משולח מלכי וארא
שיחות קודש שנשמעו מפי כ"ק מר רבינו הגה"ק שליט"א נד
בלתי מוגה
פנימי
÷"ôì è"ñùú ùâéå úùøô 'ä íåé
à"èéìù øòîéø ïéîéðá éáø ïåàâä øå÷éá à"ááåú íéìùåøé ÷"äéòá ïéáòùè "á÷òéî áëåë" úáéùé éùàøî
ìàåé úéø÷á à"èéìù åðéáø ÷"ë úéáá :יכיל בקרבו ביאור וליבו בסוגיות
חמ של ישראל ושל הפקר- גדרי יאוש והפקר- הקורע על מתו בשבת- מצוה הבאה בעבירה המשחרר עבדו אי צרי שטר שחרור- שליחות בקידושי וגדרי פועל- גזל חמ ועבר עליו הפסח ïéà ,äáåøî ÷øô ïòî èðøòì ïéáòùè ïéà :ïéáòùè î"ø êéà ,ïéæçåà íéðù øéî ïòðøòì
(êìî úéø÷ úáéùéá)
÷øá éðá
. øòöòìô ééååö ïéà êéæ ïåôòâ äëåæ íãà ìë åàì ?úåáéùé ééååö ïéà èðøòì øéà :åðéáø .êàæ òøòååù à æéà ñàã ,(:ä úåëøá) úåðçìåù éúùì ïò÷'î æà , ïèééååö íòã ÷æçî æéà ñðééà :ïéáòùè î"ø . âàèéîëàð ïòðøòì êéåà ïòî ïò÷ âàèéîøàô ïòðøòì
óúúùäì á"äøàì åàåá úáéñ ìò åøáéãå ãåáëá åéðô ìáé÷ åðéáø ïéáòùè úáéùéî å"éä åéãéîìúî ãçà éàåùéð úçîùá
ò÷àè èðòæ øéà ?ñ'èåâ ñòôò øéà èëàî ñàåå :åðéáø ?äðåúç éã åö ïòîå÷òâ ïáééìá ìàæ øåçá øòã æà ìéåå'î æà :ïéáòùè î"ø . ïééæ ÷æçî íäéà ïòî óøàã ïòðøòì íééá øòèòôù
?äáåøî ïéà èöòé ïòî èìàä åàåå :åðéáø
à"èéìù åðéáø ìöà íãå÷ä åøå÷éá ïéáòùè î"ø øéëæäå
éåðéùå ùåàé ïåô àéâåñ éã èðøòìòâ èàä'î :ïéáòùè î"ø
íò àá øùàë ,÷"ôì æ"ñùú ìåìà ùãåçá ÷"äéò íéìùåøéá
.íùä
ïøäà äùî ä"åî ãáëðä éðáøä ïá 'éîçð ú"ùë ïúçä åãéîìú
äàáä äåöî ïåô àéâåñ éã èðøòìòâ ïéåù èàä'î :åðéáø
à"÷òø úåéùå÷á åðãå ,â"áñîååá úåãñåîä éìäðîî å"éä ïàîôàä
.(.æñ óã àî÷ àáá) ?äøéáòá
éðáøä àéðñëàä ìòá ïúç ì"òåéî ì"ðä ãéîìúäå ,íéçñô 'ñîá
áàä'ë ,úåôñåú éã ïáéåäòâðà ïéåù èàä'î :ïéáòùè î"ø
.à"òé ìàåé úéø÷á ÷"äàøî å"éä ìòôôà÷ áééì ïîìæ ä"åî ãáëðä
÷çöé á÷òé ä"åî áåùçä êøáàä ) íòãééà
ïééæ èéî èãòøòâ øòéøô
' ø àéðñëàä ìòá ïúç ,ìàåé úéø÷á ììåëä éãîåì éáåùçî å"éä øòãðòìøòáà
יד
?äáéùé ïéà èöòé ïòî èðøòì ñàåå :åðéáø
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
וארא èùéð æéà'ñ áéåà ,àöôç éã ïéà ìåñô à æéà'ñ áéåà øàð æéà
äåöî æà êàã èâàæ 'ñåú ,àéù÷ úåôñåú ïâòåå (ì"ðä áééì ïîìæ
ïäåèòâ æéà'ñ æà èùéð èñééä ,àöôç éã ïéà ìåñô ïéé÷
éã êøåã èîå÷ äåöî éã áéåà øàð æéà äøéáòá äàáä
. äøéáòá ïøàååòâ
ìù áìåìù ' îâá àúéà ïë ìòù ùãçî 'ñåúäù] äøéáò
ïâàæ ééæ
äåöî íåùî 'éøîà àìå ,éà÷ äôéøùìã íåùî ìåñô äøéùà
ñðééà ,äøéáòá äàáä äåöî óéåà íé÷åñô ééååö àã æéà'ñ
úîçî äàá äåöîäùë ÷øã íåùî ,äøéáòá äàáä
' ñî á ì "æç åãîì äæ ÷åñôîù) çñôä
éàù äìåæâ äöî ïåâë ,ò"áäöî ìù ììëä 'éøîà äøéáòä
æà
(à"é úåà 'à 'éñ) ò"áäöîã àéâåñ äð÷îä øòù øôåñ ïúç)
úàå ìåæâ íúàáäå (âé , à éëàìî) íåùî ìåñôä .ì äëåñ
àì íà 'éôà äøéùàá ë"àùî ,äöî åì äéä àì äìéæâä åàì
äìà (ãì ,æë àø÷éå) ÷åñô à ïåô íòã óéåà ãåîéì à êàð àã æéà
.[äåöîì åìèéì ìåëé äéä ãáòð äéä
(:áò úáù)
éîìùåøé ïéà ,(äøéáòá äàáä äåöî
ïéà åàì íàå úååöî ïä ïúåöîë ïúéùò íà (íù) ì"æç åùøéôå)
òãééá óéåà æéà ñàã ééæ ïâàæ
úååöîä
(:äì íéçñô )
àøîâ éã èùéð èâàæ ñàååøàô èâòøô 'ñåú ïåà
,(ìåñô äøéáòá äàáä äåöîã ,úåöî
äåöî à æéà'ñ ìééåå àöåé èùéð ïòî æéà ìáè ìù äöî æà
ò 'ìåñô à æéà àöôç éã ïòåå óéåà æéà ìåæâ íúàáäå ,íéðéã
.äøéáòá äàáä
éã æà ïâàæ åö èîå÷ úååöîä äìà ÷åñô øòã ïåà ,àöôç
éã êàã èâòøô
(íåùî ä"ã .ì óã)
äëåñ ïéà úåôñåú :åðéáø
.äøéáò à ïà ïøòåå ïäåèòâ óøàã ïééìà äåöî
.àéù÷
à æà éîìùåøé éã ïéà èùô ïòðøòì ñàåå àã æéà'ñ :åðéáø
ìáè ìù äöî ééá ìééåå ,øòååù æéà äøåàëì :ïéáòùè î"ø
à æéà'ñ æà èùéð ïòî èâàæ íøåâ æéà ïîæ éã ñàåå øåñéà
éåæà áéåà æéà ,äøéáò éã êøåã äåöîä íåé÷ éã èùéð êàã æéà
éîìùåøé ïéà èùô æéà ñàã ,äøéáòá äàáä äåöî
?àéù÷ 'ñåú æéà ñàåå
2
àáåä ïë)
. ((à"ì 'éñ ç"åà) ãñç úøåúáå ,(ä"÷ñ è"îøú 'éñ ç"åà) á÷òé úåòåùéá èùô øòèééååö à èâàæ
(ä"äâäá 'ã 'éñ ú"åùá)
äéøà ìå÷ øòã
1
ñàåå àã æéà'ñ ,àéù÷ éã óéåà êéæ ïìòèù òìà :åðéáø äåöî à ïééæ íéé÷î æà
(æ"ë 'éñ ç"åà äîìù úãîç)
ïøòôèðò
,ì÷ì÷î à êàã æéà úîä ìò òøå÷ íìåòì æà ,éîìùåøé ïéà
ñàã èñééä àìéîá ,øòáøàä æéà äøéáòä äùòî úòùá
æéà äáéñ éã øàð ,úáùá áééç øò æéà ñàååøàô éåæà áéåà
.äøéáòá äàáä äåöî êéåà
ìòåå êéà áéåà èöòé ,äåöî à æéà'ñ ìééåå ï÷úî æéà øò ìééåå
èäòæ' î ïåà ,íéðéã ééååö àã øòáà æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
èùéð æéà'î ïåà äøéáòá äàáä äåöî à èñééä'ñ æà ïâàæ
àéù÷ éã èâòøô ñàåå
(â"ä â"éô úáù)
éîìùåøé ïéà ñàã
,äòéø÷ úáåç éãé àöåé æéà úáùá åúî ìò òøå÷ä ñàååøàô , äìåæâ äöî éåå éåæà äøéáòá äàáä äåöî à ïééæ ñàã ìàæ ( 'עיי בשיירי קרב על הירושלמי )ש( וכ החק יעקב ) סי' תנ"ד אות ה שביארו שכוונת הירושלמי הוא כתירו התוס' במס ' סוכה שרק וכ משמע בחי' חת,כשמחמת העבירה באה המצוה אמרי' מצהב"ע .(סופר ) סוכה ש
אמנ התורת חסד )או"ח סי' ל"א( כ' שאי אפשר לומר שהירושלמי סבר דא" כ עדיי תקשי למה יוצאי ידי חובת קריעה הרי,'כסברת התוס ולכ כתב שכוונת הירושלמי שרק היכא,מחמת העבירה באה המצוה אבל בדבר, אז אמרי' מהב"ע,שגו החפ הוא עבירה כגו דבר גזול , לא אמרי' מהב" ע, שהעבירה הוא על הפעולה כגו באיסור התלוי בזמ .ע"ש באריכות
טו
2
àëä ,äøéáò äôåâ [íù 'éô] ïîú èøòôèðò éîìùåøé øòã ñàåå ,äøéáò øáò åäéà æà èùô æéà ñàåå .äøéáò øáò åäéà äøéáòá äàáä äåöî æà ,íòã ïåô ïòî èäòæ ?÷åìéç à æéà
( שמוסי להקשות דלפי"ד התוס' בפסחי.עיי בשפת אמת )ר"ה כח א"כ תקשי הרי. ע "ש,( שמצה של טבל איירי שאכל כמה כזיתי:)לה כי שפיר היה יכול להפריש,וודאי שאי המצוה מתקיי ע"י העבירה .מעשר ולאכול כיו שאי לו כזית מצומצ
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
1
וארא äàáä äåöî à æéà'ñ æà èùéð êéà âàæ íùä éåðéù
êàã èîå÷ ,ìå÷ì÷ à ïééæ ñò èòåå ,äòéø÷ úáåç éãé àöåé
.äøéáòá
à ñàã èñééä ,äåöî òöðàâ éã ïééæ ìèáî èòåå'ñ æà ,ñéåà
3
.êåøë øúéä
*
éã èøòåå ùåàé éö èãòøòâ èöòé èàä'î :ïéáòùè î"ø
éã ïéà ïééøà ñàã ïòî ùèééè éåæà éåå ïåà :ïéáòùè î"ø
íéìòá éã åö êééù êàð èáééìá êàæ éã øòãà ,ø÷ôä êàæ
?éîìùåøé
èâàæ ('åëå àøåñéàáã ïåéë ä"ã .åñ àî÷ àáá) 'ñåú ,ùåàé êàð åìéôà
ïëàî ïééæ èéî øò æà ,ùèééè æéà ,äøéáò øáò åäéà :åðéáø
.ø÷ôä ïéé÷ èùéð æéà ùåàé æà
æéà äåöî à æéà'ñ èùéð ïòåå ,äøéáò éã øò èëàî äåöî éã
úåáéúð øòã ïåà ('à ÷"ñ à"ñù 'éñ) úåö÷ øòã :åðéáø
.äéøà ìå÷ ïéà èééèù éåæà ,äøéáò ñéåà ñò
éúàã ãò ùåàé øòã ìç èùéð æéà'ñ æà èùô ïòðøòì ('â ÷"ñ
àøîâ éã ñàåå íòã óéåà ,äøé÷ç à èàäòâ áàä'ë :åðéáø
á "ñø 'éñ)
.äëåæ úåùøì
äáäàî äáåùú èäåè'î ïòåå æà
(:å"ô óã)
àîåé ïéà èâàæ
ùéà ïåæç øòã :ïéáòùè î"ø
à êàã æéà'ñ äøåàëì ,úåéëæ åö êôäúð úåðåãæ éã ïøòåå
, úåôñåú ïéà èùô øòã èùéð æéà ñàã æà øòáà èò'äðòè
íãå÷ ïäòååòâ èùéð æéà'ñ áéåà ìééåå ,äøéáòá äàáä äåöî
éã èùéð æéà ùåàé ïåô äùòî éã æà ïâàæ åö øàð èðééî 'ñåú
. úåéëæ íòã ïåô ïøòåå èðò÷òâ èùéð êàã èìàåå äøéáò éã
('à úåà ç"é 'éñ àî÷ àáá)
àìù æéà ùåàé ïåà åðåöøá æéà ø÷ôä ,ø÷ôä ïåô äùòî óã)
(øîà ä"ã 'ñåú .æ"ñ àî÷ àáá)
é"øä úèéù éã èéåì ,éåæà æéà
. òáìòæ éã æéà úåìç éã øòáà ,åðåöøá
äåöîä íåé÷ éðôì úøîâð äøéáòä äùòî íàù ùãçîù]
àøîâ éã ïåô äéàø à èøàã èâðòøá úåö÷ øòã :åðéáø
,àéù÷ éã øòååù èùéð æéà [äøéáòá äàáä äåöî éø÷éî àì
(:åñ
èùéð ñò èñééä ,èâéãðòòâ ïéåù êéæ èàä äøéáò éã ìééåå
, çñôä åéìò øáòå õîç ìæâù 'éøîà éàîà äðå÷ ùåàé ã"î
éã øòååù æéà íú åðéáø èéåì øòáà ,äøéáòá äàáä äåöî
øåñéàä ïîæ òéâäù ïåéë éøäå ,êéðôì êìù éøä åì øîåà
.àéù÷
ìò äù÷ä àøîâäã] ,úåð÷ì äöåø åðéà äæå ùàééúî äæ
ùåøã êøãá èâàæòâ ìàîà áàä'ë
øîåì ìåëé êéàä ë"àå åäð÷ ïìæâä ë"àå ,íéùàééúî íéìòáä
, â"ñùú ìåãâä úáù úùøã)
äæù ïåéëù 'îâä 'éúå ,êéðôì êìù éøä çñôä øçà ìæâðäì
ä"ãá íù)
äøåàëì ,[äðå÷ åðéà ùåàé úåð÷ì äöåø åðéà äæå ùàééúî
- íú åðéáø úèéù éã ïøòôèðòøàô åö èëåæ
äðòè íåù ïéé÷ æéà ,ø÷ôä éåå æéà ùåàé æà âàæ êéà áéåà
èâðòøá - íú åðéáø óéåà úåéùå÷ ò÷øàèù àã êàã æéà'ñ
ïéåù ñàã æéà óåñ ìë óåñ ìééåå ,úåð÷ì äöåø åðéà äæ èùéð
ïåô àéâåñ éã ééá éøëðååà ïåô (:ì óã) äëåñ ïéà àøîâ éã åö øò
äáåøî ïéà òùåäé éðô øòã ,(è"ñùú äáåù úáù úùøãå ('åëå é"øì äù÷å
,äøéáòá äàáä äåöî à êàã æéà'ñ äøåàëì ,íùä éåðéù èàä'î áéåà æà øò èâàæ ,(é"ùø
óéåà àéù÷ éã êàã æéà ñàã)
èøòåå ,ïàëì åàá úåùãç íéðô æéà íùä éåðéù à èëàîòâ אגב יש לציי דבר נחמד שמובא בספה" ק דברי יואל , ליישב קושיית התוס' בסוכה דבעינ לכ באופ שאחד גזל מחבירו ועשה תשובה מאהבה על החטא בינו,ואח"כ פייס את חבירו ומחל לו . עיי" ש באריכות,לבי קונו דתו לא מיקרי מצוה הבאה בעבירה ( ')לסוכות אות ל
ועיי בקוב בצל תומר )שיצא לאור ע"י ישיבתינו בב"ב בשנת תשנ"ח( פלפול . ודרוש מרבינו שליט"א בעני זה
טז
3
.äøéáò éã øàô èðëòøòâ èùéð ïéåù ñàã óéåà êàã èâàæ
(ã"ä á"ô )
äáåùú úåëìä ïéà í"áîø øòã
øçà éðà øîåìë åîù äðùîå' äáåùú èäåè ñàåå øòðééà èâàæ øò ïåà ,'íéùòîä ïúåà äùòù ùéàä åúåà éðéàå ïäòååòâ æéà'ñ ,ïòîàð òøòãðà à ïöðàâðéà 'åîù äðùîå' à àã æéà'ñ áéåà ïåà , äåöî à ïøàååòâ æéà'ñ ïåà äøéáò à
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
וארא óøàã êòáòð ìæâð øòã æà íäéà èéåì ñéåà èîå÷ :åðéáø
êìù éøä ïâàæ èùéð ïòî ïò÷ àìéîá ,íéìòá éã ïåô èùéð
ïòðò'ñð÷ íäéà ïòî ìàæ ñàååøàô øòáà , ïòðò 'ñð÷ ïòî
.ø÷ôä éåå èùéð æéà ùåàé æà íòã ïåô äéàø à æéà ,êéðôì
øò èàä ,ïò îåðòâåö ñàã êàã èàä'î ,åãéá èùéð æéà'ñ
ùàééúî äæ' ïåô úåö÷ íòðåô äéàø éã óéåà :ïéáòùè î"ø
. ïééæ ìèáî èðò÷òâ èùéð
ïéé÷ èùéð æéà'ñ æà (à"åæçä) øò èâàæ ,'úåð÷ì äöåø åðéà äæå
éåæà ò÷àè èðò'÷ñô äãåäéá òãåð øòã :ïéáòùè î"ø
øò ïò÷ íéìòáä úåùø ïåô ñéåøà æéà'ñ åìéôà ìééåå ,äðòè
?àðéãì
.êéðôì êìù éøä ïâàæ õìà êàð
5
.äëìä éã æéà éåæà ,àé :åðéáø èéåì èééâ (íù àî÷ àáá) àøîâ éã øùôà æéà :ïéáòùè î"ø 6
.àúééøåàãî øåñà æéà çñô êàð õîç æà äãåäé 'ø
( â"îú ' éñ ç "åà) øåèä)
ïåòîù éáø éåå øòáà èð'÷ñô'î :åðéáø
.(äøåúä ïî øúåî çñôä øçàì õîçã ù"øë å÷ñô úååöîä 'ñá ï"áîøäå
*
øåòéá ïåô èãòø (è"é
'éñ ÷"åãäî )
äãåäéá òãåð øòã :åðéáø
åö íéùã÷ úôéøù ïåô ÷åìéç à ïèøàã øò èëàî ,õîç ,ãéà ïãòé óéåà áåéç à èâéì íéùã÷ úôéøù æà ,õîç øåòéá øòãòé ñò óøàã åàîèðù íéùã÷ èäòæ'ñ øòåå ïåà øàð àã äôéøù ïåô áåéç éã æéà õîç øòáà ,ïòðòøáøàô (:çö àî÷ àáá)
àøîâ éã ,èøàã øò èâàæ éåæà ,íéìòá éã óéåà . åøòáì ïéáééç ìëä õîç êàã èâàæ
òøòãðà ,àøîâ òøòååù à øòééæ æéà'ñ :ïéáòùè î"ø êéåà ïòî æéà ø÷ôä ìù õîç æà äéàø à àã ïåô ïòâðòøá . áééç æà ñéåà èäòæ éåæà èâàæ (:ä íéçñô) òùåäé éðô øòã :åðéáø ùøã øòã æà êàã èâàæ é"ùø ,ïèìàä éåæà ìàæ
(íù)
é"ùø
4
äæ ,èâàæ àøîâ éã ,ïèøàã àøîâ òâéã'àìô à æéà'ñ :åðéáø ?ò÷àè ñàã æéà ñ'ïòîòåå ,úåð÷ì äöåø åðéà äæå ùàééúî êàð æéà'ñ æà äéàø éã èâðòøá úåö÷ øòã :ïéáòùè î"ø . ïééæ äðå÷ èùéð ñàã ìéåå'î áéåà ,íéìòá éã åö êééù à èàä
('ë 'éñ ç"åà ÷"åãäî )
äãåäéá òãåð øòã øòáà :åðéáø
èùéð á ðâ øòã æéà ,õîç íòðééà ïåô åö è'áðâ'î æà äåèôåà ïò÷ àìéîá ,ìæâð ïøàô çñôä øçàì øúåî æéà'ñ ïåà øáåò .êéðôì êìù éøä ïâàæ íäéà øò ò÷àè íäéà ïòî èàä
(ä"ò 'éñ ç"åà)
àøúá àøåãäî ïéà
æà ,çñôä åéìò øáòå õîç ìæâ ïåô àøîâ éã ïåô èâòøôòâðà áéåà çñôä øçàì øúåî æéà'ñ æà ùãçî æéà øò éåå èéåì êéæ æéà á"äòá øòã æà èâòøôòâ 'îâ éã èàä ñàåå éåæà êàð ïáòâ ÷éøåö ñàã ïòî ïò÷ óåñ ìë ó åñ ìééåå ,ùàééî èâàìô øò ,àéù÷ òøòååù à øòééæ ñàã æéà úåèùôá ,çñô (â"ë 'éñ à"ç) à"÷òø ú"åùá 'éò)
àøîâ éã ïøòôèðòøàô åö êéæ
.(÷"áá 'îâä áùééì é"áåðä ìù åöåøéú äçåãù
éàãå øáåò æéà áðâä ïî áðåâä úåèùôá :ïéáòùè î"ø áéåà ïåà ,íéáåéç ïéé÷ èùéð èàä øò æà øàð áåðâú àì óéåà . ñð÷ à àã æéà áåðâú àì óéåà øáåò æéà øò
( וכ בתשו ' בית אפרי )או"ח סי' ל" ז,(עיי בהגהות תרומת הכרי ) סי' רס"ב
5
שהק' שלפי דברי הנוב"י הרי הנגזל מעיקרא אינו מתייאש מכיו שיודע .שיהיה מותר לאחר הפסח
עיי בהגהות ברו טע על הנוב" י ש שכתב דמחמת קושיא זו אי אפשר ליישב לשו המשנה אלא לפי ר' יהודה שסובר שחמ לאחר רק משו, ואי הגזל יכול לפטור עצמו בהשבה זו, הפסח אסור בהנאה .שיכול לומר לו הרי של לפני
יז
6
ועיי"ש בחזו"א שמבאר לפי דרכו שאדרבה יאוש וודאי מפקיע אבל בהפקר, כיו שהוא בעל כרחו ונגד רצונו,מרשותו מיד כשמתייאש , ( שהפקר אינו חל עד דאתי לרשות זוכה.איכא מ "ד בנדרי )ד מד .עיי"ש
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
4
וארא è òåå øòðéé÷ æà èâàæòâ íäéà èàä'î :ïéáòùè î"ø
èðééî íéøçà ìù äàåø äúà ìáà äàåø äúà éà êìù ïåô
ïéé÷ èàäòâ èùéð øò èàä ,è"åé êàð íäéà ééá ïôéå÷ èùéð
øò ,é"ùø éã óéåà êéæ èìòèù òùåäé éðô éã ,éøëð ìù õîç
.äøéøá
ñàåå àúìéëî éã ïåô é"ùø åö äéàø ò÷øàèù à èâðòøá
èëòø ïéé÷ èùéð èàä øò æà øòáà æéà äìàù éã :åðéáø
ìééåå æéà ,íéøçà ìù äàåø äúà éà ïåô øåèô øòã æà èâàæ
åðéà êàã æéà'ñ ïôéå÷øàô èùéð êàã ïò÷ øò ,ïôéå÷øàô åö
øòã ïåà ,õîç íòã ïìàöàá øòèòôù ïôøàã èòåå øò
çëù ééá æà èâðòøá
(à"÷ñ á"ñø 'éñ)
7
úåö÷ øòã ,åúåùøá
.í"åëò ìù õîç ééá øàð êééù êàã æéà íòè íéøåòéù õáå÷ ïéà :ïéáòùè î"ø
øçàì èðàîøòã êéæ èàä øò ïåà ùù íãå÷ åöîç ìèáì
èâðòøá
ñàã æéà ïäòååòâ ìèáî ñàã øò èàä ñèìàîòã ïåà ùù
òøòãðà ,åøòáì åéìò ïéååöî ìëä ïåô àøîâ éã êéåà øò
àçéð àø÷éòî æà âàæ êéà ìéåå ,çñôä øçàì äàðäá øúåî
. äçåã ñàã ïòðòæ
øò èàä ãéæîá àã øòáà ,ïñòâøàô èàä øò øàð äéì
. ïðáøãî øàð æéà'ñ æà ïâàæ ééæ :åðéáø
8
(.ã íéçñô ,à"ç)
.èìàååòâ èùéð
*
èòåå àìéîá ,ïééæ äëåæ êàã ïò÷ éåâ øòã :ïéáòùè î"ø
øàé âéñééøã èéî äùòî à ïòååòâ æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
äùòî à ïéåù æéà'ñ - øéî êéæ èëàã ,ïééæ øáåò èùéð ïòî
èàä øò ,÷îòä ìãâî ïåô ïòîå÷òâðà æéà øòðééà ,÷éøåö
äãåäéá òãåð ïéà æà - ÷éøåö øäàé âéñééøã ïåô
- ïèôòùòâ òñéåøâ éã ïåô ñðééà - èôòùòâ ïééåå à èàäòâ
. èåâ æéà ïäåèòâ éåæà èàä'î æà èééèù (è"é
.åðîæá õîç íòã èôéå÷øàô èùéð èàä øò ïåà
é"ùø ïéà ïééøà èøàã èðøòì äãåäéá òãåð øòã :åðéáø
.õîç æéà ñàåå ïôðàøá èàäòâ øò èàä àîúñî :åðéáø
ïéåù æéà'î æà èìàä é"ùø æà ,('åëå é"øì ïéá éãëî ä"ãá .ã íéçñô)
æéà'ñ ,èôòùòâ òñéåøâ à ïòååòâ æéà'ñ ,àé :ïéáòùè î"ø
ïéðòì ïéá õîç øåñéà ïéàù øîåà é"ùøù] .úåöç ïåô øáåò
ïòî èàä ,ïäåè ïòî ìàæ ñàåå ,úåöç êàð çñô áøò ïéåù
úåòù ùùî àìà äàøé ìá ïéðòì ïéáå äìéëà øåñéà
éã óéåà êéã æàìøàô ïåà ,èöòé ñàã óéå÷øàô èâàæòâ íäéà
[øåñéàä ìç äìòîìå úåòù ùùîù äðéî òîùîå ,äìòîìå
. èëàðééá ïåô øàð øáåò ïòî æéà äàøé ìá æà úåèéù
èééèù êàæ òøòååù à øòééæ øòáà æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
äîã÷äá í"áîøä úèéù àéä ïëå ,(:çë íéçñô) 'ñåúä úèéùë]
.êì äàøé àì íéîé úòáù êàã
[('á úåà) äöîå õîç 'ìäì
òãåð øòã øòáà ,ùãç øåà øòã ò÷àè èâòøô éåæà :åðéáø
?åöîç øåëîì çëù à ïòååòâ ïòã æéà øò :åðéáø
ñàåå - äåù äøéæâ à ïåô ñéåøà èðøòì 'î æà èâàæ äãåäéá
øàð ,çëù ïéé÷ ïäòååòâ èùéð æéà øòðòé :ïéáòùè î"ø
' éñ ÷"åãäî )
9
.ïôéå÷øàô èìàååòâ èùéð èàä øòðòé ? èìàååòâ àé ïéåù øò èàä ñèìàîòã ïåà :åðéáø
וכ"כ בתורת השלמי )סי' ו'( שמי שלא מכר חמצו במזיד אפי ' א כבר חמצו אסור בהנאה לאחר הפסח מחמת שעבר על תקנת,ביטל . עיי"ש באור דבריו,חכמי
8
( 'ועיי ברמב" )בליקוטיו למס' פסחי בעני גדר דתשביתו בד"ה ועוד יש לי ספק וכו
( מבארי. ובצל" ח )ו,ועיי בחק יעקב )סי' תמ"ג סק"א( שד בדברי רש"י ( בד"ה לאחר המועד וכו' כתב שאי איסור בל:הסתירה שרש"י לקמ )י . ע" ש,יראה עד שתחש
יח
9
ועיי באמרי,שמסתפק א עובר על חמ של הפקר הנמצא ברשותו וע"ש שהקשה שאי,בינה ) הל' פסח סי' ב' ( שמבאר שיטת רש" י באריכות א" כ למה אמרי' שמשש שעות ולמעלה, חייב על חמ של הפקר . הרי אפי' בלא"ה הוא חייב,עשא הכתוב כאילו ברשותו
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
7
וארא úáùá òøå÷ä éåå éåæà íúñä ïî æéà ñàã :ïéáòùè î"ø
äøéæâ éã ,øò èâàæ éåæà øàð - àøîâ éã ïéà èùéð èééèù'ñ
àì úáùá åúî ìò òøå÷äù éîìùåøéä íùá ìéòì àáåîä]
äéøà úâàù øòã ,(:ì íéçñô ç"ìöá ò"òå) øåàù øåàù ïåô äåù
ìéòì ïééòå ,äøéáò øáò à÷ åäéàù ïåéë ò"áäöî éø÷éî
êéåà ,õîç úúáùä ïåô äåù äøéæâ éã êéåà èâàæ
(á"ô 'éñ)
.ïéåù ñàã èâàæ äàìôä øòã
.[úåëéøàá
ã"áàø ïåà í"áîø ïéà :ïéáòùè î"ø
éã áéåà æà éîìùåøé íòðéà èùô èðøòì'î áéåà :åðéáø
äöîå õîç 'ìäî â"ô )
äåöî èñééä'ñ æà èùéð êéà âàæ ïîæ éã õìà æéà øåñéà
äàøé ìá øáåò æéà'î éö êéæ ïâéø÷ ééæ æà êéåà ééæ ïâàæ
ïòî æåî [á÷òé úåòåùéä íùá ìéòì ïééò] äøéáòá äàáä
ïåô øàð æéà'ñ æà ïà ïòî èîòð úåèùôá øòáà ,úåöç ïåô
. ïâàæ éåæà
ïòî ïò÷ (çñô øçàì äàðä) ïðáøã à ééá íéðô ìë ìò ,èëàðééá
à æéà'ñ áéåà æéà ÷åìéç éã æà ïâàæ ñàåå êàñà àã æéà'ñ
. ïééæ ìé÷î
10
(ç"ä
ïéà æà èééèù åéìòî ïéáåøî åéáðò ééá ,ïîæá éåìúä øåñéà
íéðô ìë ìò ïéåù æéà åúéáùú ïåô äùò éã øòáà :åðéáø
íòã ïâòåå ñòåîù à àã êéåà êàã æéà è"åéá ïúåà ïéèòîî
øòã éåå éåæà äùò éã íòèî øåñà ñ àã æéà ,úåöç ïåô àã
ïéèòîî ïéàù
(:âì óã)
11
äëåñá äðùîá àúéàã àäà åðééäã]
. ( á"÷ñ á"îú 'éñ) ïà
èîòð íééç øå÷î
éøä øùë éàîà íéðåùàøä åù÷äå ,øùë ïèòéî íàå è"åéá
éã àã æéà åúéáùú óéåà éö äìàù à æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
àåäù ïåéë éãéî äù÷ àì éîìùåøéä ã"éôìå ,ò"áäöî àåä
ìá óéåà øàð äøåàëì ,çñôä åéìò øáòù õîç ïåô øåñéà
òðééù à àã æéà'ñ [ ò"áäöî éåä àì ë"òå ïîæá éåìúä øåñéà
.äàøé
. íòã øòáéà (ä"ä ç"ô áìåì 'ìä) êìîä øòù
éã ïéà ú÷åìçî à àã æéà åúéáùú ïåô äùò éã ïéà :åðéáø
*
æéà'ñ æà èìàä (è"ä à"ô äöîå õîç 'ìä) í"áîø øòã ,íéðåùàø
êéà áàä ïàìôàøò ïôéåà âéãðøàô :ïéáòùè î"ø
æéà åúéáùú æà (ù"ø ä"ã :çë íéçñô) èìàä 'ñåú ,äàðäá øåñà
úåéù÷ òðòãéùøàô ïèøàã àã æéà'ñ , ñøèðå÷ à ïèìàäòâ ÷åñô ïôéåà èâàæ é"ùø æà ééæ ïòâðòøá ,äùøô éã óéåà éô éë ïéîéðá éçà éðéòå úåàåø íëéðéò äðäå
.äìéëà øåñéà øàð àìù èñò øò áéåà ïééæ èòåå äðéî à÷ôð éã :ïéáòùè î"ø .äìéëà êøãë
(áé ,äî úéùàøá)
,ùãå÷ä ïåùìá èãòø øò æà é"ùø èâàæ ,íëéìà øáãîä ïéé÷ èùéð æéà ùãå÷ä ïåùì æà ,íòã óéåà ï"áîø øòã èâàæ ïåà ,ùãå÷ä ïåùì èãòøòâ ïòî èàä ïòðë ïéà ìééåå äéàø
æéà'î æà ò÷àè èìàä
(.æ íéçñô )
øåàîä ìòá øòã :åðéáø
.õîç éã ïñòôéåà ïèéî åúéáùú íéé÷î äàáä äåöî à äøåàëì ñàã êàã æéà ïééøà èëàøè'î æà 12
,ùãå÷ä ïåùì èðò÷òâ êéåà ééæ ïáàä íéðëù ïòðòæ íéøöî
.äøéáòá
èðò÷òâ èùéð èàä äòøô æà ïééæ ïò÷ éåæà éåå ééæ ïâòøô ïåùì èðò÷òâ àé ïòî èàä íéøöî ïéà æà ,ùãå÷ä ïåùì .ùãå÷ä עיי בנוב"י )מהדו"ק סי' י"ט( בחמ שמ התורה לא צרי לבער ורק וכ"כ בשו"ת תשובה. מותר לאחר הפסח,מדרבנ הצריכוהו לבער . מאהבה שמביא ראיה ליסוד זו מדברי הר" בריש פרק אלו עוברי . עי' בדרוש וחידוש רעק"א )מס' פסחי מערכה ה' אות כ"ח( שנסתפק בזה ועי' עוד במנחת חינו )מצוה ט' אות א'( שכתב שמוב זה תלוי בהחקירה . הידועה אי מצות תשביתו הוי בקו ועשה או בשב ואל תעשה
יט
12 בשיטת התוס' )בד
עיי במנחת חינו )מצוה ט' אות ב'( שכתב לבאר כ .( עיי "ש:כח
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
10
11
וארא äèåñ ïéà àøîâ éã ïéà êàã ïòî èäòæ éåæà :åðéáø
)(:åì óã
åö ãðé÷ à ñéåà ïòî èðøòì ,äô ìòáù äøåú éã æéà øúñðä
.ïøîâà àú óñåé øàô ïèòáòâ èàä äòøô æà
.äô ìòáù äøåú ïéà ïåà áúëáù äøåú ïéà ïáééìâ
øòã è÷ðåô æà àéù÷ òèåâ à ñàã êàã æéà :ïéáòùè î"ø
èéî ïòðøòì åö ïáéåäòâðà èàä ÷éãöä óñåé ,éåæà øò èâàæ
.èðò÷òâ èùéð èàä êìî
, ú"éá ó"ìà éã èðøòìòâ íäéà øò èàä ùãå÷ä ïåùì äòøô
éåå æà ,éåæà àøîâ éã ùèééè (àá 'ô ùéø) áì áèéé øòã :åðéáø
èùéð ïåà 'à éã øàð èäòæ øò æà èâòøôòâ äòøô èàä
éã ïåà ,èðò÷òâ àé øò èàä ïëàøôù òìà æà ïééæ ïò÷ éåæà
èâàæ ,ïáééìâ åö óøàã'î æà èâàæòâ íäéà øò èàä ,øäòî
æà øò èâàæ øàð ,èðò÷òâ èùéð øò èàä êàøôù òðééà
èàä àìéîá ,èùéð øò èáééìâ èùéð èäòæ øò æà ÷éøåö øò
æà ,ïäòååòâ ãéô÷î ÷øàèù èàä òìòãðòî 'ø éáø øòã
èàä íòã ïâòåå ,êàøôù éã ïòðøòì èðò÷òâ èùéð øò
ïòî ìàæ ,ú"éá ó"ìà ãðé÷ à èéî ïòðøòì åö ïà èáééä'î
íåâøú øòã èâàæ ,çðòô úðôö ïôåøòâ íäéà äòøô
æéà
éåæà ,êéåà øò ïò÷ øúñð éã åìéôà æà ,äéì ïéìâ ïøîèîã
, ãÇ âÇ áÇ àÇ èùéð ïåà ,éåæà ì"îéâ ú"éá ó"ìà ïòðøòì
13
14
ïòðøòì óøàã'î æà íòè éã æéà ñàåå øéáñî áì áèéé øòã
.äãâà êøãá áì áèéé øòã èâàæ
ãðé÷ ñàã èäòæ ,ó"ìà úåà íòã èðøòì 'î æà øò èâàæ ,éåæà
òìà éã ïòééâ èðééä æà èðàñøòèðéà æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
øòã æéà ,à"ô à èéî ã"îì à êàð èâàæ øò ïåà 'à øàð
åö ,âòåå ïèìà íòã íåö ÷éøåö ïòååòâ äðùî ïáàä ñàåå
÷ìç éã à"ô éã èéî ã"îì éã ïåà ,áúëáù äøåú éã ó"ìà
ïáàä ééæ ïåà âòåå íòééð íòã èøéáåøô ïáàä ééæ ,ú"éá ó"ìà éã ïéà âéøòäòâ ïééøà èùéð èééâ'ñ ,èùéð ïò÷'î æà ïäòæòâ ÷.øòãðé
13
, âòåå øòééæ øòâðéøâ æéà'ñ æà êàã èñééä'ñ ,!?éåæà :åðéáø הנה מנהג ישראל סבא שמלמדי לתינוקות של בית רב אותיות התורה במילוא ,דהיינו אל" בי"ת ע שמות הנקודות קמ" אל" וכו ', ובדורות הקודמי רצו המשכילי לשנות שלא לקרות לתינוק המתחיל האל" בי"ת מפורש ע הנקודות,רק ַא ַב ַג כמנהג שאר הלשונות , למע יוכלו ללמוד במהירות ולהבי בנקל את צורת האותיות ,אבל גדולי ישראל יצאו כנגד דחלילה ל השוות תורה שלימה שלנו כשיחה בטילה שלה ,דהתורה הקדושה פרשיותיה ותיבותיה וצורות האותיות הנקודות והנגינות הכל ניתנו מתורה מסיני ,ובה סודות עמוקי ורזי עילאי ,ומהחיוב שיאמר התינוק הדברי כהוויית מסיני קמ" אל " ָא משו שהאותיות והנקודות חיות הנה . וידוע מה שכתב בבני יששכר על זה במאמרי חנוכה מאמר ג' אות י"ט ד"ה עוד אבאר( וז"ל :ולזה תמצא אותיות שנכתבה בה תורתינו היינו אותיות אשורית ה המה מולידי ,כי באומר אות א ' הנה על כרח תוליד במאמר עוד ב' אותיות נמשכי מ אות א' ה המה אותיות ל" ,וכ אלו האותיות מולידי עוד אחרי עד אי סו , מה שאי כ לשונות הגוי שמסבירי בה חכמת ה אינ מולידי כי אותיותיה ה א ּב צ כידוע] .ועי ' עוד מש"כ באגרא דכלה ) פ ' בראשית דיבור הראשו ( ובאגרא דפרקא )עמ' קצ"א ,אות ער"ב([.
)חודש כסלו טבת
ועי' עוד ב עני זה בתורת חיי השרו )מהדו"ת סי' י"ב(.
)בהקדמתו לפרק חלק(,
קול התאחדותינו
ובשו"ת חבצלת
÷éøåö èùéðëàð øòãééì ïòî èàä éäàã æà ñéåà èäòæ . âòå å ïìòðéâøà íåö èééøãòâ
14
וז"ל הייטב לב )ר"פ בא( י"ל בביאור הכתוב )בראשית מא מה( ויקרא פרעה ש יוס צפנת פענח ,ותרגומו דמטמרי גלי ליה ,כי איתא בגמרא )סוטה לו (:דיוס אשתעי בלשו הקודש ולא הוה פרעה ידע מאי קאמר , אמר ליה אגמר ,אגמריה ולא הוה גמר .ביאור הדברי ,שלמד אותו מתחלה אל" בי"ת האותיות ומילואיה כנהוג בישראל ,ולא הוה גמר , כי זה דרכו לבלי להאמי בנעלמות שאי עיניו רואות על כ לא קבל ממנו ,אבל הוא ראה וידע שיוס יודע הנגלה והנעל .וזה שאמר דמטמרי ,היינו מלואי האותיות של לשו הקודש שה מטמרי ,גלי ליה ,אבל הוא לא גמר ממנו ,כי זה דרכו לבלי להאמי במה שלא ראו עיניו .ומזה יצא חו לשיטה עד שכפר ואמר )שמות ה ב( לא ידעתי את הוי"ה ,ומבואר בזוה"ק )פ' מק קצה (.כלומר ש אלקי השיג וידע מצד פעולתו ,אבל ש הוי"ה לא ידע .היינו א שהשיג ש אלקי הנגלה מצד פעולותיו ,אבל לא ידע את ש הוי"ה שהוא מורה על עצמותו טמיר ונעל ,עיי"ש באריכות )וע"ע בייטב פני שפת הי אות ה(.
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
כ
וארא êàñà èìå÷ æéà ãðé÷ øòã æà ïòäòæ ééæ :ïéáòùè î"ø
à èòéåáòâ ïòî èàä ÷éøåö ïøàé èéî :ïéáòùè î"ø
. éåæà øòñòá
ïáàä ééæ ïåà ,íéìùåøé ïéà äøåú ãåîìú òùéååèéì
êàã æéà ñàã ,âòåå øòééð ïéé÷ èùéð úîàá æéà ñàã :åðéáø
ïáàä ééæ ïåà ,ïôåà íòã óéåà ãÇ âÇ áÇ àÇ ïòðøòì ïáéåäòâðà
.øäàé èøòãðåä ééååö ïåô äùòî à ïéåù
äùòî èùéð ïòééèùøàô øòãðé÷ éã æà èò'äðòè'òâ êéåà
æà èðééîòâ áàä'ë , èñåàååòâ èùéð áàä'ë :ïéáòùè î"ø
øòðééà èàä , êì êì úùøô ïáéåäòâðà ééæ ïáàä ,úéùàøá
. êàæ òééð à æéà'ñ
ééæ èàä øò ïåà ,ïôåøòâ ééæ úåáéùé éùàø ò'áåùç éã ïåô
ïéåù èàä òìòãðòî 'ø éáø øòã æà êàã èäòæ'î :åðéáø
èééèùøàô øò ïòåå èðøòì ãðé÷ à ñàåå øàð æà èâàæòâ
. íòã ïâò÷ èøéôøàô
ïéà ïééøà íäéà èééâ éåæà ,íäéà ééá èáééìá ñàã ,èùéð
15
÷õðàâ à íäéà ïéà ñàã èáééìá éåæà ïåà ,äàéøá éã ôà äðùî èùéð ïìàæ ééæ æà ïñ ééäòâ øò èàä íòãëàð ,ïáòì . úåéúåà éã ïåô ãåîéì éã ïééæ
15
ידוע שהרה"ק הרבי ר' מנח מענדל מרימאנוב זי"ע יצא חוצ נגד המתחדשי שרצו להנהיג ללמוד ע הילדי אותיות הא"ב כמו בלשונות האומות ,והוא ניהל עמה מלחמת חרמה דחלילה לשנות מדר היש מנהג אבותינו ואבות אבותינו מדור דור . ובבני יששכר )ש( מביא ג"כ מה ששמע מהרה"ק מהרמ"מ מרימאנוב זצוק"ל לפרש הפסוק )יחזקאל לו כו( והסירותי את לב האב מבשרכ , שלשונות העמי א ּב צ אי מולידי ,אבל אותיות לשו הקודש מולידי אותיות עד אי ק ע"י המילוי ,ואיתא בספר יצירה שאות נקרא אב ותיבה נקרא בית ,וז"ש והסירותי את לב האב מבשרכ אותיות לשונות הגוי ש ה אבני" שאינ בוני בתי ,מה שאי כ אותיותינו הקדושי כל אחת בונה בתי ע"י המילוי אל" בי"ת וכיוצא ,וזהו שהבטיח הכתוב שבעת הגאולה ישכחו כל הלשונות ולא ידברו עוד בלשונות האומות רק כול ידברו בלשו הקודש ,ואז יכירו כי ה' מל שלשו הקודש מסוגל לזה ,עכדה"ק ] .ועי ' בס' אבות על בני )עמ" ס אבות ,בהקדמה( מה שפי' בזה הפסוק )צפני' ג ,ט( אז אהפו על עמי שפה ברורה ,עיי"ש[. וכמו"כ יצאו שאר גדולי ישראל כנגד ,עי ' בס' דרכי הישר והטוב מהרה"ק מהרצ"ה מליסקא זצ"ל )ד כ"ד( שבדרשת ראש השנה האחרונה לימי חייו ,הירבה לבקש לבל יתנו בניה ללמוד אצל מלמדי כאלו שאינ מלמדי האותיות כפי שנהגו בכל הדורות ,ואמר שבזמ שהתינוקות של בית רב לומדי האותיות נותני עי"ז חיות באותיות התוה"ק ,ואלו שלומדי על התלמידי בלי הנקודות בלי קמ ופתח מסלקי החיות ח"ו מהאותיות הקודש ,ואירע בשנה ההוא )שנת תרל"ג( המגיפה רח"ל ,ואמר שדבר ברור אצלו שהמגיפה הוא בשביל חטא הזה שנתחדש אז ,שהשי" ת מעניש מדה כנגד מדה ,ה מסלקי החיות מאותיות הקדושות לכ לוקח ה' מה החיות רח"ל .
קול התאחדותינו
ובס' משכיל אל דל מהרה"ק רבי הלל מקאלאמיי זי"ע כתב שדר המתחדשי מביא את נערי בני ישראל לאפיקורסות ממש ,עיי"ש . וידוע מהגה"ק רבי שאול ברא אב "ד קאשוי זצ"ל שהירבה לעורר כנגד דר זה ,ובספרו בהיות הבוקר )פ' וישלח ,אות כ"ח ( כתב וז"ל :והנה הזהירו הצדיקי לבל ילמדו הא"ב ע הילד כבלשונות האומות ָא ָב , וכתבו דלשונות העמי אי לה מילוי רק הברה אחת ,אבל בלשונינו הקדושה אל" יש בו מילוי יותר מעיקר האות ,וכתבו דהטע על פי מ"ש בזוהר חדש )ד ק"ג( דקל אחר אסתרס ולא עביד פירי ,ומקור הלשונות מעבודה זרה .ואני מצאתי מפורש כדבריו שמקור לשונות העמי היא מעבודה זרה ,שכ איתא בתנא דבי אליהו רבה )פרק כ"ג ( במצרי כרתו יחד שלא יניחו לשו בית יעקב אביה ,ושלא ילמדו לשו מצרי מפני דרכי עבודה זרה ,עיי" ש באריכות . ובספרו אבות על בני )עמ"ס אבות ,פ"ה אות י"ז ואות י"ח( כתב וז"ל :וכבר הזהירו הצדיקי שלא ללמד עברי לתינוק ע" ד לשונות הגוי רק ללמדו אל" בי"ת ע המילוי ,ובזה פירשתי עני יקר בתהלי ) קכ ,ה ( שמתאונ על שאנו שרויי ב האומות ,ואמר אויה לי כי גרתי מש שכנתי ע אהלי קדר ,והתחיל הצילה נפשי משפת שקר ,ושלא תאמר מני ל ששפת לשו הקודש אמת ושאר לשונות שקר ,לזה אמר מה ית ל ומה יוסי" ל לשו רמיה ,הלא אי לה מילוי ואי מוסיפי כלו משא"כ בלשו הקודש .עוד אמרתי על דר זה שהזהירו הצדיקי ללמד ע הילדי האותיות ע הנקודות קמ" א' ולא יאמר ָא ,וזהו סימ לקדושת הלשו שמוסיפי בו נקודות וטעמי משא"כ בשאר לשונות ,וז"ש מה ית ל ומה יוסי ל לשו רמיה ,הכי יש לכ נקודות וטעמי ,עיי"ש] .ועי' עוד בספרו גבעת שאול )פ' משפטי ,אות פ"ט( מה שכתב בזה[ .
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
כא
וארא çë æà äéàø à æéà úåãò éðéã ïåô äøåàëì øòáà :åðéáø
êàæ òùéãéñç à èëò êàã æéà'ñ ,ùåãéç à æéà'ñ :åðéáø
æà ìééåå ,ïééã äùòð ãò ïéà æà ,øò÷øòèù æéà äéàøä
. òìòãðòî 'ø éáø íòðåô
ïééæ úåëæ ãîìî èùéð ïéåù øò ïò÷ èäòæ øòðééà
øòáà , çåëéåå øòñéåøâ à ïäòååòâ æéà'ñ ,àé :ïéáòùè î"ø
éã ïéà ïééøà øäòî èééâ ïäòæ æà ïòî èäòæ íòã ïåô
éã æà êéåà ïâàæ ééæ ïåà ,ïééæ äðùî èæàìòâ èùéð èàä øò
. øòðééá
ïåà ,ãðé÷ à éåå úéùàøá äùòî ïòðøòì ñàåå íéøãç òìà
,èðàñøòèðéà ò÷àè æéà àøîâ éã êéåà :ïéáòùè î"ø
òøòãðà éã øòáà ,èåâ æéà ãðé÷ à éåå èééèùøàô'î
áéùç àîåñ æà ïñééåå øéî ,åìåë éîã åì íéðúåð åéäù ùøç
øàð ïòðøòì åö ,ïééæ âìãî ïìéåå ééæ ñàåå íéøãç òðòøòãàî
.úîë áéùç èùéð æéà ùøç à ïåà ,(:ãñ íéøãð) úîë
.èåâ èùéð æéà ,èééèùøàô ãðé÷ éã ñàåå
, (.åë ä"ø )
øàè'î ,íéðéðò òìà éã ïéà ìåãâ ãåñé à æéà ñàã :åðéáø
*
. ìàîà ïåô øòâåì÷ ïééæ èùéð
ìå÷ é"ò ÷éæä ïéðòá äçéùä äááåúñðå íéøôåñ úëñî ,ä"ñùú æîø ú÷ç èå÷ìé)
ùøãî à àã æéà'ñ :åðéáø
åäéúúî 'ø ééá ïäòååòâ èöòé ïéá êéà :ïéáòùè î"ø
ïåà ,øæòéìà óéåà ïäåèòâ ééøù à èàä íäøáà æà (è"ä à"ëô
øò èàä
òöðàâ à èøòåå ,ïééö à ïìàôòâñéåøà íäéà æéà ãçô øàô
ïòðòæ ùèðòî à ïåô íéùåç éã ïåô òëìòåå èñòåîùòâ
æéà'ñ ìé éåå ,ïéòå ïù èéî úåøéçì àöåé æéà øò éö ,äìàù
åðéáø à èâðòøáòâ øò èàä ,äéàø øòãà äòéîù ,øòñòá
êàã æéà ,øåáéãá øàð ïäòååòâ æéà'ñ ,íéãéá ïäòååòâ èùéð
éìùî )
øåáéã à éö ,ùé÷ì ùéø èéî ïðçåé éáø ú÷åìçî éã ïéà éåìú
, íöò ïùãú äáåè äòåîùå áì çîùé íéðéò øåàî
(ãàåå÷éòì úáéùéã
çéâùî )
à"èéìù ïàîàìàñ
÷åñô ïôéåà èâàæ ñàåå (á"é úåà 'á øòù äáåùú éøòù) äðåé (ì ,åè
ìå÷á äîñç ïåô ïéã éã ééá ,èùéð øòãà äùòî à æéà
ìëî íëç øòã ïäòååòâ æéà ñàåå êìîä äîìù äøåàëì
óñåé æà (úåîù 'ô øçáð óñë) ïòâðòøá ïäòæòâ áàä'ë .(:ö àòéöî
æà øò èâàæ øàð ?íòã èéî ïìééöøòã øò èééâ ñàåå íãàä
êàã æéà øæòéìà ìééåå ïåà ,øæòéìà ïåô ìåâìâ à ïäòååòâ æéà
øòñòøâ æéà äòéîùä çë éã æà ïâàæ àã ìéåå êìîä äîìù
èæàì ñàã ,óñåé øëîð ãáòì øàôøòã æéà ,ãáò à ïäòååòâ
çë éã ,áì íåö øàð åö èîå÷ äéàøä çë éã ,äéàøä çë éã ïåô
àöåé ïäòååòâ ïéåù æéà øæòéìà åö äìàù éã ïéà ïééøà êéæ
ïåà ,ùèðòî íòã ïåô íöòä çë íåö æéá åö èîå÷ äòéîùä
àáá)
.úåøéçì
à ééá
,(:äô àî÷ àáá)
åìåë éîã åì íéðúåð åùøéç øàôøòã
äàìôä øòã
. åìåë éîã åì íéðúåð èùéð èééèù àîåñ
ùã÷î åö çéìù à ïééæ èðò÷òâ øò èàä éåæà éåå êàã èâòøô
òâéèðééä - òðééî íéãéîìú òìà øàô âàæ êéà - øò èâàæ
éöî àì ïéùåãé÷å ïéèéâ úøåúá åðéàù ìë ìééåå ,ä÷áø ïééæ
øòãìéá éã øòãðé÷ éã èæééåå'î ñàåå êàã ïòî èðøòì ïèééö
æéà ,øòéøô ïäòååòâ æéà ïòééøùðà éã áéåà ,çéìù éåäîì
åö åö êéæ èðéåàååòâ'î æà øòáà ,áì íåö øàð åö èîå÷ ñàã
.øøçåùî ïäòååòâ ïéåù æéà øò ìééåå ,àéù÷ ïéé÷ èùéð
. íöò ïæéá åö ñàã èîå÷ ïøòä
é ö (:ãë ïéùåãé÷) àøîâ éã ïéà ú÷åìçî à æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
áéåà æà øòãðé÷ éã ééá èäòæ'î æà èâàæòâ íäéà êéà áàä
øùôà æéà ,èùéð øòãà øåøçù èâ êéøö åãáò øøçùîä
,øàð èøòä'î ïòåå éåå øòñòá ééæ ïòééèùøàô ééæ èæééåå'î
äù÷ ïééãò ë"àå] øåøçù èâ à èàäòâ èùéðëàð øò èàä
ïòðòæ ééæ ïòåå úòùá øàð æéà ñàã ,èâàæòâ øéî øò èàä
.[äàìôää úééùå÷
ñàåå éã æà ïòî èäòæ ,øòñòøâ ïøòåå ééæ ïòåå øòáà ,ïééì÷
ïéòå ïù ééá ïà ïòîòð (íù) àøîâ éã ïéà ïéòéøëî éã :åðéáø
ñàã ééæ ïòééèùøàô äòéîù éã èéî ïòðàèùøàô ñò ïáàä
ñéåøà ïøòì êéà ìééåå ,øåøçù øèù ïéé÷ èùéð ïòî óøàã
ñàã , èäòæ'î ñàåå øàð äâäðä éã ïìéåå ñàåå éã , íöò ï'æéá
à àé ïòî óøàã íéøáà òøòãðà ééá øòáà ,÷åñô à ïåô
.î"ñ éã æéà
( 'å 'éòñå 'ä 'éòñ ä"ì 'éñ äð÷îä 'ñá ïåøçà ñøèðå÷)
כב
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
וארא ïäëä ÷åãö éáø ïåô ïäòæòâ áàä'ë :ïéáòùè î"ø
èâ êéøöå úåø éçì íäá àöåé ãáò íìåëá :'îâä ì"æå)
.øåøçù øèù
[ïéìáåìî]
íéòéøëîä êéøö øîåà ò"ø êéøö åðéà øîåà ïåôøè 'ø ...ù"ø éøáã øåøçù
, õìàä éã èò'áðâ'òâ øéà èàä'î ñàåå àúúéà àéää ,(.àì
(íéøáà ø àùá ò"ø éøáãå ïéòå ïùá è "ø éøáã ïéàøð íéøîåà íéîëç éðôì
æéà éæ æà äéì äøîà ,ïîçð áø åö ïòééøù ïòîå÷òâ éæ æéà
ãé èâàæ'î æà äåèôéåà à óéåà èøàã èäåè äàìôä øòã
, íéãáò ç"éù èàäòâ èàä ñàåå åðéáà íäøáà ìù åúá úá
.åáø ãéë ãáò
àúåìâ ùéø äéì äøîà ïîçð áøã äéî÷ì éàúàã àúáñ àéää :íù 'îâä ì"æå)
.ñàã èñééä ìòåô à :ïéáòùè î"ø
áø äá çâùà àìå äçååö éáúé ååä äìåæâ äëåñá àúåìâ ùéø éáã ïðáø åäìåëå
éã èøàã èâàæ - ìòåô à ïåô øòî èñééä ãáò à :åðéáø
éãáò éøñ éðîúå äàî úìú àäåáàì äéì äåäã àúúéà äéì äøîà ïîçð
ñàã çéìù ïéé÷ ïééæ èùéð ïò÷ ãáò à ñàåå ñàã æà äàìôä
èìàååòâ éæ èàä ñàåå øò èâàæ
úéáä ìòá ï'øàô øòáà ,ùèðòî òøòãðà à øàô øàð æéà
óã)
äëåñ ïéà àøîâ éã óéåà
,(æ"è úåà íéøôåñ éøáã)
(äá åúéçâùà àìå åëééî÷ àçååö
ïåà èøòãðåä ééøã æéà ùåàé øò èâàæ ,ïééæ æîøî íòã èéî
à ï÷éù àé ïò÷ øò æà ,åáø ãéë ãáò ãé æà ïòî èâàæ ïééìà .ïééæ ùã÷î åö çéìù
ïåà èøòãðåä ééøã èàäòâ èàä åðéáà íäøáà ïåà ,ïöòáéæ éåæà ,ùåàé éåå øäòî ñðééà èéî êàã éæ èàä ,èëòð÷ ïöëà íòã ïåô äðååë éã ñàåå èùéð ñééåå êéà .÷åãö éáø ïåô èééèù éæ æà èâàæòâ ñéåøà éæ èàä íòã èéî æà ïééæ ïò÷'ñ ,æéà ïîçð áø ,øòöìòä éã ïåô ïäòååòâ ùàééî èùéð êéæ èàä éæ èàä ,ïäòååòâ ùàééî ïéåù êéæ èàä éæ æà èðééîòâ èàä ïäòååòâ èùéðëàð æéà'ñ æà ïäòååòâ æîøî øòèøòåå éã èéî .ùåàé ïéé÷ êì êì úùøô ïéà õàìô ïôéåà èøàã èâàæ é"ùø :åðéáø åëéðç é"ùø èâàæ ,åéëéðç úà ÷øéå (ãé ,ãé úéùàøá) ÷åñô ïôéåà ïåùìá èééèù 'ñ ìééåå ,úååöîá åëðçù øæòéìà äæ ,áéúë íà ùé ïéà éåìú øòáà æéà ñàã .éåæà ïòî èð'ùøã ãéçé ùé èìàä êéà æà ,(:çé ïéùåãé÷) úøåñîì íà ùé øòãà àø÷îì íà ùé êéà âàæ ,øæòéìà øàð åëéðç ñò æéà úøåñîì íà ' éò) øæòéìà
ïéôúåùå ïéçåìù 'ìä)
íéøôà äðçî ïéà èééèù :ïéáòùè î"ø
á"äòá øòã ïåà ä÷òî à ïëàî ïò÷ éåâ à ìòåô à æà (à"é 'éñ .äëøá à ïëàî ïò÷ èâðòøá øò ,èìòâ øàô ìòåô à ééá øàð æéà ñàã :åðéáø äàéöî äéáâîä (.é àòéöî àáá) 'îâ éã ïåô äéàø à èøàã êàã , ìòåô à ïåà çéìù à ïùéååö ÷åìéç à æéà'ñ æà 'åëå åøéáçì øàð æéà ñàã æà ñéåà èîå÷ ,úéáä ìòá ãéë ìòåô ãé ìééåå 16
. èìòâ øàô èòáøà øò ïòåå
íòã ïåô ãáò øòã æà êàæ òøòãðà à èâàæ äàìôä øòã . çéìù à ïééæ àé ïò÷ ïåãà ÷çöé æà ,àéù÷ à êàð øò èøòôèðòøàô íòã èéî ïåà ,ä÷áø ïééæ ùã÷î åö çéìù à øàô íäøáà èëàîòâ èàä ùã÷î åö çéìù à øàô øæòéìà èëàîòâ èàä íäøáà ïåà àáåä)
ùåãøî ùåã÷ øòã ïåà ,éðù çéìù à ïéåù øò æéà , ïééæ
èùéð ò÷àè ñò æéà íéáø ïåùì ñàã æéà àø÷îì
ééá æà èâàæ ('á úåà á"ô÷ ' éñ úåö÷áå ,ä"÷ú 'éñ ïéùåãé÷ éëãøî úåäâäá
äëåðçã 'å ìéì à"èéìù åðéáøî ùãå÷ úåøáãáå ,('ñ 'îò) ïðáøã à÷åìéç úãâä
æéà éåæà éåå æéà , éðù çéìù ïéé÷ ïëàî èùéð ïòî ïò÷ ïéùåãé÷
. (ç"ñùú
èâàæ øàð ,øæòéìà øàô ä÷áø ïééæ ùã÷î ïòâðàâòâ øæòéìà
ùðòð æéà íäøáà æà (.áì óã) íéøãð ïéà êàã èâàæ àøîâ éã
äåèôåà à æéà ñàã ,ïééæ àé ïò÷ ãáò òðòâééà à æà øò
: íù 'îâä ì "æå)
íéîëç éãéîìúá àééøâðà äùò ìééåå ïøàååòâ
.((äøù ééç 'ô ) úåôé íéðôá ãåò 'éòå) äàìôä
íòðåô
íéðù øùòå íéúàî íéøöîì åéðá åãáòúùðå åðéáà íäøáà ùðòð äî éðôî ,(åúéá éãéìé åéëéðç úà ÷øéå øîàðù íéîëç éãéîìúá àééøâðà äùòù éðôî
æéà'ñ áéåà ìééåå , øæòéìà ïòååòâ èùéð æéà'ñ æà ñéåà èäòæ . ãáò ïééæ êàã øò æéà øæòéìà
כג
עיי בהגהות רעק"א בשולי הספר שמביא ראיות שרק משו שהוא . עיי"ש בדבריו,פועל שלו
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
16
וארא äøåøá äðùî øòã ,äáøä úåúáù øåîùéù éãë ãçà úáù
íäøáà ñàåå èðàñøòèðéà øòééæ æéà'ñ :ïéáòùè î"ø
æéà ñàã æà ,(àìà ä"ã ì"äåàéá ,è"ëù 'éñ) äëìä øåàéá ïéà èâàæ
ïáå òøæ úúð àì éì ïä
17
.íòè ø÷éò éã èùéð
, èâàæòâ øéî èàä ïééèùøòáìéæ ÷çöé éáø øòâàååù ïééî
(â ,åè úéùàøá)
èâàæòâ èàä åðéáà
ïäòååòâ êàã æéà øò ,øæòéìà ÷ùîã àåä éúåà ùøåé éúéá èùéð øò æéà ñàåå
(:çë àîåé)
åáø úøåúî ä÷ùîå äìåã . íòã èéî ïãéøôåö ïäòååòâ
ì"æç ñàåå íòã óéåà õ"áùø ïåô íéãéîìú éã ïéà èééèù 'ñ ïâàæ
õìà æéà øò ,åö èùéð ñàã èîå÷ ãðé÷ à åö øòáà :åðéáø
æéà ñàåå øòðééà ,ïùèðòî òâéãòáòì éã ?áåø ïåô ïåáùç éã
øåøà ïéà èâàæòâ íäéà èàä íäøáà ,øåøà à ïäòååòâ
æéà ,øòâéãòáòì à êàð èñééä øò æà øòëéæ æéà áöî àæà
èééèù ñòìà íòã èéî ïåà ,(è ,èð äáø úéùàøá) êåøáá ÷áãî
æéà ,áåø íòã òéøëî øùôà ïòðòæ íéøåñé òðééæ æà øáúñî
(ç ,èð äáø úéùàøá)
íòã óéåà úçà úáù åììçéù áèåî ïòî èâàæ íòã ïâòåå
éåæà íúñ èùéð ,åøöéá ìùåîä èðééî åì øùà ìëá ìùåîä
ìàæ'î ïåà äáåèì ïøòåå òøëåî ìàæ áåø øòã éãë ,äìåç
.øåøà úðéçáá ïòååòâ øò æéà ë"ôòà ïåà
ïéà ïééøà èééâ øòåå ,åáåø øçà ïåãéð íìåòä
(:î ïéùåãé÷)
êàã ïâàæ ì"æç ,åì øùà ìëá ìùåîä
*
ïò÷'î æà æéà úîà øòã ,äáøä úåúáù ïèìàä ïòðò÷ .äìåç àæà óéåà åìéôà ïééæ úáù ììçî
÷"äøàá øøåùä äù÷ä áöîä ïéðòî äçéùä ä ááåúñðå
à ,äìàù àæà èâòøôòâ èðééä øòðééà èàä è÷ðåô :åðéáø
é"ä äæòá íééáøòä íäéðëù íò íéðåéöä úîçìî ãçôî
ïåà ,èðåæòâ èùéð ì"çø æéà ñàåå øòèåî à èàä ñàåå ãðé÷
óøàã'î ,ìàøùé õøà ïåô èöòé íå÷ êéà :ïéáòùè î"ø
èùéð øòãà úåàåôø ïáòâ àé ìàæ'î éö ÷ôåñî ïòðòæ ééæ
.íéîçø ñéåøâ èøàã ïáàä èöòé
ìàîòìà èàä äëøáì åðåøëæ òèàè øòã ,úåàåôø ïáòâ
.íéîçø ñéåøâ èøàã ïòî óøàã âéãðòèù :åðéáø
úîà øòã ïåà ,äàåôø ïåô úåìåòô éðéî òìà ïäåè ïñééäòâ
çøôú ïéà ìéñéî à ïìàôòâ èöòé æéà'ñ :ïéáòùè î"ø .äáéùé éã ïáòð à æéà'ñ ,èøàã ùòø à ïøàååòâ æéà'ñ æà øòä'ë :åðéáø
ואע"ג דלא שיי הכא- וז"ל הביאוה"ל ש בד"ה אלא לפי שעה הטע חלל שבת אחת כדי שישמור שבתות הרבה משו דלאו דוקא כמו שכתב המאירי ביומא וז"ל ואעפ"י שנתברר,שבת ה"ה שאר מצות שאי אפשר לו לחיות אפילו שעה אחת שבאותה שעה ישוב בלבו אמנ באמת נראה דכל זה הוא לטעמא בעלמא אבל,ויתודה עכ"ל לדינא לא תלוי כלל במצות דאי הטע דדחינ מצוה אחת בשביל הרבה מצות אלא דחינ כל המצות בשביל חיי של ישראל וכדילי לה שמואל מוחי בה כדכתב הרמב" פ "ב מהלכות שבת שאי משפטי ...התורה נקמה בעול אלא רחמי וחסד ושלו בעול ודע עוד דה"ה גוסס נמי מחללי עליו בפקוח הגל או א רופא אומר שסממני אלו יועילו לו להארי רגעי חייו דהא מרוצ נמי גוסס הוא וגרע מגוסס דליכא בזה אפילו מיעוטי דמיעוט אעפ"כ משו חיי שעה מחללי עליו וכמו כ גוסס וכ"כ האו"ה בש סמ"ג וסמ"ק וז" ל מצאוהו חי אע" פ שנתרוצ מוחו ואינו יכול לחיות כ"א מעט מפקחי עליו ומוציאי אותו לחיי שעה כדאמר במס' שמחות המעצי עיניו של מת . עיי"ש באריכות...הרי הוא שופ דמי עכ" ל
כד
17
.èøàã ïåô èôéåìèðà íìåò øòã ,èàèù òùéãéà ò÷øàèù ïéà øòáéøà ò÷àè æéà èøàã ïåô äáéùé éã :ïéáòùè î"ø . ïáòðøòã ïèøàã ïìàôòâ æéà'ñ øòáà ,÷øá éðá .ãçô à ïåà ÷òøù à æéà'ñ :åðéáø éðá òðééæ èùéð ïåà êéæ èùéð ïééæ øé÷ôî èùéð øàè ãéà à éöôç æéà ãéà à ,êéæ óéåà úéáä ìòá èùéð æéà ãéà à ,úéá (:ö àî÷ àáá)
éàùø åðéàù ô"òà åîöòá ìáåçä ,íéîù
çå÷ô æà ,êéæ óéåà úéáä ìòá èùéð æéà øò ìééåå ,ñàååøàô ïééæ úáù ììçî åö áéåçî ïòî æéà úáù äçåã æéà ùôð . äðëñ òãòé ïåà ,(â"ä úáù 'ìäî á"ô í"áîø) (:àð÷ úáù)
èâàæ àøîâ éã ,èðàñøòèðéà :ïéáòùè î"ø
éã ïâòøô ,äáøä úåúáù øåîùéù éãë ãçà úáù åéìò ììç èùéð êéæ ïò÷ ñàåå øòðééà íéðåøçà éã ïåà íéðåùàø ììçéù áèåî ïåô íòè éã êééù èùéð àã æéà ,ï÷òååôéåà
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
קול התאחדותינו
וארא à ñò æéà ,íäéà øàô ïééæ úáù ììçî êàã âòî'î æà æéà
.èðàä òèëòø éã ïèìàä ìàæ øòèùøòáéåà øòã :åðéáø
óéåà èùéð ïåà êéæ óéåà úéáä ìòá èùéð æéà ãéà à ,áåéç
ééååö èéî äîçìî éã ìàî òèöòì ñàã ïòååòâ æéà ñò ïòåå
.êéæ óéåà ñåôåøèåôà à øàð æéà øò ,äçôùî ïééæ
ïéà ñàã æéà èöòé , ïåôö ïéà ïòååòâ ñàã æéà ÷éøåö øàé èàä'ñ
åùò àåáé íà (è ,áì úéùàøá) èâàæòâ èàä åðéáà á÷òé ,íåøã
íåé ïäòååòâ ñèìàîòã æéà'ñ ,ïòîå÷ ïñåø éã æà ïñééäòâ
,äèéìôì øàùðä äðçîä äéäå åäëäå úçàä äðçîä ìà
ìàæ øòãòé æà ïôåøòâñéåà ñèìàîòã ïòî èàä ,øåôéë
åðéçà åìà
àáé íà øîàéå (â ,åò äáø úéùàøá) ùøãîä ïåùì) íåøãáù
ïøäàô ìàæ ïò÷'ñ øòåå ïñééäòâ èàä'î ,ïôéåì ÷òååà
øàùðä äðçîä äéäå íåøãáù åðéçà åìà åäëäå úçàä äðçîä ìà åùò
âéø÷ òèùøò éã ïäòååòâ æéà'ñ ïòåå
ì"æ òãééæ øòã ,ùåã÷ä íåé ïèéîðéà
)(ã"òøú úðù
) (ò"éæ íééç éöòä ïøî
èàä
èùéð èàä øò ,áåè íåé éàöåî æéá èøàååòâñéåà àé øåôéë íåé ïøäàô èìàååòâ
]äéä äùîå 'ñá úåëéøàá øåôéñä 'éò
.[(à"ô 'ò á"ô à"ç) äòåø
18
.(äìåâáù åðéçà åìà äèéìôì
18
íëöøàá øåáòú àì áøçå ïôìòä ìàæ øòèùøòáéåà øòã ).(å ,åë àø÷éå íåìùì åðîî åðéáø ãøôðå
ומ הראוי לציי מש"כ מר רביה"ק בדברי יואל )פ' וישלח ,עמ' קפ"ג( לפרש דברי המדרש וז"ל :ויתבאר על פי מה שכתב הרמב" הק ' )פ' כי תבא( בסו פרשת התוכחה וזל"ק :ואלה התוכחות הוא רק בהיות באר ,כי כ יאמר אחריו ונסחת מעל האדמה שהוא הגלות ,אבל אחרי היותנו בגלות בארצות אויבינו לא נתקללו מעשי ידינו וכו' ,כי ישיבתינו בגלות הוא ההבטחה שאמר לנו וא ג זאת בהיות באר אויביה לא מאסתי ולא גאלתי לכלות להפר בריתי את כי אני ה' אלקיה ,עכ" ל הק' .וכעי" ז פי' ג האוה"ח הק ' עיי" ש .ומבואר מדבריה הק ' שע"י שישראל שרויי בגולה באר אויביה נתמעט הקטרוג ,וקיימת הבטחתו ית' לשמור מכלי' א את בני ישראל שבאר ישראל ,ונמצא שאחינו שבאר ישראל יש לה הצלה ע"י אחינו שבגולה] .עי ' בספרי ויואל משה )ח"א סי' ט"ו( שהארכתי בזה[ .והנה אר ישראל נקרא דרו )כמ"ש רש"י עה"כ )בראשית לה ,יח( ואביו קרא לו בנימי ( וזהו שהתפלל יעקב אבינו א יבא עשו אל המחנה האחת והכהו אלו אחינו שבדרו ,ר"ל א יהיה ח"ו גזירה על אחינו שבאר ישראל ,יהיה לה הצלה בזה שישארו אחינו שבגולה ,דע" י שהכלל ישראל ישארו בגולה זה מציל ג את יושבי אר ישראל מגזירת כליה ח"ו ,ויה"ר שנזכה להגאולה שלימה בב "א.
קול התאחדותינו
שעי התאחדות האברכי דסאטמאר בני ברק
כה