Acute Abdominal Pain

Diagnosis and Management of Acute Abdominal Pain Dr. Sathaporn Kunnathum

Key points on history 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Location Onset Duration Characteristic Refer pain Precipitating & relieving factors Associated symptoms others history

1. ปวดที่ตําแหนงใดของทอง (location)

Generalized pain • • • • •

Peritonitis Perforation AAA Acute pancreatitis Early appendicitis

Periumbilical • Early appendicitis • Acute gastritis • Acute pancreatitis

Epigastric pain • PU : DU / GU • GERD • Acute pancreatitis

RUQ pain • Gallbladder disease • DU • Pneumonia

LUQ pain • GU • Pneumonia • Acute pancreatitis

Suprapubic pain • • • • •

Acute urinary retention UTI Cystitis PID pregnancy

RLQ pain • • • • • •

Acute appendicitis PID Salpingitis Ureteric colic Ectopic pregnancy Hernia

Loin pain • • • •

Muscle strain UTIs Renal stones Pyelonephritis

LLQ pain • • • • • •

Constipation Hernia PID Rectal Ca UC Ectopic pregnancy

2. อาการปวดเกิดขึ้นเร็วเพียงใด (onset) – อาการปวดเกิดขึ้นแบบ acute sudden onsetมักจะเกิดจาก การแตกของลําไส หรือ Aneurysm, เกิดการ ischemia หรือ organ twist เชน vulvulus, นิ่วอุดตันในหลอดไต หรือทอ น้ําดี – อาการปวดที่เกิดขึ้นแบบ gradual onset เชน การอักเสบของไส ติ่ง, ตับออนอักเสบ

1.ลักษณะการปวด (characteristic)

3. อาการปวดเปนอยูนานเทาไร (duration)

• อาการปวดที่เกิดนานเปนวินาทีหรือนาที มักเกิดจากการ dilatation หรือ spasm ของ Hallow viscus organ เชน CBD, intestine • อาการปวดที่เกิดอยูนาน 15-45 นาที และทุเลาหลังจาก รับประทานอาหารหรือดื่มยาลดกรดเปนลักษณะของ peptic ulcer

4. ลักษณะการปวด (characteristic) • Colicky pain คือจะมีอาการปวดขึ้นมาเปนพักๆ ใหคิดถึงวา ที่พยาธิสภาพที่ Hollow viscus • Constant pain คิดถึงพยาธิที่ solid organ • Burn/Boring : PU ,GERD

5. การปวดราวไปบริเวณใด(refer pain) • เชน ปวดราวไปที่สะบักขวา คิดถึง โรคบริเวณ gallbladder เชน cholecystitis • เชน ปวดราวไปที่กลางหลัง คิดถึง โรคบริเวณ pancreas เชน Acute pancreatitis • เชน ปวดราวไปทีข่ าหนีบ คิดถึง โรคบริเวณ ureterเชน ureteric stone

6. ปจจัยกระตุนและลดปวด (Precipitating & relieving factors) – เชน กินอาหารมันๆ จะปวดมากขึ้น คิดถึง gallstone – เชน ปวดแผล peptic กินอาหารหรือยาลดกรดจะดีขึ้น

7. อาการอื่นที่รวมดวย (association symptom) มีไข อาการซีด คิดถึงวาอาจจะมี bleeding อาการเหลือง คิดถึงพยาธิทาง hepatobiliary tract การกินไมไดมีอาเจียน ถาอาเจียนบอยๆ ครั้ง คิดถึงมี mechanical obstruction • เรื่องทองอืด อาจคิดถึงมีลําไสอุดตัน • เรื่องถายอุจจาระ ลักษณะอยางไร มีถายลําบากหรือไมถาย ใหคิดถึงมี obstruction หรือถามีมูกเลือดปนนํามากอน สาเหตุของ obstruction อาจ จาก Colorectal cancer ก็ได • ไมผายลม ชวยยืนยันสาเหตุของ obstruction มากขึ้น

• • • •

8. ประวัติอื่นๆ(others history)

• โรคประจําตัว เชน วัณโรค อาจมีวัณโรคในชองทองรวมดวยก็ได ผูปวย DM อาจจะเกิดภาวะ DKA • ยาที่กินประจํา เชน NSAIDS ,Coumadin,ASA : ทําใหเกิด peptic ulcer หรือ Gastritis มี bleeding ในกระเพาะและลําไสได • ประวัติการกินเหลา อาจเกิด Gastritis, Pancreatitis • ประวัติอุบัติเหตุ อาจเกิดจาก delay rupture ของอวัยวะใน ชองทองได • การ review system อื่นๆ เชน อาการปสสาวะ แสบ ขัด อาจจะเปนจาก KUB system ประวัติประจําเดือน มีตกขาว คิดถึงทางนรีเวช

การตรวจรางกาย (Physical examination) ABDOMENAL EXAMINATION ดู (SEE) • ดูทาทางการนอน เชน นอนคูหรืองอตัว คิดถึง pancreatitis หรือถานอนนิ่ง ๆ ไมขยับงอขาขึ้นใหคิดถึงมีการอักเสบของเยื่อบุ ชองทอง • ดูวามีทองอืด หรือมี visible peristalsis คิดถึง gut obstruction • ดู nodule ที่สะดือ metastatic nodule • Hernia

PE : การฟง (listen) • ในคนไขที่มีอาการอักเสบภายในชองทอง จะ hypoactive bowel sound หรือ absent bowel sound สวน คนไขที่มี gut obstructive จะมี hyperactive bowel sound

PE : การเคาะ(Percussion) • การเคาะฟง air ในลําไสที่โปงพองจาก gut obstruction หรือ ใน peptic perforation ที่จะมี loss of lever dull ness หรือการตรวจเพื่อหา ascitis

PE : การคลํา (Palpation) • ใน light touch เรามักจะตรวจดูวามีอาการกดเจ็บ (tenderness) ซึ่งมักพบวามีพยาธิสภาพบริเวณอวัยวะตรงที่ มี tenderness แตถามีการอักเสบที่มากขึ้น ก็จะพบมี rebound tenderness และ guarding ตามลําตัว ใน deep touch นั้นเราจะตรวจกรณีไมมี Sign ของ peritonium irritation แตจะใชคลําหา mass ในทอง เปนสวนใหญและคลําอวัยวะที่เปน Solid

Thank you