Druk nr 1406 Warszawa, 2 pa!dziernika 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne Pa"stwo” do spraw zwi#zanych z ograniczaniem biurokracji NPP-020-82-2008
Pan Bronis$aw Komorowski Marsza$ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu, Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne Pa"stwo” do spraw zwi#zanych z ograniczaniem biurokracji wnosi projekt ustawy:
-
o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy zosta$ upowa%niony pose$ Micha$ Marcinkiewicz.
Przewodnicz#cy Komisji (-) Janusz Palikot
projekt
USTAWA z dnia ………………2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Art. 1. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z pó!n. zm.1)) w art. 21 w ust. 1 pkt 67 otrzymuje brzmienie: „67) warto&' rzeczowych &wiadcze" otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w ca$o&ci ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych, oraz warto&' otrzymywanych przez pracownika kwot pochodz#cych ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych, a stanowi#cych refundacj( wydatków pracownika na zakup towarów i us$ug, dokonan# na podstawie przed$o%onej przez pracownika faktury – do wysoko&ci nieprzekraczaj#cej w roku podatkowym kwoty 380 z$,”. Art.2. Ustawa wchodzi w %ycie z dniem 1 stycznia 2009 r.
UZASADNIENIE 1. Wyja!nienie celu ustawy. Celem ustawy jest poszerzenie zakresu zwolnienia &wiadcze" z zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych poprzez wykre&lenie wy$#czenia bonów, talonów i innych znaków uprawniaj#cych do ich wymiany na towary lub us$ugi oraz w$#czenie do zakresu zwolnienia kwot pochodz#cych z wy%ej wymienionych funduszy, sta1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta$y og$oszone w Dz.U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 968, Nr 102, poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363 i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 78, poz. 715, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141, poz. 1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 595, Nr 84, poz. 774, Nr 90, poz. 844. Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 166, poz. 1608, Nr 202, poz. 1956, Nr 222, poz. 2201, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 99, poz. 1001, Nr 109, poz. 1163, Nr 116, poz. 1203, 1205 i 1207, Nr 120, poz. 1252, Nr 123, poz. 1291, Nr 151, poz. 1596, Nr 162, poz. 1691, Nr 210, poz. 2135, Nr 263, poz. 2619 i Nr 281, poz. 2779 i 2781, z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr 30, poz. 262, Nr 85, poz. 725, Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 102, poz. 852, Nr 143, poz. 1199 i 1202, Nr 155, poz. 1298, Nr 164, poz. 1365 i 1366, Nr 169, poz. 1418 i 1420, Nr 177, poz. 1468, Nr 179, poz. 1484, Nr 180, poz. 1495 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 107, poz. 723, Nr 136, poz. 970, Nr 157, poz. 1119, Nr 183, poz. 1353 i 1354, Nr 217, poz. 1588, Nr 226, poz. 1657 i Nr 249, poz. 1824 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 219, Nr 99, poz. 658, Nr 115, poz. 791 i 793, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1288, Nr 191, poz. 1361 i 1367, Nr 192, poz. 1378 i Nr 211, poz. 1549.
nowi#cych refundacj( wydatków poniesionych przez pracownika, dokonywan# na podstawie przed$o%onej przez pracownika faktury dokumentuj#cej poniesienie tych wydatków przez pracownika. 2. Przedstawienie stanu obecnego. W obecnym stanie prawnym, zwolnieniu – limitowanemu do wysoko&ci 380 z$ – podlegaj# jedynie &wiadczenia o charakterze czysto rzeczowym (np. zakup biletów do kina, karnetów na basen itp.) dokonywane ze &rodków ZF)S lub funduszy zwi#zków zawodowych. Opodatkowane s# natomiast wygodne dla obu stron (pracodawcy i pracownika) formy &wiadcze" takie jak bon, talon czy te% refundacja poniesionych przez pracownika wydatków. W opinii wnioskodawcy stanowi to nadmierne ograniczenie formy &wiadcze", nie maj#ce uzasadnienia w realiach %ycia gospodarczego. Wy$#czenie ze zwolnienia z podatku bonów towarowych uzasadniane by$o obaw# przed traktowaniem bonów jako ukrytej formy wynagrodzenia pracownika, a tak%e wydawaniem bonów przez hipermarkety i zwi#zanym z tym zagro%eniem dla bytu ma$ych sklepów rodzinnych. W opinii wnioskodawcy, wy%ej wspomniane obawy s# nieuzasadnione w zmienionych warunkach gospodarczych (wzrost si$y przetargowej pracownika na rynku pracy), za& wydawanie bonów nie jest ograniczone wy$#cznie do sklepów wielkopowierzchniowych (nale%y te% podkre&li', i% ustawy podatkowe nie powinny by' narz(dziem wp$ywania na kszta$t rynku handlu detalicznego, gdy% nie s# narz(dziem do tego przeznaczonym). Nieuzasadnione jest równie% wy$#czenie ze zwolnienia refundacji wydatków ju% poniesionych przez pracownika – forma ta ró%ni si( bowiem jedynie podmiotem dokonuj#cym faktycznego zakupu. Nale%y podkre&li', i% zak$adowy fundusz &wiadcze" socjalnych, zgodnie z ustaw# z 4 marca 1994 r. o zak$adowym funduszu &wiadcze" socjalnych (dalej jako ustawa o ZF)S) tworz# przedsi(biorstwa zatrudniaj#ce co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pe$ne etaty (mo%liwe jest zawarcie w uk$adzie zbiorowym pracy zapisu o nietworzeniu ZF)S) oraz wszystkie jednostki sektora finansów publicznych. )wiadczenia z ZF)S przyznawane s# w zale%no&ci od sytuacji %yciowej, rodzinnej i materialnej pracowników i stanowi# przejaw dzia$alno&ci socjalnej przedsi(biorstwa (przyczyniaj#c si( do unikni(cia zjawiska „biednych pracuj#cych” – ang. „working poor”). Odpisy na ZF)S wp$acone na rachunek funduszu s# zgodnie z ustaw# o podatku dochodowym od osób prawnych kosztem podatkowym dla pracodawcy. Odno&nie do funduszy zwi#zków zawodowych, nale%y wspomnie', %e zgodnie z ustaw# z 23 maja 1991 r. o zwi#zkach zawodowych, statut zwi#zku zawodowego okre&la w szczególno&ci cele i zadania zwi#zku oraz sposoby i formy ich realizacji oraz !ród$a finanso-
wania dzia$alno&ci zwi#zku. Zwi#zki zawodowe korzystaj# ze zwolnie" podatkowych przewidzianych dla stowarzysze". Zgodnie z ustaw# o podatku dochodowym od osób prawnych, wolne od podatku s# dochody zwi#zków zawodowych w cz(&ci przeznaczonej na cele statutowe, z wy$#czeniem dzia$alno&ci gospodarczej. Ponadto, wy$#czenie ze zwolnienia bonów, talonów itp. podlegaj#cych wymianie na towary, generuje w praktyce wiele sporów mi(dzy podatnikami a administracj# skarbow#. W odniesieniu do wielu stanów faktycznych pozostaje bowiem kontrowersyjne, czy mieszcz# si( w zakresie zwolnienia, czy te% s# z niego wy$#czone (dotyczy to np. opodatkowania boów %ywno&ciowych). 3. Ró"nice mi#dzy dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym. W obecnym stanie prawnym, ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych wy$#czone s# bony, talony i inne znaki, otrzymywane przez pracownika, finansowane w ca$o&ci ze &rodków ZF)S lub funduszy zwi#zków zawodowych. Nowelizacja umo%liwi zwolnienie z podatku równie% bonów, talonów i innych znaków uprawniaj#cych do ich wymiany na towary i us$ugi, jak równie% refundacji wydatków poniesionych przez pracownika, dokonanej ze &rodków w/w funduszy. Rozszerzenie zwolnienia z opodatkowania pozwoli na faktyczne dokonywanie wyboru &wiadczenia przez pracownika (zakup odpowiedniego produktu i nast(pnie refundacja b#d! wymiana talonu/bonu na wybrany produkt). Zwolnienie pozostanie nadal limitowane do wysoko&ci 380 z$ – co pozwoli na unikni(cie ryzyka zast(powania &wiadczeniami rzeczowymi wynagradzania w formie pieni(%nej i przyczyni si( do zachowania dotychczasowego charakteru &wiadcze" socjalnych z ZF)S lub funduszu zwi#zków zawodowych. 4. Oczekiwane skutki spo$eczne, gospodarcze, finansowe i prawne Podstawowym skutkiem wprowadzenia projektowanej zmiany jest usuni(cie ogranicze" zwi#zanych z „okazjonalnym” obdarowywaniem pracownika przez pracodawc(. Obecne regulacje narzucaj# pracodawcy okre&lon# form( &wiadcze". Wykluczenie szeroko poj(tych bonów towarowych z katalogu &wiadcze" powoduje cz(sto stan niezadowolenia pracowników. Trzeba bowiem zauwa%y', %e pracownicy w$a&nie w okresach przed&wi#tecznych, a w takich najcz(&ciej pracodawcy przekazuj# ró%nego rodzaju paczki &wi#teczne pracownikom, oczekuj# dodatkowego wsparcia finansowego, którego funkcje spe$nia w$a&nie bon towarowy. Projektowana zmiana mo%e wi(c przyczyni' si( do poprawy stosunków pracownika i pracodawcy i wp$yn#' na popraw( zadowolenia pracownika.
Z uwagi na pozostawienie ograniczenia kwotowego &wiadcze" z zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych oraz funduszy zwi#zków zawodowych nie wydaje si(, aby rozszerzenie zakresu przepisu mia$o wp$yw na ewentualne nadu%ycia ze strony pracodawcy poprzez ukryte wynagradzanie pracownika. Wynika to z tego, i% przekroczenie progu 380 z$ w ka%dym przypadku, bez wzgl(du na form( obdarowania pracownika, b(dzie skutkowa$o opodatkowaniem. Projektowana zmiana b(dzie mia$a neutralny wp$yw na dochody bud%etowe, poniewa% w %aden sposób nie wp$ynie na podstaw( opodatkowania pracownika i pracodawcy. Wprowadzenie zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych b(dzie skutkowa' wi(kszym zainteresowaniem pracodawców bonami i talonami, jako formami du%o bardziej elastycznymi obdarowania pracownika. To z kolei mo%e wp$yn#' na zwi(kszenie popytu na bony oraz talony i tym samym wzrost zyskowno&ci przedsi(biorstw, których przedmiotem jest sprzeda% tego typu talonów. Szczególnym zainteresowaniem cieszy' si( mog# bony uprawniaj#ce do zamiany na towary w konkretnych sklepach, najcz(&ciej hipermarketach. W zwi#zku z tym nast#pi' mog# pewne przesuni(cia mi(dzy dochodami ró%nych podmiotów w kierunku tych, które akceptuj# wymian( bonów na towary. Projektowana zmiana zniesie równie% dysproporcje w opodatkowaniu &wiadcze" kierowanych do ró%nych grup, których $#czy$ b#d! $#czy nadal stosunek pracy z zak$adem pracy. Chodzi tutaj o rencistów i emerytów oraz pracowników. W obecnym stanie prawnym, wolne od podatku dochodowego s# &wiadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieni(%ne w zamian tych &wiadcze" otrzymane przez emerytów i rencistów w zwi#zku z $#cz#cym ich poprzednio z zak$adami pracy stosunkiem s$u%bowym, stosunkiem pracy lub spó$dzielczym stosunkiem pracy oraz od zwi#zków zawodowych – do wysoko&ci nie przekraczaj#cej w roku podatkowym kwoty 2280 z$, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym przypadku zwolnienie ma zastosowanie do wszystkich &wiadcze", równie% bonów i talonów towarowych. Zastosowanie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 38 w stosunku do emerytów i rencistów mo%e budzi' poczucie pewnej niesprawiedliwo&ci ze strony pracowników, którzy s# przecie% cz(&ci# zak$adu pracy, przyczyniaj# si( wzrostu tej organizacji, a z drugiej strony s# podatkowo dyskryminowani w stosunku do tych, których nie $#czy ju% %aden stosunek prawny z zak$adem pracy. Z tego powodu, nowelizacja art. 21 ust. 1 pkt 67 powinna zmniejszy' poczucie „dyskryminacji podatkowej” obecnych pracowników, chocia% ca$kowicie wyeliminowana zosta$aby dopiero wtedy gdyby kwota graniczna zwolnienia zosta$aby podwy%szona z 380z$ do 2280z$. 5. Ocena zgodno!ci projektu z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektu ustawy nie jest obj(ty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 23 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2880/08
Pan Bronis$aw Komorowski Marsza$ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna w sprawie zgodno!ci z prawem Unii Europejskiej komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose$ Micha$ Marcinkiewicz) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa$y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zmianami) sporz#dza si( nast(puj#c# opini(:
1. Przedmiot projektu ustawy Przedstawiony projekt ustawy przewiduje zmian( art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zmianami). Zmieniany przepis zwalnia od podatku dochodowego od osób fizycznych warto&' rzeczowych &wiadcze" otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w ca$o&ci ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych – do wysoko&ci nieprzekraczaj#cej w roku podatkowym kwoty 380 z$. Projekt zak$ada, %e do tej samej wysoko&ci b(dzie wolna od podatku dochodowego tak%e warto&' otrzymywanych przez pracownika kwot pochodz#cych ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych, stanowi#cych refundacj( wydatków pracownika na zakup towarów i us$ug, dokonan# na podstawie przed$o%onej przez pracownika faktury. Ponadto proponowana ustawa przewiduje obj(cie zakresem zwolnienia &wiadcze" rzeczowych w formie bonów, talonów i innych znaków, uprawniaj#cych do ich wymiany na towary lub us$ugi. Proponowana ustawa ma wej&' w %ycie z dniem 1 stycznia 2009 r. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj#tej projektem ustawy Kwestie stanowi#ce przedmiot projektu ustawy nie s# regulowane prawem Unii Europejskiej.
2 3. Analiza przepisów projektu pod k%tem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach opiniowanego projektu. 4. Konkluzja Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest obj(ty prawem Unii Europejskiej. Sporz!dzi":
Zespó" Prawa Europejskiego
Akceptowa":
Dyrektor Biura Analiz Sejmowych
Micha" Królikowski
Deskryptory Bazy REX: fundusz, osoby fizyczne, podatek dochodowy, pracownicy, projekt ustawy, zwi!zek zawodowy, Unia Europejska
Warszawa, 23 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2881/08 Pan Bronis$aw Komorowski Marsza$ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przedstawiciel wnioskodawców: pose$ Micha$ Marcinkiewicz) jest projektem ustawy wykonuj%cej prawo Unii Europejskiej Przedstawiony projekt ustawy przewiduje zmian( art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zmianami). Zmieniany przepis zwalnia od podatku dochodowego od osób fizycznych warto&' rzeczowych &wiadcze" otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w ca$o&ci ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych – do wysoko&ci nieprzekraczaj#cej w roku podatkowym kwoty 380 z$. Projekt zak$ada, %e do tej samej wysoko&ci b(dzie wolna od podatku dochodowego tak%e warto&' otrzymywanych przez pracownika kwot pochodz#cych ze &rodków zak$adowego funduszu &wiadcze" socjalnych lub funduszy zwi#zków zawodowych, stanowi#cych refundacj( wydatków pracownika na zakup towarów i us$ug, dokonan# na podstawie przed$o%onej przez pracownika faktury. Ponadto proponowana ustawa przewiduje obj(cie zakresem zwolnienia &wiadcze" rzeczowych w formie bonów, talonów i innych znaków, uprawniaj#cych do ich wymiany na towary lub us$ugi. Przedmiot projektu ustawy nie jest obj(ty prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest projektem ustawy wykonuj%cej prawo Unii Europejskiej. Sporz!dzi":
Zespó" Prawa Europejskiego
Akceptowa":
Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski
Deskryptory Bazy REX: fundusz, osoby fizyczne, podatek dochodowy, pracownicy, projekt ustawy, zwi!zek zawodowy, Unia Europejska