1989

Druk nr 1989 Warszawa, 19 maja 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-68-09 Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marsza!ku Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw wraz z projektami aktów wykonawczych.

W za!"czeniu przedstawiam tak#e opini$ proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.

dotycz"c"

zgodno%ci

Ponadto uprzejmie informuj$, #e do prezentowania stanowiska Rz"du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta! upowa#niony Prezes Rady Ministrów. Z powa#aniem (-) Donald Tusk

Projekt

USTAWA z dnia o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw1)

Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.2)) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany: 1) w art. 234 po § 3 dodaje si$ § 31 w brzmieniu: „§ 31. Pracodawca jest obowi"zany przechowywa' protokó! ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozosta!" dokumentacj" powypadkow" przez 10 lat.”; 2) w art. 235: a) § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Pracodawca jest obowi"zany niezw!ocznie zg!osi' w!a%ciwemu pa(stwowemu inspektorowi sanitarnemu i w!a%ciwemu okr$gowemu inspektorowi pracy ka#dy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.”, b) § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Obowi"zek, o którym mowa w § 1, dotyczy tak#e lekarza podmiotu w!a%ciwego do rozpoznania choroby zawodowej, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 6.”, c) po § 2 dodaje si$ § 21 i 22 w brzmieniu: „§ 21. W ka#dym przypadku podejrzenia choroby zawodowej: 1) lekarz, 2) lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powzi"! takie podejrzenie u pacjenta, – kieruje na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.

§ 22. Zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej mo#e równie# dokona' pracownik lub by!y pracownik, który podejrzewa, #e wyst$puj"ce u niego objawy mog" wskazywa' na tak" chorob$, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zg!asza podejrzenie za po%rednictwem lekarza sprawuj"cego nad nim profilaktyczn" opiek$ zdrowotn".”, d) w § 3 pkt 1otrzymuje brzmienie: „1) ustali' przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagro#enia t" chorob", dzia!aj"c w porozumieniu z w!a%ciwym pa(stwowym inspektorem sanitarnym,”, e) § 4 otrzymuje brzmienie: „§ 4. Pracodawca

jest

obowi"zany

prowadzi'

rejestr

obejmuj"cy

przypadki

stwierdzonych chorób zawodowych i podejrze( o takie choroby.”, f) dodaje si$ § 5 w brzmieniu: „§ 5. Pracodawca przesy!a zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy, wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 11 oraz do w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego.”; 3) po art. 235 dodaje si$ art. 2351 i 2352 w brzmieniu: „Art. 2351. Za chorob$ zawodow" uwa#a si$ chorob$, wymienion" w wykazie chorób zawodowych, je#eli w wyniku oceny warunków pracy mo#na stwierdzi' bezspornie lub z wysokim prawdopodobie(stwem, #e zosta!a ona spowodowana dzia!aniem czynników szkodliwych dla zdrowia wyst$puj"cych w %rodowisku pracy albo w zwi"zku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „nara#eniem zawodowym”. Art. 2352. Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub by!ego pracownika mo#e nast"pi' w okresie jego zatrudnienia w nara#eniu zawodowym albo po zako(czeniu pracy w takim nara#eniu, pod warunkiem wyst"pienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.”; 4) w art. 237: a) § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Rada Ministrów okre%li w drodze rozporz"dzenia:

2

1) sposób i tryb post$powania przy ustalaniu okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a tak#e zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy, 2) sk!ad zespo!u powypadkowego, 3) wykaz chorób zawodowych, 4) okres, w którym wyst"pienie udokumentowanych objawów chorobowych upowa#nia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcze%niejszego zako(czenia pracy w nara#eniu zawodowym, 5) sposób

i

tryb

post$powania

dotycz"cy

zg!aszania

podejrzenia,

rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych, 6) podmioty w!a%ciwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych, – uwzgl$dniaj"c aktualn" wiedz$ w zakresie patogenezy i epidemiologii chorób powodowanych przez czynniki szkodliwe dla cz!owieka wyst$puj"ce w %rodowisku pracy oraz kieruj"c si$ konieczno%ci" zapobiegania wyst$powaniu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.”, b) po § 1 dodaje si$ § 11 w brzmieniu: „§ 11. Rada Ministrów wska#e w drodze rozporz"dzenia instytut medycyny pracy, do którego pracodawca przesy!a zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej oraz termin, w którym ma ono by' przes!ane, maj"c na uwadze specjalizacj$ instytutu oraz rodzaj prowadzonych w nim bada(.”; 5) w art. 2371 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Pracownikowi, który uleg! wypadkowi przy pracy lub zachorowa! na chorob$ zawodow" okre%lon" w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 3, przys!uguj" %wiadczenia z ubezpieczenia spo!ecznego, okre%lone w odr$bnych przepisach.”. Art. 2. W ustawie z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spo!ecznym z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z pó&n. zm.3)) art. 4 otrzymuje brzmienie: „Art. 4. Za chorob$ zawodow" uwa#a si$ chorob$ okre%lon" w art. 2351 Kodeksu pracy.”.

3

Art. 3. W ustawie z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o zaopatrzeniu z tytu!u wypadków lub chorób zawodowych powsta!ych w szczególnych okoliczno%ciach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674, z pó&n. zm.4)) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany: 1) w art. 2 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Za chorob$ zawodow" uprawniaj"c" do %wiadcze( przewidzianych w ustawie uwa#a si$ chorob$ okre%lon" w art. 2351 Kodeksu pracy, powsta!" przy wykonywaniu zaj$' lub pracy, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 8.”; 2) w art. 11 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. W sprawach zg!aszania i stwierdzania chorób zawodowych w stosunku do osób, które zachorowa!y na chorob$ zawodow" w zwi"zku z wykonywaniem zaj$' lub pracy, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 7 i 8, stosuje si$ przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy wydane na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 Kodeksu pracy.”. Art. 4. Ustawa wchodzi w #ycie z dniem 3 lipca 2009 r.

_______________ 1)

Niniejsz" ustaw" zmienia si$ ustawy: ustaw$ z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spo!ecznym z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz ustaw$ z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o zaopatrzeniu z tytu!u wypadków lub chorób zawodowych powsta!ych w szczególnych okoliczno%ciach.

2)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460 i Nr 237, poz. 1654 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33.

3)

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 83, poz. 760 i Nr 223, poz. 2217, z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, Nr 121, poz. 1264, Nr 187, poz. 1925 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 164, poz. 1366, z 2007 r. Nr 115, poz. 792, z 2008 r. Nr 228, poz. 1507 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33 i Nr 22, poz. 120.

4)

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 83, poz. 760, Nr 96, poz. 874 i Nr 122, poz. 1143, z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 210, poz. 2135 oraz z 2005 r. Nr 164, poz. 1366.

22-05-aa

4

UZASADNIENIE

Przedmiotowy projekt ustawy stanowi realizacj$ wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r., P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740), tym samym wype!niaj"c obowi"zek dostosowania do niego systemu prawa. W wyroku tym Trybuna! orzek! o niezgodno%ci: 1) art. 237 § 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.) w zakresie, w jakim nie okre%laj" wytycznych dotycz"cych tre%ci rozporz"dzenia, oraz 2) rozporz"dzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 115) – z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybuna! Konstytucyjny odroczy! utrat$ mocy obowi"zuj"cej przez powo!ane wy#ej przepisy na 12 miesi$cy od dnia og!oszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. 1. Stan prawny uznany za niezgodny z Konstytucj" Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji, upowa#nienie powinno szczegó!owo okre%la' podmiot w!a%ciwy do wydania rozporz"dzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotycz"ce tre%ci aktu. Oznacza to, #e upowa#nienie zawarte w ustawie powinno by' tak sformu!owane, aby jednoznacznie da!o si$ wskaza' nie tylko to, kto ma prawo do wydania rozporz"dzenia oraz co ma by' w tym rozporz"dzeniu uregulowane, ale tak#e, w jaki sposób kwestie te maj" by' uregulowane. Upowa#nienie zawarte w art. 237 § 1 pkt 2 i 3 ustawy – Kodeks pracy (dalej K.p.) wskazuje Rad$ Ministrów, jako podmiot zobowi"zany do okre%lenia: wykazu chorób zawodowych (pkt 2), a tak#e szczegó!owych zasad post$powania dotycz"cych zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (pkt 3). W upowa#nieniu tym brak jednak wytycznych dotycz"cych tre%ci rozporz"dzenia, a co wi$cej nie da si$ wskaza' #adnych tre%ci ustawowych, które mog!yby rol$ tych wytycznych pe!ni'. Nale#y zauwa#y', #e mimo i# Konstytucja nie definiuje poj$cia „wytycznych”, to zgodnie z zaleceniami Trybuna!u zawartymi w ww. wyroku, powinno by' ono rozumiane, jako wskazania co do kierunku merytorycznych rozwi"za(, które maj" znale&' si$ w akcie wykonawczym.

Trybuna! Konstytucyjny zwróci! uwag$, #e powy#sze upowa#nienie nale#y uzna' za niezgodne z Konstytucj", mimo wype!niania przez nie dwóch z trzech warunków, wymienionych w art. 92 ust. 1 Konstytucji. Trybuna! orzek! równie#, i# rozporz"dzenie w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (dalej rozporz"dzenie w sprawie chorób zawodowych), jako #e oparte na niekonstytucyjnej delegacji ustawowej, jest tak#e niezgodne z Konstytucj". 2. Wytyczne do upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 Maj"c na uwadze wyrok Trybuna!u Konstytucyjnego, niezb$dne jest uzupe!nienie delegacji ustawowej zawartej w art. 237 § 1 pkt 2 i 3 K.p. o wytyczne dotycz"ce tre%ci rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych. Norma upowa#niaj"ca, zawarta w art. 237 §1 pkt 2 i 3 K.p., zostaje uzupe!niona o wytyczne wskazuj"ce na potrzeb$ uwzgl$dnienia wiedzy z zakresu patogenezy i epidemiologii chorób powodowanych przez czynniki szkodliwe dla cz!owieka, wyst$puj"cych w %rodowisku pracy, przy regulowaniu kwestii b$d"cych przedmiotem rozporz"dzenia. Jednocze%nie nale#y zwróci' uwag$, i# brak jest równie# wytycznych do § 1 pkt 1 w art. 237 K.p., zawieraj"cego upowa#nienie dla Rady Ministrów do okre%lenia szczegó!owych zasad post$powania przy ustalaniu okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy. Zwa#ywszy na konstytucyjne wymagania stawiane upowa#nieniu do wydania rozporz"dzenia (art. 92 ust. 1 Konstytucji) niezb$dne jest równie# uzupe!nienie wytycznych do pkt 1. Tym samym brzmienie wytycznych uzupe!niono o wyrazy „oraz kieruj"c si$ konieczno%ci" zapobiegania wyst$powaniu wypadków przy pracy i chorób zawodowych”. W projektowanej ustawie w art. 237 K.p. po § 1 dodaje si$ § 11, zawieraj"cy upowa#nienie dla Rady Ministrów do wskazania instytutu medycyny pracy, do którego pracodawca przesy!a zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej oraz terminu, w którym to zawiadomienie ma by' przes!ane. Rada Ministrów wska#e ten instytut, maj"c na uwadze jego specjalizacj$ oraz rodzaj prowadzonych w nim bada(. Dotychczasowe brzmienie art. 237 § 1 K.p. nie zawiera odpowiedniego upowa#nienia dla Rady Ministrów w tym zakresie, przy czym rozporz"dzenie w sprawie chorób zawodowych ww. kwesti$ reguluje w § 9 ust. 2. Jak zaznaczono w uzasadnieniu do wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego, mimo i# § 9 ust. 2 mo#e by' uznany za celowy, problematyka w nim zawarta powinna by' tak uregulowana, aby czyni' zado%' zasadom okre%lonym w Konstytucji. 2

3. Wprowadzenie do Kodeksu pracy zasadniczych rozwi"za( z zakresu chorób zawodowych Nale#y zgodzi' si$ z tre%ci" uzasadnienia do ww. wyroku Trybuna!u, gdzie powo!uj"c si$ na tezy zawarte w orzecznictwie Trybuna!u Konstytucyjnego, a tak#e na zasady techniki prawodawczej wskazuje si$, i# w %wietle art. 92 ust. 1 Konstytucji niedopuszczalne jest „przesuni$cie ca!ej regulacji materialnoprawnej do rozporz"dzenia, przy ca!kowitym milczeniu w tym zakresie ustawy”. Norma materialnoprawna, szczególnie ta nak!adaj"ca na jednostk$ (podmioty podobne) okre%lone obowi"zki, wp!ywaj"c tym samym na jej pozycj$ prawn", powinna by' uregulowana w ustawie. Jak zauwa#y! Trybuna!, im silnej norma ingeruje w kwestie podstawowe dla jednostki, tym pe!niej powinna by' uj$ta w ustawie, a tym samym mniej miejsca pozostaje dla odes!a( do aktów wykonawczych. Projektowana ustawa proponuje wprowadzenie do K.p. zasadniczych rozwi"za(, dotycz"cych problematyki chorób zawodowych, które w obecnym stanie prawnym regulowane s" przez rozporz"dzenie w sprawie chorób zawodowych. Podkre%li' nale#y, i# normy materialnoprawne, reguluj"ce kwestie podstawowe dla danej problematyki nale#y umieszcza' w akcie rangi ustawowej. Natomiast akt wykonawczy powinien „funkcjonalnie uzupe!nia' ustaw$” (S. Wronkowska, [w:] S. Wronkowska, M. Zieli(ski, Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2004, s. 230). Tym samym do K.p. wprowadza si$ przepis stanowi"cy istotny element normy prawa materialnego wskazuj"cej definicj$ poj$cia „choroby zawodowej”. Zosta!a ona sformu!owana w sposób analogiczny do definicji wypracowanej w oparciu o przepisy rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych, ze wzgl$du na jej przejrzysto%' oraz dobr" praktyk$ potwierdzon" przez lini$ orzecznicz" s"dów (m.in. wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2006 r., sygn. akt II OSK 388/06, z dnia 9 stycznia 2007 r., sygn. akt II OSK 1039/06, z dnia 12 kwietnia 2007 r., sygn. akt VII SA/Wa 2467/06). W konsekwencji powy#szego, przez chorob$ zawodow" nale#y nadal rozumie' – chorob$ wymienion" w wykazie chorób zawodowych, je#eli w wyniku oceny warunków pracy mo#na stwierdzi' bezspornie lub z wysokim prawdopodobie(stwem, #e zosta!a ona spowodowana dzia!aniem czynników szkodliwych dla zdrowia wyst$puj"cych w %rodowisku pracy albo w zwi"zku ze sposobem wykonywania pracy. Definicja choroby zawodowej zostaje umieszczona w dodawanym art. 2351 ze wzgl$du na systematyk$ rozdzia!u VII, zatytu!owanego „Wypadki przy pracy i choroby zawodowe”. W art. 2351 przywo!ano poj$cie „nara#enia zawodowego”, rozumianego jako czynniki szkodliwe dla zdrowia wyst$puj"ce w %rodowisku pracy albo w zwi"zku ze sposobem wykonywania pracy. Poj$cie to wprowadza si$ na potrzeby innych regulacji kodeksowych oraz uzupe!niaj"cych je przepisów rozporz"dzenia, stanowi"cego wykonanie upowa#nienia zawartego w projektowanym art. 237 § 1 pkt 3 – 6 K.p. 3

Konieczne jest równie# dodanie do K.p. przepisu art. 2352, reguluj"cego mo#liwo%' rozpoznania choroby zawodowej u pracownika lub by!ego pracownika bez wzgl$du na wcze%niejsze zako(czenie pracy w nara#eniu zawodowym. Zwa#ywszy na fakt, #e norma materialnoprawna zawarta w tym przepisie kszta!tuje uprawnienia pracownika – przez wskazanie okoliczno%ci decyduj"cych o mo#liwo%ci rozpoznania choroby zawodowej, powinna si$ ona znale&' w akcie o randze ustawowej. Konsekwencj" wprowadzenia powy#szej regulacji do K.p. jest zamieszczenie w art. 237 § 1 odpowiedniego upowa#nienia. Nale#y zauwa#y', #e na tle obecnych rozwi"za( przyj$tych w rozporz"dzeniu w sprawie chorób zawodowych, dotycz"cych zg!oszenia podejrzenia oraz rozpoznania choroby zawodowej po zako(czeniu pracy w nara#eniu zawodowym (§ 2 ust. 2 oraz kolumny II tabeli – za!"cznik do ww. rozporz"dzenia), z jednej strony powsta!a luka w prawie, za% z drugiej regulacja zawarta w kolumnie II tabeli stanowi"cej za!"cznik do ww. rozporz"dzenia wykracza poza upowa#nienie zawarte w art. 237 § 1 pkt 2 i 3 K.p. Luka w prawie spowodowana jest ewidentn" rozbie#no%ci", jaka zaistnia!a mi$dzy postanowieniami kolumny II tabeli (wskazuj"cymi „wymagany okres wyst"pienia udokumentowanych objawów chorobowych, umo#liwiaj"cy rozpoznanie choroby zawodowej mimo wcze%niejszego zako(czenia nara#enia zawodowego”), a dyspozycj" § 2 ust. 2 rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych (odsy!aj"c" do ww. tabeli w celu doprecyzowania okresu, w jakim mo#e nast"pi' zg!oszenie podejrzenia oraz rozpoznanie choroby zawodowej mimo wcze%niejszego zako(czenia pracy w nara#eniu zawodowym). Jednocze%nie, o ile dyspozycja § 2 ust. 2 mie%ci si$ w upowa#nieniu z art. 237 § 1 pkt 3 K.p., stanowi"c element zasad post$powania, o tyle regulacja zawarta w kolumnie II tabeli, stanowi"cej za!"cznik do ww. rozporz"dzenia, wskazuj"c okres, w którym maj" wyst"pi' udokumentowane objawy chorobowe, wykracza poza to upowa#nienie, gdy# nie ma charakteru proceduralnego, lecz materialnoprawny. Problem ten zosta! wyra&nie nakre%lony w wyroku Naczelnego S"du Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2007 r., sygn. akt II OSK 1614/06. Projektowana ustawa przewiduje równie# wprowadzenie zmian do art. 235 § 1 i 2 K.p. oraz dodanie do tego artyku!u § 21 i 22. Zgodnie z zaproponowanym brzmieniem art. 235 § 1 K.p., na pracodawcy ci"#y' b$dzie obowi"zek niezw!ocznego zg!oszenia, do w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego i w!a%ciwego okr$gowego inspektora pracy, ka#dego przypadku podejrzenia choroby zawodowej. Ponadto zgodnie z § 2 tego artyku!u taki obowi"zek dotyczy' b$dzie tak#e lekarza podmiotu w!a%ciwego do rozpoznania choroby zawodowej, o którym mowa w przepisach rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych.

4

Wprowadzone w art. 235 § 1 K.p. zmiany uzasadnione s" tym, i# pracodawcy nie przyznano bezpo%rednio prawa w zakresie otrzymywania orzecze( o rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej. Takie informacje pracodawca otrzymuje dopiero od inspektora sanitarnego, a wi$c od organu, który o tym fakcie jest powiadamiany przez jednostk$ orzecznicz". Dlatego te# zasadne wydaje si$, aby pracodawca zobowi"zany by! do zg!oszenia ka#dego przypadku podejrzenia choroby zawodowej, natomiast nie przypadków rozpoznania takiej choroby. Z kolei zmiana art. 235 § 2 K.p., polegaj"ca na na!o#eniu obowi"zku okre%lonego w § 1 wy!"cznie na lekarza podmiotu w!a%ciwego do rozpoznania choroby zawodowej, uzasadniona jest tym, i# w obecnym kszta!cie przepis ten nie spe!nia postawionych przed nim celów. Faktem jest, #e lekarze wskazani w art. 235 § 2 K.p., kieruj"cy pracowników z podejrzeniem choroby zawodowej do jednostki uprawnionej do rozpoznania choroby zawodowej, w wi$kszo%ci przypadków nie dokonuj" zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej w!a%ciwemu pa(stwowemu inspektorowi sanitarnemu oraz w!a%ciwemu okr$gowemu inspektorowi pracy. W konsekwencji, ze wzgl$du na uchybienie proceduralne, s"dy administracyjne uchylaj" decyzje administracyjne inspektorów sanitarnych i nakazuj" wszcz$cie post$powa( w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej na nowo. Wydaje si$ wi$c zasadnym pozostawienie tego obowi"zku tylko w odniesieniu do lekarza decyduj"cego o rozpoznaniu choroby zawodowej. Jednocze%nie na lekarza oraz lekarza dentyst$, który podczas wykonywania zawodu powzi"! podejrzenia choroby zawodowej, zgodnie z art. 235 § 21 K.p., na!o#ony zostaje obowi"zek skierowania na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku podstaw do jej rozpoznania, w ka#dym przypadku takiego podejrzenia. Na!o#enie w sposób sformalizowany powy#szego obowi"zku, który ju# obecnie ma zastosowanie w praktyce, b$dzie stanowi!o podstawy sprawnego dzia!ania lekarzy kieruj"cych pacjentów z podejrzeniem choroby zawodowej do jednostki uprawnionej do rozpoznania choroby zawodowej. Dzia!anie to zmierza równocze%nie do ujednolicenia zakresu kompetencji lekarzy oraz lekarzy dentystów w zakresie chorób zawodowych. Po § 21 w art. 235 K.p. dodany zosta! § 22 przyznaj"cy uprawnienie do zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej równie# pracownikowi lub by!emu pracownikowi, je#eli podejrzewa, #e wyst$puj"ce u niego objawy mog" wskazywa' na tak" chorob$. Nale#y zauwa#y', i# w obecnym stanie prawnym regulacja, dopuszczaj"ca mo#liwo%' zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej przez wskazane wy#ej podmioty, znajduje si$ w § 3 w ust. 2 rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych. Prowadzi to do sytuacji, w której norma prawna zawarta w rozporz"dzeniu modyfikuje tre%' normy ustawowej, co niedopuszczalne jest nie tylko ze 5

wzgl$du na ogólnie przyj$te zasady poprawnej legislacji, ale tak#e hierarchiczny uk!ad &róde! prawa, wynikaj"cy z art. 87 Konstytucji. Ponadto w %wietle art. 66 ust. 1 Konstytucji wskazuj"cego, i# obowi"zki pracodawcy z zakresu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nale#y okre%li' w ustawie, nak!adanie tych obowi"zków w drodze rozporz"dzenia jest niedopuszczalne. Niemniej jednak wbrew tej konstytucyjnej zasadzie pracodawca zosta! obci"#ony, przez rozporz"dzenie w sprawie chorób zawodowych, obowi"zkiem zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej (§ 3 ust. 1), a tak#e obowi"zkiem przes!ania do wskazanego instytutu medycyny pracy oraz w!a%ciwego inspektora sanitarnego zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej (§ 9 ust. 2). Równie# na ten problem zwraca! uwag$ Trybuna! Konstytucyjny, podkre%laj"c i# w kwestionowanym rozporz"dzeniu Rady Ministrów znajduj" si$ regulacje niemaj"ce jedynie wykonawczego charakteru, lecz takie, które po pierwsze wykraczaj" poza ramy upowa#nienia ustawowego, a po drugie reguluj" istotne kwestie materialnoprawne. Tym samym, maj"c na celu zapewnienie zgodno%ci regulacji z zakresu chorób zawodowych z art. 66 ust. 1 Konstytucji, projekt ustawy przewiduje dodanie § 5 do art. 235 K.p., nak!adaj"cego na pracodawc$ obowi"zek przes!ania do wskazanego instytutu medycyny pracy oraz w!a%ciwego inspektora sanitarnego zawiadomienia o skutkach choroby zawodowej. Natomiast w rozporz"dzeniu w sprawie chorób zawodowych uregulowano jedynie kwesti$ wskazania odpowiedniego instytutu medycyny oraz terminu, w jakim to zawiadomienie ma by' przekazane. W projektowanej ustawie przewidziano tak#e zmian$ brzmienia art. 235 § 3 i 4 K.p., ma on jednak charakter wy!"cznie porz"dkuj"cy. Przeredagowanie § 3 art. 235 K.p., polegaj"ce na zast"pieniu wyrazów „w!a%ciwy organ Pa(stwowej Inspekcji Sanitarnej” wyrazami „w!a%ciwy pa(stwowy inspektor sanitarny” ma na celu ujednolicenie terminologii stosowanej w K.p., przy czym zauwa#y' nale#y, i# analogicznego zast"pienia ww. wyrazów dokonano w projektowanym § 1 i 5 art. 235 K.p. Natomiast w przypadku § 4, zmiana uzasadniona jest faktem, i# zachorowanie nie zawsze stanowi podstaw$ do stwierdzenia choroby zawodowej. Dlatego te# w § 4 ww. artyku!u wskazano na rejestr obejmuj"cy przypadki stwierdzonych chorób zawodowych oraz podejrze( o takie choroby. W zwi"zku ze zmian" przepisu upowa#niaj"cego zawartego w art. 237 § 1 K.p. równie# art. 2371 § 1 wymaga dokonania zmiany porz"dkuj"cej, w zakresie odes!ania do art. 237 § 1 pkt 2. 4. Wprowadzenie do Kodeksu pracy przepisu materialnego z zakresu wypadków przy pracy Projektowana ustawa wprowadza równie# do K.p. norm$ materialn", nakazuj"c" pracodawcy przechowywanie protoko!u ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozosta!" dokumentacj" powypadkow" przez 10 lat. Norma ta dotychczas zawarta w § 15 rozporz"dzenia Rady 6

Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582), dalej rozporz"dzenie ws. wypadków przy pracy, zostaje umieszczona w § 31 dodawanym w art. 234 po § 3 K.p. Niezb$dne jest przeniesienie powy#szego obowi"zku na!o#onego na pracodawc$, z ww. rozporz"dzenia do K.p., gdy# jak ju# zauwa#ono zgodnie z art. 66 Konstytucji sposób realizacji prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz obowi"zki pracodawcy mog" by' okre%lone wy!"cznie w drodze ustawy. W projekcie przewidziano równie# dodanie pkt 2 do tre%ci upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 1 K.p., wskazuj"cego, i# Rada Ministrów okre%li równie# sk!ad zespo!u powypadkowego. Uzupe!nienie powy#szego upowa#nienia uzasadnione jest tym, #e okre%lenie sk!adu zespo!u powypadkowego jest podstawow" materi" uregulowan" w rozporz"dzeniu ws. wypadków przy pracy, natomiast wydaje si$, i# nie mie%ci si$ ona w upowa#nieniu do okre%lenia sposobu i trybu ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadku przy pracy, zwartym z art. 237 § 1 pkt 1. 5. Zmiana ustawy o ubezpieczeniu z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz ustawy o zaopatrzeniu z tytu!u wypadków lub chorób zawodowych powsta!ych w szczególnych okoliczno%ciach W zwi"zku z przeniesieniem definicji poj$cia choroby zawodowej do K.p. nowelizacji wymagaj": art. 4 ustawy z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z pó&n. zm.) oraz art. 2 ust. 2 i art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o zaopatrzeniu z tytu!u wypadków lub chorób zawodowych powsta!ych w szczególnych okoliczno%ciach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674, z pó&n. zm.), odwo!uj"ce si$ do definicji tego poj$cia zawartej w K.p. W projekcie przewidziano termin wej%cia w #ycie niniejszej ustawy na dzie( 3 lipca 2009 r. Powy#sze uzasadnione jest faktem, i# Trybuna! Konstytucyjny odroczy! utrat$ mocy obowi"zuj"cej przez powo!ane w sentencji przepisy na 12 miesi$cy od dnia og!oszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, #e przepisy wskazane w sentencji ww. wyroku przestan" obowi"zywa' z dniem 3 lipca 2009 r., i tym samym nowa regulacja w zakresie chorób zawodowych powinna wej%' w #ycie najpó&niej z dniem wskazanym powy#ej.

7

Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotycz"cych sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337), projekt ustawy zosta! zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rz"dowego Centrum Legislacji. Nie zg!oszono uwag w trybie przewidzianym ww. ustaw".

Opr.: Oliwia Jokiel Tel.: 694 60 34

8

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

I. Cel projektowanej ustawy Projekt

ustawy

stanowi

realizacj$

wyroku

Trybuna!u

Konstytucyjnego

z

dnia

19 czerwca 2008 r., P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740). Projektowana ustawa, zgodnie z wymogami art. 92 Konstytucji, zmierza do uzupe!nienia upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 2 i 3, a tak#e analogicznie w pkt 1 Kodeksu pracy (dalej K.p.), o wytyczne dotycz"ce tre%ci rozporz"dzenia Rady Ministrów. Jednocze%nie maj"c na uwadze zalecenia Trybuna!u Konstytucyjnego zawarte w uzasadnieniu do ww. wyroku, do K.p. wprowadzone zosta!y normy reguluj"ce kwestie definicji choroby zawodowej oraz mo#liwo%ci rozpoznania choroby zawodowej u pracownika lub by!ego pracownika bez wzgl$du na wcze%niejsze zako(czenie pracy w nara#eniu zawodowym. Do K.p. przeniesiona zosta!a równie# regulacja wskazuj"ca na poszerzenie katalogu podmiotów, które mog" dokona' zg!oszenia choroby zawodowej. Wynika!o to z konieczno%ci zapewnienia przepisom reguluj"cym problematyk$ chorób zawodowych zgodno%ci z konstytucyjnym, hierarchicznym uk!adem &róde! prawa oraz zasadami poprawnej legislacji. Na uwadze nale#y mie' równie# art. 66 ust. 1 Konstytucji wskazuj"cy, i# obowi"zki pracodawcy z zakresu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy musz" by' okre%lone w ustawie. Wyraz temu daje zarówno § 5 dodawany do art. 235 K.p., jak i fakt umieszczenia ca!ego katalogu podmiotów uprawnionych do zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej w K.p, a tak#e przeniesienie normy nak!adaj"cej na pracodawc$ obowi"zek przechowywania protoko!u powypadkowego przez 10 lat z § 15 rozporz"dzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582) do art. 234 § 31 K.p. II. Podmioty, na które oddzia!uje projektowana ustawa Projektowana ustawa nie zmienia co do istoty regulacji dotycz"cych problematyki chorób zawodowych, a tak#e problematyki wypadków przy pracy, w zwi"zku z tym projektowane regulacje

9

b$d" oddzia!ywa!y na pracowników, by!ych pracowników oraz pracodawców w takim samym zakresie, jak dotychczas. Ze wzgl$du na fakt, #e projektowana ustawa zmienia katalog podmiotów zobowi"zanych do dokonania zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej, a tak#e wprowadza obowi"zek kierowania na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku podstaw do jej rozpoznania, w ka#dym przypadku podejrzenia o tak" chorob$, b$dzie ona oddzia!ywa!a na lekarzy, lekarzy dentystów oraz lekarzy weterynarii. III. Wyniki konsultacji spo!ecznych Projekt ustawy zosta! przekazany do konsultacji spo!ecznych z nast$puj"cymi podmiotami: Forum Zwi"zków Zawodowych, NSZZ „Solidarno%'”, NSZZ „Solidarno%' 80”, Ogólnopolskie Porozumienie Zwi"zków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Business Centre Club, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarz"dowych. Uwagi do projektu zg!osi! zwi"zek zawodowy NSZZ „Solidarno%'”, jednak odnosi!y si$ one wy!"cznie do „wykazu chorób zawodowych” stanowi"cego za!"cznik do projektu rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych, a tak#e Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” w zakresie skrócenia okresu przechowywania protoko!u ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy. Pozosta!e podmioty nie zg!osi!y uwag. IV. Wp!yw regulacji na sektor finansów publicznych, w tym bud#et pa(stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego Wej%cie w #ycie projektowanych rozwi"za( nie b$dzie mia!o wp!ywu na sektor finansów publicznych, gdy# projektowane zmiany maj" jedynie na celu zapewnienie zgodno%ci przepisów reguluj"cych problematyk$ chorób zawodowych i wypadków przy pracy z zasadami konstytucyjnymi oraz ogólnie przyj$tymi zasadami poprawnej legislacji. V. Wp!yw regulacji na rynek pracy Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie wp!ynie na rynek pracy. VI. Wp!yw regulacji na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%', w tym na funkcjonowanie przedsi$biorstw

10

Wej%cie

w

#ycie

projektu

ustawy

nie

wp!ynie

na

konkurencyjno%'

i przedsi$biorczo%'. VII. Wp!yw regulacji na sytuacj$ i rozwój regionalny Wej%cie w #ycie projektu ustawy nie wp!ynie na sytuacj$ i rozwój regionalny.

23-05-aa

11

gospodarki

Projekt ROZPORZ!DZENIE RADY MINISTRÓW z dnia w sprawie ustalania okoliczno"ci i przyczyn wypadków przy pracy

Na podstawie art. 237 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.1)) zarz"dza si$, co nast$puje: § 1. Rozporz"dzenie okre%la: 1) sposób i tryb post$powania przy ustalaniu okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a tak#e zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy; 2) sk!ad zespo!u powypadkowego. § 2. Pracownik, który uleg! wypadkowi, je#eli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformowa' niezw!ocznie o wypadku swojego prze!o#onego. § 3. 1. Do czasu ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku pracodawca ma obowi"zek zabezpieczy' miejsce wypadku w sposób wykluczaj"cy: 1) dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowo!anych; 2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urz"dze( technicznych, które w zwi"zku z wypadkiem zosta!y wstrzymane; 3) dokonywanie zmiany po!o#enia maszyn i innych urz"dze( technicznych, jak równie# zmiany po!o#enia innych przedmiotów, które spowodowa!y wypadek lub pozwalaj" odtworzy' jego okoliczno%ci.

1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672 oraz z 2008 r. Nr 93, poz. 586 i Nr 116, poz. 740.

2. Zgod$ na uruchomienie maszyn i innych urz"dze( technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyra#a pracodawca, w uzgodnieniu ze spo!ecznym inspektorem pracy, po dokonaniu ogl$dzin miejsca wypadku oraz po sporz"dzeniu, je%li zachodzi potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku. 3. Zgod$, o której mowa w ust. 2, w sytuacji zaistnienia wypadku %miertelnego, ci$#kiego lub zbiorowego wyra#a pracodawca po uzgodnieniu z w!a%ciwym inspektorem pracy i prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w zak!adzie górniczym - tak#e po uzgodnieniu z w!a%ciwym organem pa(stwowego nadzoru górniczego. 4. Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody, o której mowa w ust. 2 i 3, jest dopuszczalne, je#eli zachodzi konieczno%' ratowania osób lub mienia albo zapobie#enia gro#"cemu niebezpiecze(stwu. § 4. Okoliczno%ci i przyczyny wypadków ustala, powo!ywany przez pracodawc$, zespó! powypadkowy, w którego sk!ad wchodzi pracownik s!u#by bezpiecze(stwa i higieny pracy oraz spo!eczny inspektor pracy. § 5. 1. U pracodawcy, który zgodnie z art. 23711 § 1 Kodeksu pracy nie ma obowi"zku tworzenia s!u#by bezpiecze(stwa i higieny pracy, w sk!ad zespo!u powypadkowego, zamiast pracownika s!u#by bezpiecze(stwa i higieny pracy, wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzy! wykonywanie zada( s!u#by bhp, albo specjalista spoza zak!adu pracy. 2. U pracodawcy, u którego nie dzia!a spo!eczna inspekcja pracy, w sk!ad zespo!u powypadkowego, zamiast spo!ecznego inspektora pracy, jako cz!onek zespo!u wchodzi przedstawiciel pracowników posiadaj"cy aktualne za%wiadczenie o uko(czeniu szkolenia w zakresie bezpiecze(stwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotycz"cymi szkolenia w dziedzinie bezpiecze(stwa i higieny pracy. § 6. Je#eli pracodawca nie mo#e dope!ni' obowi"zku utworzenia zespo!u powypadkowego w sk!adzie dwuosobowym, okre%lonym w § 4 i 5, ze wzgl$du na ma!" liczb$ zatrudnionych pracowników, okoliczno%ci i przyczyny wypadku ustala zespó! powypadkowy, w którego sk!ad wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zak!adu pracy. § 7. 1. Niezw!ocznie po otrzymaniu wiadomo%ci o wypadku zespó! powypadkowy jest obowi"zany przyst"pi' do ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku, a w szczególno%ci:

2

1)

dokona' ogl$dzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urz"dze( technicznych, stanu urz"dze( ochronnych oraz zbada' warunki wykonywania pracy i inne okoliczno%ci, które mog!y mie' wp!yw na powstanie wypadku;

2)

je#eli jest to konieczne, sporz"dzi' szkic lub wykona' fotografi$ miejsca wypadku;

3)

wys!ucha' wyja%nie( poszkodowanego, je#eli stan jego zdrowia na to pozwala;

4)

zebra' informacje dotycz"ce wypadku od %wiadków wypadku;

5)

zasi$gn"' opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezb$dnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;

6)

zebra' inne dowody dotycz"ce wypadku;

7)

dokona' prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 pa&dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spo!ecznym z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z pó&n. zm.2)), zwanej dalej "ustaw"";

8)

okre%li' %rodki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególno%ci wynikaj"ce z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wyst"pi! wypadek.

2. Zespó! powypadkowy jest obowi"zany wykorzysta' materia!y zebrane przez organy prowadz"ce %ledztwo lub dochodzenie, je#eli materia!y te zostan" mu udost$pnione. 3. Je#eli wypadek mia! rozmiary katastrofy albo spowodowa! zagro#enie dla bezpiecze(stwa publicznego, zespó! powypadkowy wykorzystuje ustalenia zespo!u specjalistów, powo!anego przez w!a%ciwego ministra, wojewod$ lub organ sprawuj"cy nadzór okre%lony w art. 23714 Kodeksu pracy, do ustalenia przyczyn wypadku oraz wyja%nienia problemów technicznych i technologicznych. § 8. 1. Ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku, który mia! miejsce na terenie innego zak!adu pracy, dokonuje zespó! powypadkowy powo!any przez pracodawc$ poszkodowanego, w obecno%ci przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie mia! miejsce wypadek. 2. Pracodawca, na którego terenie mia! miejsce wypadek, w którym zosta!a poszkodowana osoba nieb$d"ca jego pracownikiem, jest obowi"zany w szczególno%ci: 1)

zapewni' udzielenie pomocy poszkodowanemu,

2)

zabezpieczy' miejsce wypadku w sposób okre%lony w § 3 ust. 1,

3)

zawiadomi' niezw!ocznie o wypadku pracodawc$ poszkodowanego,

2)

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 83, poz. 760 i Nr 223, poz. 2217, z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, Nr 121, poz. 1264, Nr 187, poz. 1925 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 164, poz. 1366, z 2007 r. Nr 115, poz. 792 oraz z 2008 r. Nr 228, poz. 1507.

3

4)

udost$pni' miejsce wypadku i niezb$dne materia!y oraz udzieli' informacji i wszechstronnej pomocy zespo!owi powypadkowemu ustalaj"cemu okoliczno%ci i przyczyny wypadku.

3. Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika pracodawca, na którego terenie mia! miejsce wypadek, mo#e ustali' okoliczno%ci i przyczyny wypadku, a nast$pnie dokumentacj$ powypadkow" przekaza' pracodawcy poszkodowanego pracownika. Pracodawca ten zatwierdza protokó! powypadkowy w trybie okre%lonym w § 13. § 9. 1. Po ustaleniu okoliczno%ci i przyczyn wypadku zespó! powypadkowy sporz"dza - nie pó&niej ni# w ci"gu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokó! ustalenia okoliczno%ci i przyczyn wypadku, zwany dalej "protoko!em powypadkowym", wed!ug wzoru ustalonego przez ministra w!a%ciwego do spraw pracy na podstawie art. 237 § 2 Kodeksu pracy. 2. Ustalenie okoliczno%ci i przyczyn wypadku w terminie pó&niejszym ni# okre%lony w ust. 1, wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudno%ci, wymaga podania przyczyn tego opó&nienia w tre%ci protoko!u powypadkowego. 3. Zespó! powypadkowy sporz"dza protokó! powypadkowy w niezb$dnej liczbie egzemplarzy i wraz z pozosta!" dokumentacj" powypadkow" dor$cza niezw!ocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia. § 10. 1. Cz!onek zespo!u powypadkowego ma prawo z!o#y' do protoko!u powypadkowego zdanie odr$bne, które powinien uzasadni'. 2. W przypadku rozbie#no%ci zda( cz!onków zespo!u powypadkowego, o tre%ci protoko!u powypadkowego decyduje pracodawca. § 11. 1. Zespó! powypadkowy jest obowi"zany zapozna' poszkodowanego z tre%ci" protoko!u powypadkowego przed jego zatwierdzeniem. 2. Poszkodowany ma prawo zg!oszenia uwag i zastrze#e( do ustale( zawartych w

protokole

powypadkowym,

o

czym

zespó!

powypadkowy

jest

obowi"zany

pouczy'

poszkodowanego. 3. Poszkodowany ma prawo wgl"du do akt sprawy oraz sporz"dzania z nich notatek i odpisów oraz kopii. 4. Zespó! powypadkowy zapoznaje z tre%ci" protoko!u powypadkowego cz!onków rodziny zmar!ego pracownika, o których mowa w art. 13 ustawy, oraz poucza ich o prawie do zg!aszania uwag i zastrze#e( do ustale( zawartych w protokole powypadkowym.

4

§ 12. 1. Stwierdzenie w protokole powypadkowym, #e wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo #e zachodz" okoliczno%ci, które mog" mie' wp!yw na prawo pracownika do %wiadcze( przys!uguj"cych z tytu!u wypadku, wymaga szczegó!owego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowi"cych podstaw$ takiego stwierdzenia. 2.

Do

protoko!u

powypadkowego

do!"cza

si$

zapis

wyja%nie(

poszkodowanego

i informacji uzyskanych od %wiadków wypadku, a tak#e inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadku, w szczególno%ci pisemn" opini$ lekarza lub innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, a tak#e odr$bne zdanie z!o#one przez cz!onka zespo!u powypadkowego

oraz

uwagi

i

zastrze#enia,

o

których

mowa

w

§

11

ust.

2

i

4

- stanowi"ce integraln" cz$%' protoko!u. § 13. 1. Protokó! powypadkowy zatwierdza pracodawca nie pó&niej ni# w ci"gu 5 dni od dnia jego sporz"dzenia. 2. Pracodawca zwraca niezatwierdzony protokó! powypadkowy, w celu wyja%nienia i uzupe!nienia go przez zespó! powypadkowy, je#eli do tre%ci protoko!u zosta!y zg!oszone zastrze#enia przez poszkodowanego lub cz!onków rodziny zmar!ego wskutek wypadku pracownika albo protokó! ten nie odpowiada warunkom okre%lonym w rozporz"dzeniu. 3. Zespó! powypadkowy, po dokonaniu wyja%nie( i uzupe!nie(, o których mowa w ust. 2, sporz"dza, nie pó&niej ni# w ci"gu 5 dni, nowy protokó! powypadkowy, do którego do!"cza protokó! niezatwierdzony przez pracodawc$. § 14. 1.

Zatwierdzony

protokó!

powypadkowy

pracodawca

niezw!ocznie

dor$cza

poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku %miertelnego - cz!onkom rodziny, o których mowa w § 11 ust. 4. 2. Protokó! powypadkowy dotycz"cy wypadków %miertelnych, ci$#kich i zbiorowych pracodawca niezw!ocznie dor$cza w!a%ciwemu inspektorowi pracy. § 15. Protokó! powypadkowy dotycz"cy wypadków %miertelnych, ci$#kich i zbiorowych, zawieraj"cy ustalenia naruszaj"ce uprawnienia pracownika albo nieprawid!owe wnioski profilaktyczne, mo#e by' zwrócony pracodawcy przez w!a%ciwego inspektora pracy, z uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczno%ci i przyczyn wypadku. Przepis § 13 ust. 3 stosuje si$ odpowiednio. § 16. 1. Pracodawca prowadzi rejestr wypadków przy pracy na podstawie wszystkich protoko!ów powypadkowych.

5

2. Rejestr wypadków przy pracy zawiera: imi$ i nazwisko poszkodowanego, miejsce i dat$ wypadku, informacje dotycz"ce skutków wypadku dla poszkodowanego, dat$ sporz"dzenia protoko!u powypadkowego, stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, dat$ przekazania do Zak!adu Ubezpiecze( Spo!ecznych wniosku o %wiadczenia z tytu!u wypadku przy pracy, liczb$ dni niezdolno%ci do pracy oraz inne informacje, nieb$d"ce danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespo!u powypadkowego. § 17. Rozporz"dzenie wchodzi w #ycie po up!ywie 14 dni od dnia og!oszenia3).

PREZES RADY MINISTRÓW

3)

Niniejsze rozporz"dzenia by!o poprzedzone rozporz"dzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582), które zgodnie z art. 5 ustawy z dnia … o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. …) utraci!o moc z dniem … .

6

Uzasadnienie Projektowane rozporz"dzenie jest wynikiem zmiany upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.) i ma zast"pi' obowi"zuj"ce rozporz"dzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582), dalej rozporz"dzenie ws. wypadków przy pracy. Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji przepis upowa#niaj"cy do wydania rozporz"dzenia powinien okre%la' organ w!a%ciwy do wydania rozporz"dzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotycz"ce tre%ci aktu. Upowa#nienie zawarte w art. 237 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, dalej K.p., wskazuje Rad$ Ministrów, jako podmiot zobowi"zany do okre%lenia: szczegó!owych zasad post$powania przy ustalaniu okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy. W upowa#nieniu tym brak jednak wytycznych dotycz"cych tre%ci rozporz"dzenia, a co wi$cej nie da si$ wskaza' #adnych tre%ci ustawowych, które mog!yby rol$ tych wytycznych pe!ni'. Nale#y zauwa#y', #e mimo i# Konstytucja nie definiuje poj$cia „wytycznych”, to zgodnie z zaleceniami Trybuna!u zawartymi w ww. wyroku, powinno by' ono rozumiane, jako wskazania co od kierunku merytorycznych rozwi"za(, które maj" znale&' si$ w akcie wykonawczym. W zwi"zku z tym, #e projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, maj"cy na celu realizacj$ wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2008 r., P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740), przewiduje m.in. wyprowadzenie zmiany w tre%ci upowa#nie(, zawartych z art. 237 § 1 pkt 2 i 3, a tak#e w pkt 1 K.p. i uzupe!nianie ich o wytyczne, rozporz"dzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115), dalej rozporz"dzenie ws. wykazu chorób zawodowych, oraz rozporz"dzenie ws. wypadków przy pracy utrac" moc z dniem wej%cia w #ycie ustawy nowelizuj"cej. Zgodnie, bowiem z § 32 ust. 2 rozporz"dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. z sprawie „Zasad techniki

7

prawodawczej”, (Dz. U. Nr 100, poz. 908), dalej ZTP, „je#eli zmienia si$ tre%' przepisu upowa#niaj"cego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, #e zmienia si$ rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotycz"ce tre%ci tego aktu, przyjmuje si$ #e taki akt wykonawczy traci moc obowi"zuj"c" z dniem wej%cia w #ycie ustawy zmieniaj"cej tre%' przepisu upowa#niaj"cego”. Nale#y równie# zaznaczy', i# jak wskazuje § 126 ust. 1 ZTP rozporz"dzenie to nie wymaga uchylenia gdy# utrata mocy obowi"zuj"cej, w zwi"zku z wprowadzeniem zmian wskazanych w § 32 ust. 2 ZTP, nast$puje z mocy samego prawa. W projektowanym rozporz"dzeniu nie wprowadza si$ normy nakazuj"cej pracodawcy przechowywanie protoko!u powypadkowego wraz z pozosta!" dokumentacj" powypadkow" przez 10 lat. Norma ta dotychczas zawarta w § 15 rozporz"dzenia ws. wypadków przy pracy, zostaje umieszczona w § 31 dodawanym w art. 234 po § 3 K.p. Przeniesienie powy#szego obowi"zku na!o#onego na pracodawc$, z ww. rozporz"dzenia do K.p., jest niezb$dne gdy# zgodnie z art. 66 Konstytucji sposób realizacji prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz obowi"zki pracodawcy mog" by' okre%lone wy!"cznie w drodze ustawy. Projekt rozporz"dzenia jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Projektowane rozporz"dzenia nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotycz"cych sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno"ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414), projekt rozporz"dzenia zosta! zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rz"dowego Centrum Legislacji. Nie zg!oszono uwag w trybie przewidzianym ww. ustaw".

8

OCENA SKUTKÓW REGULACJI I. Cel projektowanej ustawy Projekt rozporz"dzenia jest efektem zamiany upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.) i ma zast"pi' obowi"zuj"ce rozporz"dzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczno%ci i przyczyn wypadków przy pracy ora sposobu ich dokumentowania, a tak#e zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744, z 2004 r. Nr 14, poz. 117 oraz z 2006 r. Nr 215, poz. 1582). II. Podmioty, na które oddzia!uje projektowana ustawa Projektowane rozporz"dzenie stanowi funkcjonalne uzupe!nienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw i nie zmienia co do istoty regulacji dotycz"cych problematyki wypadków przy pracy, w zwi"zku z tym projektowane regulacje b$d" oddzia!ywa!y na pracowników w takim samym zakresie jak dotychczas. III. Wyniki konsultacji spo!ecznych Projekt rozporz"dzenia zosta! przekazany do konsultacji spo!ecznych z nast$puj"cymi podmiotami: Forum Zwi"zków Zawodowych, NSZZ „Solidarno%'”, NSZZ „Solidarno%' 80’, Ogólnopolskie Porozumienie Zwi"zków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Business Centre Club, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarz"dowych. )aden z ww. podmiotów nie zg!osi! uwag do projektowanego rozporz"dzenia. IV. Wp!yw regulacji na sektor finansów publicznych, w tym bud#et pa(stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego Wej%cie w #ycie projektowanych rozwi"za( nie b$dzie mia!o wp!ywu na sektor finansów publicznych, gdy# projektowane zmiany maj" jedynie na celu zapewnienie zgodno%ci przepisów reguluj"cych problematyk$ wypadków przy pracy z zasadami konstytucyjnymi oraz ogólnie przyj$tymi zasadami poprawnej legislacji.

9

V. Wp!yw regulacji na rynek pracy Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na rynek pracy. VI. Wp!yw regulacji na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%', w tym na funkcjonowanie przedsi$biorstw Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%'. VII. Wp!yw regulacji na sytuacj$ i rozwój regionalny Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na sytuacj$ i rozwój regionalny.

05/08si

10

Projekt ROZPORZ!DZENIE RADY MINISTRÓW z dnia w sprawie chorób zawodowych Na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 11 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.1)) zarz"dza si$ co nast$puje: § 1. 1. Rozporz"dzenie okre%la: 1) wykaz chorób zawodowych; 2) okres, w którym wyst"pienie udokumentowanych objawów chorobowych upowa#nia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcze%niejszego zako(czenia pracy w nara#eniu zawodowym; 3) sposób i tryb post$powania dotycz"cy zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych; 4) podmioty w!a%ciwe w sprawie rozpoznawania chorób zawodowych. 2. Rozporz"dzenie wskazuje instytut medycyny pracy, do którego pracodawca przesy!a zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej oraz termin, w którym ma ono by' przes!ane. § 2. 1. Ustala si$ wykaz chorób zawodowych, stanowi"cy za!"cznik do rozporz"dzenia. 2. W za!"czniku, o którym mowa w ust. 1 okre%la si$ okres, w którym wyst"pienie udokumentowanych objawów chorobowych, upowa#nia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcze%niejszego zako(czenia pracy w nara#eniu zawodowym. § 3. 1. Nara#enie zawodowe podlega ocenie przy dokonywaniu, której uwzgl$dnia si$ w odniesieniu do: 1) czynników chemicznych i fizycznych - rodzaj czynnika, warto%' st$#e( lub nat$#e( i okres nara#enia zawodowego; 2) czynników biologicznych - rodzaj czynnika, ustalenie czasu kontaktu oraz stwierdzenie mechanizmu dzia!ania lub drogi szerzenia si$ czynnika, bez konieczno%ci okre%lenia st$#enia tego czynnika; 1)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587 i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288 i Nr 225, poz. 1672 oraz z 2008 r. Nr 93, poz. 586 i Nr 116, poz. 740.

3) czynników o dzia!aniu uczulaj"cym (alergenów) - rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim czynnikiem w czasie pracy, je#eli wyst$powa! on w %rodowisku pracy, surowcach, pó!produktach lub gotowych wyrobach, bez konieczno%ci okre%lania st$#enia tego czynnika; 4) sposobu wykonywania pracy - okre%lenie stopnia obci"#enia wysi!kiem fizycznym oraz chronometra# czynno%ci, które mog" powodowa' nadmierne obci"#enie odpowiednich narz"dów lub uk!adów organizmu ludzkiego. 2. Ocen$ nara#enia zawodowego przeprowadza: 1) w zwi"zku z podejrzeniem choroby zawodowej - lekarz kieruj"cy na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku podstaw do jej rozpoznania, je#eli sprawuje profilaktyczn" opiek$ zdrowotn" nad pracownikiem, którego dotyczy podejrzenie; 2) w toku ustalania rozpoznania choroby zawodowej - lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej, o której mowa w § 6 ust. 2 i 3; 3) w toku podejmowania decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej - pa(stwowy powiatowy inspektor

sanitarny,

zwany

dalej

"w!a%ciwym

pa(stwowym

inspektorem

sanitarnym". 3. Ocen$ nara#enia zawodowego sporz"dza si$ na formularzu okre%lonym w przepisach w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, przy wykorzystaniu dokumentacji gromadzonej na podstawie odr$bnych przepisów przez pracodawców i jednostki organizacyjne Pa(stwowej Inspekcji Sanitarnej, a tak#e, je%li post$powanie dotyczy aktualnego zatrudnienia, na podstawie oceny przeprowadzonej bezpo%rednio u pracodawcy. § 4. 1. Podejrzenie choroby zawodowej zg!asza si$: 1) w!a%ciwemu pa(stwowemu inspektorowi sanitarnemu, 2) w!a%ciwemu inspektorowi pracy – których w!a%ciwo%' ustala si$ wed!ug miejsca, w którym praca jest lub by!a wykonywana przez pracownika, lub wed!ug krajowej siedziby pracodawcy w przypadku, gdy dokumentacja dotycz"ca nara#enia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie. 2. Zg!oszenia podejrzenia choroby zawodowej dokonuje si$ na formularzu okre%lonym w przepisach w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, a w przypadku choroby zawodowej o ostrym przebiegu lub podejrzenia, #e choroba zawodowa by!a przyczyn" %mierci pracownika - dodatkowo w formie telefonicznej.

2

§ 5. 1. W!a%ciwy pa(stwowy inspektor sanitarny, który otrzyma! zg!oszenie podejrzenia choroby zawodowej, wszczyna post$powanie, a w szczególno%ci kieruje pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie w celu rozpoznania choroby zawodowej do jednostki orzeczniczej, o której mowa w § 6 ust. 2, powiadamiaj"c o tym pracodawc$ i jednostk$ podstawow" s!u#by medycyny pracy sprawuj"c" profilaktyczn" opiek$ zdrowotn" nad pracownikiem, z któr" pracodawca zawar! umow$ w trybie okre%lonym odr$bnymi przepisami. 2. Skierowania do jednostki orzeczniczej, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje si$, je#eli zg!oszenie podejrzenia choroby zawodowej zosta!o dokonane przez lekarza tej jednostki. § 6. 1. W!a%ciwym do orzekania o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej rozpoznania jest lekarz spe!niaj"cy wymagania kwalifikacyjne okre%lone w przepisach w sprawie specjalizacji lekarskich niezb$dnych do wykonywania orzecznictwa w zakresie chorób zawodowych, zatrudniony w jednej z jednostek orzeczniczych, o których mowa w ust. 2 i 3. 2. Jednostkami orzeczniczymi I stopnia s": 1)

poradnie i oddzia!y chorób zawodowych wojewódzkich o%rodków medycyny pracy, tak#e w zakresie chorób zawodowych zaka&nych i inwazyjnych zaka#e(;

2)

katedry, poradnie i kliniki chorób zawodowych akademii medycznych;

3)

przychodnie i oddzia!y chorób zaka&nych poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zaka&nych i inwazyjnych zaka#e(;

4)

jednostki organizacyjne zak!adów opieki zdrowotnej, w których nast"pi!a hospitalizacja - w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wyst"pienia ostrych objawów choroby.

3. Jednostkami orzeczniczymi II stopnia: 1)

od orzecze( wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 4, s" przychodnie, oddzia!y i kliniki chorób zawodowych jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy;

2)

od orzecze( wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, w zakresie chorób zawodowych zaka&nych i inwazyjnych zaka#e(, oraz w pkt 3, s" katedry, poradnie i kliniki chorób zaka&nych i inwazyjnych akademii medycznych, a w odniesieniu do gru&licy tak#e jednostki badawczo-rozwojowe prowadz"ce rozpoznawanie i leczenie gru&licy.

4. W!a%ciwo%' jednostki orzeczniczej I stopnia ustala si$ zgodnie z kryteriami okre%lonymi w § 4 ust. 1, a w przypadku gdy pracownik zamieszkuje w innym województwie, ni# by!a wykonywana praca powoduj"ca zagro#enie zawodowe, w!a%ciwo%' jednostki orzeczniczej I stopnia ustala si$ wed!ug aktualnego miejsca zamieszkania pracownika.

3

§ 7. 1. Lekarz, o którym mowa w § 6 ust. 1, wydaje orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej na podstawie wyników przeprowadzonych bada( lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny nara#enia zawodowego. 2. Je#eli zakres informacji zawartych w dokumentacji, o której mowa w ust. 1, jest niewystarczaj"cy do wydania orzeczenia lekarskiego, lekarz wyst$puje o ich uzupe!nienie do: 1)

pracodawcy - w zakresie obejmuj"cym przebieg oraz organizacj$ pracy zawodowej pracownika, w tym prac$ w godzinach nadliczbowych, dane o nara#eniu zawodowym, obejmuj"ce tak#e wyniki pomiarów czynników szkodliwych wykonanych na stanowiskach pracy, na których pracownik by! zatrudniony, stosowane przez pracownika %rodki ochrony indywidualnej, a w przypadku nara#enia pracownika na czynniki o dzia!aniu uczulaj"cym (alergenów) – tak#e o przekazanie próbki substancji, w ilo%ci niezb$dnej do przeprowadzenia bada( diagnostycznych;

2)

lekarza sprawuj"cego profilaktyczn" opiek$ zdrowotn" nad pracownikiem, którego dotyczy podejrzenie choroby zawodowej - w zakresie dokonania uzupe!niaj"cej oceny nara#enia zawodowego oraz o udost$pnienie dokumentacji medycznej pracownika wraz z wynikami przeprowadzonych bada( profilaktycznych;

3)

lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub innego lekarza prowadz"cego leczenie tego pracownika - o udost$pnienie dokumentacji medycznej w zakresie niezb$dnym do rozpoznania choroby zawodowej;

4)

w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego - w zakresie oceny nara#enia zawodowego, zw!aszcza na podstawie dokumentacji archiwalnej oraz informacji udost$pnianej na jego wniosek przez odpowiednie jednostki organizacyjne Pa(stwowej Inspekcji Sanitarnej i s!u#by medycyny pracy w odniesieniu do zak!adów pracy, które uleg!y likwidacji;

5)

pracownika - w zakresie uzupe!nienia wywiadu zawodowego przeprowadzonego przez lekarza praktykuj"cego indywidualnie lub zatrudnionego w zak!adzie opieki zdrowotnej albo w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego wydaj"cego skierowanie na badanie w celu rozpoznania choroby zawodowej.

3. Orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania

choroby

zawodowej

przesy!a si$ w!a%ciwemu pa(stwowemu inspektorowi

sanitarnemu, zainteresowanemu pracownikowi oraz osobie zg!aszaj"cej podejrzenie choroby zawodowej, a w przypadku gdy orzeczenie lekarskie zosta!o wydane przez lekarza zatrudnionego w jednostce orzeczniczej II stopnia - równie# jednostce orzeczniczej I stopnia. 4

§ 8. 1. Pracownik, który nie zgadza si$ z tre%ci" orzeczenia lekarskiego o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, mo#e wyst"pi' z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania przez jednostk$ orzecznicz" II stopnia. 2. Wniosek o ponowne badanie sk!ada si$ w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego za po%rednictwem jednostki orzeczniczej I stopnia, zatrudniaj"cej lekarza, gdy wyda! to orzeczenie. 3. W przypadku wyst"pienia pracownika z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, jednostka orzecznicza I stopnia powiadamia o tym w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego. 4. Orzeczenie wydane w wyniku ponownego badania jest ostateczne. § 9. 1. Decyzj$ o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzj$ o braku podstaw do stwierdzenia

choroby

zawodowej

wydaje

si$

na

podstawie

materia!u

dowodowego,

a w szczególno%ci danych zawartych w orzeczeniu lekarskim, o którym mowa w § 7 ust. 1, oraz oceny nara#enia zawodowego pracownika. 2. Je#eli w!a%ciwy pa(stwowy inspektor sanitarny przed wydaniem decyzji uzna, #e materia! dowodowy, o którym mowa w ust. 1, jest niewystarczaj"cy do wydania decyzji, mo#e #"da' od lekarza, który wyda! orzeczenie lekarskie, uzupe!nienia orzeczenia lub wyst"pi' do jednostki orzeczniczej II stopnia o dodatkow" konsultacj$ oraz podj"' inne czynno%ci niezb$dne do uzupe!nienia materia!u dowodowego. 3. Od decyzji wydanej przez w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego przys!uguje odwo!anie do w!a%ciwego pa(stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, a od decyzji pa(stwowego

wojewódzkiego

inspektora

sanitarnego

skarga

do

Wojewódzkiego

S"du

Administracyjnego. 4. W!a%ciwy pa(stwowy inspektor sanitarny przesy!a decyzje, o których mowa w ust. 1: 1) zainteresowanemu pracownikowi; 2) pracodawcy lub pracodawcom zatrudniaj"cym pracownika w warunkach, które mog!y spowodowa' skutki zdrowotne uzasadniaj"ce post$powanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej; 3) jednostce orzeczniczej zatrudniaj"cej lekarza, który wyda! orzeczenie lekarskie; 4) w!a%ciwemu inspektorowi pracy. § 10. W!a%ciwy pa(stwowy inspektor sanitarny w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej sta!a si$ ostateczna, sporz"dza kart$ stwierdzenia choroby zawodowej i przesy!a j" do: 1) Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w *odzi i pa(stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego - w przypadku gdy ostateczna sta!a si$ decyzja wydana przez w!a%ciwego pa(stwowego inspektora sanitarnego; 5

2) Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w *odzi - w przypadku gdy ostateczna sta!a si$ decyzja wydana przez pa(stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. § 11. Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej, o którym mowa w art. 235 § 5 Kodeksu pracy przesy!a si$ do Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w *odzi, po zako(czeniu post$powania maj"cego na celu ustalenie uszczerbku na zdrowiu lub niezdolno%ci do pracy w zwi"zku ze stwierdzon" chorob" zawodow" pracownika. § 12. Rozporz"dzenie wchodzi w #ycie po up!ywie 14 dni od dnia og!oszenia2).

PREZES RADY MINISTRÓW

2)

Niniejsze rozporz"dzenia by!o poprzedzone rozporz"dzeniem Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115), które zgodnie z art. 5 ustawy z dnia … o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. …) utraci!o moc z dniem … .

6

Za!"cznik do rozporz"dzenia Rady Ministrów z dnia

Wykaz chorób zawodowych Okres, w którym wyst#pienie udokumentowanych objawów chorobowych upowa$nia do rozpoznania

Choroby zawodowe

choroby zawodowej pomimo wcze"niejszego zako%czenia pracy w nara$eniu zawodowym

1 1.

2

Zatrucia ostre albo przewlek&e lub ich w przypadku zatru' ostrych - 3 dni, nast'pstwa wywo&ane przez substancje w przypadku zatru' przewlek!ych – w chemiczne:

zale#no%ci od rodzaju substancji

2.

Gor#czka metaliczna

3 dni

3.

Pylice p&uc:

1)

pylica krzemowa

nie okre%la si$

2)

pylica górników kopal( w$gla

nie okre%la si$

3)

pylico-gru&lica

nie okre%la si$

4)

pylica spawaczy

nie okre%la si$

5)

pylica azbestowa

nie okre%la si$

4.

Choroby op&ucnej lub osierdzia wywo&ane py&em azbestu:

1)

rozleg!e zgrubienia op!ucnej

nie okre%la si$

2)

rozleg!e blaszki op!ucnej lub osierdzia

nie okre%la si$

3)

wysi$k op!ucnowy

3 lata

5.

Przewlek&e oskrzeli,

obturacyjne które

spowodowa&o

zapalenie 1 rok trwa&e

upo"ledzenie sprawno"ci wentylacyjnej p&uc z obni$eniem nat'$onej obj'to"ci wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poni$ej 50 % warto"ci nale$nej, wywo&ane nara$eniem na py&y lub gazy dra$ni#ce, 7

je$eli

w

ostatnich

10

latach

pracy

zawodowej by&y przypadki stwierdzenia na

stanowisku

pracy

przekrocze%

odpowiednich normatywów higienicznych 1 rok

6.

Astma oskrzelowa

7.

Zewn#trzpochodne alergiczne zapalenie p'cherzyków p&ucnych:

1)

posta' ostra i podostra

1 rok

2)

posta' przewlek!a

3 lata

8.

Ostre uogólnione reakcje alergiczne

1 dzie(

9.

Byssinoza

1 rok

10.

Beryloza

nie okre%la si$

11.

Choroby p&uc wywo&ane py&em metali nie okre%la si$ twardych 1 rok

12.

Alergiczny nie$yt nosa

13.

Zapalenie obrz'kowe krtani o pod&o$u 1 rok alergicznym

14.

Przedziurawienie wywo&ane

nosa 2 lata

przegrody

substancjami

o

dzia&aniu

$r#cym lub dra$ni#cym 15.

Przewlek&e

choroby

spowodowane

narz#du

nadmiernym

g&osu

wysi&kiem

g&osowym, trwaj#cym co najmniej 15 lat: 1)

guzki g!osowe twarde

2)

wtórne

zmiany

2 lata przerostowe

fa!dów 2 lata

g!osowych 3)

niedow!ad

mi$%ni

napinaj"cych

przywodz"cych

fa!dy

i 2 lata

g!osowe

z

niedomykalno%ci" fonacyjn" g!o%ni i trwa!" dysfoni" 16.

Choroby

wywo&ane

dzia&aniem

promieniowania jonizuj#cego: 1)

ostra choroba popromienna uogólniona po 2 miesi"ce napromieniowaniu

ca!ego

cia!a

lub

8

przewa#aj"cej jego cz$%ci 2)

ostra choroba popromienna o charakterze 1 miesi"c zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej

3)

przewlek!e popromienne zapalenie skóry

nie okre%la si$

4)

przewlek!e uszkodzenie szpiku kostnego

3 lata

5)

za'ma popromienna

10 lat

6)

nowotwory

z!o%liwe

z indywidualnie, po oszacowaniu ryzyka

prawdopodobie(stwem

indukcji

przekraczaj"cym 10% 17.

Nowotwory

z&o"liwe

nast'pstwie

dzia&ania

wyst'puj#cych

w

w indywidualnie w zale#no%ci od okresu latencji

powsta&e

czynników nowotworu

"rodowisku

pracy,

uznanych za rakotwórcze u ludzi: 1)

rak p!uca, rak oskrzela

2)

mi$dzyb!oniak op!ucnej albo otrzewnej

3)

nowotwór uk!adu krwiotwórczego

4)

nowotwór skóry

5)

nowotwór p$cherza moczowego

6)

naczyniako-mi$sak w"troby

18.

Choroby skóry:

1)

alergiczne kontaktowe zapalenie skóry

5 lat

2)

kontaktowe zapalenie skóry z podra#nienia

1 miesi"c

3)

tr"dzik olejowy, smarowy lub chlorowy o 1 miesi"c rozleg!ym charakterze

4)

dro#d#akowe zapalenie skóry r"k u osób 1 miesi"c pracuj"cych w warunkach sprzyjaj"cych rozwojowi dro#d#aków chorobotwórczych

5)

grzybice skóry u osób stykaj"cych si$ z 1 miesi"c materia!em biologicznym pochodz"cym od zwierz"t

6)

pokrzywka kontaktowa

1 rok

7)

toksyczne zapalenie skóry z przebarwieniem 2 lata wywo!ane przez smary lub oleje 9

8)

liszaj

p!aski

kontaktowy

wywo!any 2 lata

odczynnikami stosowanymi w fotografii barwnej 9)

fotodermatozy zawodowe

10)

rozleg!e

szpec"ce

3 lata

odbarwienia

lub 3 lata

przebarwienia skóry albo inkrustacja skóry cz"stkami cia! obcych 19.

Przewlek&e

choroby

uk&adu

ruchu

wywo&ane sposobem wykonywania pracy: 1)

przewlek!e

zapalenie

%ci$gna

i

jego 1 rok

pochewki 2)

przewlek!e zapalenie kaletki maziowej

1 rok

3)

przewlek!e uszkodzenie !"kotki

1 rok

4)

przewlek!e uszkodzenie torebki stawowej

1 rok

5)

przewlek!e zapalenie oko!ostawowe barku

1 rok

6)

przewlek!e

zapalenie

nadk!ykcia

ko%ci 1 rok

ramiennej 7)

zm$czeniowe z!amanie ko%ci

1 rok

8)

martwica ko%ci nadgarstka

1 rok

20.

Przewlek&e choroby obwodowego uk&adu nerwowego

wywo&ane

sposobem

wykonywania pracy: 1)

zespó! cie%ni w obr$bie nadgarstka

1 rok

2)

zespó! rowka nerwu !okciowego

1 rok

21.

Obustronny trwa&y ubytek s&uchu typu 2 lata "limakowego

spowodowany

ha&asem,

wyra$ony podwy$szeniem progu s&uchu o wielko"ci co najmniej 45 dB w uchu lepiej s&ysz#cym,

obliczony

arytmetyczna

jako

dla

"rednia

cz'stotliwo"ci

audiometrycznych 1,2 i 3 kHz 22.

Zespó& wibracyjny:

1)

posta' naczyniowo-nerwowa

1 rok

2)

posta' kostno-stawowa

3 lata

10

3)

posta' mieszana: naczyniowo-nerwowa i 3 lata kostno-stawowa

23.

Choroby wywo&ane prac# w warunkach podwy$szonego

ci"nienia

atmosferycznego: 1)

choroba dekompresyjna

5 lat

2)

urazy ci%nieniowe

3 dni

3)

nast$pstwa

oddychania

mieszaninami 3 dni

gazowymi pod zwi$kszonym ci%nieniem 24

Choroby wywo&ane dzia&aniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia:

1)

udar cieplny albo jego nast$pstwa

1 rok

2)

wyczerpanie cieplne albo jego nast$pstwa

1 rok

3)

Odmroziny

1 rok

25.

Choroby uk&adu wzrokowego wywo&ane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi:

1)

alergiczne zapalenie spojówek

2)

ostre

zapalenie

spojówek

1 rok wywo!ane 1 dzie(

promieniowaniem nadfioletowym 3)

epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek 1 rok lub rogówki

4)

zwyrodnienie

rogówki

wywo!ane 3 lata

czynnikami dra#ni"cymi 5)

za'ma

wywo!ana

promieniowania

dzia!aniem 10 lat

podczerwonego

lub

d!ugofalowego nadfioletowego 6)

centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki 3 lata i naczyniówki wywo!ane krótkofalowym promieniowaniem

podczerwonym

lub

promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego

11

26.

Choroby zaka(ne lub paso$ytnicze albo ich nast'pstwa:

1)

wirusowe zapalenie w"troby

nie okre%la si$

2)

borelioza

nie okre%la si$

3)

gru&lica

nie okre%la si$

4)

bruceloza

nie okre%la si$

5)

pe!zakowica

nie okre%la si$

6)

zimnica

nie okre%la si$

7)

inne choroby zaka&ne lub paso#ytnicze

nie okre%la si$

12

Uzasadnienie Projekt rozporz"dzenia stanowi wykonanie upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 3-6 1

i § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.) i ma zast"pi' obowi"zuj"ce rozporz"dzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115). Trybuna! Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., P 23/07 (Dz. U. Nr 116, poz. 740) orzek! o niezgodno%ci: 1) art. 237 § 1 pkt 2 i 3 ustawy – Kodeks pracy w zakresie, w jakim nie okre%laj" wytycznych dotycz"cych tre%ci rozporz"dzenia, oraz 2) rozporz"dzenia w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach – z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocze%nie Trybuna! odroczy! utrat$ mocy przez ww. przepisy na 12 miesi$cy od dnia og!oszenia ww. wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, i# zarówno wskazane przepisy Kodeksu pracy jak i ww. rozporz"dzenie przestan" obowi"zywa' z dniem 3 lipca 2009 r. W celu realizacji wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego i zapobiegaj"c powstaniu luki w prawie przygotowano projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy (dalej K.p.) oraz o zmianie niektórych innych ustaw, nadaj"cy nowe brzmienie przepisowi upowa#niaj"cemu zawartemu w art. 237 § 1 K.p. Projektowana ustawa wprowadza równie# do K.p. zasadnicze rozwi"zania dotycz"ce problematyki chorób zawodowych, uregulowane do tej pory w ww. rozporz"dzeniu. Przygotowany projekt rozporz"dzenia w sprawie chorób zawodowych oparte zosta!o na rozwi"zaniach przyj$tych w obecnie obowi"zuj"cym rozporz"dzeniu w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach. Jednak odmiennie ni# w ww. rozporz"dzeniu, projekt nie b$dzie regulowa! kwestii stanowi"cych istotny element normy prawa materialnego, jak np. dotycz"cych definicji poj$cia „choroby zawodowej”, czy kszta!tuj"cych uprawnienia pracownika – przez wskazanie okoliczno%ci decyduj"cych o mo#liwo%ci rozpoznania choroby zawodowej, lecz tego rodzaju przepisy zostan" wprowadzone w nowym kszta!cie do K.p. W projektowanym rozporz"dzeniu nie przewiduje si$ równie# regulacji wskazuj"cej podmioty uprawnione do zag!oszenia podejrzenia choroby zawodowej, i jednocze%nie uzupe!nione zostaj" w tym zakresie przepisy zawarte w K.p. Dzia!anie to ma na celu przywrócenie 13

stanu zgodnego z Konstytucj" oraz zasadami poprawnej legislacji, gdy# jak zaznaczy! w wyroku Trybuna! Konstytucyjny, niedopuszczalne jest aby norma ustawowa rozszerzana by!a przez przepis rozporz"dzenia. Natomiast w projektowanym rozporz"dzeniu okre%la si$ nadal min. wykaz chorób zawodowych wraz z wymaganym okresem, w którym wyst"pienie udokumentowanych objawów chorobowych upowa#nia do rozpoznania choroby zawodowej, a tak#e procedur$ dotycz"c" zg!oszenia podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmioty w!a%ciwe do rozpoznawania chorób zawodowych. Nale#y

zauwa#y',

#e

zaprojektowany

wykaz

chorób

zawodowych,

zgodnie

z upowa#nieniem zawartym w art. 237 § 1 pkt 2 K.p., ma charakter zamkni$ty. Oznacza to zmian$ w stosunku do obowi"zuj"cego rozporz"dzenia, które wprowadza wykaz chorób zawodowych nadaj"c mu charakter pó!otwarty. Tym samym rozporz"dzenie wykracza poza zakres upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 2 K.p. stanowi"cego, i# Rada Ministrów okre%li wykaz chorób zawodowych. Za

przyj$ciem

w

projektowanym

rozporz"dzeniu

katalogu

zamkni$tego

chorób

zawodowych przemawia równie# sama praktyka, bowiem jak wskaza! S"d Najwy#szy w wyroku z dnia 5 kwietnia 2005 r., sygn. akt I UK 218/04: „Przy stwierdzeniu choroby zawodowej mo#e by' uwzgl$dniane jedynie dzia!anie substancji wymienionych w obowi"zuj"cych aktach wykonawczych wydanych z upowa#nienia przepisów Kodeksu pracy, a katalog chorób zawodowych nie mo#e by' poszerzony w drodze wnioskowa( z innych powszechnie obowi"zuj"cych przepisów prawa.”. W projektowanym rozporz"dzeniu Rada Ministrów wskazuje równie#, na podstawie upowa#nienia zawartego w art. 237 § 11 projektowanej nowelizacji K.p., instytut medycyny pracy, do którego pracodawca przesy!a zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej oraz termin, w którym ma ono by' przes!ane. W obecnym stanie prawnym obowi"zek przekazania takiego zawiadomienia nak!ada si$ na pracodawc$ w drodze rozporz"dzenia, co wydaje si$ by' niezgodnie z wyra#on" w art. 66 Konstytucji zasad", i# obowi"zki zwi"zane z bezpiecze(stwem i higien" pracy okre%la si$ w drodze ustawy. Ponadto obowi"zuj"ce rozporz"dzenie, reguluj"c ten obowi"zek w § 9 ust. 2, wykracza poza zakres upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 2 i 3 K.p. Projekt rozporz"dzenia jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Projektowane rozporz"dzenie nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotycz"cych sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia!alno"ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414), projekt rozporz"dzenia zosta! zamieszczony w

14

Biuletynie Informacji Publicznej Rz"dowego Centrum Legislacji. Nie zg!oszono uwag w trybie przewidzianym ww. ustaw". pr.: Oliwia Jokiel

OCENA SKUTKÓW REGULACJI I. Cel projektowanej ustawy Projekt rozporz"dzenia stanowi wykonanie upowa#nienia zawartego w art. 237 § 1 pkt 3-6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pó&n. zm.) i ma zast"pi' obowi"zuj"ce rozporz"dzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegó!owych zasad post$powania w sprawach zg!aszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów w!a%ciwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115). II. Podmioty, na które oddzia!uje projektowana ustawa Projektowane rozporz"dzenie stanowi funkcjonalne uzupe!nienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw i nie zmienia, co do istoty regulacji dotycz"cych problematyki chorób zawodowych w zwi"zku z tym projektowane regulacje b$d" oddzia!ywa!y na pracowników, by!ych pracowników oraz pracodawców w takim samym zakresie jak dotychczas. III. Wyniki konsultacji spo!ecznych Projekt rozporz"dzenia zosta! przekazany do konsultacji spo!ecznych z nast$puj"cymi podmiotami: Forum Zwi"zków Zawodowych, NSZZ „Solidarno%'”, NSZZ „Solidarno%' 80’, Ogólnopolskie Porozumienie Zwi"zków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Business Centre Club, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarz"dowych. Do projektu uwagi zg!osi! Zwi"zek Zawodowy NSZZ „Solidarno%'”. Uwagi te dotycz" nadania charakteru pó!otwartego „wykazowi chorób zawodowych”, który stanowi za!"cznik do niniejszego projektu rozporz"dzenia, a tak#e potrzeby dokonania zmiany w zakresie wymaganych okresów wyst"pienia udokumentowanych objawów chorobowych (kolumna II tabeli stanowi"cej za!"cznik). Przedmiotowy projekt b$dzie poddany dodatkowym konsultacjom spo!ecznym. Pozosta!e podmioty nie zg!osi!y uwag do projektowanego rozporz"dzenia. IV. Wp!yw regulacji na sektor finansów publicznych, w tym bud#et pa(stwa i bud#ety jednostek samorz"du terytorialnego 15

Wej%cie w #ycie projektowanych rozwi"za( nie b$dzie mia!o wp!ywu na sektor finansów publicznych, gdy# projektowane zmiany maj" jedynie na celu zapewnienie zgodno%ci przepisów reguluj"cych problematyk$ chorób zawodowych z zasadami konstytucyjnymi oraz ogólnie przyj$tymi zasadami poprawnej legislacji. V. Wp!yw regulacji na rynek pracy Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na rynek pracy. VI. Wp!yw regulacji na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%', w tym na funkcjonowanie przedsi$biorstw Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%'. VII. Wp!yw regulacji na sytuacj$ i rozwój regionalny Wej%cie w #ycie projektu rozporz"dzenia nie wp!ynie na sytuacj$ i rozwój regionalny.

05/09si

16

ig*rrnJ-2rlEg 17:B?

UD

I(OI.1ITETINTEGRECJI EURDPE

DLr BEI2E94'71?6

P . .E 1 l B i

TIRZAT)

KOIuITET U INTIiGRĄCJI s.UROPEJSKI EJ SEKRE'TAIŁZ KOMITETU INTEGRACJ I E UROPEIS KIEJ SErtRETĄlł .Z STANU [{i kuł uj D tlwgi cIetł ,bz

lŁĄhvnrlr Min.MD/ W$szewa- cinia/9 maja2009 r.

Pan Mociej Bcrclc Sekretsrz Rud1.MinigtrÓw

Opiniu tl zgodnoś ci z pra\Ycn Urrii Europejs|
Sł anown|,Pan ie M in Lstl,zc. W z.rvi.1ek u z przecJł ozxrrt1.ttr p*3ektern uslaw)' o zurjsnic UStau,5,* Korlcks pracy orazo zmranic rilcktorych irurych ustaw (pismo nr RM-10-68-09) pozwalarn sobic rvyduc nestę plują cą opiliię :

Projcktowana rcgutrcjs jest zgorlna z prawern tJnii Europcjskirj.

SEKNtr!-.:

.

JTNL

....,. .d,,.200!... llq I q |

_(\f

;l,l r Cr^1