1128

Druk nr 1128 Warszawa, 26 wrze!nia 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Prawo o ustroju s!dów powszechnych oraz niektórych innych ustaw. Jednocze!nie uprzejmie informuj#, $e do reprezentowania mojego stanowiska w toku prac nad projektem ustawy upowa$niam Pana Andrzeja Dud# Podsekretarza Stanu w Kancelarii Prezydenta RP.

(-) Lech Kaczy%ski

Projekt

USTAWA z dnia

2008 r.

o zmianie ustawy - Prawo o ustroju s!dów powszechnych oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1 W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju s&dów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z pó'n. zm.2)) wprowadza si# nast#puj&ce zmiany: 1) w art. 2 uchyla si# § 3; 2) art. 6 otrzymuje brzmienie: „Art. 6. Osoby pozostaj&ce ze sob& w stosunku pokrewie%stwa w linii prostej lub powinowactwa w linii prostej albo w stosunku przysposobienia, ma"$onkowie oraz rodze%stwo nie mog& by( s#dziami ani referendarzami s&dowymi w tym samym wydziale s&du."; 3) w art. 31 w § 1 uchyla si# pkt 10; 4) w art. 55: a) § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. S#dziowie s&dów powszechnych s& powo"ywani na stanowiska: 1) s#dziego grodzkiego w s&dzie rejonowym, zwanego dalej „s#dzi& grodzkim”, 2) s#dziego s&du rejonowego, 1)

Niniejsz& ustaw& zmienia si# tak$e ustawy: ustaw# z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, ustaw# z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju s&dów wojskowych, ustaw# z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach s&dów i prokuratury, ustaw# z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, ustaw# z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie S&downictwa, ustaw# z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju s&dów administracyjnych, ustaw# z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o post#powaniu przed s&dami administracyjnymi i ustaw# z dnia 1 lipca 2005 r. o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr S&dów Powszechnych i Prokuratury. 2) Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1787, z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, Nr 213, poz. 1802 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 188, poz. 1838 i Nr 228, poz. 2256, z 2004 r. Nr 34, poz. 304, Nr 130, poz. 1376, Nr 185, poz. 1907, i Nr 273, poz. 2702 i 2703, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 131, poz. 1102, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1410, 1413 i 1417, Nr 178, poz. 1479 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1044 i Nr 218, poz. 1592,z 2007 r. Nr 25, poz. 162, Nr 64, poz. 433, Nr 73, poz. 484, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766, Nr 136, poz. 959, Nr 138, poz. 976, Nr 204, poz. 1482 i Nr 230, poz. 1698 oraz z 2008 r. Nr 41, poz. 251.

2

3) s#dziego s&du okr#gowego, 4) s#dziego s&du apelacyjnego.", b) po § 2a dodaje si# § 2b w brzmieniu: „§ 2b. S#dzia grodzki pe"ni czynno!ci s#dziowskie w s&dzie rejonowym: 1) przy rozpoznawaniu spraw: a) o wykroczenia w pierwszej instancji, b) o wykroczenia skarbowe oraz o przest#pstwa skarbowe, z wyj&tkiem spraw podlegaj&cych rozpoznaniu w post#powaniu zwyczajnym, c) o przest#pstwa !cigane z oskar$enia prywatnego, d) o przest#pstwa podlegaj&ce rozpoznawaniu w post#powaniu przyspieszonym, e) o pozosta"e przest#pstwa, podlegaj&ce rozpoznaniu w post#powaniu uproszczonym, f) cywilnych, podlegaj&cych rozpoznaniu w post#powaniu nakazowym, upominawczym i uproszczonym, a tak$e o naruszenie posiadania, uznanie za zmar"ego, stwierdzenie zgonu, przepadek rzeczy, stwierdzenie nabycia spadku oraz rejestrowych, depozytowych i w post#powaniu wieczystoksi#gowym, 2) w sprawach cywilnych, dotycz&ce: a) zawarcia ugody s&dowej w post#powaniu pojednawczym, b) zwrotu op"at, przyznania i ustalenia nale$no!ci !wiadków, bieg"ych, t"umaczy i stron, a tak$e odroczenia lub roz"o$enia na raty nale$no!ci s&dowych, c) ustanowienia pomocy prawnej z urz#du, d) pism procesowych, które nie mog& otrzyma( prawid"owego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub je$eli od pisma nie uiszczono nale$nej op"aty oraz pism procesowych, które powinny by( wniesione na urz#dowym formularzu albo na elektronicznym no!niku informatycznym, a nie zosta"y wniesione na takim formularzu albo no!niku, e) stwierdzenia prawomocno!ci orzeczenia, f) nadania klauzuli wykonalno!ci tytu"om egzekucyjnym, g) sprostowania b"#dów powsta"ych podczas migracji ksi&g wieczystych,

3

3) w sprawach cywilnych i karnych, dotycz&ce zwolnienia od kosztów s&dowych, 4) w sprawach karnych, dotycz&ce wyznaczenia obro%cy z urz#du w post#powaniu przygotowawczym, 5) w sprawach cywilnych i karnych, jako s#dzia wyznaczony w post#powaniu dowodowym.”; 5) w art. 56: a) § 3 otrzymuje brzmienie: „§ 3. O ka$dym wolnym stanowisku s#dziego grodzkiego, s#dziego s&du okr#gowego i s#dziego s&du apelacyjnego Minister Sprawiedliwo!ci niezw"ocznie obwieszcza w Dzienniku Urz#dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". W przypadku zwolnienia stanowiska s#dziego s&du rejonowego obwieszcza si# o wolnym stanowisku s#dziego grodzkiego.”, b) po § 3 dodaje si# § 3a w brzmieniu: „§ 3a. O wolnym stanowisku s#dziego s&du rejonowego obwieszcza si# w przypadku: 1) przydzielenia nowego stanowiska s#dziego rejonowego w celu zwi#kszenia liczby stanowisk s#dziowskich w danym s&dzie rejonowym, 2) o którym mowa w art. 57b § 3.”, c) § 4 otrzymuje brzmienie: „§ 4. Nie obwieszcza si#: 1) o zwolnieniu stanowiska s#dziowskiego, je$eli jego obsadzenie nast#puje w drodze przeniesienia s"u$bowego s#dziego s&du równorz#dnego, 2) o zwolnieniu stanowiska s#dziego grodzkiego, je$eli zajmuj&cy to stanowisko s#dzia zosta" powo"any na stanowisko s#dziego rejonowego w s&dzie rejonowym, w którym dotychczas zajmowa" stanowisko s#dziego grodzkiego.”; 6) w art. 57: a) w § 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Ka$dy, kto spe"nia warunki do obj#cia stanowiska s#dziego s&du powszechnego, o którym mowa w art. 55 § 2 pkt 1, 3 i 4, mo$e zg"osi( swoj& kandydatur# na jedno wolne stanowisko s#dziowskie, w ci&gu miesi&ca od obwieszczenia, o którym mowa w art. 56 § 3.”,

4

b) § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Kandydatur# zg"asza si# prezesowi s&du okr#gowego - gdy zg"oszenie dotyczy stanowiska s#dziego grodzkiego albo s#dziego s&du okr#gowego, a prezesowi s&du apelacyjnego - gdy zg"oszenie dotyczy stanowiska s#dziego s&du apelacyjnego.”, c) w § 2a zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „§ 2a. Je$eli swoj& kandydatur# zg"osi"a osoba, która nie spe"nia warunków do obj#cia stanowiska s#dziego s&du powszechnego, o których mowa w art. 60a § 1 pkt 1, 3, 4 i 6, albo zg"oszenie nast&pi"o po up"ywie terminu, o którym mowa w § 1, lub nie spe"nia wymogów formalnych okre!lonych w tym przepisie, prezes s&du zawiadamia zg"aszaj&cego o pozostawieniu zg"oszenia bez rozpatrzenia, podaj&c przyczyn#.”; 7) po art. 57 dodaje si# art. 57a i 57 b w brzmieniu: „Art. 57a. § 1. W przypadku, o którym mowa w art. 56 § 3a pkt 1, osoba która spe"nia warunki do obj#cia stanowiska s#dziego s&du rejonowego mo$e zg"osi( swoj& kandydatur# na jedno wolne stanowisko s#dziowskie, w ci&gu miesi&ca od obwieszczenia, o którym mowa w tym przepisie. § 2. Kandydatur# zg"asza si# prezesowi s&du okr#gowego. § 3. Je$eli swoj& kandydatur# na stanowisko s#dziego rejonowego zg"osi"a osoba, która nie spe"nia warunków, o których mowa w art. 60a § 1 pkt 1, 2 i 4 oraz w art. 61, albo zg"oszenie nast&pi"o po up"ywie terminu, o którym mowa w § 1 lub nie spe"nia wymogów formalnych, o których mowa w art. 57 § 1 zdanie drugie i trzecie, prezes s&du zawiadamia zg"aszaj&cego o pozostawieniu zg"oszenia bez rozpatrzenia, podaj&c przyczyn#. § 4. Przepis art. 57 § 2a zdanie drugie, trzecie i czwarte oraz § 3 i 4 stosuje si# odpowiednio. Art. 57b. § 1. S#dzia grodzki, który spe"nia warunek okre!lony w art. 61, mo$e wyst&pi( do prezesa s&du okr#gowego z wnioskiem o powo"anie na stanowisko s#dziego s&du rejonowego. Do wniosku wnioskodawca za"&cza wype"nion& w dwóch egzemplarzach kart# zg"oszenia kandydata na wolne stanowisko s#dziowskie. Wnioskodawca urodzony przed dniem 1 sierpnia 1972 r. do"&cza równie$ o!wiadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 pa'dziernika 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów

5

bezpiecze%stwa pa%stwa z lat 1944-1990 oraz tre!ci tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425, Nr 83, poz. 561, Nr 85, poz. 571, Nr 115, poz. 789, Nr 165, poz. 1171 i Nr 176, poz. 1242), albo informacj#, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy. § 2. Je$eli wniosek zosta" z"o$ony przez s#dziego grodzkiego, który nie spe"nia warunku, o którym mowa w art. 61, lub gdy wniosek nie spe"nia wymogów formalnych okre!lonych w § 1, przepis art. 57 § 2a stosuje si# odpowiednio. § 3. Po stwierdzeniu, $e wniosek zosta" prawid"owo z"o$ony oraz, $e wnioskodawca spe"nia warunki, o których mowa w art. 61, prezes s&du wyst#puje do Ministra Sprawiedliwo!ci o obwieszczenie o wolnym stanowisku s#dziego s&du rejonowego. Obwieszczenie nast#puje w trybie okre!lonym w art. 56 § 3a pkt 2. § 4. Z chwil& obwieszczenia o wolnym stanowisku s#dziego s&du rejonowego kandydatur# wnioskodawcy na to stanowisko uwa$a si# za skutecznie zg"oszon&. Dalsze post#powanie wobec tego kandydata prowadzone jest z odpowiednim zastosowaniem przepisów art. 57 § 3 i 4 oraz 58 § 1-3 i 4a. § 5. Na wolne stanowisko s#dziego s&du rejonowego, o którym mowa w § 3 mo$e kandydowa( wy"&cznie s#dzia grodzki, który spe"nia warunek okre!lony w art. 61. Przepisy art. 57 § 1-4 oraz art. 58 § 1-3 i 4a stosuje si# odpowiednio.”; 8) po art. 60 dodaje si# art. 60a w brzmieniu: „Art. 60a. § 1. Na stanowisko s#dziego grodzkiego mo$e by( powo"any ten, kto: 1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pe"ni praw cywilnych i obywatelskich, 2) jest nieskazitelnego charakteru, 3) uko%czy" wy$sze studia prawnicze w Polsce i uzyska" tytu" magistra lub zagraniczne uznane w Polsce, 4) jest zdolny ze wzgl#du na stan zdrowia do pe"nienia obowi&zków s#dziego, 5) uko%czy" 27 lat, 6) z"o$y" egzamin s#dziowski lub z"o$y" egzamin prokuratorski i pracowa" w charakterze asesora prokuratorskiego co najmniej trzy lata.

6

§ 2. Wymagania okre!lone w § 1 pkt 6 nie dotycz& tego, kto przed powo"aniem: 1) zajmowa" stanowisko s#dziego s&du administracyjnego lub s&du wojskowego, 2) zajmowa" stanowisko prokuratora, 3) pracowa" w polskiej szkole wy$szej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie naukowo - badawczym lub innej placówce naukowej, maj&c tytu" naukowy profesora albo stopie% naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych, 4) wykonywa" zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza – co najmniej przez trzy lata, 5) zajmowa" stanowisko radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Pa%stwa – co najmniej przez trzy lata. § 3. Na stanowisko s#dziego grodzkiego mo$e by( powo"any ten, kto zajmowa" jedno ze stanowisk okre!lonych w § 2 w okresie trzech lat przed powo"aniem."; 9)

art. 61 otrzymuje brzmienie: „Art. 61. Na stanowisko s#dziego s&du rejonowego mo$e by( powo"any ten, kto zajmowa" stanowisko s#dziego grodzkiego co najmniej trzy lata, a w przypadku, je$eli powo"anie na stanowisko s#dziego grodzkiego nast&pi"o na podstawie art. 60a § 2 – co najmniej rok.”;

10) w art. 67 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Prezes s&du okr#gowego prowadzi dla ka$dego s#dziego grodzkiego, s#dziego s&du rejonowego i s#dziego s&du okr#gowego, sprawuj&cego urz&d w danym okr#gu s&dowym, osobny wykaz s"u$bowy, zawieraj&cy podstawowe dane dotycz&ce jego stosunków s"u$bowych i osobistych w zakresie maj&cym wp"yw na pe"nienie urz#du s#dziego. Prezes s&du apelacyjnego prowadzi taki wykaz dla s#dziów s&du apelacyjnego."; 11) w art. 77 w § 6 w pkt 1 lit. b otrzymuje brzmienie: „b) miesi#cznego rycza"tu – w kwocie nie wy$szej ni$ wysoko!( przeci#tnego wynagrodzenia miesi#cznego w gospodarce narodowej w drugim pó"roczu roku poprzedzaj&cego ustalenie wynagrodzenia na dany rok, og"aszanego w drodze obwieszczenia przez Prezesa G"ównego Urz#du Statystycznego w Dzienniku Urz#dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, b#d&cej podstaw& ustalania wynagrodzenia zasadniczego s#dziego,”;

7

12) art. 90 otrzymuje brzmienie: „Art. 90. S#dzia grodzki, s#dzia s&du rejonowego i s#dzia s&du okr#gowego jest obowi&zany niezw"ocznie zawiadomi( prezesa s&du okr#gowego, s#dzia s&du apelacyjnego i prezes s&du okr#gowego prezesa s&du apelacyjnego, a prezes s&du apelacyjnego - Ministra Sprawiedliwo!ci o tocz&cej si# sprawie s&dowej, w której wyst#puje jako strona lub uczestnik post#powania."; 13) art. 91 otrzymuje brzmienie: „Art. 91. § 1. Wynagrodzenie zasadnicze s#dziego stanowi wielokrotno!( przeci#tnego wynagrodzenia miesi#cznego w gospodarce narodowej w drugim pó"roczu roku poprzedzaj&cego ustalenie wynagrodzenia na dany rok, og"aszanego w drodze obwieszczenia przez Prezesa G"ównego Urz#du Statystycznego w Dzienniku Urz#dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Wysoko!( wynagrodzenia s#dziów s&dów równorz#dnych ró$nicuje sta$ pracy i pe"nione funkcje. Wynagrodzenie zasadnicze w stawce podstawowej wynosi co najmniej 120% wynagrodzenia zasadniczego w stawce podstawowej dla bezpo!rednio ni$szego stanowiska s#dziowskiego. § 2.

Wynagrodzenie zasadnicze s#dziego na danym stanowisku ustala si# w stawce podstawowej, w stawce pierwszej awansowej albo w stawce drugiej awansowej. Pierwsza stawka awansowa stanowi 107% stawki podstawowej, a druga stawka awansowa – 115% stawki podstawowej dla danego stanowiska s#dziowskiego.

§ 3.

S#dzia obejmuj&cy stanowisko otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce podstawowej.

§ 4.

Wynagrodzenie zasadnicze s#dziego podwy$sza si# do wysoko!ci stawki pierwszej awansowej po pi#ciu latach pracy na danym stanowisku s#dziowskim lub na innym, odpowiednio równorz#dnym, stanowisku s#dziego lub prokuratora. Okres ten ulega wyd"u$eniu o trzy lata w razie ukarania s#dziego w tym czasie, a tak$e w okresie zajmowania stanowiska prokuratora, kar& dyscyplinarn& lub dwukrotnego wytkni#cia uchybienia, o którym mowa w art. 40, wzgl#dnie dwukrotnego zwrócenia uwagi w trybie okre!lonym w art. 37 § 4.

§ 5. Wynagrodzenie zasadnicze s#dziego ulega podwy$szeniu do stawki drugiej awansowej po pi#ciu latach pracy na danym stanowisku s#dziowskim lub na innym, odpowiednio

8

równorz#dnym, stanowisku s#dziego lub prokuratora, od uzyskania przez s#dziego stawki pierwszej awansowej. Przepis § 4 zdanie drugie stosuje si# odpowiednio. § 6.

Do czasu pracy na stanowisku s#dziowskim dolicza si# czas pozostawania przez s#dziego poza zawodem s#dziowskim, je$eli spowodowane to by"o represjami za polityczn& postaw# s#dziego, o ile powrót do zawodu nast&pi" nie pó'niej ni$ do 31 grudnia 1990 r.

§ 7.

W zwi&zku z pe"nion& funkcj& s#dziemu przys"uguje dodatek funkcyjny, stanowi&cy procent kwoty przeci#tnego wynagrodzenia miesi#cznego w gospodarce narodowej, o którym mowa w § 1.

§ 8.

Wynagrodzenie s#dziów ró$nicuje ponadto dodatek za d"ugoletni& prac#, wynosz&cy, pocz&wszy od szóstego roku pracy, 5% wynagrodzenia zasadniczego i wzrastaj&cy po ka$dym roku o 1%, a$ do osi&gni#cia 20% wynagrodzenia zasadniczego.

§ 9.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, po zasi#gni#ciu opinii Krajowej Rady S&downictwa, okre!la, w drodze rozporz&dzenia, stawki podstawowe wynagrodzenia zasadniczego oraz stawki dodatku funkcyjnego s#dziów.

§ 10. Od wynagrodzenia s#dziów nie odprowadza si# sk"adek na ubezpieczenie spo"eczne. § 11. W razie rozwi&zania albo wyga!ni#cia stosunku s"u$bowego s#dziego w sposób, o którym mowa w art. 68, od wynagrodzenia wyp"aconego s#dziemu w okresie s"u$by, od którego nie odprowadzano sk"adki na ubezpieczenie spo"eczne, przekazuje si# sk"adk# do Zak"adu Ubezpiecze% Spo"ecznych, przewidzian& za ten okres w przepisach o ubezpieczeniu spo"ecznym. § 12. Sk"adka na ubezpieczenie spo"eczne, o której mowa w § 11, podlega waloryzacji: 1) za okres do 31 grudnia 1998 r. wska'nikiem wzrostu p"ac wynikaj&cym ze wzrostu prognozowanego przeci#tnego wynagrodzenia, okre!lanego corocznie w ustawie bud$etowej, które stanowi"o podstaw# do ustalania !rodków i limitów na wynagrodzenia s#dziów,

9

2) za okres od 1 stycznia 1999 r. wska'nikiem waloryzacji sk"adek okre!lonym na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze% Spo"ecznych. § 13. Przy obliczaniu kwoty nale$nych sk"adek, waloryzowanych na podstawie § 12 pkt 2, stosuje si# odpowiednio art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 pa'dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze% spo"ecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z pó'n. zm.3).”; 14) tytu" dzia"u III otrzymuje brzmienie: „Dzia" III Aplikacja s&dowa"; 15) w dziale III: a) uchyla si# rozdzia" 1, b) tytu" rozdzia"u 2 otrzymuje brzmienie: „Rozdzia" 2 Aplikacja s&dowa”; 16) art. 137 otrzymuje brzmienie: „Art. 137. Aplikacj# s&dow& przygotowuj&c& kandydatów do zajmowania stanowiska s#dziego, zwanych dalej „aplikantami”, prowadzi si# na zasadach okre!lonych w przepisach ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr S&dów Powszechnych i Prokuratury (Dz.U. Nr 169, poz. 1410 i Nr 264, poz. 2204, z 2007 r. Nr 64, poz. 433 oraz z 2008 r. Nr ..., poz. ...).”; 17) art. 139 otrzymuje brzmienie: „Art. 139. Minister Sprawiedliwo!ci sprawuje nadzór merytoryczny nad aplikacj& s&dow&.”; 18) w art. 149 § 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) odby" aplikacj# referendarsk& i z"o$y" egzamin referendarski albo odby" aplikacj# s&dow& lub prokuratorsk&, aplikacj# notarialn&, adwokack& lub radcowsk& i z"o$y" odpowiedni egzamin albo z"o$y" egzamin referendarski.”; 19) w art. 172: a) § 4 otrzymuje brzmienie: „§ 4. Wysoko!( rekompensaty dla "awników bior&cych udzia" w rozpoznawaniu spraw w s&dach powszechnych, za jeden dzie% pe"nienia obowi&zków "awnika, wynosi 6,25% kwoty minimalnego 3

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 21, poz. 125, Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176, poz. 1243 oraz z 2008 r. Nr 63, poz. 394, Nr 67, poz. 411 i Nr 141, poz. 888.

10

wynagrodzenia za prac# ustalanego na podstawie odr#bnych przepisów.”, b) uchyla si# § 5; 20) w art. 175a § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Minister Sprawiedliwo!ci przetwarza dane osobowe s#dziów, s#dziów w stanie spoczynku, referendarzy, dyrektorów i kierowników finansowych s&dów oraz ich zast#pców.". Art. 2 W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 39) wprowadza si# nast#puj&ce zmiany: 1) art. 14 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie: „7) pracowa" w charakterze asesora prokuratorskiego co najmniej rok albo odby" w wojskowych jednostkach organizacyjnych prokuratury okres s"u$by przewidziany w przepisach o s"u$bie wojskowej $o"nierzy zawodowych.”; 2) w art. 90 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Aplikacj# prokuratorsk& przygotowuj&c& kandydatów do zajmowania stanowiska prokuratora, zwanych dalej "aplikantami", prowadzi si# na zasadach okre!lonych w przepisach ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr S&dów Powszechnych i Prokuratury (Dz. U. Nr 169, poz. 1410 i Nr 264, poz. 2204, z 2007 r. Nr 64, poz. 433 oraz z 2009 r. Nr ..., poz. ...).”; 3) w art. 91 ust. 11 otrzymuje brzmienie: „11. Naczelny Prokurator Wojskowy, po przeprowadzeniu naboru, zasi#ga informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz zwraca si# do w"a!ciwego komendanta wojewódzkiego Policji o nades"anie informacji o ka$dej osobie umieszczonej na li!cie kwalifikacyjnej, na zasadach i w trybie dotycz&cym kandydatów na aplikantów prokuratorskich.”; 4) w art. 91a ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Wysoko!( op"aty za udzia" w naborze jest równa op"acie za udzia" w naborze na aplikacj# prokuratorsk&.”; 5) art. 92a otrzymuje brzmienie: „Art. 92a. Wojskowy wojskowej

aplikant prokuratorski odbywa aplikacj# w jednostce organizacyjnej prokuratury oraz

11

uczestniczy w zaj#ciach seminaryjnych i praktykach dla aplikantów prokuratorskich.”. Art. 3 W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju s&dów wojskowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1676) wprowadza si# nast#puj&ce zmiany: 1) art. 7a otrzymuje brzmienie: „Art. 7a. Osoby pozostaj&ce ze sob& w stosunku pokrewie%stwa w linii prostej lub powinowactwa w linii prostej albo w stosunku przysposobienia, ma"$onkowie oraz rodze%stwo nie mog& by( s#dziami w tym samym s&dzie."; 2) w art. 10 § 6 otrzymuje brzmienie: „§ 6. S#dziowie s&dów wojskowych s& obowi&zani bra( udzia" w posiedzeniach Zgromadzenia."; 3) w art. 19 § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1.Wojskowy s&d garnizonowy sk"ada si# z s#dziów tego s&du."; 4) w art. 22: a) w § 1: - uchyla si# pkt 6, - pkt 7 otrzymuje brzmienie: „7) uko%czy" 27 lat.", b) § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Odbycie aplikacji w s&dzie powszechnym lub w jednostce organizacyjnej prokuratury, z"o$enie egzaminu s#dziowskiego lub prokuratorskiego albo odbycie sta$u w jednostce organizacyjnej prokuratury jest równoznaczne ze spe"nieniem wymogu okre!lonego w § 1 pkt 5.”, c) w § 3 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie: „§ 3. Wymóg okre!lony w § 1 pkt 5 nie dotyczy:”; 5) w art. 22a: a) § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Kandydaci na stanowiska s#dziów s&du wojskowego spe"niaj&cy warunki, o których mowa w art. 22 § 2 i 3, s& powo"ywani do zawodowej s"u$by wojskowej pe"nionej jako

12

s"u$ba sta"a na podstawie dobrowolnego zg"oszenia si# do tej s"u$by, po odbyciu szkolenia wojskowego i zdaniu egzaminu na oficera.", b) uchyla si# § 5; 6) uchyla si# rozdzia" 6; 7) w art. 50 § 10 otrzymuje brzmienie: „§ 10. Dyrektor departamentu, o którym mowa w art. 5 § 4, po przeprowadzeniu naboru, zasi#ga informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz zwraca si# do w"a!ciwego komendanta wojewódzkiego Policji o nades"anie informacji o ka$dej osobie umieszczonej na li!cie kwalifikacyjnej, na zasadach i w trybie dotycz&cym kandydatów na aplikantów s&dowych.”; 8) w art. 50a § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2. Wysoko!( op"aty za udzia" w naborze jest równa op"acie za udzia" w naborze na aplikacj# s&dow&.”; 9) w art. 51 § 2 otrzymuje brzmienie: „§ 2.Aplikant odbywa aplikacj# w s&dzie wojskowym oraz uczestniczy w zaj#ciach seminaryjnych i praktykach dla aplikantów s&dowych.”; 10) w art. 51c uchyla si# § 9; 11) w art. 70: a) uchyla si# § la, b) § 2 i 3 otrzymuj& brzmienie: „§ 2. W sprawach nieuregulowanych w ustawie prawa i obowi&zki s#dziów s&dów wojskowych oraz aplikantów w s&dach wojskowych okre!laj& przepisy o s"u$bie wojskowej $o"nierzy zawodowych. § 3. Uposa$enie s#dziów i aplikantów, o których mowa w § 2, okre!laj& przepisy o uposa$eniu $o"nierzy, z tym $e nie mo$e by( ono ni$sze od wynagrodzenia s#dziów i aplikantów s&dów powszechnych na stanowiskach równorz#dnych, ustalonych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.", c) uchyla si# § 4.

13

Art. 4 W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach s&dów i prokuratury (Dz. U. Nr 162, poz. 1125, z pó'n. zm.4)) w art. 3 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Od odbycia sta$u urz#dniczego zwolnione s& osoby, które uko%czy"y aplikacj# s&dow& lub prokuratorsk&.”. Art. 5 W ustawie z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631, z pó'n. zm.5)) w art. 27 ust. 10 otrzymuje brzmienie: „10. Udost#pnianie informacji niejawnych s#dziom oraz prokuratorom i asesorom prokuratury pe"ni&cym czynno!ci prokuratorskie reguluj& przepisy o ustroju s&dów powszechnych, o ustroju s&dów wojskowych oraz o prokuraturze.”. Art. 6 W ustawie z dnia 27 lipa 2001 r. o Krajowej Radzie S&downictwa (Dz. U. Nr 100, poz. 1082, z pó'n. zm.6)) w art. 2 w ust. 2 uchyla si# pkt 6. Art. 7 W ustawie z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju s&dów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) wprowadza si# nast#puj&ce zmiany: 1) w art. 6 w § 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie: „7) pozostawa" co najmniej osiem lat na stanowisku s#dziego, prokuratora, radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Pa%stwa albo przynajmniej przez osiem lat wykonywa" zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza albo przez dziesi#( lat pozostawa" w instytucjach publicznych na stanowiskach zwi&zanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego.”; 2) art. 10 otrzymuje brzmienie: 4)

Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 10, poz. 71 oraz z 2007 r. Nr 64, poz. 432 i 433, Nr 102, poz. 690 i Nr 136, poz. 959. 5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 149, poz. 1078, Nr 218, poz. 1592 i Nr 220, poz. 1600. 6) Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256, z 2005 r. Nr 169, poz. 1410 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 218, poz. 1592 oraz z 2007 r. Nr 73, poz. 484 i Nr 227, poz. 1680.

14

„Art. 10. W s&dach administracyjnych s& zatrudnieni referendarze s&dowi, asystenci s#dziów oraz urz#dnicy i inni pracownicy s&dowi."; 3) uchyla si# art. 26; 4) w art. 29 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „W sprawach nieuregulowanych w ustawie do wojewódzkich s&dów administracyjnych oraz s#dziów, urz#dników i pracowników tych s&dów stosuje si# odpowiednio przepisy o ustroju s&dów powszechnych, z tym $e do wynagrodze% s#dziów stosuje si# przepisy dotycz&ce s#dziów s&du apelacyjnego.”. Art. 8 W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o post#powaniu przed s&dami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z pó'n. zm.7)) art. 24 otrzymuje brzmienie: „Art. 24. Przepisy niniejszego rozdzia"u stosuje si# odpowiednio do wy"&czenia protokolanta, referendarza s&dowego oraz prokuratora.”. Art. 9 W ustawie z dnia 1 lipca 2005 r. o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr S&dów Powszechnych i Prokuratury (Dz. U. Nr 169, poz. 1410 i Nr 264, poz. 2204 oraz z 2007 r. Nr 64, poz. 433) wprowadza si# nast#puj&ce zmiany: 1) w art. 2: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Zadaniem Krajowego Centrum jest prowadzenie aplikacji s&dowej, o której mowa w art. 137 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju s&dów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, z pó'n. zm.), oraz aplikacji prokuratorskiej, o której mowa w art. 90 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 39), których celem jest uzyskanie niezb#dnej wiedzy i praktycznego przygotowania do zajmowania stanowiska odpowiednio s#dziego i prokuratora, a tak$e szkolenie i doskonalenie zawodowe s#dziów, prokuratorów, asesorów prokuratury, referendarzy s&dowych, asystentów s#dziów, zawodowych kuratorów s&dowych oraz urz#dników s&dów i prokuratury w celu uzupe"nienia ich specjalistycznej wiedzy i umiej#tno!ci zawodowych.”, 7)

Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169, poz. 1417 i Nr 250, poz. 2118, z 2006r. Nr 38, poz. 268, Nr 208, poz. 1536 i Nr 217, poz. 1590 oraz z 2007 r. Nr 120, poz. 818, Nr 121, poz. 831 i Nr 221, poz. 1650.

15

b) w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) opracowywanie programów zaj#( seminaryjnych i praktyk, które odbywaj& aplikanci s&dowi i aplikanci prokuratorscy, zwani dalej "aplikantami", oraz podejmowanie dzia"a% organizacyjnych zwi&zanych z realizacj& tych programów;”; 2) w art. 7 w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „3) opiniowanie programów aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej; 3) w art. 10 w ust. 2 pkt 8 i 9 otrzymuj& brzmienie: „8) realizowanie zada% zwi&zanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem naboru na aplikacj# s&dow& i aplikacj# prokuratorsk& oraz egzaminów s#dziowskiego i prokuratorskiego; 9) wyznaczanie praktyk;”;

aplikantom

konsultantów

naukowych

i

patronów

4) w art. 10a ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Minister Sprawiedliwo!ci zarz&dza, w zale$no!ci od potrzeb kadrowych s&dów powszechnych i prokuratury, nabór na aplikacj# s&dow& i aplikacj# prokuratorsk&, zwany dalej "naborem", i wyznacza limit miejsc na te aplikacje.”; 5) w art. 10d ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Dyrektor Krajowego Centrum, po uzyskaniu informacji, o których mowa w art. 10a ust. 15, wydaje decyzj# w sprawie przyj#cia odpowiednio na aplikacj# s&dow& albo na aplikacj# prokuratorsk&.”; 6) art. 10e otrzymuje brzmienie: „Art. 10e. 1. Aplikacja s&dowa oraz aplikacja prokuratorska trwa trzy lata. 2.

Aplikacja s&dowa i aplikacja prokuratorska rozpoczyna si# 1 wrze!nia roku, w którym Minister Sprawiedliwo!ci zarz&dzi" nabór, i trwa do 31 lipca trzeciego roku aplikacji. W tym czasie aplikanci odbywaj& zaj#cia seminaryjne w Krajowym Centrum oraz praktyki zgodnie z programem odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej.”;

7) w art. 10f: a) w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „W ostatnim miesi&cu trzeciego roku aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej aplikanci sk"adaj& odpowiednio egzamin s#dziowski albo egzamin prokuratorski.”, b) ust. 7 otrzymuje brzmienie:

16

„7. Uprawnienie do zdawania egzaminu wygasa po up"ywie dwóch lat od uko%czenia aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej.”, c) w ust. 8 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: 8.

Dyrektor Krajowego Centrum, w terminie 14 dni od dnia zako%czenia egzaminu s#dziowskiego lub prokuratorskiego, sporz&dza i przekazuje Ministrowi Sprawiedliwo!ci oraz Krajowej Radzie S&downictwa ko%cow& list# klasyfikacyjn& egzaminowanych aplikantów, zwan& dalej "list& egzaminowanych aplikantów.”,

d) ust. 9 otrzymuje brzmienie: „9. O kolejno!ci miejsca na li!cie egzaminowanych aplikantów decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta z egzaminu s#dziowskiego albo prokuratorskiego. W przypadku równej liczby punktów uzyskanych przez dwóch lub wi#ksz& liczb# aplikantów o kolejno!ci miejsca na tej li!cie decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich praktyk i sprawdzianów w czasie odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej.”, c) uchyla si# ust. 10, d) w ust. 11 zdanie trzecie otrzymuje brzmienie: „Przepisy ust. 2 i 3 oraz ust. 8 i 9 stosuje si# odpowiednio.”; 8) art. 10g otrzymuje brzmienie: „Art. 10g.

Za udzia" w pracach zespo"u konkursowego i zespo"u egzaminacyjnego oraz komisji konkursowej i komisji egzaminacyjnej cz"onkom tych zespo"ów i komisji przys"uguje wynagrodzenie.”;

9) w art. 10i ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Aplikant mo$e bra( udzia" w wykonywaniu w kraju lub za granic& zada% naukowo-szkoleniowych nieobj#tych programem odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej, zlecanych przez Dyrektora Krajowego Centrum.”; 10) w art.10j: a) pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) uczestniczenie w przewidzianych programem odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej zaj#ciach seminaryjnych prowadzonych w Krajowym Centrum oraz w praktykach odbywaj&cych si# w s&dach, jednostkach organizacyjnych prokuratury i innych instytucjach zwi&zanych z funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwo!ci;”,

17

b) pkt 3 otrzymuje brzmienie: „3) przyst#powanie, w wyznaczonym terminie, do sprawdzianów wiedzy przeprowadzanych w czasie odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej, a tak$e do egzaminu s#dziowskiego albo prokuratorskiego;”; 11) w art. 10k: a) ust. 6 otrzymuje brzmienie: „6. Zawieszenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 2, trwa do czasu ustania przyczyny zawieszenia, nie d"u$ej jednak ni$ do up"ywu terminu, w którym aplikant, zgodnie z programem odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej, powinien j& uko%czy(.”, b) w ust. 10 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Je$eli od momentu zawieszenia nie up"yn&" okres d"u$szy ni$ dwa lata, aplikant po uchyleniu zawieszenia kontynuuje aplikacj# od etapu, na którym zosta"a ona przerwana, je$eli pozwala na to ustalony program odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej.”; 12) w art. 10l: a) w ust. 1 uchyla si# pkt 3 i 4, b) w ust. 2 pkt 2 i 3 otrzymuj& brzmienie: „2) opu!ci" z przyczyn nieusprawiedliwionych ponad 20% zaj#( seminaryjnych lub praktyk w danym roku szkoleniowym, uj#tych w programie odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej; 3)

nie przyst&pi" w wyznaczonym terminie, bez usprawiedliwienia, co najmniej do dwóch sprawdzianów wiedzy przewidzianych w programie odpowiednio aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej;”;

13) w art. 10m: a) w ust. 1 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie: „Dyrektor Krajowego Centrum przyznaje aplikantowi, na jego wniosek, stypendium na czas aplikacji s&dowej albo aplikacji prokuratorskiej.”, b) ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Okres aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej zalicza si# aplikantowi do wszelkich uprawnie% pracowniczych zwi&zanych ze

18

sta$em pracy, pod warunkiem zdania odpowiednio egzaminu s#dziowskiego albo prokuratorskiego.”, c) w ust. 4 uchyla sie pkt 3 i 4, d) ust. 5 otrzymuje brzmienie: „5. Stypendium podlega zwrotowi w wysoko!ci proporcjonalnej do czasu jego pobierania.”, e) ust. 6 otrzymuje brzmienie: „6. Aplikant nie ma obowi&zku zwrotu stypendium w przypadku skre!lenia z listy aplikantów z przyczyn zdrowotnych lub konieczno!ci sprawowania przez aplikanta samotnie wychowuj&cego dziecko opieki nad dzieckiem do lat dwóch lub dzieckiem szczególnej troski.”, f) uchyla si# ust. 8; 14) w art. 10r: a) pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) szczegó"owe warunki i tryb przeprowadzania naboru dla kandydatów na aplikacj# s&dow& i aplikacj# prokuratorsk&, sk"ad, sposób powo"ywania cz"onków zespo"u konkursowego i komisji konkursowej oraz tryb ich post#powania - maj&c na uwadze zakres wiedzy podlegaj&cej sprawdzeniu w trakcie konkursu i cz#!ci preselekcyjnej, pisemn& i ustn& form# poszczególnych cz#!ci konkursu, system punktowy ocen konkursowych, a tak$e ocen# predyspozycji kandydata do zajmowania stanowiska s#dziego lub prokuratora;”, b) w pkt 2: - wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie: „organizacj# i przebieg aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej, w tym:”, - lit. a i b otrzymuj& brzmienie: „a) system punktowy oceny post#pów aplikanta w czasie aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej oraz egzaminu s#dziowskiego i prokuratorskiego, b) szczegó"owy tryb i warunki odbywania aplikacji s&dowej i aplikacji prokuratorskiej,”, c) pkt 3 otrzymuje brzmienie: „3) zakres, szczegó"owe warunki i tryb przeprowadzania egzaminu

19

s#dziowskiego i prokuratorskiego, sk"ad zespo"u egzaminacyjnego i komisji egzaminacyjnej, sposób powo"ywania ich cz"onków oraz tryb post#powania - uwzgl#dniaj&c rodzaj odbytej aplikacji, pisemn& i ustn& form# egzaminu, kwalifikacje cz"onków komisji egzaminacyjnej, a tak$e maj&c na uwadze konieczno!( zagwarantowania w"a!ciwego poziomu organizacyjnego i merytorycznego tych egzaminów oraz zabezpieczenia jednakowych warunków ich sk"adania przez wszystkich aplikantów s&dowych i wszystkich aplikantów prokuratorskich;”, d) pkt 6 otrzymuje brzmienie: „6)

wysoko!( wynagrodzenia cz"onków komisji konkursowej oraz komisji egzaminacyjnej, w wymiarze nie wi#kszym ni$ miesi#czne wynagrodzenie zasadnicze s#dziego s&du okr#gowego w pierwszej stawce awansowej - uwzgl#dniaj&c zakres i nak"ad ich pracy odpowiednio w czasie konkursu lub egzaminów s#dziowskiego lub prokuratorskiego oraz odr#bno!ci w ich przeprowadzaniu;”.

Art. 10 1. Asesorzy s&dowi w s&dach powszechnych i wojewódzkich s&dach administracyjnych oraz asesorzy s&dów wojskowych, którzy w dniu wej!cia w $ycie ustawy co najmniej od roku pe"nili czynno!ci s#dziowskie, w okresie trzech lat od dnia wej!cia w $ycie ustawy mog& si# ubiega( na zasadach dotychczasowych o stanowisko odpowiednio s#dziego s&du rejonowego, s#dziego wojewódzkiego s&du administracyjnego oraz s#dziego s&du wojskowego. 2. W okresie trzech lat od dnia wej!cia w $ycie ustawy powo"anie na stanowisko s#dziego s&du rejonowego mo$e równie$ nast&pi(, z zastrze$eniem ust. 1, na zasadach dotychczasowych. Art. 11 W okresie trzech lat od dnia wej!cia w $ycie ustawy osoby zatrudnione na stanowiskach asesorów w s&dach powszechnych i wojewódzkich s&dach administracyjnych mog& – za ich zgod& – pozostawa( na stanowiskach asesorów s&dowych i wykonywa( czynno!ci referendarzy s&dowych lub asystentów s#dziego. Do osób, które pozostaj& na stanowiskach asesorów stosuje si# przepisy dotychczasowe dotycz&ce asesorów s&dowych, z wyj&tkiem przepisów dotycz&cych powierzania asesorowi pe"nienia czynno!ci s#dziowskich. Z pozosta"ymi osobami zatrudnionymi na stanowiskach asesorów s&dowych stosunek pracy zostanie rozwi&zany za wypowiedzeniem lub w drodze porozumienia stron.

20

Art. 12 Ustawa wchodzi w $ycie z dniem 6 maja 2009 r., z wyj&tkiem art. 10 ust. 1, który wchodzi w $ycie z dniem 5 listopada 2008 r., a tak$e art. 1 pkt 11, 13 i 19, które wchodz& w $ycie z dniem 1 lipca 2009 r.

UZASADNIENIE Zgodnie z wyrokiem Trybuna"u Konstytucyjnego z dnia 24 pa'dziernika 2007 r. sygn. akt SK 7/06, z dniem 6 maja 2009 r. utraci moc obowi&zuj&c& przepis art. 135 § 1 ustawy – Prawo o ustroju s&dów powszechnych, upowa$niaj&cy Ministra Sprawiedliwo!ci do powierzenia asesorowi s&dowemu pe"nienia czynno!ci s#dziowskich na czas okre!lony. Oznacza to, $e z tym dniem asesorzy s&dowi utrac& uprawnienie do orzekania, co spowoduje, $e ok. 30% stanowisk orzeczniczych w skali kraju (np. 50% w okr#gu s&dowym warszawskim oraz 40% w okr#gach s&dowych w Gliwicach i w Szczecinie) b#dzie opró$nione, albowiem dotychczas zajmowali je asesorzy s&dowi. Pe"nienie czynno!ci orzeczniczych przez asesora odnosi si# do wszystkich spraw rozpoznawanych przez s&dy rejonowe. Taka mo$liwo!( nie b#dzie dopuszczalna pocz&wszy od dnia 6 maja 2009 r., a zatem istnieje potrzeba nowej regulacji, która zapewni prawid"owe funkcjonowanie s&dów oraz realizacj# ich zada%, polegaj&cych na sprawowaniu wymiaru sprawiedliwo!ci. Krajowa Rada S&downictwa maj&c na wzgl#dzie dobro wymiaru sprawiedliwo!ci, a w szczególno!ci konieczno!( zabezpieczenia prawid"owego funkcjonowania s&dów, zwróci"a si# do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o podj#cie inicjatywy ustawodawczej maj&cej na celu dostosowanie do Konstytucji RP przepisów ustawy – Prawo o ustroju s&dów powszechnych w zakresie, w jakim zosta"y one uznane za niezgodne z ustaw& zasadnicz&. Przedk"adany projekt ustawy odzwierciedla koncepcj# Krajowej Rady S&downictwa polegaj&c& na ustanowieniu dodatkowego (najni$szego) stanowiska s#dziowskiego – s#dziego grodzkiego w s&dzie rejonowym (dalej: „s!dzia grodzki”). Istotne znaczenie ma fakt, i$ proponowane rozwi&zania poprzez stworzenie dodatkowego, pierwszego, niejako wst#pnego stanowiska s#dziowskiego o ograniczonym zakresie kompetencji pozwol& na dokonanie oceny predyspozycji i cech charakteru s#dziego przed wyposa$eniem go w kompetencje do rozpoznawania spraw o wi#kszej wadze. Celem projektowanej ustawy jest zachowanie wysokich standardów konstytucyjnych w odniesieniu do wszystkich osób, którym powierza si# wykonywanie w"adzy s&downiczej. Zachowanie tych standardów, stanowi&cych gwarancje niezawis"o!ci s#dziowskiej, s"u$y przestrzeganiu wyra$onego w Konstytucji prawa obywateli do rozpoznawania ich spraw przez niezawis"y s&d. Dotychczasowy model s&downictwa na poziomie s&dów rejonowych, dopuszczaj&cy do rozpoznawania spraw asesorów s&dowych, którzy nie korzystaj& z atrybutów niezale$no!ci i niezawis"o!ci s#dziowskiej, z trwa"o!ci ich zatrudnienia i ochrony przewidzianej dla s#dziów oraz pozostaj&cych w zale$no!ci od uznaniowych decyzji Ministra Sprawiedliwo!ci

2

oraz kolegiów s&dów okr#gowych, ma ulec zmianie na zasadach okre!lonych projektowan& ustaw&. Nowy projektowany model zak"ada wyeliminowanie funkcji asesorów s&dowych. W my!l projektu w s&dach powszechnych powsta( ma nowe stanowisko s#dziego, okre!lone jako s#dzia grodzki w s&dzie rejonowym obok dotychczasowych stanowisk s#dziego s&du rejonowego, s#dziego s&du okr#gowego oraz s#dziego s&du apelacyjnego. Zgodnie z projektowan& ustaw& s#dzia grodzki b#dzie mia" taki sam status, jak wszystkie pozosta"e kategorie s#dziów s&dów powszechnych i szczególnych, w zakresie powo"ania na czas nieokre!lony, ochrony trwa"o!ci stosunku s"u$bowego s#dziego oraz nieusuwalno!ci ze stanowiska, poza prawem przewidzianymi przypadkami. Jedyne, co wyró$nia( b#dzie s#dziego grodzkiego od s#dziego s&du rejonowego, to wiek, który jest wymagany dla powo"ania na to stanowisko (uko%czone 27 lat) oraz zakres spraw, w których b#dzie móg" podejmowa( czynno!ci s#dziowskie. W projekcie przewiduje si#, $e s#dzia grodzki b#dzie pe"ni" czynno!ci s#dziowskie w s&dzie rejonowym przy rozpoznawaniu spraw o wykroczenia w pierwszej instancji, o wykroczenia skarbowe oraz o przest#pstwa skarbowe (z wyj&tkiem spraw podlegaj&cych rozpoznaniu w post#powaniu zwyczajnym), o przest#pstwa !cigane z oskar$enia prywatnego, o przest#pstwa podlegaj&ce rozpoznawaniu w post#powaniu przyspieszonym oraz o pozosta"e przest#pstwa, podlegaj&ce rozpoznaniu w post#powaniu uproszczonym, a ponadto spraw cywilnych, podlegaj&cych rozpoznaniu w post#powaniu nakazowym, upominawczym i uproszczonym, a tak$e o naruszenie posiadania, uznanie za zmar"ego, stwierdzenie zgonu, przepadek rzeczy, stwierdzenie nabycia spadku oraz rejestrowych, depozytowych i w post#powaniu wieczystoksi#gowym. Ponadto s#dzia grodzki b#dzie pe"ni" czynno!ci s#dziowskie w sprawach cywilnych, dotycz&ce zawarcia ugody s&dowej w post#powaniu pojednawczym, zwrotu op"at, przyznania i ustalenia nale$no!ci !wiadków, bieg"ych, t"umaczy i stron, a tak$e odroczenia lub roz"o$enia na raty nale$no!ci s&dowych, ustanowienia pomocy prawnej z urz#du, pism procesowych, które nie mog& otrzyma( prawid"owego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub je$eli od pisma nie uiszczono nale$nej op"aty oraz pism procesowych, które powinny by( wniesione na urz#dowym formularzu albo na elektronicznym no!niku informatycznym, a nie zosta"y wniesione na takim formularzu albo no!niku, stwierdzenia

3

prawomocno!ci orzeczenia, nadania klauzuli wykonalno!ci tytu"om egzekucyjnym oraz sprostowania b"#dów powsta"ych podczas migracji ksi&g wieczystych. S#dzia grodzki b#dzie równie$ uprawniony do podejmowania czynno!ci w sprawach cywilnych i karnych, dotycz&cych zwolnienia od kosztów s&dowych, w sprawach karnych, dotycz&cych wyznaczenia obro%cy z urz#du w post#powaniu przygotowawczym oraz w sprawach cywilnych i karnych, jako s#dzia wyznaczony w post#powaniu dowodowym. Jednocze!nie proponuje si#, aby powo"anie na stanowisko s#dziego s&du rejonowego by"o poprzedzone zajmowaniem stanowiska s#dziego s&du grodzkiego przez okres nie krótszy, ni$ trzy lata. Tym samym s#dziowie rozpoczynaj&cy s"u$b# s#dziowsk& w s&dach rejonowych powo"ywani b#d& na stanowisko s#dziego grodzkiego, rozpoznaj&cego sprawy o mniejszym stopniu skomplikowania, co pozwoli na zdobycie przez nich odpowiedniego do!wiadczenia do orzekania w sprawach bardziej skomplikowanych oraz umo$liwi dokonanie nale$ytej oceny poziomu ich kwalifikacji przed powo"aniem na stanowisko s#dziego s&du rejonowego. Nale$y podkre!li(, $e wprowadzenie nowego stanowiska s#dziego grodzkiego nie narusza dotychczasowych zasad wyra$onych w ustawie – Prawo o ustroju s&dów powszechnych (dalej: „u.s.p.”), w zakresie wyró$niania stanowisk zrównanych ze sob& w dziedzinie niezawis"o!ci i s#dziowskiej niezale$no!ci oraz trwa"o!ci i ochrony stosunku s"u$bowego, ró$ni&cych si# jednak co do wieku, od którego zale$y mo$liwo!( powo"ania na poszczególne stanowiska s#dziowskie, oraz co do zakresu spraw, w których orzekaj& s#dziowie na poszczególnych stanowiskach. Nie ma zatem $adnej ró$nicy w statusie prawnym s#dziów s&dów grodzkich w stosunku do pozosta"ych s#dziów, co uzasadnia trafno!( i konstytucyjno!( przyj#tych w projekcie rozwi&za% normatywnych. Uwagi szczegó!owe: Z uwagi na zniesienie instytucji asesora s&dowego, w projekcie zawarto propozycj# uchylenia art. 2 ust. 3 w u.s.p., umo$liwiaj&cego asesorom wykonywanie czynno!ci s#dziowskich w zakresie udzielonego im upowa$nienia oraz zmian# art. 6 u.s.p., gwarantuj&cego bezstronno!( s#dziego. Osoby pozostaj&ce ze sob& w stosunku pokrewie%stwa w linii prostej lub powinowactwa w linii prostej albo w stosunku przysposobienia, ma"$onkowie oraz rodze%stwo nie mog& by( s#dziami ani referendarzami w tym samym wydziale s&du. Projekt ustawy przewiduje uchylenie w art. 31 § 1 u.s.p. punktu 10, w

4

którym zobowi&zuje si# kolegium s&du okr#gowego do wyra$ania opinii o kandydacie na stanowisko asesora s&dowego oraz wyra$ania zgody na powierzenie asesorowi s&dowemu pe"nienia czynno!ci s#dziowskich w s&dzie rejonowym. Opinia kolegium s&du okr#gowego o kandydatach na stanowiska s#dziów grodzkich wyra$ana b#dzie na podstawie art. 31 § 1 pkt 2 u.s.p. Zgodnie z zasad& generaln& wyra$on& w art. 56 § 3 u.s.p. w dotychczasowym brzmieniu, Minister Sprawiedliwo!ci obwieszcza w Dzienniku Urz#dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” o ka$dym wolnym stanowisku s#dziowskim. Aktualnie o wolnym stanowisku nie obwieszcza si#, je$eli jego obsadzenie nast#puje w drodze przeniesienia s"u$bowego s#dziego równorz#dnego s&du. Proponuje si#, by obowi&zek dokonania obwieszczenia nie obejmowa" stanowiska s#dziego grodzkiego, w przypadku kiedy s#dzia zajmuj&cy to stanowisko ubiega si# o powo"anie na stanowisko s#dziego rejonowego. Automatyzm obsadzania tak zwalnianych stanowisk s#dziów grodzkich móg"by utrudnia( racjonalne wykorzystywanie kadr s&downictwa powszechnego. W przypadku potrzeby utworzenia stanowiska s#dziego grodzkiego, jego przydzielenie nast&pi na zasadach ogólnych. W art. 56 § 3 projektu przewiduje si# wy"&czenie obowi&zku obwieszczania o wolnym stanowisku s#dziego s&du rejonowego. W przypadku zwolnienia takiego stanowiska Minister Sprawiedliwo!ci dokona obwieszczenia o wolnym stanowisku s#dziego grodzkiego. Zgodnie z art. 57b powo"anie na stanowisko s#dziego rejonowego b#dzie nast#powa"o na wniosek s#dziego grodzkiego zajmuj&cego stanowisko przez okres co najmniej trzech lat. Tak jak dotychczas obsadzenie stanowiska s#dziego s&du rejonowego b#dzie mog"o nast&pi( w drodze przeniesienia s"u$bowego s#dziego s&du równorz#dnego. Wobec propozycji zniesienia instytucji asesora s&dowego konieczne jest uchylenie Rozdzia"u 1 w Dziale III u.s.p. („Asesorzy s&dowi”) i zmiana tytu"u Dzia"u III („Asesorzy s&dowi. Aplikacja s&dowo - prokuratorska i aplikanci s&dowi”). Nowelizacja art. 172 § 4 dotyczy zmiany sposobu ustalania wysoko!ci rekompensaty za pe"nienie obowi&zków "awnika. W chwili obecnej rekompensata ta stanowi 3% kwoty bazowej, stanowi&cej podstaw# ustalania wynagrodzenia zasadniczego asesora s&dowego. W zwi&zku z likwidacj& funkcji asesora s&dowego, koniecznym jest wprowadzenie regulacji, która stanowi"aby wzorzec ustalania przedmiotowej rekompensaty. Proponowane rozwi&zanie, ustalaj&ce rekompensat# na poziomie 6,25% minimalnego wynagrodzenia za prac#, urealni wysoko!( otrzymywanych przez

5

"awników rekompensat w kontek!cie wzrostu inflacji i realnego wzrostu wynagrodzenia na rynku pracy. Zmiana ta odpowiada w swej istocie propozycjom Ministerstwa Sprawiedliwo!ci zawartym w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju s&dów powszechnych (wersja projektu z dnia 9 lipca 2008 r.). W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwo!ci, zawartej w uzasadnieniu w/w projektu, ustalenie wysoko!ci rekompensaty na poziomie 6,25% minimalnego wynagrodzenia nie spowoduje dodatkowych, w odniesieniu do obecnie ponoszonych, kosztów dla bud$etu pa%stwa Uchylenie § 5 art. 172 jest konsekwencj& przyj#cia za podstaw# ustalania rekompensaty minimalnego wynagrodzenia za prac#. Kieruj&c si# zasad& ochrony praw nabytych projekt w art. 10 przewiduje mo$liwo!( przyspieszonego awansu dotychczasowych asesorów s&dowych w s&dach powszechnych i wojewódzkich s&dach administracyjnych oraz asesorów s&dów wojskowych. Dotyczy to tych asesorów, którzy w dniu wej!cia w $ycie ustawy pe"nili czynno!ci s#dziowskie co najmniej przez rok. B#d& oni mogli w okresie pierwszych trzech lat od dnia wej!cia w $ycie ustawy ubiega( si# o stanowisko odpowiednio s#dziego s&du rejonowego, s#dziego wojewódzkiego s&du administracyjnego oraz s#dziego s&du wojskowego. Pozostali dotychczasowi asesorzy s&dowi w s&dach powszechnych b#d& mogli ubiega( si# o stanowisko s#dziego grodzkiego. Ponadto proponuje si#, aby w okresie trzech lat od dnia wej!cia w $ycie ustawy powo"anie na stanowisko s#dziego s&du rejonowego mog"o równie$ nast&pi( na zasadach dotychczasowych – tj. aby o stanowisko s#dziowskie oprócz asesorów s&dowych mog"y si# ubiega( osoby spe"niaj&ce przes"anki okre!lone w obowi&zuj&cym art. 61 u.s.p., zg"aszaj&c swoj& kandydatur# w dotychczas obowi&zuj&cym trybie. Maj&c na uwadze czas niezb#dny na z"o$enie i rozpoznanie wniosków asesorów s&dowych o powo"anie na stanowiska s#dziowskie, w art. 11 projektu przewiduje si# mo$liwo!( przej!ciowego pozostania przez nich na stanowiskach asesorów i powierzenia im w tym okresie czynno!ci asystentów s#dziego lub referendarzy s&dowych. Z uwagi na zniesienie instytucji asesora s&dowego niezb#dnym staje si# prowadzenie odr#bnej aplikacji s&dowej, przygotowuj&cej aplikantów do rozpoznawania spraw w charakterze s#dziów grodzkich bezpo!rednio po egzaminie s#dziowskim. W tym celu w projekcie dokonuje si# odpowiednich zmian w ustawie o Krajowym Centrum Szkolenia Kadr S&dów Powszechnych i Prokuratury. W projektowanej regulacji przewiduje si# ponadto dokonanie zmian - w

6

ograniczonym zakresie - w ustawach o prokuraturze, Prawo o ustroju s&dów wojskowych, o pracownikach s&dów i prokuratury, o ochronie informacji niejawnych, Prawo o ustroju s&dów administracyjnych, Prawo o post#powaniu przed s&dami administracyjnymi oraz o Krajowej Radzie S&downictwa. Proponowane zmiany maj& charakter legislacyjno - porz&dkuj&cy i polegaj& g"ównie na uchyleniu b&d' zmianie przepisów dotycz&cych asesora s&dowego oraz na uwzgl#dnieniu prowadzenia odr#bnej aplikacji s&dowej i prokuratorskiej. Projektowana ustawa doprowadzi do zgodno!ci z Konstytucj& przepisów u.s.p., a jednocze!nie zapewni stabilno!( funkcjonowania w"adzy s&downiczej. Wymaga podkre!lenia, $e proponowana nowelizacja zmierza do minimalizacji koniecznych zmian, koncentruj&c si# na takich rozwi&zaniach, które uchyl& niezgodno!( przepisów z Konstytucj&, a nowe uregulowania, b#d&ce konsekwencj& wprowadzanych zmian, ograniczaj& si# do racjonalnego i legislacyjnego minimum. Proponuje si#, aby projektowana ustawa wesz"a w $ycie w $ycie z dniem 6 maja 2009 r., z wyj&tkiem art. 10 ust. 1, który wejdzie w $ycie z dniem 5 listopada 2008 r., a tak$e z wyj&tkiem art. 1 pkt 11, 13 i 19, które wejd& w $ycie w dniem 1 lipca 2009 r. W opinii projektodawcy terminy te uwzgl#dni& czas potrzebny na przeprowadzenie procedury legislacyjnej oraz wprowadzenie niezb#dnych zmian organizacyjnych. Wej!cie projektowanej ustawy w $ycie poci&gnie za sob& skutki finansowe w postaci wydatków z bud$etu pa%stwa na wymiar sprawiedliwo!ci w zakresie p"ac nowej kategorii s#dziów grodzkich. Przewiduje si#, $e s#dzia grodzki powinien otrzymywa( wynagrodzenie zasadnicze na poziomie s#dziego s&du rejonowego. Uwzgl#dniaj&c fakt, $e pocz&wszy od dnia 1 lipca 2008 r., zgodnie z art. 91 § 1 u.s.p. wynagrodzenie zasadnicze s#dziego w stawce podstawowej wynosi co najmniej 120% wynagrodzenia zasadniczego w stawce podstawowej dla bezpo!rednio ni$szego stanowiska s#dziowskiego, przewiduje si#, $e wskutek koniecznego zwi#kszenia puli !rodków przeznaczanych obecnie na wynagrodzenia asesorów, miesi#czne skutki finansowe dotycz&ce wynagrodze% s#dziów zajmuj&cych stanowiska w s&dach rejonowych wynios& 9.500.000 z". Odpowiednio !rodki przeznaczone na wynagrodzenia s#dziów s&dów okr#gowych powinny wzrosn&( o kwot# 4.000.000 z", natomiast w przypadku s#dziów s&dów apelacyjnych – o kwot# 1.000.000 z". Tym samym "&czne miesi#czne wydatki zwi&zane z projektowan& regulacj& wynios& w powy$szym zakresie 14.500.000 z", co przez osiem miesi#cy w 2009 r. spowoduje skutki finansowe w wysoko!ci 116.000.000 z". )rodki te b#d& musia"y zosta( zabezpieczone w bud$ecie pa%stwa na rok

7

2009 oraz w latach nast#pnych w cz#!ci „15 – S&dy powszechne” i w cz#!ci „37 – Sprawiedliwo!(”. Wej!cie w $ycie projektowanej ustawy, w zakresie dotycz&cym zmiany zasad naliczania wynagrodze% s#dziów, nie wp"ynie bezpo!rednio na wydatki z bud$etu pa%stwa. Zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 91 wynagrodzenie zasadnicze s#dziego stanowi( b#dzie wielokrotno!( przeci#tnego wynagrodzenia miesi#cznego w gospodarce narodowej og"aszanego w Dzienniku Urz#dowym „Monitor Polski”. Rozwi&zanie to zast&pi zwi&zanie wynagrodzenia s#dziego z kwot& bazow& okre!lon& w ustawie bud$etowej. Podobnie jak w obecnym stanie prawnym stawki podstawowe wynagrodzenia zasadniczego s#dziów okre!la( b#dzie, w drodze rozporz&dzenia, po zasi#gni#ciu opinii Krajowej Rady S&downictwa Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Ze wzgl#du na to, $e rozporz&dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej podlegaj&, zgodnie z art. 144 ust. 2 Konstytucji, kontrasygnacie Prezesa Rady Ministrów, regulacje zawarte w rozporz&dzeniu dotycz&cym wynagrodze% s#dziów b#d& przyjmowane po przeprowadzeniu stosownych uzgodnie%. Proponowana regulacja ma wej!( w $ycie z dniem 1 lipca 2009 r. ewentualne skutki bud$etowe wyst&pi( mog& w okresie drugiego pó"rocza 2009 r. Projektowana ustawa nie spowoduje innych, ni$ wskazane powy$ej, skutków spo"ecznych ani skutków gospodarczych. Przedmiot projektowanej regulacji nie jest obj#ty prawem Unii Europejskiej. Przedmiotowy projekt ustawy zosta" zaopiniowany przez Krajow& Rad# S&downictwa, zgodnie z art. 2 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie S&downictwa (Dz. U. Nr 100, poz. 1082, z pó'n. zm.). Projektowana ustawa zosta"a zaopiniowana pozytywnie i oceniona jako zbie$na w zasadniczej cz#!ci ze stanowiskiem Krajowej Rady S&downictwa.