1109

Druk nr 1109 Warszawa, 2 pa!dziernika 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-161-08 Pan Bronis"aw Komorowski Marsza"ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

-o zmianie ustawy o systemie ubezpiecze! spo"ecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze! Spo"ecznych. W za"#czeniu przedstawiam tak$e opini% proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.

dotycz#c#

zgodno&ci

Ponadto uprzejmie informuj%, $e do prezentowania stanowiska Rz#du w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta" upowa$niony Minister Finansów. wz. Wiceprezes Rady Ministrów (-) Waldemar Pawlak

Projekt

USTAWA z dnia o zmianie ustawy o systemie ubezpiecze! spo"ecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze! Spo"ecznych

Art. 1. W ustawie z dnia 13 pa!dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze' spo"ecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z pó!n. zm.1)) wprowadza si% nast%puj#ce zmiany: 1) w art. 8 w ust. 6 w pkt 4 kropk% zast%puje si% &rednikiem i dodaje si% pkt 5 w brzmieniu: „5) osob% prowadz#c# niepubliczn# szko"%, placówk% lub ich zespó", na podstawie przepisów o systemie o&wiaty.”; 2) w art. 9 po ust. 2a dodaje si% ust. 2b w brzmieniu: „2b. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, prowadz#ca jednocze&nie pozarolnicz# dzia"alno&(, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, podlega obowi#zkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytu"u tej dzia"alno&ci, je$eli z tytu"u wykonywania pracy nak"adczej podstawa wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest ni$sza od obowi#zuj#cej t% osob% najni$szej podstawy wymiaru sk"adek dla osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&(. Mo$e ona dobrowolnie, na swój wniosek, by( obj%ta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi równie$ z tytu"u, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2.”.

2

Art. 2. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z pó!n. zm.2)) wprowadza si% nast%puj#ce zmiany: 1) w art. 2 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. )wiadczenia na warunkach i w wysoko&ci okre&lonych w ustawie przys"uguj#: 1) ubezpieczonym – w przypadku spe"nienia warunków do nabycia prawa do &wiadcze' pieni%$nych z ubezpiecze' emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych; 2) cz"onkom rodziny pozosta"ym po ubezpieczonym albo po osobie uprawnionej do &wiadcze' pieni%$nych z ubezpiecze' emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych.”; 2) w art. 89: a) ust. 3 – 5 otrzymuj# brzmienie: „3. Zwi%kszenie o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzaj#cym waloryzacj%. 4. Je$eli Trójstronna Komisja do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych w terminie 14 dni od dnia przedstawienia przez stron% rz#dow# partnerom spo"ecznym informacji o prognozowanych wielko&ciach makroekonomicznych, w tym o wielko&ci wska!nika inflacji, stanowi#cych podstaw% do opracowania projektu ustawy bud$etowej na rok nast%pny uzgod2

3

ni, w drodze uchwa"y, wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 3, wysoko&( tego zwi%kszenia podlega og"oszeniu w Dzienniku Urz%dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze komunikatu ministra w"a&ciwego do spraw zabezpieczenia spo"ecznego. 5. Je$eli nie nast#pi uzgodnienie stanowiska Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych w trybie okre&lonym w ust. 3 i 4, Rada Ministrów okre&li w terminie 21 dni od dnia zako'czenia negocjacji, w drodze rozporz#dzenia, wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 3, bior#c pod uwag% informacje o prognozowanych wielko&ciach makroekonomicznych, w tym wielko&( wska!nika inflacji, stanowi#cych podstaw% do opracowania projektu ustawy bud$etowej na rok nast%pny.”; b) po ust. 5 dodaje si% ust. 6 w brzmieniu: „6. Minister w"a&ciwy do spraw zabezpieczenia spo"ecznego og"asza w drodze komunikatu, w Dzienniku Urz%dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 3 dni roboczych od dnia og"oszenia przez Prezesa G"ównego Urz%du Statystycznego komunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2, wska!nik waloryzacji, bior#c pod uwag% wska!niki, o których mowa w ust. 1 i 2, jak równie$ wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 3.”. Art. 3. 1. W terminie 14 dni od dnia wej&cia w $ycie ustawy rozpoczn# si% negocjacje w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"ecznoGospodarczych dotycz#ce zwi%kszenia w roku 2009 o co najmniej 20 % realnego

3

4

wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 89 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 2. 2. Je$eli Trójstronna Komisja do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych w terminie 14 dni od dnia przedstawienia przez stron% rz#dow# partnerom spo"ecznym informacji o prognozowanych wielko&ciach makroekonomicznych, w tym o wielko&ci wska!nika inflacji, stanowi#cych podstaw% do opracowania projektu ustawy bud$etowej na rok 2009 uzgodni, w drodze uchwa"y, wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 1, wysoko&( tego zwi%kszenia podlega og"oszeniu w Dzienniku Urz%dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze komunikatu ministra w"a&ciwego do spraw zabezpieczenia spo"ecznego. 3. Je$eli nie nast#pi uzgodnienie stanowiska Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych w trybie okre&lonym w ust. 1 i 2, Rada Ministrów okre&li w terminie 7 dni od dnia zako'czenia negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych, w drodze rozporz#dzenia, wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 1, bior#c pod uwag% informacje o prognozowanych wielko&ciach makroekonomicznych, w tym wielko&( wska!nika inflacji, stanowi#cych podstaw% do opracowania projektu ustawy bud$etowej na rok 2009. 4. Minister w"a&ciwy do spraw zabezpieczenia spo"ecznego og"asza w drodze komunikatu, w Dzienniku Urz%dowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w terminie 3 dni roboczych od dnia og"oszenia przez Prezesa G"ównego Urz%du Statystycznego komunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy, o której mowa w art. 2, wska!nik waloryzacji, bior#c pod uwag% wska!niki, o których mowa w art. 89 ust. 1 i 2 ustawy, o której mowa w art. 2, jak równie$ wysoko&( zwi%kszenia, o którym mowa w ust. 1. Art. 4. Ustawa wchodzi w $ycie po up"ywie 14 dni od dnia og"oszenia, z wyj#tkiem art. 1, który wchodzi w $ycie z pierwszym dniem miesi#ca kalendarzowego nast%puj#cego po up"ywie 30 dni od dnia og"oszenia.

4

5

1)

2)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 21, poz. 125, Nr 112, poz. 769, Nr 115, poz. 791, 792 i 793 i Nr 176, poz. 1243 oraz z 2008 r. Nr 63, poz. 394, Nr 67, poz. 411, Nr 141, poz. 888 i Nr 171, poz. 1056. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252, Nr 121, poz. 1264, Nr 144, poz. 1530, Nr 191, poz. 1954, Nr 210, poz. 2135 i Nr 236, poz. 2355, z 2005 r. Nr 167, poz. 1397 i Nr 169, poz. 1412 i 1421, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 208, poz. 1534, z 2007 r. Nr 17, poz. 95, Nr 82, poz. 558, Nr 191, poz. 1368 i 1369 i Nr 200, poz. 1445 oraz z 2008 r. Nr 67, poz. 411.

10/10rch

5

UZASADNIENIE

1. W zakresie zmiany ustawy o systemie ubezpiecze' spo"ecznych projekt zawiera propozycje regulacji, które maj# na celu: – przywrócenie podstawy prawnej dla obj%cia ochron# ubezpieczeniow# osób prowadz#cych niepubliczne szko"y lub placówki o&wiatowe, – rozci#gniecie na osoby prowadz#ce dzia"alno&( gospodarcz#, zawieraj#ce umowy o prac% nak"adcz#, regu" ubezpieczeniowych ustalonych dla takich osób zawieraj#cych umowy zlecenia. 1) W art. 1 pkt 1 proponuje si% wprowadzenie przepisu wskazuj#cego, $e osoby prowadz#ce niepubliczn# szko"%, placówk% lub zespó", na podstawie przepisów o systemie o&wiaty uwa$a si% w zakresie ubezpiecze' spo"ecznych za osoby prowadz#ce pozarolnicz# dzia"alno&(. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. – Przepisy wprowadzaj#ce ustaw% o swobodzie dzia"alno&ci gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808, z pó!n. zm.), któr# zmieniono brzmienie art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 7 wrze&nia 1991 r. o systemie o&wiaty (Dz. U. Nr 256, poz. 2572, z pó!n. zm.) wywo"a"a zmiany w zakresie zasad podlegania ubezpieczeniom spo"ecznym, w zwi#zku z którymi osoby prowadz#ce niepubliczne szko"y, placówki lub ich zespo"y, od dnia 21 sierpnia 2004 r., nie mog# by( traktowane jako osoby prowadz#ce dzia"alno&( gospodarcz# na podstawie przepisów szczególnych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 pa!dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze' spo"ecznych. Do tego czasu osoby te by"y uznawane za osoby prowadz#ce pozarolnicz# dzia"alno&( gospodarcz# na podstawie, innych ni$ przepisy o dzia"alno&ci gospodarczej, przepisów szczególnych. Nale$y jednak wyja&ni(, $e celem zmiany brzmienia ustawy o systemie o&wiaty nie by"o wywo"anie zmian w zakresie zasad podlegania ubezpieczeniom spo"ecznym przez t% grup% osób, w szczególno&ci wy"#czenie ich z zakresu osób obj%tych obowi#zkowym ubezpieczeniem spo"ecznym.

Od 22 sierpnia 2004 r. do czasu wprowadzenia odpowiednich zmian do ustawy o systemie ubezpiecze' spo"ecznych osoby, o których mowa, pozostaj# w ubezpieczeniach spo"ecznych na zasadach obowi#zuj#cych dla osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&(, je$eli nie wyrejestrowa"y si% z ubezpiecze' po 21 sierpnia 2004 r. i nie za$#da"y zmiany zwrotu op"aconych sk"adek. Niezb%dne jest jednak przywrócenie podstawy prawnej dla tego ubezpieczenia. 2) W art. 1 pkt 2 projekt zak"ada rozci#gniecie na osoby prowadz#ce dzia"alno&( gospodarcz#, zawieraj#ce umowy o prac% nak"adcz#, takich samych regu" ubezpieczeniowych, jak ustalone dla takich osób zawieraj#cych umowy zlecenia. Zmiana ta spowoduje ujednolicenie zasad podlegania ubezpieczeniom spo"ecznym przez osoby prowadz#ce dzia"alno&( niezale$nie od dodatkowo zawartej umowy. Przede wszystkim jednak przyczyni si% do wyeliminowania zjawiska zawierania przez przedsi%biorców fikcyjnych umów o prac% nak"adcz# tylko w celu obej&cia przepisów ubezpieczeniowych. Dotychczas bowiem osoba prowadz#ca dzia"alno&( gospodarcz#, wykonuj#ca jednocze&nie umow% o prac% nak"adcz#, ma prawo wyboru z którego tytu"u chce podlega( ubezpieczeniom spo"ecznym obowi#zkowo. Ma to miejsce tak$e wówczas, gdy podstawa wymiaru sk"adek z umowy o prac% nak"adcz# jest wielokrotnie ni$sza od podstawy wymiaru sk"adek z dzia"alno&ci. Umo$liwia to powstawanie patologii w tym zakresie polegaj#cej na zawieraniu przez przedsi%biorców umów o fikcyjn# prac% nak"adcz#, przewiduj#cych niewielkie lub wr%cz znikome wynagrodzenie (stanowi#ce podstaw% wymiaru sk"adek), w celu op"acania jak najni$szych sk"adek, a nawet na specjalizowaniu si% niektórych firm w oferowaniu za op"at# zawierania z przedsi%biorcami umów o fikcyjn# prac% nak"adcz#. 2. W zakresie zmiany ustawy o emeryturach i rentach z FUS, projekt zawiera propozycje regulacji, które maj# na celu: – umo$liwienie emerytowanym $o"nierzom i funkcjonariuszom s"u$b mundurowych pobieraj#cym emerytur% „mundurow#”, zg"oszenie wniosku o przyznanie 2

emerytury z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, na zasadach i w wysoko&ci okre&lonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, – umo$liwienie cz"onkom rodziny pozosta"ym po emerytowanych $o"nierzach i funkcjonariuszach s"u$b mundurowych, zg"oszenie wniosku o przyznanie &wiadcze' pieni%$nych z ubezpiecze' emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, – zmian% trybu negocjacji wysoko&ci wska!nika waloryzacji emerytur i rent w cz%&ci uzale$nionej od realnego wzrostu p"ac. 1) zmiana w art. 2 pkt 1 W przypadku $o"nierzy zawodowych i funkcjonariuszy s"u$b mundurowych, którzy wst#pili do s"u$by przed 2 stycznia 1999 r., przy ustalaniu emerytury zarówno „mundurowej” jak i emerytury z FUS, uwzgl%dnia si% okresy zawodowej s"u$by oraz okresy sk"adkowe i niesk"adkowe wymienione w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. Przepisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpiecze' spo"ecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609, z pó!n. zm.) wprowadzono z dniem 1 pa!dziernika 2003 r. zasad%, zgodnie z któr# osobie, która ma ustalone prawo do emerytury „mundurowej” z uwzgl%dnionymi okresami zarówno zawodowej s"u$by, jak i okresami podlegania ubezpieczeniom spo"ecznym (okresami sk"adkowymi i niesk"adkowymi) nie przys"uguje prawo do emerytury z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych. W zwi#zku z tym do tej grupy &wiadczeniobiorców nie stosuje si% generalnej zasady polskiego systemu emerytalnego, zgodnie z któr# (art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku &wiadcze', wyp"aca si% jedno z tych &wiadcze' – wy$sze lub wybrane przez zainteresowanego. Proponowana zmiana oznacza, $e osoba pobieraj#ca emerytur% „mundurow#”, je$eli spe"nia ogólne warunki do uzyskania emerytury z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, to znaczy posiada, w przypadku m%$czyzny, co najmniej 25-letni okres sk"adkowy i osi#gn%"a 65 lat, b%dzie mog"a wyst#pi( o przyznanie emery3

tury z FUS. W razie przyznania tej emerytury, wyp"ata emerytury „mundurowej” zostanie wstrzymana. W ten sposób równie$ do tej grupy &wiadczeniobiorców stosowana b%dzie ogólna zasada, zgodnie z któr# w razie zbiegu uprawnie' do dwóch &wiadcze', zainteresowanemu przys"uguje prawo wyboru &wiadczenia. W przypadku umo$liwienia emerytowanym $o"nierzom i funkcjonariuszom s"u$b mundurowych pobieraj#cym emerytur% „mundurow#”, zg"oszenie wniosku o przyznanie emerytury z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, na zasadach i w wysoko&ci okre&lonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, zasadne wydaje si% równie$ umo$liwienie cz"onkom rodziny pozosta"ym po emerytowanych $o"nierzach i funkcjonariuszach s"u$b mundurowych wyst#pienie z wnioskiem o przyznanie &wiadcze' pieni%$nych z ubezpiecze' emerytalnego i rentowych FUS, a tym samym dokonanie wyboru, z którego systemu ma zosta( wyp"acone &wiadczenie – zaopatrzeniowego czy pracowniczego. Spowoduje to ujednolicenie systemowe w tym zakresie. 2) zmiana w art. 2 pkt 2 i art. 3 Obowi#zuj#ce przepisy zak"adaj#, $e negocjacje dotycz#ce zwi%kszenia wska!nika waloryzacji emerytur i rent o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia odbywaj# si% w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno Gospodarczych, po og"oszeniu przez Prezesa G"ównego Urz%du Statystycznego wska!ników okre&lonych w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Projektowana zmiana jest wynikiem uzgodnie' na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych i ma na celu zmian% terminu negocjacji wysoko&ci wska!nika waloryzacji emerytur i rent w cz%&ci dotycz#cej zwi%kszenia o co najmniej 20 % realnego wzrostu wynagrodze'. Uzgodnienia te odby"y si% w dniu 15 maja 2008 r. W ich wyniku zosta"a podj%ta uchwa"a nr 32 Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych z dnia 2 czerwca 2008 r. w sprawie trybu negocjacji wysoko&ci wska!nika waloryzacji emerytur i rent. 4

Trójstronna Komisja ustali"a, $e strona rz#dowa przygotuje projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, w której okre&lony zostanie nowy termin uzgadniania wzrostu wska!nika waloryzacji emerytur i rent w cz%&ci uzale$nionej od realnego wzrostu p"ac. Coroczne negocjacje rozpoczyna( si% b%d# w czerwcu, w roku poprzedzaj#cym waloryzacj%, po przedstawieniu przez stron% rz#dow# partnerom spo"ecznym prognoz makroekonomicznych, w tym planowanego wzrostu inflacji. W oparciu o prognozowany wska!nik wzrostu wynagrodze' w danym roku oraz wzrost wynagrodze' w roku poprzednim strona rz#dowa b%dzie proponowa"a Trójstronnej Komisji do Spraw Spo"eczno-Gospodarczych wzrost wska!nika waloryzacji emerytur i rent. Strony pracowników i pracodawców ustosunkuj# si% do tej propozycji w terminie dwóch tygodni. W przypadku gdy strony nie dojd# do porozumienia, to strona rz#dowa tak jak obecnie podejmie decyzj%, uwzgl%dniaj#c swoj# propozycj%. Ustalone w drodze negocjacji zwi%kszenie o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia og"asza"by minister w"a&ciwy do spraw zabezpieczenia spo"ecznego, w drodze komunikatu. W przypadku braku konsensusu, wysoko&( tego zwi%kszenia og"asza"aby, w drodze rozporz#dzenia, Rada Ministrów. Wska!nik waloryzacji og"asza"by, w drodze komunikatu, minister w"a&ciwy do spraw zabezpieczenia spo"ecznego w terminie 3 dni roboczych od dnia og"oszenia przez Prezesa G"ównego Urz%du Statystycznego komunikatu, o którym mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W zwi#zku z tym, $e prace legislacyjne nad projektowan# ustaw# rozpocz%"y si% w czerwcu 2008 r., w 2008 r. zmieni si% termin negocjacji zwi%kszenia w roku 2009 wska!nika waloryzacji o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia. W 2008 r. negocjacje rozpoczn# si% w terminie 14 dni od dnia wej&cia w $ycie ustawy, a przed uchwaleniem bud$etu pa'stwa na 2009 rok.

5

Ustawa wchodzi w $ycie po up"ywie 14 dni od dnia og"oszenia, z wyj#tkiem art. 1, który wchodzi w $ycie z pierwszym dniem miesi#ca kalendarzowego nast%puj#cego po up"ywie 30 dni od dnia og"oszenia. Termin wej&cia w $ycie art. 1 wynika z zasad rozliczeniowych w ubezpieczeniach spo"ecznych. Podstawowym okresem rozliczeniowym w ubezpieczeniach jest miesi#c, równie$ w okre&lonych dniach miesi#ca dokonywane s# rozliczenia i op"aty sk"adek za miesi#c ubieg"y, nie powinno si% zatem zmienia( zasad rozlicze' w trakcie okresu rozliczeniowego lecz najlepiej z pierwszym dniem miesi#ca, tak aby jednakowe zasady rozlicze' obowi#zywa"y w ca"ym okresie rozliczeniowym. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy nie zawiera norm technicznych w rozumieniu przepisów rozporz#dzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pó!n. zm.).

6

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddzia"uje ustawa Proponowana zmiana dotyczy ubezpieczonych, p"atników sk"adek i Zak"adu Ubezpiecze' Spo"ecznych. 2. Konsultacje spo"eczne Projekt ustawy zosta" poddany wymaganym konsultacjom z partnerami spo"ecznymi. Uwag% do projektu zg"osi"a Krajowa Izba Gospodarcza. W opinii KIG za kontrowersyjn# nale$y uzna( propozycj%, zgodnie z któr# na osoby prowadz#ce dzia"alno&( gospodarcz# zawieraj#ce umowy o prac% nak"adcz# rozci#gni%te zosta"yby regu"y ubezpieczeniowe analogiczne do tych ustalonych dla takich osób zawieraj#cych umowy zlecenie. Zdaniem KIG umowa o prac% nak"adcz# jest form# specyficzn#, o charakterze podobnym do umowy o prac%, st#d nale$y pozostawi( ubezpieczonym mo$liwo&( wyboru tytu"u, z którego chc# podlega( ubezpieczeniu. KIG podkre&la, $e z uwagi na obowi#zuj#cy system emerytur kapita"owych, wysoko&( sk"adek op"acanych przez ubezpieczonych ma w przysz"o&ci wp"yw na wysoko&( ich &wiadcze' emerytalnych, st#d bior#c to pod uwag% powinni dokona( samodzielnie wyboru wysoko&ci podstawy wymiaru sk"adek. Uwaga KIG nie zosta"a uwzgl%dniona. Ide# systemu ubezpiecze' nie jest samodzielne wybieranie podstawy wymiaru sk"adek, od której chce si% op"aca( sk"adki, ale op"acanie ich osi#ganego przychodu, poniewa$ co do zasady ubezpieczenia spo"eczne maj# kompensowa( ubezpieczonym dochody z pracy utracone z powodu staro&ci lub niepe"nosprawno&ci. Aby by"o to mo$liwe, poziom podstawy wymiaru sk"adek powinien by( adekwatny w stosunku do przychodów z pracy osi#ganych w okresie aktywno&ci zawodowej. Je&li chodzi o osoby prowadz#ce dzia"alno&(, brak jest obiektywnej metody okre&lania comiesi%cznej podstawy (faktycznego przychodu z dzia"alno&ci), dlatego te$ 7

w ustawie wskazano minimaln# podstaw% dla tych osób. Wydaje si% niewiarygodne, $e w przypadku niektórych osób prowadz#cych dzia"alno&( gospodarcz# wykonuj#cych jednocze&nie umow% o prac% nak"adcz# dochód jest tak ma"y, $e postanawiaj# one op"aca( sk"adki zaledwie od kilkudziesi%ciu z"otych, a co za tym idzie decyduj# si% na tak niskie &wiadczenia w przysz"o&ci. Je$eli we!miemy pod uwag% zdanie KIG, $e umowa o prac% nak"adcz# ma charakter podobny do umowy o prac%, to nale$y zauwa$y(, $e ze stosunku pracy zawsze op"aca si% sk"adki bez wzgl%du na to, czy jest to jeden tytu", czy jest zbieg z innymi tytu"ami. Pracownicy nie dokonuj# samodzielnie wyboru wysoko&ci podstawy, sk"adki na ubezpieczenia spo"eczne za te osoby op"acane s# od osi#ganego przez nie przychodu. Pozosta"e organizacje spo"eczne, tj. Forum Zwi#zków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Zwi#zek Rzemios"a Polskiego, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, Business Centre Club – nie przes"a"y opinii, co zosta"o uznane za brak uwag. Niezale$ny Samorz#dny Zwi#zek Zawodowy „Solidarno&(” (w decyzji Prezydium KK nr 158/08) oraz Ogólnopolskie Porozumienie Zwi#zków Zawodowych w swoim wyst#pieniu – nie zg"osi"y uwag do projektu. Zgodnie z ustaw# z dnia 7 lipca 2005 r. o dzia"alno&ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt zosta" zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej. Ministerstwo Pracy i Polityki Spo"ecznej nie odnotowa"o $adnych wyst#pie' dotycz#cych projektowanej ustawy, kierowanych w oparciu o przepisy wymienionej ustawy. 3. Wp"yw regulacji na sektor finansów publicznych Przywrócenie podstawy prawnej do ubezpieczenia spo"ecznego dla osób prowadz#cych niepubliczne szko"y, placówki lub ich zespo"y nie spowoduje wzrostu wydatków z FUS i z bud$etu pa'stwa. Szacunki finansowe wprowadzenia przepisu o obowi#zkowym podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&( gospodarcz# z tytu"u tej dzia"alno&ci, je&li osoby te wykonuj# jednocze&nie 8

prac% nak"adcz#, a podstawa wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytu"u wykonywania pracy nak"adczej jest ni$sza od obowi#zuj#cej t% osob% najni$szej podstawy wymiaru sk"adek dla osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&(. Za"o$enia: 1. Szacunków dokonano w warunkach 2008 r. 2. Szacunków dokonano przy nast%puj#cych za"o$eniach makroekonomicznych otrzymanych z Ministerstwa Finansów w czerwcu 2008 r. (prognozy wielko&ci makroekonomicznych przygotowanych w ramach prac nad „Za"o$eniami projektu bud$etu pa'stwa na rok 2009”): – wska!nik cen towarów i us"ug konsumpcyjnych ogó"em w 2008 r. – 104,1 % – wska!nik realnego wzrostu przeci%tnego wynagrodzenia w 2008 r. – 106,1 %. 3. W 2008 r. dla I i II kwarta"u uwzgl%dniono przeci%tne miesi%czne wynagrodzenie w tym kwartale z danych GUS. Dla pozosta"ych kwarta"ów 2008 r. przyj%to proporcj% przeci%tnego miesi%cznego wynagrodzenia w danym kwartale do przeci%tnego wynagrodzenia w 2008 r. tak# sam# jak zaobserwowana w 2007 r. 4. W szacunkach wykorzystano dane (za XII 2007 r. oraz za I i II 2008 r.) o liczbie i sumie podstaw wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, które zg"oszone by"y do ubezpiecze' spo"ecznych z kodem 02 00 i równocze&nie zg"oszone by"y do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem 05 10, 05 12 lub z kodem 05 70, 05 72 (ale nie by"y równocze&nie zg"oszone do ubezpiecze' spo"ecznych z jakimkolwiek z tych czterech ostatnich kodów). Przy czym brano pod uwag% wy"#cznie te osoby, których podstawa wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytu"u pracy nak"adczej by"a ni$sza od obowi#zuj#cej t% osob% najni$szej podstawy wymiaru sk"adek dla osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&(. 5. Przyj%to, $e w ka$dym miesi#cu od III do XII 2008 r. liczba oraz &rednia podstawa wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (wed"ug obecnych przepisów) osób, o których mowa w pkt 4, równa b%dzie odpowiednio: &redniej liczbie, &redniej podstawie wymiaru sk"adek dla tych osób w okresie 9

XII 2007 r. – II 2008 r. 6. )ci#galno&( sk"adek na ubezpieczenia spo"eczne przyj%to na poziomie 98,3 %. 7. Przyj%to, $e po wprowadzeniu proponowanej zmiany osoby, których zmiana ta dotyczy, podlega( b%d# ubezpieczeniom spo"ecznym z tytu"u prowadzenia pozarolniczej dzia"alno&ci, a nie b%d# podlega( ubezpieczeniom spo"ecznym z tytu"u wykonywania pracy nak"adczej. Przy powy$szych za"o$eniach oszacowano, $e proponowana zmiana spowodowa"aby wzrost wp"ywów sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nale$nych za 12 miesi%cy 2008 r. o 84,8 mln z". Obj%cie osób, o których mowa w pkt 4 za"o$e', obowi#zkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytu"u prowadzonej pozarolniczej dzia"alno&ci spowodowa"oby, $e osoby te podlega"yby obowi#zkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Przy powy$szych za"o$eniach oszacowano, $e spowodowa"oby to wzrost wp"ywów sk"adek na ubezpieczenie wypadkowe nale$nych za 12 miesi%cy 2008 r. o 6,6 mln z". Wprowadzenie przepisu o obowi#zkowym podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&( gospodarcz# z tytu"u tej dzia"alno&ci, je&li osoby te wykonuj# jednocze&nie prac% nak"adcz#, a podstawa wymiaru sk"adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytu"u wykonywania pracy nak"adczej jest ni$sza od obowi#zuj#cej t% osob% najni$szej podstawy wymiaru sk"adek dla osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&( dotyczy"oby szacunkowo oko"o 18 tys. osób. Skutek finansowy umo$liwienia emerytowanym $o"nierzom i funkcjonariuszom s"u$b mundurowych pobieraj#cym emerytur% „mundurow#”, przyznania emerytury z Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych, na zasadach i w wysoko&ci okre&lonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS b%dzie znikomy lub praktycznie $aden. Wynika to st#d, $e emerytowi „mundurowemu” zgodnie z przepisami nie wliczanoby do okresu wymaganego do emerytury z FUS okresu s"u$by mundurowej, co oznacza"oby konieczno&( przepracowania poza s"u$b# mundurow# co najmniej 25 lat w ramach ubezpieczenia pracowniczego. W konsekwencji "#czny sta$ pracy 10

takiego emeryta musia"by wynie&( co najmniej 40 lat "#cznie, a jedynie cz%&( ubezpieczeniowa stanowi"aby podstaw% naliczenia emerytury z FUS. W praktyce oznacza to, $e liczba takich osób b%dzie znikoma (o ile w ogóle wyst#pi), a prawdopodobie'stwo, $e naliczona emerytura z FUS b%dzie wy$sza od emerytury mundurowej, jest równie$ znikome. Analogicznie do powy$szego – skutek finansowy umo$liwienia cz"onkom rodziny pozosta"ym po emerytowanych $o"nierzach i funkcjonariuszach s"u$b mundurowych (którzy mieli przyznan# emerytur% z FUS) zg"oszenia wniosku o przyznanie &wiadcze' pieni%$nych z ubezpiecze' emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpiecze' Spo"ecznych b%dzie znikomy lub praktycznie $aden. 4. Wp"yw regulacji na rynek pracy, konkurencyjno&( gospodarki i przedsi%biorczo&( oraz sytuacj% i rozwój regionalny Projektowane rozwi#zania nie b%d# mia"y wp"ywu na: rynek pracy, konkurencyjno&( gospodarki i przedsi%biorczo&(. Nie wp"yn# te$ na sytuacj% i rozwój regionalny. Zmiana zasad podlegania ubezpieczeniom spo"ecznym osób prowadz#cych pozarolnicz# dzia"alno&(, wykonuj#cych równocze&nie prac% na podstawie umowy o prac% nak"adcz#, zrówna warunki funkcjonowania podmiotów gospodarczych; przedsi%biorcy b%d# obowi#zani do op"acania jednakowej sk"adki na ubezpieczenia spo"eczne z tytu"u prowadzonej dzia"alno&ci gospodarczej, niezale$nie od tego czy dodatkowo, obok tej dzia"alno&ci wykonuj# umow% o prac% nak"adcz#. Projektowane rozwi#zanie spowoduje równie$ wyeliminowanie umów o fikcyjn# prac% nak"adcz#.

10/11rch 11

,l URZĄD KOMTTE TU II.{TEGRAC JI EUROPE JSKIEJ SEKRETARZ KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKJEJ SEKRETARZ STANU Mikoł aj Dowgielewicz Min'MD/o] Ą)rtoanva' Warszawa, dnia),t1 wrześ nia2008 r.

Pan Maciej Berek Sekretarz Rady MinistrÓw opinia o zgodnoś ciz prawem Unii Europejskiej projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeri społ ecutych oraz ustowy o emeryturgch i rentach z Funduszu Ubezpiecze Społ ecznychwyrazona na podstawie art. 9 pkt 3 w zwią zku z art.2 ust. l pkt 2 i ust. 2 pkt 2a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Komitecie Integracji Europejskiej @z. U. Nr 106, poz. 494,zp6ź n,zm.) przez SekretarzaKomitetu Integracji Europejskiej Mikolaj a Dowgielewicza

Szanowł lyP anie Mintstrze, W zwtą zku z przedł o onym projektem ustawy (pismo nr RM-l0-161.08) pozwalam sobie wyrazić rrastępuj ą cą opinię: Projektowana regulacja nie jest objęta zahesem prawa Unii Europejskiej.

Z powazaniem,

Do uprzejmejwiadomoś ci : Pani JolantaFedak Minister Pracy i Polityki Społ ecznej

CI UcItwAŁA

nr 53/-wtfiV2008

Rrdy Nndzorezei Zakł gdu[Ibezpieczefi$poł ecrnych z dnis 23 lipca 2008roku

[

dĄ,WĄrł "

w sprawletał piniowantaprujekta aĘ prawnegt

JuxltuP ł 9

1998/r.o systetnie Dział ającna podstawieart'75 ust,2 pkt 6 ustawyz dfua|3 puź 'dnernika opiniqje przedł o oilypruez Ministra Pracy i Poliryki społ ecmejprojekt ustawy o zrniarrię ustawy o systemieubeąpięc.zespoł ocanychorae ustawyo emeryturnchi rentachz Fundusru Ubezpieęzęitspoteomycb.

WBADY}.IAECIRCffiI zAKŁ/If,IuEEffiCm(i sorpmrftng t

YHł JąAlt[ilIel

Tł oczono z polecenia Marszał ka Sejmu Rzeczypolpolitej Polskiej puidzierntka 2008 r. puidzierntka20UU Skierowano do druku ę

Cena ) n

zł +ZT%ovAT

w .1-.