1020

Druk nr 1020 Warszawa, 6 sierpnia 2008 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni"ej podpisani pos!owie wnosz# projekt ustawy:

-

o zmianie ustawy post!powania karnego.

-

Kodeks

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy upowa"niamy $ukasza Zbonikowskiego. (-) Andrzej Adamczyk; (-) Waldemar Andzel; (-) Zbigniew Babalski; (-) Barbara Bartu%; (-) Andrzej B&tkowski; (-) Antoni B!#dek; (-) Aleksander Ch!opek; (-) Witold Czarnecki; (-) Edward Czesak; (-) Czes!aw Hoc; (-) El"bieta Jakubiak; (-) Dariusz Kaczanowski; (-) Izabela Kloc; (-) Leonard Krasulski; (-) Marek Kwitek; (-) Marzena Macha!ek; (-) Ewa Malik; (-) Barbara Marianowska; (-) Beata Mazurek; (-) Krzysztof Popio!ek; (-) Zbigniew Religa; (-) Józef Rojek; (-) Jaros!aw Rusiecki; (-) Dariusz Seliga; (-) Anna Sikora; (-) Krzysztof So'ta; (-) Andrzej Szlachta; (-) Stanis!aw Szwed; (-) Beata Szyd!o; (-) Jan Szyszko; (-) Robert Telus; (-) Jadwiga Wi%niewska; (-) Waldemar Wrona; (-) Maria Zuba.pana pos!a

Projekt I wersja Ustawa z dnia……….2008 r o zmianie ustawy – Kodeks post!powania karnego

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks post&powania karnego (Dz. U. Nr 98, poz. 555, z pó(n zm1.) wprowadza si& nast&puj#ce zmiany: 1) w art. 306: a) dodaje §1a w brzmieniu: „§1a. W sprawach o przest&pstwa przeciwko dzia!alno%ci instytucji pa'stwowych oraz samorz#du terytorialnego, o których mowa w art. 222-231 Kodeksu karnego, w sprawach o przest&pstwa przeciwko wiarygodno%ci dokumentów, o których mowa w art. 270-277 Kodeksu karnego, w sprawach przeciwko mieniu, o których mowa w art. 278-295 Kodeksu karnego, oraz w sprawach o przest&pstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, o których mowa w art. 296-309 Kodeksu karnego, prawo do z!o"enia za"alenia na postanowienie o odmowie wszcz&cia %ledztwa lub jego umorzenie, przys!uguje tak"e osobom, które przest&pstwo ujawni!y lub wyst#pi!y o wszcz&cie post&powania. Zdanie drugie paragrafu poprzedzaj#cego stosuje si& odpowiednio.” b) §3 otrzymuje brzmienie: „§3.Je"eli podmiot o którym mowa w paragrafie poprzedzaj#cym, albo osoba lub instytucja, która z!o"y!a zawiadomienie o pope!nieniu przest&pstwa, nie zostanie w ci#gu 6 tygodni powiadomiona o wszcz&ciu albo odmowie wszcz&cia %ledztwa,

1

Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192, Nr 226, poz. 1647 i 1648,z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589 i Nr 99, poz. 664., z 2008 r. Nr 123, poz. 849, Nr 100, poz. 648.

1

mo"e wnie%) za"alenie do prokuratora nadrz&dnego albo powo!anego do nadzoru nad organem, któremu z!o"ono zawiadomienie." Art. 2. Sprawy, w których przed dniem wej%cia w "ycie niniejszej ustawy wszcz&to post&powanie przygotowawcze, tocz# si& do ko'ca post&powania wed!ug przepisów dotychczasowych, jednak"e w razie zawieszenia post&powania, podj&cia lub wznowienia umorzonego post&powania przygotowawczego post&powanie toczy si& wed!ug przepisów tej ustawy. Art. 3. Ustawa wchodzi w "ycie po up!ywie 3 miesi&cy od dnia og!oszenia.

2

Uzasadnienie Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post&powania karnego jest odpowiedzi# na postulaty organizacji pozarz#dowych w sprawie rozwi#zania na gruncie post&powania karnego jednego z istotnych problemów, tj. zbyt w#skiego - jak si& wydaje – kr&gu podmiotów uprawnionych do z!o"enia za"alenia na postanowienie o odmowie wszcz&cia post&powania przygotowawczego oraz na postanowienie o umorzeniu post&powania przygotowawczego.

Kwestia

ta

ma

istotne

znaczenie

w

sprawach

dotycz#cych

nieprawid!owo%ci i nadu"y) w instytucjach publicznych. W tego rodzaju sprawach je%li prokuratura odmówi wszcz&cia post&powania lub je umorzy, nie ma w!a%ciwie podmiotu, który by!by zainteresowany i jednocze%nie uprawniony do z!o"enia za"alenia, a wi&c do podwa"enia decyzji prokuratorskiej. W aktualnym stanie prawnym, zgodnie z art. 306 k.p.k., do z!o"enia za"alenia na odmow& wszcz&cia post&powania s# nast&puj#ce podmioty: instytucja pa'stwowa, samorz#dowa lub spo!eczna, która zawiadomi!a o przest&pstwie oraz pokrzywdzony. Natomiast za"alenie na umorzenie post&powania z!o"y) mog# wy!#cznie strony. W ocenie projektodawców w#skie uj&cie katalogu uprawnionych do za"alenia na odmow& wszcz&cia lub umorzenie post&powania przygotowawczego istotnie przek!ada si& na skuteczno%) Pa'stwa w zwalczaniu nadu"y) w instytucjach publicznych. Mianowicie, osobami zawiadamiaj#cymi o nieprawid!owo%ciach w takich podmiotach cz&sto bywaj# ich pracownicy. W sytuacji, gdy prokuratura odmawia wszcz&cia post&powania lub je umarza , pracownik, który zawiadomi! o nieprawid!owo%ciach nie ma legitymacji do z!o"enia za"alenia na postanowienie prokuratury. Pokrzywdzonym jest bowiem w tym wypadku dana instytucja, a za"alenie w jej imieniu mo"e z!o"y) jej kierownik. Jednak"e, z obserwacji organizacji pozarz#dowych, wynika, "e niezwykle rzadko dochodzi do z!o"enia za"alenia przez kierownika jednostki. Podobnie wygl#da sytuacja mieszka'ców gminy lub miasta, którzy zawiadamiaj# prokuratur& o nieprawid!owo%ciach w jednostkach samorz#du terytorialnego. Prokuratura odmawia mieszka'com danej gminy statusu pokrzywdzonych i w konsekwencji odrzuca za"alenia na postanowienia o odmowie wszcz&cia post&powania lub umorzeniu. Aktualny stan rzeczy ogranicza wi&c mo"liwo%ci weryfikowania tych decyzji organu prowadz#cego post&powanie przygotowawcze, które budz# w#tpliwo%ci, co w konsekwencji przek!ada si& na ograniczenie mo"liwo%ci zwalczania nadu"y) w instytucjach publicznych. Sytuacja ta rodzi w mieszka'cach gminy czy pracownikach instytucji publicznych rozgoryczenie i poczucie bezradno%ci p!yn#ce z faktu, "e nie maj# wp!ywu na marnotrawienie 1

ich w!asnego mienia (w wypadku samorz#du terytorialnego) albo maj#tku instytucji publicznych (w wypadku ich pracowników). Dlatego te" projektodawcy zdecydowali si& na rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do z!o"enia za"alenia na odmow& wszcz&cia post&powania przygotowawczego lub jego umorzenie. Proponuje si&, "eby w sprawach o przest&pstwa przeciwko dzia!alno%ci instytucji pa'stwowych oraz samorz#du terytorialnego, o których mowa w art. 222-231 Kodeksu karnego, w sprawach o przest&pstwa przeciwko wiarygodno%ci dokumentów, o których mowa w art. 270-277 Kodeksu karnego, w sprawach przeciwko mieniu, o których mowa w art. 278-295 Kodeksu karnego, oraz w sprawach o przest&pstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, o których mowa w art. 296-309 Kodeksu karnego, prawo do z!o"enia za"alenia na postanowienie o odmowie wszcz&cia post&powania przygotowawczego lub jego umorzenie, przys!ugiwa!o tak"e osobom, które przest&pstwo ujawni!y lub wyst#pi!y o wszcz&cie post&powania. Jednocze%nie zosta!o przyznane tym podmiotom prawo przejrzenia akt post&powania oraz skarg& na bezczynno%) organu procesowego. Przedmiotowy projekt nie rodzi skutków finansowych dla bud"etu pa'stwa, ani dla bud"etów jednostek samorz#du terytorialnego. Projekt ustawy rodzi pozytywne skutki gospodarcze i nie jest obj&ty prawem Unii Europejskiej.

2

Warszawa, 19 sierpnia 2008 r. BAS-WAEM-2273/08

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna w sprawie zgodno"ci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post!powania karnego (przedstawiciel wnioskodawców: pose# $ukasz Zbonikowski) Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa!y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2002 r., Nr 23, poz. 398, ze zmianami) sporz#dza si& nast&puj#c# opini&:

1. Przedmiot projektu ustawy Projekt przewiduje zmian& artyku!u 306 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks post&powania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zmianami). Proponuje si& rozszerzenie kr&gu podmiotów, którym przys!uguje prawo do z!o"enia za"alenia na postanowienie o odmowie wszcz&cia albo o umorzeniu %ledztwa. Zgodnie z zaproponowan# zmian# prawo to b&dzie przys!ugiwa!o – w odniesieniu do okre%lonych przest&pstw – tak"e osobom, które ujawni!y przest&pstwo lub wyst#pi!y o wszcz&cie post&powania. Projekt zawiera przepis przej%ciowy. Proponowana ustawa ma wej%) w "ycie po up!ywie trzech miesi&cy od dnia og!oszenia. 2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj!tej projektem Prawo Unii Europejskiej nie zawiera przepisów reguluj#cych zagadnienia b&d#ce przedmiotem projektu ustawy. 3. Analiza przepisów projektu pod k%tem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej Przepisy projektu nie nale"# do materii regulacji prawa UE.

2

4. Konkluzja Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post&powania karnego nie jest obj&ty prawem Unii Europejskiej.

Sporz!dzi": Zespó" Prawa Europejskiego Akceptowa": Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski

Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, post&powanie karne

Warszawa, 19 sierpnia 2008 r. BAS-WAEM-2274/08

Pan Bronis!aw Komorowski Marsza!ek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post!powania karnego (przedstawiciel wnioskodawców: pose# $ukasz Zbonikowski) jest projektem ustawy wykonuj%cej prawo Unii Europejskiej Projekt przewiduje zmian& artyku!u 306 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks post&powania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zmianami). Proponuje si& rozszerzenie kr&gu podmiotów, którym przys!uguje prawo do z!o"enia za"alenia na postanowienie o odmowie wszcz&cia albo o umorzeniu %ledztwa. Zgodnie z zaproponowan# zmian# prawo to b&dzie przys!ugiwa!o – w odniesieniu do okre%lonych przest&pstw – tak"e osobom, które ujawni!y przest&pstwo lub wyst#pi!y o wszcz&cie post&powania. Przedmiot projektu ustawy nie jest obj&ty prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post&powania karnego nie jest projektem ustawy wykonuj%cej prawo Unii Europejskiej. Sporz!dzi": Zespó" Prawa Europejskiego Akceptowa": Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha" Królikowski

Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, post&powanie karne