Druk nr 1135 Warszawa, 1 pa!dziernika 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja
Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni#ej podpisani pos"owie wnosz$ projekt ustawy:
- o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa!stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego. Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upowa#niamy pana pos"a W"odzimierza Karpi%skiego. (-) Tadeusz Aziewicz; (-) Bogdan Bojko; (-) Krzysztof Brejza; (-) Jerzy Budnik; (-) Marek Cebula; (-) Andrzej Czuma; (-) Alicja D$browska; (-) Artur Dunin; (-) Zenon Durka; (-) Jerzy Feliks Fedorowicz; (-) Andrzej Gut-Mostowy; (-) Jolanta Hibner; (-) Tadeusz Kope&; (-) Leszek Korzeniowski; (-) Adam Krupa; (-) Krzysztof Lisek; (-) Katarzyna Matusik-
Lipiec; (-) Aldona M"y%czak; (-) Jan Musia"; (-) Tadeusz Naguszewski; (-) S"awomir Preiss; (-) Norbert Raba; (-) Damian Raczkowski; (-) Grzegorz Raniewicz; (-) Halina Rozpondek; (-) Wojciech Sa"uga; (-) Henryk Siedlaczek; (-) Pawe" Suski; (-) Miron Sycz; (-) Micha" Szczerba; (-) Bo#ena Szyd"owska; (-) Jan Walenty Tomaka; (-) Krzysztof Tyszkiewicz; (-) Piotr van der Coghen; (-) Robert W'grzyn; (-) Rados"aw Witkowski; (-) Norbert Wojnarowski; (-) Marek Wójcik; (-) Adam Wykr't; (-) Jadwiga Zakrzewska; (-) Hanna Zdanowska; (-) Jerzy Zi'tek
Projekt USTAWA z dnia ............................ 2008 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa!stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego
Art. 1. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, z pó!n. zm.1)) wprowadza si' nast'puj$ce zmiany: 1) w art. 2: a) po pkt 3 dodaje si' pkt 3a w brzmieniu: „3a) poprzedniku – rozumie si' przez to bezpo(redniego poprzedniego pracodawc' uprawnionych pracowników, którego zespó" sk"adników maj$tkowych wszed" w sk"ad komercjalizowanego
przedsi'biorstwa
pa%stwowego
lub
przedsi'biorstwa pa%stwowego
sprywatyzowanego przez wniesienie do spó"ki,”, b) w pkt 5 lit. c i d otrzymuj$ brzmienie: „c) osoby, które przepracowa"y co najmniej dziesi'& lat w komercjalizowanym przedsi'biorstwie pa%stwowym oraz jego poprzedniku albo w przedsi'biorstwie, które zosta"o sprywatyzowane przez wniesienie do spó"ki oraz jego poprzedniku, a rozwi$zanie stosunku pracy nast$pi"o wskutek przej(cia na emerytur' lub rent' albo z przyczyn niedotycz$cych pracowników, d) osoby, które po przepracowaniu dziesi'ciu lat w przedsi'biorstwie pa%stwowym podlegaj$cym prywatyzacji oraz jego poprzedniku, zosta"y przej'te przez inne zak"ady pracy w trybie art. 231 Kodeksu pracy,”; 1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2003 r.
Nr 60, poz. 535 i Nr 90, poz. 844, z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 116, poz. 1207, Nr 123, poz. 1291 i Nr 273, poz. 2703 i 2722, z 2005 r. Nr 167, poz. 1400, Nr 169, poz. 1418, Nr 178, poz. 1479 i Nr 184, poz. 1539 oraz z 2006 r. Nr 107, poz. 721 i Nr 208, poz. 1532.
1
2) po art. 2 dodaje si' art. 2a-2d w brzmieniu: „Art. 2a. Przebieg procesów prywatyzacyjnych, prowadzonych na podstawie przepisów dzia"u IV i V ustawy, jest jawny. Art. 2b. 1. Z przebiegu procesu prywatyzacyjnego, o którym mowa w art. 2a, sporz$dza si' kart' prywatyzacji, zawieraj$c$ co najmniej: 1) informacje o nabywcy: a) nazw' lub firm', pod któr$ dzia"a, form' prawn$ oraz siedzib', je#eli nabywca jest osob$ prawn$ lub jednostk$ organizacyjn$ nieposiadaj$c$ osobowo(ci prawnej, albo b) imi', nazwisko oraz miejsce zamieszkania, je#eli nabywca jest osob$ fizyczn$, 2) uzyskan$ cen', 3) kwotowo okre(lon$ warto(& zobowi$za% inwestycyjnych gwarantowanych przez nabywc', 4) informacj' o zawarciu porozumienia dotycz$cego pakietu socjalnego, obejmuj$cego zobowi$zania zwi$zane z ochron$ interesów pracowników oraz innych osób zwi$zanych z prywatyzowanym podmiotem, 5) informacj' o prywatyzowanym podmiocie, 6) wskazanie imion, nazwisk oraz stanowisk s"u#bowych osób odpowiedzialnych za przygotowanie i realizacj' procesu prywatyzacji, 7) informacj' o realizacji zobowi$za% prywatyzacyjnych. 2. Kart' prywatyzacji prowadzi si' od momentu rozpocz'cia procesu prywatyzacji. 3. Karta prywatyzacji podlega aktualizacji i jest udost'pniana na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej ministra w"a(ciwego do spraw Skarbu Pa%stwa albo organu za"o#ycielskiego. 4. Minister w"a(ciwy do spraw Skarbu Pa%stwa okre(li, w drodze rozporz$dzenia, wzór karty prywatyzacji, maj$c na wzgl'dzie zapewnienie jawno(ci procesu prywatyzacyjnego. Art. 2c. Informacje o przebiegu negocjacji, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3, maj$ charakter poufny jedynie do czasu ich zako%czenia.
2
Art. 2d. Umowy zawarte w trybie art. 33 ust. 1, 3 i 5 oraz art. 39 ust. 1 s$ jawne i podlegaj$ udost'pnianiu na zasadach okre(lonych w przepisach o dost'pie do informacji publicznej.”; 3) w art. 3 w ust. 3 uchyla si' pkt 11; 4) w art. 4a uchyla si' ust. 3-9; 5) po art. 4a dodaje si' art. 4b i 4c w brzmieniu: „Art. 4b. 1. Minister w"a(ciwy do spraw Skarbu Pa%stwa, na wniosek organu wykonawczego jednostki samorz$du terytorialnego, na obszarze której znajduje si' siedziba spó"ki, w której Skarb Pa%stwa posiada akcje, lub na wniosek organu wykonawczego zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, na obszarze którego mie(ci si' siedziba spó"ki, mo#e zby& nieodp"atnie cz'(& lub wszystkie posiadane przez Skarb Pa%stwa akcje tej spó"ki na rzecz tej jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, o ile zosta"y spe"nione "$cznie nast'puj$ce warunki: 1) przedmiot dzia"alno(ci spó"ki jest zwi$zany z realizacj$ zada% w"asnych tej jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, 2) spó"ka wykonuje dzia"alno(& gospodarcz$ na obszarze sk"adaj$cej wniosek jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, 3) spó"ka nie jest wpisana na list' spó"ek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki pa%stwa lub inne listy spó"ek o znaczeniu pa%stwowym, tworzone na podstawie przepisów odr'bnych. 2. Zbycie akcji, o którym mowa w ust. 1, nie jest zbyciem akcji na zasadach ogólnych. Do zbycia akcji nie stosuje si' przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks post'powania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z pó!n. zm.2)). Zbycie akcji jest jawne i nast'puje na podstawie umowy cywilnoprawnej. 3. Uprawnieni pracownicy w spó"ce powsta"ej w wyniku komercjalizacji, której akcje zosta"y nieodp"atnie zbyte w trybie, o którym mowa w ust. 1, zachowuj$ uprawnienia do nieodp"atnego nabycia akcji. Przepisy art. 36-38c stosuje si' odpowiednio, przy czym 2)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524. 3
kompetencje ministra w"a(ciwego do spraw Skarbu Pa%stwa w zakresie zbywania akcji wykonuje organ wykonawczy jednostki samorz$du terytorialnego lub organ wykonawczy zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego. 4. Do ustalenia momentu powstania prawa do nieodp"atnego nabycia akcji przez uprawnionych pracowników oraz rolników lub rybaków stosuje si' odpowiednio art. 38 ust. 2. Art. 4c. 1. W przypadku sprzeda#y akcji, o których mowa w art. 4b ust. 1, cz'(& uzyskanych przychodów jednostka samorz$du terytorialnego lub zwi$zek jednostek samorz$du terytorialnego przekazuje, w terminie 3 miesi'cy od dnia uzyskania przychodów z tego tytu"u, na wyodr'bnione rachunki funduszy celowych, o których mowa w art. 56 ust. 1, w nast'puj$cej wysoko(ci: 1) 5 % przychodów ze sprzeda#y akcji – na Fundusz Reprywatyzacji, 2) 15 % przychodów ze sprzeda#y akcji – na Fundusz Restrukturyzacji Przedsi'biorców, 3) 2 % przychodów ze sprzeda#y akcji – na Fundusz Skarbu Pa%stwa, 4) 2 % przychodów ze sprzeda#y akcji – na Fundusz Nauki i Technologii Polskiej. 2. Je#eli jednostka samorz$du terytorialnego lub zwi$zek jednostek samorz$du terytorialnego zb'dzie akcje, o których mowa w art. 4b ust. 1, w drodze czynno(ci prawnej innej ni# sprzeda#, w terminie 3 miesi'cy od dnia dokonania takiej czynno(ci, przekazuje na wyodr'bnione rachunki funduszy celowych, o których mowa w art. 56 ust. 1, kwot' stanowi$c$ równowarto(&: 1) 5 % warto(ci ksi'gowej zbytych akcji – na Fundusz Reprywatyzacji, 2) 15 % warto(ci ksi'gowej zbytych akcji – na Fundusz Restrukturyzacji Przedsi'biorców, 3) 2 % warto(ci ksi'gowej zbytych akcji – na Fundusz Skarbu Pa%stwa, 4) 2 % warto(ci ksi'gowej zbytych akcji – na Fundusz Nauki i Technologii Polskiej – przy czym warto(& ksi'gow$ zbytych akcji ustala si' na dzie% ich zbycia.”; 3. Je#eli jednostka samorz$du terytorialnego lub zwi$zek jednostek samorz$du terytorialnego przeka#e nieodp"atnie akcje, o których mowa w art. 4b ust. 1, na rzecz innej jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, ust. 2, nie stosuje si'. 6) w art. 32:
4
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Przed zaoferowaniem do zbycia akcji Skarbu Pa%stwa minister w"a(ciwy do spraw Skarbu Pa%stwa: 1) zleca dokonanie analizy maj$cej na celu ustalenie sytuacji prawnej maj$tku spó"ki oraz oszacowanie warto(ci przedsi'biorstwa, 2) mo#e zleci& dokonanie analiz w zakresie: a) ustalenia stanu i perspektyw rozwoju przedsi'biorstwa spó"ki, b) oceny realizacji obowi$zków wynikaj$cych z wymogów ochrony (rodowiska, c) innym, ka#dorazowo okre(lonym, je#eli wymaga tego ochrona interesu Skarbu Pa%stwa, 3) mo#e zobowi$za& spó"k', w której Skarb Pa%stwa posiada wi'kszo(& g"osów na walnym zgromadzeniu, do wprowadzenia w jej przedsi'biorstwie zmian wynikaj$cych z wymogów ochrony (rodowiska, a w szczególno(ci wynikaj$cych z analizy, o której mowa w pkt 2 lit. b.”, b) uchyla si' ust. 3; 7) w art. 33: a) w ust. 1: – pkt 3 otrzymuje brzmienie: „3) negocjacji podj'tych na podstawie publicznego zaproszenia,”, – pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) aukcji og"oszonej publicznie, je#eli cena wywo"awcza nie jest ni#sza od warto(ci ksi'gowej akcji,”, – dodaje si' pkt 6 w brzmieniu: „6) sprzeda#y akcji na rynku regulowanym.”, b) ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Rada Ministrów okre(li, w drodze rozporz$dzenia, szczegó"owy tryb zbywania akcji oraz warunki, jakie powinny spe"nia&: oferta zbycia akcji, zaproszenie do sk"adania ofert nabycia
5
akcji oraz zaproszenie do negocjacji, które mog$ dotyczy& zobowi$za% inwestycyjnych, zobowi$za% zwi$zanych z ochron$ (rodowiska, a tak#e zobowi$za% zwi$zanych z ochron$ interesów pracowników i innych osób zwi$zanych ze spó"k$, uwzgl'dniaj$c konieczno(& zapewnienia jawno(ci i przejrzysto(ci procesowi prywatyzacji.”, c) dodaje si' ust. 5 w brzmieniu: „5. Akcje nale#$ce do Skarbu Pa%stwa mog$ by& zbywane w trybie innym ni# okre(lony w ust. 1, bez obowi$zku wyst'powania o zgod' Rady Ministrów, je#eli: 1) nabywca i cena s$ wskazane w umowie prywatyzacyjnej, a zbycie dotyczy akcji spó"ek, w których Skarb Pa%stwa posiada mniej ni# 50 % kapita"u zak"adowego, lub 2) zbycie dotyczy akcji spó"ek, w których Skarb Pa%stwa posiada nie wi'cej ni# 25 % kapita"u zak"adowego.”; 8) w art. 36 ust. 4 otrzymuje brzmienie: „4. Akcje zbywa si' nieodp"atnie w grupach wyodr'bnionych ze wzgl'du na okresy zatrudnienia uprawnionych pracowników w komercjalizowanym przedsi'biorstwie pa%stwowym, jego poprzedniku i w spó"ce powsta"ej w wyniku komercjalizacji tego przedsi'biorstwa pa%stwowego.”; 9) po art. 36 dodaje si' art. 36a w brzmieniu: „Art. 36a. W przypadku obni#enia kapita"u zak"adowego spó"ki przed dniem zbycia przez Skarb Pa%stwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych, uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom przys"uguje prawo do nieodp"atnego nabycia do 15 % akcji nale#$cych do Skarbu Pa%stwa w kapitale zak"adowym spó"ki po zarejestrowaniu obni#enia kapita"u zak"adowego. Do nieodp"atnego nabycia akcji stosuje si' odpowiednio przepisy art. 36 i 3738d.”; 10) w art. 37 w ust. 1 zdanie drugie otrzymuje brzmienie: „Przepisy art. 36 ust. 2 lub ust. 3 oraz ust. 4a stosuje si' odpowiednio.”; 11) w art. 38:
6
a) uchyla si' ust. 1b, b) ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Prawo do nieodp"atnego nabycia akcji powstaje po up"ywie trzech miesi'cy od dnia zbycia przez Skarb Pa%stwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych i wygasa z up"ywem dwudziestu czterech miesi'cy od dnia powstania tego prawa. Je#eli zbycie akcji Skarbu Pa%stwa na zasadach ogólnych nast$pi"o w okresie, o którym mowa w ust. 1, prawo do nieodp"atnego nabycia akcji powstaje po trzech miesi$cach od up"ywu terminu na z"o#enie o(wiadczenia o zamiarze nabycia akcji.”; 12) art. 38b otrzymuje brzmienie: „Art. 38b. 1. W przypadku po"$czenia spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji z inn$ spó"k$, podzia"u tej spó"ki, jej przekszta"cenia lub wniesienia przez Skarb Pa%stwa jej akcji do innej spó"ki, do nieodp"atnego nabywania akcji przez uprawnionych pracowników oraz rolników lub rybaków stosuje si' odpowiednio przepisy art. 36-38, 38c i 38d. 2. W przypadku podzia"u spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji do nieodp"atnego nabywania akcji przez uprawnionych pracowników oraz rolników lub rybaków nie stosuje si' ogranicze% okre(lonych w art. 37 ust. 4 i art. 69b ust. 2. 3. W przypadku wniesienia 100% akcji nale#$cych do Skarbu Pa%stwa w jednoosobowej spó"ce Skarbu Pa%stwa powsta"ej w wyniku komercjalizacji do innej jednoosobowej spó"ki Skarbu Pa%stwa uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom przys"uguje ekwiwalent prawa do nieodp"atnego nabycia akcji w postaci wynagrodzenia nale#nego z tytu"u umorzenia akcji wyp"aconego przez spó"k'. Wyp"ata tego wynagrodzenia mo#e by& dokonana przez spó"k' w ratach, oprocentowanych w wysoko(ci nie ni#szej ni# wska!nik, o którym mowa w art. 35 ust. 2.”; 13) po art. 38b dodaje si' art. 38c i 38d w brzmieniu: „Art. 38c. 1. Prawo do nieodp"atnego nabycia akcji podlega dziedziczeniu, z zastrze#eniem ust. 2-4. 2. Spadkobierca uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka mo#e skorzysta& z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, o ile uprawniony pracownik, rolnik lub rybak z"o#y"
7
o(wiadczenie o zamiarze nieodp"atnego nabycia akcji, w terminie, o którym mowa w art. 38 ust. 1. 3. W przypadku (mierci uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka, w okresie sze(ciu miesi'cy od dnia wpisania spó"ki do rejestru, spadkobierca mo#e skorzysta& z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, o ile z"o#y o(wiadczenie o zamiarze nieodp"atnego nabycia akcji, w terminie, o którym mowa w art. 38 ust. 1. Do z"o#enia o(wiadczenia o zamiarze nieodp"atnego nabycia akcji przez spadkobierc' osoby uprawnionej nie jest wymagane przedstawienie postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza. 4. Spadkobierca uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka mo#e nieodp"atnie naby& akcje spó"ki pod warunkiem przedstawienia prawomocnego postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza, w terminie, o którym mowa w art. 38 ust. 2. 5. W przypadku (mierci uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka termin do skorzystania z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, o którym mowa w art. 38 ust. 2, nie rozpoczyna biegu, a rozpocz'ty ulega przerwaniu do czasu uzyskania prawomocnego postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku, a w przypadku przedstawienia zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza ulega przed"u#eniu o miesi$c, o ile zostan$ "$cznie spe"nione nast'puj$ce warunki: 1) (mier& uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka nast$pi"a przed up"ywem terminu wyga(ni'cia prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, 2) o(wiadczenie o zamiarze nabycia akcji zosta"o z"o#one przez uprawnionego pracownika, rolnika lub rybaka albo jego spadkobierc' z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 38 ust. 1, 3) zosta" z"o#ony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku nie pó!niej ni# w terminie miesi$ca od up"ywu terminu, o którym mowa w art. 38 ust. 2, albo w tym terminie zosta" przedstawiony zarejestrowany akt po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzony przez notariusza. 6. W razie przerwania biegu terminu, o którym mowa w ust. 5, termin ten biegnie na nowo od dnia uprawomocnienia si' postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku.”;
8
Art. 38d. 1. W przypadku wniesienia akcji spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji do spó"ki z udzia"em Skarbu Pa%stwa minister w"a(ciwy do spraw Skarbu Pa%stwa mo#e zaoferowa& uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom mo#liwo(& wykonania ich prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, w drodze nabycia akcji spó"ki z udzia"em Skarbu Pa%stwa, obj'tych w zamian za wniesione akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji. 2. Zaoferowanie uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom mo#liwo(ci wykonania ich prawa do nieodp"atnego nabycia akcji, o których mowa w ust. 1, powinno nast$pi& niezw"ocznie po zarejestrowaniu uchwa"y walnego zgromadzenia o podwy#szeniu kapita"u spó"ki, do której Skarb Pa%stwa wniós" akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji. 3. Podstaw$ ustalenia liczby przys"uguj$cych uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom akcji spó"ki, do której wniesiono akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji, jest wycena warto(ci aportu w postaci akcji spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji oraz ustalony na jej podstawie parytet s"u#$cy okre(leniu liczby akcji obejmowanych przez Skarb Pa%stwa w zamian za wnoszone akcje. Liczba akcji zbywanych nieodp"atnie uprawnionym pracownikom oraz rolnikom lub rybakom powinna by& proporcjonalna do liczby akcji nale#nych im na podstawie art. 36 albo art. 37 i okre(la si' j$ na podstawie stosunku liczby akcji wnoszonych do liczby akcji obj'tych przez Skarb Pa%stwa. 4. Uprawnieni pracownicy oraz rolnicy lub rybacy mog$ skorzysta& z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki, do której Skarb Pa%stwa wniós" akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji, o ile w ci$gu dwóch miesi'cy od dnia z"o#enia im oferty, o której mowa w ust. 1, przez ministra w"a(ciwego do spraw Skarbu Pa%stwa, z"o#$ spó"ce powsta"ej w wyniku komercjalizacji pisemne o(wiadczenie o zamiarze wykonania przys"uguj$cego im prawa do nieodp"atnego nabycia akcji. Niez"o#enie o(wiadczenia w powy#szym terminie powoduje utrat' prawa do wykonania prawa nieodp"atnego nabycia akcji w spó"ce, do której Skarb Pa%stwa wniós" akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji. 5. Do nabycia akcji, o którym mowa w ust. 1, stosuje si' odpowiednio przepisy art. 3638.”; 14) w art. 42: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Przed wydaniem zarz$dzenia o prywatyzacji bezpo(redniej:
9
1) dokonuje si' analizy stanu przedsi'biorstwa, polegaj$cej na ustaleniu stanu prawnego maj$tku przedsi'biorstwa pa%stwowego oraz oszacowaniu warto(ci przedsi'biorstwa, 2) mo#na dokona& analizy stanu przedsi'biorstwa, polegaj$cej mi'dzy innymi na ocenie realizacji obowi$zków wynikaj$cych z wymogów ochrony (rodowiska i ochrony dóbr kultury.”, b) dodaje si' ust. 3 w brzmieniu: „3. Minister w"a(ciwy do spraw Skarbu Pa%stwa, przed wydaniem zgody, o której mowa w art. 41 ust. 2, mo#e zobowi$za& organ za"o#ycielski do dokonania dodatkowej analizy przedsi'biorstwa, w zakresie innym ni# okre(lony w ust. 1, o ile wymaga tego ochrona interesu Skarbu Pa%stwa.”; 15) w art. 48 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) negocjacji podj'tych na podstawie publicznego zaproszenia.”; 16) w art. 49: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Wniesienie przedsi'biorstwa do spó"ki nast'puje w trybie negocjacji podj'tych na podstawie publicznego zaproszenia.”, b) w ust. 4 zdanie drugie otrzymuje brzmienie: „Przepisy art. 36-38 i art. 38c stosuje si' odpowiednio.”. 17) w art. 62 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Ochronie, o której mowa w ust. 1, podlegaj$ równie# informacje uzyskane w zwi$zku z prowadzonym procesem prywatyzacji, z zastrze#eniem informacji ujawnianych na podstawie ustawy.”; 18) w art. 69a dodaje si' ust. 5 w brzmieniu: „5. Przepisy art. 12a-12e stosuje si' równie# do spó"ek, o których mowa w art. 12a ust. 1, powsta"ych na podstawie odr'bnych przepisów i w trybie innym ni# okre(lony w niniejszej ustawie.”.
10
Art. 2. W ustawie z dnia 7 wrze(nia 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 191, poz. 1367) wprowadza si' nast'puj$ce zmiany: 1) w art. 2: a) pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) spó"ce konsolidowanej – rozumie si' przez to: a) spó"k' z udzia"em Skarbu Pa%stwa, której akcje zosta"y wniesione na pokrycie kapita"u zak"adowego spó"ki konsoliduj$cej, b) spó"k' powsta"$ w wyniku po"$czenia spó"ek, o których mowa w lit. a, w trybie art. 492 § 1 ustawy z dnia 15 wrze(nia 2000 r. –Kodeks spó"ek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z pó!n. zm.3)), c) spó"k' powsta"$ w wyniku podzia"u spó"ki, o której mowa w lit. a, w trybie art. 529 § 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 15 wrze(nia 2000 r. – Kodeks spó"ek handlowych;”, b) w pkt 3 lit. b otrzymuje brzmienie: „b) osoby, które jako uprawnieni pracownicy, w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, albo jako ich spadkobiercy naby"y od Skarbu Pa%stwa akcje
spó"ek
konsolidowanych
lub
prawo
do
nieodp"atnego
nabycia
akcji
spó"ek
konsolidowanych lub prawo do ekwiwalentu;”, c) pkt 4 otrzymuje brzmienie: „4) uprawnionych akcjonariuszach – rozumie si' przez to akcjonariuszy spó"ki konsolidowanej, którzy jako uprawnieni pracownicy, w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, lub jako spadkobiercy tych osób nabyli akcje spó"ki konsolidowanej nieodp"atnie od Skarbu Pa%stwa, jak równie# pozosta"ych akcjonariuszy spó"ki konsolidowanej;”; 2) w art. 3 ust. 3 otrzymuje brzmienie: 3)
Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1117, z 2003 r. Nr 49, poz. 408 i Nr 229, poz. 2276, z 2005 r. Nr 132, poz. 1108, Nr 183, poz. 1538 i Nr 184, poz. 1539 , z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 208, poz.1540 oraz z 2008 r. Nr 86, poz. 524 i Nr 118, poz. 747. 11
„3. Suma akcji spó"ki konsoliduj$cej udost'pnionych uprawnionym pracownikom spó"ek konsolidowanych i ich spadkobiercom oraz uprawnionym akcjonariuszom, na zasadach okre(lonych w ustawie, nie mo#e przekroczy& 15 % akcji nale#$cych do Skarbu Pa%stwa w tej spó"ce,
na
pokrycie
kapita"u
zak"adowego
której
zosta"y
wniesione
akcje
spó"ek
konsolidowanych.”; 3) art. 4 otrzymuje brzmienie: „Art. 4. 1. Prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej powstaje po up"ywie sze(ciu miesi'cy od dnia powstania prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsolidowanej i wygasa z up"ywem dwunastu miesi'cy od dnia jego powstania. 2. Uprawnieni pracownicy mog$ skorzysta& z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej, o ile z"o#$ pisemne o(wiadczenie o zamiarze nabycia akcji tej spó"ki. Termin do sk"adania o(wiadcze% o zamiarze nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej rozpoczyna si' w dniu powstania prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsolidowanej i ko%czy si' z up"ywem trzech miesi'cy od dnia jego rozpocz'cia. Niez"o#enie o(wiadczenia w powy#szym terminie powoduje utrat' prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej. Do z"o#enia o(wiadczenia o zamiarze nieodp"atnego nabycia akcji przez spadkobierc' uprawnionego pracownika nie jest wymagane przedstawienie postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza. 3. W przypadku (mierci uprawnionego pracownika termin na zrealizowanie przez jego spadkobierców prawa do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej nie rozpoczyna biegu, a rozpocz'ty ulega przerwaniu do czasu uzyskania prawomocnego postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku, albo w przypadku przedstawienia zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza ulega przed"u#eniu o miesi$c. W razie przerwania biegu terminu, termin ten biegnie na nowo od dnia uprawomocnienia si' postanowienia s$du o stwierdzeniu nabycia spadku. 4. Prawo do nieodp"atnego nabycia akcji przez spadkobierców mo#e by& zrealizowane, o ile wniosek o stwierdzenie nabycia spadku zosta" z"o#ony nie pó!niej ni# w terminie miesi$ca od up"ywu terminu, o którym mowa w ust. 1, albo w tym terminie zosta" przedstawiony zarejestrowany akt po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzony przez notariusza.
12
5. Do nieodp"atnego udost'pniania akcji spó"ki konsoliduj$cej maj$ zastosowanie przepisy dzia"u IV rozdzia"u 2 z wy"$czeniem przepisów art. 38 ust. 1-4 oraz art. 38c ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. 6. Do nieodp"atnego udost'pniania akcji spó"ki konsolidowanej maj$ zastosowanie przepisy dzia"u IV rozdzia"u 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, z tym #e do zamiany akcji spó"ki konsolidowanej na akcje spó"ki konsoliduj$cej nie maj$ zastosowania przepisy art. 38 ust. 3 i 4.”; 4) w art. 5 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Uprawnieni pracownicy spó"ek konsolidowanych oraz uprawnieni akcjonariusze mog$ skorzysta& z prawa zamiany posiadanych akcji spó"ki konsolidowanej na akcje spó"ki konsoliduj$cej, o ile z"o#$ pisemne o(wiadczenie o zamiarze dokonania takiej zamiany. Przepis art. 38c ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji stosuje si' odpowiednio.”; 5) w art. 6 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Uprawnieni pracownicy, którzy nabyli prawo do ekwiwalentu, mog$ skorzysta& z prawa do zamiany tego prawa na prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej, o ile z"o#$ pisemne o(wiadczenie o zamiarze dokonania tej zamiany. Termin do sk"adania o(wiadcze% o zamiarze dokonania tej zamiany rozpoczyna si' w dniu powstania prawa do ekwiwalentu i ko%czy si' z up"ywem trzech miesi'cy od dnia jego rozpocz'cia. Niez"o#enie o(wiadczenia w powy#szym terminie powoduje utrat' prawa do zamiany.”; 6) art. 11 otrzymuje brzmienie: „Art. 11. 1. Akcjonariusze spó"ek PGE-Energia spó"ka akcyjna z siedzib$ w Warszawie oraz BOT Górnictwo i Energetyka spó"ka akcyjna z siedzib$ w )odzi, którzy nabyli akcje tych spó"ek na zasadach okre(lonych w niniejszej ustawie, staj$ si' akcjonariuszami spó"ki PGE Polska Grupa Energetyczna spó"ka akcyjna z siedzib$ w Lublinie w wyniku po"$czenia spó"ki PGE-Energia spó"ka akcyjna z siedzib$ w Warszawie oraz BOT Górnictwo i Energetyka spó"ka akcyjna z siedzib$ w )odzi ze spó"k$ PGE Polska Grupa Energetyczna spó"ka akcyjna z siedzib$ w Lublinie, w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 wrze(nia 2000 r. – Kodeks spó"ek
13
handlowych, przez przeniesienie ca"ego maj$tku spó"ek PGE-Energia spó"ka akcyjna z siedzib$ w Warszawie oraz BOT Górnictwo i Energetyka spó"ka akcyjna z siedzib$ w )odzi na spó"k' PGE Polska Grupa Energetyczna spó"ka akcyjna z siedzib$ w Lublinie. 2. Plan po"$czenia uwzgl'dni spadkobierców, o których mowa w art. 4 i 5. Wydanie akcji spadkobiercom spó"ki przejmuj$cej nast$pi na zasadach okre(lonych w art. 38c ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji.”. Art. 3. 1. W spó"kach, w których przed dniem wej(cia w #ycie niniejszej ustawy powsta"o prawo do nieodp"atnego nabycia akcji, a Skarb Pa%stwa nie zby" pierwszych akcji na rzecz uprawnionych pracowników, prawo to wygasa z up"ywem 24 miesi'cy od dnia jego powstania. 2. W spó"kach, o których mowa w ust. 1, uprawnienia do nieodp"atnego nabycia akcji s$ realizowane na zasadach okre(lonych w ustawie, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejsz$ ustaw$. Art. 4. 1. Art. 38c ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji stosuje si' odpowiednio do zbywania spadkobiercom osób uprawnionych akcji spó"ek, je#eli ich prawo do nieodp"atnego nabycia akcji wygas"o w skutek up"ywu terminu, o którym mowa w art. 38 ust. 2 tej ustawy w dotychczasowym brzmieniu, w okresie 30 miesi'cy przed dniem wej(cia w #ycie niniejszej ustawy. 2. Spadkobiercy, o których mowa w ust. 1, mog$ skorzysta& z prawa do nieodp"atnego nabycia akcji w terminie 12 miesi'cy od dnia wej(cia w #ycie niniejszej ustawy. Art. 5. 1. W spó"kach konsolidowanych, w których prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsolidowanej powsta"o przed dniem wej(cia w #ycie niniejszej ustawy: 1) bieg terminu, o którym mowa w art. 4 ust. 1 oraz art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 7 wrze(nia 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego, rozpoczyna si' po up"ywie 6 miesi'cy od dnia wej(cia w #ycie niniejszej ustawy;
14
2) bieg terminu, o którym mowa w art. 4 ust. 2 oraz art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 wrze(nia 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego, rozpoczyna si' w dniu wej(cia w #ycie niniejszej ustawy. 2. W spó"kach, w których prawo do ekwiwalentu powsta"o w okresie od dnia 18 listopada 2007 r. do dnia wej(cia w #ycie niniejszej ustawy, bieg terminu do sk"adania pisemnych o(wiadcze% o zamiarze dokonania zamiany prawa do ekwiwalentu na prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego, rozpoczyna si' w dniu wej(cia w #ycie niniejszej ustawy. 3. W spó"kach, w których uprawnieni pracownicy lub ich spadkobiercy z"o#yli przed dniem wej(cia w #ycie niniejszej ustawy, pisemne o(wiadczenie, o zamiarze dokonania zamiany prawa do ekwiwalentu na prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej, w trybie art. 6 ust. 1 ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego, stosuje si' przepisy tej ustawy w brzmieniu dotychczasowym. Art. 6. Przepisy ustaw, o których mowa w art. 1 i 2, w brzmieniu nadanym niniejsz$ ustaw$, w zakresie, w jakim odnosz$ si' do przedstawienia zarejestrowanego aktu po(wiadczenia dziedziczenia sporz$dzonego przez notariusza, stosuje si' od dnia wej(cia w #ycie ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 181, poz. 1287). Art. 7. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowuj$ moc do dnia wej(cia w #ycie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejsz$ ustaw$, jednak nie d"u#ej ni# przez 12 miesi'cy od dnia wej(cia w #ycie niniejszej ustawy. Art. 8. Ustawa wchodzi w #ycie po up"ywie 14 dni od dnia og"oszenia.
15
Uzasadnienie Celem proponowanej ustawy jest zapewnienie ministrowi w"a(ciwemu do spraw Skarbu Pa%stwa instrumentów pozwalaj$cych na prowadzenie skuteczniejszej polityki prywatyzacyjnej, uregulowanie procedury nieodp"atnego zbywania akcji spadkobiercom osób uprawnionych, jak równie# rozwi$zanie kwestii zaliczania okresów zatrudnienia w przedsi'biorstwach w rozumieniu art. 551 k.c. b'd$cych poprzednikami komercjalizowanego przedsi'biorstwa pa%stwowego. Jednocze(nie, w celu dostosowania jej przepisów do faktycznej sytuacji spó"ek podlegaj$cych konsolidacji, w przedmiotowym projekcie zaproponowano zmian' ustawy z dnia 7 wrze(nia 2007r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego. Zmiana polegaj$ca na dodaniu w ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, w art. 2 pkt 3a stanowi propozycj' rozwi$zania kwestii zaliczania okresów zatrudnienia w przedsi'biorstwach w rozumieniu art. 551 k.c., z których utworzone zosta"o przedsi'biorstwo pa%stwowe, które nast'pnie zosta"o skomercjalizowane. Intencj$ projektodawcy jest zapewnienie ci$g"o(ci uprawnie% pracowników do nieodp"atnego nabycia akcji w odniesieniu nie do zmian podmiotowych, ale przedmiotowych tj. zwi$zanie ww. prawa z maj$tkiem, który sta" si' substratem maj$tkowym spó"ki utworzonej w wyniku komercjalizacji lub prywatyzacji bezpo(redniej. St$d te# przygotowana definicja legalna poj'cia „poprzednika” odnosi si' do przedsi'biorstwa w rozumieniu przedmiotowym. Rozwi$zanie to jest (wiadom$ decyzj$ i wynika z ustale% dokonywanych w trakcie prac nad projektem. Odniesienie si' w definicji do przedsi'biorstwa w rozumieniu podmiotowym spowodowa"oby rozszerzenie kr'gu uprawnionych i obj'cie nim osób, które nie s$ de facto zwi$zane w #aden sposób z komercjalizowanym przedsi'biorstwem pa%stwowym a ich uprawnienie wynika"oby jedynie z faktu, i# w przesz"o(ci cz'(& komercjalizowanego przedsi'biorstwa znajdowa"a si' w sk"adzie innego podmiotu gospodarczego. Rozwi$zanie takie by"o równie# nie do zaakceptowania ze wzgl'du na liczb' i niejasny charakter prawny wielu form organizacyjno-prawnych w jakich w przesz"o(ci funkcjonowa"y podmioty pa%stwowe oraz ich niejasny status prawny budz$cy w$tpliwo(ci co do istnienia lub nie nast'pstwa prawnego.
1
Zaproponowana zmiana, polegaj$ca na dodaniu po art. 2 ustawy o komercjalizacji art. 2a-2d ma na celu zwi'kszenie spo"ecznej akceptacji dla procesów prywatyzacyjnych poprzez wprowadzenie generalnej zasady ich jawno(ci (zarówno w zakresie prywatyzacji po(redniej jak i bezpo(redniej). Zasada jawno(ci zostanie ograniczona w przypadku prowadzenia negocjacji prowadzonych zgodnie z art. 33 ust.1 pkt 3 ustawy o komercjalizacji. Jednocze(nie zaproponowano okre(lenie sposobu upubliczniania jawnych informacji o procesie prywatyzacji poprzez wprowadzenie wzoru „karty prywatyzacji”, która zamieszczana b'dzie na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej ministra w"a(ciwego do spraw Skarbu Pa%stwa. Konsekwencj$ omówionych wy#ej zmian jest modyfikacja ustawy o komercjalizacji polegaj$ca na zmianie brzmienia art. 62, który w obecnym brzmieniu stanowi podstaw' do wy"$czenia jawno(ci procesów prywatyzacyjnych. Zmiany polegaj$ce na korekcie art. 4a ustawy o komercjalizacji i dodaniu nowych art. 4b i 4c, maj$ na celu usprawnienie procesu komunalizacji poprzez rozszerzenie mo#liwo(ci dokonywania bezp"atnego przekazywania akcji lub udzia"ów nale#$cych do Skarbu Pa%stwa jednostkom samorz$du terytorialnego lub zwi$zkom jednostek samorz$du terytorialnego, z zastrze#eniem, #e komunalizacja b'dzie mog"a dotyczy& spó"ek spe"niaj$cych "$cznie nast'puj$ce warunki: 1) których przedmiot dzia"alno(ci zwi$zany jest z realizacj$ zada% w"asnych tej jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, 2) wykonuj$cych dzia"alno(& gospodarcz$ na obszarze sk"adaj$cej wniosek jednostki samorz$du terytorialnego lub zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego, 3) nie wpisanych na list' spó"ek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki pa%stwa lub inne listy spó"ek o znaczeniu pa%stwowym, tworzone na podstawie przepisów odr'bnych. Bior$c pod uwag' zwi'kszaj$ce si' znaczenie samorz$du terytorialnego w #yciu publicznym, celowym jest szersze w"$czenie samorz$du w proces prywatyzacji spó"ek Skarbu Pa%stwa. Niektóre spo(ród spó"ek z uwagi na swój profil dzia"ania (np. zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludno(ci) nie mog$ kierowa& si' wy"$cznie optymalizacj$ zysków, dlatego ich pe"na prywatyzacja, z uwagi na interes spo"eczny jest niecelowa. Spó"ki takie mog$ swoje zadania jednak wykonywa& znacznie efektywniej je(li b'd$ nadzorowane przez lokalny samorz$d
2
terytorialny. Spó"ka na któr$ bezpo(redni wp"yw maj$ miejscowe w"adze (gminy czy powiatu) cieszy& b'dzie si' znacznie wi'kszym zaufaniem lokalnej spo"eczno(ci i lepiej odpowie na jej potrzeby oraz oczekiwania - dlatego te# komunalizacja jest procesem ze wszech miar korzystnym i celowym. Projektowana ustawa ma na celu u"atwienie procesu komunalizacji i jego rozszerzenie tak#e na spó"ki nie obj'te dotychczas tym procesem. Projektowana ustawa ma równie# na celu ostateczne wyja(nienie sposobu i formy przenoszenia w"asno(ci udzia"ów lub akcji b'd$cych w"asno(ci$ Skarbu Pa%stwa na rzecz samorz$du terytorialnego. Zbli#one w swym celu uregulowanie zawarte w Ustawie o samorz!dzie województwa (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1590 z pó!n. zm.) w art. 50 przewiduje drog' post'powania administracyjnego dla przekazywania mienia Skarbu Pa%stwa. Zastosowanie tego samego trybu, który cechuje du#y formalizm, dla przenoszenia akcji (udzia"ów) Skarbu Pa%stwa w spó"kach prawa handlowego by"oby niecelowe. Dotychczasowa praktyka nie pozostawia w tym zakresie najmniejszych w$tpliwo(ci, jednak#e podnoszone niekiedy zastrze#enia zostan$ w ten sposób ostatecznie wyja(nione. Jednocze(nie zak"ada si' rezygnacj' z ogranicze% nak"adanych na jednostki samorz$du terytorialnego w zakresie rozporz$dzania akcjami przekazanymi przez Ministra Skarbu Pa%stwa, jak równie# zapewnienie wp"ywów do pa%stwowych funduszy celowych, zasilanych ze (rodków uzyskanych z prywatyzacji, równie# w przypadku komunalizacji spó"ek poprzez przyj'cie uregulowania, zgodnie z którym jednostki samorz$du terytorialnego zbywaj$ce akcje lub udzia"y otrzymane nieodp"atnie od Skarbu Pa%stwa zobligowane b'd$ do przekazywania (rodków uzyskanych z ich zbycia, w cz'(ci okre(lonej proponowanym art. 4c, do Funduszu Reprywatyzacji, Funduszu Restrukturyzacji Przedsi'biorców, Funduszu Skarbu Pa%stwa oraz Funduszu Nauki i Technologii Polskiej, przy czym powy#szy obowi$zek nie b'dzie dotyczy" sytuacji dalszego nieodp"atnego przekazywania akcji otrzymanych od Skarbu Pa%stwa pomi'dzy jednostkami samorz$du terytorialnego. Projektowana ustawa zak"ada równie# utrzymanie prawa uprawnionych pracowników do nieodp"atnego nabycia akcji w spó"kach które zostan$ nieodp"atnie zbyte przez Skarb Pa%stwa na rzecz jednostek samorz$du terytorialnego. W zakresie nieodp"atnego zbywania akcji na rzecz uprawnionych pracowników odpowiednie zastosowanie b'd$ mia"y przepisy art. 36 – 38d ustawy o komercjalizacji, z zastrze#eniem, i# kompetencje ministra w"a(ciwego do spraw Skarbu Pa%stwa w tym zakresie wykonywa" b'dzie organ wykonawczy jednostki samorz$du
3
terytorialnego lub organ wykonawczy zwi$zku jednostek samorz$du terytorialnego. Przyj'cie takiego rozwi$zania pozwoli na unikni'cie ewentualnych w$tpliwo(ci interpretacyjnych w tym zakresie, zw"aszcza w kontek(cie w"a(ciwo(ci organów. Jednocze(nie wprowadzono zasad', i# w zakresie ustalania momentu powstania prawa do nieodp"atnego nabycia akcji przez uprawnionych pracowników oraz rolników lub rybaków stosowa& si' b'dzie odpowiednio art. 38 ust. 2 ustawy o komercjalizacji. Zgodnie z zaproponowan$ regulacj$ proces nieodp"atnego zbywania akcji na rzecz uprawnionych pracowników b'dzie si' rozpoczyna" z chwil$ zbycia przez jednostk' samorz$du terytorialnego pierwszych akcji na zasadach ogólnych. Celem zmian polegaj$cych na zmianie brzmienia art. 32 i 42 ustawy o komercjalizacji, jest przyznanie Ministrowi Skarbu Pa%stwa prawa wyboru co do zakresu przeprowadzanych analiz przedprywatyzacyjnych, przy jednoczesnym wprowadzeniu zasady, i# przed zaoferowaniem do zbycia akcji Skarbu Pa%stwa, lub wydaniem zarz$dzenia o prywatyzacji bezpo(redniej, wymagane b'dzie tylko dokonywanie analizy maj$cej na celu ustalenie sytuacji prawnej maj$tku spó"ki oraz oszacowanie warto(ci przedsi'biorstwa. Zmiana odnosz$ca si' do art. 33 ustawy o komercjalizacji jest kolejnym krokiem w kierunku usuwania barier utrudniaj$cych prywatyzacj'. W szczególno(ci proponuje si' zniesienie dotychczasowych ogranicze% w zbywaniu akcji i udzia"ów Skarbu Pa%stwa w trybie aukcji og"oszonej publicznie poprzez dopuszczenie mo#liwo(ci stosowania tego trybu bez wzgl'du na wielko(& udzia"u kapita"owego Skarbu Pa%stwa w spó"ce. Ponadto w celu zniesienia ogranicze% w zbywaniu akcji Skarbu Pa%stwa na zasadach okre(lonych w przepisach reguluj$cych funkcjonowanie rynku kapita"owego, w dodanym w art. 33 w ust. 1 pkt 6 zaproponowano wprowadzenie mo#liwo(ci zbywania akcji Skarbu Pa%stwa w trybie sprzeda#y akcji na rynku regulowanym (dotychczas tryb ten wymaga" zgody Rady Ministrów udzielanej na podstawie art. 33 ust. 3). Ponadto projekt zak"ada zmian' nazwy trybu zbywania akcji okre(lonego w art. 33 ust. 1 pkt 3 – „rokowania podj'te na podstawie publicznego zaproszenia” – na „negocjacje podj'te na podstawie publicznego zaproszenia”. Zmiana wynika z konieczno(ci dostosowania terminologii ustawy o komercjalizacji do przepisów kodeksu cywilnego.
4
Jednocze(nie zaproponowano zniesienie obowi$zku wyst'powania o zgod' Rady Ministrów na sprzeda# akcji lub udzia"ów w trybie innym ni# publiczny. Celem powy#szej zmiany jest umo#liwienie bardziej p"ynnego zbywania pakietów mniejszo(ciowych posiadanych przez Skarb Pa%stwa bez konieczno(ci anga#owania Rady Ministrów w proces podejmowania decyzji. Pakiety mniejszo(ciowe stanowi$ akcje b'd$ce w"asno(ci$ Skarbu Pa%stwa, które nie zosta"y obj'te przez uprawnionych pracowników, lub zosta"y zatrzymane na cele reprywatyzacji. Proponowana regulacja obejmie spó"ki, w których inwestor strategiczny zosta" ju# wybrany i warunki zbycia pakietu mniejszo(ciowego okre(lone zosta"y w umowie prywatyzacyjnej, tym samym zostanie jedynie doko%czony proces prywatyzacji. Regulacj$ powy#sz$ obj'te zostan$ równie# spó"ki, w których udzia" Skarbu Pa%stwa jest na ni#szym poziomie ni# 25%. Pakiety takie zazwyczaj nie pozwalaj$ na prowadzenie aktywnej polityki w"a(cicielskiej, jak równie# nie stanowi$ !ród"a przychodu dla Skarbu Pa%stwa. Nale#y podkre(li&, i# proponowany tryb zbywania akcji w #adnej mierze nie stanie si' (dzi'ki zastosowanym ograniczeniom) trybem konkurencyjnym wzgl'dem trybu, okre(lanego jako „publiczny”, uregulowanego w art. 33 ust 1 ustawy o komercjalizacji. Stanowi jedynie jego uzupe"nienie w sytuacji, gdy z uwagi na znikomy udzia" w kapitale zak"adowym (cz'sto oscyluj$cy w granicach 1%) nabyciem tych akcji jest zainteresowany wy"$cznie posiadacz pakietu kontrolnego. Nie zostanie tym samym naruszony tryb jawnego zbywania akcji Skarbu Pa%stwa. Omówione wy#ej zmiany w zakresie art. 33 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji powoduj$ konieczno(& wydania nowego rozporz$dzenia Rady Ministrów w sprawie szczegó"owego trybu zbywania akcji Skarbu Pa%stwa. Zgodnie z art. 7 projektowanej ustawy dotychczasowe rozporz$dzenie zachowa moc do dnia wej(cia w #ycie przepisów nowych wykonawczych wydanych na tej samej podstawie, jednak nie d"u#ej ni# przez 12 miesi'cy od dnia wej(cia w #ycie
projektowanej
ustawy.
Nowe
wykorzystaniem dotychczasowych
rozporz$dzenie
przepisów,
z
powinno
zosta&
opracowane
z
uwzgl'dnieniem zaproponowanych w
niniejszym projekcie zmian, a w szczególno(ci uwzgl'dnia& zmian' nazwy trybu „rokowania podj'te na podstawie publicznego zaproszenia” – na „negocjacje podj'te na podstawie publicznego zaproszenia”, jak równie# nowe zasady w zakresie aukcji og"oszonej publicznie. Nale#y równie# zauwa#y&, i# przedmiotowe rozporz$dzenie b'dzie musia"o uwzgl'dnia&
5
wytyczn$
dotycz$c$
pe"nej
jawno(ci
i
transparentno(ci
prowadzonych
procesów
prywatyzacyjnych. Propozycja zaproponowanego art. 36 zmierza do uregulowania istotnej kwestii wp"ywu obni#enia kapita"u zak"adowego spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji na wymiar prawa pracowników do nieodp"atnego nabycia akcji. Praktyka wskazuje, i# dotychczasowe uregulowania art. 36 s$ wysoce niewystarczaj$ce w sytuacji, gdy pomi'dzy dniem komercjalizacji a zbyciem pierwszych akcji na zasadach ogólnych dosz"o, cz'sto wielokrotnie, do obni#e% kapita"u zak"adowego wywo"anych narastaj$cymi stratami bilansowymi. W takiej sytuacji obni#enie kapita"u ma na celu wyrównanie proporcji kapita"u zak"adowego do faktycznego stanu kapita"ów w"asnych. Celem nowego art. 36a jest ustanowienie zasady proporcjonalno(ci przy obliczaniu wymiaru nale#nych pracownikom nieodp"atnych akcji. Realizowane jest to poprzez wskazanie innego ni# w art. 36 dnia dla okre(lenia poziomu kapita"u zak"adowego b'd$cego podstaw$ dla wyliczenia 15 % akcji nale#nych pracownikom. Nowelizacja wprowadza równie# zmian' art. 37 ust. 1. Uzupe"nienie to jest konieczne z uwagi na istniej$c$ w przepisach w/w ustawy luk' prawn$ dotycz$c$ braku zwolnienia uprawnionych rolników z obowi$zku stosowania art. 180 Kodeksu spó"ek handlowych przy nieodp"atnym nabywaniu udzia"ów. Uzupe"nienie art. 37 ust. 1 o odniesienie do art. 36 ust. 4a w/w ustawy umo#liwi uprawnionym rolnikom, analogicznie jak uprawnionym pracownikom, nieodp"atne nabycie udzia"ów jedynie w formie pisemnej, zwalniaj$c ich z konieczno(ci notarialnego po(wiadczania podpisów. Zmniejszy to znacznie koszty procedury nieodp"atnego zbywania udzia"ów uprawionym rolnikom. Projektowana zmiana art. 38b nadaj$ca mu nowe brzmienie ma na celu doprecyzowanie norm obecnie obowi$zuj$cego art. 38b, poprzez wyra!ne wskazanie przedmiotu prawa do nieodp"atnego nabycia akcji oraz podstawy dla jego wymiaru, w przypadku "$czenia, podzia"u lub wniesienia do innej spó"ki akcji spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji. Projektowana nowelizacja ma równie# na celu uregulowanie procedury nieodp"atnego zbywania akcji spadkobiercom osób uprawnionych. W pierwotnym tek(cie ustawy o komercjalizacji i
6
prywatyzacji przedsi'biorstw pa%stwowych (Dz.U. z 1996r. Nr 118 poz. 561 z pó!n. zm.) tematyka nabywania akcji przez spadkobierców osób uprawnionych nie by"a w #aden sposób uregulowana. Nowelizacj$
ustawy
o
komercjalizacji
i
prywatyzacji
z
dnia
5
grudnia
2002r.
(Dz.U. z 2002r., Nr 240, poz. 2055 z pó!n. zm.) dodano do art. 38 ust. 1b w nast'puj$cym brzmieniu: „Prawo do nieodp"atnego nabycia akcji od chwili powstania podlega dziedziczeniu.”. Regulacji tej nie uzupe"niono jednak#e o konieczne przepisy reguluj$ce specyfik' realizacji prawa do nieodp"atnego nabycia akcji w skojarzeniu z post'powaniami s$dowymi o stwierdzenie nabycia prawa do spadku. Zachodzi
równie#
konieczno(&
uregulowania
w
przepisach
przej(ciowych
sytuacji
spadkobierców, którym w ostatnim czasie odmówiono zawarcia umów nieodp"atnego zbycia akcji,
z
uwagi
na
charakter
terminów
okre(lonych
w
art.
38
ust.
2
ustawy
o komercjalizacji i prywatyzacji. Przed"o#ona propozycja nowelizacji pozwoli na zawieranie przez Skarb Pa%stwa umów ze spadkobiercami osób uprawnionych, którzy wyra#$ tak$ wol', bez konieczno(ci prowadzenia post'powa% s$dowych. Pozwoli równie# ograniczy& liczb' post'powa% odszkodowawczych dotycz$cych nabycia przez spadkobierców akcji spó"ek, w których terminy realizacji prawa do nieodp"atnego nabycia akcji ju# up"yn'"y. W art. 4 projektowanej regulacji przyj'ty zosta" termin 30 – sto miesi'czny od wej(cia tej regulacji w #ycie, poniewa# wy#ej opisany problem dotyczy g"ównie zbywania akcji spó"ek, w których prawo do nieodp"atnego nabycia akcji wygas"o w tym w"a(nie okresie. Projektowany art. 38d ma na celu stworzenie alternatywy polegaj$cej na mo#liwo(ci zaoferowania uprawnionym pracownikom nieodp"atnego nabycia akcji innej spó"ki ni# ta w której nabyli oni prawo do nieodp"atnego nabycia akcji w sytuacji gdy akcje spó"ki powsta"ej w wyniku komercjalizacji s$ wnoszone do spó"ki z udzia"em Skarbu Pa%stwa. Dostosowanie przepisów ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego do sytuacji faktycznej spó"ek podlegaj$cych konsolidacji umo#liwi zamian' akcji spó"ek konsolidowanych na akcje spó"ek konsoliduj$cych w taki sposób, aby procedura ta mog"a zosta& zrealizowana bez wykluczenia grup uprawnionych z
7
uwagi na up"yw terminów wskazanych w obecnie obowi$zuj$cej ustawie, co w konsekwencji zdecydowanie ograniczy ewentualne spory s$dowe dotycz$ce realizacji prawa zamiany akcji w elektroenergetyce oraz pozwoli unikn$& napi'& spo"ecznych w tej bran#y. Koniecznym sta"o si' równie# doprecyzowanie definicji uprawnionego pracownika oraz uprawnionego akcjonariusza, tak aby zapewni& ich równe traktowanie. W zwi$zku ze zg"oszon$ przez spó"ki konieczno(ci$ dalszego przekszta"cania struktur grup energetycznych, udost'pniania
zachodzi konieczno(& zagwarantowania ci$g"o(ci procesów lub zamiany akcji w przypadku realizacji
nieodp"atnego
po"$cze% b$d! podzia"ów spó"ek
wchodz$cych w sk"ad tych grup. Zakres przekszta"ce% obejmuj$ uwzgl'dnione w art. 2 pkt 2c projektu ustawy formy podzia"u, okre(lone w art. 529 § 1 ust. 1- 3 Kodeksu spó"ek handlowych. Ponadto projekt zawiera korekt' polegaj$c$ na zast$pieniu wskazania spó"ki Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. z siedzib$ w Warszawie, wskazaniem spó"ki PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. z siedzib$ w Lublinie. Powy#sze wynika konieczno(ci aktualizacji danych adresata norm ustawowych po zmianie jego firmy i siedziby. Zgodnie z obowi$zuj$cym art. 6 ustawy uprawnieni pracownicy albo ich spadkobiercy, którzy nabyli prawo do ekwiwalentu przed dniem wej(cia w #ycie ustawy, mog$ skorzysta& z prawa do zamiany tego prawa na prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsoliduj$cej, o ile z"o#$ pisemne o(wiadczenie o zamiarze dokonania tej zamiany. Ustawa wesz"a w #ycie w dniu 18 listopada 2007r. Do czasu wej(cia w #ycie ustawy w #adnej ze spó"ek sektora elektroenergetycznego nie zaistnia" przypadek powstania prawa do ekwiwalentu za akcje spó"ki konsolidowanej, o którym mowa w art. 38 b ust 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Dlatego te# zaistnia"a konieczno(& nowelizacji art. 6 ustawy poprzez rezygnacj' ze wskazania, i# prawo do zamiany ekwiwalentu na prawo do nieodp"atnego nabycia akcji spó"ki konsolidowanej przys"uguje jedynie tym, którzy prawo do ekwiwalentu nabyli przed dniem wej(cia w #ycie ustawy tj. przed 18 listopada 2007r., bowiem z tak ukszta"towanego prawa nikt nie móg"by skorzysta&. Wskazano równie# nowe terminy sk"adania o(wiadcze%. Dopiero projektowana nowelizacja przywraca uprawnionym mo#liwo(& skorzystania z prawa do tej zamiany.
8
Jednocze(nie, odnosz$c si' do skutków finansowych zaproponowanych zmian nale#y zauwa#y&, i# projektowania zmiana polegaj$ca na dodaniu w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji nowego art. 4c mo#e mie& wp"yw na bud#et pa%stwa, poprzez ewentualne zmniejszenie przychodów z prywatyzacji netto (po przekazaniu cz'(ci przychodów z prywatyzacji na wyodr'bnione rachunki funduszy celowych), mo#e tak#e spowodowa& zwi'kszenie przychodów do bud#etu jednostek samorz$du terytorialnego. Wprowadzenie nowych artyku"ów 4b i 4c mo#e spowodowa& zmniejszenie wp"ywów bud#etu pa%stwa z powodu mniejszej liczby podmiotów podlegaj$cych prywatyzacji na zasadach ogólnych. W zakresie usuwania barier prawnych utrudniaj$cych prywatyzacj' projekt przyznaje Ministrowi Skarbu Pa%stwa prawo wyboru co do zakresu przeprowadzanych analiz przedprywatyzacyjnych, przy jednoczesnym wprowadzeniu zasady, i# przed zaoferowaniem do zbycia akcji Skarbu Pa%stwa, lub wydaniem zarz$dzenia o prywatyzacji bezpo(redniej – obligatoryjne b'dzie wy"$cznie dokonywanie analizy maj$cej na celu ustalenie sytuacji prawnej maj$tku spó"ki oraz oszacowanie warto(ci przedsi'biorstwa. Szacowa& mo#na, #e projektowana zmiana mo#e wp"yn$& na znaczne obni#enie kosztów analiz przedprywatyzacyjnych. Równocze(nie zak"ada si', #e wprowadzenie „karty prywatyzacji”, dokumentuj$cej przebieg procesu prywatyzacji i prace zwi$zane z jej sporz$dzaniem, aktualizacj$ i upublicznieniem, powinny by& wykonywane w Ministerstwie Skarbu Pa%stwa w ramach obowi$zuj$cych ju# procedur i w obecnej strukturze organizacyjnej, bez potrzeby zatrudniania w tym celu nowych pracowników. Ponadto w wyniku przyj'cia proponowanych zmian powinna ulec zmniejszeniu liczba sporów s$dowych dotycz$cych realizacji prawa do nieodp"atnego nabycia akcji. Jednocze(nie nale#y zauwa#y&, i# projektowana ustawa b'dzie mia"a wp"yw na wzrost konkurencyjno(ci podmiotów sektora publicznego. Projektowana ustawa w znacznym stopniu zwi'kszy mo#liwo(ci przekszta"ce% w"asno(ciowych, w szczególno(ci ich przy(pieszenie, poprzez uproszczenie i wprowadzenie nowych trybów prywatyzacji. Przyspieszenie prywatyzacji wp"ynie korzystnie na ca"$ polsk$ gospodark'. Ponadto nale#y zauwa#y&, i# proponowane zmiany przyczyni$ si' do zwi'kszenia przejrzysto(ci i jawno(ci procesów przekszta"ce% w"asno(ciowych co, w za"o#eniu, powinno spowodowa& wzrost zaufania spo"ecznego do prywatyzacji i komunalizacji.
9
Projektowana ustawa b'dzie wp"ywa"a na sytuacj' i rozwój regionalny, poprzez mi'dzy innymi zwi'kszenie przychodów jednostek samorz$du terytorialnego pochodz$cych z prywatyzacji podmiotów. Mo#e si' to przyczyni& do lepszego funkcjonowania samorz$dów oraz do rozwoju regionów i wzrostu ich konkurencyjno(ci. Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
10
Warszawa, 9 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2736/08 Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie zgodno#ci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa!stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego (przedstawiciel wnioskodawców: pose" W"odzimierz Karpi!ski) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa"y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r., nr 23, poz. 398 ze zmianami) sporz$dza si' nast'puj$c$ opini':
1. Przedmiot projektu ustawy Projekt ustawy przewiduje zmian' ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r.. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz. U. z 2002 r., nr 171, poz. 1397 ze zmianami) oraz ustawy z dnia 7 wrze(nia 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego (t.j. Dz. U. nr 191, poz. 1367). Zmiany polegaj$ na nowym okre(leniu grupy uprzywilejowanych osób do nieodp"atnego nabycia akcji w prywatyzowanych spó"kach z udzia"em Skarbu Pa%stwa, .wprowadzeniu jawno(ci procesów prywatyzacyjnych, u"atwieniu komunalizacji niektórych spó"ek z udzia"em Skarbu Pa%stwa, u"atwieniu zbywania akcji przez Skarb Pa%stwa, nowym okre(leniu zasad nabywania akcji przez pracowników sektora elektroenergetycznego. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj$tej projektem Kwestie stanowi$ce przedmiot projektu ustawy nie s$ regulowane prawem Unii Europejskiej. 3. Analiza przepisów projektu pod k%tem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej Prawo Unii Europejskiej nie reguluje zagadnie%, o których mowa w projekcie.
4. Konkluzje Przedmiot poselskiego projektu ustawy zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego nie jest obj'ty prawem Unii Europejskiej.
Opracowa": Zespó" Prawa Europejskiego Akceptowa": Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, komercjalizacja, prywatyzacja, energetyka
Warszawa, 9 pa!dziernika 2008 r. BAS-WAEM-2737/08 Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie, czy poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Pa!stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego (przedstawiciel wnioskodawców: pose" W"odzimierz Karpi!ski) jest projektem wykonuj%cym prawo Unii Europejskiej Projekt ustawy przewiduje zmian' ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r.. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz. U. z 2002 r., nr 171, poz. 1397 ze zmianami) oraz ustawy z dnia 7 wrze(nia 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Pa%stwa akcji w procesie konsolidacji spó"ek sektora elektroenergetycznego (t.j. Dz. U. nr 191, poz. 1367). Zmiany polegaj$ na nowym okre(leniu grupy uprzywilejowanych osób do nieodp"atnego nabycia akcji w prywatyzowanych spó"kach z udzia"em Skarbu Pa%stwa, .wprowadzeniu jawno(ci procesów prywatyzacyjnych, u"atwieniu komunalizacji niektórych spó"ek z udzia"em Skarbu Pa%stwa, u"atwieniu zbywania akcji przez Skarb Pa%stwa, nowym okre(leniu zasad nabywania akcji przez pracowników sektora elektroenergetycznego. Projekt ustawy nie jest projektem wykonuj$cym prawo Unii Europejskiej. Opracowa": Zespó" Prawa Europejskiego Akceptowa": Dyrektora Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, komercjalizacja, prywatyzacja, energetyka