1926

Druk nr 1926 Warszawa, 6 marca 2009 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni"ej podpisani pos!owie wnosz# projekt ustawy:

- o zapobie!eniu skutkom spo"ecznogospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych z"o!onych instrumentów pochodnych. Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upowa"niamy pana pos!a Stanis!awa Steca.

(-) (-) (-) (-) (-)

Witold Gintowt-Dziewa!towski; (-) Tadeusz Iwi$ski; (-) Ryszard Kalisz; Jan Kochanowski; (-) Janusz Kraso$; (-) Wac!aw Martyniuk; Krzysztof Matyjaszczyk; (-) Wojciech Olejniczak; (-) Wojciech Pomajda; Stanis!aw Rydzo$; (-) Stanis!aw Stec; (-) Jolanta Szymanek-Deresz; Jerzy Wenderlich; (-) Stanis!aw Wzi#tek; (-) Janusz Zemke.

Projekt USTAWA z dnia

2009 r.

o zapobie!eniu skutkom spo"eczno-gospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych z"o!onych instrumentów pochodnych Art. 1. Celem ustawy jest zapobie"enie negatywnym skutkom dla gospodarki i bud"etu pa$stwa, wynikaj#cym z wykonywania asymetrycznych umów o opcje walutowe. Art. 2. Przepisy ustawy maj# zastosowanie do zawartych mi%dzy przedsi%biorc#, w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dzia!alno&ci gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z pó'n. zm.) a firm# inwestycyjn#, w rozumieniu art. 3 pkt 33 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z pó'n. zm.), umów spe!niaj#cych !#cznie nast%puj#ce warunki: 1) zawieraj#ce asymetryczne, z!o"one instrumenty pochodne sk!adaj#ce si% jednocze&nie z opcji sprzeda"y (put) i kupna (call), o których mowa w § 3 pkt 7 rozporz#dzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegó!owych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. Nr 149, poz. 1674, z 2004 r. Nr 31, poz. 266, z 2005 r. Nr 256, poz. 2146 oraz z 2008 r. Nr 228, poz. 1508) o ró"nych nomina!ach, w których nomina! opcji kupna (call) jest wi%kszy od nomina!u sprzeda"y (put) lub asymetrycznie ukszta!towane warunki wygasania praw i obowi#zków stron umowy; 2) przy zawieraniu których naruszone zosta!y przez firm% inwestycyjn# obowi#zki informacyjne, okre&lone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/39/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (Dz. Urz. UE L 145 z 30.04.2004, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 7, str.263, z pó'n. zm.), w szczególno&ci art. 19 tej dyrektywy, - zwanych dalej „asymetrycznymi umowami o opcje walutowe”. Art. 3. Z dniem wej&cia w "ycie ustawy wstrzymuje si% wykonanie asymetrycznych umów o opcje walutowe. Art. 4. 1. Strony asymetrycznej umowy o opcje walutowe zobowi#zane s# do podj%cia negocjacji zmierzaj#cych do zawarcia ugody w sprawie zmiany postanowie$ umowy.

2. Z dniem zawarcia ugody realizacja umowy nast%puje na warunkach okre&lonych w ugodzie. Art. 5. 1. Je"eli w terminie w terminie trzech miesi%cy od dnia wej&cia w "ycie ustawy nie dojdzie do zawarcia ugody, przedsi%biorca mo"e, w terminie kolejnych 30 dni, odst#pi( od umowy o opcje walutowe, z zastrze"eniem art. 7. W razie wykonania prawa odst#pienia umow% uwa"a si% za niezawart#. 2. O&wiadczenie woli o odst#pieniu od umowy powinno by( z!o"one w formie pisemnej, pod rygorem niewa"no&ci, oraz zawiera( wskazanie rodzaju i sposobu naruszenia obowi#zków informacyjnych, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy. 3. W przypadku odst#pienia od asymetrycznej umowy o opcje walutowe strony zobowi#zane s# wy!#cznie do zwrotu kwot wyp!aconych w zwi#zku z realizacj# tej umowy. Art. 6. Wobec przedsi%biorcy, który podj#! czynno&ci okre&lone ustaw#: 1) nie stosuje si% art. 586 ustawy z dnia 15 wrze&nia 2000 r. - Kodeks spó!ek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz.1037, z pó'n. zm.) oraz 2) nie mo"e by( og!oszona upad!o&( d!u"nika albo 3) post%powanie upad!o&ciowe ulega zawieszeniu w przypadkach, w których wydano postanowienia o og!oszeniu upad!o&ci przed dniem wej&cia w "ycie ustawy, - do czasu zawarcia ugody dotycz#cej asymetrycznej umowy o opcje walutowe lub prawomocnego orzeczenia s#du Art. 7 Ustawa wchodzi w "ycie z dniem og!oszenia i znajduje zastosowanie do umów zawartych po dniu 31 pa'dziernika 2007 r. a przed dniem jej wej&cia w "ycie.

Uzasadnienie Celem projektowanej ustawy jest ograniczenie negatywnych skutków dla obywateli, gospodarki i bud"etu pa$stwa, wynikaj#cych z wykonywania asymetrycznych umów o opcje walutowe. Ustawa dotyczy umów z bankami lub firmami inwestycyjnymi, zawartych w wyniku dopuszczenia si% nieuczciwych praktyk, w których to umowach strony zosta!y nierównomiernie obci#"one ryzykiem inwestycyjnym w ten sposób, "e jedna strona ponosi!a ryzyko w nieograniczonym zakresie a ryzyko drugiej strony (banku, firmy inwestycyjnej) by!o ograniczone poprzez zastosowanie w tych umowach tzw. „barier wy!#czaj#cych”, które powodowa!y wyga&ni%cie zobowi#za$ po stronie banków. Projekt zak!ada podj%cie przez strony tych umów swoistego procesu „restrukturyzacyjnego”. Warto&ci# tej ustawy jest to, "e wprowadza ona niejako „obowi#zkowe skorzystanie” przez strony umów o opcje walutowe z funkcjonuj#cych ju", w ramach post%powania ugodowego, instytucji negocjacji, mediacji lub s#du polubownego, a je"eli nie zostan# one zako$czone sukcesem, daje prawo odst#pienia od zawartych umów. Umow% opcji walutowych, która jest umow# nienazwan# zawiera si% w celach zabezpieczaj#cych przed spadkiem lub wzrostem kursu walutowego. Mo"na jednak"e zawiera( j# równie" w celach spekulacyjnych, w oczekiwaniu na spadek lub wzrost kursu walutowego, pod warunkiem jednak, "e strony &wiadomie takie ryzyko podejmuj#. Jedn# z cech umów opcji jest asymetryczno&(, co nie znaczy - ra"#ca asymetryczno&(. Z regu!y ryzyko roz!o"one jest asymetrycznie pomi%dzy stronami umowy. Wystawca jest obarczony ryzykiem zmiany w przysz!o&ci sytuacji, która wp!ynie na decyzj% posiadacza opcji, o jej realizacji lub o nieskorzystaniu ze swego prawa. Nie oznacza to jednak, ze na prawn# i spo!eczn# aprobat% zas!uguje asymetryczno&( ra"#ca. Umowa opcji nie wyst%puje w obrocie gospodarczym powszechnie. Maj#c na uwadze jej z!o"on# konstrukcj% i charakter prawny, zawieraniu takiej umowy powinna towarzyszy( pe!na &wiadomo&( nie tylko potencjalnych korzy&ci, ale i strat. W tym celu konieczne jest rzetelne dzia!anie przede wszystkim informacyjne, firm inwestycyjnych i banków przy zawieraniu tych umów, poniewa" klienci traktuj# te instytucje jako profesjonalne instytucje zaufania publicznego. Klasyczna umowa opcji stanowi kontrakt, którego przedmiotem jest opcja jednej ze stron do kupna lub sprzeda"y pewnego instrumentu bazowego, po ustalonej przez strony cenie wykonania w okre&lonym momencie albo do okre&lonego momentu w przysz!o&ci, w zamian za zobowi#zanie si% drugiej strony (wystawcy opcji) do spe!nienia &wiadczenia w przysz!o&ci, nawet w sytuacji gdy taka czynno&( b%dzie dla niego niekorzystna. Umowy o opcje z ra"#co asymetrycznym ukszta!towaniem praw i obowi#zków stron, w tym z ograniczeniem ewentualnych strat wy!#cznie w stosunku do jednej strony umowy nabywcy instrumentu finansowego, w dodatku bez. poinformowania jej o ryzyku zwi#zanym z zaoferowanym z!o"onym instrumentem pochodnym, s# sprzeczne z natur# tego" stosunku prawnego. W okresie, gdy kurs z!otego umacnia! si%. przedsi%biorcy zawierali umowy (najcz%&ciej ramowe, umowy dodatkowe oraz umowy zabezpieczenia), na podstawie których banki zobowi#zywa!y si%, "e w okre&lonym z góry terminie odkupi# od nich okre&lon# kwot% np. euro, po z góry ustalonym kursie. W zamian za nabycie prawa "#dania od banku wykonania takiego obowi#zku, tzn. w zamian za wystawienie przez bank opcji put, przedsi%biorca zobowi#zany

by! do zap!aty na rzecz banku tzw. premii opcyjnej. W przypadku za& tzw. transakcji „zerokosztowych” przedsi%biorca w zamian za opcje put, wystawia( musia! na rzecz banku opcje call - tzn. daj#ce bankowi uprawnienie do "#dania, aby w okre&lonym z góry terminie przedsi%biorca sprzeda! na rzecz banku okre&lon# kwot% waluty po z góry ustalonym kursie. W sytuacji, gdy kurs z!otego by! mocny, a ustalony kurs wykonania opcji put by! wy"szy ni" kurs rynkowy, przedsi%biorca zarabia! na tej ró"nicy. Jednak"e w sytuacji, gdyby z!oty si% os!abi!, to bank wykonuje swoje prawa z opcji call i "#da od przedsi%biorcy sprzedawania mu danej waluty po kursie ni"szym od aktualnego kursu rynkowego. Tej drugiej sytuacji, tj. odwrócenia trendu i to w tak krótkim okresie i w tak wysokim stopniu, w momencie zawierania transakcji, przedsi%biorca nie móg! przewidzie(. Nale"y przy tym podkre&li(, ze zdecydowana wi%kszo&( operacji zosta!a uruchomiona w okresie drugiej po!owy lipca i pierwszej polowy sierpnia 2008 r., tj. w ko$cowej fazie wzrostu warto&ci polskiej waluty i krótko przed gwa!town# zmian# kursu. Rozmówcy telefonuj#cy do infolinii podnosili kwesti% nadu"ycia ich zaufania przez instytucje zaufania publicznego, za jak# powszechnie uwa"a si% bank i wiarygodno&( prognoz kursów walutowych. Jak podawali telefonuj#cy, traktowali oni przedstawicieli banków jak swoich doradców, na podstawie zaufania, które zdobyli u nich obs!uguj#c ich kompleksowo w ci#gu ostatnich lat. w tym w kwestiach dotycz#cych kredytów. Przy oferowaniu instrumentów banki wykorzysta!y m.in. wy!#cznie zabezpieczaj#cy charakter opcji put w okresie przedstawiania korzy&ci z opcji jako instrumentów do zarz#dzania ryzykiem, niewiedz% klientów, po&piech towarzysz#cy zawieraniu transakcji, t!umaczony szybkimi zmianami kursów, wiar% klientów w rzetelne przygotowywanie umów przez banki jako instytucje zaufania publicznego, w dodatku podlegaj#ce centralnemu nadzorowi. Tego typu praktyki stosowane przez instytucje zaufania publicznego nie mog# znajdowa( si% pod ochron# pa$stwa i prawa. Z bie"#cych informacji wynika, "e aktualnie !#czna negatywna wycena transakcji opcyjnych mo"e wynosi( ok. 15 mld z!. Szacowana w ten sposób skala problemu powoduje, "e obecnie jest to jedno z najwi%kszych zagro"e$ dla stabilno&ci polskiej gospodarki, w szczególno&ci dla ma!ych i &rednich przedsi%biorstw eksportowych, z których wiele ju" z!o"y!o wnioski o og!oszenie upad!o&ci, co zg!oszono w trakcie infolinii. Przedsi%biorcy ci, cz%sto pomimo ogólnie dobrej sytuacji finansowej i konkurencyjnej pozycji na rynku, zmuszeni s# do sk!adania wniosków o og!oszenie upad!o&ci ze wzgl%du na skal% „zobowi#za$ opcyjnych”. Zawarte bowiem transakcje bowiem, zamiast ogranicza( ryzyko rynkowe wynikaj#ce z prowadzonej dzia!alno&ci podstawowej, s# obecnie 'ród!em, cz%sto g!ównym 'ród!em, generowanych strat przedsi%biorstw powoduj#cych zagro"enie ich p!ynno&ci finansowej. Pogarszaj#ca si% sytuacja ekonomiczno - finansowa przedsi%biorców, w tym ich upad!o&ci powoduj# znacz#ce ograniczenia wp!ywów podatkowych do bud"etu pa$stwa, zarówno w zakresie wp!ywów z OT, PIT i VAT, jak i sk!adek do ZUS. Z bud"etu pa$stwa finansowane te" b%d# sk!adki zdrowotne pracowników, którzy utrac# prac%. Z tego powodu wzro&nie równie" bezrobocie i w konsekwencji nast#pi wzrost zapotrzebowania na zasi!ki dla bezrobotnych. Sytuacja ta stanowi zagro"enie dla gospodarki polskiej. Nieuniknione s# równie" negatywne skutki spo!eczne. Wraz z os!abianiem si% kursu z!otego, straty przedsi%biorców, w wyniku realizacji opcji typu call, narastaj# lawinowo. Nale"y przy tym zwróci( uwag%, "e umowy przewiduj# najcz%&ciej jednoczesne ograniczenie ewentualnych korzy&ci przedsi%biorców na wypadek wzmacniania si% z!otego wzgl%dem waluty obcej, natomiast brak takiego ograniczenia dla korzy&ci

banków. Przy tym potencjalne zyski przedsi%biorców s# niewielkie, a ich straty nieograniczone. Umowy zawiera!y ponadto asymetryczne z!o"one instrumenty pochodne sk!adaj#ce si% jednocze&nie z opcji put i call o ró"nych nomina!ach. Konsekwencj# tego typu rozwi#za$ by!o ra"#co asymetryczne ukszta!towanie ryzyka kontraktowego mi%dzy stronami tych umów. W zwi#zku z powy"szym, nale"y stwierdzi(, "e wystawianie przez przedsi%biorców opcji call nie zabezpiecza!o ich przed ryzykiem kursowym. Podkre&li( nale"y, "e brak jest uzasadnienia ekonomicznego dla oferowania przez banki opcji put i call, je"eli analizy bankowe wskazywa!yby, "e kurs z!otego b%dzie si% umacnia!. Uzasadnione raczej wydaje si% twierdzenie, "e bank zak!ada! przysz!e os!abienie z!otego. Tylko tym mo"na uzasadnia( kompensowania kosztu opcji put opcj# call. Transakcje odznacza!y si% równie" ra"#c# asymetri# w ukszta!towaniu praw i obowi#zków stron. Zawiera!y one dodatkowe warunki, zgodnie z którymi wszelkie prawa i obowi#zki stron wygasa!y np. przy okre&lonym wy!#czaj#cym realizacj% umowy kursie z!otego, po okre&lonej liczbie wyp!at z tytu!u rozlicze$ dokonywanych przez bank na rzecz przedsi%biorcy lub po uzyskaniu przez przedsi%biorc% okre&lonej, górnej kwoty wyp!at. Nie przewidziano analogicznego warunku pozwalaj#cego na wy!#czenie si% struktury dla sytuacji odwrotnej - tzn. ponoszenia przez przedsi%biorc% strat z tytu!u rozlicze$ opcji. Oznacza to ze potencjalne zyski przedsi%biorcy z tytu!u rozlicze$ s# ograniczone, przy jednoczesnym braku limitu ponoszonych strat. Dodatkowo, warunki umowy zak!ada!y, w przypadku opcji call sta!e, post%puj#ce obni"anie kursu umownego, co powodowa!o rosn#c# w czasie ró"nic% mi%dzy kursem z umowy a kursem rynkowym, generuj#c dodatkowe straty dla przedsi%biorcy. Z regu!y te" ustalano w nich nomina! wystawianych opcji call w oderwaniu od planowanych przychodów w okre&lonej walucie, niekiedy na poziomie wielokrotnie wy"szym ni" poziom zak!adanych przychodów danego przedsi%biorcy. Sprzedawany przedsi%biorcom produkt finansowy przesta! by( instrumentem o charakterze zabezpieczaj#cym, a sta! si% narz%dziem spekulacyjnym, generuj#cym nieproporcjonalnie dla tego przedsi%biorcy zwi%kszone ryzyko poniesienia strat. Projekt ustawy nie narusza zasady ochrony s!usznie nabytych praw stron umów, poniewa" z jednej z strony trudno uzna( za s!uszne prawa uzyskane w wyniku zawarcia umowy z klientem, którego firma inwestycyjna lub bank nie poinformowa!y nale"ycie o potencjalnych skutkach, z drugiej strony instytucje te nie zosta!y pozbawione prawa do s#du w celu udowodnienia swoich racji. Projekt ustawy staje natomiast na stra"y s!usznych praw klientów banków i firm inwestycyjnych, którzy mieli zamiar zawarcia umowy o opcje walutowe w celu zabezpieczenia si% przed ryzykiem walutowym, a w wyniku nierzetelnego poinformowania o warunkach umowy, zawarli umowy ra"#co asymetryczne, przewiduj#ce ich nieograniczone ryzyko, tj. niezgodne z istot# (w!a&ciwo&ci#, natur#) tego" stosunku, bez pe!nej &wiadomo&ci. Obecnie obowi#zuj#ce prawo pozwala na rozstrzygni%cie sporu na drodze s#dowej, w szczególno&ci z uwzgl%dnieniem przepisów Kodeksu cywilnego o b!%dzie (art. 84), w tym b!%du wywo!anego podst%pnie (art. 86). o wyzysku (art. 388). czy te" o nadzwyczajne) zmianie okoliczno&ci. W przypadku post%powa$ s#dowych przedsi%biorcy znajduj# si% jednak na gorszej pozycji ni" banki, które w wi%kszo&ci przypadków zabezpieczy!y umowy o opcje walutowe oraz dysponuj# mo"liwo&ci# wystawienia bankowych tytu!ów egzekucyjnych lub te" nakazów zap!aty. Przedsi%biorca, który zdecyduje si% na skierowanie sprawy do s#du musi z!o"y( wniosek do s#du o wydanie zakazu wykonywania przez bank praw z umowy. W czasie oczekiwania na rozstrzygni%cie s#du bank, realizuj#c swoje prawa, czy to na podstawie bankowego tytu!u egzekucyjnego, czy tez nakazu zap!aty, mo"e doprowadzi( przedsi%biorc% do upad!o&ci. Obecnie obowi#zuj#ce regulacje okazuj# si% zatem niewystarczaj#ce do rozwi#zania przedmiotowego problemu.

Przepisy projektowanej ustawy maj# zastosowanie do asymetrycznych z!o"onych umów o opcje walutowe, zawartych po dniu 31 pa'dziernika 2007 r. na skutek nieuczciwych praktyk firmy inwestycyjnej lub banku. Najpó'niej 1 listopada 2007 r. w porz#dku prawnym ka"dego kraju Unii Europejskiej powinny obowi#zywa(, okre&lone w dyrektywie MiFID, po uprzedniej ich implementacji, m.in. podwy"szone standardy informacyjne jakie powinny stosowa( firmy inwestycyjne wobec swoich klientów. Podmiot, który b%dzie chcia! skorzysta( z regulacji wynikaj#cych z ustawy b%dzie musia! z!o"y( drugiej stronie umowy stosowne o&wiadczenie, w terminie 30 dni od dnia wej&cia w "ycie ustawy. Z!o"enie tego o&wiadczenie spowoduje kilka skutków: 1) wstrzymane zostanie wykonywanie umów o opcje walutowe; zapis ten daje szans% na postawienie przedsi%biorców na równoprawnych pozycjach w sporze z bankami, 2) strony umów zostan# zobowi#zane do podj%cia dzia!a$ zmierzaj#cych do ugody, 3) nie b%dzie mog!a by( og!oszona upad!o&( podmiotu, który zawar! umow% o opcje walutowe oraz zawieszone zostanie prowadzone post%powanie egzekucyjne, 4) prowadzone post%powania o og!oszenia upad!o&ci - zostan# zawieszone. Je"eli jedna ze stron z!o"y stosowne o&wiadczenie, strony umowy o opcje walutowe zobowi#zane b%d# do podj%cia dzia!a$ zmierzaj#cych do zawarcia ugody. B%d# one mog!y wybra( jeden z trzech proponowanych wariantów dochodzenia do ugody: 1) negocjacje, 2) mediacje, 3) poddanie sporu pod s#d polubowny przy KNF. Ustawa przewiduje mo"liwo&( odst#pienia od umowy o opcje walutowe, ale dopiero w sytuacji gdy od dnia z!o"enia o&wiadczenia o korzystaniu z uprawnie$ przewidzianych w ustawie min# cztery miesi#ce i nie dojdzie w tym czasie do zawarcia ugody albo s#d polubowny nie wyda rozstrzygni%cia. Wprowadzenie rozwi#zania polegaj#cego na ustawowym prawie stron do odst#pienia od umowy wywiera( b%dzie skutek ex tunc, tj. stwarza( b%dzie taki stan prawny jakby umowa nie zosta!a w ogóle zawarta. Strony zobowi#zane b%d# zwróci( sobie nawzajem wy!#cznie kwoty wyp!acone w zwi#zku z realizacj# umowy o opcje walutowe. Ewentualny spór wynikaj#cy ze z!o"enia o&wiadczenia o odst#pieniu od umowy b%dzie móg! by( rozstrzygany przez s#d powszechny. Projekt ustawy pozwala na odst#pienie od zawartych juz umów uzasadniona jest faktem, "e z ko$cem pa'dziernika 2007 r. up!yn#! termin, od którego w krajowym porz#dku prawnym powinny obowi#zywa( postanowienia wspomnianej dyrektywy. Ustawodawca przy tym nie b%dzie stosunku kszta!towa! dowolnie, a odnosi! go do prawa krajowego i unijnego. Projekt ustawy nie dotyczy wszelkich umów o opcje walutowe, a jedynie zdefiniowanych w ustawie z!o"onych umów asymetrycznych. Przez tak# umow% rozumie si% z!o"on# umow% opcji walutowych, w wyniku której strony umowy zosta!y nierównomiernie obci#"one ryzykiem, w ten sposób, "e jedna strona ponosi ryzyko w ograniczonym zakresie a ryzyko drugiej strony jest nieograniczone, w szczególno&ci przez: 1) wprowadzenie do z!o"onej umowy opcji walutowych postanowie$, na mocy których umowa ta wygasa w przypadku osi#gni%cia przez jedn# ze stron tej umowy okre&lonego zysku z tytu!u tej umowy, lub

2) wprowadzenie do z!o"onej umowy opcji walutowych postanowie$, na mocy których umowa ta wygasa w przypadku spadku kursu waluty opcji poni"ej kursu waluty okre&lonego w tej umowie dla tego celu, lub 3) wprowadzenie do z!o"onej umowy opcji walutowych postanowie$, na mocy których umowa ta wygasa przed up!ywem terminu na który zosta!a zawarta w przypadku jednokrotnego lub wielokrotnego skorzystania przez nabywc% opcji sprzeda"y z prawa sprzeda"y waluty opcji. Dodatkowym warunkiem uprawniaj#cym do skorzystania z projektowanej ustawy jest zawarcie umowy w wyniku nieuczciwych praktyk. Polegaj# one w szczególno&ci na: 1) przekazywaniu podmiotowi, któremu oferowany jest instrument finansowy, nierzetelnych lub budz#cych w#tpliwo&ci informacji dotycz#cych oferowanych instrumentów finansowych, 2) wprowadzeniu w b!#d, w szczególno&ci przez stosowanie w oferowanych instrumentach finansowych niezrozumia!ej terminologii, nic maj#cej odniesienia do charakteru oferowanych instrumentów finansowych oraz rozbie"nej z powszechnie stosowan# w praktyce. 3) niedostarczeniu podmiotowi, któremu oferowany jest instrument finansowy, kompleksowych informacji o: a) banku lub firmie inwestycyjnej i us!ugach przez nie &wiadczonych, b) instrumentach finansowych oraz proponowanych strategiach inwestycyjnych, w tym o wytycznych oraz ostrze"eniach o ryzyku zwi#zanym z inwestycjami w takie instrumenty lub odnosz#cym si% do poszczególnych strategii inwestycyjnych, c) podmiotach realizuj#cych zlecenia, d) kosztach i op!atach, - przy czym informacje te powinny by( skonstruowane w taki sposób, aby adresaci tych informacji mogli zrozumie( charakter oraz ryzyko zwi#zane z okre&lonym rodzajem oferowanego instrumentu finansowego, a co za tym idzie, by mogli podj#( &wiadome decyzje inwestycyjne; 4) nieuzyskaniu od podmiotu, któremu oferowany jest instrument finansowy niezb%dnych informacji dotycz#cych jego wiedzy i do&wiadczenia w dziedzinie inwestycji odpowiedniej do okre&lonego rodzaju produktu czy us!ugi, jego sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych, tak aby firma inwestycyjna lub bank mog!y poleci( temu podmiotowi odpowiednie dla niego us!ugi inwestycyjne i instrumenty finansowe. Projekt nie zosta! poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. Regulaminu Sejmu, jest zgodny z prawem Unii Europejskiej i nie spowoduje dodatkowych obci#"e$ dla bud"etu pa$stwa.

Warszawa, 23 marca 2009 r.

BAS – WAL – 489/09

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie zgodno$ci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o zapobie!eniu skutkom spo"eczno-gospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych z"o!onych instrumentów pochodnych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Stanis"aw Stec) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa!y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zmianami) sporz#dza si% nast%puj#c# opini%:

1. Przedmiot projektu ustawy Celem projektowanej ustawy ma by( zapobie"enie skutkom dla gospodarki i bud"etu pa$stwa, wynikaj#cym z wykonywania asymetrycznych umów o opcje walutowe (art. 1 projektu), zdefiniowanych w art. 2 projektu. Projekt zak!ada, "e z dniem wej&cia w "ycie ustawy wstrzymuje si% wykonanie asymetrycznych umów o opcje walutowe. Strony takich umów b%d# zobowi#zane do podj%cia negocjacji zmierzaj#cych do zawarcia ugody w sprawie postanowie$ umowy, a nast%pnie jej realizacji na warunkach okre&lonych w ugodzie (art. 4 projektu). W przypadku niezawarcia ugody w terminie 3 miesi%cy od daty wej&cia w "ycie ustawy przedsi%biorcy s!u"y( b%dzie jednostronne prawo odst#pienia od umowy o opcje walutowe. W takim przypadku umow% uwa"a si% za niezawart#, a strony dokonaj# zwrotu wyp!aconych na podstawie umowy kwot (art. 5 projektu). Ponadto projekt przewiduje, "e wobec przedsi%biorcy, który podj#! czynno&ci okre&lone ustaw# nie stosuje si% przepisów dotycz#cych og!oszenia upad!o&ci d!u"nika, a post%powanie upad!o&ciowe ulega zawieszeniu w przypadkach, w których wydano postanowienie o og!oszeniu upad!o&ci przed dniem wej&cia w "ycie ustawy (art. 6 projektu).

Ustawa ma wej&( w "ycie z dniem og!oszenia i ma by( stosowana do umów zawartych po dniu 31 pa'dziernika 2007 r. przed dniem jej wej&cia w "ycie. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj%tej projektem Projekt ustawy obejmuje materie regulowane prawem pierwotnym UE w zakresie dotycz#cym swobody przep!ywu kapita!u – art. 56-60 Traktatu ustanawiaj#cego Wspólnot% Europejsk# (TWE). 3. Analiza przepisów projektu pod k#tem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej Przepisy ustawy maj# by( stosowane do umów, których stronami s#, z jednej strony przedsi%biorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dzia!alno&ci gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, ze zmianami), czyli osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieb%d#ce osobami prawnymi, którym odr%bna ustawa przyznaje zdolno&( prawn# – wykonuj#ce we w!asnym imieniu dzia!alno&( gospodarcz#, za& z drugiej firmy inwestycyjne w rozumieniu art. 3 pkt 33 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, ze zmianami), czyli domy maklerskie, banki prowadz#ce dzia!alno&( maklersk#, zagraniczne firmy inwestycyjne prowadz#ce dzia!alno&( maklersk# na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczne osoby prawne z siedzibami na terytorium pa$stw nale"#cych do OECD lub WTO, prowadz#ce na terytorium RP dzia!alno&( maklersk#. Poj%cie zagranicznej firmy inwestycyjnej w rozumieniu art. 3 pkt 32 ustawy o obrocie instytucjami finansowymi obejmuje osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadaj#ce osobowo&ci prawnej z siedzib# na terytorium innego ni" Polska pa$stwa cz!onkowskiego UE, a w przypadku gdy przepisy danego pa$stwa nie wymagaj# ustanowienia siedziby – z central# na terytorium innego pa$stwa cz!onkowskiego UE, albo osoby fizyczne z miejscem zamieszkania na terytorium innego ni" Polska pa$stwa cz!onkowskiego, prowadz#ce na podstawie zezwolenia w!a&ciwego organu nadzoru dzia!alno&( maklersk# na terytorium innego pa$stwa cz!onkowskiego, jak równie" zagraniczne instytucje kredytowe. Stron# takiej umowy mo"e by( równie" bank wykonuj#cy bez zezwolenia niektóre czynno&ci maklerskie. Proponowana regulacja dotyczy wszystkich umów zawartych w okresie wskazanym w projekcie i nie jest uzale"niona od wyst#pienia u strony umowy "adnego szczególnego czynnika. Zgodnie z art. 56 TWE zakazane s# wszelkie ograniczenia w przep!ywie kapita!u mi%dzy pa$stwami cz!onkowskimi UE oraz mi%dzy pa$stwami cz!onkowskimi a pa$stwami trzecimi. Przepis ten wywiera skutek bezpo&redni, co zosta!o potwierdzone przez Trybuna! Sprawiedliwo&ci w wyroku z dnia 14 grudnia 1995 r. w sprawach po!#czonych C-163, 165 oraz 250/94 Sanz de Lera (ECR z 1995 r., str. I-4821, pkt 41-47). Oznacza to, "e jednostki posiadaj# 2

prawa wynikaj#ce bezpo&rednio z tego przepisu, za& instytucje s#dowe pa$stw cz!onkowskich s# zobowi#zane do ochrony tych praw. Swoboda przep!ywu kapita!u nie odnosi si% wy!#cznie do przep!ywów kapita!owych z udzia!em pa$stw cz!onkowskich, ale obejmuje równie" przep!ywy mi%dzy podmiotami dzia!aj#cymi na obszarze pa$stw cz!onkowskich (wyrok Trybuna!u w sprawie C-464/98 Westdeutsche Landesbank Girocentrale, ECR z 2001 r., str. I-173). Postanowienia TWE nie definiuj# poj%cia przep!ywu kapita!u pozostawiaj#c tym samym swobod% oceny konkretnych dzia!a$ Trybuna!owi Sprawiedliwo&ci. Z orzecznictwa Trybuna!u wynika cz%ste odniesienie do postanowie$ dyrektywy Rady 88/361/EWG z dnia 24 czerwca 1988 r. w sprawie wykonania art. 67 Traktatu1 (Dz. Urz. WE L 178, str. 5; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 10, t. 1, str. 10). aczkolwiek, co sam Trybuna! przyzna!, lista rodzajów przep!ywów kapita!u okre&lona w tej dyrektywie nie jest wyczerpuj#ca 2 . Dyrektywa obejmuje m.in. przep!ywy kapita!u dokonywane w zwi#zku z operacjami odnosz#cymi si% do papierów warto&ciowych i innych instrumentów b%d#cych przedmiotem obrotu na rynku pieni%"nym. Ze wzgl%du na charakter umów dotycz#cych opcji walutowych (instrumentu rynku finansowego) mieszcz# si% one w kategorii zobowi#za$ obj%tych swobod# przep!ywu kapita!u. Zgodnie z orzecznictwem Trybuna!u Sprawiedliwo&ci przepisy prawa krajowego pa$stw cz!onkowskich, je"eli zniech%caj# inwestorów z innych pa$stw cz!onkowskich do dokonywania inwestycji, s# niezgodne z zasad# swobody przep!ywu kapita!u. Poj%cie inwestycji jest rozumiane bardzo szeroko i obejmuje wszystko, co jest zwi#zane z poj%ciem przep!ywu kapita!u. Swoboda przep!ywu kapita!u obejmuje prawo do dokonania inwestycji na terytorium innego pa$stwa cz!onkowskiego, co w przypadku umów okre&lonych w projekcie, oznacza prawo do zawarcia i wykonania umowy oraz dokonywania zwi#zanych z ni# p!atno&ci. Przedmiot umowy, jakim jest „opcja walutowa”, nie jest wy!#czony z zakresu stosowania swobody przep!ywu kapita!u. Wej&cie w "ycie projektowanej ustawy b%dzie stanowi!o ingerencj% pa$stwa w swobodny proces inwestycyjny b%d#cy realizacj# swobody przep!ywu kapita!u. Obowi#zuj#ce w momencie zawierania umów przepisy nie zakazywa!y dokonywania takich inwestycji ani przez podmioty krajowe, ani te" przez podmioty pochodz#ce z innych pa$stw cz!onkowskich. Proponowana ustawa daje mo"liwo&( odst#pienia od umowy ka"demu przedsi%biorcy, który jest stron# umowy okre&lonej w art. 2 projektu, niezale"nie od zaistnia!ych czynników. Wej&cie w "ycie projektowanej ustawy spowoduje brak mo"liwo&ci wykonania okre&lonej w niej kategorii umów przez inwestorów, a wi%c niemo"no&( dokonania przez nich inwestycji, a co za tym idzie powstanie bariera dla swobodnego przep!ywu kapita!u. Zaistnienie takiej sytuacji b%dzie stanowi!o naruszenie art. 56 TWE. 1 2

Obecnie art. 56 TWE. Patrz np. sprawa C-222/97 Trummer and Mayer, ECR z 1999r., str. I-1661

3

Swoboda przep!ywu kapita!u nie jest swobod# bezwzgl%dn#, co oznacza, "e w okre&lonych przypadkach dopuszczalne s# jej ograniczenia. Ograniczenia te wynikaj# przede wszystkim z postanowie$ samego art. 58 TWE, a tak"e z interpretacji przepisów tego artyku!u dokonanych przez Trybuna! Sprawiedliwo&ci. Dotycz# one: zapobiegania naruszenia prawa podatkowego, zapobiegania naruszeniu prawa dotycz#cego nadzoru nad instytucjami finansowymi, deklaracji dla celów informacji administracyjnej lub statystycznej, porz#dku publicznego i bezpiecze$stwa publicznego, a tak"e szczegó!owych zagadnie$ wynikaj#cych z indywidualnej oceny dokonanej przez Trybuna! w konkretnych sprawach. Zgodnie z orzecznictwem Trybuna!u &rodki ograniczaj#ce swobod% musz#: wynika( z zastosowania art. 58 ust. 1 TWE lub by( podyktowane ochron# nadrz%dnego interesu publicznego, mie( charakter niedyskryminacyjny, by( adekwatne do celu, jaki ma by( osi#gni%ty oraz by( proporcjonalne do zamierzonego celu. W przypadku projektu nale"y stwierdzi(, "e nie spe!nia on "adnej z przes!anek przewidzianych w art. 58 ust. 1 TWE. Nale"y zatem, w oparciu o dotychczasowe orzecznictwo zbada(, czy istnieje nadrz%dny interes publiczny usprawiedliwiaj#cy wprowadzenie &rodków naruszaj#cych zasad% swobody przep!ywu kapita!u. Zgodnie z orzecznictwem Trybuna!u poj%cie interesu publicznego, który usprawiedliwia ograniczenie zasady swobody przep!ywu kapita!u musi by( interpretowane &ci&le i nie mo"e by( wynikiem jednostronnej interpretacji pa$stwa cz!onkowskiego niezale"nej od kontroli instytucji Wspólnoty (tak w sprawach po!#czonych C-282 i 283/04 Komisja przeciwko Holandii, ECR z 2006 r., str. I-9141). Jak ju" stwierdzono powy"ej projektowana ingerencja pa$stwa uniemo"liwiaj#ca wykonanie okre&lonej kategorii zawartych umów opcyjnych stanowi &rodek ograniczaj#cy swobod% przep!ywu kapita!u. Analizuj#c projekt nale"y stwierdzi(, "e nie zawiera on postanowie$ mog#cych stanowi( dyskryminacj% podmiotów pochodz#cych z innych ni" Polska pa$stw cz!onkowskich. Natomiast nie spe!nia on kryterium adekwatno&ci, co oznacza, "e nie jest w!a&ciwy ze wzgl%du na cel, który ma osi#gn#(. Przedstawione uzasadnienie do projektu wskazuje na wzgl%dy gospodarcze, które maj# le"e( u podstaw projektowanej regulacji (potencjalne straty przedsi%biorców polskich o nieznanej jeszcze wysoko&ci i ich wp!yw na gospodark%), a zatem to one mia!yby by( nadrz%dnym wymogiem interesu publicznego, który mia!by usprawiedliwia( naruszenie swobody traktatowej. Dotychczasowe orzecznictwo Trybuna!u Sprawiedliwo&ci wskazuje, "e pa$stwo cz!onkowskie nie mo"e powo!ywa( si% na cele ekonomiczne dla usprawiedliwienia ograniczenia swobód okre&lonych w Traktacie (tak w sprawie C-484/93 Svensson przeciwko Ministre du Logement et de’l Urbanisme, ECR z 1995 r., str. I-3955, pkt 15 oraz w sprawie C-288/89 Gouda przeciwko Commissariaat voor de Media, ECR z 1991 r., str. I-4007, pkt 11). Bior#c pod uwag% wskazane orzecznictwo nale"y uzna(, "e przywo!ane uzasadnienie dla wprowadzenia projektowanych przepisów nie 4

mo"e zosta( zakwalifikowane do kategorii uzasadnionego interesu publicznego, który usprawiedliwia!by ograniczenie swobody przep!ywu kapita!u w przypadku projektowanej ustawy. Projekt nie spe!nia zatem warunku adekwatno&ci stosowanych &rodków. 4. Konkluzje Poselski projekt ustawy o zapobie"eniu skutkom spo!ecznogospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych z!o"onych instrumentów pochodnych jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego i Mi"dzynarodowego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski

Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, kapita!, p!atno#ci, przedsi"biorca

5

Warszawa, 23 marca 2009 r. BAS – WAL – 490/09

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie, czy poselski projekt ustawy o zapobie!eniu skutkom spo"ecznogospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu niektórych z"o!onych instrumentów pochodnych (przedstawiciel wnioskodawców: pose" Stanis"aw Stec) jest projektem ustawy wykonuj#cej prawo Unii Europejskiej Celem ustawy ma by( zapobie"enie skutkom dla gospodarki i bud"etu pa$stwa, wynikaj#cym z wykonywania asymetrycznych umów o opcje walutowe (art. 1 projektu), zdefiniowanych w art. 2 projektu. Projekt zak!ada, "e z dniem wej&cia w "ycie ustawy wstrzymuje si% wykonanie asymetrycznych umów o opcje walutowe. Strony takich umów b%d# zobowi#zane do podj%cia negocjacji zmierzaj#cych do zawarcia ugody w sprawie postanowie$ umowy, a nast%pnie jej realizacji na warunkach okre&lonych w ugodzie (art. 4 projektu). W przypadku niezawarcia ugody w terminie 3 miesi%cy od daty wej&cia w "ycie ustawy przedsi%biorcy s!u"y( b%dzie jednostronne prawo odst#pienia od umowy o opcje walutowe. W takim przypadku umow% uwa"a si% za niezawart#, a strony dokonaj# zwrotu wyp!aconych na podstawie umowy kwot (art. 5 projektu). Ponadto projekt przewiduje, "e wobec przedsi%biorcy, który podj#! czynno&ci okre&lone ustaw# nie stosuje si% przepisów dotycz#cych og!oszenia upad!o&ci d!u"nika, a post%powanie upad!o&ciowe ulega zawieszeniu w przypadkach, w których wydano postanowienie o og!oszeniu upad!o&ci przed dniem wej&cia w "ycie ustawy (art. 6 projektu). Ustawa ma wej&( w "ycie z dniem og!oszenia i ma by( stosowana do umów zawartych po dniu 31 pa'dziernika 2007 r. przed dniem jej wej&cia w "ycie.

Projekt ustawy nie wykonuje "adnego przepisu prawa Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zapobie"eniu skutkom spo!eczno-gospodarczym zwi#zanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych z!o"onych instrumentów pochodnych nie jest projektem ustawy wykonuj#cej prawo Unii Europejskiej. Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego i Mi"dzynarodowego Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha! Królikowski Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, kapita!, p!atno#ci, przedsi"biorca

2

SEJ\T Rl l r ( , / \ I ' O\ t Ol . l l f J l OLqKl l - : T

Warszawa,dnia

,. f L k*i.rniu:ooo

KorrisjaUstaqodawcza

UsT.00- ił

/09

Pan

Bronisł au' Kol{oRowsru Marszał eksejmu IŁeczypospolit€ j Polskiej

SZanownyPanio Marszał ku

Prfś kazuję przIę te n3 posieczeniu \

dniu ]6 krvietnia 2009 r'

opinic KoIlisji

Llstawodawczej: rv sprart'ie poselskiego projektu Llst'Lrv\, o ochronie przed nicuczciw1ł ni }rraklykxlni w obrocieniektór}mlizł o on}'miinstrumentirlnifinansow}Ąni, . rv sprarvic poselskiego projcktu usta\ł 'yo uregulowaniunieklórych stosunkó\ł 'pra$nych dotyczącychopcji walulowych i zmianie innych usta\ł .' . rv sprawie poselskiego projcktu us|a\\,'yo zapobie eniuskutkom społ ęczno-gospodarczyn f\\'Iąza]r)mz rvprowadzcniemdo obloll'j gospodarczegoniektórych zł oŹonychinstrumenlów pochodnvch.

PrzervodniczącyKomisJi

OPINIA nr 281 Komisji Us(alroda$czei

l skieBo projektu usta\r]" rt spra.lriepos€ do zrviązanymz wpro\ł 'adfeniem o zapobie eniuskutkom spoleczno-gospodarczym ir!strum€n tólYpocbodnych zloź onych niektór'Ych obrotugospodarc2Ć go

pr2}jętana posiedzeniu 2009r' \\,dniu 16 k\ł .jetnia dll Marszalkas€j mu

TozPatrzył a Komis.ja Uslawodawcza, na posiedzeniu w dnju 16 kr{ictnia 20tl9 r'' RP' celem skierowany przez Marszał ka sejmu. w tlybie ań. 34 ust' 8 regulaminu Sejrnu wątpliwoś ciw sprawie zgodnoś ciprojektu ustau'y w)Tn eniaopinii \i'ś więlLezgł os7on},ch uslawy o z Konst},tucją RP oraz Prarł ,ęnl Unii Ewopejskięj poselskiego pro]ektu do oblotu zapobiezeniu skutkom społ eczno-gospodalcz}mzwiązan}ł nz wprcwadzeniem gospodarczegonicktórych zlo onychinstrui]entówpocbodnych' Komisja' po przcć lstawieniu projcklu i wyshlchaniu ekspeńó$', plzcprowadzila Komis1a dyskusję'W w1niku gł osort,ania

-

uznala ten projekt zź |dopuszczalny.

PrzewodDjczący KornisJ1.-

AVojcicchSzaramt

X\fBP \viLold Koziriski

warszawa,/

k,uictnia2oo9r.

]09iś vE i2009 GP-LS-MS-070-l

SEKRETAR|AT Z.cY SZEFAI(s

Pan

t-az',,, !#;8R :.Q7 ł 8',,'.

odau'pl'itvu ...,9,.6"''9.1..ł gq9'....'

*3

Q^,

Lech Czapla Zastępca szefa Kancelarii Sejmu

lU' rJ

, t'{.'
W nawiązaniu do pisma z dnia 18 marca 2009 r' (znak Psi'18'109)przcka7uląccgo rv zał ączcniuposelski pro1ekt ustan,},o zapohic cniuskulkom społ eczno g;o'ł podarczym tnstrunlt'ntJu' zw-iązt]nym . u.prowadzeniemdo obrotu gospoddrczeEoniekróryth zł o oł lyt:h poc hodn.y& pfzcdstawiamnastępującąopinię NarodowegoBanku Polskiego'

l. Uwagi Dra.vt'ne o charaktcr7e ogó|nYm Projekto['ane regu]acje dotyczyć ma]ą umów Ju

zau,ar1ych,przcu'idu'1ączasadniczą

ingefencjędotyczącąich u,ykonywania'a tyn samym praw i oborł 'iipkówstron tych umó\ł ' Materia taka dotyka jstot}' stosunków cyrł 'ilnoprarvnych'w sfczcgólnoś cj bezpjeczeńslu,a choć nie został awprost obrotu pra$,nego'Zasada bc7pieczeńS|,\'ir obrotu cyu,i1nopra$,nego, slbrmuł orvanart. adnymprzcpisie pra\ł ,ą]cst ]edną z podstawowych' doktryna]nychZasad prawa cyl.',ilnego'iw sferfe tych stosunł ów prawnych odz\ł ieroied]enj cm sucrszcj fasady' jaką jest bezpieozeris1wopra\\nc \Ą'ogólnoś ci'To ostatlriejest przedmiotcn konstytttc],JncJ Zasadybezpiecfeństwaprawnego i pewnoś ciprawa' jednej z zasad państ\\aprawnego- ań 2 Konstytucji Rzecz1pospolite,jPolsł ic1 f dnia 2 kwiętnia 1991 r' (Dz. U' Nr 78' poz' 483' z 2001 r. Nr 28, poz. 319 oraz z 2006 r. Nr 200, poz. 14'71).Z zasad\itej wynika polrzeba przerł ,idy,rr'alnoś oi pra\ł a przez

adresatów nolm

prawnych'

st'rno$'lcnir

pl.Lrł a.

np. rł 'odniesieniudo obszaru prawa cyrr'ilnego'po\\'innouwzg]ędniać ź, e strony stosunkó\r|' c}'$,ilnoprau,nychdział a1ąw zaufaniu clo praua oborłilpującego,bcz nara aniasię na Śkulki

u l r . r S r r l r 0 i . z r s l i ! l l r ! 1 . ( r ( !r l ! 1 1 . . i ' r r r j . l r l r f L , , r r : l ! l L i 8 : l : l - . I . \ 1 1 1 :alt i l : l a i ;

]-I,EP nic da]ąccsię przĆ \\,idfiećw nlomencie za!\,iereniaumórv zgodnic f obo$ iąZu]ąc}mw' tynr c rnomencicprawem. ProJckt poselski usla\fy o zapobie eniu skulkom społ ecznogospodarcz)ł n Z\r\l4fdn\nl Z wplo\\'adzcniemdtt oblohr gospodarczcgonicltór\,ch zł o onychinŚlrun)cnt(iu pochodnych rr sptlsóboczywistvprzeriduje Łikie slutkr' Proje|ly rcgulacji.\\'l}ł n dol)czą c]'chobrolD cywilnoprart'ncgcl. !.ol'inny

u'ięc

br]ć

pod

u\r'agę istlllt-,1ącc stosrLnki praunc'

tak aby mozli\ł aingrrencjabył aadekwatnai Iroporcjonalna do zamie|fonychce]ów' Mając po$y sfe na rvzględzie nalefy fauwLvyć '

c przedsta\!ionv proJekt $ymaga

grunto\\'nc]oceny znrierzająccJ do wyjaś nieniau'ąĘ li\!'oś ci'czy Drze\''idZlanc w nlm (inlefencji \\ stosltnkijuź istniejil('e)są adckwatnei propor.]orr3]nĆ \Ą'stopniu unorTno\\:ania tlkie1 rr,clrtili obccnej. da1ą cymsię porlclclzic z ruSadąpewnoś eiohr(ltu.Przcdsta*,ić nie chocia by zc \'vzgLędunir tetmin na ux.jęclestanowiska przcz NBP. nie Jcst mo liwę. Mo na tef fau\\auyć , eprojekty, o tak istotrlvchimplikacjach dla obr(rtucywi]noprawncgo, uyrlagał yby oceny Komisji Kodyfikacyjnej Pra\\,aC}l\'jlncgo' czy te l{ady |'cgis]acyJne]'

Niezale nie t)dpo$'vzsze'U\ł 3!jo chilr.jllcrfc.qcncla]nym NBP podnosinastę pr4ił kucslic' ce Art' 7 projektu prz.:viduje, e plojek1ir!ł dnaustawa zna,jdzie 7lstoSoll'anie do umó$ ,]l zawartych po dniu paź dziemika 2001 r' a przed 1e1r.r'ejś ciem w ycie' oznacza to' Źe miał abybyć stoso\ ana zaró$!o do umów ju wykonanych',]aki tych. których u'ykonanie (realizacja' rof]icfcnic) ma nastąrić ' Rodzi to \\'ątpliwoś ćcfy proJekto$'anercgulacJc ' ju wvkonan\ch IJ'Ć ali:o||dn\'L'h sq *'vstarczającew szczc{olDoś oiw odnrcsicnludo r-rnrórv i

rozlit:zclu1.th\, Niejasne 1est takŹc e.zy proJektowanc roz\^iąZanir

np' Zmiany umorvy Lub skutku w postaci u7naniaumo\\'y''za niĆ zlwartą ' \r!,ykonaniaustawou,egoprau'a odslą)ienia od uno$y

dotyczącc \\'\ł ynjku

są wystarcfa]ące i jak mają byc

\\,ykony\.ane'NieJesl te jasne'co ofnacua wslrzymanie uykonanra urnó\\ro opcje u.aluto\\e (art' 3) i najak dł ugooD(rnaslępujc. Kolejna uą tpliuoś ć zne;duje su'Ą !ł vraf $

|\'laniu' jakie uniczcnje Do'matyunc

ma obou'iąZekpodjęcla ncgocjacji znrlcrzljących do za\\arcia ug&l).. skoro |e' nieza\\,arcl. daje ''pra\\o odsrą]ienia'' przyfnane przcdslębiorcy' krcujące sklltk' dla obyd[,u stron umowy.

]\IBP tJmor,ry 6pęj1 \ł aluto\v}'chsą dop!|sz.zalne. a lch oĆ rna nale ). !v pier!|sfq l.o]cjnoś ci do ltron tych unró\!, (;dyby unrowy tĆ bJ'ł ydotknięte Wadanii oś \ł ladczenlawoli ({rt' !i4' irrt' 86 k.c. bł ądlub podstęp)alb(, dał y się zakwalifikowac,.jako mającc ccchy \\'vzysku tań' 388 k'c). to w prę \\.chodfił tbysankcje IrzewjdzianĆ \V\kafan}'mlprzepjsilrri, Dn' \ c/ ) l U r o\ l ni ś l ] JI u. / enl d standardó\Ą przcwid-Ziilnych prfepisami dotycfącvmi niel]czciwej ko kurenqi ora7 p episani doiyczącymi ochrony prfed nicuczciw\'mi praktykamjhandlowvml t,onadtodł u nicyz 1vlulu opcji mogą tak e skorz)'staćz mozliu'oś ci,jakic
]E.P Iofpozna\!'aniu konkretnych spra$' uwuględniź rćwskazówli

pł ynącc z niewdrozonej

dyrekty\ł yoraz, c strony mogą się przed sądami na tę dylekt}$,ę pou'oł y\|ać .Nie oznacza cał c]] to jednak przyznania prawa ustawodaucy do ustawo\'ego,generalnego,unie\\'a nicr]ja grup)'umów Takiego skutku nie przeuiduje bowiem dyrektywa'

II. U\\agi dotvczące dvrekt\'.rĄ'Y\{iF|D

PowaŹnc Zastlze enia budfi

unicw.r nianic umór.r' zawaltych pomiędzy bankami

a przedsiębjorstrtamina podstawie zapisów art' l9 dyrektyrt'yMiFlD (,ł /dl.ł Ć óin Findn(ill lnsttuments Dirctlivel). AIt. 19 tej dyrektyrł y nakł ada na banki szereg obou'iązkórł ' zrviązanychZ ochroną k]ienta (m'in' precyzuje'jakie informac1eporvinny być prfekafywane kliento$i' a tak e \'Vprowadzaobowiązek dokonywania oceny adckwatnoś cid.me] us}ugi dla llicnta, co wymaga ufyskania przęf bank informacji o rr'iedzy i doś wiadczeniuk]ienta oraz ostrfe eniaklicnta, gdy dany produktjest dla niego zbyt skomplikowany i ryzykortny)' K\\,estia obowiąZy\ania przepisów dyrekt}$'y MjFID na rynku po]skim jest Zł o orla' Dotychczaszapisy dyrektyu'y MiF|D nie został ybo\ł 'iemw cał oś ciuwzględnioneu polskim prav'odawst\ł 'ie(termin transpozycJiupł ynął3] stycznia 2007r.)' Dnia 23 \trześ nia2008r. ustawa o znlianie ustawy o obrocic instrumcntami finarrsowymi' wprowadfająca zapisy N'liFID do prau'a polskiego' został a skierowana przcz Prezydenta clo Trybunafu Konstytocyjnego]' Ponadto, f dnicll rvcjś ciaw ź ycie dyrektyrł 'yMiFID na ter},toriumt-]E ( 1 ]istopada20o7 r.) zaczęł yobolr,iązyrvaćprfcpisy wykonawcze do tej dyrcktlvy u ydane w fomie

rozporządzcnia]. które stosuje się wprost w ka dym pańs1wie czł onkowskim.

usł ug l'owodu,je to niepe\\noś ćco , do stanu prawnego regu|ującegozasady ś \ł 'iadczenia inu,estycyjnych na po]skim rynku, wedł ug niektórych opinii pra\\'nych przedsiębiorst$,a mogą kierować swoje roszczcnia dotyczącc nJedopelnieniaobowiąfków nał o onychprzez

D\tchlva ]0041]9]wE Parlamenlu Euopcjskicgo i Rady 2 dfua 2] ł welnia 2004 r' v ś pras'icrtnlóv ln(t.L'm|n|i'lł inanso*'ych ora7 D'TckL}wa KolnŃii 200.'?]]wF f dńia l0 sie.pnia 200ó r {Po{adza]aca ś Iodki V'!\onasĆ zc 200.4/j9]wl. Parlan[nLu Lulopejskle3o i Rady * odfueslĆ niudo vynbgóN olgdtifr.yinlch l v'.itmł óv do d-\T!k1]'u']' lrosad7elit &iał alnoś ciFfcf trń.'" inweś 'cyjne om7 poi( fd.innnv.ńych na Potrf.b} IeJ cdyrkty\!! ,

Moty"cll tatiego d7i!ł ańa byl! ńin zapis! 7obo*'ią fu]ą ccNDP do spl'fĆ de yakci| Kr.]os,ego Depo7iu Paplelóu vańoś cios'lch (KDPW) w cią gu i8 niesięc} od dnia wLjś ciaw ycie usuu'y' a w p yPdku utrzlnrania pr?cz \BP ud7Lał ó* $' KDPW po 18 mlcsięczn)nr okrĆ Jie pze$idfianł m przcf Ustasa, pozba\jcnic NDP p!s' 7 akc]i KDFW' NB| f\uaca] \ svych opiniach (m'in N Piś miez 5 nDlca 2008r sł lcroqanym do Pani Ma]gÓrfaly Hilsz.l' Sckrcidfa (omilclu Rady Vinistróy przcz l'ana Pasł a sanreckicgo' cfł ooka zarzą du \BP]' Uuagę' ź c dod1sanle plze7 NjSP kontrol'crŚlin)cb fapś ó\Ndo 1ei utaqy' ńcf$ią fańlch z MiFlD, a sym.gaią cych dodltł owyclr konsulta.ji i s}jaś Ć ń opóź nls!fuu'!{Lenic Prfcp]só$ Nl iFlD do p.au'! polskje8o' j Ro7por7ą d7cn'e(onrńji (wE) Nr ]?87]20oó z d'la l0 sicrpnia 2006 r' vPosadzają .c ś fudkisykońa\'cfc do d\ł .cklysy 200.1/]91wEPallamcnlu !dopL'iŚklcgo i Rad]' { odnies'eniudo zoboł ią fań firm lnwĆ Śl}cyjn}ch v'fakesic plo\vldzcni! rĆ j.sfó\'' Śprawofd.ń 2 tlalsakcjj. plzcj.7ysloś clr'nł owe]' do|uzĆ fa.la ilslrumcntóv finansoqych do obrotu oraz pÓjęć zdejlnlo*ur'cn na potzcby to] cdltcktlvy

N|BP Nli!ID ufględenr bankó\\ (kontrahentó$'transakcji),gdy nicktóre przcpisY rczporządzenia stanowiąwprost pe$'I]eobo{,iązki dla firm inucstvcv1nychi banków' Wedł uginnych opinii, lakie roszczeniab;ł y'bynicuprarrlione,gdy \\ przFadku braku tranŚpofv|'llpr7c|iio\' dyrckt)Ą\'y przedsię biorst\ł ittnogą kierować pozwy ]cdynio prze.l\ł ,ko palistwu culonkowskiemu('braktzw' sku(ecfnoś cihoryzontllnej dyrekt\.wy)J. NB}' pragnie prfĘ romnieć ' c 7 wrześ nia2()()7r.Zwią zek Banków Po]skich skieroua] do Mlnisterstwx Finansóvr' pismo z pro!b4 o lł '1j.rś nicniewąĘ l|\!(rsci clotyczl1cvch e$lentualnychs|utków pra\\,nychzwilpanych z nieu\ł ZględnIcnicmrt polskich rcgu]acJach prfepisó$, dyrekl\'},y MiFlD' W swoim stanou'iskuz 23 paź dziernika2007 r' Ministcrstwrl Finansów lvskazał o. e w nrz)T'adkubraku rt'dro enia]:]rzcPisówdyfetl\\y MiFII) klient banku kr'i1or'cgobę dzie mógl dochodzićs\ł 'oich!-!\dtuelnychfosl(Zcli w 7\!|ą 7k\r z naruszeniem lego praw u'ynika.1ącychz teJ dyrekt}Vy ''prfed sądami krajo$}'mi 1y]ko wóŃczas. lezęh pozeu' będzic skieroB'Bn), prfeciWko paristwu cz]rtnkowskiemu..' Zaznaczonoicdnak' ew pu}pź jdkus|oru l]lcnla z bankiem'.są dpowinicnlak iD1erprelo\\'ac |rzepisy prawa polskiego' a[r!,]ak najpcł nlcj rca]izo\\,aćcĆ Le' k1óre m]ją byc nakł adnne poprzez przy]ęcie dyrektyu'y NtiFlD'' oraz, e w orzecfnict|Vic Europejskiego.I-Ą/bunafu Sprlr'"iedli* oś ic daje się zarrlvazyć tendeDL'je do dawania bezpoś redniego skulku d},rclty*om u,st.lsunlkachprarr'n.rchnlięd7}'Jcdnoslkami(u' t]'m p )?f,dku rDiędz}.bankjenl a prfedsjębiorsnfem)' Ponadttr rvvraź niestv|crdzono' e niĆ które przepisv r
lch u,ykona*czy

i

nie lnogą być stoso\ł anc uc \\,zg]ędu

ł omPlementarny chlrakter względcm zapisi'$

dyrektyw}.

lnnc natomijsi z(rstał yslóm]ubwallc rt, taki sposób' e bĆ Zpoś redn]o uslanou,ił pc$nc y oborviązkidla film lnu,estycyjn]chibanków'

l||. L }ragio skulecznoś ci usle$y

NicuaIe nicod przedstauionych pou'y cj pou'aznych wąĘ liwoś ci prawnych, rtlz!\'rązanla pft)Pono\\,anew pose]skim projcł cic ustaw) o zapobie eniu skutkom gospodalcfyn] flYl{Zanym f |\,}]ro\,adzenicm do obrofu gospL\darczego nieklórych zł oŹ(rnYchinstrlrmĆ nl(i\v niĆ będąskutecznedla rea]i7aciicelów, o któr},chmo\\a \\'uza\adnieniu'

.

M"znd|,).i "nn!!,th,\!ttak'n!n(,!afI'|,.fnl|.r)E!P^),.|n:k|||| ) r l ) Ś: . : z . ńL l f n | ] | l o (inś l,"Lj1 kt.d!1.,v.^|h)Ę El|dln SklrL)L Pd|i!ł d' nufunn^l v,kl"&)n. j?9 ru|1'i Po.lnł !:rnk ro!1..ń |.sk,|1|Ji bdnk& (k!|,|util kkdrr.ł )ł }l witold slÓkosf, ,ł /.:1'\n,i. :glas:unf t^:|2|ń ]f d!n*ń,A 20|]t/]9|].C ł !n'L2ą rrj ry1k'lf ,^|fu,k,nó\f li,ł ,l'"fł ,,i' komcllaŹ ll'oblcmo*),' SISIĆ D Jn|ornucii Plawng

Ll\ -.00r

r\[f, D I _l)-L

!

Po picr'l.zr. u3odnlcz .rn 2 pIoictIn$3ncJuttcu!. jś i pl,/cpl5\mJjł mlcc /J.l''t!l\ł Jnie do umów, których jedną zc stronjest fiIma inu,estycvjnaw rozumieniu art. 3 pkt ]J ustawy o obrocie instrun]cntamilinansorlyni. Zawartc tam pojęcie fimly in$eslycyjncJ obelmuje \\.ył ączniete banki' które ufyskał y odrębnc zczr'"'olenie na prouadZenie d7iał alnoś cl mak]crskici. W związku z t},ln nale y s1wierdzić , e opiniowany pro.jekt ustawy mo c nie

obc]mo*,ać wszystkich

umóu'

dotycfących transakcji opcJami walutou,ymi'

wielu przcdsiębiorslw' którc skutkująpo$'a nymiproblemami fi nansort.5ł ni Po drugie' moŹna pr7}puszczać ' e w prz}ladklt uchlt'alcrria usta\\,y.banki skorzystają na podsta\\'iektórych byly zarvicraneumowy \'l}powiedzrnia umo\\'yrarno\,|,c]' Z moŹti\ł oś ci ca opcii) nie uzupeł nił odepozylu fabczr\|e!zd]ą!ego opcyj e' jcś lipŹedsiębiorstu'o (\ł 'ysta\\ na u'ezr.vanicbanku' wó\\'czas umo$,y le nic będą juŹ obou'iązyrł 'ał y'a bankj prze]mą depoz}ty zabefpicczającei będą miaĘ roszczeniado przedsiębiorstu'z trufu nic\\'ypeł nienia ró nicy u' u'ycenie opcji na dzień rt'y,lowiedzenieumos v zapisó* umowy' odpo\\.iada]ącc i Zł o oncgo depozytu 7abezpieczającego' Ponadto, $yda]c się.

e Po e$entua]n}'rn

uchwalcniu ustart,y uiększoś ć spmw dotyczących umów o za\ł aIcic transakcji opcji $,a]uto\\,ych i

l.Lk trafi

na

drogę sądo$,ą Rozstrzygnięcia będzie \\,ymagał o'

czy dany plz}Tadek speł nia przesł anki zawalte u, art' 2 pkt 2 projckfu (naruszen|e obortiązków rt,ynikającychz art, 19 d}Tektywy MiFlD). Z pou,odu braku implcmentacji zapisóv

<Jyrcktyr'"'yMiFlD

do polskiego pra$'a' sądy będą musiał y rozstrzygnąć ,

nro c być 1ylko czy te przcsł anki musiał y być spelnione. a \ł tym Zakresie u'ł aś ci\\,e orzecznictr.r,oEuropąskiego Trybunafu Sprarviedli$oś ci' Zatem przyjęcie proponntrlntj usta\'''yze u'Zględu na dfugi czas tr$,ania procesów sądou'ych nie uchroni prfedsiębiorstu' przed upadł oś cią' ' cfęś ćspraw dotyczących umó\L'o zauarcie przrz W t}ł nkontckś ciepragniemy zau\\,aŹyćie transakcJiopcji ualuto$ ych juŹ trafił odo sądupolubort'negoprzy banki z przedsiębiorst\\'ami Z['iązku Banków l'olskich. Jeś li zapjsy o skierowaniu sprarvy do sądu polubo\\'nego. w razie sporu porniędzy stronami transakc.ji,za[,arte Zos1ał yw rrmo\\ach o za\\arcrc t'ansakcji opcji $alutou'ych' strony nic mogą kierort,ać spraw do innych sądów Z tego $fględu orzeczenie sądu polubounego pou,innobyć k]uczolt'erv klvestij roz,t iązania Dopiero przy braku porozulnlcnia strony sporu pomiędzy bankami a przedsiębiorstrł ''ami' mogą wnieś ćsprau,ędo sądu gospodarcfego'Nale yprzy t}m 7'azlaczyć . e ka daZe spra\ł rt'niesionych do

sądu polubownego port'inna być

rozpatryu'ana ind1rt'idualnie'

na te same prucsł anki gdy nie rł ,ert szystkich przypadkach mo nasię zapcrt'ncportoł y,lr,ać

-,'.-t-l

lr

LlDtl

r

podu,azeniapoprawnoś ciumó\\. tj' wprorł 'adzeniaklienta banku rt, bł ąd'czy braku nalezylej s13rannoś fe c] stroDv banku' Z punktu lł idzenia wypc}nlcnia|'Zez banl Llborr'ią zkór'' u'ynikających z przcpisów rv;konawczych do d).rektywy oraz przcpisórv Ś]meJ dyrckty\'"y opcyjną międfy prfcdsiębiorstrł 'eni bankicm porvinnabyć fatcn] kaŹdaumowa o transakc.]ę rozpatrl'w-ana oddzic lnje. PŹcdstawionx propo7ycjl1 t'stawoWego rozrtiązania prtlblemu asynletr},cZnych un)ó$ opcy]nych niĆ u$'fg]ędnia,2Ć $' odr]icsiclliu do duź ych przcdsiębiorstrv.w tyrn spół ek publiczrrych' odpou'ierlzialnoś za c rr'arunki,na j.kich fau'arto Llmo\ł 'yo transakcjeopcyjne często spocfy\\3 fóv,nie

na ZJrządach i rlldach nadforczych spół ek (mogJi oni m'in'

nic przy\ł i.Lfać nale ytĆ J $agl

do zrLlzrtttrieniakonsrrukcji zawicranych transakcji.

nie dopasort,ać charakte|u tvch transakc,ji clo spec}'fiki dział alnoś ciprzedsiębiorst\\a lub nie obJąć odpowiednim narlzorem osób odporviedzialIrychza zawieranie iakich umów). Z3tem

plopono\ł 'ane lo7\!!ązrDie jesl

nlesvmctryczne }rod względeDl skutków' jakie bę dąu,-'.nikałz ye\\cnfulrlnego unie|rlź nlcnla umów'

I\/. Skutki ekonomiczneusta$\' o znaczeniusvstemowvm

Z ekonomicfnegopunktuwidfenia opiniowallvprojeklusta\ł ,\.nie speł niacehr rtyIa onego u'crt'

l' t]' ',zapobic enianegaty\fnymstutkom dia gospodarki ibudŹ cfu państu.a

\\ynił aJącym z wykonyWanja 3s}'rnctrycznychumórv o opr''1e$'aluto\\.c,''odst.|pienie od unrów clpcr1nychza\\nrlychprzcz przedsit:biorstwir z banLanribą dz ich unrer'runi.nlc pfzeniosł obystr1tyZ tytuł urt,ycenyopcJj na krljowe banki' Skutkitakiej sytuac]idla po]skieJ gospodarki bvlyby

znaczne fe

wfględu na systemo\!e znaczenie wiclu

bankóu/

. / . l dnguzo\ an}\ \ | l \ \ | U! ł } . / c I r Jl t . JkLl ś . JJj f }Jl l ś

Ranki zabć fpiecfają tra Śxk('je z.luańc f LlientJmi z scLtora niefina||so|vcgopoprzĆ z fa\ł arcio transakcji prfecjwsla\'nej z bankien zagranicfnyfi (tz||. back la bat:k hd;in2)' Znaczna depreciacja Zł otegoskuikule zatcm ujemną wyceną opcji rr'ystau'ionejzarórvno pr7cf przedsiębiorstwo i za|\upionej przcz J'olski bank, j3k i opcli \\vstau'ionej przez polski bank u' celu zi:bezpteczenia poz).(jl ŃalutovcJ \\ przybii enru otwartc.J oznacza to, Źe strata jaki! ponosi pr7cdslębiorstwo na trxnsakcJi opc\jnej Za\'!'ańcj z bankiem dzlał a.jącymw Polsce iest równa s1racietego banku w transakcji u bankiem zagranicfnym. Zgodniez powszcchnieprf}jqląpraktykąrynko$ą pra$'cnl\ł ,txś cl\\'ym dla umów ran]o\'.ych ł !u ISDA dla tra]rsakcJizartieranvch Z bankanli zagranjcfnytni i sfuzących7abczpieczeniu

I\IBP ryzykavxh(owegojest pll|r o zlgranicznc.ną czę ś cicJ bryly|skiĆI'ro]ekt , usta!.} (LlIle'\.lznIx \\'ięctylko trrnsakcJęmiędzJ.polskim bankienra przerisiębiorstu L-mi nie dotycly 1lJnsakcji' które bank Za\\.a]'łZ fagranicznymi bankami rt' celu zabezpieczenia Pozyc]i \ł alutowejw z\ł ją 7kuz tym, gdyby doszł odo unieu'a nienia lub jednostronnego odstź pienia od ur]]ów za\ł arlychmiqdzY po]skimi bankarli i prfedsię L]jorshł ami doprt'rrodzitoby 10 do s\'lu.('ii' w któr!'] polskic banki fortxl)'bYzn]uszonedo Zamknię clllotu'artejpozycji $lL|ulowej' a zatem poniesionia dodatkowych kosztó\\,' Elventualne u1Ź\r1]yu'anicot$'anĆ ] pozycji walutowcj \'! oczekiu.aniu lra Zmianę lrendu ku$u waluto\vcgo zrviększył oby wymóg kapitał ou'y bankólt

z

lylL]h] ryzyka rvnlo$'ego' co skulko\ł ał oby umnlcJszcnicm

współ czynnikrirrw}pł acalnoś ci banków i u konsck\\'enciiogmnicfcnjcn) no ]i\\oś ci kredyto$rnra gospodarki. Wś ródpolskich bankóu,' które poniosł yby stratęz po\\'oduuniewa nierriabądź od:tz1pienia od umóu oPc},jnychznajdujq się bankj o istotnym znaczeniu s\stemowym dla Dolskiego scktorBfinaDso['egoi' co za 1rrl idzie, d]a po]s|iej gospodar}j Koniecznoś obcią ć Ź cnia wylikriu tinansowychuien]ną wyccną opC]Jiwalutowy.h mogł lrbyu plyn lćnĆ l'rty$nie na fdol osć banków do prorradzcnia ak(.]i kfedYtowej, l'lóra w obecn1rn okresie jest dodatkou.oograniczona pTze. fyzyko z\\|Ę ane z przewidywaną sytuacją gospodarczą oraz pozy..ię kapitał owąbanktiu'' Nale y podkIeś lić ' e obccnie probtem opcji \\a]uto\\rych wpł J^!3 negat)"lvnie na lrondr'cję okreś Jonejlrupy przcds]ębiolstw za6nga oNanvch w tego typu transak('']e,Llnie$a7nlcÓie umó\!, które nroŹe skutkowa(. dod.ltkowym ogranicfĆ niemakcji krcd).towejpogorszył ob),s}tuację\\'sfystkichpolskich przedsrębiorst*', jak rórł 'nie gosporlarstu'dorrlowychi bud etupaństwa' W p'uypadku niektórych banków straty z t}'tuł u niert.y,lr iązania się przerlsiębiorstw z zawarlvchrrnltirropcy]nychnlogi}'b1, bvć bardzorrysokie(u'porórrnlniu dc' usla.lniqtL'.uo w 2008 r !ł ,ynikufinJnso\'"ego)' co mogł oby doprowadzićdo nlcstabilnL]-.|\)sIcmu tinanso\\''cqo,Juz \ł lV k\."artalo2008 r. .'r'ynik finansou'y niektórych banków został pomnie,jszonyZ po\\'odu nje\\'yu'iązy\ł aniasię przedsiębiorst$,z zawa].tych|lmo\Ą opcJ| ua]utowych, jak równic z po\vodu zawiipyrł ,ania rezerrr celort.ych l.' zrriązku z przewidylranynliopóznieni;uj rr sP}aciekred)4ó$zacią gnię tych plzcz rc Irfcdslę bjlrrstwi Dodatkowo nalefy wyraź niĆ porlkrcś lić , e ncgatv$na u'ycena clpcji walutowĆ | nlc jcst automatvcfnie stratą dla przedsiębiorst$a' Pr7cdsiębiorst!'",a-eksporlerzy. którl] posiadaja. przepł JĄ\'y\\'aluto$'enie mniejszc ni nomjna] w)'sta$,ionejop.]i walutowej nie odnoszą po prostu |ozvś ci rvynika;ącejz deprccjac;izł olego' Suacuje Śię. Źe l3kich pr7cdsiqbjorstu, z negalY\rną\'yceną ]est fdccydouanauię ksfoś c(ug analiz KN}.ok. 80% przcdsiqbiorstv,] $aIuto$,},ch instnrmentóu, pochodn}ch ma $'pł y\\'ywaluto[e przeuy szające noninał rnstlumenlu pochodncgo), Zobou'iąfania pr7cdsiębjorstw' które nliał y \\'ystirrczaJącc

:IBP przepł y\fy \\'alulo\te f tytufu prowadfonej dział llnoś ci'a utracił yje \ł prfeciągu tr\ania umo\vyopcy]nc] \L \r ięliszoś cisą restrukturyzou al e przez bank i ' NerodowyBank ]b]ski zumca u\ł agę . c ro7\iqz3niel$estii umów opcYin)chZ.\\lrltych ć netalywnc ]niQdzyprzedsiębiorstwanlli bank.uni nii dl.od7cpropono\ł anejustaN,J.nlo c lni€ konsekwcncjc dla

obrotu gospodarczeg(r. gdy

godził oby w

f.Nrdę

pewnoś ci

(ł ac. pd(|d Śunt ł t,rtanda).która jcst Jcdnynr f llndamcntó\\' i cgzekrr,or'''alnoś umóu. ci gospodarkirynkortc], Przyjęcie propono\ł anychroz\\'jązańspo\\'oduJe, e ucfestnjcY oblotu gospodarczego njc będą mieli pc$'noś ci' e zawierlne przcz nich umowy będą dotź ymywane,gd\Ź j!.h rozwiązanie rno cnaŚ1ą)jćna skutek fmian praue oddział ulącego rozrt'ią zania uDo\| opcji ustccf Zalem prz\1ę cieproponowancgo Ptoblemuasyme1rvcfn!cb nroglobymleć ncgat},$nĆ skutkidla obrotugospodarcfeg(\, \ł alutoN,\,ch Takie rozwipirnic

znacznic 7mnie.jszylob\, tirkze wiarygodnoś ć Pol\ki

w

oczach

faglanicznych in\!cstoró\\,,co mogł oby\ł konsekwencjizwiększyć premtę lj ryzyko naszego kruju,a tym samym kosfty finansou,aniadelicytu bud etou'ego'

V. Uwagi formalne

NBP

zrr r:rcl uwa(ę'

c uzasadnienie do prqcktu ustawy o 7apobiĆ eniuskutkon

{ospodarczym zu,iązan}4n f \Ą,pro|vadzeniemdo obrolu gospodarczego niektórych 7ł o orr},ch instrumentów pochodnvch nie za$'iera ooeny wpł yurr proponowanych społ eczno

rozwiązań na scktor bankou'y. Na

podstawie art' 34 ust 2 Rcgulaminu Scjnru

Rzeczypospolite] |'olskiej. do proiek1u ustau!' doł ącza się ufasadnienie' które pou'inno przedsta\!jaćpr7c\rjd\Ą!'aneskutki społ eczne'gosPodarcfc'finanso\ł ei pT.lvY'ne Ponad1ow uzasadni!-l]iu zamieszcfonoinf'ormar.1ę o bIJlu skutł ów propono\\an!.hZmian dla budŹetu paristux. t'y'.1uJ" się jcrln.rk. ze przy.]ęcicpropono\ł ,iinvchrcZu iqf Jn mo e ymi u' sprau.ach narazić l'olslę na procesy prfed międzynxrodo\Ą')mitrybunał amiarbitri} (r\ o naprawienie szkód u'yrfądfonych bankonl zagranicznym prfef lntelwen|ję uslil!\o\\ą u, sfcrę unórt'opcji' co mo eskutkować zwiększcniemrt,ydatkórvbud etowych

.lihwał a

scjńu R,..z}('oslolltcj f dnń ]o liP.a l992I' Rć juLemn sojnru RzcczlposFhc] u 2009 !.. nr 5. poz .11,

|'ok|iq ł llkst jcdnollr! M l,

PIERWSZYPREZES

Warszawa,dniao I kwietnia2009r.

sĄDUNAJWYzszEGo

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ BSA t- 02'l-39/09

SEKBETABIATZ.CY SZEFA KS

t.a...L!H..,.?-h :.il./.i.&.

D"r" *ow"..!:91..11!:.-

Pan Lech CZAPLA zastępca szefa KancelariiSejmu

.,|!7 ,a'ą 2,ł 'ł n| fauł " tl!it,,.,/*, W odpowiedzina pismo z dnia 18 marca 2009 r., Ps-48/09 uprzejmieprzesył amuwagi sądu Najwy szegodo poselskiego projektu ustawy o zapobie eniu skutkom spoleczno.gospodarczym zwiĄzanym z wprowadzeniem do obrotu gospodarczego niektórych zł o onych i nstrumentów p oc h odnyc h'

z powa aniem

RDOCKI

Warszawa, dnia /

kwietnia 2OO9r

sĄo NAJvVY szY

BIUROSTUDIOWi ANALIZ

Pl. Krasińskich2/4/6'00.95'|Warszawa

BSA r-021-3S/09

UWAGI do poselskiegoprojektuustawy o zapobie eniuskUtkomspo|eczno.gospodarczYm zwią zanymz wprowadzeniemdo obrotugospodarczeqo instrumentówpochodnychl niektórychzł o onych

|. Uwagiwstę pne_ opis izalo eniaproiektu przez9rupępoSł óW na Niniejszy zł o onego dokumentzawieraopiniędo projektu Koł oPoseIskie sejm RP VI kadencjireprezentują cych ,'Lewica''. mianem Projektskł adasię z 7 ańykuł ów'Dotyczyon umóW okreś lonych b|i ejzdefiniowanychW ań' 2 p|ojektu, umóW o opcje Wa|utowe'', ',asymetrycznych którychwykonanie'jak stwierdzaań' 1 proj.ustawy,Wywoł anegatywneskutkid|a gospodarki państwa. W zwią zkuz tympostuIuje i bud etu sję Wprowadzenie reguIacji prawnej' przewidUjącej (ań' 3.6 projektu): a) ',WstrzymanieWykonania'' asymetrycznychumóW o opcje Wa|utowena ł ącznyokres 4 miesięcf, przy czym Wciągu3 miesięcystronybytybyzobowiązanedo podjęcianegocjacjizmierzających do zawarciaugody W sprawiezmianypostanowień umowy,od zawarciaktórej ustawadopje[oUza|e niada|szą',rea|izację'' umowy (tj. mo |iwoś óądaniaprzez wykonaniazobowiązaniaz Umowyopcy]nej firmę inwestycyjną3 od przedsiębiorcya I Dalelcyt.lako 'prqekt". . sciś ej ecf u]mując, negocjacji,, okreś |ono W projekce terminna pEeprowadzeńie 'przymusowych jako 3 miesiąceod dnia wejś cia w fycie ustawy,stosu]esię zatemań. 112 k'c' Natorn|ast termindo wykonaniaprawa odstą]ienia,w przypadkubezskutecznego upł ywulerminudo przeprowadzen a negocjacji' Wynosićmiał bykolejnych30 dni (zob ań 5 ust,1 projektu)' . Deflnicja (ań' 2 projekt|.]) wynka z ań. 3 pkt33 ustawyf dnia 29 Lipca2005r' o ''firrny]nwestycyjnej'' (0z' U' Nr 183'poz 1538z póź n'zm.)obejmu]e: dom maklerski, obrocie instlumenlami finansowymi bank prowadzący dział aInoś ćmak|erską, agraniczną firmę inwestycyjną Prowadzącą dział a|noś mak|erską ó na terytoriumRfeczypospo|itejPo|skiejoraz zagranicznąosobę prawną f siedzibą na terytorium państwa na|e ącegodo oEcD |ub wTo, prowadzącąna terytorium RzeczypospoIitejPoIskiejdział aInoś makIerską. ć 'zob defincję p eds|ę biorcy,' W an 4 ustawyz dnla 2lipca 200 4' o swobode dział a|noś ci ' gospodarczejosoba fizyczna.osoba prawnai iednostkaorganizacyjnan|ebędącaosobą prawną

pod|egają cej proponowanejustawie);b) obwarowaniezobowią zaniastron do praWem Wspomnianych Wy ejnegocjacjizaslrzezonymna korzyś cprzedsiębiorcóW odstąpieniaod umowy opcyjnej' przy czym projekt regu|ujetak e' W sposób bezwzg|ędnieobowiązujący' prawa i obowiązki stron na skutek Wykonania rzeczonegoprawa odstą pienia; c) ograniczenie W stosunkudo przedsię biorców, prawnych ustawą ''pewnychujemnych którzy,.podję czynnoś |i okreś ci |one nastę pstw niewykonania z umóWobję tych zobowią zań ustawą(Wszczegó|noś do ci podmiotóW tychnie stosowanoby, z mocyustawy,przepisuprzewidują cego odpowiedzia|noś c karną czł onkÓWzarzqdu i JjkwidatoróW spÓł kihandlowejza niezgł oszenieWniosku o jej upadł oś_cań. 586 k.s'h'' a są d Upadł oś ciowy nie mógł byogł osićupadł oś ci Upadł ośprzed ci dniemWejś cia W Ź ycieustawy dł UŹ nika' zaś W przypadku ogł oszenia - do czasu zawarciaugodylUb musiał by upadł oś ciowe zawiesićpostę powanie ozeczeniasą du'')' ,'prawomocnego Projektowanaustawa miał abyWejś ćW ycie z dniem jej ogł oszeniaoraz znajdowaćzastosowaniedo umówzawartychpo dniu 31 paź dz|ernika 2007 (' i p|zed dniemjej Wejś cia W ycje@n.'7). W motywachdo projektuustawy'jego aullotzylumaczą, i W ostatnich|atach' gdy kUrszł otóWki do wa|utobcychbył na niskimpozjomie,rozpowszechnione był o po stronie f]rm zawieIanjeumÓw opcji przewidu,jących niewspół miernośryzyka ć (brak zabezpieczeniainteresuprzedsię biorcy. inwestycyjnych i przedsię biorcóW co ichzdaniemobecnieuzasadniapodję cie ograniczenie ryzykafirmyinwestycyjnei)' na|e ydo swois(ego,,procesurestrukturyzacyjnego,', chocia asymetrycznoś ryzyka ó Skoro zaś istotyUmóWopcji' nie do zaakceptowaniajest ',asymetrycznośrać !ąca',. y powszechnie W obrocie,to wa ne chodzio kontrakt' którynie na|e do zawieranych jest' aby k|iencifirm inwestycyjnych' dział ającyW zaufaniudo ich profesjona|izmu, peł nąinformacjęo ryzyku' Brak takiej informacji'w związkuz raiącą otrzymywa|i dysproporcjązabezpieczeniainteresóWstron, jest zdaniem projektodaWcóW oni tak edoniosł eskutki sprzecznyz naturą stosunkuprawnego.Podkreś |ają (zwł aszcza FUS) Wykonania opcjidla bud etupaństwaifunduszypub|icznych szacowananegatywnawycena transakcjimoŹe bowiemsięgac ok, 15 m|dfł 5 co podatkowych Nieuniknione oraz skł adek, spowoduje ci spadekś cią gaInośdochodów są inne. Ujemneskutki' np' Wzrostbezrobocia'negatywnenastrojespoł eczne. prawne Autorzy nowelizacjiwskazują na istnieją ceju dzisiaj mo |iwoś ci postanowień kwestionowania umownychna drodzesą dowej(m.in. niekorzystnych - wykonL]jąca ć we wł asnymimieniudzja1a|noś Ć którejodrębnaustawaprzyzna]ezdo|noś prawną goŚpodarczą(ust, 1); za p.fedsiębiorcóWUznajes|ę takŹewspó|nikówspólki cywinej w fakrese gospodarczej przeznichdział a|noŚci (ust'2)' Wykonn,vanej .Wg aktua|nych z 17'02'2009I Finansowego; Rzeczpospo|ita sfacunkówKomisjiNadzoru ' s' 83

' ań' 84' 86 i 388 k.c.)'jednakzepodkreś |ają i przed są demprzedsię biorcy znajdują przypadków''zabezpieczy]r! się na pozycji gorszej ni banki. które W Większoś ci umowyo opcje Wa|UtoWe oraz dysponująmo |iwoś cją Wystawienia bankowych tytuł óW przedsię biorcóW egzekucyjnych lubte nakazóWzapł aty''' ochronainteresóW jestWię c.ichzdaniem'niewystarczają ca. na drodzesą dowej jest bezskutecznymuplywem Dobór terminuw ań' 7 projektutł umaczony Wstosunkudo Polski,z dniem31 paź dziernika 2007 r', terminuna Wdro enie do krajowegoporządku prawnego tzw' dyrektwy MiF|D6.przewidującejW art' 19 podwy szone standardy informacyjne Wobec klientóW przedsię biorstw inwestycyjnych. ll. Ocena proiektu |icznymimankamentami W zakresietechnikilegis|acyjnej' Projektjest dotknię ty Na szczegó|nie krytycznąocenęzasł uguje Wad|iwa konstrukcja k|uczowej' z punktu widzeniazakresu przedmiotowegoprojektowanej ustawy,deflnicji,,asymetrycznych (ań' 2 pro]ektu). umóW o opcje Wa|utowe'' Umowa opcji nie na|e ydo umów typowych;jej Wyodrębnienie.jest kwestią praktyki obrotu oraz szeregu doś ć czy podatkowym) wcinkowych i sł uŹ ą cychróŹ nymce|om(m.in.rachunkowym przepisóW prawa.Biorą cdodatkowo podUwagęstanwiedzy- raczejdoś ó daIekiod ideał u- na temat instrumentóWrynku finansowego(dotyczy to zresztą takŹe prawniczych), powinnabyć mo liwie ś rodowisk definicja |egaIna Wyczerpują ca i mieć raczej charakter opisowy. Stanowczo niewskazanejest poleganie na licznych poprawnoś ć odesł aniach do odrę bnychaktóWnormatywnych' o tę konstrukcyjną posł u ono twórcy projektuniestetynie dbają Tytuł emprzykł adu: się odesł aniem do FinansóWzdnia 12 grudnia2001 r' Wsprawie s3 pkt 7Iozporzą dzenia|\.4inistra szczegół owychzasad uznawania,metod wyceny' zakresu ujawnianiaisposobu prezentacji finansowych(Dz' U' Nr 149' poz. 1674 z pó n. zm.)' instrumentów jako 'kontrakt''RóWnocześ nie Wktórymopcję definiu.je się doś cmg|iś cie autorzy projektupomijająk|uczowed|a zrozumienia prob|emu Wyjaś nienie istotyopcjijako pochodnych (derywatóW)7' ]ednegoz instrumentóW W końcowej częś ci ań. 2 pkt 1 projektu przyjęto czysto uznaniowe polegają cena obję ciuzakresemstosowaniaustawy inieprzejrzyste rozwią zanie, 6 Marketin Financiattnstruments Diective- Dyrektywa PE i Rady nr 2OO4|39/WE z dnia 21 kwretnla 2004 r W sprawie rynków instrumentówfinansowychzmienla]ącadyrektywęRady 85/61'1/EWG l93/6/EWGi dyrekttvę 2000i12ME ParLamentu Europejskiegoi Rady oraf uchy|ającadyrektwę (Dz Urz'L 145's' 1;po|'wyd specj Dz U ' rozdz.6't' 7' s' 263)' 93/22IEWG Rady , Na|efywskazać ,i Wspomniane lozporządfenie zawierastosownądeflnicjęw s 3 pkt4' do którego iednakpro]ektnawetnie odsył a,

a|ternatywnie tak e tych UmóW, które zawie|ąą _ zupeł nieniesprecyzowane_ WarunkiWygasaniaprawi obowiązkóWstron umowy,'' uksztaftowane ''asymetrycznie chodzi(moinaty|kodomniemywac'e Ani nieWiadomo' o jakiekonkretnie'Warunki'' umóWopcyjnych)' ani te nie sposóbusta|ić , mowatu o niektórychpostanowieniach jest ' eIiintencjąprojektodaWcóW na czym ''asymetrycznoś musi ć '' poIegać Je jak najprostszego problemu,,toksycznych'' poszukiwanie rozstrzygnię cia opcji,to Nie jest ono zrozumia]ed|a nikogo. wybranorozwiązanienajgorszez mo |iwychpozadoś ćWą skimgronemspecjalistóW oraz osób, którezadadząsobiedoś ctrudu' omawianej regulacji. aby gł ę biej zbadaćprzyczynyUstanowienia się przy interpretacji ań. 2 pkt 2 projektu'gdzie Podobnaniejasnoś pojawia ć obowią zkóWinformacyjnych'' zastrze onokoniunktywnąprzesł ankę',narUszenia dyrektywyM|F|D(o czym zresztąbę dziejeszcze mowa W da|szejczę ś ciopinii). PoniewaŹ naruszenie tych obowiązkóW jest kwestią usta|eń faktycznych (niepoddają cych to okazujesię ' etrudnojestW ogó|ewyznaczyc się generaIizacji)' zakres zastosowaniaustawy' stworzenie tak ogó|nej (by nje powiedzieć : dla obrotu ogó|nikowej) formuty pocią ga za sobą istotne niebezpieczeństwo prawnego'gdy będzie powodował o międzystronamiumóW opcji spory o to, czy k|ientao ryzyku,a ewentua|nie'czy ptzekazane miał omiejsce niepoinformowanie informacjebył ywystarczające'czy i jak klientinstytucjif]nansowejmógłje zrozumieć itp' ostatecznie zatem - mimo dek|arowanejprzez projektodawcóWnieufnoś ci Wymiarusprawied|iwoś- ciitak na ogół koniecznebę dzle Wobecpaństwowego są dóWpowszechnych. skarb Państwanarazisię zaś na dodatkowe Zaanga owanie za deIikt ć ustawodawczy). ryzykoprawne(odpowiedziaInoś Na|e ał oby róWnie zasugerowaćzmianęu ytegoW art. 2 terminu',nominał opcji','którego znaczenie bardzo trudno usta|ićna podstawiesamej |ektury projektowanych przepisóW'Najistotniejsze e|ementy, branepod uwagęprzyocenie korzyś ciz Wystawieniaopcji' to premia (ang' premium)' tzn' Wynagrodzenie zobowiązanegoz opąi za zł o enieofeńy dostarczeniainstrumentubazowegoopcji oraz cena wykonania (ang. |ub roz|iczenia finansowegoró nicyjego Wańoś ci, strikingprice),tzn. zakladanaprzez stronyw momenciezawieraniaumowycena tzw. instrumentubazowego (tutaj:kurs eu|o do zł otego),po której uprawnionyz opcji czasie nabyciabą dŹ z opcjlmógł ą daćW okreś |onym bę dzieod zobowią zanego ró nicypomię dzy rcz|iczenia finansowego zbyciainstrumentu bazowego'Wzg|ę dnie aby okreś |enie bazowego'Wą tp|iwe, tą ceną a aktua|nąceną rynkowąinstrumentu Z dokumentóW, na którychopierasię opcji''oznaczał ocenę Wykonania' ''nominał projektustawy8,mo nasię bowiemdowiedzieó,i zjawisko,któremuprojektowany 3 Por. zwlaszczaszerokoomawane na lamachprasyopracowanieM' Andrzejewskiego. stanowiące próbęwyjaś nienia prob|ematyki'ioksycznych, opcj zob, tego 'Anatomiai mechanizn dzia|ania 4

po|egał na o równo|egvm aktma przeciwdział ac' Wystawianiu dwóchopcji:typuput i instrumentu typucal/'gdziei|oś jednostek c bazowegoopcjical/(tj'kwotaeuro'do kursie uprawniony swzedailyktórej po okreś |onym z opcji bank mógł Wezwać ć przewy szałjIoś a jednostek p edsię biorcęistotnie ) zobowią zanego instrumentu bazowego opcji put (tj' kwotę euro' do zakupu której po okreś |onym kursie mógłWezwaćzobowią zany uprawniony z opcjiprzedsię biorca bank)'Projektodawcy nie mogą)ednakzak]Edaćz góry' e kaŹ dy'kto bę dzie interpretował omawiany przepis,bę dziena tyledobrzeznac i rozumiecgenezęekonomiczną prob|emu oraz intencjetwórcóWUstawy,aby prawidł owo usta|icznaczenieu ytychpoję c' Raz jeszcze nale yzatem zaape|owaćdo osób odpowiedzia|nychza dalszy proces ję zyka dokumentóWnie mają cych Iegislacyjny' aby unikaó ''pubIicystycznego'. charakteru opracowań prawniczych- D|a zapobie enia ewentua|nym nieporozumieniom, Wańobył obyWprowadziÓ odpowiednie termino|ogię do pro.jektu opańą na dorobkunaukig.okreś lenie: opcji'mogł oby byó zastą pione np' ''nominał terminem: instrumentu bazowegoopcji'' co i tak nie zagwarantuje ''iIośjednostek ć jeszcze dokł adnegoopisu hipotetycznejsytuacjifaktycznej,która ma byĆ objęta normamiprojektowanej ustawy. i ań. 2 projektuustawynie tł umaczy W ogóle' na rneba przytym podkreś |ió, czympo|ega.jednoczesne Wystawienie dwÓch'przeciwstawnych opcjii ktoWystę pUje jako wystawca odpowiednioopcji typu call i put: flrma 'nwestycyjnaczy te polegana przedsię biorca? prob|em opcjiWaIutowych Jak Wspomniano, ',toksycznych'' tym,Źe w sensie prawnymprzedsiębiorcy ekspońującytowaryz Polski zawiera|| de factodwie'róWnoległumowy opcyjne(a nie,jak to nieś ciś ujmuje ań. 2 projektu, e le jedną umowę obejmującądwie opcje) - firmy inwestycyjne(najczęś ciej banki) przez przedsiębiorcęopcję puf (tzn. uprawnionymz opcji Wystawiał nabyvvaną y sprzedazy euro był przedsiębiorca),zaś przedsiębiorcaWystawiałna rzecz firmy inwestycyjnej opcję cal/ (tzn. uprawnionymz opcji kupna euro był a firma prawem' inwestycyjna)' Kwestiata, o i|e projektmiał bystać się obowią zują cym bę dziez pewnoś cią doprecyzowania' Wymagałistotnego a Reasumują c,konstrukcja ań. 2 projektujest na tyle niejasna'iŹ mo naje] zarzucić wtęęz godzenie W zasadę przyzwoitej|egislacji'która powinnastanowić państwaprawnego(art.2 Konstytucji RP). istotnye|ement zasadydemokratycznego

wirusa wywolującego kryzys finansow W Palsce' czyli rzecz o asymetrycznych zlo anych instrurnentachpochodnych w ujęciu mikro- i makroekonomicznym- wyniki badań naukawych, httD//nowauek'krakowo|/f|es/common/akfura|nosci/MIPV1, 27 marca2009r ), Ddf(ostatniewejś cie: terminawe'zagadnieniaprawne,Warsfawa2oo1. " zob zwł aszczaA ch|opecki'opcje i transakcje s' 15 27' tenze. w' A szumański (red'),system prawa pryWatnego'T' 19: Prawa papieńW wańoś ciawych, waszawa 2006 s 845i M' GuIowski'Umawaopcji,Kraków2003's' 24 31'

Nawią zują cdo ju przedstawionychuwag, nie mo na zaakceptować |akonicznego W ań' 3 projektu'gdzie poprzestanona dyspozycji: sformuł owania się Wykonanie''Po pierwsze,chodzitak naprawdęnie o Wykonanie ,,Wstrzymuje jakiejś]ednej''umowy'', gdy - jak zaznaczono- przepisyprojektowanej ustawy obją ć mają ',pakiety wią zane'' dwóch umów opcy|nych (put.call)' Intencją projektodaWcóW był onajprawdopodobniej czasowe''zawieszenieWykonania'' umowy opąi ca ' standardowoWystawianejprzez przedsiębiorcóWna rzecz bankóW iobecnie zobowią zują cej tych pierwszychdo dostarczeniabankomwalutobcych (zw]aszcza euro)po nie|ea|nie niskimkursie'Na|eŹ ałto o Wię cWyraŹ nie napisaó.Po drugie'na|e yraz jeszczeprzypomnieć ,e nie istnieje adnauniwersa|na definicja opcji;tegotyputransakcjenie musząWca|epolegaóna rzeczywistej sprzeda |ub y kupnieinstrumentu bazowegoprzez uprawnionego od zobowią zanego. Wykonanie przez uprawnionego opcji z rozliczeniem finansowymoznaczajedyniepowstanje polskim)ró nicypomię dzycenamiinstrumentu (Wpienią dzu obowią zku ś Wiadczenia bazowego10Po trzecie Wreszcie'',Wstrzymanie Wykonania'' moŹ e byc bardzo - chodzitu wieloznaczne z punktuwidzeniamaterialnoprawnego i procesowego podejmowaneprzez samegoWierzycie|a albo o czynnoś ci (np. Wobec dł u nika na|iczanie odsetekza zwł okędomaganie , się Wykonania zobowią zania itp'),a|bo (np' speł nienie Wobecwierzycie|a czynnoś dł ci u nika ś Wiadczenia z umowyopcji), państwowych' podejmowane aIbote czynnoś organóW ci wobecdł U nika na ą danie wierzycieIa(zw|aszczazajęciekomornjczeWykonywane W Wynikuskierowaniaprzez bankdo egzekucjibankowego tytuł egzekucyjnego u opatzonegoprzezsą d klauzu|ą Wykona|noś ci)' PowstajeW szczegó|noś pytanie ci o aspekty prawnoprocesowe Wykonania''umóW:czy np. po Wejś ciu rzeczonego,,wstrzymania W ycieustawyW proponowanymkształ ciesądy moglyby nadawac BTE Wystawianymp ez banki kIauzu|ę WykonaInoś czy ci? dopuszczaIne był oby skł adanie WnioskóW o Wszczę cie egzekucji? takimkomornicy są dowimoglibynadawaćbieg? czy Wnioskom Treś ćań. 5 ust' 1 projektuprowokujekilka uwag dotyczących konstrukcjj renegocjacji'''Mo nazgodzić się z twórcami projektu'i autonomia ,,przymusowej prawacywilnego- nie mają Wo|ioraz swobodaumóW- rzeczywiste fundamenty charakteru abso|utnego'skoro jednak, jak sł usznie podkreś |iłTrybunał Konstytucyjny, rzeczoneWańoś cimają swój WymiarkonsMucyjnyjako e|ement (ań' 31 ust' 1 i 2 Konstytucji) skł adowy zasady Wo|noś jednostki ci oraz Wo|noś ci gospodarczej(ań' 20' 22 Konstytucji), to Ustawodawcanie mo e dokonywać ingerencjiW stosunkj kontraktowez pominię ciemkonst}.tucyjnego standardu proporcjonalnoś(ań' ci 31 ust'3 Konstytucji)1.' koniecznoś i ci .oZob'A' chł opeckl' opc]'e' ' ', op' ci1''s' 151.152' ' Zob wyrckfK z dnia29 kwietnia2003r.,SK 24102, OTK-A2003nr 4, poz 33.

prawnenie mo e Trudnosię zgodzićz pog|ą dem,eistnieją ce instrumentarium pokrzywdzonym przedSię biorcom pEez domniemane' nieuczciwepraktyki zapewniÓ poziomu ochrony' W przeciwieństwiedo sceptycyzmu bankóW Wł aś ciwego projektodawcówna|e yprzyjąć ' e gł ównycię ar oceny, czy konkretneumowy opcyjnegodzą W ogó|nezasady prawa i mają charakterkrzywdzą cy'powinien spoczywaćwł aś nie na są dach' są one bowiem,W ramachtrójpodział Wł u adzy publicznej,organamipowoł anymi do udzie|aniaochronyprawompodmiotowym jednostek. Wskazanejest jedyniewzmocnienie tej ochrony,poprzezzapewnienie przedsię biorcomodpowiednichinstrumentóWzabezpieczenia ich interesóW przywi|ejóW W postę powaniu oraz róWno|egłograniczenie e cywiInym egzekucyjnych państwa bankóW'Resztę ,zgodnie z e|ementarnymi zasadamidemokratycznego prawnegooraz gospodarkiWo|norynkowej, na|e ypozostawiczainteresowanym' Wyrę czanietych ostatnich,poprzezprzymuszanie do negocjacji'nie Wydajesię dobrymi skutecznym rozwią zaniem' Redakcjaańykuł U6 pkt 1 projektupozostajeW sprzecznoś ci z podstawowymi zasadami prawa karnego' Zapewne chodził o projektodawcomo Wył ączenie odpowiedzia|nośkarnej ci z art. 586 k's'h' - jednaknie Wiadomo,czy ma to byó Wył ączeniebezprawnoś ciprzestępnegozaniechania (tzw' kontratyp)'czy te Winy bą dź ty|kozaniechan|e Jednym sł owem, wył ą czenie ukataniasprawcóW12' czytającyprojektnie Wie,jaka jest funkcjaprzepisu'zwł aszczagdy dowiadujesię z wnioskuo ogł oszenie końcowejczęś ciań. 6' e osobomzobowiązanym do zł o enia upadł oś spół ci ek prawa hand|owegoochrona przed odpowiedziaInoś karną cią przysł uguje tyIko czasowo' uję ciu6 pkt 1 projektumo natak eWysuną ćtzy Przeciwkop|oponowanemu przepisunie wydaje dalszeargumenty. Po pierwsze,domniemany cel ustanowienia przez banki przedsię biorcóW się godny ochrony' Nawet jeś |inakł anianie do pakietóW,, umóWopcy.inych zawierania,,toksycznych miał ocechy nadu yciazaufania (trudnoto jednakslne ira et studiozakł adac W ka dymprzypadku)'to nie Wydajesię' przewidzianych usprawiedIiwiał o aby samo podję cieczynnoś ci ustawądostatecznie udzje|enieniektórym osobom ochrony przed odpowiedzia|noś cią za niezł o enie wnioskuo ogł oszenie upadł oś o ci,którymmowaW ań' 21 Prawa upadł oś ciowego upadł oś mają ci charakterobiektywny i nie zale ąod inaprawczego.3' Przesł anki popadłw stan niewypł aca|noś tego' z jakichpowodóWdł u nik anicite czy i co Przepis karny ań' 586 k.s'h' ma chronić uczynił ,aby temu przeciwdział ac' . odnoś niedo lÓŹnicypomiędzytyml instytucjami zob m'in,L' Gardocki'Prawa karne wa|szawa 2 0 0 4s . 1 0 8i n . .1 7 3 . , tjstawaz dnia28 |utego (Df U Nr60 poz 535zpó n' 2003r Prawoupadł oś ciowe inaprawcze zm.);dalej: ,pf.u.n

przedfunkcjonowaniem W nim podmiotóW bezpieczeństwo obrotugospodarczego (ań. 10 WzW' z ań' 11 pr.u.n')'a Wię cfaktycznieniezdolnych do niewypł aca|nych fakt' e W ś Wietle brzmienia Wykonywania zobowią zań.Jak zatem Wytł umaczyó ustawyzupeł niebez znaczenia jest nawet wzyczyna powstanianiewypł aca|noś ci (tzn'czy powstaniestanu niewypł aca|noś macijakiko|Wiek zwią zekz Wykonaniem ci, Nie trzebaWielkiejprzenik|iwoś aby umowyo opcjeWa|utowe'')? 'asymetrycznej projektowanego przepisu,gdybymiałon stac przewidzieć notoryczne nadu ywanie prawem'd|a usprawied|iwienia przez dł u nikóW opieszał oś ci się obowią zują cym konsekwencje dIaobrotu Wskł adaniU WnioskóW o ogł oszenie upadł oś Negatywne ci. goSpodarczego są nieuniknione' zarzutóWdotyczyograniczonego zakresuochrony,do Drugize Wspomnianych którejdą ątlvórcyustawy'Wystę pekz ań' 586 k's'h' za|iczyćtrzebado udzie|enia jako tzw.przestępstwa podmiotowo przestępstwkwaIiflkowanych (tj.ukształ towanych ty|koniektóre z tego przepisupod|ega.ją indywidua|ne). odpowiedzia|nośkarnej ci '1 osoby' do którychadresowanyjest obowią zekz ań. 21 ust' pr'u'n' Udzie|ona zasię g,czegop|ojektodawcy chybanie braIi ochronama zatemróWnie ograniczony poduwagę ' ań' 6 pkt 1 ukształ towanja Wreszcietrzecimzarzutemco do proponowanego projektujest my|ne przekonanietwórcóW projektu'i W ten sposób pozbawiają przedsię biorcóW, którzy ''podję |iczynnoś ciprzewidzianeUstawą ',jakiejko|Wiek Rzeczony przepis nie jest jednak ladnąlex specia|is odpowiedzia|noś prawnej' ci |ubna osobach' Wobecań' 21 ust.1 pr'u'n',nada|zatemnada|na przedsię biorcach cią ypowinnoś ć sprawprzedsię biorców' któremająprawnyobowią zekprowadzenia jako stan niewypł aca|noś ci Wniosku,o którymmowa'Jak Wspomniano' zgł oszenia przesł ankaWszczę ciapostę powaniaw przedmiocieogł oszeniaupadł oś ci ma cią istniejeróWnie surowa charakterobiektywny.Poza odpowiedziaInoś karną jej podję cie w ań. 373 i nast' pr'u.n.Nie Wył ą cza odpowledzialnośprzewidziana Ó jakichko|wiekczynnoś cizmie ąącycl1do renegocjowaniaumóW zawańych przez dł UŹ nika. RóWnie powa ne zaslrze eniabudzi da|sza częś ć ań. 6 projektu.Nie do przyjęcia' z punktu widzenia ogó|nych zasad postępowania cywi|nego oraz gdzie jest sytuacjaprzewidziana W dyspozycjiań' 6 pkt 2 i 3 projektu' Konstytucji' przewidujesię ' tak e ty|ko czasowo, niedopuszczaInośogł ć oszeniaupadł oś ci gdy Wydanopostanowienie upadł oś przed ci o ogł oszeniu dł u nika' a W przypadku, zawieszenie,'postę powania dniem Wejś ciaW ycie ustawy - obIigatoryjne Upadł oś cioWego'''

Gdy chodzio pien^/szą kwestięto ' niejestjasne'co W ogó|eoznaczazwrot;',nie (ań.6 pkt2 projektu)' mo ebycogł oszona upadł ośdłc u nika'' Byc mo eoznacza|o, e postę powanie w przedmiocieogł oszeniaupadloś ci W ogó|e nie moŹ e być który ,,podjączynnoś okreś lone Wszczę tei się toczyć (a Wię c przedsię biorca' ci ł ustawą .,nie ma zdo|noś upadł ci oś ciowej)' Na trafnoś tego c poglą duWskazywał oby W ań.6 pr'u'n.oraz u yciepodobnegozwrotu (''niemoina ogł osićupadł oś ci'') przepisóW' podobnado proponowanej odrę bnych konstrukcja W takimraziewniosek jednakodczytacprzepis odrzucić r4' o ogł oszenie upadł oś są ci d musiał by |\'4o na róWnie inaczej'a mianowicienie jako przeszkodędo Wszczę ciai prowadzenia postępowaniaW przedmiocieogł oszeniaupadloś ci, |ecz )ako zobowiązaniesądu (a zatemdo jegooddalenia)' do negatywnego rozpoznania Wniosku Upadł oś ciowego jednak kł ócił aby się z szeregiemprzepisówkonstytucyjnych' Taka interpretacja a przede Wszystkimz zasadą trójpodział uWł adz(ań' 10 Ust' 1 Konstytucji)' kompetencji niezawisł ych są dóW. Iegis|atura nie mo ep ecie takda|eceograniczyć DIatego y chybaodrzucić ' tez naIe ]ą projektodawcom intencjiprzyś Wiecającej na|e yGz )eszcze Poza niejasnoś cią poMórzyć Wcześ niejszy w stosunku do argument,i genera|neWył ą czenie upadł oś jest ci ich okreś lonych W przepisieprzedsię biorcóW mo |iwośogł ci oszenia nieuzasadnionympremiowaniem.Nie ma dobrych, merytorycznychracji, przemawiającychza pozbawieniem Wszystkich chocia by cfasowo przewidzianeustawą ',zdolnoś ci przedsię biorcóW, którzy ty|ko'podję |iczynnoś ci pytanie'd|aczegotak einni upadł oś ciowej' Gdyby zaś jej udzielió,powstał oby p|zedsiębiorcy'którzy mniej Iubbardziejś Wiadomie zawar|i.a ąconiekorzystned|a ' mają takiego a|bood nich odstą pić nie nich umowyi chcie|ibyje renegocjowac przywileju.społ eczna dezaprobatadIa postę powaniabankóW W przededniu dzisiejszegoś Wiatowego kryzysu finansowegooraz obawy przed szkodliwymi mię dzynarodowego speku|acyjnego d|a stabilnoś ci kapitał u skutkamiprzepł ywóW nie Wyjaś niają dostatecznie odstę pstwod zasad: róWnego flnansóWpub|icznych jednostekprzezorganyWł adzy pub|icznej (ań' 32 ust' 1 Konstytucji) oraz traktowania (ań.64 ust.2 Konstytucji). róWnejochronyprawmają tkowych Na t|e powy szychspostrze eń'art, 6 pkt 3 projektusam W sobie mo e byÓ uznanyza stosunkowo'neutra|ny'i niebudzącya tak istotnychzastze eń' rym niemniejzasadniczysprzeciw'gdy chodzi o ca|y omawianyańykuł ,budzi jego końcowaczę ś ó-Twórcy projektuproponująbowiem,aby ochronaprzysł ugiwał a Wymienionym w przepisieprzedsię biorcom 'do czasu zawarciaugodydotyczą cej umowyo opcje Wa|utowe |ub prawomocnegoorzeczeniasą du'' asymetrycznej ' Por postanowienia OSNC 1997nr 9, poz.121;z dnia SN: r dnia25 utego1997r. ll CKN 71196, 26 kwiehia2002r..lV CKN 1667/00. OSNC 2003nr5 p o z . 6 5 .

_ M' P'). Projektowany (podkreś Wł |' asne jest ewidentnie przepisW takimkształ cie sprzecznyz zasadamiprzyzwoitej legis|acji' nie okreś la bowiem,o jakieorzeczenie jedynieogóIniezakł adac. e był oby są dUiW czyjejsprawiechodzi.|\Ąo na to jakieś orzeczenieW sprawie wynikł ejze sporu pomiędzyprzedsiębiorcą'który Wystawił toksycznąopcję Wa|utowącal/, a Uprawnionym z opcji bankiem (np. z powództwa przedsię biorcyo pozbawienie bankowego t}tuł u egzekucyjnego k|auzu|i WykonaInoś bą ci dŹ o ukształ towanie stosunkuprawnegoopcji)' W skrajnym p|zypadkuoznaczał oby to''bezterminowe'' zawieszeniepostępowania' ostatniaz uwagodnoszą cych się do projektu ustawydotyczyzwią zkupomię dzy mechanizmami ochronnymidyrektywyMiFlD a projektowaną ustawą W ' projekcie jestprzekonanie jegoautorówo tym, emimobezskutecznego uwidocznione upł ywu terminu do implementacjidyrektywy do po|skiego porzą dku prawnego jestbezpoś rednie (31paź dziernika powoł ywanie 2007r')' mo |iwe się na jej przepisy W sporzepomiędzyprzedsiębiorcami a bankami.na rzecz którychci pierwsiWystawili opcjewalutowecal/. Powy sze zał o eniejest jednak fał szywe.co prawda upł yw terminu na imp|ementacjędyrektywy do krajowego porządku prawnego moŹe miec konsekwencje w postaci rozcią gnię cia na nie tzw' skutku bezpoś redniego (tzn' ywaniasię przez jednostkiprzed sądami krajowymina prawa mo |iwoś powoł ci podmiotowe jednak z.eograniczeniem Wywodzone z normprawaeuropejskiego)'5' ty|ko do tzw. stosunkóWWeńyka|nych(jednostka.państwo)16. Nawet jeś |iW niektórychorzeczeniach'dIa celóWzastosowania nieimp|ementowanych dyrektyw' poję cia'państwa'l7'to jednak nigdy nie dochodził do o znacznegorozsze|zenia objęto nimi Wyraź niespół ek' które nie stanowią szeroko pojętej Wł asnoś ci państwowej przezpaństwo18 ani nje są kont[olowane Na bankibę dą ceWł asnoś cią pryWatnych akcjonariuszy nieimplementowana do krajowegopotzą dkuprawnego dyrektywanie mo e nakł adaćobowią zków]9' Brak skUtecznejimp|ementacji powoł ywanie dyrekt}Ą\ry MiFIDuniemo |iwia się na jej skutekbezpoś redni w sporach jednak roszczeniedo przedsię biorcom przysł uguje mię dzyosobamiprywatnymi;

.' Tak zwł aszczaw wyrokachETs: z dnia4 grudaia1974|.' 41|74Yvonnevan DuynpIzeciwkoHone postępowanie affice'zh' o|z' 1974's. 1337;z dnia 5 kwietnia1979(.' 1Ą8178 karneprzeciwkoTullio Rati,Zb.Otz 1979,s. 1629. 16\Ą,^/rok ETs z dnia 19 stycfnia 1982 r' 8/81 l.)rsulaBecker przeciwkoFinanzamtMinslerlnnenstadt, Zb. Otz. 1982,s. 53. " Tak np.w wyrokuETS r dnia 26 lutego1986t.,152A4 M. H. MarshallprzeciwkaSouthamplon and South-West HampshireArea HeafthAuthority, Zb. Orz 1986.s. 723. . fwł aszczawyrokETs f dnia 12 |ipca1990r, c.188/89A, Foster iinni przectwka Brilish Gas plc' Zb.O.z 1990.s. l-3313. reS Prechal,Dlrectlves/, York2OO5s. 55, 95. EC Law,Oxford-New

'10

Skarbu Państwa o naprawienieSzkody Wyrzą dzonejna skutek zaniechania legistacyjnego2o. z pow szychpowodówomawianyprojektbudzinastępującezastrzezenia: ' 1 ) nie ma dostatecznychpodstaw.aby w at.' 2 pkt 2 projektuWprowadzićjako podleganiaokreś |onych przesł ankę umóW przepisomustawy'naruszenie ptzez firmy inwestycyjneobowiązkóWinformacyjnych z dyrektywy|\i]iF|D moŹ na bowiem jedynie powoł ywacsię na obowią zki informacyjne prawakrajowego; z obowiązującego Wynikające ustawy W ań' 7 projektu,poprzez 2) dookreś |enie zakresu przedmiotowego poddanieustawiety|koumóWzawańychpo dniu 31 pa dzie|nika 2007 |.' prawnych2,' jestarbitraIne podstawach i nie opierasię na obiektywnych lll. Podsumowanie projektUstawy,W ocenieSN, nie odpowiada P edstawiony do zaopiniowania państwaprawnego.Wię kszoś pzepisóW ć narusza standardom demokratycznego zasady przyzwoitej |egislacji' został a sformuł owanaW sposób niejasny Wydajesię doś cobszerne'|ecz iWie|oznaczny. Uzasadnienieprojektupose|skiego posł u ono argumentami bardziejpasują cymido opracowania się W Wię kszoś ci poprawnoś Na ci. tej podstawienie pub|icystycznego' doś ćda|ekimiod jurydycznej Ponadtosam intencjiprojektodaWcóWustaIićdokł adnej sposób niejednokrotnie Wbrew twierdzeniom mode|ochronypzedsiębiorców budzi powa nezast|ze .enia' projektubędzieon zaostrzać 'a nie rozstrzygaćkonfliktypomiędzyprzedsiębiorcami jest' czy przyniesiekomuko|Wiek po ytek' a bankami'Tym samymbardzoWą tp|iwe ć ' epoce ostrego któregoWiarygodnoś W Dotyczyto róWnie państwajako cał oś ci' podobnerczwiązaniamogąpodawaćWWątpliwoś ć ' kryzysumiędzynarodowego' odrzucenia'a jedynie ocfywiś ciekrytykap|ojektunie oznaczajego cał kowitego ś rodkóW do osią gnię ciace|u' Jak zasygna|izowano' troskęo dobór Wł aś ciwych powinienraczej opieracsię na Wł aś ciwy system ochronypraw przedsię biorcóW cwiInym. Wzmocnionej ochroniesą dowejw postę powaniu ,o\Ął rokiETs: z dnia 19 |lstopada1991r'. sprawypoł c6/90 ' do c-9/90AndreaFrancavichi Danila przeciwko Waskiej, Zb. Orz. 1991, s. l-5357;z dnia 14 lipca1994r', Cinni Republice Bontacioraz 91192 Paola Faccini Dori przeciwko Recreb srl', zb' o|z 1994' s' |.3325; odnoś niedo za zaniechanie|egis|acyjnezob,tak ewyroks N z dnia 4 s erpnia odpowedzia|n oŚc s karbuPańsh^/a 2006f. lll CSK 138/05OSNC 2007nr4, poz.63. ,1 Wańo zwrócić uwagę'fe pakiety''asymetrycznych" Umówopcyjnychbył yna rynkuwa|utobcych zawieraneju od dł ufszegoczasu; jak donosi prasa' w sprawie rozpoznanejWyrokiemz dnia W rozliczaniuapcjibankite robiq 26 marca2oo9r'. V| Aca 1278lo8(niepubl,'notka:NI'Domaga|ski. jeden pr2edsiębiorców zawierałpodobne przegrywaiq' z 27,03'2009. s' c2)' z Rzeczpospo|ita blędyi ju temu. z bankiem 5 lat dla niegoumowy n ekorzystne

'11

W związku z tym mo na zaproponowaćSejmowi RzeczypospolitejPo|skiej przemyś |enie rozwiązań|egisIacyjnych następujących W projektowanej ustawie: z punktuWidzenia a) najkorzystniejSze zasad konstytucyjnych rozwią zaniem przedsię biorcom Wydajesię uł ahł ienie Wystę powania na drogęsą dowąz powództwami o Usta|enieniewa noś ci umóW opcji z uwagi na sprzecznoś ćz zasadami Współ Źyciaspoł ecznego(ań. 58 k'c.) |ub o ukształ towanie stosunkuprawnego(a|1 3571'388 k.c')- uł atwienia te mogł ybypo|egaćnp. na zwo|nieniuod kosztóWsą dowychoraz na moŹ ||Wośudzielenia ci Wprowadzeniu z urzę duzabezpieczenia roszczeń przez zakaz wykonaniana rzecz banku umowy opcji cal/ do czasu wydaniaprawomocnego wyroku2l; b) Wańy rozwaŹeniaby|byzakaz prowadzeniaprzeciwko przedsiębiorcom egzekucjina podstawiebankowychtytuł óWegzekucyjnychod chwili zł oienia p|zez przedsiębiorcępozwu ai! do czasu Wydaniaorzeczenia kończącegopostępowanieWsprawieWytoczonejprzez przedsiębiorcępozbawieniebankóW mo natak ezaproponowaÓ Wariantowo cał kowite pIawado Wystawiania BTE z ,'toksycznych'' umóWopcjiiprowadzeniana tej podstawieegzekucji(czy|iWył ą czenie W tych sprawachstosowania ań. 96-98Prawabankoweoo); c) z uwagina Wa nyinterespubliczny, Sejm RP mógł by- jeszczeprzed Wejś ciem W ycie- podją ćdział ania |egis|acyjne W ce|Uzmianyań. 28 Ustawy z dnia 4 Wrześ nia2008 r' ozmianie ustawy o obrocie oraz n|ektórych instrumentami finansowymi innychustar'rl]i postanowic o retroaktywnymstosowaniu niektórych jej przepisów' dotyczących firminwestycyjnych obowiązkówinformacyjnych Wobeck|ientów2a'

., eł y*utl32 k p przewidujezasadnicfoudfieen ct1v|nymna c e zabezpieczeniaw postępowan|u wnlosek'a f u ędu ty|kow tych sprawach'w ktÓrychustawa p ewidujemo |iwoś wsfczęcla ć postępowan]a roszczeńmiał abyzatem chalakter z urzędu Proponowanaregu|acjazabezp]eczenia /.ęglsspeciał s' .. Ustawa (sprawa Konstytucyjnego niepodpisanapfez PrczydentaRP, sk|erowanado Trybunał U o sygn Kp 4/08). .. Zakaz z ań.2 KonstytucjiRP, nie ma charakteruabso|Ulnego'jefei rekoakcji'Wypł }.'ający ci (zob'wyrokiTK: z dnia 10 grudnia Wymaga]ą ochronywaŹnychWańoś konstytucyjnych tegoWzg|ędy p o z . 1 5 5 , r d n a 1 9 m a r c a 2007r.K47105,OTK42007nr3 2 0 0 7t . . P 4 3 1 0 7O, T K - 4 2 0 0 7n, r 1 1 poz 27 z h a 18 pa dziern ka 2006r'' P 27105. oTK-A2006nr9, pof' 124)'

12