πού ζύγιζαν περισσότερο από δέκα τόννους το καθένα, είχε βγεί από λατομεία, πού βρίσκονταν σε διαφορετικά σημεία από την πέτρα των σωμάτων. Τα καπέλλα χρειάσθηκε να υψωθούν στον αέρα για να τοποθετηθούν πάνω στα κεφάλια των αγαλμάτων. Ξύλινες πινακίδες, σκεπασμένες με παράξενα σύμβολα βρέθηκαν επίσης πάνω σε μερικά αγάλματα. Σήμερα. είναι αδύνατο να βροΰμε περισσότερα από δέκα κομμάτια των πινακίδων στα μουσεία του κόσμου και καμμιά από τις επιγραφές

δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμη. Πώς μπορεί να εξηγηθεί το μυστήριο αυτών των γιγάντιων αγαλμάτων; Ποιος τα έκοψε από το βράχο; Πώς τα μετακίνησε; Ή συνηθισμένη εξήγηση ότι γιγάντιοι λίθοι μετακινήθηκαν επάνω σε κυλίνδρους δεν στέκει εδώ, όπως δεν στέκει και στην περίπτωση των τεράστιων ογκολίθων των Πυραμίδων. Γιατί κανένα δέντρο δεν φύεται στο νησί αυτό, πού δεν είναι τίποτα άλλο από μικροσκοπική κηλίδα ηφαιστειογενούς λίθου. Κι' αν ακόμα ευφάνταστοι άνθρωποι είχαν επιχειρήσει να υποθέσουν ότί οί Αιγυπτιακές Πυραμίδες είχαν κτισθεί από μια μεγάλη στρατιά εργατών, αυτό ήταν αδύνατο στο Νησ'ί του Πάσχα άπό έλλειψη εργατικών χεριών. Το νησί δεν μπορούσε να θρέψει περισσότερους από 2000 κατοίκους — μόνο λίγες εκατοντάδες ζουν εκεί σήμερα — και ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού έπρεπε να καλλιεργεί τα άγονα χωράφια, να πηγαίνει για ψάρεμα, ενώ άλλοι να υφαίνουν και να φτιάχνουν σχοινιά. Έργα - κολοσσοί 'Αλλά και αν ακόμα υπήρχαν 2000 άνθρωποι, δεν θα ήταν αρκετοί για να σκαλίσουν αυτές τις κολοσσιαίες μορφές πάνω στη σκληρή ηφαιστειογενή πέτρα με υποτυπώδη εργαλεία, έστω και αν δούλευαν μέρα καί νύκτα. Τότε, ποιος έκανε αυτήν τη δουλειά; Πώς τα κατάφεραν; Και γιατί τα αγάλματα στέκουν γύρω από την παρυφή του νησιού και όχι στο εσωτερικό; Δυστυχώς οί πρώτοι ευρωπαίοι, ιεραπόστολοι έκαναν κάθε τι για να κρατήσουν το σκοτεινό παρελθόν του μικρού νησιού στο σκοτάδι. Έκαψαν τις περισσότερες ξύλινες πινακίδες, απαγόρευσαν τις αρχαίες λατρείες και εξαφάνισαν κάθε είδος παράδοση. Άλλά παρά τις φιλότιμες προσπάθειες αυτών των ευσεβών ανθρώπων, οι ιθαγενείς δεν έπαψαν να ονομάζουν το νησί τους Γη των Άνθρώπων - Πουλιών, όπως εξακολουθούν να το ονομάζουν ακόμα και σήμερα. Και ένας θρύλος πού διασώθηκε από στόμα σε στόμα λέει ότι ιπτάμενοι

Το Εύρημα των Αντικυθήρων. Στό σχέδιο αυτό αποδίδεται με μεγάλη προσέγγιση το σύνολο του μηχανισμού όπως θα ήταν τον 1ο π.Χ. αιώνα.. Ηταν ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής ή όχι;

άνθρωποι αποβιβάστηκαν εδώ καί άναψαν φωτιές στους αρχαίους χρόνους. Ό θρύλος επιβεβαιώνεται από γλυπτές αναπαραστάσεις ιπτάμενων όντων με μεγάλα εκφραστικά μάτια, Όλα τα αρχαιότερα βιβλία της άνθρωπότητος μιλούν χωρίς εξαίρεση για θεούς πού διέσχιζαν τους ουρανούς μέσα σε πλοία, για θεούς πού ήλθαν από τ' άστρα, κατείχαν τρομακτικά όπλα καί ξαναγύρισαν στα άστρα. Γιατί λοιπόν δεν αναζητούμε τους παλιούς θεούς; Οί ράδιοάστρονόμοι μας στέλνουν σήματα στο Σύμπαν για να αποκαταστήσουν επαφή με άγνωστες διάνοιες. Γιατί να μη αναζητήσουμε πρώτα τα ίχνη από άγνωστες διάνοιες πάνω στην ίδια μας την Γη; Τα ίχνη αυτά υπάρχουν καί είναι ορατά σε όλους μας. Περί τα 2000 χρόνια πριν από την χρονολογία μας οι Σουμέριοι άρχισαν να καταγράφουν το ένδοξο παρελθόν του έθνους τους. Οί Σουμέριοι Δεν γνωρίζουμε από που ήλθαν οι άνθρωποι άλλα γνωρίζουμε ότι έφεραν μαζύ τους ένα ανώτερο πολιτισμό ένα πιο προχωρημένο πολιτισμό πού επέβαλαν στους μισοβάρβαρους ακόμα Σημίτες. 'Η αστρονομία τους ήτο πάρα πολύ ανεπτυγμένη. Τα αστεροσκοπεία τους επέτυχαν μετρήσεις της περιστροφής της Γης πού δεν διαφέρουν από τους σημερινούς υπολογισμούς παρά μόνον κατά 0,4 του δευτερολέπτου. Ας βγάλουμε λοιπόν τις παρωπίδες καί ας δούμε το παρελθόν με νέα μάτια. Ας υποθέσουμε ότι οί Σουμέριοι- δέχτηκαν την επίσκεψη αστροναυτών από άλλον πλανήτη εδώ καί χιλιάδες χρόνια. Αρχαίες πινακίδες δείχνουν ότι κάθε εικόνα θεού συνδεόταν επίσης με ένα άστρο. Τα άστρα εικονίζονταν όπως τα σχεδιάζουμε σήμερα. Το αξιοσημείωτο δε είναι ότι τα άστρα αυτά περιβάλλονται από πλανήτες διαφόρων μεγεθών. Πώς οί Σουμέριοι πού δεν διέθεταν τα τεχνητά μέσα να παρατηρούν τους ουρανούς ήξεραν ότι κάθε αστέρι έχει πλανήτες; Μια πού το ζήτημα των ταξιδιών στο Διάστημα δεν είχε τεθεί εδώ καί έκατο χρόνια οι άμεσοι προγονοί μας δεν ήταν δυνατόν να είχαν σκεφθεί για το αν οί μακρινοί μας πρόγονοι, είχαν δεχθεί επισκέπτες από το Διάστημα. Ας φαντασθούμε το φρικιαστικό ενδεχόμενο ότι ό πολιτισμός μας καταστράφηκε σ' ένα πόλεμο με βόμβες υδρογόνου. " Υ σ τ ε ρ α από πέντε χιλιάδες χρόνια οί αρ-

χαιολόγοι θα εύρισκαν κομμάτια του αγάλματος της Ελευθερίας. Σύμφωνα με τον σημερινό μας τρόπο «του σκέπτεσθαι» θα πίστευαν πώς έχουν να κάνουν με άγνωστη θεότητα, ίσως με ένα θεό του πυρός (λόγω πυρσού), ή με ηλιακό θεό λόγω των άκτίνων γύρω από το κεφάλι του αγάλματος. Ποτέ δεν θα τολμούσαν να πουν, ότι είχαν εμπρός τους απλώς ένα άγαλμα. Αν θέλουμε να αποδυθούμε σε σοβαρή προσπάθεια για την αποκάλυψη της αλήθειας οφείλουμε να αρχίσουμε να αμφιβάλλουμε για το κάθε τι, πού δεχόμαστε άλλοτε σαν αλήθεια. Επειδή οι θεωρίες μου δεν συμφωνούν με το μωσαϊκό της πατροπαράδοτης αρχαιολογίας, οί ειδικοί αρχαιολόγοι θα τις χαρακτηρίσουν ουτοπίες. Άλλά. επιτρέπεται να κλείνουμε τα μάτια μας καί να βουλώνουμε τα αυτιά μας επειδή νέες ιδέες χαρακτηρίζονται σαν αιρετικές καί παράλογες; στο κάτωκάτω εδώ καί πενήντα χρόνια ή ιδέα μιας προσεδαφίσεως στη Σελήνη ήταν παράλογη. Τίποτα πια δεν είναι απίστευτο. Όποιος δεν το παραδέχεται αυτό σήμερα, θα συντριβεί από την πραγματικότητα του αύριο. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, τα γιγάντια βήματα της τεχνολογίας, πού είδαν οι παππούδες μας, ήταν το ίδιο ιλιγγιώδη στις μέρες τους... οί σιδηρόδρομοι, ό ηλεκτρισμός, ό τηλέγραφος, το πρώτο αυτοκίνητο, το πρώτο αεροπλάνο. Βλέπουμε έγχρωμη τηλεόραση, την εξαπόλυση των διαστημοπλοίων καί παίρνουμε φωτογραφίες μέσω των δορυφόρων. Το παρελθόν είναι γεμάτο από άγνω-

Ένα «Μοάϊ» στημένο σ' ένα βωμό "αχού φορώντας καπέλλο"

Αινιγματικές avθρωπόμορφες φιγούρες της παραλίας Ήταν μνήμες θεών; στους θεούς,, πού επισκέφτηκαν τη Γη με έπηνδρωμένα διαστημόπλοια. Μυστικά όπλα. καί απίστευτος πλούτος τεχνικών επιτευγμάτων αρχίζουν να ανακαλύπτονται πάλι σήμερα. Υπάρχει κάτι το αντιφατικό στην αρχαιολογία μας,: άνακαλύπτουμε ηλεκτρικές μπαταρίες, παράξενα όντα με τέλειες στολές αστροναυτών, ολόκληρη σειρά αδιανόητων πραγμάτων στην απώτερη αρχαιότητα, αλλά κανείς αρχαιολόγος δεν αναρωτήθηκε, πώς οί «πρωτόγονοι.» άνθρωποι. απόκτησαν την ικανότητα να τα δημιουργήσουν. Σήμερα κατέχουμε τα μέσα να ανακαλύψουμε κάθε τι σχετικά με το παρελθόν μας, Σύγχρονα εργαστήρια θά πρέπει να αναλάβουν το έργο της αρχαιολογικής έρευνας, Οί αρχαιολόγοι οφείλουν να επισκεφθούν τα κατεστραμμένα κέντρα του παρελθόντος με υπερευαίσθητα όργανα μετρήσεως. 'Αναμνήσεις από το παρελθόν υπάρχουν. Τα πράγματα, πού δεν ξαίρουμε σήμερα, υπάρχουν κρυμμένα στο Σύμπαν. Ισως μερικά μυστικά να διαλευκανθούν. Σήμερα, αύριο, κάποτε, Τό Σύμπαν δέν γνωρίζει χρόνο καί καμμιά αντίληψη για το χρόνο.* Erich von Daniken 31

οι πολιτισμοί Των Πουλιών με τα σιδερένια σώματα

• ολμεκ ·

Ή παράξενη μελαγχολία είναι τυπική στήν τέχνη των ΟΛΜΕΚ. Στά γλυπτά είναι διάχυτη ή τάση αυτή. Ό συνεργάτης μας Βασ. Γιαρήμουστας μας ξεναγεί στο μυστήριο των Πολιτισμών της Κεντρικής Αμερικής. Σέ μια σειρά άρθρων θα αναφερθούμε στους πολυάριθμους λαούς και πολιτισμούς, πού αναπτύχθηκαν στην ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗ με χρονολογική ιστορική κατάταξη και θα εξετάσουμε την ανάπτυξη τους, την κοινωνική μορφή, τις τέχνες και επιστήμες, πού διαμόρφωσαν μέχρι της τελικής παρακμής, καταστροφής, υποταγής ή εξαφανίσεως τους χωρίς ίχνη. Θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε το πλήθος των μυστηρίων, από τα οποία περιβάλλονται οί λαοί αυτοί, τα ερωτηματικά πού μας θέτουν και πού είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι υπήρχαν κάποτε όπως μας παρουσιάζονται σήμερα με την εκπληκτική συναρπαστικότητα των μνημείων τους. Τα οποία όμως δεν μας έξηγούν, γιατί οί πολιτισμοί αυτοί σταμάτησαν να υπάρχουν ή γιατί χάθηκαν. Τα πάντα καλύπτονται με πέπλο μυστηρίου, δημιουργώντας έτσι το θρύλο των χαμένων πολιτειών ή τους θρύλους για τους πολιτισμούς «των πουλιών με τα σιδερένια σώματα», πού ήρθαν από κάπου μακριά. Πόλεις ολόκληρες σκεπασμένες από την πυκνή βλάστηση των τροπικών δασών βουβές, έρημες, σιωπηλές, μάρτυρες φαντασμαγορικών τελετών, θαυμαστών ήμερών δόξας, πού περίμεναν καρτερικά τους 32

ΒΑΣ,

ΓΙΑΡΗΜΟΥΣΤΑ

ριψοκίνδυνους εξερευνητές να τις αποκαλύψουν, να μιλήσει για αυτές ξανά ό κόσμος. Άλλες καταστραμμένες από βίαιο θάνατο, ζούσαν σε θρύλους, πού μιλούσαν από γενιά σε γενιά για την περήφανη κάποτε ύπαρξή τους. Γράφοντας τις γραμμές αυτές αισθάνομαι να με κατέχει ή συγκίνηση, ή χαρά και ή Ικανοποίηση, ή ίδια πού ασφαλώς θα ένοιωσαν και οί πρώτοι αρχαιολόγοι όταν υπερνικώντας τους κινδύνους, τις δυσκολίες και με οδηγό μόνο παλιά χειρόγραφα ή την φαντασία εύρισκαν τα πρώτα δείγματα των πολιτισμών αυτών. Οί πολιτισμοί, πού αναπτύχθηκαν στη ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗ, έκινήθηκαν σε μια περιοχή, πού σήμερα πολιτικά περιλαμβάνει τα κράτη πού φαίνονται στο σχήμ« (Ι) & σχήμα (2), Όπως θα εξετάσουμε πιο κάτω, πιστευόταν ότι οί πολιτισμοί των αμερικανικών φυλών δεν είχαν συγγενική επαφή μεταξύ τους, ούτε κοινωνική σύνδεση και ότι ή τεχνική τους ήταν διαφορετική, Το συμπέρασμα αυτό οφειλόταν στη γεωγραφική μορφολογία του εδάφους. Φυσικές οροσειρές, πυκνή βλάστηση, εύφορες περιοχές έπρεπε να περιόριζαν τη μεταναστευτική και εξερευνητική μετακίνηση τους. Οί περισσότερες απ' τις κοινωνίες αυτές αναπτύχθηκαν στις εσωτερικές πεδιάδες και στις οροσειρές και λιγότερο σε περιοχές πού γειτόνευαν ρε

τις ακτές. Επομένως μια κάποια επαφή μεταξύ τους για ανταλλαγή προϊόντων δεν ήταν αρκετή να επηρεάσει την τεχνοτροπία, τους Με τις τελευταίες όμως ανακαλύψεις διαπιστώθηκε ότι οί πολιτισμοί των ΜΑΓΙΑ και ΑΖΤΕΚΩΝ, στηρίχτηκαν στους παλαιότερους πολιτισμούς των άλλων φυλών και αναπτύχθηκαν διαμορφώνοντας δική τους τεχνική. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ Οί Αρχαιολόγοι συνήθως διαιροϋν την Ιστορία από το 2.000 π.Χ. μέχρι την Ισπανική κατάκτηση πού άρχισε με τον Κολόμβο, το 1493. Με τις ημερομηνίες της Ισπανικής κατακτήσεως συμφωνούμε, εφ' όσον ήταν και ή αρχή του τέλους των πολιτισμών αυτών και της καταστροφής τους με την δικαιολογία ότι έπρεπε να άκπολιτισθούν να προσηλυτισθούν. Ή καταστροφή των μνημείων,γραπτών, ή εξαφάνιση στοιχείων, των πολιτισμών αύτών άποτελούν μετά την καταστροφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας από τους Ρωμαίους, το δεύτερο ανεπανόρθωτο ιστορικό έγκλημα. 'Αλλά το 2.000 π.Χ. είναι χρονολογικό όριο πολύ μικρό για να περιλάβει ανάπτυξη τόσων πολιτισμών,· τόσων έργων τέχνης, μνημείων και πολέμων για την

επικράτηση της μιας φυλής επί της άλλης. 'Αφαιρώ λοιπόν τη χρονική δέσμευση για τίς π.Χ. περιόδους, για τις όποιες θά αναφερόμαστε με τις λέξεις περί ή περίπου εφόσον δέν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι. 'Από τις διάφορες ανασκαφές έχουμε τίς πρώτες ενδείξεις, ότι γύρω στο 6.000 π.Χ., οί ιθαγενείς φυλές άρχισαν να γνωρίζουν ορισμένα είδη φυτών, και να αντιλαμβάνονται ότι ήταν αναγκαία για την επιβίωση τους. 'Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει και ό μερικός σχηματισμός συνοικισμών. Οί συνοικισμοί αυτοί όμως δεν ήταν μόνιμοι, διαρκούσαν μόνο όσο επαρκούσε ή υποτυπώδης διατροφή στην ορισμένη περιοχή, ή γύρω από αυτήν. Όταν ή περίοδος τελείωνε, τότε τα νομαδικά φύλα μετακινούνταν άλλου. Αυτό ήταν φυσικό, γιατί ό σχηματισμός μονίμων χωριών και πόλεων προϋποθέτει, ακόμα και σήμερα, ένα συνεχή εφοδιασμό με είδη διατροφής σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ή κατάσταση αυτή συνεχιζόταν για πολλά χρόνια. Ταυτόχρονα όμως ή ανάγκη των φυτικών αυτών ειδών καί ό συνεχής αγώνας για την εξεύρεση τους θα πρέπει να ένέβαλλε την απλή σκέψη να προσπαθήσουν να διαφυλάξουν μια ποσότητα από αυτά καί να την παίρνουν μαζί τους στις μετακινήσεις τους. θα πρέπει να συνέβαιναν καί διάφορα γεγονότα κατά τη μεταφορά αυτή των ειδών. Δηλαδή άλλα από αυτά να καταστρέφονταν, αλλά να παρέμεναν αναλλοίωτα, καί άλλα να έβγαζαν ρίζες έτοιμες να φυτρώσουν. Έτσι λοιπόν, από τίς καθημερινές απλές παρατηρήσεις καί από τίς φυσικές βιολογικές εξελίξεις σχημάτιζαν γνώσεις εμπειρικές. Παράλληλα όμως ό χώρος, στον όποιο κινήθηκκν τα Ιθαγενή φύλα έπρόσφερε πολλές φυσικές ποικιλίες αυτοφυών φυτών, πού βοηθούσαν στη δημιουργία μιας μεταβατικής εξελικτικής κατάστασης. 'Αποτέλεσμα όλων αυτών των συνεχών προσπαθειών καί εξελίξεων των διαφόρων ειδών, ήταν το γεγονός ότι με την απόβαση των Ισπανών υπήρχαν ή ΚΟΛΟΚΥΝΘΗ, ό πολτός της ΚΟΛΟΚΥΝΘΗΣ, το ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ, ή ντομάτα, ή γλυκοπατάτα, ή ΚΟΚΚΙΝΟΠΙΠΕΡ1Α, ή ΒΑΝΙΛΙΑ, το ΚΑ ΚΑΟ, το AVOCADO, εϊδος φρούτο», ή ΤΑΠΟΚΑ, ή ΑΣΠΡΗ ΠΑΤΑΤΑ, ό ανανάς, ό καπνός, ως και σειρές ακόμα φυσικών ειδών, που χρησιμοποιού-

'Αρχαιολογικές παρατηρήσεις στην Μεσοαμερική απέδειξαν ότι με τον έλεγχο της εξελίξεως των φυτών οί κάτοικοι παρήγαγαν είδη τροφών όπως ή κολοκύνθη, ό τοματοπολτός, τα φασόλια, προϊόντα τα όποία ήταν άγνωστα ακόμη στο Παλαιό Κόσμο.

33

σαν για φάρμακα, αντιπυρετικά, αναλγητικά, εμετικά, έφιδρωτικά, άντιδιαρροϊκά και πολλά άλλα, πού σήμερα κατασκευάσθηκαν τεχνητά. Στό ζωικό βασίλειο είχαν σαν κατοικίδια το σκύλο, τον γάλο (ινδιάνο) και τον ίνδόχοιρο, την προβοκάμηλο. Το κλειδί όμως της αναπτύξεως όλων των λαών της ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗΣ ήταν το ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ, γιατί ήταν ή βασική τροφή τους και χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε πολιτισμοί σαν τους ΟΛΜΕΚ ΤΟΛΤΕΚ - ΑΖΤΕΚ - ΜΑΓΙΑ. Αξίζει να αναφέρουμε περιληπτικώς τον βοτανολόγο Paul C. Mangelsdorf και τον ανθρωπολόγο τον Dr. Richard Macneish, οί όποιοι απέδειξαν τη διασταύρωση δύο ειδών καλαμποκιού και παράλληλα με τα πειράματα τους έκαναν και ανακαλύψεις στη κοιλάδα του Tehuacan. Κατά το διάστημα 6.000 - 2.000 π.Χ., έχουμε μία συνεχή εναλλαγή επιβιώσεως και έπικρατήσεως των διαφόρων θρύλων μεταξύ τους, αλλά και μια συνεχή πρόοδο κοινωνικής μορφής με σχηματισμούς μόνιμων οικισμών, ανάπτυξη καλλιέργειας και παρουσία πρώτων δειγμάτων κεραμεικής τέχνης. Ό πρώτος πολιτισμός, πού δημιούργησε μορφές τέχνης καί οργανώθηκε σε μια μόνιμη κοινωνία ήταν οί ΟΛΜΕΚ. Ό λαός αυτός ήταν εγκατεστημένος στο βόρειοκεντρικό τμήμα του ΜΕΞΙΚΟΥ κοντά στις ακτές του κόλπου CAMPECHE ανάμεσα σε ζούγκλες και βάλτους. Το όνομα ΟΛΜΕΚ αντιπροσωπεύει κατά τους αρχαιολόγους, τον πολιτισμό τους καί την ιδιόμορφη τέχνη τους. Τα κύρια κέντρα αναπτύξεως του ήταν τρεις πόλεις, ή LA VENTA, το SAN LORENZO και ή TRES ZAPOTES. Από την περιοχή αυτή οί ΟΛΜΕΚ επιχειρούσαν μακρινά ταξίδια για να προμηθευθούν τις πρώτες ύλες, πού είχαν ανάγκη. Χρησιμοποιούσαν περάσματα μέσα από τις ζούγκλες, βουνά, ποταμούς και φυσικούς δρόμους. Τοποθετούσαν σημάδια για τον προσανατολισμό τους για την επιστροφή τους. Ποιοι ήταν οί ΟΛΜΕΚ, Τι γλώσσα μιλούσαν; Και τι όνομα είχε ή γενέτειρα τους, πού σκεπάστηκε από τη Ζούγκλα; Για να δώσουμε μιαν απάντηση θα ανατρέξουμε στους θρύλους καί την παράδοση, πού αναφέρεται στη γλώσσα NAHUALT καί αρχίζει. «Από

Το κολοσσιαίο κεφάλι από την LA VENTA είναι ενδεικτικό πορτραίτο ενός προσώπου του οποίου τα νεγρικού τύπον χαρακτηριστικά είναι πολύ φανερά,, κυρίως ή μύτη και τα μήλα τον πρόσωπον. Το γλυπτό είναι θαυμάσιο. Διακρίνεται ένα είδος κράνους καί προστατευτικά αντικείμενα στ' αυτιά. Το ολικό του βάρος φτάνει τους 20 τόνους. Ανακαλύφτηκε το 1939 από τον MATTHEW STIRLING του SMITHSONIAN INSTITUTION, ό όποιος υπαστήριξε ότι ό πολιτισμός των ΟΛΜΕΚ ήταν προγενέστερος κάθε άλλου στην Μεσοαμερική. ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ» . . . οί πρόγονοι μας έφθασαν μέσω της θάλασσας καί σε μια περιοχή βορείως της σημερινής Έπαρχίας VERACRUZ. Άπό εκεί ακολουθώντας τα παράλια κατέβηκαν νότια καί κατέληξαν σε μια τοποθεσία, πού ονομάζεται ΤΑΜΟΑΝCHAN. Μεταξύ τους βρισκόταν καί ένας σοφός ηλικιωμένος άνδρας, πού κρατούσε όλα τα γραπτά, τα βιβλία, τις ζωγραφικές. Έπειτα, μια μέρα εγκατέλειψαν ξαφνικά την TAMOANCHAN μεταφέροντας μαζί με όλα αυτά την εικόνα του θεού τους, Τέσσερες όμως απ' αυτούς αποφάσισαν να μεταδώσουν τον πολιτισμό μόνοι τους. Έτσι διαίρεσαν το βιβλίο των ήμερων (260 μέρες), το βιβλίο των ετών, το βιβλίο των όνείρων ... καί ξεκίνησαν προς διάφορες κατευθύνσεις . . . Έφθασαν σε μια τοπο-

Ή δραστηριότητα των ΟΛΜΕΚ δεν έδωσε μόνο σαν δείγματα τα κλασσικά μνημεία από βασάλτη αλλά και εκατοντάδες μικρά αγάλματα διαφόρων μορφών. Αυτά είναι από ένα τάφο από την LAS BOCAS, 35 μίλια ανατολικά της CHALCATZINGO. Τα αγαλματίδια αυτά παρουσιάζουν διάφορες στάσεις καί άπεκονίσεις τύπων και χαρακτήρων συγγενικών σήμερα λαών όπως τα No 5 και 6 πού μοιάζουν με αφρικανικά φύλλα.

θεσία, πού ονομάζεται THETIHUACAN. Εκεί έκτισαν πυραμίδες πρόν τιμή του ΗΛΙΟΥ και της ΣΕΛΗΝΗΣ», — Θα γνωρίζαμε όλη την ιστορία της γενέτειρας πόλεως TAMOANCHAN, αν ό αυτοκράτορας των AΖTEΚ ITZCOAL δεν έκαιγε τά ιστορικά βιβλία, πού υπήρχαν, δικαιολογώντας την ενέργεια του λέγοντας ότι «Δεν είναι ανάγκη όλος ο κοινός λαός να γνωρίζει τα γραπτά αυτά». Μια ακόμα λεπτομέρεια για την ονομασία της πόλεως TAMOANCHAN. Δεν υπάρχει αντιστοιχία στη γλώσσα των AZTEC. "Ισως να προήλθε από τη λέξη TEMOOATOCHA, πού σημαίνει «Ζητούμε τα σπίτια μας». 'Αλλά στη γλώσσα των ΜΑΓΙΑ υπάρχει ή λέξη, Τα, πού σημαίνει «προς», ή λέξη "ΜΟΑΝ" πού σημαίνει το μυθικό πουλί εξουσιαστής της κολάσεως ή λέξη «CHAN» πού είναι ο αρχαϊκός σχηματισμός του CAN ή CAAN, πού σημαίνει φίδι ή ουρανός. Δηλαδή σε πλήρη μετάφραση μπορεί ν' αποδοθεί «ή Χώρα του Φιδιοϋ - Πουλί» και επειδή ή γλώσσα πάλι των ΜΑΓΙΑ είναι γεμάτη όμόνυμα, μπορεί να εξηγηθεί καί ως «ή πόλις του Βροχερού Ούρανού». 'Η γενέτειρα πόλη TAMOANCHAN ίσως να ιδρύθηκε στην ορεινή περιοχή της TUXLA (από όπου εύρισκαν και το υλικό της πέτρας), κοντά στη πόλη TRES ZAPOTES. Στή περιοχή αυτή και γύρω από την θαυμάσιας ωραιότητας λίμνη CATEMACO υπάρχουν δεκάδες κώνοι μικρών ηφαιστείων, έπομένως, στην πόλη LA VENIA ή κατασκευή της πυραμίδας ήταν μια μίμηση ηφαιστείου, ήταν δηλαδή μια απομίμηση της φύσεως. Οί ΟΛΜΕΚ λοιπόν, κατασκεύασαν το μνημείο αυτό για να τους θυμίζει την αρχική γενέτειρα μητρόπολη. 'Ανασκαφές όμως στη περιοχή TUXTLA είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Τα ηφαίστεια της περιοχής αυτής ήταν εν ενεργεία μέχρι τον 18 αιώνα. Έτσι λάβα καί πέτρες έχουν σκεπάσει τη γύρω περιοχή καί οί μαρτυρίες βρίσκονται πολλά μέτρα θαμμένες. Το 1869 το περιοδικό ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ δημοσίευσε ένα σύντομο σημείωμα γραμμένο από τον J.M. MELGAR πού έγραφε: «Το 1862 βρισκόμενος στο χωριό SAN ADRES TUXTLA της πολιτείας VERA, GRUZ, MEXICO έμαθα ότι. ένα κολοσσιαίο κεφάλι, είχε ανακαλυφθεί μερικά χρόνια πριν κατά τον εξής τρόπο: Κάποιος χωρικός καθώς εργαζόταν στη φυτεία ζαχαροκάλαμου στη πεδιάδα του SAN MARTΙN, ανακάλυψε στην επιφάνεια του εδάφους κάτι, πού Σειρά αγαλματιδίων πού βρέθηκαν στους παρμένες απo διάφορες σκηνές της ζωής.

έμοιαζε με μεγάλη κατσαρόλα ανάποδα θαμμένη Ειδοποίησε τον ιδιοκτήτη της περιοχής καί με ανασκαφές βρήκαν το γλυπτό αυτό, πού είχε ύψος 2 μ και πολύ βάρος. Έτσι το άφησαν επί τόπου. ...Όταν έφθασα στη περιοχή, ζήτησα από τον ιδιοκτήτη την άδεια να επισκεφθώ το σημείο της άνακαλύψεως. Επήγαμε, και έμεινα κατάπληκτος. Είναι μια εργασία τέχνης, είναι χωρίς υπερβολές ένα θαυμάσιο γλυπτό, από βασάλτη. Έκείνο που μου προξενεί εντύπωση είναι ότι ή μορφή έχει Νεγροειδή χαρακτηριστικά μύτη, χείλια καί μήλα

Άλλο ένα άγαλμα από την La Aenta, προσώπου εξογκωμένα. Σκέπτομαι μήπως, καί αν έχουν έλθει στη περιοχή Νεγρικές φυλές ή στοιχεία». Έτσι τελείωνε το σημείωμα. Τόσο σίγουρος όμως ήταν ό MELGAR για την παρατήρηση του αυτή. ώστε προσπάθησε να συσχετίσει γεγονότα, που να το αποδεικνύουν. Έτσι το 1871 γράφει μια θεωρία υποστηρίζοντας ότι ΝΕΓΡΙΚΕΣ ΦΥΛΕΣ είχαν ταξιδεύσει ως το κόλπο του MEXICO. 'Ανεξάρτητα από την θεωρία του αυτή όμως πρέπει να σημειωθεί, ότι αξίζει την τιμή να χαρακτηρισθεί σαν ο καθοδηγητής, που παρότρυνε τους μετέπειτα ερευνητές και τους παρακίνησε για την ανατάφους του TLATILCO. Παριστάνουν μορφές

κάλυψη τoυ πολιτισμού των ΟΛΜΕΚ Το 1905 ό Γερμανός EDUARD SELEV και ή γυναίκα του επισκέπτονται το σημείο αυτό, διακόπτοντας έτσι την πολύχρονη σιωπή της άνακαλύψεως. Άλλα καί πάλι, έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια μέχρι το 1925. Τον ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ του 1925 ό Δανέζος FRANS BLOM συνοδευόμενος από τον 'Αμερικανό άνθρωπολόγο OLIVER LA FARGE αποβιβάζονται στο μικρό λιμάνι TONALA, εκβολή του όμόνυμου ποταμού και με ένα μικρό σκάφος ανέρχονται τον ποταμό αντίθετα με τα ρεύματα και φθάνουν στην LA VENTA για την οποία είχαν συγκεντρώσει πληροφορίες καί διάφορες ιστορίες. Επακολουθεί ή ανακάλυψη της LA VENTA, της μεγαλύτερης πόλεως του πολιτισμού των OLMEC, και μεγάλου άριθμού γλυπτών. 'Ακόμη ένα κολοσσιαίο κεφάλι ανακαλύπτεται άλλά οί δύο μελετητές, για είρωνία της τύχης, δεν εξετάζουν τα στοιχεία υπό νέο πρίσμα, άλλά παραλληλίζουν τις απόψεις τους ότι τα ευρήματα καί οί ανακαλύψεις ανήκουν στον πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ. Μέχρι τη στιγμή εκείνη το όνομα OLMEC, πού κατά μετάφραση σημαίνει. «Ό λαός από την χώραν, που παράγεται λάστιχο», υπήρχε από πολλά χρόνια πρίν, από την Ισπανική κατάκτηση και αναφερόταν για ένα λαό, πού βρισκόταν μεταξύ VERACRUZ καί TABASCO αλλά κανείς από τους ερευνητές αρχαιολόγους δεν καθιέρωνε και δεν όριστικοποιούσε την ονομασία αυτή. Ισως όπως αναφέραμε και προηγουμένως, επειδή τα ευρήματα αυτά συσχετίζονταν με τον πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ. Το 1929 ό MARSHALL SAVILLE Διευθυντής του Μουσείου ΙΝΔΙΚΟΥ της Ν. Υόρκης συγκρίνει τη τέχνη του γλύπτου στο SAN MARTIN με μικρά αντικείμενα από JA DE (είδος Πράσινης πέτρας) πού βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου καί υποστηρίζει ότι είναι της αυτής τεχνοτροπίας και ότι είχε δημιουργηθεί από ένα πολιτισμό πού ονομαζόταν OLMEC. Έτσι αρχίζει να παρουσιάζεται ή ονομασία αυτή στα επιστημονικά δελτία και συγγράμματα.

Ό πρώτος άρχαιαλόγος που έξερεύνησε τις τοποθεσίες των ΟΛΜΕΚ στο Βοριοανατολικό MEXICO ήταν ό Frans Blom, ό οποίος μαζί με τόν Αμερικανό συγγραφέα καί ανθρωπολόγο Oliver laFarge ταξίδεψαν μέσα στίς ζούγκλες της VERACRUZ καί τον TABASCO το 1925. Στις παρατηρήσεις τους ανέφεραν ότι ό πολιτισμός, πού ανακάλυψαν δεν ήταν ξεχωριστός, αλλά τα προγονικά υπολλείματα πριν από την ανάπτυξη των ΜΑΓΙΑ. 36

Το 1932 ό 'Αμερικανός αρχαιολόγος GEORGE VAILLANT αναφέρει ότι από το 1928 ανακάλυπτε αρχαία χωριά, οικισμούς στη κοιλάδα του MEXICO, πού ανήκαν σε προκλασσικούς σχηματισμούς, πρωτόγονης οργανωτικής αναπτύξεως, σύμφωνα με τις απόψεις του MARSHALL SAVILLE και με την ονομασία OLMEC. Το 1932 επίσης ό 'Αμερικανός ιδιοκτήτης φυτειών στη VERA CRUZ ό ALBERT WEYERSTALL, ανακαλύπτει έρασιτεχνικώς ευρήματα στην περιοχή TRES ZAPOTES. Όταν ό ίδιος επισκέπτεται την πόλη VILLAHERMGSA στο TABASCO και εξετάζει τα ευρήματα της περιοχής της LA VENTA λέγει τα εξής: «Όταν ρώτησα ένα αρχαιολόγο γι' αυτά τα παράξενα είδωλα, μου έγραψε ότι πρέπει να ανήκουν σε ένα πολιτισμό αρχαιότερο των ΜΑΓΙΑ, δηλαδή περίπου τρεις χιλιάδες χρόνια πριν ...». Ποιος ήταν αυτός ό θαυμάσιος προφήτης; Ό MATTNEW STIRLING ό όποιος το 1918 ήταν σπουδαστής του Πανεπιστημίου της Καλλιφόρνιας, όταν είδε μια φωτογραφία ενός αγάλματος από JADE «το μωρό πού κλαίει» στο μουσείο του Βερολίνου, άρχισε να σκέπτεται τις πιθανότητες της αναπτύξεως ενός πολιτισμοϋ ανεξάρτητου από τις άλλες φυλές. Μετά την αποφοίτηση του εργάζεται στο SMITHSONIAN INSTITUTION καί συνεχίζει να σκέπτεται να συγκεντρώσει μεθοδικά πληροφορίες. Επίσης κάνει την έξης παρατήρηση: ότι αντικείμενα με την ίδια τεχνοτροπία και από το ίδιο υλικό, JADE, δεν είχαν βρεθεί μεταξύ των άλλων πολιτισμών της ΜΕΣΌΑΜΕΡΓΚΗΣ. . . Διάβαζε! τις εργασίες του BLOM καί LA FARGE καί ό,τι ακόμα μπορεί να του χρησιμεύσει αργότερα. Έτσι λοιπόν, γύρω στα 1938 μεταξύ των αρχαιολόγων είχαν αρχίσει να μεγαλώνουν οί αμφιβολίες, ότι ό πολιτισμός των OLMEC ήταν ίδιος με τον πολιτισμό ΜΑΓΙΑ. Ό STIRLING επισκέπτεται το γλυπτό κεφάλι του MELGAL καί παρατηρεί ότι το γλυπτό αυτό είχε ανακαλυφθεί σε απόσταση ενός μιλίου από ένα μικρό χωριό το TRES ZAPOTES. Εντυπωσιάζεται από τη τέχνη του μνημείου και άπό το μεγάλο αριθμό των αναχωμάτων (μικρών λόφων) το ένα κοντά στον άλλο σε απόσταση 300 μ; περίπου, καί φαινόταν πια καθαρά, ότι βρίσκεται στην αρχαιολογική τοποθεσία μιας πόλεως. Κατά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον αναπτύσσει τίς απόψεις του, και κατορθώνει με την υποστήριξη της Εθνικής Γεωγραφικής Υπηρεσίας και του SMITHSONIAN INSTITUTION να οργανώσει την πρώτη συστηματική αρχαιολογική ανασκαφή στη περιοχή αυτή. Υπερνικώντας όλες τις δυσκολίες άνεφοδιασμού, οργάνωση αποστολής καί αρρώστιες παραμένει στη περιοχή αυτή το 1939 και 1940. Κατά μία παράδοξη τύχη τα περισσότερα μνημεία ανακαλύφθηκαν αμέσως το πρώτο καιρό μετά από την αφίξή του έκεί. Μερικές απ' αυτές τις ανακαλύψεις είναι το STELLA C πού είχε επιγραφές στη μία όψη και παραστάσεις των ΟΛΜΕΚ στην άλλη. Ό STIRLING αμέσως αναγνωρίζει ότι οί επιγραφές άποτελούσαν μέρος του υπολογιστικού συστήματος, πού χρησιμοποιούσαν οί ΜΑΓΙΑ κατά την κλασσική Περίοδο.

Ή στήλη αυτή αποδεικνύει, ότι οί ΟΛΜΕΚ σαν πολιτισμός και ανάπτυξη προϋπήρχαν των ΜΑΓΙΑ, Για την παράσταση των αριθμών χρησιμοποιούσαν μία γραμμή για το 5, μια τελεία για το ένα και το μηδέν με σχήμα ωοειδές, το 4 με τέσσερες τελείες, το 6 με μια γραμμή και μια τελεία και το δέκα με δυο γραμμές. Όλα αυτά αποτελούν εν συντομία, πίνακες αριθμών, πού περιέχουν καί κύκλους διαφόρων μεγεθών. Ό μεγαλύτερος κύκλος είναι το BACTUM, πού περιέχει 144.000 ημέρες, ακολουθεί το KATUM με 7.200 ημέρες, ύστερα το TUN με 360 ήμερες και το UINAL με 20 και τελευταίος, στο τέλος της στήλης, ό KIN μίας μέρας. Αριστερά από τους κύκλους υπάρχει ό συντελεστής, πού με αυτόν πολλαπλασίαζαν. Τον Ιούλιο του 1941 ή ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΩΣΗ οργανώνει διάσκεψη με συμμετοχή και Αμερικανών Αρχαιολόγων. Κατά το Συνέδριο ό STIRLING ανακοίνωσε τις ανακαλύψεις και τα πορίσματα του για την τέχνη των ΟΛΜΕΚ και την τοποθέτηση της αναπτύξεως του πολιτισμού τους χρονολογικώς γύρω στο 1100 π.Χ. 'Αλλά τον ίδιο μήνα, ένας άλλος αρχαιολόγος ό ERIC Ό αρχαιολόγος Eduardo Contreras το 1955 βρήκε τον πιο παράδοξο θησαυρό των ΟΛΜΕΚ. Θαμμένα περίπου 60 εκ. κάτω από το έδαφος της γήςΐ μικροσκοπικές φιγούρες ανδρών από υλικό JADE, και γρανίτη το κάθε ένα με διαφορετικά χαρακτηριστικά και όλα συγκεντρωμένα για κάπιο σκοπό τελετής. 16 συνολικά αγαλματάκια και 6 στήλες με επιγραφές. Το ίδιο γκρουπ τοποθετημένο σε αναπαράσταση όπως βρέθηκε άφού πρώτα μεταφέρθηκε προσεκτικά καθαρίσθηκε και συναρμολογήθηκε. (Σελ. 68 - 69).

THOMPSON ειδικός για τον πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ και με την ιερογλυφική γραφή του προσπαθεί, και εν μέρει το κατορθώνει, να ανατρέψει την θεωρία του STIRLING μερικώς και να διασπάσει τους υποστηρικτές του. 'Υποστηρίζει ότι οί ΟΛΜΕΚ είχαν αναπτυχθεί το 1200 μ.Χ.! και ότι οί επιγραφές ήταν νεώτερες. Παράλληλα ή συγκίνηση και ό θαυμασμός προς τον Πολιτισμό των ΜΑΓΙΑ αποκλείει κάθε σκέψη, ότι υπήρξε και αρχαιότερος πολιτισμός. Το 1957 όμως οί μετρήσεις με ραδιοϊσότοπα άνθρακος (C 14) από την LA VENTA απεδείκνυαν την ορθότητα των ισχυρισμών του STIRLING. Οί OΛMEC ήταν αρχαιότεροι των ΜΑΓΙΑ 1160-580 π.Χ. Ήταν ο πρώτος πολιτισμός της ΜΕΣΟΑΜΕΡΙΚΗΣ. Καί ίσως οί ΟΛΜΕΚ ακόμη να ήταν πρόγονοι των ΜΑΓΙΑ. Βασίλης Γιαρήμουστας

κοσμικές σαρκοφάγοι ναοί διαστημόπλοια PETER COLOSIMO Μετάφραση: Κώστας Θεοφάνους

Το άρθρο αυτό είναι ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου του Teter Colozino, «Αστροναύτες στην Προϊστορία» πού κυκλοφορεί στις εκδόσεις « ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ »

Κοσμικές σαρκοφάγοι

Ένα πύρινο αυλάκι έσχισε το νυχτερινό ουρανό σαν γιγαντιαίος διάτων, κάτι έπεσε στην τούντρα, μέσα σ' ένα σίφουνα από φλόγες. Το έδαφος τραντάχτηκε, τα χορτάρια καψαλιστήκανε. Το πρωΐ, όταν ό ήλιος ξεπρόβαλε, μια εξωπραγματική σιλουέτα βγήκε από το σύννεφο του καπνοΰ πού είχε άπλωθεί στον κάμπο και προχώρησε προς τους ανθρώπους πού στεκόντανε τρομοκρατημένοι και μαζεμένοι ο ένας πλάϊ στον άλλον. Ό αρχηγός της φυλής σηκώθηκε θαρρετά και κραδαίνοντας το ακόντιο πού το χρησιμοποιούσε για να κυνηγάει αρκούδες, έκανε μερικά βήματα προς την κατεύθυνση του ξένου. Γιατί όμως κρατούσε στο χέρι του αυτό το ακόντιο; Επειδή ό ανεπιθύμητος ξένος εϊχε «ένα αλλόκοτο τομάρι». ενα πρόσωπο άγριο, απ' όπου πρόβαλαν δυο μάτια στρογγυλά, πελώρια και περπατούσε σαν κι' αυτούς πού έχουνε πλατυποδία. Ό τολμηρός πολεμιστής πέταξε το ακόντιο, πού χτύπησε τον άλλον, αλλ' αναπήδησε «στο τομάρι του», χωρίς να τον πειράξει. Σ' απάντηση, το «καταχθόνιο ον» σήκωσε το 38

Σειρά από τρούλλους με προεξέχουσα οροφή , ταράτσα ενός vaού στο Μπαρομπουντούρ (Ίάβα),

ένα του πόδι (ή χέρι;) σκοπεύοντας τον αντίπαλο του, πού αμέσως έπεσε ξερός καταγής, Ό μάγος της φυλής, πού σίγουρα είτανε πιο μυαλωμένος από τον θερμόαιμο αρχηγό, σκέφτηκε πώς έπρεπε αμέσως να καταλαγιάσει την οργή αύτουνοΰ του τόσο επικίνδυνου επισκέπτη, και έσπευσε να του προσφέρει την ωραιότερη κοπέλα της φυλής. Ό πιο πάνω μύθος, σε διάφορες παραλλαγές, είναι πασίγνωστος στους κατοίκους της βόρειο - ανατολικής Σιβηρίας, και ό καθένας παρουσιάζει διαφορετικά τις αντιδράσεις αύτού του «τέρατος πού βγήκε απ' τη φωτιά». Μερικοί λένε πώς ό ξένος δε φέρθηκε με μεγάλη αυστηρότητα, και πώς δέχτηκε ευχαρίστως το δώρο, Άλλοι, αντιθέτως, διηγούνται πώς αντέδρασε όπως θα αντιδρούσε ό αυστηρότερος υπέρμαχος ηθικών αρχών, καθόλου διατεθειμένος να υποκύψει σε τέτοιου είδους προσφορές. 'Από την τελευταία αυτή παραλ-

λαγή ίσως προέρχεται ή περίεργη δεισιδαιμονία απέναντι στην αρκούδα, πού όλοι τη λκτρεύουνε σαν θεό, πού τη φοβούνται και συνάμα τη μισούνε, Όπως κι άv έχουν όμως τα πράγματα, έχουμε την εντύπωση πώς ή Ιστορία αυτή περιέχει στοιχεία ασυμβίβαστα με το πνευματικό επίπεδο των πρώτων κατοίκων της Σιβηρίας, πού είτανε αρκετά χαμηλό. Γι' αυτό το λόγο, επιχειρούμε να την ερμηνεύσουμε. Μήπως λοιπόν εκείνο το «αλλόκοτο τομάρι» εϊτανε ενδυμασία (ίσως ένα σκάφανδρο;) Εκείνο το «πρόσωπο με τα μεγάλα στρογγυλά μάτια», πού μας θυμίζει το ανθρωποειδές; της σπηλιάς των Κομπαρέλ, μήπως είτανε μια μάσκα (ή μια κάσκα); Το βαρύ περπάτημα του άγνωστου μήπως οφειλότανε στη φορεσιά του; Και αυτό πού έρριξε ξερό τον πολεμιστή, μήπως είτανε ένα όπλο; Πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι οι σημερινοί Σιβηριανοί Γιουκαγκίροι κατοικούσανε παλιά την απέραντη έκταση πού απλώνεται ανάμεσα

στα ποτάμια Λένα και Κόλυμα, την Αρκτική Παγωμένη Θάλασσα και τα όρη Βερκογιάνσκ (σήμερα οι Γιουκαγκίροι κοντεύουνε να εξαλειφθούνε, και κατέχουνε μόνο την ανατολική κάτω πλευρά του Ίντίγκιρσκα)' αυτοί λοιπόν συνηθίζουνε «την πορνεία της φιλοξενίας»: σαν σημάδι φιλίας, προσφέρουνε στους επισκέπτες τις γυναίκες τους. Σ' αυτούς τους Γιουκαγκίρους θα βρούμε ίσως το κλειδί για τα αινίγματα, πού θα μας ταξιδέψει χιλιάδες και χιλιάδες χιλιόμετρα, στα γάλλο - κανταβρικά σπήλαια, Μιλώντας για τίς αναπαραστάσεις, είχαμε σημειώσει τις βραχογραφίες με «κωνική στέγη». Αυτές έχουνε πολλές φορές από πάνω ένα μακρόστενο σχέδιο, συχνότερα σε αμβλεία γωνία. Άς ξαναγυρίσουμε τώρα στους πίνακες του Αίμέ Μισέλ F - 9 και Q - 11: Δεν παριστάνουν βεβαίως αιχμές βέλους, όπως ειπώθηκε, και αυτό γίνεται πιο φανερό στο Q - 11, πού μοιάζει με αντικείμενο πού απομακρύνεται ακριβώς από κείνο πού ονομάσαμε «κωνική στέγη». Τι θα μπορούσε να είτανε αυτό το σχέδιο; Ιπτάμενη συσκευή; Σκαλωσιά; Υπόστεγο; Ας εξετάσουμε τώρα μιαν «ερωτική επιστολή», έτσι όπως τα κορίτσια της φυλής Γιουκαγκίρι την χαράζουνε, σύμφωνα με μια πανάρχαιη παράδοση, πάνω σε κορμούς δέντρων. Αριστερά, το πολύ λεπτό σίδερο του ακοντίου συμβολίζει ίσως τον άντρα, το δεξί, το πιο παχύ, τη γυναίκα. Το πλαίσιο συμβολίζει το σπίτι, ενώ τα διαγώνια δοκάρια στην κορυφή ύποδηλώνουνε τίς πίκρες και τους καημούς. Όλ' αυτά, στη δική μας γλώσσα, θα μπορούσανε να ειπωθούνε έτσι: «Εσύ φεύγεις κι' εγώ μένω. Εξαιτίας σου, κλαίω και θλίβομαι». Μερικοί αποφαίνονται ότι το νόη μα του διπλού αύτοϋ σχεδίου διέφερε, αρχικά, από την ερμηνεία πού δίνουμε εδώ, παραδέχονται πάντως ότι ανέκαθεν είχε έννοια μελαγχολικού αποχαιρετισμού. Είτανε ό αποχαιρετισμός των θεών πού έγκαταλείπανε τη Γη για να ξανανεβούνε στον Ουρανό, από τον όποίο κατέβηκαν. Στούς περισσότερους πρωτόγονους λαούς, ένα ακόντιο τοποθετημένο κάθετα, δηλώνει άνοδο προς το άπειρο. Ξέρουμε επίσης ότι οι Τουνγκούζοι (Μογγόλοι, πού κατοικούνε σε μιαν απέραντη περιοχή έκτεινόμενη ανάμεσα στον ποταμό Γενισέϊ και τον Ειρηνικό Ωκεανό,

και πού εδώ και αιώνες άπορόφησαν τους Γιουκαγκίρους) κατέχουνε ένα στοιχείο πού θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν συνδετικός κρίκος μεταξύ των προϊστορικών γαλλικών σχεδιασμάτων και του «μυνήματος» του σχήματος Το στοιχείο αυτό είνα ένα ισοσκελές τρίγωνο, με τη βάση του ημιτελή, μέσα στο όποιο εγγράφεται κάθετα ένα ακόντιο. Όμως εδώ δεν πρόκειται για ραβασάκι, αλλά για σύμβολο μαγικό, πού δείχνει τη σχέση του Θεοϋ με τον Ουρανό και τη Γη, ενώ ή «κωνική στέγη» παριστάνει, χωρίς καμιάν αμφιβολία, την καθιερωμένη κατοι κία των ιθαγενών, πού αποτελείται είτε από κωνική σκηνή είτε από μια ημικυκλική καλύβα. Καί το όπλο με την αιχμή προς τον ουρανό; Διαστημικός πύραυλος, απαντούνε όσοι πιστεύουν στη θεωρία ότι τη Γη μας την έπισκεφθήκανε συχνά (σε πολύ μακρινές εποχές) όντα με παλιότερο πολιτισμό, πού προερχότανε από τα άστρα. Κάποιοι άλλοι Σιβηριανοί, πού

τα τοποθετούνε λοξά πάνω σε ξύλινες σκαλωσιές, πράγμα πού μας αναγκάζει. να σκεφθούμε, άν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, πώς "κάτι" είναι έτοιμο να εκτοξευθεί προς τόν ουρανό, προς την κατοικία των Θεών, Μήπως ένας πύραυλος; Είναι μια ιδέα, πού είτε το Θέλουμε είτε όχι, πρέπει να τη λάβουμε υπ' όψη. Μια ιδέα εκφρασμένη σε διαφόρων ειδών έργα κοκ. πού ή πρωταρχική της έννοια ή χάθηκε ή παραμορφώθηκε, αλλά διατήρησε, σε όχι καθαρή φόρμα, το πρωταρχικό της κύτταρο. Είναι ή περίπτωση των οβελίσκων, των καμπαναριών και των μιναρέδων, Μερικοί υποστηρίζουνε και τώρα ακόμη πώς πρέπει να θεωρούμε τα μνημεία αυτά ασυνείδητη μίμηση φαλλικών συμβόλων. Άλλά ή άποψη τούτη σήμερα, είναι απαράδεκτη και νομίζουμε πώς ήδη το έχουμε άποδείξει σ ένα βιβλίο μας, αναφερόμενοι στις αναμνηστικές στήλες των Μάγιας. Για να απορρίψουμε τίς υποθέσεις αυτές, αρκεί να παρατηρήσουμε τον οβελίσκο του Τούθμωση στο Καρνάκ, ένα μονολιθικό κόκκινο γραν£τη ύψους 23 μέτρων, πού βρέθηκε κατά τίς ανασκαφές του Ασσουάν. Αρκεί επίσης να παρατηρήσουμε κάποιο άλλο μνημείο, λιγότερο αρχαίο, του οποίου τη φωτογραφία δείξαμε σε πολλούς φίλους, και τους ρωτήσαμε να μας ποϋνε χωρίς να Φέρετοο παιδιού Γιουκαγκίρου, που έχει. άποτεθεί πάνω σε δυό πασάλαυς.

«Ή ερωτική επιστολή των κοριτσιών Γιουκαγκίρι», Μερικοί Ισχυρίζονται ότι πρόκειται για άνάμνηση αποχαιρετισμού των αρχαίων διαστημικών επισκεπτών. είναι εγκαταστημένοι στις κατεχόμενες άλλοτε από τους Τουνγκούζους κοιλάδες και πού ονομάζονται Ζακούτοι, αποθέτουν τα φέρετρα των νεκρών τους πάνω στα κλαδιά των δέντρων ψάλλοντας ένα πένθιμο τραγούδι πού λέει: «Κοιμηθείτε ... Κοιμηθείτε ώσπου να κατεβούνε πάνω στα ολόλαμπρα άρματα τους, τα πνεύματα απ' τ' αστέρια». Ας προσθέσουμε εδώ ότι σε όλες τίς πρωτόγονες φυλές της απέραντης ασιατικής ηπείρου υπάρχει αυτό το περίεργο έθιμο, με μερικές παραλλαγές. Οι Γιουκαγκίροι άποθέτουνε τα νεκροσέντουκα ψηλά πάνω σε πασάλους, ενώ οι Τουνγκούζοι 39

πολυσκεφθοΰνε τι παριστάνει Όλοι μας απαντήσανε αδίστακτα «πύραυλος», ενώ έπρόκειτο άπλούστατα για το μιναρέ στο «Νέο Τζαμί» της Κωνσταντινούπολης, Ή αλήθεια είναι πώς ο μιναρές αυτός μοιάζει καταπληκτικά με διαστημόπλοιο τοποθέτημένο στην εξέδρα εκτόξευσης.

Οί ναοί και τα άστρα Ναοί, διαστημόπλοια! 'Υπάρχει άραγε συγγένεια ανάμεσα στις ποικίλες αυτές κατασκευές πού τόσο πολύ διαφέρουνε φαινομενικά; 0 Βιατσεσλάβ Σάιτσεφ διάσημος Σοβιετικός φιλόλογος, μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας, πού έχει συχνά συγκλονίσει τον επιστημονικό κόσμο με τη διατύπωση Θεωριών, περί αφίξεων «Ουρανιδών» στον πλανήτη μας, το υποστηρίζει κατηγορηματικά. Ένα άρθρο του Σάϊτσεφ δημοσιευμένο στο σοβιετικό περιοδικό «Νιέμεν» λέει: «Τα συμπεράσματα μου τα συνάγω από μιαν άποψη πού πριν άπό σαράντα χρόνια, τη διατύπωσε ο Νικολάϊ Ρινίν, φίλος και μαθητής του Κωνσταντίν Σιολκόφσκι, πού πρώτος σχεδίασε διαστημόπλοια, ενώ ταυτόχρονα μελετούσε το ενδεχόμενο ταξιδιών στο Διάστημα». Στό άρθρο εκείνο, ό Ρινίν υπογραμμίζει ότι στις μυθολογίες διαφόρων λαών, υπάρχουν ιστορίες πού μιλούν για πανέξυπνα όντα πού κατοικούνε στο διάστημα, και πού έρχονται συχνά να επισκεφθούνε τους Γήινους. Evας άλλος Σοβιετικός σοφός, ο Μοντέστ Άγκρέστ, ασχολήθηκε επισταμένα το 1959 με το πρόβλημα αυτό, και κατέληξε σε μια σειρά επιστημονικών υποθέσεων: «Οί μακρινοί μας πρόγονοι θα πρέπει να είδανε τους επισκέπτες του Διαστήματος σαν όντα προικισμένα με υπερφυσικές ικανότητες. Τα όντα αυτά θα προσγειωθήκανε με μυστηριώδεις συσκευές (διαστημόπλοια) και είτανε πολύ φυσικό οι άνθρωποι, για να τα θυμούνται αιωνίως, να άποφασίσανε να χτίσουνε ναούς πού να έχουνε το σχήμα των διαστημοπλοίων τους. Και οί ναοί είναι ένα γνώρισμα όλων των δοξασιών και όλων των θρησκειών». Στά λεγόμενα απόκρυφα βιβλία (αποκαλούνται έτσι τα θεόπνευστα εβραϊκά ή παλαιοχριστιανικά συγγράμματα πού ή Εκκλησία τα απορρίπτει) αναγράφεται ότι ό βασιλιάς 40

Άλλος περίεργος τάφος στη χώρα των Τουνγκούζων: ή ξύλινη αύτή σαρκοφάγος φαίνεται σαν να τοποθετήθηκε έτσι για να διευκολύνει την άνοδο τον νεκροϋ προς τον ουρανό. Δαυίδ αναλήφθηκε στον Ουρανό, όπού άγγελοι του έδειξαν την εικόνα ενός κτιρίου, πού στο σχέδιο του επρόκειτο να κτιστεί ο μελλοντικός ναός της Ιερουσαλήμ. Όταν γύρισε στη Γη ο περίφημος βασιλιάς του Ισραήλ, διέταξε αμέσως την κατασκευή του ναού, ό όποιος κτίστηκε στον 10ο π.Χ. αιώνα. Μήπως ή εικόνα του ναού είτανε ή εικόνα ενός διαστημοπλοίου πού είδε ο Δαυίδ; Αυτό το ερώτημα θέτει ο Σάϊτσεφ, και μας θυμίζει ότι στά αρχαία ινδικά βιβλία γίνεται λεπτομερής περιγραφή των «ουράνιων πλοίων» και του τρομερό» εξοπλισμού τους κατόπιν αναφέρει αυτά πού έγραψε το 1937 ο Νικολάϊ Μπρουνόφ στο έργο του «Δοκίμιο για την Ιστορία της Αρχιτεκτονικής»: «Ό συμβολισμός των ναών στη μεγάλη Ασιατική Χερσόνησο δεν έχει ακόμα αρκετά μελετηθεί. Ή αρχιτεκτονική συνεχίζει πιστά μια παράδοση λησμονημένη σήμερα, πού ή μελέτη της θα μας οδηγούσε σε μια καινούργια απεριόριστη συμβολική ερμηνεία». Εμείς οί σημερινοί δεν μποροΰμε φυσικά να ξέρουμε πώς είτανε κατασκευασμένα εκείνα τα παράξενα διαστημικά οχήματα και επομένως είναι αδύνατο να τα παραλληλίσουμε με τη φόρμα των γνωστών μας ναών. Εντούτοις ή αστροναυτική μας διδάσκει ότι τα διαστημικά οχήματα πρέπει να άπο-

τελούνται αναγκαστικά από δυο τμήματα: ένα πού προορίζεται να διατρέξει διαπλανητικές αποστάσεις και ένα άλλο πού χρησιμεύει για όχημα ανάμεσα στο περιφερόμενο διαστημόπλοιο και το ουράνιο σώμα το όποιο έχει επιλεγεί σαν αντικειμενικός σκοπός. Παράδειγμα το μητρικό σκάφος στο «Σχέδιο Απόλλων», από το όποίο αποσπάστηκε το LEM για να προσεληνωθεί στο δορυφόρο και σε συνέχεια να ξανασυνδεθεϊ με το διαστημόπλοιο. 0ι αναμνηστικές στήλες, τα καμπαναριά, οί μιναρέδες θυμίζουνε πυραύλους, ενώ τα κτίσματα με τις Θολωτές στέγες, πού είναι άφθονα στους παλιούς πολιτισμούς, θυμίζουνε σέ πολλούς σοφούς — όχι μόνο σε Ρώσους — τού< «ιπτάμενους δίσκους». Ό Σάιτσεφ προσθέτει πως το σχήμα των «Βοστόκ» έχει πολλά κοινά σημεία με την αρχιτεκτονική των Φοινίκων το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τα αμερικανικά «Τζέμινι». Τη στήλη και το θόλο τα ξαναβρίσκουμε συνδυασμένα στις ινδικές «στούπες» (επιτύμβια βουδιστικά μνημεία): «Ή επικρατέστερη μορφή στούπας», μας λέει ό Νίκολα Ό περίφημος οβελίσκος τον Τούθμωση στο Καρνάκ. Είναι ένας μονόλιθος από κόκκινο γρανίτη, ύψους 23 μέτρων περίπου.

Τούρκι, «αποτελείται από μια τετράγωνη βάση κατασκευασμένη άπο οκτώ βαθμίδες' επάνω στη βάση αυτή στηρίζεται ένα είδος ανεστραμμένης λεκάνης, έπιστεγαζόμενης άπο έναν πύργο πού χωρίζεται σε τμήματα, και τελειώνει σε μια κορυφή διακοσμημένη με τα σύμβολα του Ηλίου, της Σελήνης και της φωτιάς». Σύμφωνα με τη βουδιστική συμβολική, τα σκαλοπάτια συμβολίζου· νε τους δρόμους πού οδηγούνε στη θεία φώτιση, ή ανεστραμμένη λεκάνη την ίδια τη θεία φώτιση, οί διαιρέσεις του πύργου τις διάφορες θρησκευτικές έννοιες (ή ογδόη οδός,

κρουλά. κτίσματα: το διαστημόπλοιο με το διαστημικό δχημα. Τέτοιου είδους,κτίσματα συναντούμε σε διάφορα μέρη της Γης, πού άπέχουνε πάρα πολύ το ένα άπο το άλλο. Για να πεισθείτε, αρκεί να παρατηρήσετε τον ιρακινό ναό (Χάλαφ) πού υψώνεται στο Άρπακιγιάχ· τον αντίστοιχο του ναό της Μεσαράς στην Κρήτη (2000 χρόνια π.Χ.)' ένα από τα πολυάριθμα κτίρια, όπου λειτουργούσανε ατμόλουτρα, στην Ινδία' στη χώρα τούτη ή ιδέα του καθαρισμού δεότανε ανέκαθεν με την πνευματική ανάταση πού εκφραζότανε με αστρικά σύμβολα, όπως τα σκαλισμένα επάνω στις «στούπες».

Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τα μεξικάνικα καλύβια, πού κατασκευάζονται κατά την περίοδο συγκομιδής του αραβόσιτου, τα καμωμένα πάνω σε μοντέλα παρωχημένης εποχής και για τα χωριά της περιοχής Χαράν (βιβλική πόλη- της Μεσοποταμίας, «πρωτεύουσα» των αινιγματικών Σαβαίων, όπου ή λατρεία της θεάς Σελήνης είτανε συνυφασμένη με το σύμβολο της ημισελήνου και του δίσκου, που υιοθετήθηκε αργότερα από τους μουσουλμάνους), καθώς και τους τάφους των αναχωρητών του Έλ Κάσρ στην όάση Ντάκλα της Αιγύπτου. 'Από την Αμερική ίσαμε τη Με-

Το «Καρακόλ», αστεροσκοπείο στο Κικέν Ίτζά (Γιουκατάν). 'Ολοκάθαρη είναι ή ομοιότητα τον με το Μεγάλο Τέμενος της Ιερουσαλήμ.

Το Μεγάλο Τέμενος της Ιερουσαλήμ. Χτίστηκε από τους Άραβες τον 7ο αιώνα, πάνω στον ίδιο χώρο που κατέχανε οι ναοί τον Σολομώντα και τον Ήρώδη του Μεγάλου. οί δέκα γνώσεις, οί μυστικιστικές δυνάμεις, κλπ.). Πρόκειται σίγουρα για διάφορα στοιχεία πού είχανε τελείως διαφορετική έννοια, και πού οί βουδιστές τα προσαρμόσανε στίς δικές τους ανάγκες. Αν δεχτούμε τα συμπεράσανε στίς δικές τους άνάγ κες. Άν δεχτούμε τα συμπεράσματα των συγχρόνων μας επιστημόνων, θά πρέπει ίσως να πιστέψουμε ότι ό χωρισμός του πύργου σε διαμερίσματα αντιστοιχεί στο εσωτερικό του διαστημικού σκάφους' ή ανεστραμμένη λεκάνη αντιστοιχεί στο διαστημικό δχημα πού αναφέρει ο Σάϊτσεφ· οι αναπαραστάσεις του Ηλίου και της Σελήνης ύποδηλώνουνε τον προορισμό του διαστημοπλοίου' και τα σύμβολα της φωτιάς, την ώστική δύναμη. Οί ταράτσες μερικών ναών της Ίάβας, όπου υπάρχουν τέτοιου είδους κτίσματα, χαρακτηριστήκανε όχι χωρίς λόγο, από τον Σάϊτσεφ σαν «μνημεία της προϊστορικής αστροναυτικής». Όπως αποφαίνονται και άλλοι Σοβιετικοί επιστήμονες, παρόμοιος χαρακτηρισμός θα μπορούσε ν' αποδοθεί σε πολυάριθμους «θόλους», πού έκφράζουνε σε οριζόντια έννοια ό,τι και οί «στούπες», ενώνοντας τους θόλους με μα-

Αν συγκρίνουμε τη φωτογραφία πού εικονίζει το θόλο του περίφημου «Καρακόλ» (αστεροσκοπείο στην πό. λη στην πόλη Κικέν Ίτζά των Μάγιας, περιέργως ολόιδιο με τα σημερινά) με τη φωτογραφία του τεμένους της Ιερουσαλήμ πού ανοικοδομήθηκε από τους Άραβες τον 7ο αιώνα μ.Χ. πάνω στο χώρο όπου είχαν κτιστεί οί ναοί του Σολομώντα και του Ηρώδη, μένουμε κατάπληκτοι από την ομοιότητα των δύο κτιρίων, πού τα χωρίζουν εντυπωσιακές αποστάσεις σε χώρο και χρόνο.

σόγειο, στο πλαίσιο των καταπληκτικών αυτών συσχετίσεων, βρισκόμαστε μπροστά σε μιαν άλλη μεγάλη έκπληξη. Άς παρατηρήσουμε την αναπαράσταση του ναού του Τενοκτιτλάν (πρωτεύουσας τών Αζτέκων κοντά στη σημερινή πόλη του Μεξικού). Ό ναός αυτός είναι αφιερωμένος στο θεό Κουετζαλκοάτλ, γιό του θεού του Ούρανού Μιξκοάτλ (φίδι του σύννεφου) και της θεάς της Γης Κιπαλμάν (ξαπλωμένη ασπίδα), και είναι μια τεράστια πυραμίδα με σκαλοπάτια. Στόν τελευταίο όροφο 41

υψώνεται ένα μεγάλο κτίσμα κωνικό, έπιστεγαζόμενο από ένα περίεργο διακοσμητικό πού το κάνει να μοιάζει με τον πύραυλο «Τζέμινι» και μάλιστα πολύ περισσότερο απ' όσο τα μνημεία πού αναφέρει ό Σάϊτσεφ. Ό μεξικανικός τούτος ναός θυμίζει τους «τρούλλους» πού συναντούμε στην περιοχή της Απουλίας, στην Ιταλία, και πού είναι μικρότεροι στο μέγεθος. Και δώ ό ίδιος θόλος, με μυτερή κορυφή, περιβαλλόμενος από βαθμίδες πού χρησιμεύουνε για σκάλα και πού οδηγούνε στον άνω όροφο. Όσο για τις φιγούρες στην κορυφή των τρούλλων, πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλές μοιάζουν με στυλιζαρισμένους φανταστικούς αστροναύτες. Ό Αμερικανός συγγραφέας φανταστικών μυθιστορημάτων Ρίτσαρντ Χάρισον κοιτάζει τις στέγες τους, πού έχουν το σχήμα ανεστραμμένου κυπέλλου, και λέει: «Θαρρώ πώς βλέπω μεταφερμένα στην πραγματικότητα τα φανταστικά αγάλματα των διαστημικών εξερευνητών πού έχω περιγράψει σε κάποιο μου μυθιστόρημα πού εκτυλίσσεται πάνω σ' έναν άλλο πλανήτη: μνημείο στον άγνωστο κοσμοναύτη». Αν αυτή ή «διδυμία» ανάμεσα στην Απουλία και το Μεξικό μας φαίνεται απίθανη, ας αναλογιστούμε ότι πολλοί σοφοί είχανε ήδη διαπιστώσει εντυπωσιακές αναλογίες στην αρχιτεκτονική έκφραση παλιών πολιτισμών. Να τι γράφει, μεταξύ άλ-

42

Άνω άριστερά: Αναπαράσταση καί σχεδιάγραμμα ενός ναού σε σχήμα «θόλου». Πολιτισμός Χάλαφ (Αρπα κιγιάχ, βόρειο Ιράκ). Κάτω αριστερά: 'Αναπαράσταση και σχεδιάγραμμα ενός αρχαίου ναού στη Μεσαρά (Κρήτη), σε σχήμα «θόλου» χρονολογείται από το έτος 2000 π.Χ. Δεξιά: Πλάγια όψη και σχεδιάγραμμα Ινδικού άτμόλουτρου. Άξιοπρόσεκτη ή εκπληκτική συγγένεια που υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα τούτα θολωτά κτίσματα.

Μια άποψη των περίφημων «τρούλλων» της Απουλίας.

λων, σχετικά ό Έντσο Μινκίλι; «Οι τρούλλοι... παρουσιάζουμε μια κάποια αναλογία με τις πινέτες της Σαρδηνίες, με τις καζίτες της Ίστρίας, με τα πέτρινα καλύβια των Βαλεαρίδων Νήσων, με μερικά οικήματα της Δορδόνης, της Ναβάρας, της Καταλωνίας, των Λιγουρικών Άλπεων, της Ιρλανδίας, των 'Εβρίδων, του Κουρδιστάν, όλες περιοχές γεωλογικά ομοιογενείς. Στήν Απουλία αντιθέτως έχουνε έναν εντελώς ιδιαίτερο χαρακτήρα, φτάνοντας σ' ένα στυλιζάρισμα — ή μάλλον σε μιαν αρχιτεκτονική φινέτσα—. Ειδικά στην περιοχή του Άλμπερομπέλλο, πού είναι ή πόλη των τρούλλων, και στις επαρχίες Λοκοροτόντο, Μαρτίνα Φράνκα, Φαζάνο, Τσιστερίνο, Καστελάνο: και Πουτινιάνο. »Πώς προήλθε ό τόσο μυστηριώδης αυτός οικοδομικός τύπος, και ποια σχέση ή αναλογία μπορεί να έχει με τα κτίσματα άλλων χωρών; Πολλοί έχουν εγκύψει πάνω σε τοϋτο το αίνιγμα, και δώσανε διάφορες απαντήσεις· θεωρούμε ενδιαφέρον να εκθέσουμε μερεκές από τις υποθέσεις αυτές, πού είναι οί πιο τεκμηριωμένες.

»Ο Μπερτώ, αίφνης, αποφαίνεται ότι ό τρούλλος προϋπήρξε του ρωμαϊκοΰ πολιτισμού, ακόμα και του έλληνικαύ πού ανθούσε στα παράλια της Ιωνίας. Τον ά άγει στην ανεξιχνίαστη περίοδο των «νουράγων» της Σαρδηνίας και των «ταλαϊοτών» των Βαλεαρίδων. Δηλώνει ότι ό τρούλλος είναι ό αρχαιότερος τύπος κτίσματος που επινόησε ό άνθρωπος, εκείνο πού αντικατέστησε στίς βραχώδεις περιοχές την κωνική καλύβα από πηλό ή κορμούς δέντρων. Το σπίτι με τροΰλλο συναντιέται και σήμερα ακόμα στους πρωτόγονους λαούς. Οι Εσκιμώοι χτίζουνε τις κατοικίες τους με όγκους πάγου, πού μοιάζουνε ακριβώς με τα σπίτια της Απουλίας... «Αντιθέτως ό Κιερίτσι επισημαίνει την ομοιότητα των τελευταίων με τα αιγυπτιακά οικοδομήματα, καθώς και με τα κτίσματα με κυκλική βάση πού αποτελούσαν οχυρώσεις κατά των εχθρικών επιδρομών, και πού αφθονούνε σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου. Δεν παραδέχεται ότι το βραχώδες έδαφος επαιΦανταστική αναπαράσταση τον ναού τον Κονετζαλκοάτλ, στο Τενοκτιτλάν. Ένας πολύ περίεργος θόλος υψώνεται, πάνω στην ταράτσα της μεγάλης πυραμίδας.

ζε σοβαρό ρόλο, Ό τρούλλος είναι μια παλιά παράδοση, χρονολογούμενη άπο δω και τριάντα πέντε αιώνες... »'Ο Ντράγκο βεβαιώνει ότι ό τρούλλος δεν περιέχει καμιά πρωτοτυπία στη φόρμα του, άλλα ό τρόπος κατασκευής του αποτέλεσε νεωτερισμό ενός προηγμένου πολιτισμού στον όποιο έπαιξε ρόλο και ή αφθονία της πέτρας του εδάφους· υπενθυμίζει ακόμη ότι από την εποχή των Νορμανδών ήταν γνωστοί οί τρούλλοι. Άλλά δεν αποκλείει την ύπαρξη τους και σε παλαιότερους πολιτισμούς. »Από τις εργασίες πού έχουνε δημοσιευθεί για το Καμερούν, το Κουρδιστάν, την Ισπανία, τη Συρία (το λίκνο των Χιττιτών) προκύπτουνε εκπληκτικές αναλογίες αρχιτεκτονικής στον τρόπο κατασκευής των τρούλλων... »Κατά τη γνώμη μου, οί τροΰλλοι θά πρέπει να μεταφερθήκανε από τους Χιττίτες, σε μια μετανάστευση τους προς τη Μεσόγειο, χιλιετηρίδες πριν από τη γέννηση του Χριστού, σε μια ζώνη σαφώς καθορισμένη—στο Άλμπερομπέλλο—και διαδοχικώς έξελιχθήκανε σαν τυπικό οικοδόμημα στην περιοχή της Μούρτζια των τρούλλων, για λόγους τεχνικο-οικονομικούς». Ό Γκιουζέπε Κοκιάρα προσθέτει: «Σήμερα ακόμα αναρίθμητα σύμ βολα, σημάδια, εμβλήματα φαίνονται καθαρά πάνω στίς παρειές των τρούλλων, και αποτελούνε μια πολύτιμη πηγή τεκμηρίωσης για τους εθνολόγους... Μεταξύ των συμβόλων αυτών, διακρίνονται αρκετά ζώδια του Ζωδιακού Κύκλου, πού σχετίζονται με τις αστρολογικές γνώσεις των πρωτόγονων λαών, και πού έχουνε χαρακτήρα μαγικό-μυστικιστικό και απόκρυφο. Κατά κανόνα, τα σύμβολα αυτά αποτελούνται βασικά από κύκλους, οι όποίοι αναπαριστούνε την ύδρόγεια σφαίρα. Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές, ό κύκλος έχει από πάνω ένα σταυρό. Και δεν πρέπει να ξεχνούμε πώς ό σταυρός, προτού. γίνει χριστιανικό σύμβολο, χρησιμοποιότανε από τους αρχαίους λαούς σαν σύμβολο προστατευτικό». Ας μας επιτραπεί να πούμε εδώ πώς ό σταυρός δεν προοριζότανε μόνο για φυλαχτό στην Κεντρική Αμερική μεταμορφώθηκε σε άνθος λωτόύ και σε ηλιακό σύμβολο, ενώ στην Ινδία πήρε το σχήμα της σβάστικας. Επάνω στους «τρούλλους», τον συναντούμε κοντά σέ ηλιακούς κύκλους.

σε σύμβολα γνωστής ή άγνωστης προέλευσης, σε πλανητικά σημάδια.. στη μυστηριώδη «Τρίαινα των Άνδεων», πού θυμίζει τον Ποσειδώνα, και την 'Ατλαντίδα, σε ηλιακά ή αστρικά σύμβολα, δίπλα στο παγκόσμιο «Δέντρο της Ζωής».

Οί αρχαίοι πολιτισμοί, πού άνθισαν σ' όλες τις ηπείρους, έχουνε κοινά, χαρακτηριστικά, πού προδίνουνε μια και μοναδική πρωτογενή καταγωγή' υπάρχουν επίσης παλιοί ζωντανοί, αν και αφανείς, δεσμοί ανάμεσα στους παλιούς εκείνους πολιτισμούς, που σίγουρα είτανε κληρονόμοι άλλων μεγαλύτερων. Στά προηγούμενα βιβλία μας, παραθέσαμε πάμπολλα στοιχεία ικανά να στηρίξουνε αυτή τη θέση μας. Και καταλήξαμε έτσι να διατυπώσουμε μερικές συναρπαστικές θεωρίες, όπως τη σχετική με την ύπαρξη λαών τρομακτικά εξελιγμένων πού ζήσανε προ αμνημονεύτων χρόνων, ή εκείνη πού αποδίδει στην πρόοδο της ανθρωπότητας προέλευση αστρική. Πρόθεση μας εδώ είναι να ερευνήσουμε κατά βάθος τώρα αυτή την υπόθεση, στηριζόμενοι σε ένα φωτογραφικό υλικό, πού θα μας βοηθήσει να την τεκμηριώσουμε. Peter Colozimo 43

εγχειρήσεις από το υπερπέραν Οί «θαυματουργές» θεραπείες των ψυχικών ιατρών των Φιλιππίνων και οι «αστρικές εγχειρήσεις», Οί άνθρωποι του μέλλοντος θα θεραπεύουν μόνοι τους τους εαυτούς τους (Αύτοθεραπεία).

PAOLA GIOVETTI Μετάφραση: Κλειώ Coacin

Ό καθηγητής Βέρνερ Σέμπελερ διδάκτωρ της φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Ραβενσμπούργκ μετά από ένα ταξείδι πού έκανε στις Φιλιππίνες για να μελετήσει αυτά τα φαινόμενα το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 1973, μαζί με τον καθηγητή Νεγκέλι

τον δόκτορα Kirchgassner και την κυρία Nager, είπε, σε ένα συνέδριο, που έγινε στις 27-6-73, της Παραψυχολογικής Εταιρείας της Ελβετίας, τα έξής «Οί θεραπευτές των Φιλιππίνων θεωρούν τους εαυτούς τους μεσάζοντας, όργανα πνευματικά αφοσιωμένα στη θεία υπηρεσία των χριστιανοπνευματιστικών εκκλησιών τους. Αυτοί οί άνθρωποι, εκτελούν το καθήκον τους σαν μια υπηρεσία προς τον πλησίον τους, (αγάπα τον πλησίον σου). Δεν ζητούν χρήματα και πολύ συχνά κάνουν τις επεμβάσεις αυτές δημοσίως κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τής Κυριακής, Οί θεραπευτικές μέθοδοι αποτελούνται από προσευχές, επαφές των χεριών, εντριβές και καμμιά φορά επεμβάσεις όμοιες

Τα δάκτυλα του θεραπευτή Άγκπάδα πού εξέτασε ό δρ. Νεγκέλι, εισχωρούν στο αριστερό υπογάστριο τον αρρώστου. Παρατηρείται μια ελαφρά αιμορραγία.

44

με χειρουργικές με την παρουσία αίματος. Σ' αυτές τις επεμβάσεις το σώμα του άσθενούς ανοίγεται χωρίς καμμιά νάρκωση, συχνά ή σάρκα ανοίγει σαν από μόνη της καi κατόπιν ή πληγή (το τραύμακλείνει χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος, (επουλώνε) ται)». Ό καθηγητής Σέμπελερ παρουσίασε ένα πολύ ενδιαφέρον φιλμ, που γύρισε στις Φιλιππίνες, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Παραψυχολογίας, πού έγινε στις 7 - 8 και 9 Ιουνίου 1974 στη Γένοβα και με την ευκαιρία αυτήν επικύρωσε προσωπικώς στη γράφουσα, ότι, οί θεραπευτές των Φιλιππίνων δεν θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για τις θεραπείες αλλά, λένε, ότι είναι απλώς όργανα πού κατευθύνονται από ανώτερα πνεύματα. Ό Καθηγητής Χάνς Νεγκέλι, (Hans Naegeli), πού έλαβε μέρος στο ταξείδι στις Φιλιππίνες μαζί με τον καθηγητή Σίμπελερ έγραψε μια μεγάλη μελέτη του, (πού εκδόθηκε το 1973 στο τόμο «Ό Κοσμικός Άνθρωπος της Καθολικής Εταιρείας της Παραψυχολογίας Ίμάγκο Μοΰντι, τις εμπειρίες του απ' αυτό το ταξείδι, άλλα και από άλλα πού έκανε μόνος του στις Φιλιππίνες. Έγραψε ότι, οί θεραπευτές, πέφτουν σε ένα είδος καταληψίας πολύ συχνά και με αυτόματη γραφή, πού οί ίδιοι δεν μπορούν να διαβάσουν, γράφουν την διάγνωση. Μερικές φορές, γράφει ό καθηγητής Νεγκέλι «μόνο τα χέρια του θεραπευτή βρίσκονται σε κατάσταση καταληψίας». Αυτός όμως ό τρόπος επεμβάσεως δεν γίνεται μόνο στις Φιλιππίνες.

Ό θεραπευτές Άγκπαόα, ένώ ετοιμάζεται να αρχίσει μια από τις παράξενες επεμβάσεις. Υπάρχει, όπως είπε μία στατιστική, μάλλον ευρεία, παρ' όλο ότι είναι λίγο γνωστή, από θαυματουργές θεραπείες. Στήν Άγγλία παραδείγματος χάρη, ζει ένας μεγάλος θεραπευτής - πνευματιστής, ό Χάρρυ Έντουαρντς. Αυτός από το 1945 παρουσία μεγάλου αριθμού θεατών θεραπεύει αρρώστους με βαιιά συμπτώματα, πού ή επίσημη ιατρική έχει καταδικάσει σαν ανίατα. Ό κ. Έντουαρντς λοιπόν, βεβαιώνει ότι «συνεργάζεται» με νεκρούς γιατρούς, πού επεμβαίνουν απ' ευθείας από το Υπερπέραν μέσω του ίδιου.

Εξ άλλου ένα αγγλικό άρθρο του 1957 με τίτλο «Ψυχικός χειρουργός» του J.J. Thomas αναφέρει κάποιον δόκτορα Ρόμπερτ, ένα γερμανό γιατρό νεκρό, πού με τη βοήθεια ενός άγγλου γιατρού και με άλλους γιατρούς, είχε θεραπεύσει χιλιάδες ασθενείς στην Αγγλία, στη Γερμανία και τη Νότιο Αφρική. Πριν λίγα χρόνια έγινε πολύ δημοφιλής, στη Κολομβία, Βενεζουέλα και Βραζιλία, ό δόκτωρ Ζοζέ Γκρεγκόριο Χερνάντεζ χειρουργός πού πέθανε πριν 50 χρόνια. Σ' αυτά τα μέρη τιμάται σαν Άγιος και ό Επίσκοπος του Καράκας, έκανε αίτηση στη Ρώμη ζητώντας να τον άνακυρήξει άγιο. Ή περίπτωση Χερνάντεζ Στό περιοδικό «Εσωτερικό» No 3/73 δημοσιεύθηκε ένα άρθρο της δημοσιογράφου Τζ. Σμΐντ πού με τη βοήθεια δύο ρεπόρτερς μελέτησε με προσοχή την περίπτωση του δρ Χερνάντεζ, Έκανε έρευνες στην κολομβιανή πόλη Μπούκαραμάνγκα, όπου κυρίως έδρασε ό γιατρός Χερνάντεζ. Ρώτησε ασθενείς και γιατρούς. Έβγαλε φωτογραφίες, εξέτασε έγγραφα επίσημα καί παρατήρησε ότι οί τοπικές εφημερίδες δημοσιεύουν πολύ συχνά ευχαριστίες ασθενών, πού έγιναν καλά από τον γιατρό Χερνάντεζ, πού ή φωτογραφία του φιγουράρει όχι μόνο σε πάρα πολλά σπίτια, αλλά καί σε πάρα πολλά ταξί. Ή εικόνα πού σχηματίζεται από όλα αυτά τα στοιχεία είναι ή έξης: «Ό δρ. Χερνάντεζ, γεννήθηκε το 1864 καί σπούδασε ιατρική στο Καράκας, και κατόπιν με υποτροφία, με έξοδα του κράτους, πήγε στο Παρίσι, για ειδίκευση. Όταν γύρισε στην πατρίδα, πρόσφερε τις υπηρεσίες του για πολλές δεκαετίες, βοηθώντας όσο περισσότερο μπορούσε τους ανίατους ασθενείς. Ήταν πάρα πολύ αγαπητός από όλους ανεξαιρέτως. Κάποια περίοδο κλείστηκε σε ένα μοναστήρι στην Ιταλία, αλλά μια άρρωστη, τον ανάγκασε να γυρίσει πίσω στην πατρίδα τοιυ, όπου ξανάρχισε την επιστήμη του σαν γιατρός. Την ήμερα, πού επρόκειτο να υπογραφεί στις Βερσαλλίες, ή ανακωχή, ο δρ. Χερνάντεζ ομολόγησε σε ένα φίλο του, πού είχε πάει εκείνη την ήμερα να τον επισκεφθεί ότι είχε αποφασίσει να προσφέρει την ζωή του για τη διαρκή ειρήνη σε όλο τον κόσμο καί πρόσθεσε «Σήμερα θα υπογραφεί το έγγραφο της ειρήνης». Την ώρα λοιπόν ακριβώς πού υπογραφόταν το έγγραφο, ό γιατρός χτυπήθηκε από ένα αυτοκίνητο και τραυματίσθηκε θανάσιμα. Αίγο μετά το θάνατο του, άρχισαν να μιλοδν για θεραπείες θαυματουργές, ασθενών πού είχαν χαρακτηρισθεί εντελώς ανίατες από τους γιατρούς της εποχής, καί πού θεραπεύθηκαν με τη χειρουργική τεχνική του δρ. Χερνάντεζ. Για να καταλάβουμε το είδος των εγχειρήσεων του γιατρού αύτού, πού έγιναν μετά to θάνατο του καλό θα ήταν να αναφέρουμε μερικά περιστατικά, πού συνέβησαν στη πόλη Μπουκαραμάνγκα. Ή κυρία Μπλάνκα, ιδιοκτήτρια ενός κομμωτηρίου, διηγείται την περίπτωση της θεραπείας της, πού συνέβη πριν λίγους μήνες «Σέ όλη μου τη ζωή ήμουνα υγιής, αλλά προ έξη μηνών αρρώστησα και ο άνδρας μου με πήγε στην κλινική 'Αγία Θηρεσία. Εκεί οί ειδικοί διέγνωσαν όγκο του πνεύμονα, πού δεν μπορούσε νό εγχειρισθεί. Μου έδωσαν δύο 45

i Tρεις φάσεις από μία επέμβαση από το υπερπέραν της θεραπεύτριας Ζοζεφίνας.

μήνες ζωή. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα να συνηθίσω σ' αυτή τη φοβερή ίδέα, γιατί είμαι αρκετά νέα και έχω και πέντε παιδιά. Προσευχήθηκα λοιπόν και παρακάλεσα θερμά το δρ. Χερνάντεζ επί αρκετές ήμερες να με βοηθήσει να γίνω καλά, Ένα βράδυ, άκουσα μια φωνή πού μου έλεγε. «Μείνε ήσυχη σε άκουσα και θα σε εγχειρήσω». Παρακάλεσα λοιπόν τον άνδρα μου να με αφήσει μόνη. Ήμουν ήσυχη και είχα εμπιστοσύνη στον Άγιο. Λίγο μετά το δωμάτιο της κρεββατοκάμαράς μου φωτίστηκε κοντά στην πόρτα. Είδα το δρ. Χερνάντεζ με άσπρη μπλούζα. Με πλησίασε χαμογελαστός και μου είπε «Κυρία Μπλάνκα δεν θα πάθεις τίποτα. Τώρα θα σε έξετάσω« Αισθάνθηκα τότε τα χέρια του, πού ήταν ζεστά να μ' αγγίζουν και το αυτί του πάνω στο στήθος μου. Δέν αισθανόμουνα φόβο, έπιθυμούσα μόνο να θεραπευθώ και αισθανόμουνα ευγνωμοσύνη για τη βοήθεια πού μου ερχόταν από ψηλά. Παρ' όλη την 46

νύστα, πού μου ερχότανε κύτταξα τα πόδια του καί είδα ότι δεν άγγίζανε στο πάτωμα, Υστερα άκουσα πάλι τη φωνή του «Εν τάξει, μόνο δεν έχω μαζί μου όλα τα απαραίτητα- εργαλεία, που μου χρειάζονται γι' αυτή την εγχείρηση. Τώρα κοιμήσου και μη φοβάσαι τίποτα, θα σε πάρω μαζί μου». Αποκοιμήθηκα,, και όταν ξύπνησα βρέθηκα μέσα σε μια μεγάλη αίθουσα χειρουργείου, με πολλά όργανα εργαλεία και μεγάλες λάμπες. Όλα ήταν πολύ καθαρά και πολύ μοντέρνα, Ό γιατρός Χερνάντεζ μου έκανε ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Καί πάλι ξανακοιμήθηκα, 'Αργότερα βρέθηκα και πάλι στο σπίτι μου, στο κρεββάτι μου. Στό προσκέφαλο μου καθόταν ό δρ. Χερνάντεζ. Είχα δυνατούς πόνους μεταξύ του στήθους και της πλάτης μου και παραπονέθηκα γι' αυτό, αλλά εκείνος μου είπε. «Δεν ήταν εύκολο, όμως θα γίνεις καλά, παρά τους πόνους πού αισθάνεσαι. Να είσαι ήσυχη όλα θα πάνε καλά». Τότε λοιπόν ξεχνώντας ότι ό γιατρός ήταν πνεύμα, πήρα το χέρι του πού ήταν μαλακό σαν βαμβάκι χωρίς κόκκαλα και φιλώντας το του είπα. «Ευχαριστώ γιατρέ, ευχαριστώ». "Υστερα από μερικές ήμέρες ή κ. Μπλάνκα μπόρεσε να σηκωθεί από το κρεββάτι της. Πήγε στην ίδια κλινική, όπου είχε πάει πριν καί εκεί οί γιατροί με μεγάλη έκπληξη είδαν ότι ό όγκος είχε εξαφανισθεί. Επίσης κατά τη ραδιολογική εξέταση οί πνεύμονες βρέθηκαν υγιείς. Ή κ. Μπλάνκα δεν έφυγε ποτέ από το σπίτι της ούτε από την πόλη, πού μένει. Το χειρουργείο όμως, πού περιέγραψε τόσο καθαρά καί με ακρίβεια δεν υπάρχει, ούτε στην Μπουκαραμάνγκα, ούτε πουθενά άλλου στην Κολομβία,

Ή Παλαιά Συνταγή Μία άλλη όμοια περίπτωση Ή κ. Σεσίλια Μαρτίνεζ διηγείται «Πριν σχεδόν ένάμισυ χρόνο, είχα πολύ δυνατούς πόνους στα νεφρά καί ό άνδρας μου με πήγε στο νοσοκομείο. Εκεί έπαθα δυνατή φλεγμονή, προ πάντων στη δεξιά γάμπα και παρουσιάσθηκε αίμα στα ούρα. Οί γιατροί μιλούσαν για τρεις περιπτώσεις. Ή να με αφήσουν να πεθάνω έτσι, ή να μου κόψουν το πόδι, ή να προσευχηθώ. Στό νεφρό δεν ήθελαν να επέμβουν. Διάλεξα την τρίτη λύση και ζήτησα να μεταφερθώ σπίτι μου. Ήθελα να περιμένω στο σπίτι του τον γιατρό Χερνάντεζ, πού οπωσδήποτε θα με βοηθούσε. Προσευχόμουν λοιπόν και τον παρακαλούσα να έρθει και σε μένα όπως έκανε σε τόσους άλλους ανθρώπους, πού είχαν υποφέρει. Κάθε μέρα ετοίμαζα ένα ποτήρι νερό για κείνον και κάθε πρωί το έπινα. Το νερό είχε μυρωδιά φαρμάκου και εγώ αισθανόμουν κάθε μέρα λίγο καλύτερα, σαν πιο έλαφρωμένη. Μια νύχτα αισθάνθηκα κάτι ζεστά χέρια να αγγίζουν το πόδι μου και σαν να με εγχείριζαν εκείνη την ώρα. Το επόμενο πρωί έχασα πολύ αίμα. "Όμως αισθάνθηκα καλύτερα. Μετά από 15 μέρες, μπόρεσα και σηκώθηκα, και πήγα στο νοσοκομείο. Εκεί ό γιατρός Βιλαμπόνα μετά από ραδιολογική εξέταση, με ρώτησε ποιος με είχε εγχειρήσει στο νεφρό. Ή εγχείρηση είχε πετύχει θαυμάσια και το άρρωστο νεφρό είχε αφαιρεθεί. Μετά από ένα μήνα έλιποθύμησα και όταν συνήλθα ή δεξιά μου γάμπα, ήταν σαν παράλυτη. Θέλανε να με μεταφέρουν στην Μια φάση άπο την επέμβαση

τής

κλινική, αλλά σκέφθηκα τον δρ, Χερνάντεζ πού με είχε ξαναβοηθήσει και ζήτησα να με πάνε στο σπίτι μιάς θείας μου για να περιμένω εκεί το γιατρό. Το βράδυ ζήτησα να μείνω μόνη, γιατί αισθανόμουνα ήδη την παρουσία του. "Υστερα από λίγο τον είδα πλάϊ μου, φορούσε άσπρη μπλούζα. Μαζί του ήταν πολλοί άλλοι γιατροί και είχαν πάρα πολλά εργαλεία. Αμέσως σχεδόν αποκοιμήθηκα» Ό Ιδιοκτήτης του σπιτιού Ζοζέ Ίγνάτσιο Μαλντονάντο προσθέτει: «Άκουσα πολύ θόρυβο στο δωμάτιο καί αυτό μου φάνηκε πολύ περίεργο, γιατί ή Σεσίλια ήταν μόνη της μέσα. Ακουγόταν σαν να τραβούσαν τραπέζια, να πλένουν μεταλλικά πράγματα, και λοιπά. Όλα αυτά κράτησαν δύο ώρες. Υστερα ακούσαμε τρεις χτύπους στην πόρτα. Ανοίξαμε και είδαμε την Σεσίλια, να φοράει μια ρόμπα, πού πριν ήταν κρεμασμένη πίσω από την πόρτα, Στό πάτωμα ήταν σκορπισμένες γάζες καί βαμβάκια καί το τραπέζι, πλάι σε ένα μπουκάλι οινόπνευμα, πού πριν δεν ήταν εκεί, βρήκαμε μια συνταγή του δρ. Χερνάντεζ». Οί ρεπόρτες ζήτησαν να δουν τη συνταγή, την πήραν, την φωτογράφησαν και την παρέβαλλαν με μια παλαιά συνταγή, πού βρίσκεται σε μια βιογραφία του γιατρού Χερνάντζε. Ό γραφικός χαρακτήρας ήτανε ό ίδιος. Μετά την εγχείρηση, ή γυναίκα ανάρρωσε πολύ γρήγορα, Είναι αδύνατο να μιλήσουμε για όλες τις εγχειρήσεις, πού έκανε ό γιατρός Χερνάντεζ. 'Υπάρχει παραδείγματος χάρη ή περίπτωση της κ. Έλενας Σάντσελ ντε Ριβέρο, πού έπασχε από κακκοήθη όγκο και εγχειρίσθηκε μια νύκτα από το δόκτορα Χερνάντεζ. Ό σύζυγος δεν πίστευε τίποτα από αυτά.

θεραπεύτρίας

Ζοζεφίvας

στά

μάτια ενός Γερμανού.

47

και τότε μόνο πείσθηκε για το γεγονός αυτό όταν στο νοσοκομείο τον διαβεβαίωσαν ότι, ό όγκος είχε εξαφανισθεί. Ή κ. Έβελυν Νάσερ, εγχειρίσθηκε στα μάτια και σήμερα βλέπει. Το παιδάκι Γκοντζάλο Ντουάρτε, πού έπασχε από παιδική παραλυσία, εγχειρίσθηκε και σήμερα περπατάει, όπως βεβαιώνουν οί γονείς του σε μια ευχαριστήριο δημοσίευση». Όπως είδαμε, οί εγχειρήσεις που γίνονται από το Υπερπέραν, γίνοται όχι μόνο στο φυσικό σώμα, άλλα και στο αστρικό. Και σ' αυτό το σημείο θα στρέψουμε για λίγο την προσοχή μας: Το αστρικό σώμα (το Κα των αρχαίων αιγυπτίων) το «αίθέριον σώμα» του Paracelso, παρουσιάζεται σε όλες τις αρχαίες φιλοσοφίες. Η ανατολική σκέψη, πού πάνω της βασίζονταν ή θεοσοφία και ή άνθρωποσοφία, το χωρίζει σε αιθέριο σώμα αστρικό, πνευματικό και αιτιατό.

ζωντανοί. Εσείς θα μπορέσετε να δείτε την αλλαγή αυτή της μεθοδολογίας. Μερικοί γιατροί έχουν ήδη αποδεχθεί την ύπαρξη αύτού του ενδεχομένου. Στά προσεχή είκοσι χρόνια ή αποδοχή της ιδέας θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σέ πενήντα (50) περίπου χρόνια, θα γίνει ριζική αλλαγή στα μέχρι τότε δεδομένα. Δεν θα υπάρχουν πια, π.χ. μεταμοσχεύσεις νεφρών. Οί μεταμοσχεύσεις καρδιών και οί επεμβάσεις για την εξαγωγή των όγκων δεν θα υπάρχουν πια. Θα έρθει καιρός πού οί άνθρωποι θα σκεφθούν καλά τη μέθοδο των «ανοικτών εγχειρήσεων» και δεν θα την ξαναεφαρμόσουν, γιατί, για το υλικό σώμα είναι πραγματικά κάτι το βάρβαρο. Έμείς το σκεπτόμαστε και θέλουμε να δείξουμε στους ανθρώπους ότι, υπάρχει και άλλος τρόπος για να ενεργήσουν. Ή ανοικτή χειρουργική είναι βαρύ σοκ για το σώμα, προκαλείται δυσαρμονία. Αυτό πού κάνουμε εμείς, αντίθετα, φέρνει αρμονία, είναι μια

Ή θεραπεύτρια

Ζοζεφίνα,

ενώ «έγχειρίζει» το στομάχι ενός άσθενούς.

Στό έργο, πού αναφέραμε πιο πριν καί πού εκδόθηκε από τον Ίμάγκο Μούντι ό καθηγητής Νεγκέλι υποστηρίζει ότι, είναι σίγουρος, πώς και στην περίπτωση των φιλιππινέζων θεραπευτών, το αιθέριο σώμα, παίζει σπουδαίο ρόλο. Μας λέει επίσης ότι «Ή ικανότητα του άνθρώπου ως πομπού και ως δέκτη προϋποθέτει την ύπαρξη ενός αιθέριου υποστρώματος. Σέ κάθε φυσικό όργανο αντιστοιχεί ένα όμοιο αιθέριο καί πάνω σ' αυτό μάλλον θα πρέπει να ενεργούν οί φιλιππινέζοι θεραπευτές. Σχετικά με τις πνευματικές επεμβάσεις υπάρχουν επίσης ενδείξεις πού προέρχονται από μια άλλη διάσταση, καί στο σημείο αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον να ξέρουμε ότι «Στήν Αμερική υπάρχει μια γνωστή πνευματιστική λέσχη ή «Εταιρία 'Αναζητήσεως της Ζωικής Ενεργείας». Σ' αυτήν ανήκουν και διάσημοι επιστήμονες. Το πνεύμα «οδηγός» αυτής της Λέσχης «ό Ιωσήφ», είπε σχετικά με τις αστρικές επεμβάσεις στις 30 Μαίου 1972. «Θάρθει μια μέρα πού καί εσείς δεν θα εγχειρίζετε με τον τρόπον πού εγχειρίζετε τώρα. Οί επεμβάσεις στο φυσικό σώμα δεν θα είναι πια αναγκαίες. Εμείς ελπίζουμε να μπορέσουμε να σας μορφώσουμε αρκετά. Ακόμα, σ' αυτόν τον τομέα. Αυτό θα γίνει σχετικά σύντομα, σε χρονικό διάστημα, πού οί περισσότεροι από σας θα είναι ακόμα 48

πράξη θετική. Ναι έχετε πολλά να μάθετε. Φυσικά θα είμαστε πολύ ευτυχείς, όταν όλες οί ασθένειες έξαφανισθούν. 'Αλλά αυτό δεν θα γίνει στο καιρό σας, όσο θα είσαστε ακόμα ζωντανοί, χρειάζεται περισσότερος χρόνος, θα γίνει όμως μεγάλη πρόοδος. Είναι πιθανόν τα εγγόνια σας η τα δισέγγονα σας να μην χρησιμοποιούν πια τις μεθόδους σας στον χειρουργικό τομέα. Είναι πιθανόν οι άνθρωποι να μάθουν στο μέλλον να ξαναδίνουν μόνοι τους την αρμονία στο φυσικό τους σώμα. Σας έχω πει ότι, οί άνθρωποι σήμερα δεν χρησιμοποιούν παρά μόνο το 10% των πνευματικών ικανοτήτων τους. Με την πάροδο του χρόνου θα μάθουν να την χρησιμοποιούν περισσότερο». Όπως φαίνεται, λοιπόν οί «θαυματουργές θεραπείες» πού μιλήσαμε παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο παρά ή αρχή μιας προοδευτικής αλλαγής πού μπορεί να δώσει στον άνθρωπο νίκες και γνώσεις για την ώρα άγνωστες και για τους περισσότερους σήμερα αδύνατες. Ή φύση, όπως φαίνεται μας κρύβει ακόμα τα περισσότερα από τα μυστήρια της καί σε μας δεν μένει παρά να επαναλάβουμε ταπεινά τα λόγια του 'Αγίου Αυγουστίνου «Τα θαύματα δεν γίνονται αντίθετα προς τη φύση, άλλά αντίθετα με αυτά, πού εμείς γνωρίζουμε, για τη φύση». Paola Giovetti

ενημέρωση •1. Στίς αρχές Ιανουαρίου εγκαι- ναι πολύ επικίνδυνο για τα μάτια νιάστηκε ό σταθμός Α Μ Ο Υ Ν Δ - μας να κοιτάξουμε απ' ευθείας τον ΣΕΝ - ΣΚΟΤΤ στην Άνταρκτική, Ήλιο, έστω καί για λίγα μόνο δευτερόλεπτα. Ό κίνδυνος να πάθουν κοντά στον Νότιο Πόλο. Ό σταθμός, πού κόστισε 6.000.000 μόνιμη βλάβη είναι πολύ μεγάλος. δολλάρια, αποτελείται βασικά από Για να παρακολουθήσετε λοιπόν, ένα μεταλλικό θόλο ύψους 16 μέ- αυτό το φαινόμενο ακίνδυνα, πάρετρων και με διάμετρο της βάσης τε ένα κομμάτι τζάμι, μαυρίσετε του 50 μέτρα. Στό χώρο του θόλου το στη φλόγα ενός κεριού καί θα έχουν κατασκευασθεί τρία διόροφα έχετε ένα πολύ καλό φίλτρο, μέσα κτίρια πού χρησιμεύουν για δια- από το όποιο μπορείτε να παρακομονή και για επιστημονικά εργα- λουθήσετε την έκλειψη. Το ίδιο στήρια. Έξω από τον θόλο είναι μπορείτε να πετύχετε με ένα μαυτο γκαράζ, ή μονάδα παραγωγής ρισμένο (άχρηστο) φιλμ φωτογραηλεκτρικής ενεργείας και ή δεξα- φίας. Όμως, ακόμα καλλίτερα και εντελώς ακίνδυνα θα κάνετε τη παμενή καυσίμων. Ή κατασκευή του σταθμοϋ εξα- ρατήρηση σας, αν πάρετε ένα μεσφαλίζει τη σταθερότητα του στον γάλο κομμάτι λεπτό και αδιαφαπάγο καϊ εμποδίζει το καινούργιο νές χαρτόνι, του κάνετε μια μικρή χιόνι να παραμένει επάνω στα κτί- τρύπα, περίπου στο κέντρο, καί το ρια. Γενικώτερα, οι συνθήκες πού εκθέσετε στις ακτίνες του Ήλιου. εξασφαλίζει ό σταθμός είναι κατάλ- Τότε, το φως, πού περνά από την ληλες για να φιλοξενήσουν το α- τρύπα, σχηματίζει πάνω στο έδαπαιτούμενο προσωπικό για πολλούς φος τον λαμπρό ηλιακό δίσκο. Κατά την ώρα της εκλείψεως, μήνες χωρίς να έχει ανάγκη τακτιθά δείτε τον ηλιακό δίσκο, όχι εντεκού ανεφοδιασμού. Ό σταθμός ΑΜΟΥΔΣΕΝ - λώς κυκλικό, αλλά να του λείπει ΣΚΟΤΤ διαθέτει ευαίσθητες συ- τό μέρος, εκείνο πού καλύπτει ή σκευές κατάλληλες για τη μελέτη Σελήνη. Αυτός ό τρόπος είναι ό των μετακινήσεων του εσωτερικού εντελώς ακίνδυνος και γι' αυτό της Γης, πού μπορούν να βοηθή- τον συνιστούμε ιδιαίτερα. Έξ άλσουν στην καλλίτερη μελέτη και λου, με αυτό τον τρόπο, μπορούν κατανόηση των σεισμών. Με αλλά να παρακολουθήσουν το φαινόμεόργανα μελετούνται οί μετακινή- νο, πολλά άτομα συγχρόνως. •3. Στά μέσα Ιανουαρίου έγινε σεις των ψυχρών ατμοσφαιρικών ρευμάτων, πού επηρεάζουν τις και- στη Ν. Υόρκη το συνέδριο της ρικές συνθήκες στη μισή, περίπου, Α.Ε.Π.Ε. (Άμερικανική Εταιρία Προόδου της Επιστήμης) με θέμα: επιφάνεια της Γης. • 2. Κατά το 1975 θα συμβούν τέσ- «Επιστήμη καί Ποιότητα της σερεις εκλείψεις. Απ' αυτές δύο Ζωής». Τα επί μέρους θέματα του θα είναι του Ήλιου και δύο της συνεδρίου αναφέρονταν στην υγεία Σελήνης. Έδώ θα αναφερθούμε του ανθρώπου, στην προστασία του στην πρώτη, πού θα συμβεΤ το Περιβάλλοντος, στα προβλήματα προσαρμογής στο νέο περιβάλλον πρωί της 11ης Μαΐου 1975. Ή έκλειψη αυτή, πού θα είναι των μετακινουμένων (μεταναστών) «μερική», θα αρχίσει στις 7 καϊ καί στίς συνθήκες ζωής των μεγά21 π.μ. και θα τελειώσει στις 8 και λων πόλεων. Ό Δρ Λούκς υποστήριξε ότι οί 37 π.μ. με τη μεγαλύτερη φάση στίς επιστήμονες σήμερα μπορούν να 7 και 58 π.μ. Οί παρατηρητές, πού θα βρίσκον- επισημάνουν επικίνδυνα συμπτώμαται στο λεκανοπέδιο της Άττικής, τα πριν από την φανερή εκδήλωση θα δουν τον Ήλιο καλυμμένο μό- τους και πολλά χρόνια πριν από νο μετά τα 15% της διαμέτρου του την καταστροφή των δασών, εκτάδίσκου του και κατά τη μεγαλύτερη σεων τούντρας, βοσκοτόπων και λιμνών. φάση της. Υπενθυμίζεται ότι οί καταστροΔίνουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές, για όσους επιθυμούν να πα- φικές μεταβολές πραγματοποιούνρακολουθήσουν ακίνδυνα το φαι- ται με βραδύτατο ρυθμό, ώστε να μην είναι δυνατή ή άμεση διαπίστωνόμενο. Επειδή οί ακτινοβολίες του Ή- ση τους. Τα τελευταία χρόνια όμως λιου είναι εξαιρετικά έντονες, εί- μπορέσαμε να βρούμε μεθόδους για την έγκαιρη πρόγνωση των κατα-

στροφικών αυτών μεταβολών. Ή ίκανότητα των φυτών καί των ζώων, καθώς και του ανθρώπου να προσαρμόζονται σε διαφορετικές συνθήκες ζωής, ήταν από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα του συνεδρίου π.χ. έγιναν σοβαρές μελέτες για την ικανότητα των ινδιάνων της φυλής Τσέκουα πού ζούν σε ύψος 3,000 μέτρων στίς Άνδεις του Περού, Μελετήθηκε ή αντοχή και οί λειτουργίες του (αναπνοή, σφυγμός, πίεση κλπ.), ώστε να αντέχουν στην έντονη ηλιακή ακτινοβολία, στις μεγάλες εναλλαγές της θερμοκρασίας και στη μικρή περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε οξυγόνο. Καί τούτο, γιατί μεγάλος αριθμός αυτών των ανθρώπων αντιμετωπίζει την ανάγκη να μεταναστεύσει στις χαμηλότερες περιοχές του Περoύ, όπου υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας. Όμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν και όλοι οί μετανάστες από τις Μεσογειακές χώρες προς τη Βόρειο Ευρώπη, το προσωπικό των συγκοινωνιακών μέσων μεγάλων αποστάσεων και άλλοι. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα πού μελετήθηκαν τελευταία είναι καί ό τρόπος διατροφής των πρωτόγονων λαών, πού συνδέεται με το πρόβλημα των κοινωνιών εκείνων πού υποσιτίζονται. Από τις μελέτες αυτές διαπιστώθηκε ότι ή έλλειψη σιδήρου, ορισμένων βιταμινών Β καί ψευδαργύρου από τις «εκσυγχρονισμένες» τροφές προκαλεί αναιμία. Αυτό συμβαίνει στους λαούς της Μέσης Άνατολάς, της Ν.Δ. Ασίας και της Νοτίου Άμερικής. Διαπιστώθηκε επίσης ότι όσο περισσότερο έρχονται σ' επαφή με τους πολιτισμένους oι πρωτόγονοι λαοί, τόσο περισσότερο πάσχουν από κοινές για μας παθήσεις π.χ. αύξηση της πίεσης του αίματος, αύξηση των καρδιοπαθειών, χειροτέρευση της υγείας των οδόντων κ.λ.π. Γενικά, ή επιτυχία του συνεδρίου ήταν τόσο μεγάλη, ώστε αποφασίστηκε ή συνέχιση του Διεθνούς Βιολογικού Προγράμματος στα πλαίσια της Ούνέσκο με το όνομα: «Ό άνθρωπος και η Βιόσφαιρα».

49

κοσμική ακτινογραφία μιας πυραμίδας GEORG GERSTER

Κατά το 1818, ο μυώδης γελωτοποιός ιπποδρομίου και κυνηγός, θυσαυρών Giovanni Battista Belzozoni από την Tadova, μπήκε μέσα στη δεύτερη σε μέγεθος πυραμίδα της Γκίζας. Αύτή ή πυραμίδα ήταν ο τάφος του φαραώ της τέταρτης δυναστείας Χεφρήνος (2723 μέχρι 2563 π.Χ.). Ή σαρκοφάγος από γρανίτη πού ήταν στο κύριο ένταφιαστικό θάλαμο, βρέθηκε γεμάτη χαλίκια, το κάλυμμα της είχε ήδη παραβιασθεί και κανένα απολύτως ίχνος μούμιας δεν υπήρχε. Χωρίς αμφιβολία, είχαν πριν από τον Belzoni προηγηθεί ληστές τάφων, όπως φαίνεται μάλιστα σε παλαιά εποχή. Είχαν όμως άραγε επιτύχει αύτοί εκεί πού είχε αποτύχει ό Belzoni, ώστε να βρουν τα θνητά κατάλοιπα του Φαραώ; Η μήπως ο Χεφρήν είχε εξαπατήσει τόσο τους συγχρόνους του, όσο και τους μεταγενέστερους με την κατασκευή ενός ένταφιαστικού θαλάμου, πού ποτέ δεν επρόκειτο να δεχθεί τα σώμα του; Μήπως ό τεράστιος αυτός αρχιτεκτονικός όγκος περιέχει, κάποιο χώρο, πού δεν έχει ακόμα ανακαλυφθεί και όπου αναπαύεται σε γαλήνη ή μούμια του Φαραώ και όπου βρίσκεται κρυμμένος μυθώδης θησαυρός — τα λαμπρά κοσμήματα — πού συνόδευαν κατά κανόνα τους βασιλικούς νεκρούς της εποχής εκείνης; Ή πλειονότητα των αίγυπτιολόγων δεν δίνει πρόθυμα ιδιαίτερη σημασία στην υπόθεση για κρυμμένο θησαυρό μέσα στον όγκο της πυραμίδας, Ή ερμηνεία, πού δίνουν στο ότι υπάρχουν δύο ένταφιαστικοί θάλαμοι μέσα στη πυραμίδα του Χεφρήνος είναι ή ίδια με την ερμηνεία τους σχετικά με το λαβύρινθο των διαδρόμων και των χώρων πού υπάρχουν μέσα στη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, πού έκτισε για τον εαυτό του ό πατέρας του Χεφρήνος, ό Χέοψ, ότι, δηλαδή, έγιναν μετατροπές κατά τη διάρκεια της κατασκευής πού ήταν μάλιστα άσχετες προς το αρχικό σχέδιο. Ή παραπάνω θεωρία δεν καταλογίζει καμμιά μορφή απάτης σε βάρος των κατασκευαστών της πυραμίδας. Το κύριο σώμα μάλιστα των αίγυπτιολόγων είναι άπόλοτα πεπείσμένο για την αλήθεια της απόψεως αυτής. Αυτοί είναι της γνώμης ότι, ή δυαδικότητα των χώρων είναι μάλλον προϊόν μιας «περιόδου πειραματισμού» πού εφαρμόσθηκε, ώστε να επιλεγεί ή τελική μορφή πού έπρεπε να πάρει ό ένταφιαστικός θάλαμος του Βασιλέως. Όπως οί παραπάνω υποθέσεις επειδή βασίζονται πάνω σε πολύπλοκες αρχιτεκτονικές απόψεις, στερούνται από το οριστικό βάρος, πού θα κατασίγαζε τους αντιφρονούντες «αιρετικούς». Ό Luis W. Alvarez, πυρηνικός φυσικός, ερασιτέχνης αίγυπτιολόγος και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ το 1968, αποδέχθηκε την άποψη αυτών πού διαφω-

50

Ή Πυραμίδα τον Χεφρήνος στη Γκίζα υψώνεται 135,5 μέτρα πάνω άπό την έρημο. Άρχικά ήταν κατά τρία μέτρα κοντύτερη από τη Μεγάλη Πυραμίδα τον Χέοπος. Ή διαφορά στό ύψος έχει περιορισθεί σήμερα απλώς σε εβδομήντα πέντε εκατοστά. Μόνο με μια. πλήρη ακτινογραφία είναι δυνατόν να δίευκρινησθεί κατά πόσο τα 4,4 εκατομμύρια τόννοι του δομικού υλικού κρύβουν κάποιο θάλαμο ενταφιασμού που δεν αποκαλύφθηκε ακόμα. Τα αποτέλεσματα της έξετάσεως του πρώτου ενός πέμπτου ήταν αρνητικό. Άσχετα όμως προς το τελικό αποτέλεσμα, ή δεύτερη σε ύψος πυραμίδα θα εξακολουθήσει να παραμένει για πολλούς μια πηγή γοητείας. Αυτή διακρίνεται από όλες τίς άλλες πυραμίδες της Αιγύπτου, άπό το γεγονός ότι το περίβλημα από σκληρό ασβεστόλιθο Tura που έκάλυπτε αρχικά την εξωτερική επιφάνεια της έχει παραμείνει άθικτο στην κορυφή.

To σημείο όπου ενώνονται οι δύο σήραγγες μέσα στην πυραμίδα τον Χεφρήνος, όπως φαίνεται από τον κύριο ενταφιαστικό θάλαμο.

Διατομή από βορρά προς νότο της πυραμίδας του Χεφρήνος όπου φαίνονται οι γνωστοί διάδρομοι και θάλαμοι. Δυο σήραγγες οδηγούν άπό τη βόρεια πλευρά προς το εσωτερικό ή μια από αυτές μέσα από το φυσικό λίθινο θεμέλιο (Ι), ή άλλη από στόμιο που βρίσκεται δέκα πέντε μέτρα πάνω άπό την επιφάνεια του εδάφους (4). Χωρίς αμφιβολία, αρχικά επρόκειτο να οικοδομηθεί μια μικρότερη πυραμίδα πάνω από θάλαμο ενταφιασμού, πού σημειώνεται εδώ με τον αριθμό (2). Το σχέδιο όμως αυτό, εγκαταλείφθηκε πριν ολοκληρωθεί ή κατασκευή του θαλάμου. Τελικά όλο το οικοδόμημα σηκώθηκε πάνω από τον κύριο ένταφιαστικό θάλαμο (3). Οι έρευνες πού άρχισαν το 1968 θά καταδείξουν κατά πόσο υπάρχουν και άλλοι διάδρομοι, σήραγγες ή θάλαμοι πάνω από την κοιλότητα αυτή. νούσαν με τα παραπάνω. Για ποιο λόγο ό Χεφρήν αντέτεινε «θα περιορίζονταν σε ένα συμπαγή και χωρίς ενδιαφέρον σωρό από ασβεστολιθικούς όγκους, όταν μάλιστα, κατά τη παιδική του ηλικία, είναι βέβαιο, ότι είχε δει, πώς είχαν κτίσει οί άνθρωποι του πατέρα του τη Μεγάλη Πυραμίδα και ότι είχαν κατασκευάσει το λαβύρινθο των ωραίων διαδρόμων και θαλάμων;». Ή υπόνοια ότι ή πυραμίδα του Χεφρήνος περιείχε μούμια καί θησαυρό είχε ήδη οδηγήσει σε αναρίθμητες επιθέσεις εναντίον της δομής της, και μάλιστα κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα: είναι ακόμα και σήμερα εμφανή τα ρήγματα πού προκάλεσαν εκρήξεις από πυρίτιδα πάνω στο σώμα της πυραμίδας. Αυτά όλα μαρτυρούν για τις αχόρταγες και άγροίκες τάσεις των κυνηγών θησαυρών. Άλλα ό πυρηνικός φυσικός Alvarez επιθυμούσε να δώσει ικανοποίηση — και βεβαιότητα — στον αίγυπτιολόγο Alvarez, με ένα πιο εκλεπτυσμένο τρόπο, με τον όποιο δεν επρόκειτο να μετακινηθεί κανένας λίθος. Έτσι το 1966 ό Alvaiez έπρότεινε την ακτινογράφηση της πυραμίδας με τη βοήθεια κοσμικής ακτινοβολίας. Το αποτέλεσμα της κοσμικής ακτινοβολίας μπορεί να παρατηρηθεί πάνω στο έδαφος μόνο από τα συντρίμματα του διαμελισμού, πού παράγεται από πυρηνικό καταρράκτη. Τμήμα των συντριμμάτων αυτών αποτελούν τα καλούμενα μυόνια πού φέρουν ενέργεια αρκετή για διείσδυση από το τοίχωμα της πυραμίδας. Ή τροχιά τους μπορεί να προσδιορισθεί στο θάλαμο σπινθηρισμού, δηλαδή σ' ένα δείκτη πού παρέχει τιμές σε ακέραιους αριθμούς σχετικά με τα φορτισμένα υψηλής ενεργείας στοιχειώδη μερίδια.

Ή ιδέα του Alvarez ήταν απλή: μέσα στον κύριο ένταφιαστικό θάλαμο της πυραμίδας, γνωστού ως θάλαμος του Belzoni, επρόκειτο να τοποθετηθεί θάλαμος σπινθηρισμού, πού έχει ανάλογη συλλεκτική περιοχή καί αρκετό βαθμό, γωνιακής διαλύσεως μαζύ με μια μαγνητική έναποταμιευτική συσκευή, ενωμένη με το θάλαμο σπινθηρισμού. Με τη διάταξη αυτή θα ήταν δυνατή ή καταγραφή των συντεταγμένων της τροχιάς των μεριδίων πού περνούν από το ανώτερο στρώμα της δομής μέχρι τον καταγραφέα. Τα μερίδια πού φθάνουν στην επιφάνεια της πυραμίδας με τιμή ενεργείας μικρότερη από 55 χιλιάδες εκατομμύρια ηλεκτρονικά βολτ, απορροφούνται μέσα στο λίθινο τοίχωμα σε κάποιο σημείο πάνω από το θάλαμο ενταφιασμού. Ένα φίλτρο, συνδεμένο μπροστά από το θάλαμο σπινθηρισμού, εξασφαλίζει επί πλέον την δημιουργία οποιονδήποτε ίχνών πού προέρχονται μόνο από μερίδια που έχουν τελική ενέργεια μεγαλύτερη από 10 χιλιάδες εκατομμύρια ηλεκτρονικά βολτ. Εφ' όσον οί ενδεχόμενες κοιλότητες στο τοίχωμα της πυραμίδος παρουσιάζουν μικρότερη αντίσταση στα μυόνια ως προς το συμπαγές τοίχωμα, είναι αυτονόητο 51

"Η θριαμβευτική επιγραφή του Belzoni πάνω στόν τοίχο του κύριου ενταφιαστικού θαλάμoυ, Ό Ιταλός κυνηγός θησαυρών και έξερευνητής είδε άπλώς όσα ληστές τάφων είχαν ήδη άντικρύσει πολύ πριν τη δική τον εποχή. Εκτός άπό τήν ανεύρεση της εισόδου στην πυραμίδα τον Χεφρήνος ό Belzoni ανακάλυψε επίσης τον τάφο τον Σήθου του 1ου.

Διατομή από βορρά προς νότο της καλούμενης Μεγάλης Πυραμίδας. Ό τάφος του Φαραώ Χέοπος εμφανίζει έξεραιτικά πολυπλοκότερη κατασκευή από εκείνη της πυραμίδος τον Χεφρήνος. Οί αρχαιολόγοι έρμηνεύουν την ύπαρξη του λαβύρινθου, των διαδρόμων και των τριών διαφόρων ένταφιαστικών θαλάμων (2, 5, 6) ισχυριζόμενοι ότι, κατά την διάρκεια της κατασκευής έγιναν πολλές παρεκλήσεις άπό τό άρχικό σχέδιο. Από την αρχαιότερη σήραγγα και στο σημείο (3), εμφανίζεται διακλάδωση διαδρόμου πού οδηγεί στον σαν δεύτερο «όροφο» ενταφιαστικο θάλαμο, πού καλείται θάλαμος της Βασίλισσας από δε τη Μεγάλη Σήραγγα (4) οδηγεί στον τελικό ένταφιαστικό θάλαμο. Ό θάλαμος αυτός επικοινωνεί με τον εξωτερικό κόσμο με ένα αεραγωγό σωλήνα (7).

ότι μερίδια σε τροχιές πού περνούν από στοές ή θαλάμους συγκεντρώνονται κατά μεγαλύτερους αριθμούς στο θάλαμο σπινθηρισμού. Άν τα εισερχόμενα μυόνια καταγράφονται για μερικούς μήνες, και τα στοιχεία πού προκύπτουν δίνονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, είναι δυνατόν να προκύψει τελικά μία μορφή «ακτινολογικής» εικόνας της πυραμίδας, όπου οί κοιλότητες εμφανίζονται σκοτεινότερες από το συμπαγές τοίχωμα. Ό βαθμός της σκοτεινότητας εξαρτάται από το περίσσευμα των μυονίων, πού προέρχονται από την αντίστοιχη κατεύθυνση. Βέβαια μια τέτοια εικόνα παρέχει πληροφορίες άπλώς και μόνον για την κατεύθυνση που είναι εντοπισμένη ή κοιλότητα. Για να καθορισθεί ακριβώς ή αντόπισή της, ή καταγραφική συσκευή πρέπει να μετακινείται και οί μετρήσεις να έπαναληφθούν, Έτσι οί δυο συσκευές καταγραφής μπορούν τότε να παράγουν στερεοσκοπική εικόνα. Ή πρόταση του Alvarez έγινε αποδεκτή, με εύμένεια. Τη μερίδα του λέοντος των σχετικών δαπανών ανέλαβε ή Αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας και το Ινστιτούτο Smithson. To Εργαστήριο 'Ακτινοβολίας Lawrence του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας κατασκεύασε την πειραματική συσκευή, σύμφωνα με τις απαιτούμενες ιδιοτυπίες. Έκτός από τις πυραμίδες ή Ενωμένη Αραβική Δημοκρατία διάθεσε ειδικούς αρχαιολόγους. Τα στοιχεία πού προέκυψαν υπέστησαν επεξεργασία σε συσκευή I B M - 1130 του κέντρου ηλεκτρονικών υπολογιστών του Πανεπιστημίου Ein Shams του Καΐρου. Μολονότι όλο το σχήμα φαίνεται σχετικά απλό στη θεωρία, ή εφαρμογή του απαιτούσε συνεχή, πολλές φορές μάλιστα ανιαρή, προσπάθεια. Τριάντα τόννοι πειραματικός και βοηθητικός εξοπλισμός έπρεπε να αποσυντεθεί, πριν γίνει δυνατή 52

'Ο κοίλος ενταφιαστικός θάλαμος, γνωστός επίσης καί σαν θάλαμος του Belzoni όπου έγινε ή έγκατάσ τ α σ η της συσκευής καταγραφής της κοσμικής άκτινοβολίας.

Ή Μεγάλη Σήραγγα μέσα στη πυραμίδα τον Χέοπος που όδηγεί στο κύριο ένταφιαστικό θάλαμο. Ή σήραγγα αυτή άποτελεί αριστούργημα της αρχαίας αίγιπτιακής άρχιτεκτονικής.

ή μεταφορά του από τους διαδρόμους της πυραμίδας μέχρι το θάλαμο του Belzoni οπού κατόπιν ξανά συναρμολογούντο. Έκτός από την επιβεβαίωση των βασικών συλλογισμών, τους οί επιστήμονες συμπέραναν ότι, δεν υπήρχε λόγος να γίνει προκαταρκτικό πείραμα στη Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπος, όπως είχε αρχικώς προβλεφθεί. Το 1968, οί ακτινογραφικές «επιχειρήσεις» πάνω στη πυραμίδα του Χεφρήνος είχαν ήδη αρχίσει. Ή αισιοδοξία των «αρχαιολόγων των ακτινών Χ» δικαιώθηκε. Με ογδόντα τέσσαρεις «πλήξεις» κατά λεπτό, ή πυκνότητα των εισερχομένων μυονίων ήταν ακόμα μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Με την ανωτέρω συσκευή έγινε δυνατό να δει κανείς καθαρά τις παρυφές του όλου κτίσματος και την κορυφή της πυραμίδος, που πάνω της εξακολουθεί ακόμη να είναι προσκολλημένη ή εξωτερική επιφάνεια του ασβεστόλιθου Tura. Την άνοιξη του 1969, ή εμφάνιση μιας «σκιάς» προκάλεσε μεγάλη έξαψη, σαν να αποκάλυπτε την ύπαρξη κοιλότητας μεταξύ της κορυφής του κτίσματος και του θαλάμου Belzoni. Ήδη αντιμετωπιζόταν ή ιδέα να δημιουργηθεί σήραγγα προς την κατεύθυνση του υποθετικού θαλάμου, για να εισάγουν μικροσκοπική τηλεοπτική συσκευή, για

Ή κοινή «Επιχείρηση Πυραμίδων» της Ηνωμένης Άραβικής Δημοκρατίας και των Η.Π.Α. διεξάγεται άπό ειδικούς του Πανεπιστημίου Εin Shams του Καίρου και του 'Εργαστηρίου Ακτινοβολίας Lawrence του Πανεπιστημιου της Καλιφόρνιας. Τα ειδικά όργανα μετρήσεως και καταγραφής πού έχουν κ α τ α σκευασθεί κατά παραγγελία, για. τήν εργασία αυτή έλέχθηκαν με μεγάλη προσοχή μόλις άφίχθηκαν άπό την Καλλιφόρνια όπως και μετά την εκ νέου συναρμολόγησή τους μέσα στο κύριο έντaφιαστικό θάλαμο της πυραμίδας τον Χεφρήνος, όπου μεταφέρθηκαν με πολύ κόπο και ύστερα από τήν πλήρη αποσύνδεσή τους.

53

την διενέργεια προκαταρκτικών διερευνήσεων. Ή ελπίδα όμως της ομάδας δεν επέζησε πολύ καιρό. Ή σκιά αποδόθηκε απλώς στον ήχο, πού εκπέμπει το καταγραφικό μηχάνημα. Λίγο αργότερα, ό Alvarez ήταν υποχρεωμένος να ομολογήσει ότι, αν πραγματικά υπήρχε πρόβλημα άποκρύψεως και άναζη τήσεως, ό φαραώ Χεφρήν και ό αρχιτέκτονας του είχαν κερδίσει το πρώτο γύρο. Ή συσκευή δεν ήταν σε θέση να αποκαλύψει κανένα είδος κοιλότητας, στο ένα πέμπτο τμήμα της πυραμίδας πού εξετάσθηκε. Το αντίστοιχο πέμπτο της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπος, περιλαμβάνει τους ήδη γνωστούς χώρους, δηλαδή διαβάσεις και θαλάμους. Ό Alvarez όμως δεν είχε την πρόθεση να παραιτηθεί από τις έρευνες του. Ή ομάδα του ήδη ασχολείται δραστήρια στην άνατοποθέτηση της συσκευής στο θάλαμο του Belzoni. Τα μηχανήματα αμέσου αναγνώσεως καί μετρήσεως πρέπει να περιστραφούν για να ακτινογραφήσουν τα υπόλοιπα τέσσαρα πέμπτα της πυραμίδας. Αυτοί πού μετέχουν δεν πτόούνται καθόλου από το ενδεχόμενο αποτυχίας, έχουν δε αποφασίσει να βαδίσουν μέχρι του — ίσως πικρού— τέρματος. Γιατί και ένα αρνητικό αποτέλεσμα θα είχε κάποια σημασία, θα αποτελούσε βάλσαμο και μέχρις ενός βαθμού ικανοποίηση για τους αιγυπτιολόγους, πού το έχουν προείπει. Ικανοποίηση όμως επίσης και για την ομάδα Alvarez, γιατί ή τόσο απλή συσκευή της, θα έχει και μάλιστα με επιστημονική ακρίβεια, αποτρέψει ακόμα καί το τελευταίο ίχνος οποιασδήποτε έπιτιμιτικής αμφιβολίας, για το ενδεχόμενο της ύπαρξης άγνώστων θαλάμων μέσα στην πυραμίδα. Στό μεταξύ, μεγάλες εταιρείες ορυχείων έχουν δείξει ενδιαφέρον για την «ακτινογραφική μονάδα» πού χρησιμοποιήθηκε στην παραπάνω έρευνα και αντιμετωπίζουν και αυτές το ενδεχόμενο, να την χρησιμοποιήσουν για αναζήτηση μεταλλευτικών αποθεμάτων. Ακόμα ό όλος θόρυβος πού ήταν άποτέ-

Ή χωρίς κάλυμμα σαρκοφάγος στον κύριο ενταφιαστικό θάλαμο της Μεγάλης Πυραμίδας. Mετά τήν κηδεία του Βασιλέως, όλοι οι διάδρομοι και οι είσοδοι στη πυραμίδα φράζονταν με «προιόντα έκσκαφής».

Ό αεραγωγός σωλήνας που συνδέει τον ένταφιαστικό θάλαμο του φαραώ Χέοπος με τον εξωτερικό κόσμο. Ή κατασκευή του αεραγωγού σωλήνα, δεν όφειλόταν τόσο στή πρόνοια δια την ανανέωση του αέρα, όσο στην δημιουργία περάσματος από οπού ή ψυχή τον νεκρού βασιλέα θα ανέβαινε στους ουρανούς.

λεσμα του πειράματος της πυραμίδας, δεν στερήθηκε, όπως ήταν επόμενο, μεγαλυτέρου θορύβου. Οί μέθοδοι πού αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο φυσικής επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν για άλλες αρχαιολογικές έρευνες, Οί μετρήσεις πού καταγράφηκαν πάνω σε εξαιρετικά ευαίσθητο μαγνητόμετρο από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας γύρω από την γήινη πυραμίδα της La Venta (περιοχή Tabasco του Μεξικού) κατέδειξαν ότι αυτό το μεγάλο γήινο ανάχωμα, έκάλυπτε ένα λήθινο μνημείο. Έτσι αποκαλύφθηκε ό εξαιρετικά μαγνητικός βασάλτης πού τον χρησιμοποιούσαν πολύ σ τ ό ν πολιτισμό olmec και μάλιστα παρά το κάλυμμα από πηλό, πού δεν είναι μαγνητικός. Georg Getster 54

«οαννες» ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΨΑΡΙΑ SOLAS

BONCOMPAGNI 'Μετάφραση: Κλειώ Coacin

Είκοσι χρόνια επίμονων ερευνών μας, απέδωσαν εκπληκτικά αποτελέσματα. Ό σπουδαιότερος από τους πρωταρχικούς μύθους πού πάνω του στηρίζεται ή όλη σειρά μας (κλειπεολογία, πρωτοαρχικός πολιτισμός, πού οι ρίζες του χάνονται στο άπειρον), ένα μελετημένο σχόλιο με εγκυκλοπαιδικούς καί ιστορικούς ορισμούς, γιαύτό το μύθο, ένα παράξενο «σκάφος», πού μας μεταφέρει στο πρωταρχικό Αιγυπτιακό πιστεύω: του αύγού της Γεννέσεως. Οί «Όάννες» Θεοποιήθηκαν ως Έα ή ως Enki; Υπήρξαν οί Εβραίοι οι απ' ευθείας κληρονόμοι της σοφίας τους; Ή την πήραν από τους απογόνους τους της φυλής των 'Απκουλά; Όμως ποιοί ήταν οί «Ώάννες;» Το λιγώτερο πού μπορούμε να πούμε, είναι ότι τα μυστηριώδη αυτά όντα βρίσκονται πάντοτε στο επίκεντρο των μεγαλύτερων αινιγμάτων τής πρωτο-άρχαϊκής ίστορίας. Μποροϋμε δμως να υποστηρίξουμε σήμερα, ότι τόσα χρόνια επίμονης έρευνας πάνω σ' αυτό τον μύθο της πρωταρχικής αίτίας, δεν πήγαν χαμένα. Αντίθετα, μας έδωσαν στιγμές μεγάλου ένθουσιασμού, στιγμές μοναδικές, πού μόνο μια εξαιρετική ανακάλυψη μπορεί να προσφέρει, κάτι, πού αξίζει να το ανακοινώσουμε με την σειρά μας στους αναγνώστες μας. Μελετώντας τα βιβλία της παγκόσμιας ίστορίας ή τα ειδικά για τους αρχαϊκούς πολιτισμούς τής Μεσοποταμίας ή ορισμένες αναφορές των θρησκευτικών ιστοριών ή τίς Εγκυκλοπαίδειες, βλέπουμε ότι, ή λέξη (προσφώνηση) «Ώάννες» περιορίζεται σε μια σύντομη περιγραφή. Όμως και με αυτές τις ελάχιστες συνθετικές γνώσεις μπορούμε να καταλάβουμε την σπουδαιότητα, ιστορική και μυθολογική, αυτών των αινιγματικών όντων. Στά όντα αυτά αφιερώνουμε τα τελευταία κεφάλαια του πρώτου μας τόμου (Clipeologia) μια και οί «Ώάννες» είναι οί πρωταγωνιστές ενός μύθου, πού κατά τη γνώμη μας, αξίζει να καταλάβει το τελευταίο μέρος ενός βιβλίου τόσο γεμάτου με έρευνα. Ποια είναι ή εγκυκλοπαιδική ακριβολογία της λέξεως «Ώάννες»; 1) «Ώάννις» Βαβυλωνική θεότητα, πού της αποδίδεται ό πρώτος εκπολιτισμός της Άσσυρίας καί της Βαβυλωνίας. Κατά το θρύλο βγήκε από το πρωτόγονο Αυγό καί είχε την όψη, μισοϋ ανθρώπου καί μισοϋ ψαριού. Ενδιαφέρουσα σπάνια παρομοίωση τον «Ώάν vis» που περιγράφουμε, με το πρώτο όν, πάνω αριστερά, της σπάνιας αυτής φιγούρας. Όπως βλέπουμε, το μεταμορφωμένο δν, (άνθρωπος με κεφαλή ελέφαντα) δείχνει μερικώς τουλάχιστο σε μας, την πιθανότητα ενός άνθρώπου πού φοράει σκάφανδρο.

Θεότητα, λοιπόν, κατά μία εκδοχή ενώ κατά άλλες είναι «μια ευεργετική ιδιοφυΐα», «ένας ιδιοφυής ευεργέτης» ή απλώς «ένας ξένος». Εδώ όμως, ίσως να νοείται, χωρίς να εκφράζεται καθαρά, ή σχέση πού πάνω της βασίζεται ή συσχέτηση των «Ώάννες» με την θεότητα Ένκι. Για την προέλευση των «Ώάννες» αί διαλέξεις πού έχουν γίνει έχουν επεκταθεί τόσο, ώστε στο κεφάλαιο μας «Ό Μεγάλος Υπό», το επιχείρημά μας να πάρει διαστάσεις χαρακτηριστικά τόσο απίστευτες, όσο και καταπληκτικές. Το «μέσο», αποδεικνύεται ένα παράξενο «σκάφος», πού σ' αυτή την περίπτωση, μοιάζει να είναι το μυστηριώδες πρωταρχικό Αυγό, πού γι' αυτό αφιερώσαμε το κεφάλαιο: «Από το Κοσμικό Αυγό, στο Αυγό του Πάσχα». 2) «Ώάννις» (ή Ώις) κατά την άσσυριακή μυθολογία είναι ή Ελληνική επωνυμία, του τέρατος, στο όποίο ό θρύλος άποδίνει τον εκπολιτισμό των Χαλδαίων.

'Η μορφή του «Ωάννις» όπως εικονίζεται στην σελίδα 635 τον 13ου τόμου της Μεγάλης Λαϊκής Εγκυκλοπαίδειας SONGOGNO, Το τέρας έχει έδώ όλα τα στοιχεία των ιδιοφυΐων της Μεσοποταμίας άνάμεσα σ' αυτά τα συνηθισμένα βραχιόλια, όμοια μέ ρολόγια χεριού, αγιάσματα για θρησκευτικές τελετές. Και κατά το μεταμορφωτικό μύθο, έχει περικεφαλαία σε σχήμα κεφαλής ψαριού, τον κορμό σκεπασμένο με λέπια και πτερύγια ψαριού και φούστα από φτερά πουλιών.

Μερικές φορές τα φτερά σκεπάζουν και τον κορμό του σώματος, ώστε να μας υποχρεώνουν έτσι να λάβουμε υπ' όψη μας και το μύθο του άνθρώπου - πτηνού, όπως δείχνει ή εικόνα. 56

Ή «θεότητα», ή «ιδιοφυία», ό «ξένος» είχε λοιπόν τερατώδη όψη. Τέτοια, ώστε το πρόσωπο του, το φέρσιμο του, το ντύσιμο του, είχε για τους τότε λαούς» στα μέρη, πού εμφανίσθηκε, κάτι το τρομακτικό και ασυνήθιστο. Άν λοιπόν, του αποδόθηκε ή τιμή του έκπολίτιστή «αύτών πού ζούσαν στη Χαλδαία, ήταν γιατί, χωρίς αμφιβολία, είχε μια ανώτερη μόρφωση, από τους τότε λαούς και οπωσδήποτε θα έπρεπε να ανήκει σε ένα ανώτερο πολιτισμό ή τουλάχιστον σε μια τάξη, ιερατική, πού ήταν κληρονόμος πανάρχαιας και μεγάλης σοφίας. Λέγεται ότι βγήκε από την Έρυθρά Θάλασσα προς τα σύνορα της Βαβυλωνίας, Όμως λόγω αποστάσεως της Χαλδαίας από την Έρυθρά θάλασσα το πιθανότερο είναι ότι ό Ώάννης είχε το σκάφος του μάλλον στον Περσικό Κόλπο, πού τα νερά του μέχρι σήμερα βρέχουν τα παράλια μιας χώρας, αγαπητής κάποτε στους Σουμέριους και στον Ένκι, θεότητα της αβύσσου, και πού κατά την παράδοση άποκάλυψε στον «Ούτναπιστίμ» τον επερχόμενο κατακλυσμό και του έδίδαξε και τον τρόπο της σωτηρίας με την κατασκευή ενός πλοίου. Το πλοίο θά ήταν ως έξη ορόφους και κάθε όροφος θά ήταν χωρισμένος σε εννέα διαμερίσματα. Άναρωτιόμαστε λοιπόν, αν ή παρουσία των «Ώάννες» προηγήθηκε από το τέλος μιας περιόδου (εποχής) για τη γη και την ανθρωπότητα. Να ήταν άραγε αυτοί, πού έφεραν το μήνυμα της καταστροφής, οί προάγγελοι ή αύτοϊ πού μπορούσαν να παρακολουθήσουν το τέλος μιας περιόδου, τοποθετώντας σοφά τον κρίκο, μεταξύ της καταστροφής της πρώτης και την συνέχιση της δεύτερης περιόδου; Θα μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι, ό «'Ωάννις» ήταν ενα ανθρωπόψαρο, ένα τέρας, πού εμφανίσθηκε μυστηριωδώς στους Βαβυλώνιους την αρχή του κόσμου, και τους φανέρωσε τα βασίκά στοιχεία κάθε επιστήμης. Δεν ήταν έμπειρος μόνο σε ορισμένες επιστήμες, αλλά ή μόρφωση του επεκτεινόταν σε όλες, δείχνοντας έτσι, ότι ήταν ανώτερος από τους τότε λαούς, πού έλαβαν τις γνώσεις του. Ό μύθος των «Ώάννες» συνεχίσθηκε (σύμφωνα με τα γραφόμενα των Ελλήνων συγγραφέων) με άλλες παρόμοιες εμφανίσεις, στη μυθική περίοδο

Από τη πόλη Άσσούρ, προέρχεται το μέρος αυτό του θυσιαστηρίου του 8ου ή 7ου π.Χ. αιώνα και είναι διακοσμημένο με θεότητες κai ιερείς ίσως από τους Επτά θεούς Enki, που λέγονταν και ΑΠΚΑΛΟΥ (καί συγχέωνται ίσως με τους ίδιους τους «Ώάννες»). Και σ' αυτούς διακρίvουμε τα Μεσοποταμιακά στοίχείa. Ή στολή του ψαριού Κατεβαίνει εδώ ως τα πόδια αντικαθιστώντας τα φτερά των πτηνών, πού δεν φαίνονται (Μουσείο Βερολίνου).

της Βαβυλωνίας, δηλαδή κατά την περίοδο των δέκα προκατακλυσμιαίων βασιλέων, που ή σημερινή κριτική τείνει να συνταυτίσει με τους δέκα Βιβλικούς Πατριάρχες . Όλα αυτά επικυρώνουν τον πληθυντικό αριθμό του τίτλου του κεφαλαίου μας και όσα είπαμε πρίν, Ότι, δηλαδή, οί «Ώάννες» ήταν παρόντες σε μια ανθρωπότητα πού περίμενε στη περιοχή της Χαλδαίας, μια καταστροφή φοβερή, και ότι οί πρώτοι Πατριάρχες, πού αναφέρονται στη Βίβλο, δεν ήταν ασφαλώς άσχετοι με τον εκπολιτιστικό ρόλο αυτών των όντων, των οποίων ή ανώτερη τάξη της Εβραϊκής Φυλής ήταν ίσως ή κληρονόμος. Ή ίδια λέξη «Ώάννες» δεν παρουσιάζεται στο βιβλικό ιερό κείμενο. Μερικοί άσσυριολόγοι όμως υποθέτουν ότι, υπάρχει κάποια αρχική σχέση ανάμεσα στους τέσσερεις, πού αναφέρονται στην Βίβλο δηλαδή του Αδάμ—Νώε—'Αβραάμ και Μωϋσή και στις Χαλδαϊκές Παραδόσεις. Εξ άλλου μιλήσαμε παλαιότερα σε προηγούμενα κεφάλαια μας, (Ένώχ, ό Μεγάλος Απών) για τη σχέση των προσφωνήσεων, πού μας μεταφέρουν στον ίδιο μύθο πάλι: «Ένώχ - Ένο - "Ωεν - Ώάν - Ώάννες» και αντιπαραβάλλουμε τις εβραϊκές προσφωνήσεις «Ώάννες - Ίωάννες - Ίωνάς - Ιωάννης». 3) Στό σημείο αυτό, δεν μπορούμε να μη επαναλάβουμε όσα αναφέραμε προηγουμένως σχετικά με την ερευνά μας για τους «Ώάννες», όταν μάλιστα τα θέματα είναι παρμένα από ένα σπάνιο γαλλικό σύγγραμμα «Memoriale de l' Accademie des Inscriptions». (Υπόμνημα της Ακαδημίας των Γραφών). Το παρακάτω κείμενο είναι πιστή αντιγραφή. —«Τέρας μισό άνθρωπος και μισό ψάρι, πού καταγόταν από την Ερυθρά Θάλασσα, και βγήκε από

το Αρχέγονο Αυγό. Από αυτό το αυγό προήλθαν και όλα τα άλλα όντα». Πρέπει εδώ να πούμε ακόμα ότι ένα Αυγό, πού από μέσα του βγήκαν διάφορα όντα, μας κάνει να φαντασθούμε ότι δεν διαφέρει καί πολύ από την Κιβωτό του Νώε, γιατί οποιοδήποτε ζωντανό είδος μόνο, όταν ζευγαρωνόταν μπορούσε να αναπαραχθεί καί να πολλαπλασιασθεί σε ένα μέρος ιδανικό για. τη ζωή του καί την συνέχιση του είδους του. Καί επειδή κατά τους Αρχαίους Αιγυπτίους, αυτό το Αυγό θεωρείτο Κοσμικό η Κοσμογονικό με άποψη βιολογική, δεν αποκλείεται να έννοούσαν, oτι ήταν κάποιο διαστημόπλοιο πού προερχόταν από το αχανές διάστημα. Μετά από όλα όσα αναφέραμε είναι ακατανόητο πώς οί «Ώάννες» εμφανίσθηκαν ταυτοχρόνως στην Ερυθρά Θάλασσα και στη Βαβυλωνία, ενώ το πιθανότερο είναι, ότι ή εμφάνιση τους έγινε μάλλον στον Περσικό Κόλπο. Στό ίδιο έργο αναφέρεται ακόμη ότι είχε δύο κεφαλές μια ανθρώπινη και μια ψαριού και ότι ή ανθρώπινη κεφαλή ήταν κάτω από τή\ κεφαλή του ψαριοΟ. Στήν ουρά του ψαριοϋ, ήταν προσκολλημένα δύο πόδια ανθρώπινα καί το 5ν εϊχε ανθρώπινη φωνή και ομιλία. 'Αλλά, ας προσέξωμε ιδιαίτερα την περιγραφή για τις δύο κεφαλές. Μας προτρέπει να σκεφθούμε μια στολή πού μόνο ένας ίστοριολόγος της εποχής μας θα μπορούσε να ερμηνεύσει, Αυτό το τέρας βρισκόταν ανάμεσα στους ανθρώπους της εποχής εκείνης καί τους δίδασκε τα πρώτα γράμματα, τις επιστήμες, τις τέχνες την ανέγερση ναών, το κτίσιμο πόλεων, τους νόμους, πώς να σπέρνουν και να θερίζουν. Με λίγα λόγια, όλα όσα ήταν αναγκαία για να καλυτερέψουν τη ζωή τους. 57

Αν το όν αυτό, πού ήταν φυσιολογικά διαφορετικό από έμάς, δεν διατρεφόταν μπροστά στους τότε ανθρώπους, τούτο μπορεί να εξηγηθεί από το ότι θα πρέπει να είχε κάποια ουσιώδη διαφορά. Όσο για τη μόρφωση του, αύτή θα πρέπει να ήταν πλατιά και να κάλυπτε όλους τους τομείς. «Κατά τη δύση του ήλιου, το όν γύριζε στη θάλασσα και διανυκτέρευε κάτω από τα νερά». Αργότερα εμφανίσθηκαν και άλλα όμοιοειδή όντα, πού το μυστικό τους υποσχέθηκε να φανερώσει ό Μπερόζο, αλλά δεν διασώθηκε καμμιά εξήγηση, για το μύθο αυτό. Χωρίς αμφιβολία, έχει μεγάλη σημασία ή λεπτομέρεια του μύθου του «Ώάννις» πού περνάει τη νύκτα του όχι κοντά στους ανθρώπους αλλά στο σκάφος του (το αυγό). Ένα σκάφος βέβαια πολύ διαφορετικό από τα πλεούμενα της εποχής εκείνης. Ό πληθυντικός αριθμός του «Ώάννες» λογικά μας κάνει να σκεφθούμε πολλά όντα, πού είχαν αρχαίες γνώσεις. Ή προέλευση αυτών των γνώσεων παραμένει μέσα στο πιο βαθύ μυστήριο προ πάντων για τα όσα λίγα περιγράφονται τόσο για το σκάφος, όσο και για το μέρος πού εμφανιζόταν. Το όν συμπεριφερόταν με ασυνήθιστο φέρσιμο και εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν ξαφνικά στην ιστορία των πρώτων πολιτισμών (Ώάννες ή 'Οες λένε οί σοφοί ότι στη ασσυριακή διάλεκτο σημαίνει Ξένος), και πραγματικά σαν ξ έ ν ο ς συμπεριφέρθηκε, ώστε να μη δείχνει ούτε πώς τρώει ή τί τρώει, ούτε πώς κοιμάται. Περιοριζόταν απλά στα ουσιώδη καθήκοντα του να διδάσκει τους πρώτους ανθρώπους. Γι' αυτόν το θρύλο διαβάζουμε ακόμα στο σπάνιο αυτό έργο «Ηρθε κάποτε από τη θάλασσα ένας «ξένος», πού έδωσε στους Χαλδαίους τις αρχές του πολιτισμού». "Ισως να ήταν σκεπασμένος από το κεφάλι ως τα πόδια με λέπια ψαριού. Κάθε βράδυ, έμπαινε στο σκάφος του. Μέσα σ' αυτό έτρωγε, χωρίς να τον βλέπει κανείς. Όσον άφορά στο Πρωταρχικό Αυγό, πού από μέσα του έβγαινε, ή ονομασία του έχει σχέση με την ελληνική λέξη Ώόν= Αυγό, πού από την ονομασία αυτή προήλθε ή προσφώνηση του σε Ώάν - Ώάννες. Σ' αυτό το τελευταίο κεφάλαιο, επαναλαμβάνουμε όσα είπαμε και πριν σχετικά με ό,τι άφορά στο σκάφος, γιατί την εποχή του Μπεριόζο, δεν μπορούσε να υπάρξει άλλη διευκρίνηση για το μέσον, πού έφερε το τέρας, από το Αυγό. Έτσι, ώστε Αυγό και Σκάφος να σημαίνει ένα και το αυτό πράγμα. Από κει άλλωστε προήλθε και το όνομα του Ώόν (Ώάννες). Όπως θα δούμε στη συνέχεια έδόθηκαν πολλά και διάφορα ονόματα σ' αυτά τα μυστηριώδη όντα. 4) Ή Βρεταννική Εγκυκλοπαίδεια αναφέρει την προσφώνηση «Ώάννες» (ακόμη Γιάννες - Γιουχάννες - Γιουνάν) και ακριβολογεί ότι, «Στή Βαβυλωνική Μυθολογία ό Μπερόζο ονομάζει έτσι ένα μυθικό όν, πού δίδαξε στους ανθρώπους τις επιστήμες. Αυτό το όν είναι ό ίδιος ό θεός Έα παρ' όλο πού δεν μπορούν να συσχετισθούν τα δύο ονόματα». θα πρέπει όμως να εξετάσουμε και την πιθανότητα άν Ώάν - Έα - Ένκι, από ορισμένες ιδιότητες τους, μπορούμε να πιστοποιήσουμε ότι ό Έα ή ό Ένκι είναι ή θεοποίηση αυτών των ίδιων των Ώάννες. Εδώ εξετάζουμε ακριβώς αυτό το σημείο. 58

Ό Enki ήταν υποχθόνια μορφή θεότητας όπως θα ήταν μάλλον και οι Άπκαλλού, αν κρίνουμε από τη παρουσία τους συνήθως στις νεκρώσιμες τελετές, όπως μπορούμε να δούμε σε μια βαβυλωνιακή κολώνα, όπου κάτω από τον νεκρό αναπαριστάνεται ή μυστηριώδης κόλαση και τα όντα της.

Ό Μπερόζο μας λέγει στην περιγραφή του ότι ήταν ένα όν με σώμα ψαριού άλλά με άνθρώπινη όψη, όσον άφορά στο κάτω μέρος του σώματος του. 'Η εξήγηση της περιγραφής αυτής είναι σαφής: δεν νοείται ένα όν να είναι ανθρώπινο μόνο από τη μέση και κάτω, αλλά υπαινίσσεται δίχως άλλο ένα ολόκληρο ανθρώπινο σώμα (έναν άνθρωπο) κάτω από μια στολή λεπιδωτή ίσως καί γλοιώδη φαινωμενικώς, ώστε να θυμίζει στους Σουμέριους καί τους Άσσυρο - Βαβυλώνιους τόσο το ψάρι όσο και το φίδι. Δεν πρέπει να είναι χωρίς νόημα καί ή αναφορά της ίδιας Εγκυκλοπαίδειας όπου όταν αναφέρεται στις μεσο-άνατολικές περιγραφές καί μυθολογίες, μας θυμίζει καί τους μύθους των Μεταμορφώσεων, πού έκρίθηκαν ανάλογοι, δηλαδή σχετικοί με τις Σειρήνες καί τη «Λατρεία του Όφφεως». —«Κατοικεί στον Περσικό Κόλπο (Ερυθρά θάλασσα), διαβάζουμε εν συνεχεία, «και την ήμερα βγαίνει από τα ύδατα καί μεταδίνει στους ανθρώπους γνώσεις γραφής, τέχνης καί διάφορες επιστήμες». Για τον εκπαιδευτικό του ρόλο είπαμε πολλά, (σ' αυτούς ίσως πρέπει να προσθέσουμε ότι οφείλουμε το σύστημα γραφής καί το αλφάβητο). Ή

Στίς ανασκαφές της Ούρ, της πόλης του Αβραάμ βρέθηκε αυτό το μοναδικό χρυσό αγαλματάκι. Παριστάνει ένα τράγο σε στάση σχεδόν ανθρώπινη να ακουμπάει σε ένα δέντρο μικρό (πού ίσως να σημαίνει το δέντρο της ζωής). Το μεταμορφωτικό στοιχείο είναι φανερό με κοινά χαρακτηριστικά του πτηνού, του ψαριού και τον φιδιού, στό ένδυμα από χρυσά λέπια, που σκεπάζει τον ίδιο τον τράγο. Μήπως σ' αυτό το δείγμα να θέλουν να μας θυμίσουν τους «Ώάννες»; Το αγαλματάκι ανήκει στους βασιλικούς τάφους του 2500 π.Χ. προέλευση τους είναι πιο σαφής καθώς ύποστηρί ζούμε και εμείς. Ή πρωινή τους ανάδυση από τα νερά επιβεβαιώνει ακόμη περισσότερο τη Μπεροζική ιδέα για ένα «Ώάννι», πού περνάει τη νύκτα του κάτω από το νερό. Το σκάφος του, λοιπόν, ήταν κάτι πού έμοιαζε σαν «αυγό υποβρύχιο», πού για να μπει μέσα ό «Ώάννις» έπρεπε ίσως να φορέσει σκάφανδρο; Γιατί όμως να υπάρχει τόσο μυστήριο γύρω από το σκάφος του; Μήπως γιατί έπρεπε να προστατευθεί το όν από τη φυσική άλλωστε «περιέργεια των τότε ανθρώπων, ώστε να μη του δημιουργηθούν «δυσκολίες», σε ότι για το ίδιο ήταν «το μόνο μέσο ζωής» και ίσως «ή σιγουριά της επιστροφής», από εκεί από όπου τόσο αναπάντεχα ήρθε ο «Ώάννις» ή οί «Ώάννες»; Όλα αυτά όμως είναι υποθέσεις και ερωτηματικά πού μας κάνουν να βλέπουμε το γεγονός σχεδόν τόσο απίστευτο, ώστε σ' εκείνη την μακρυνή πρωτοϊστορική περίοδο να παίρνει διαστάσεις απλησίαστες για τις ανθρώπινες γνώσεις. Μπορούμε όμως να ποϋμε ότι, ό λεγόμενος «Ξέ-

νος» ήταν αρκετά δημοφιλής, αν κρίνουμε από τα πολυάριθμα επίθετα, πού του είχαν δώσει. Π.χ. Ανέκδοτος - Ώδακον - Εύεδόκους - Ένεύγαμος - Ένεύουλος - Άνέμενδος. Μεταξύ των άνατολιστών μερικοί υποστηρίζουν ότι, ό εκπληκτικός πολιτισμός των Σουμερίων οφείλεται κατά μέγα μέρος στον λατρευτικό του χαρακτήρα, (θρησκευτικό) πού έδιδάχθηκαν από τις «περιοδικές επισκέψεις αμφιβίων όντων, πού έφερναν τη γνώση», (Οί Ώάννες - τους οποίους λάτρευαν σα θεούς). Αυτός όμως, πού περισσότερο από όλους συνέβαλε στο να διατηρηθεί ο μύθος του από τον 3ο π,Χ. αιώνα ως σήμερα, είναι ό Χαλδαΐος ιστορικός Μπερόζο, πού εκτός από εξαίρετος Αστρονόμος και Μάντης ήταν και Ιερέας, ίσως απόγονος της αρχαίας εκείνης τάξεως των επτά σοφών από τους ίδιους τους «Ώάννες» πού ονομάσθηκαν «ΑΠΚΑΛΟΥ». Solas Boncompagni

59

ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ

έρευνα για τους χαμένους κόσμους JAMES WELLARD Μετάφραση: Κώστας Δόλκας

τητα πού προκύπτει από την μηχανοποίηση, τόσο περισσότερο έχουμε την τάση να στρέφουμε πίσω νοσταλγικά προς εκείνες τίς χρυσές έποχές πού αναφέρουν οι θρύλοι καί οί Στό θαυμάσιο αυτό βιβλίο του μύθοι κάθε χώρας στη λαϊκή τους Τζέϊμς Γουέλαρντ πού θα παραθέ- λογοτεχνία. Αυτοί οί θρύλοι συχνά σουμε σε συνέχειες θα ακολουθή- μας μιλάνε για νησιά καί ολόκλησουμε τον συγγραφέα στην συναρ- ρες ηπείρους, πού βυθίστηκαν κάτω παστική του έρευνα για ένα πλή- από την θάλασσα στην αρχή της θος χαμένων ή φανταστικών κό- ανθρώπινης ιστορίας, ομων όπως της Ατλαντίδος, της Υπάρχει καί άλλος λόγος για το Λεμούριας, της Μου, του Κήπου ενδιαφέρον πού εξακολουθεί να υπάρτης 'Εδέμ, της χώρας της βασίλισ- χει σε είδη άφηγήσεως όπως αυτό σας του Σαβά, της χώρας των αμα- για την Ατλαντίδα. ζόνων. Θα αναζητήσουμε επίσης Δηλαδή, το συναρπαστικό ενδιατις χαμένες χώρες των Βρεταννι- φέρον, πού προκαλεί ή ίδια ή έρευνα. κών Νήσων, την Άβαλον τα νη- Γιατί ή εξαφάνιση ολόκληρων ποσιά των νεκρών λιτισμών ή Κοινοτήτων ανθρώπων καί ή πιθανή θέση των χαμένων νησιών καί ηπείρων αποτελεί μυστήριο, πού σημαίνει ότι πρέπει να ψάχνουμε διαρκώς καί να διαλέγουμε κάθε είδους μαρτυρία, ακριβώς όπως ένας ντέτεκτιβ είναι υποχρεωμένος να ερευνήσει κάθε ίχνος για να διαλευκάνει ένα έγκλημα. Χιλιάδες βιβλία καί άρθρα έχουν Αυτή ή επιθεώρηση της τεράγραφεί, για το θέμα των χαμένων στιας λογοτεχνίας μερικών από τους κόσμων της αρχαιότητας, και χωρίς πιο σημαντικούς θρύλους από τους αμφιβολία θα γραφθούν χιλιάδες ά- χαμένους κόσμους, έχει σκοπό να κόμα, γιατί οί άνθρωποι γοητεύθη- παραθέσει τίς μαρτυρίες πού με αυκαν πάντοτε από θρύλους τόπων τές ό άναγνώστης θα μπορέσει να πού εξαφανίσθηκαν από το χάρτη, αποφασίζει μόνος του ποιες θεωρίες και θα εξακολουθήσουν να ψάχνουν είναι αξιόπιστες ποιες είναι απαγι' αυτούς. Υπάρχουν όπως θα δού- ράδεκτες για ορισμένους λόγους. Κάμε, πάρα πολλές εξαφανισμένες ου- νοντας αυτό, θα ανακαλύψει με πατοπίες. Την πιο ενδιαφέρουσα από ράξενο τρόπο, τίς εκκεντρικότητες αυτές θα την συζητήσουμε εδώ, καθώς καί την σχολαστικότητα, μεΉ ιστορία της Άτλαντίδας, της ρικών από τους ανθρώπους, πού προσ Λεμούρια, του Μου, του Κήπου της πάθησαν να διαλευκάνουν το μυστήΕδέμ, της Αρκαδίας, των Νήσων ριο, διότι γενικά μιλώντας υπάρτων Μακάρων, της χώρας των Αμα- χουν δύο τρόποι πού μπορεί κανείς ζόνων, της βασίλισσας του Σαβά, να πλησιάσει το πρόβλημα των ιστοκαι άλλα μέρη, πού δεν άνακαλύφθηρικών ή μυθικών χαμένων κόσμων. καν ακόμα, είναι συνεχώς επίκαιρα. Ό ένας είναι ό επιστημονικός τρόκαι γοητευτικά θέματα. πος. Με αυτόν, ή μόνη μαρτυρία πού Ένας λόγος είναι ότι όσο τεχνι- λαμβάνεται υπ' όψη σοβαρά, είναι κότερη γίνεται ή κοινωνία μας, και τα γεγονότα ή τουλάχιστον ή λογική όσο μεγαλύτερη γίνεται ή τελειό- εξήγηση. Ό άλλος τρόπος είναι μια 60

μυστικιστική στάση. Mε αυτήν ή μαρτυρία προέρχεται κυρίως από τη φαντασία συγγραφέων. Έτσι θα δούμε ότι ό μύθος της Άτλαντίδας με τις ποικίλες μορφές του αρχίζει με το σουμερικό μύθο, που ονομάζεται το έ π ο ς του Γιλκαμές καί χρονολογείται άπο το 2.000 π.Χ. καί φθάνει ως την εποχή μας, είχε σχεδόν την ίδια σημασία σε όλους τους ανθρώπους. Άλλοτε ήταν ιστορική πραγματικότητα καί άλλοτε γινόταν όνειρο. Έτσι, για τον φιλόσοφο Πλάτωνα, ή ιστορία ενός πολιτισμού, που εξαφανίσθηκε κάτω από τον Ατλαντικό Ωκεανό, δεν ήταν μόνο ένα πραγματικό επεισόδιο, αλλά γεγονός μεγάλης ηθικής αξίας. Για έναν επιστήμονα όπως ό Αριστοτέλης, από την άλλη μεριά ήταν απλώς μια ποιητική φαντασία. Για μεταγενέστερους έλληνες καί ρωμαίους γεωγράφους, ήταν ένα μυστήριο, πού δεν μπορούσε να διαλευκανθεί, όσο οί ακριβείς γνώσεις τους για τον κόσμο περιορίζονταν σχεδόν στα όρια της νότιας καί δυτικής Ευρώπης. Οί σοφοί του μεσαιωνικοί κόσμου, ενδιαφέρονταν περισσότερο για θεολογικά, παρά. για γεωφυσικά προβλήματα. Μετά την ανακάλυψη της Αμερικής άρχισαν οι ιστορικοί καί οί γεωγράφοι να ψάχνουν πάλι τις χαμένες χώρες, γιατί ή ύπαρξη μιας ηπείρου πού ανέφερε ό Πλάτωνας και πού δεν είχε δει κανένας ευρωπαίος ακόμα, κέντρισε το ενδιαφέρον των επαγγελματιών, καί ερασιτεχνών μελετητών να κυτάξουν, τώρα κάτω καί πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό. Ως το τέλος του 19ου, αιώνα είχε μαζευτεί ένα πλήθος μαρτυριών από τους κλάδους της ιστορίας, γεωγραφίας, γεωλογίας καί μυθολογίας, καί ή ίδια ή Ατλαντίδα εντοπίσθηκε σχεδόν σε κάθε γωνία της γης, από την Σουηδία στον βορρά ας την Νιγηρία στο νότο, καί

δεκαετίες από μιά ομάδα επαγγελμααπό την Ιαπωνία στην Ανατολή τιών αρχαιολόγων, με μερικά εντυως τον Ειρηνικό ωκεανό στη δύση. πωσιακά αποτελέσματα, πού αναΈκτός της έρευνάς τους για την φέρονται όσο αναλυτικά γίνεται στο Ατλαντίδα, οί μελετητές της ιστοκεφάλαιο τέσσερα, επειδή πολλές ρίας και της μυθολογίας έστρεφαν από τις μαρτυρίες πού είναι δυνατην προσοχή τους και προς άλλους τόν να δοθούν σε τούτη τη μικρή χαμένους τόπους, πού έγιναν ξακουσε έκταση επιθεώρηση, πού στηρίστοί σαν θρύλοι όπως είναι οι Κήζεται ως τόσο σε θέμα με τόσο τεποι των Εσπερίδων, οι Κασσιτερίράστια φιλολογία είναι εκτεταμέδες, Νήσοι, ό Κήπος της Εδέμ τα νες. Έτσι ο αναγνώστης θα μπορέΝησιά των Μακάρων, ή Άβαλόν, σει να εκτιμήσει και τα γεγονότα ή Λυονέσσε και άλλοι. Μάλιστα οι και τις εικασίες. Και ενώ τελικά οραματιστές προχώρησαν τώρα πιο μπορεί να δημιουργηθεί ή εντύπωπέρα. Προσπάθησαν να ανακαλύση ότι ίσως υπάρχουν λίγα περισσόψουν και άλλες άγνωστες ηπείρους τερα να μάθουν για το θέμα τέτοιων πού ονόμασαν Λεμούρια, Μου και χαμένων νησιών και ηπείρων όπως Ουρανός, συχνά υποστηρίζοντας τις ή Ατλαντίδα, ή Λεμούρια, καί το αναζητήσεις τους αναφέροντας μυΜου και θα θελήσει ίσως να επεστηριώδη ντοκουμέντα, πού δήθεν κτείνει το ενδιαφέρον του καί να είναι κρυμμένα σε φοινικικά δοχεία ακολουθήσει ό,τι ίχνη έχομε στους ή γραμμένα σε γλώσσες, πού δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα ή ανάγνωπαλιούς Κελτικούς μύθους καταπονση τους, ή στοιχεία που πείραν από τισμένων χωρών, πού ονομάζονται την επικοινωνία τους με τον κόσμο Λυονέσσε, 'Υσε, Μάϊντα καί άλλα, των πνευμάτων. ελπίζουμε ότι ή βιβλιογραφία πού Αποτέλεσμα αυτής της θεωρίας θα παραθέσουμε στο τέλος του βιπού βασίζεται σε νόθες μαρτυρίες βλίου να του δώσει την βάση για και όχι πειστική «απόδειξη» ήταν περαιτέρω έρευνες. ή Άτλαντολογία, όπως έφθασε να IIρέπει να ευχαριστήσω τον προϊκαλείται ή μελέτη χαμένων χωρών, στάμενο καί το προσωπικό του άνανα πέσει στην υπόληψη των επαγ- γνωστηρίου του βρεταννικού Μουγελματιών μελετητών πού την απόρ- σείου, πού μου διέθεσαν τα βιβλία ριψαν σχεδόν όλοι σαν πεδίο δρά- καί τις διευκολύνσεις τους για την σεως ανεύθυνων ανθρώπων. Ό όρος συγγραφή της έξιστορήσεως καί ανα«άτλαντομανεϊς» επινοήθηκε για να γνωρίζοντας τις υπηρεσίες όλων των προσδιορίζει όλους εκείνους τους με- άτλαντολόγων, πού φθάνουν ως τον λετητές πού ασχολήθηκαν με το θέΠλάτωνα, δηλαδή τον πρώτο αφημα της Ατλαντίδος και πού ό ενθου- γητή της ιστορίας για το χαμένο κόσιασμός τους, τους παρέσυρε, ακρι- σμο. Τα σχετικά αποσπάσματα από βώς όπως ή έκφραση «έτρουσκομα- την περιγραφή του Έλληνα φιλοσόνείς» δόθηκε σ' εκείνους τους ερα- φου δίνονται στο Παράρτημα. σιτέχνες γνωσσολόγους, πού ισχυρίζονταν ότι αποκρυπτογράφησαν μια γλώσσα πού συνεχίζει να φέρζει να φέρνει σε αμηχανία τους κα- ΧΑΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ TOΥ ΑΤΛΑ λύτερους φιλόλογους του Κόσμου. ΝΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ ΩΌ αναγνώστης λοιπόν θα συναν- ΚΕΑΝΟΥ τήσει πολλές περίεργες ιδέες στις επόμενες σελίδες, και θα εξαρτη- Ι. Ή Α τ λ α ν τ ί δ α τ ο υ Π λ άθεί από αυτόν τον ίδιο να δεχθή τωνος αν παραδείγματος χάρη, οί κάτοιΠριν από χιλιάδες χρόνια, πολύ κοι της Άτλαντίδας ήταν οί γαλα- πριν οί άνθρωποι εφεύρουν την γρανοί, χορτοφάγοι, άφιλοπότες πρόγοφή καί μπορέσουν να κρατούν μόνινοι της άριανής φυλής, όπως ισχυμα αρχεία, τεράστιοι κατακλυσμοί ρίζεται ένας γερμανός άτλαντολό- σκέπασαν τις περιοχές του κόσμου, γος. 'Η αν είχαν ύψος 27 πόδια «με πού άρχισε ό δυτικός πολιτισμός. σώματα», πού είχαν τέτοια σκληΑύτη ή τρομερή καταστροφή παρότητα, ώστε μπορούσαν να λυγί- ρέμεινε στις λαϊκές αναμνήσεις όλων σουν μια ατσάλινη ράβδο», όπως δη- των λαών της Μεσογείου καί με τον λώνει μία από τις μυστικιστικές σχο- καιρό, γράφτηκε με ήμιμυθική μορλες. φή στη λογοτεχνία των σουμερίων Αντίθετα και για να αποκατα- των εβραίων, των ελλήνων καί των στήσουμε κάποια καλή υπόληψη αιγυπτίων. Ενώ όλα αυτά τα έπη στην αμφισβήτηση, πού δημιουργήδιαφέρουν σε μικρές λεπτομέρειες, θηκε, θα αναφέρουμε ότι εξερευνήόμως όλα συμφωνούν για τη φύση θηκε μεθοδικά κατά τις τελευταίες καί τη έκταση της καταστροφής.

Ό κόσμος όπως τον ήξεραν, καταστράφηκε από βίαιους σεισμούς, κάη κε από φωτιά, καί βυθίσθηκε κάτω από πλημμύρες νερού. Δεν υπάρχει αμφιβολία τώρα, ότι το σουμερικό έπος του Γιλγγαμές καί ή αφήγηση στο έβδομο κεφάλαιο της Γενέσεως της Βίβλου, ότι περιγράφουν τον ίδιο κατακλυσμό, πού σχεδόν εξαφάνισε την ζωή στη Μεσοποταμία, ενώ ό έλληνικός μύθος του Δευκαλίωνα καί της κιβωτού του, προήλθε από κάποια ιστορία, πού μεταδόθηκε από γενεά σε γενεά καί αναφέρει ένα παρόμοιο αν όχι τον ίδιο κατακλυσμό. Καί οί αιγύπτιοι είχαν τις δικές τους αναμνήσεις για κάποια τρομερή συμφορά, καί από τα γραφτά τους προέρχεται ή παράξενη ιστορία για ένα μεγάλο, όλο ευημερία καί αρκετά πολιτισμένο νησιώτικο βασίλειο, πού εξαφανίσθηκε κάτω από τον 'Ατλαντικό ωκεανό σε ένα μερόνυχτο μέσα σε απερίγραπτο τρόμο καί καταστροφή. 'Ο κόσμος έμαθε γι' αυτή την καταστροφή περίπου το 350 π.Χ., όταν την περιέγραψε ό Πλάτων σε δύο από τους διάλογους του στο Τίμαιο καί στον Κριτία, Αυτή ή ιστορία, ήταν τόσο εντυπωσιακή, ώστε την απόρριψε σαν φανταστική μια τόσο σημαντική αυθεντία όπως ό Αριστοτέλης, αν καί υποστηρίχθηκε με πείσμα σαν ιστορικό γεγονός από τον έξοχο έλληνα ακαδημαϊκό Κράντωρα, Αυτή ή διαφιλονεικία υπάρχει από τότε καί είναι το ίδιο οξεία σήμερα όπως ήταν καί πριν από 2.300 χρόνια. Ή Ατλαντίδα μάλιστα έγινε ή συμβολική προσωποποίηση όλων των χαμένων κόσμων καί όλων των ουτοπιών, πού αναζήτησαν ή όνείρεύθηκαν οί άνθρωποι, καί προσελκύει στην τροχιά της τους θρύλους πολλών άλλων χαμένων τόπων, πού μερικοί υποστηρίζουν ότι είναι απλώς μύθοι καί άλλοι ότι είναι οί λαϊκές αναμνήσεις πραγματικών χωρών πού εξαφανίσθηκαν από το πρόσωπο της γης. 'Οδήγησε, επίσης, στη δημιουργία ολόκληρων νέων φιλοσοφιών καί έπιστημών, κυρίως στη σφαίρα του μυστικισμόύ. 'Η θεοσοφία, ή άνθρωποσοφία, ό πνευματισμός, ή αστρική διορατικότητα, όλα αυτά είναι μερικά άπο τα άποκρυφιστικά δόγματα, πού βάση για τη έμπνευση τους ήταν ό μύθος της 'Ατλαντίδας. Χιλιάδες τόμοι και άρθρα έχουν γραφεί για το θέμα αύτό καί θα συνεχίσουν να γράφονται χωρίς αμφιβολία, σχηματίσθηκαν ατλαντικές 61

οργανώσεις σε πολλά μέρη του κόσμου, καί τα περιοδικά τους προσφέρονται στους συνδρομητές τους πού είναι πάντοτε πρόθυμοι να μαθαίνουν νέα γεγονότα, θεωρίες ή μελέτες πάνω στο θέμα αυτό. Ή μεγαλύτερη εκδήλωση της Άτλαντομανίας, ήταν ή δημιουργία του πριγκιπάτου της Άτλαντίδας στη Δανία καί ό διορισμός του πρίγκηπος Χριστιανού σαν προέδρου του. Καί ήταν υπερήφανοι οι κάτοικοι του για την σημαία τους, τον εθνικό ύμνο καί τα γραμματόσημα τους. Αυτό το θέμα όπως βλέπουμε γοήτευσε καί διασκέδασε πολλούς ανθρώπους από τότε πού ό Πλάτων ανάφερε την ιστορία για πρώτη φορά για την ακμή καί παρακμή μιας αυτοκρατορίας πού άνθισε μακρυά στη δύση καί πέρα από τις στήλες του Ηρακλή, στον Ατλαντικό ωκεανό. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, τότε ό Πολιτισμός δεν ήταν μόνο πολύ αρχαιότερος απ' ότι ονειρεύονται οί άνθρωποι, αλλά ή προέλευση του δεν περιοριζόταν στους λαούς της δυτικής Μεσογείου. Αυτή είναι ή ουσιώδης σημασία της ιστορίας της Άτλαντίδας. Πρέπει να τονίσουμε ότι πιθανόν την αφήγηση για την εξαφάνιση μιας μεγάλης αυτοκρατορίας κάτω από τα κύματα δεν θα την πίστευε ποτέ κανείς καί δεν θα την έπαιρνε στα σοβαρά, αν δεν την είχε εγγυηθεί ό μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών. Καί την εγγυήθηκε όχι σαν μύθο ή αλληγορία, αλλά σαν ιστορικό γεγονός. Ό Πλάτων, είναι εντελώς σαφής σ' αυτό το σημείο. Αυτή ή επιβεβαίωση του μεγάλου φιλοσόφου, έκανε τους ανθρώπους να ψάχνουν συνεχώς για να βρουν το χαμένο βασίλειο. Πράγματι, πολλοί πείσθηκαν ότι το βρήκαν στό Περού, στις Δυτικές Ινδίες, στις Κανάριες Νήσους, στη Νιγηρία, στο Μαρόκο, στη Τυνησία, στην 'Ανδαλουσία της Ισπανίας, στη Μάγ χη, στην Έλιγολάνδη, στην Σουηδία, στη Κύπρο, στην Κρήτη, στην Παλαιστίνη καί στην Κεϋλάνη. Υπήρχε ή πεποίθηση ότι ή 'Ατλαντίδα, σαν την ετρουσκική γλώσσα, είχε γίνει το «πεδίο δράσεως δύστροπων ανθρώπων», πού έκαναν τον καθηγητή Τζόβετ, δηλαδή τον καλύτερο μεταφραστή του Πλάτωνα στην αγγλική γλώσσα, να αναγγείλει ότι «ήταν ένας θρύλος, πού προσαρμόσθηκε τόσο αριστοτεχνικά στον ανθρώπινο νου, ώστε κατόρθωσε να βρει κατοικία για τον εαυτό του, σε οποιαδήποτε χώρα. Ηταν 62

ένα νησί πάνω στα σύννεφα, πού θα μπορούσε να το δει οπουδήποτε το μάτι της πίστεως.,. Κανένας δεν ήξερε καλύτερα άπό τον Πλάτωνα να επινοήσει ένα εξευγενισμένο ψέμμα». 'Αλλά το αντίθετο είναι ή αλήθεια. Ό Πλάτων έδωσε την ιστορία στον κόσμο σαν πραγματικό γεγονός, σαν ιστορικά αποδεκτού γεγονότος, αν καί οί μεταγενέστεροι σχολιαστές του, για διάφορους λόγους πού θα εξετάσουμε εδώ, δεν έπαψαν ποτέ να επιχειρηματολογούν για την αυθεντικότητα της. Αυτή ή αβεβαιότητα είναι εν μέρει υπεύθυνη για την μεγάλη γοητεία της Άτλαντίδας, γιατί όλοι μπορούμε να διαβάσουμε την περιγραφή του Πλάτωνος καί να αναρωτηθούμε, άν είναι γεγονός ή φαντασία ή αν αξίζει να απορούμε γι' αυτή καί μόλις άρσει να μας κατακτά ή γοητεία για την Ατλαντίδα, μπορεί να γίνει ένα επί μέρους χόμπυ ή άκόμα καί ή έρευνα μιας ολόκληρης ζωής. Εκείνοι φυσικά, πού δηλώνουν καθαρά καί ξάστερα ότι ή Ατλαντίδα ήταν αποκύημα της φαντασίας του Πλάτωνος, δηλαδή ένας μύθος, πού πλέχτηκε σε ένα από τους χαρακτηριστικούς διαλόγους του μεταξύ του Σωκράτη, καί ενός μαθητού του, του Κριτία, δεν χρειάζεται να κοιτάξουν γι' αποδείξεις πιο μακρυά από το χαμένο κόσμο του, πού βυθίστηκε κάτω από τον Ατλαντικό ωκεανό ή κάποιον άλλο ωκεανό. Παρατηρήσαμε ότι ό νεώτερος σύγχρονος του Πλάτωνος, δηλαδή ό Αριστοτέλης, παραδείγματος χάρη, απέρριψε κοφτά την ύπαρξη οποιουδήποτε τέτοιου μέρους, πράγμα, πού εντυπωσίασε πολύ τους οπαδούς του, ως το Μεσαίωνα, άλλα πού δείχνει συνάμα πόσο δογματικός ήταν αυτός ό μεγάλος έπιστήμονας, Γιατί, όπως ακριβώς είχε εντελώς άδικο για τα αστρονομικά του δόγματα, έτσι μπορούσε να σφάλει στην απόρριψη του της Ατλαντίδος σαν γεωγραφικού χαρακτηριστικού της προ - ελληνικής ιστορίας. Ή μεγάλη πλειοψηφία των σοφών μελετητών τείνουν να συμφωνήσουν με τον Αριστοτέλη με την δικαιολογία ότι ή αφήγηση του Πλάτωνος περιέχει πολλές φανερές ασυνέπειες. Καί έγιναν ακόμα περισσότερο δύσπιστοι για όλη αυτή την υπόθεση, όταν ερασιτέχνες ιστορικοί καί αυτό - διορισμένοι μυστικιστές πρότειναν όλο καί πιο παράξενες λύσεις για το πρόβλημα. Όπως καί να έχει το πράγμα, τα επιχειρήματα υπέρ ή κατά για να πιστέψει κανείς ότι ή Ατλαντίδα

ήταν κάποτε πραγματικό μέρος στο χάρτη, πρέπει να αποδεικνύονται από την εσωτερική μαρτυρία μέσα στην ίδια την αφήγηση, πού θα δώσουμε τώρα περιληπτικά, πριν προχωρήσουμε στη συζήτηση των θεωριών πού πηγάζουν από αυτή. — Θα σου πω μια ιστορία, Σωκράτη (αρχίζει ό Πλάτων), πού είναι παράξενη, αλλά απολύτως αληθινή. Ό ομιλητής είναι ένας νεαρός με το όνομα Κριτίας, πού εξακολουθεί να λέεί ότι την άκουσε άπό τον πάππου του, πού την άκουσε από τον πατέρα του καί αυτός, πού ήταν συγγενής καί φίλος του Σόλωνα, δηλαδή του πατέρα της Ελληνικής νομοθεσίας. Ό Σόλων, φαίνεται, είχε έπισκευθεί την αιγυπτιακή πόλη Σαίδα στο Δέλτα του Νείλου λίγο μετά το 600 π.Χ. Το έργο του, να συντάξει ένα σύνταγμα για την Αθήνα καί να θεσπίσει κοινωνικές καί οικονομικές μεταρρυθμίσεις είχε τελειώσει, καί αποφάσισε να αφιερώσει τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του γράφοντας ιστορία καί ποιήματα καί σκοπεύοντας να συνδιάσει αυτές τις δύο τέχνες σε μια, όπως ό Όμηρος. Έτσι ενώ βρισκόταν στη Σαΐδα, πού είχε στενές σχέσεις με την Ελλάδα μέσω του εμπορίου καί της άποικήσεως, ό Σόλων συμβουλεύθηκε τους αιγυπτίους λόγιους καί τα αρχεία τους σχετικά με την προέλευση του ελληνικού πολιτισμού τονίζοντας το σημείο, ότι ενδιαφερόταν περισσότερο για γεγονότα παρά για μύθους, πού εκείνη την εποχή σχημάτιζαν την βάση της προ - ιστορίας της χώρας του. Οι Αιγύπτιοι, ιερείς του είπαν, τότε ότι, ενώ τα αρχαία γραπτά των περισσοτέρων εθνών είχαν καταστραφεί από φωτιές, πλημμύρες καί πολέμους, τα γραπτά της Αιγύπτου είχαν διατηρηθεί, Πρώτα, γιατί ή Κοιλάδα του Νείλου ήταν σχετικά ασφαλής από φυσικούς κατακλυσμούς, καί δεύτερο, γιατί τα γραπτά ήταν χαραγμένα πάνω σε πέτρες καί ήταν αποθηκευμένες στους ναούς.

ΣΥΝΕΧίΖΕΤΑΙ

Φίλοι αναγνώστες, τα «ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ» «θέλοντας να γίνουν ένα περιοδικό ευχάριστο και ταυτόχρονα περιοδικό ποιότητος σας παρακαλούν να τους πείτε την γνώμη σας. Πιο κάτω δημοσιεύουμε ένα ερωτηματολόγιο στο όποιο μπορείτε να σημειώσετε τις προτιμήσεις σας ως εξής: υπάρχουν οκτώ (8) κατηγορίες θεμάτων, Α, Β, Γ, Δ, Ε, ΣΤ, Ζ, Η και δίπλα τους ένα μεγάλο. Σέ κάθε θέμα περιέχονται πέντε (5) επί μέρους ομάδες άρθρων και δίπλα στην κάθε μία υπάρχει ένα μικρό Το τσεκάρισμα θα γίνετε ως έξης: Στά μεγάλα τετράγωνα δίπλα στα θέματα θα γράψετε τον αριθμό κατά σειρά προτιμήσεως (Δηλ, το θέμα Α - Διάστημα σας ενδιαφέρει πρώτο . Σημειώσετε 1 στο , το θέμα Α - Ανθρωπολογία, σας ενδιαφέρει δεύτερο τότε σημειώσετε 2 στο . Με τον τρόπο αυτό θα μάθουμε την προτεραιότητα των θεμάτων στο ενδιαφέρον σας. Από τις οκτώ κατηγορίες θεμάτων θα διαλέξετε μ ό ν ο , τ ρ ε ι ς (3) αυτές πού σας είναι περισσότερο ενδιαφέρουσες. Κατόπιν στα θέματα πού διαλέξατε από τις πέντε διαφορετικές ομάδες άρθρων πού περιλαμβάνει το κάθε ένα από αυτά, θα σημειώσετε πάλι βάζοντας 1, 2, 3 τις τ ρ ε ι ς περισσότερο ενδιαφέρουσες για σας ομάδες άρθρων. (Δηλ. διαλέξατε την Ε - ώκεανολογία σαν 1 , θέμα και τις ομάδες πού θα σημειώσετε με 1,2,3 σαν τις πιο ενδιαφέρουσες, στο θέμα αυτό). Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίζουμε πια θέματα σας ενδιαφέρουν άμεσα καθώς και τα έπί μέρους άρθρα των θεμάτων αυτών.

Λ. ΔΙΑΣΤΗΜΑ 1. Διαστημικά Επιτεύγματα 2. Εξερεύνηση της Σελήνης 3. Σύγχρονες ανακαλύψεις 4. Αστρονομικά άρθρα 5. Διαστημικοί Πολιτισμοί

Β. ΕΠ1ΣΤΗΜΗ-ΦΑΝΤΑΣΙΑ Ι. 2. 3. 4. 5.

Θεωρίες περί εξωγήινων Ιπτάμενοι Δίσκοι και UFO Χαμένοι Κόσμοι Αμφισβητήσεις σ' όλα τα θέματα Διηγήματα Έπιστημ. Φαντασίας

Γ. ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ - ΙΣΤΟΡίΑ 1. Ανασκαφές και ανακαλύψεις 2. 3. 4. 5.

Μυστηριώδεις Πολιτισμοί Ιστορικά Θέματα Ιστορία των Πολιτισμών Ή εξέλιξη της γραφής

Ε. ΩΚΕΑΝΟΛΟΗΑ 1. Ωκεανοί - θάλασσες 2. 3. 4. 5.

Εξερευνήσεις στους βυθούς Το μυστήριο των μεταναστεύσεων Το θαλάσσια ζώα, τα φυτά, τα ψάρια Αναζητήσεις ναυαγίων και θυσαυρών

ΣΤ. ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ι. 2. 3. 4. 5.

Τηλεπάθεια - Ψυχοκίνηση - Πνευματισμός Πρόγνωση του Μέλοντος Διόραση και Ψυχομετρία Όνειρα - Φαντάσματα - 'Οπτασίες Μετευσάρκωση ξενογλωσσία

Ζ. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι. Σεισμοί - Ύφαίστεια - Σπήλαια 2. Ή εξέλιξη του άνθρώπου 3. Τα ζώα και φυτά των παλαιών εποχών 4. Ή ιστορία της ΓΗΣ 5, Τα πετρώματα

Δ. ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

Η. ΓΕΝΙΚΑ

Πρωτόγονες Φυλές Λαογραφικά ήθη και έθιμα Δοξασίες και μυθολογίες 4. Εξερευνήσεις σε πρωτόγονες περιοχές 5. Μαγικά έθιμα - καννιβαλισμός

1. 2. 3. 4. 5.

Μελλοντολογία Ιατρική Κοινωνική φαινόμενα Ή τέχνη χθες σήμερα αύριο Το περιβάλλον