0901 Van Meerle Tot Veerle

Van Meerle tot Veerle voorjaar 2009 halfjaarlijks magazine over verfrissend vormingswerk in de Kempen

Vormingplus Kempen | 1

Inhoud cover: Herenthout, carnaval (Bart Van der Moeren)

Vrouwenkracht Internationale Vrouwendag

3



Interview: Eva Brems

4



Interview: Iris Baetens

8



Greet Bakelants, Larum 11



Vrouwendag: programma 13



Onze projecten



Fietsen kan je leren 14



Nieuwsjes 17



Conversatietafels 18



Bib voor iedereen 21



Erfgoedcel Noorderkempen 24



Toegankelijke Cultuur 26



Yesss! 29



Vrijwilligers



Achter het nieuws 30



Color A’do 31



Campagne



Pro-sessie 32



Kalender



Vormingskalender 33

Eigengereid De ontdekking van een gen is een zegen voor de mensheid. Eindelijk bepaald Wat verantwoordelijk is voor Dat, en feilloos laverend tussen verleden, heden en toekomst. Uniek in eenvoud, gemaakt om te zijn en erkend om de intrinsieke eigenschappen. In dit magazine ontrafelen we enkele facetten van ons wezen. Verhalen van andere mensen geven soms een vluchtige inkijk op wat kan en leeft. Een vleugje warmte, wat onverhoopt genot, gedreven emotie, een blijk van inzicht. Een hele pyramide van Maslow, gebouwd onder het gekerm en gekreun door het dagelijkse vallen en opstaan van de onwillige slaven die we zijn. Telkens kost het inderdaad moeite en veel goede wil. Botsen doen we allen, op misverstand en onwil, op traditie en gewoonte, op steen en op zand. En bovenal zijn we allemaal anders, niemand hetzelfde, eh Ronny? Volgens Frans Van Baelen (wat verderop in dit nummer) is het net die verscheidenheid die ons ertoe moet aanzetten om de eigen kijk op de wereld te verbreden en te relativeren. “Het enige wat je daarvoor moet doen, is bereid zijn om naar anderen te luisteren. Maar dat is niet zo evident als het klinkt.” Streven, blijven streven. © Bart Van der Moeren



Colofon Colofon 35



Martine Coppieters coördinator

2 | Vormingplus Kempen

© sophie loomans



© Bart Van der Moeren

vooraf

Vrouwenkracht internationale vrouwendag

zondag 8 maart | 10-19.30 uur | Turnhout Paterspand Volgende maand ben je van harte welkom op het feest van de Internationale Vrouwendag. Na Antwerpen en Mechelen, is dit jaar Turnhout gaststad. Met het Platform Vrouwenkracht Kempen boksten we een mooi programma in elkaar. Dat vind je verderop in dit nummer. ‘Vrouwenkracht’ is dit jaar het centrale thema. In deze Van Meerle tot Veerle trekken we daar flink wat ruimte voor uit. Zo had Floor Deckx voor ons een knus gesprek met professor Eva Brems over vrouwenrechten en emancipatie. Marian Michielsen praatte met Iris Baetens over Vrouwenkracht in de Kempen. Iris stelde voor het Platform het verhalenboek samen, waarin een twintigtal Kempense vrouwen openhartig vertellen over hun klein en groot engagement. Fotografe An Nelissen maakte daar portretten bij. Het boek wordt op de Vrouwendag voorgesteld om 18 uur. Als bezoeker kan je het dan gratis verkrijgen. Greet Baekelants, een Geelse vrijwilligster, praat nuchter en bescheiden over haar vrijwilligerswerk. “Sporten en KAV zijn mijn tv”, zo vat ze het samen. Op 8 maart is iedereen welkom in het Paterspand. Jong of oud, man of vrouw, single of groot gezin. Helemaal gratis. Je vindt alle informatie ook op

www.vrouwenkracht.org

Vormingplus Kempen | 3

© sarah van den elsken

vrouwenkracht

Eva Brems over vrouwenrechten, rollenpatronen en feminisme

De emancipatiestrijd is nog lang niet afgelopen interview Floor Deckx | foto’s Sarah Van den Elsken

Sinds ze het als één van de weinige vrouwen schopte tot in de finale van “De Slimste Mens Ter Wereld”, is Eva Brems geen onbekende meer in Vlaanderen. Ze doceert Mensenrechten aan de Gentse universiteit, is daarnaast voorzitter van Amnesty International Vlaanderen én combineert die twee jobs ook nog eens met een gezinsleven. We konden ons dus geen geschiktere gesprekspartner indenken om van gedachten te wisselen over vrouwenrechten en emancipatie. Dat laatste vormt alvast geen probleem ten huize Brems. “Ik zal het maar meteen toegeven: mijn man doet wellicht méér in het huishouden dan ikzelf.”

4 | Vormingplus Kempen

Zó ver dringt het feminisme dus door in het gezin Brems? Dat heeft meer te maken met goede afspraken dan met feminisme, hoor. Die drang om te voldoen aan de traditionele rollenpatronen heb ik eigenlijk nooit gevoeld. Natuurlijk komen er allerlei huishoudelijke taken op je af wanneer je gaat samenwonen. Maar het is nooit spontaan in mij opgekomen dat ík degene was die zich daarmee zou moeten bezighouden… Echt niet. De taakverdeling is er min of meer vanzelf gekomen. Ik ben zelf veel vaker van huis weg dan mijn man, vandaar dat hij wat meer huishoudelijke klusjes op zich neemt. Ach, ik zou er beter over zwijgen. Door mijn uitlatingen in interviews denkt iedereen dat mijn man onder de sloef ligt. Laat het duidelijk zijn: dat is dus niet het geval. (lacht) Zou u uzelf als een feministe bestempelen? Dat woord heeft tegenwoordig al gauw een negatieve bijklank. Welja, en ik begrijp niet waarom dat per se die negatieve connotatie moet hebben. Als feminisme betekent dat men zich inzet voor de rechten van de vrouw, dan heb ik er hoegenaamd geen probleem mee om feministe te zijn. Per slot van rekening ben ik op professioneel vlak voortdurend bezig met mensenrechten, en dus ook met vrouwenrechten. Ik zie echt niet in wat er mis zou kunnen zijn met het ijveren voor de rechten van het individu.

interview

Vormingplus Kempen | 5

vrouwenkracht De emancipatiestrijd is dus nog lang niet afgelopen? Zeker niet. In België en Europa hebben we op enkele decennia tijd al veel vooruitgang geboekt. Als jurist merk ik bijvoorbeeld op dat er hier geen discriminatie meer te bespeuren is in de wetteksten zelf– iets wat je in islamitische landen vaak nog wel tegenkomt. Toch zou het al te makkelijk zijn om daaruit te concluderen dat de emancipatiestrijd Het zou al te makkelijk zijn om te al gestreden is. Zo concluderen dat de emancipatie- simpel is het niet. Die gedragspatrostrijd hier al gestreden is. nen waarover ik het daarnet had: die moeten we probeEn dat terwijl de rollenpatronen er nu ren om te buigen. Da’s een werk van lange nog altijd behoorlijk stevig ingebakken adem én het zal niet zonder consequenties zitten. gebeuren. Neem nu het fameuze glazen Klopt. Ook in deze moderne tijden wordt er plafond als voorbeeld. Vrouwen die op pronog al te vaak voldaan aan de traditionele fessioneel vlak aan de top willen geraken, rollenpatronen. En we kunnen dat niet hebben het bijzonder moeilijk. Topfuncties altijd toeschrijven aan de vrije keuze van de worden nog steeds voor het grootste deel vrouw. Dat vrouwen in bepaalde functies bevolkt door mannen. En diezelfde mannen bijvoorbeeld nog steeds ondervertegenzullen ongetwijfeld verzet aantekenen woordigd zijn, heeft zeker en vast ook te tegen maatregelen die het de vrouwen op maken met maatschappelijke waarden en dat gebied makkelijker moeten maken. Om gedragspatronen waarvan we maar moeimaar aan te geven dat het allesbehalve lijk verlost raken. Die dingen verander je makkelijk zal zijn om zulke gedragspatroniet zomaar. Dat heeft tijd nodig, veel tijd. nen om te buigen. Heeft u die feministische inslag van thuis uit meegekregen? Dat nu ook weer niet. Maar ik ben wel in een vrij progressief gezin opgegroeid. Mijn vader deed bijvoorbeeld veel in het huishouden; hij nam een groot deel van de zorg voor de kinderen op zich. Dat was voor die tijd toch al behoorlijk rollenpatroondoorbrekend.

Spreekt u nu uit ervaring? Vrouwelijke professoren zijn een zeldzame soort. Absoluut. Aan de Universiteit Gent bedraagt het percentage vrouwelijke professoren slechts 17 procent: dat is bitter weinig. Het glazen plafond is daar zeker één van de oorzaken van. Zowel in de academische als in de bedrijfswereld is het zogenaamde netwerken heel belangrijk voor wie zichzelf wil opwerken. En laat dat netwerken nu een typische mannenaangelegenheid zijn. Veel vacatures voor topbanen worden met een zekere vanzelfsprekendheid gemodelleerd op een mannelijke kandidaat. Probeer daar als vrouw maar eens voor in aanmerking te komen! We zouden dat probleem kunnen oplossen door faire, transparante procedures in te voeren, die ervoor zorgen dat vacatures minder subjectief kunnen worden ingevuld. En misschien moeten vrouwen ook meer gecoacht worden om zich bepaalde attitudes eigen te maken. Mannen zullen bijvoorbeeld veel sneller haantje-de-voorste spelen in een werksituatie, terwijl vrouwen minder geneigd zijn zichzelf naar voren te schuiven om een bepaalde opdracht in handen te nemen. Met zulke gedragspatronen hinderen vrouwen zichzelf in hun carrière.

© sarah van den elsken

Eva Brems: “Door mijn uitlatingen in interviews denkt iedereen dat mijn man onder de sloef ligt. Laat het duidelijk zijn: dat is dus niet het geval.”

Eric Corijn: “Voor mij moet het sociaal-cultureel werk meer aandacht hebben voor gebiedsgerichte werking.”

6 | Vormingplus Kempen

© sarah van den elsken

Eva Brems: “De essentie van emancipatie bestaat uit het bevorderen van de vrije keuze van het individu. Vrouwen willen ‘bevrijden’ door een verbod is dus anti-emancipatorisch.”

De afwezigheid van vrouwelijke rolmodellen speelt ook een grote rol in de emancipatieproblematiek. Er zijn nu eenmaal weinig vrouwen die doorstoten tot aan de top. De combinatie met een gezin wordt vaak opgevoerd als hét grote struikelblok, maar waarom zou dat enkel het probleem van de vrouw moeten zijn? De man is toch evengoed verantwoordelijk voor zijn gezin? Pas op, er zijn mannen die vragende partij zijn voor gezinsvriendelijke maatregelen, hoor. Alleen zullen ze dat niet zo makkelijk toegeven… Dat is ook iets waar aan gewerkt moet worden. Je ziet het: qua emancipatie is er dus ook voor de mannen nog werk aan de winkel. (lacht) Wanneer we het hebben over vrouwenrechten, kunnen we niet om de islam heen. U sprak zich destijds openlijk uit tégen het Gentse hoofddoekenverbod. Waarom precies? Het verbod op religieuze symbolen is discriminerend omdat de slachtoffers vrouwen zijn. Een conflict tussen culturen wordt uitgevochten ten koste van vrouwen. Bovendien is er de godsdienstvrijheid, die de vrijheid omvat om zich aan godsdienstige regels te onderwerpen, al is dat voor westerlingen misschien moeilijk te begrijpen. We mogen niet vergeten dat de essentie van emancipatie bestaat uit het bevorderen van de vrije keuze van het individu. Vrouwen willen ‘bevrijden’ door een verbod is dus anti-emancipatorisch. Hoe ziet de tijdsgeest eruit voor de vrouwenbeweging? Zit er verbetering aan te komen wat vrouwenrechten en emancipatie betreft? Weet je, ik ben daar graag optimistisch in. We moeten de mensen blijven mobiliseren

om actief mee te werken aan oplossingen. Wereldwijd, maar zeker ook hier bij ons. Er zijn tegenwoordig zoveel minderheidsgroepen die hulp nodig hebben, dat het risico op verwaarlozing van het vrouwenthema erg reëel wordt. We worden een beetje op de hielen gezeten door bijvoorbeeld de migrantenproblematiek. Het klinkt misschien cru, maar er is wel sprake van een zekere slachtofferconcurrentie. De vrouwenorganisaties worden een beetje in het defensief gedwongen. Vrouwenrechten zouden permanent een aandachtspunt moeten blijven. Per slot van rekening gaat het wel

om een aanzienlijk deel van de bevolking; in die zin is het zeker verantwoord om te blijven ijveren voor verbetering. Gelukkig zijn er genoeg initiatieven die aandacht vragen voor het vrouwenthema, zoals de internationale vrouwendag, die we met Amnesty International weer terug op de kaart gezet hebben hier in België. Conclusie: we zijn op de goede weg? Dat zeker. Toch op voorwaarde dat we de strijd verderzetten, want er is ook nog steeds veel ruimte voor verbetering! 

Vormingplus Kempen | 7

interview vrouwenkracht © bart van der moeren

Iris Baetens

Op zoek naar vrouwenkracht interview Marian Michielsen | foto’s Bart Van der Moeren

Volgens het cliché zijn Kempenaars harde werkers. Ze doen wat ze moeten doen. Het liefst nog in stilte. Zonder dat iemand het merkt. Maar daar heeft het Platform Vrouwenkracht Kempen een stokje voor gestoken. Met het fotoboek en de rondtrekkende tentoonstelling “Kempense vrouwenkracht” wil dit pluralistisch platform voor vrouwenverenigingen samen met Vormingplus het engagement van Kempense vrouwen in de kijker zetten. De foto’s in het boek zijn van An Nelissen. De teksten werden geschreven door Iris Baetens. Een goede keuze zo blijkt. Iris is geboren in Oost-Vlaanderen en heeft nog een tijdje in Brussel geleefd. Sinds vijf jaar woont ze in Vosselaar. Haar kijk op de Kempen is dus nog heel fris. Bovendien heeft ze haar naam mee. Iris betekent zoveel als ‘boodschapper van de goden’. Meteen begint ze te vertellen hoe het project haar veranderd heeft, hoe ze zich liet verwonderen door de vrouwen die ze ontmoette, en – laat ons beginnen bij het begin – hoe het project tot stand kwam. Het idee van het project ontstond op het Platform Wereldvrouwenmars dat in 2005 werd opgericht, een pluralistisch platform waaraan alle verenigingen mogen meedoen. Tegen de wereldvrouwendag op 8 maart 2009 wilden zij een boek uitbrengen. Een pleidooi voor vrijwilligerswerk. “De bedoeling is om vrouwen die vrijwilligerswerk doen in de bloemetjes te zetten”, vertelt Iris Baetens. “En om andere vrouwen aan te zetten tot vrijwilligerswerk. Veel jonge vrouwen met of zonder kinderen hebben weinig tijd voor een engagement.” Dit boek moet ook hen inspireren. Uiteindelijk bezocht Iris zo’n twintigtal vrouwen van allerlei slag. “Iedereen uit het platform mocht mensen aanbrengen. Daardoor zit je al snel in dezelfde vijver te vissen. We hebben de selectie dus een beetje gestuurd, zodat we vrouwen hadden van alle leeftijden, alle maten en gewichten met heel uiteenlopende engagementen. Het is een staalkaart van vrouwelijk vrijwilligerswerk. Maar wel een gestuurde staalkaart.”

Wat opviel Vaak worden vrouwen in vrijwilligerswerk gesleurd. Ze zijn ooit met hun moeder of iemand anders meegegaan en ze zijn het 8 | Vormingplus Kempen

blijven doen. Of ze gaan een keer helpen en worden meteen voor meer dan misschien oorspronkelijk de bedoeling was, gevraagd. Maar dat hoeft niet per se negatief te zijn, vindt Iris. “In het verhaal van veel vrouwen hoor je de woorden ‘erin gerold’, ‘op mijn weg gekomen’, ‘het is een passie geworden’.” Bij sommigen is het aangeboren. “Als de verhalen begonnen met ‘mijn vader’ of ‘mijn moeder’, wist ik al hoe laat het was”, lacht Iris. Veel van de vrijwillige vrouwen zijn tussen 40 en 70 jaar oud. “Wanneer de kinderen het huis uit zijn, komt er voor veel vrouwen een leegte. Tegelijkertijd is er een financiële ruimte waardoor ze minder hoeven te gaan werken. Nodig zijn, zorgen voor, zeker nu de kinderen het nest uit zijn, het blijft voor veel vrouwen erg belangrijk.” Maar er zijn ook jonge vrouwen. Die kijken vaak helemaal anders naar hun engagement. Ze gaan er vaak heel efficiënt, haast professioneel mee om. Vergaderingen zijn geen uitstap maar momenten om de neuzen van de groep in dezelfde richting te zetten en allerlei zaken te regelen, af te spreken. De organisatie moet draaien, problemen worden voorkomen of snel opgelost. ” Het is volgens Iris niet zozeer de leeftijd die voor een kloof zorgt tussen vrouwen binnen verenigingen. Het is eerder het soort engagement, dat niets met leeftijd te maken heeft. “Er zijn vrouwen die leven voor hun engagement. Maar er zijn ook vrouwen voor wie het engagement in hun leven past. Het lijkt mij niet evident om die twee in één vereniging te hebben. Ik praatte met een verpleegster met drie kinderen. Als zij van dienst is, kan zij niet komen helpen. Daar moet begrip voor zijn, anders werkt het niet.”

Typisch Kempisch? Nog opvallend: het groot aantal christelijk georiënteerde verenigingen. “In de Kempen is dat bijna een evidentie. Je begint bij de KAV of KVLV, groeit dan door naar de KWB die zich op gezinnen richt en komt uiteindelijk bij OKRA terecht. Je kan een heel traject volgen, afhankelijk van je leeftijd. Hele buurten doen het en vele generaties voor jou deden het al, dus je kan gemakkelijk instappen. Een ander voorbeeld is Mieke Daems. Zij zat in de jeugdbeweging en engageerde zich voor een uitwisselingsproject om jeugdwerkingen op te starten in een dorp in Roemenië. Nu zit ze in een coördinerende functie voor de uitwisseling van andere projecten dan de jeugdwerking. Logisch, want je blijft niet tot je 45ste in de jeugdbeweging.” Maar ondanks het parochiale is het vrijwilligerswerk helemaal niet bekrompen. “Het is een soort naastenliefde zonder dat het mensen uitsluit.”

Iris Baetens: “Vele vrouwen zijn vroeger het vrijwilligerswerk in gerold. Maar soms lijkt het ook gewoon aangeboren.”

Vormingplus Kempen | 9

Kampen De meeste diehard-vrijwilligers hebben moeite met mensen die zich niet ten volle inzetten. “Er is een groot verschil tussen vrijwillig en vrijblijvend. Veel van de echte vrijwilligers kunnen niet tegen mensen die drie keer komen helpen, maar bijvoorbeeld niet blijven voor de opkuis.” Binnen het vrijwilligerswerk merkte Iris ook twee kampen. “Er zijn vrouwen die met heel veel visie en ideologie hun engagement beleven. Anderen doen gewoon. Vurig strijdend voor een betere wereld of met passie wandelingen gidsen, beiden zijn ontwapenend. Ik kwam telkens met veel warmte en gloed buiten. Er zitten echt vrouwen bij die me voor altijd veranderd hebben.”

ideologieën hebben, als je de mensen maar in hun waardigheid houdt.” In het boek komt één man aan het woord. Dat is Louis, de man van de overleden Judith Hiwat. “Van dat interview ben ik echt overstuur geweest”, vertelt Iris. “Hij vertelde het verhaal van zijn vrouw met zoveel liefde en toewijding. Het is alsof ik haar leren kennen heb. Ik hoorde haar door hem praten. Ik heb dat verhaal met de meeste zachtheid geschreven. Het boek is aan haar opgedragen.”

Iris Baetens: “Er zitten echt vrouwen bij die me voor altijd veranderd hebben.”

Iris benadrukt dat alle vrouwen prachtig werk leveren. “Ik heb Barbara Dex geïnterviewd, maar voor mij waren het allemaal BV’s. Allemaal Bijzondere Vrouwen.” Als ze er toch een paar ervaringen moet uitpikken, blijkt dat het Asielcentrum van Arendonk op haar de diepste indruk heeft nagelaten. “Die vrouwen waren niet bezig met politiek. Ze zeiden: ‘wat de politiek beslist, maakt niet uit, als er maar niet meer met de mensen gesold wordt zoals nu wel het geval is’. Dat was er zo op, hè.” “Het schoonste voorbeeld: toen het asielcentrum er zou komen in Arendonk, was er een buurtbewoner die er enorm actie tegen voerde. Nu is hij een van de grootste vrijwilligers daar. Je moet er gewoon een keer geweest zijn. Dan besef je: je moet niet de grote 10 | Vormingplus Kempen

Typisch vrouwelijk?

Als ik Iris vraag of engagement typisch vrouwelijk is, zegt ze meteen dat ze niet kan vergelijken met mannelijk engagement. Maar bij vrouwen blijkt het wel een combinatiespel te zijn. “Ze moeten het combineren met gezin en werk. Ze zijn er altijd mee bezig. Ik denk dat mannen sneller denken dat anderen zich wel aan hen zullen aanpassen.” “Zelfs de vrouwen waarvoor het huishouden op zich niet belangrijk is, worden er door hun omgeving ongetwijfeld wel op nagekeken als het niet piekfijn in orde is. Het wordt van vrouwen gewoon verwacht dat eerst thuis alles en iedereen tevreden is en dan pas de rest. Sommige vrouwen krijgen hun engagement ook op die manier verkocht aan hun gezin. Alles netjes, gewassen en gestreken, het eten klaar. Hieraan voldaan kunnen ze de rest van de dag hun zin doen. Ook hier vallen jongere, werkende vrouwen af.” “Zelf zou ik ook niet weten op welke manier ik engagement zou kunnen opnemen. Een veeleisende job, een partner met lange werkdagen en jonge kinderen, het is op dit moment gewoonweg

© bart van der moeren

interview Marian Michielsen | Bart Van der Moeren

Het boek

21 verhalen, 21 foto’s van An Nelissen. Soms aangrijpend, altijd hartverwarmend. Over vrouwen die standvastig zichzelf wegcijferen voor anderen. Op de Vrouwendag van 8 maart wordt het boek om 18 uur gepresenteerd. Je kan dan een gratis exemplaar meepikken. We maakten ook een tentoonstelling aan met dat materiaal. In het Paterspand op 8 maart, later her en der in de Kempen.

Greet Bakelants

Overactief in Larum © bart van der moeren

Vrouwenkracht in de Kempen

Iris Baetens: “Er zijn vrouwen die met heel veel visie en ideologie hun engagement beleven. Anderen doen gewoon. Vurig strijdend voor een betere wereld of met passie wandelingen gidsen, beiden zijn ontwapenend”

niet mogelijk. Maar het kriebelt wel. Het komt ongetwijfeld ooit ook op mijn weg.”

Tips Er is niet echt een succesformule voor vrijwilligerswerk. Maar vast staat dat de groep waarin je terecht komt heel belangrijk is. “Als je een sterke groep hebt, kan je heel ver geraken.” In sommige groepen is het moeilijker om te integreren dan in andere. “KAV of VIVA-SVV zijn net heel open. Iedereen is er welkom en je groeit vanzelf mee in de organisatie of het bestuur. Die besturen zijn dan weer meestal een hechte kliek. Daarom worden besturen ook vaak in groep vervangen.” Maar dé sleutel tot succesvol vrijwilligerswerk is wellicht dat je het graag doet. “Als je iets graag doet, doe je het meestal ook goed. Als ik vroeg wat ze er zelf uithalen, kreeg ik meestal het antwoord: “heel veel voldoening.” Mensen worden er gelukkig van. Ze doen het voor anderen omdat ze het ook voor zichzelf doen. En dat is ook waarom ik dit project gedaan heb.” 

“Samenzijn met vrienden en samen belangeloos iets doen voor anderen. Daar draait het om.” Eén van die vele vrouwen die niet in het boek ‘Kempense Vrouwenkracht’ zijn opgenomen, maar er wel een plek in verdienen, is Greet Bakelants. De Geelse is overactief bij de Katholieke Arbeiders Vrouwen in Larum.

Vormingplus Kempen | 11

Greet Bakelants: “Dit jaar is mijn engagement een beetje verminderd omdat ik van job ben veranderd”. Dat vraagt ook veel energie. Maar wat ik mee kan doen, doe ik mee.”

We spraken met haar af om 20 uur bij haar thuis. Al snel liet Greet weten dat het een halfuurtje later zou worden: de kernvergadering zou even uitlopen. Om maar te zeggen hoe druk haar agenda kan zijn. “Ik heb altijd in de Chiro gezeten”, vertelt Greet. “En zo ben ik doorgestroomd naar jong KAV. Als je wat ouder wordt, stap je over naar de gewone KAV. Zo gaat dat nu nog. Er zijn een paar dochters van kernleden, die nu ook chiroleidster zijn.” “Op een bepaald moment zijn er een aantal kernleden bij mij aan de deur komen kloppen. Of ik ook geen zin had om bij de kern te komen. Omdat ik twee kinderen heb, heb ik het in het begin afgewimpeld. Maar dan komt de druk van de vrienden. ‘Als jij erin gaat, ga ik ook’.”

De volle agenda En zo geschiedde. Greet kwam terecht in de kern van de KAV van Larum. Die bestaat uit zo’n 35 vrouwen, die activiteiten organiseren voor 200 leden. Ze zit ook in de werkgroep Sport, die wandelingen en sportavonden organiseert. “Met zoveel mensen is het werk gemakkelijk verdeeld. Al is het maar om het maandblad in de bussen te gaan steken.” De kern komt één keer per maand samen. “Maar als je in het één zit, zit je ook automatisch in het ander. Zo vertegenwoordig ik ook de ACV-vrouwen, ik zit in de regiostuurgroep en de parochieraad”, legt Greet haar drukke agenda bloot. “Als je dan ook nog een sportavond hebt, zit je week al gauw vol gepland. Er zijn weken geweest waarin mijn schoonouders elke

12 | Vormingplus Kempen

avond moesten komen babysitten, omdat mijn man en ik allebei druk bezet zijn. Als ik hen niet had gehad, had ik dat allemaal niet kunnen doen.”

De grote waaromvraag “Omdat ik het graag doe”, antwoordt Greet als ik vraag waar ze haar motivatie haalt. “Het is een heel plezante groep. Je bent samen met vrienden en zet je samen belangeloos in voor anderen.” Ze vindt het wel belangrijk dat je voelt dat je iets verwezenlijkt. “Als er niemand naar je activiteiten komt, motiveert dat niet. Maar als iedereen het plezant en goed vindt, dan haal je daar zelf ook voldoening uit.” Greet vindt het leuk om de leiding te hebben. “In de chiro had ik dat ook al. Van gewone leiding ben ik naar het gewest gegaan. ‘k Heb zelfs een tijdje mee gedraaid bij nationaal. Zo heb ik meer inzicht gekregen in de beweging. En je ziet resultaat. Dat is leuk.” “Dit jaar is mijn engagement een beetje verminderd omdat ik van job ben veranderd”, geeft ze toe. “Dat vraagt ook veel energie. Maar wat ik mee kan doen, doe ik mee.” Als typisch vrouwelijk ziet ze het engagement niet. “Er zijn ook mannen die zich inzetten voor verenigingen en er zijn vrouwen die dat niet doen. Volgens mij is er geen verschil in vrouwelijk en in mannelijk engagement.”

Conflicten Wie zich engageert voor iets, kent soms ook tegenslagen. Ook bij Greet zijn er al mindere momenten geweest. “Bij jong

KAV waren er wel wat conflicten. Er waren bijvoorbeeld de ontmoetingsfeesten, waarbij we gewoon koffie schenken. Wij van jong KAV vonden dat er ook wel iets anders geschonken mocht worden. Er werd niet naar ons geluisterd tot ze gehoord hadden dat KVLV, onze tegenhanger, dat wel ging doen.” Die kloof tussen jong en oud kan bestaan. Maar zolang je een goede coördinator hebt, die opkomt voor iedereen, komt het wel goed, volgens Greet. Zij heeft er alleszins nog niet aan gedacht om te stoppen.

Tips Vrouwen die zich ook willen engageren voor iets, moeten zich vooral goed voelen in de groep. “Ik denk dat de mede-organisatoren voor mij het belangrijkste zijn. Anderzijds vinden ze de weg naar jou gemakkelijker als je al iets doet voor de vereniging. Als je ergens al met één been in staat, is de stap minder groot om een ruimer engagement aan te gaan. Als ze je bijvoorbeeld al eens gevraagd hebben om de financiën van de volleybal te regelen, dan vragen ze je gemakkelijker in de kern. Je moet gericht naar mensen toestappen.” Haar inzet is voor Greet bijna een evidentie geworden. “Het is iets dat erbij hoort. Die laatste woensdag van de maand is het vergadering. Dat staat zo in mijn agenda. Tv kijken doe ik soms weken niet. Dat zegt mij niet zoveel. Sporten en KAV zijn mijn tv. Ik denk dat er een serieuze leegte zou komen, mocht dat wegvallen.” 

© sophie loomans

© bart van der moeren

vrouwenkracht

© bart van der moeren

Vrouwenkracht

internationale vrouwendag zondag 8 maart | 10-19.30 uur | Turnhout Paterspand Die dag heten we je hartelijk welkom. Het belooft een indrukwekkende dag te worden. Dit staat er te gebeuren:

Vrouwen van Turnhout, vrouwen in Turnhout (15:30)

Welkom

Optreden

Gesprek

Vrouwen uit Berbesti • overeenkomsten en verschillen met Roemenië (12:30)

door Inga Verhaert (Provincie Antwerpen) en de Stad Turnhout (10:30) Famba • meeslepende ritmes en veel ambiance (10:00 en 14:00)

Belcirque • vrolijke muziek en dito verkleedpartijen (13:00 en 15:30) Dansgroep OKRA (13:30) De Valse Teefjes • eigenzinnige bewerkingen van bestaande songs (17:00) Barbara Dex (18:45)

Monoloog

Lezing

Animatie

Een vrouw alleen • met Chris Lenaerts (11:15)

Onmacht van vrouwen in Afghanistan • met Jennie Vanlerberghe (14:30) De versierde vrouw • over schoonheidsidealen (15:45) Knappe vrouwen • over het leven op een tijdschriftenredactie (16:45) Rondetafel: Vrouwen gaan voor kwaliteit • i.s.m. Mo* (15:45)

Spel

Slim gansje, dom gansje • over kansen en valkuilen (11:00) Roselien en Georgette • over waardig werk en een leefbaar inkomen (14:30)

Workshops

EHBO bij je thuis • met het Rode Kruis (11:15) Tips en trucs voor goede reisfoto’s • met An Nelissen (14:30)

Getuigenissen

Van armoede tot consuminderen (12:15) Verhalen uit de Dominicaanse Republiek (15:45)

Wandeling

400 jaar Gasthuiszusters in Turnhout (11:15)

Kempense Vrouwenkracht

Tentoonstelling (doorlopend) Voorstelling verhalenboek (18:00) Info- en doemarkt • met stands van verschillende verenigingen (doorlopend)

Reizen

Vrouwenreizen • het reisaanbod van KAV (doorlopend)

Kinderanimatie

Van ballonnenclown tot poppenspeler (doorlopend)

Drank en broodjes aan democratische prijzen Kinderopvang • voor kinderen van 3 tot 12 (10:15 - 13:30 en 14:15 - 19:30)

Meer informatie en het gedetailleerd programma vind je op

www.vrouwenkracht.org of bij

• Vormingplus Kempen (Viviane Schuer): 014 41 15 65 of [email protected] • Provincie Antwerpen, Dienst gelijke kansen (Lieve Van Roey): 03 240 53 83 of [email protected]

Film

Filmfestival Open Doek (24 april > 3 mei) programmeert een apart luik rond Vrouwenkracht. Meer info: www.opendoek.be

Paterspand Turnhout

Het Paterspand vind je in Turnhout, Patersstraat 100 of via de ingang langs de Vredestraat 58. Parkeren kan in de buurt op de ACW-parking (Korte Begijnenstraat) en op de Grote Markt. Het Paterspand ligt op wandelafstand van het NMBS-station en de bushalte Grote Markt.

Dit initiatief werd mogelijk dankzij de samenwerking tussen verschillende partners: 11.11.11-comité Geel, ABVV Mechelen + Kempen, ACV-Kempen, vzw AIF (Multiculturele federatie van zelforganisaties), vzw EVA, KAV, LINX+ Mechelen Kempen, Mondiale Raad Turnhout, OKRA Trefpunt 55+ Regio Kempen, VIVA-SVV vzw provincie Antwerpen, Vormingplus Kempen vzw, Herentalse Vrouwenraad, Welzijnsschakels, Wereldraad Westerlo, Wereldsolidariteit. Provincie Antwerpen, dienst gelijke kansen MO*

Met de ondersteuning van

Vormingplus Kempen | 13

projecten © bart van der moeren

Fietsen kan je leren © bart van der moeren

Project krijgt Kempense navolgin De groene kleur van het huis in de Turnhoutse Patersstraat verraadt de kleurrijke werking die achter de gevel plaats vindt. House of Colours, een project van vzw Arnica, is een interculturele ontmoetingsplek waar men wil bouwen aan een multiculturele samenleving.

Niet iedereen leert van kindsbeen af fietsen. Vormingplus Kempen startte in 2006 een fietsproject voor volwassen vrouwen. Daarvoor trokken ze vrijwilligers aan, die kort opgeleid werden om mensen te leren fietsen. Leren fietsen als volwassene is immers niet zo vanzelfsprekend. Kunnen fietsen, heeft alleen maar voordelen: het is een goedkoop en snel vervoermiddel. Als je kan fietsen, vind je ook makkelijker werk. Door het project maakten de deelneemsters ook kennis met onze cultuur en het Nederlands.

14 | Vormingplus Kempen

ng

interview Ine Van Grieken | foto’s Bart Van der Moeren

Chris De Laet en VDAB-collega’s: “Niet kunnen fietsen, maakt werk vinden moeilijker.”

gevaren op de weg. Voor de politie en de preventiedienst van Turnhout was het belangrijk dat alle fietsers veilig konden fietsen in het verkeer. Bovendien was dit project een uitgelezen kans voor hen om te werken aan het multicultureel verhaal. In 2007 stopte Vormingplus Kempen met de organisatie van het fietsproject. Om anderen aan te zetten een dergelijk project op te starten, werd een handboek ontwikkeld. Daarmee startten ook enkele andere organisaties een vergelijkbaar fietsproject op. In de gebruiksklare handleiding vonden ze een haalbaar stappenplan van voorbereiding tot uitvoering. Het boekje geeft niet enkel een theoretisch kader, maar is ook een praktische gids dankzij de ervaring die Vormingplus Kempen opdeed bij het project.

VDAB Turnhout Meer kans op werk De fietsproject bestond uit dertien lesmomenten: een reeks ‘leren fietsen’, een reeks ‘veilig fietsen in het verkeer’, een les verkeersregels en een les fietsherstelling. Een tocht langs de fietsknooppuntenroute vormde een mooie afsluiter. De deelnemers moeten gemotiveerd worden door ze het gevoel te geven dat fietsen prettig en handig is, en ze moeten tegelijkertijd geconfronteerd worden met de mogelijke

Uit een cursistenbevraging bij VDAB Turnhout bleek er een nood te zijn aan een fietsopleiding. Niet kunnen fietsen, is een belemmering om werk te vinden. ‘Werken met dienstencheques is bijvoorbeeld heel moeilijk als je niet mobiel bent. Er is niet altijd een bushalte in de buurt. Fietsen zou dan een oplossing kunnen bieden,’ vertelt Chris Delaet. Confectie-ateliers zijn vaak gesitueerd in bedrijvencentra, die met het openbaar vervoer niet altijd makkelijk toegankelijk zijn. Met de combinatie

station-fiets worden de meeste bedrijven bereikbaar. ‘In de opleidingen Confectie, Grafische Technieken en Schoonmaak vonden we onmiddellijk tien personen die niet kunnen fietsen, maar dat graag wel zouden kunnen, om zo sneller aan werk te geraken.’ In eerste instantie keek VDAB of er andere organisaties in de regio fietslessen organiseerden, maar geen enkele organisatie bood een volledig leertraject aan. Daarop werd er in oktober een vergadering gepland met Turnhoutse VDAB-instructeurs, Vormingplus Kempen en een VDAB-medewerker van de Centrale Dienst om te bepalen wat de noden en de mogelijkheden zijn. ‘Momenteel zitten we nog in een opstartfase. De bedoeling is dat we in mei-juni starten. Onze aanpak zal dezelfde zijn als die van Vormingplus Kempen. Voor de verkeerslessen kunnen we rekenen op de hulp van Bart Geuens van de preventiedienst van de politie. We zijn nog wel op zoek naar een geschikte locatie. We willen de fietsopleiding in de toekomst één of twee keer per jaar inrichten. ‘In februari starten we met de infosessies.’ VDAB zal een tiental mensen tot begeleider opleiden. ‘We hopen geschikte krachten te vinden bij de mensen die een opleiding bij VDAB volgen. We kopen binnenkort een tiental fietsen. Het financiële plaatje is voor 95% rond, maar we zijn nog steeds op zoek naar derden voor een samenwerking.’

Vormingplus Kempen | 15

projecten © bart van der moeren

Zelf aan de slag? Kempense verenigingen die een groep volwassenen willen leren fietsen, kunnen aan de slag met de gebruiksklare handleiding van Vormingplus Kempen. Daarin vind je de verschillende onderdelen van het volledige traject in detail uitgelegd. We kunnen je daarbij misschien nog extra financieel ondersteunen! Voor meer informatie en antwoorden op al je vragen, kun je terecht bij Christa ([email protected] of 014 41 15 65 )

Voor het project kan Samenlevingsopbouw Geel rekenen op de financiële steun van de vzw Samenlevingsopbouw Antwerpen en het OCMW.

Sepp Van der Veken: “De vrouwen leren samen fietsen, en kunnen ondertussen keuvelen met de anderen over hun kinderen en hun gezin.”

Samenlevingsopbouw Geel Multicultureel aspect ‘Tijdens onze huisbezoeken merkten we dat heel wat allochtone vrouwen de behoefte hadden om te leren fietsen,’ vertelt Sepp Van der Veken van Samenlevingsopbouw Geel. ‘Niet alleen is het handiger om de kinderen naar school te doen; ook zijn de winkels meer bereikbaar, zeker de goedkopere die verder van het centrum liggen. En niet onbelangrijk: je maakt een grotere kans op werk als je mobiel bent.’ Nadat het Centrum voor Basiseducatie stopte met 16 | Vormingplus Kempen

fietslessen was er in Geel op dit vlak een vacuüm ontstaan, ondanks de grote vraag. ‘Omdat Vormingplus Kempen al ervaring had met het inrichten van fietslessen, hebben we ons oor daar te luisteren gelegd.’ Het bijzondere aan die lessen was dat ze door vrijwilligers werden gegeven. Zo kon de kostprijs laag gehouden worden. ‘Ook dat we tegelijk interculturele relaties konden verbeteren, sprak ons aan.’

Voor de eerste lessenreeks maakte Samenlevingsopbouw Geel publiciteit met niet al te veel financiële middelen. De oproep naar vrijwilligers werd gedaan via hun maandelijks boekje en het driemaandelijks wijkkrantje. Uiteindelijk engageerden zich drie vrijwilligsters die eind april 2008 een opleiding tot fietsinstructeur kregen. Zo werd ook het aanbod voor de kandidaatfietsers bekendgemaakt. Daarnaast maakte Samenlevingsopbouw Geel het fietsproject ook bekend via partners zoals het Centrum voor Basiseducatie, het OCMW, CVO,... Voor de eerste lessenreeks gaven negen vrouwen zich op. Zeven ervan kunnen na die lessen behoorlijk fietsen. Eentje moest afhaken om medische redenen, en een andere dame vertrok ondertussen naar Marokko. Drie dames hebben zelf een fiets gekocht na de lessenreeks, en twee andere plannen de aankoop van een fiets. ‘De dame die door medische problemen niet meer kon meefietsen, kwam toch supporteren voor de andere dames. Ze vond het een leuk samenzijn.’ Tot nu toe kwam de vraag voor fietslessen enkel van vrouwen, (nog) niet van mannen. Volwassenen die nog niet kunnen fietsen, beschouwen een fietsopleiding als een waardevol geschenk.

Vrouwelijk Spontaan

Project krijgt staartje Vrouwen in laaggekwalificeerde functies ervaren nog vaak moeilijkheden om door te stromen naar nieuwe en andere functies. Een gemis aan assertiviteit en communicatieve vaardigheden liggen hier mee aan de basis. Daarom gaf Vrouwelijk Spontaan 60 vrouwen de kans om zich via een opleiding op persoonlijke vlak te ontplooien en hierdoor hun professionele competenties te vergroten.

Na de lessenreeks werden er nog enkele herhalingslessen georganiseerd na de zomer om goed voorbereid te zijn op de uiteindelijke fietstest in oktober. ‘Voor de opfrissingslessen deden we nog een babbeltje met de deelnemers zodat ze gemotiveerd bleven.’ Voor de volgende reeks heeft Samenlevingsopbouw Geel zonder reclame te maken al dertien inschrijvingen. Vier van die deelnemers schreven zich in via mensen die aan de vorige lessenreeks hadden deelgenomen. ‘Via-via vinden ze de weg naar onze fietslessen.’ De vraag is dus alleen maar groter geworden. Samenlevingsopbouw Geel verwacht dan ook deze cursus nog ettelijke malen in te richten. ‘Vorig jaar hadden we drie vrijwilligsters. Extra vrijwilligers zijn nog steeds welkom.’ Het leren fietsen, is uiteraard het belangrijkste. De interculturele ontmoetingen vormen een meerwaarde. ‘De vrouwen leren samen fietsen, en kunnen ondertussen keuvelen met de anderen over hun kinderen en hun gezin. We organiseren de lessen dan ook op die momenten dat het voor hen makkelijk te regelen valt. Vorige keer werden de lessen overdag ingericht. Daardoor konden werkende vrouwen zich niet inschrijven. Deze keer organiseren we ze daarom ’s avonds en in het weekend. Dat is misschien nog de moeilijkste opgave: de lesdagen bepalen,’ lacht Sepp Van der Veken. 

Deze opleiding had effect. Redenen genoeg om ze te delen met de rest van de wereld met het werk- en handboek “Persoonlijke ontwikkeling”. Daarin vind je informatie en praktische oefeningen over thema’s als communicatie, assertiviteit, zelfvertrouwen, feedback geven en krijgen, conflicthantering…. Ze vormen de rode draad door een pakket van 10 sessies. In het werkboek staan kant-en-klare oefeningen voor de cursisten.

Persoonlijke ontwikkeling. Handboek voor de begeleider (met cd-rom) en Werkboek. A. Theys, T. Vervecken, K. De Smedt, E. Van Gorp Garant Uitgevers nv • ISBN resp.: 9789044120813 en 9789044120820

Buurtbank Balen

Schoorheide

Schoorheide is een gehucht in Balen op de grens met Leopoldsburg, in de regio meer bekend als “De Malou”. Een groep buurtbewoners stapte naar Igor Geubbelmans, de Balense cultuurbeleidscoördi-

nator met de vraag of er geen banken konden gezet worden in hun wijk. Daarop stapte Igor meteen naar Vormingplus Kempen, en Buurtbank Schoorheide werd opgestart! Op de eerste vergaderingen waren meteen 7 enthousiaste buurtbewoners. Er werd al een definitieve plek gevonden voor de bank: het pleintje van de Merelstraat. Er is ook een duidelijk beeld van hoe de bank er zou moeten uitzien. Belangrijke kernwoorden hier zijn comfort, toegankelijkheid, contacten kunnen leggen. Er wordt nu verder gebrainstormd over wat er allemaal kan georganiseerd worden op en rond de bank. Schoorheide nodigt iedereen alvast uit voor de feestelijke onthulling van de bank op 26 mei 2009!

Meer info: Richard Vermeulen, [email protected] of Igor Geubbelmans, igor.geubbelmans@ balen.be, 014 82 92 36

De Schrans

Plan voor park

van de buurtbewoners het beste aanvoelde. In een latere fase zal het parkje aangelegd worden door de gemeente en krijgen de buurt en de Vorselaarse verenigingen de kans om er activiteiten zoals een cinemaavond, een barbecue, … te organiseren.

Op de website schrans.ning.com volg je alle ontwikkelingen en kan je online reageren.

Buurtbank Merksplas

Winterwensenfeest

Zo’n 40 nieuwe, jonge en oude buren van de Steenweg op Beerse trotseerden de donkere avond op 19 december voor het Winterwensenfeest in de wei van Peeraer. Onder de muzikale tonen van buurman/accordeonist Roger Rens versierden de buren de kerstboom in de wei. Er werd lang en uitgebreid gebabbeld bij een glaasje glühwein en warme choco.

De Schranshoeve in Vorselaar, het familiehuis van Kardinaal Van Roey, werd recent grondig gerenoveerd. Naast de mooie vest die de Schrans omringt, ligt een open terrein van 4.000 are. De buurtbewoners, de gemeente en Vormingplus Kempen slaan nu de handen in elkaar om er een mooi, vernieuwd, gezellig parkje van te maken waar iedereen zich thuis kan voelen en waar de groene rust behouden blijft. Vormingplus lijstte samen met de bewoners alle wensen op. Hiermee gingen vijf kandidaat-tuinarchitecten aan de slag om een plan te ontwerpen voor de Schransbuurt. Zij kregen de opdracht om een schetsontwerp te maken. Uiteindelijk werd er een architect aangesteld die de behoeften

Een aangename verrassing voor de buurt. Ze leerden elkaar beter kennen en werden enthousiast gemaakt voor het buurtbankoverleg. Op dinsdag 27 januari was er een eerste vergadering in het duivenlokaal.

Turnhout

Point Zero Op 6 november zat Villa Mescolanza goed vol. Zo’n 70 mensen daagden op voor het toonmoment van Point Zero, een driedelige workshopreeks waar het thema ‘stilte en rust’ werd gecombineerd met een kennismaking met digitale media. Zo’n 15 vrouwen uit heel de wereld zetten hun eigen Point Zero om in digitale klank en beeld.

Vormingplus Kempen | 17

© bart van der moeren

projecten

foto deN Babbelhoek Herentals 2007

Aan tafel!

Anderstaligen oefenen Nederlands aan conversatietafels Een tafel, 2 Nederlandstaligen, 4 anderstaligen en een gespreksonderwerp. Echt ingewikkeld kan je het concept van conversatietafels voor anderstaligen niet noemen. Allochtonen oefenen er, aanvullend op hun gewone lessen, extra spreekvaardigheden. Nele Vanderheyden van het Huis van het Nederlands vertelt ons waarom dat zo belangrijk is.

interview Marian Michielsen | foto’s Bart Van der Moeren

Het Huis van het Nederlands is een instantie die anderstaligen die Nederlands willen leren, doorverwijst naar het reguliere aanbod NT2, lessen Nederlands voor anderstaligen. Het Huis stemt ook de vraag en het aanbod aan Nederlandse taallessen op elkaar af.

Taal leren door praten “Het was zo dat het Huis meer en meer signalen kreeg van anderstaligen”, vertelt Nele Vanderheyden. “Zij hadden nood aan extra oefenkansen. Na de eerste lessenreeks voelden ze wel dat ze de taal hadden geleerd. Maar als iemand ze aansprak op straat, of op de bus, schoten ze in paniek en vergaten ze alle leerstof. De anderstaligen wilden dus meer oefenen. Daar was een grote nood aan.” In Antwerpen en Brussel bestonden de conversatietafels op dat moment al. “Er

18 | Vormingplus Kempen

© bart van der moeren

Nele Vanderheyden: “Met de conversatietafels bieden we een veilige omgeving waar anderstaligen de taal kunnen oefenen.”

wordt een veilige omgeving gecreëerd om de taal te oefenen. Met een veilige omgeving, bedoel ik: een plek waar duidelijk en eenvoudig Nederlands wordt gepraat. Een plek waar herkansingen mogelijk zijn. Op het werk, op de straat en op de bus heeft men niet altijd het geduld als men elkaar niet onmiddellijk verstaat. Thuis oefenen, gebeurt ook niet altijd, want daar wordt vaak de moedertaal gepraat. Tenzij de anderstalige in een gemengd huwelijk zit, of kinderen heeft die naar school gaan.” Een bijkomend voordeel aan de conversatietafels is het aspect van ontmoeting. “De anderstalige krijgt de kans om te spreken met een inwoner van zijn gemeente. Het is niet altijd eenvoudig om contact te leggen. Ook Nederlandstaligen starten met hen niet makkelijk een gesprek. Die koudwatervrees wordt zo overwonnen.” De conversatietafel is dus een aanvullend aanbod voor mensen die de taal al op school hebben geleerd. De bedoeling is om met minder angst Nederlands te kunnen spreken. In de Kempen starten de conversatietafels op in Turnhout en in Geel.

Draagvlak in de Kempen “Wij hebben de vraag gesignaleerd aan Vormingplus Kempen. Samen bekeken we wie we konden betrekken als organisator. Zo hebben we nu in de twee steden een stuurgroep met organisaties die van huis uit het idee een warm hart toedragen. In Turnhout maken daar Prisma, het Huis van het Nederlands, Dinamo, CVO Kempen, De Rank, de stedelijke Diversiteitscel, het Centrum voor Basiseducatie en Vormingplus Kempen deel van uit. In geel gaat het om Kreatief Geel en Laakdal, ACV Kempen, het Huis van het Nederlands, de Dienst Samenlevingsopbouw Geel, Vormingplus Kempen, CVO Kempen en de diversiteitsconsulente. Samen werken ze de conversatietafels uit voor hun stad, ze kiezen een aansprekende

naam, een locatie, ze zorgen voor vrijwilligers, de promotie, ...

Koetjes en kalfjes Praktisch gaat het als volgt in zijn werk: “Er staan aparte tafeltjes in een ruimte. Aan elke tafel zitten twee Nederlandstaligen, en vier anderstaligen. Zij voeren een conversatie over dingen die ze zelf aangeven. Het komt allemaal heel spontaan tot stand. Je kan ook een taalspelletje spelen zoals Pim Pam Pet, of praten over de actualiteit.” Valt het gesprek stil? Daarvoor bood Vormingplus Mechelen de oplossing. “Die ontwikkelden een boekje met vragen die je kan stellen, of onderwerpen waarover je het kan hebben. Maar niets moet. Het moet allemaal heel vrijblijvend zijn. Sluit een onderwerp niet aan bij je interesses, of vind je het bij de buren interessanter? Dan mag je uiteraard wisselen van tafel.” Maar die vrijheid wil niet zeggen dat alles kan. “Er wordt verwacht dat de anderstaligen een basiskennis hebben: ze moeten kennismakingsvragen kunnen stellen en beantwoorden, basiszinnen formuleren en antwoorden op vragen van mensen die traag en duidelijk spreken. Het niveau wordt niet getest, want de conversatietafels moeten zo laagdrempelig mogelijk zijn. Maar als het niveau van de anderstalige niet goed genoeg is, wordt hij doorgestuurd naar het Huis van het Nederlands. Na een aantal maanden mag hij dan terug komen proberen”, legt Nele Vanderheyden uit. “Meestal is er een leeftijdsgrens van 18 jaar. Kinderen jonger dan 18 hebben immers nog leerplicht. En er is ook altijd iemand van de organisatie aanwezig die erop let dat er wel degelijk Nederlands gepraat wordt.” Aan de deelnemers wordt gevraagd om minimum een uur te blijven. “De duur van de sessies is afhankelijk van de plek waar

het georganiseerd wordt. In Turnhout vinden de conversatietafels plaats tussen 19 en 21.30 uur. De anderstaligen mogen binnen en buiten lopen wanneer ze willen, ze moeten geen papieren voorleggen. Meestal komen ze van begin tot eind: met de vrijwilligers wordt afgesproken wanneer ze verwacht worden. De vrijwilligers daarentegen krijgen een schema wanneer ze mogen komen. Ze worden minstens één keer per maand gevraagd aanwezig te zijn. Een echte vriendschap opbouwen tussen anderstalige en Nederlandstalige is niet de eerste bedoeling van de conversatietafels. “Het kan”, zegt Nele, “maar het is moeilijk. Er is een heel wisselend publiek bij de conversatietafels. Na een halfjaar zeggen de meeste anderstaligen: ‘Dat was exact wat ik nodig had, maar nu kan ik alleen verder.’ En dan komen er weer anderen in de plaats. Het is niet zo dat je altijd bij dezelfde vrijwilliger aan tafel zit. Het gaat hem echt om die conversatie. Trouwens, als je goed Nederlands kan, wordt het sowieso voor de anderstalige gemakkelijker om met andere Nederlandstaligen in contact te komen.”

Ruggengraat voor vrijwilligers De vrijwilligers worden uiteraard gecoacht voor ze aan de conversatietafels beginnen. “Vormingplus, Het Huis van het Nederlands en Prisma bieden een vormingsmoment aan voor de vrijwilligers die zich hebben opgegeven. Daarin maken ze kennis met de NT2-sector die Nederlandse taal onder-

Maurizio deelnemer

Maurizio is Italiaan en woont sinds 2002 in België. Hij wil heel graag Nederlands leren. We beginnen het gesprek in het Nederlands, maar schakelen dan toch over op het Engels. Het is duidelijk: de conversatietafels kunnen voor hem een groot hulpmiddel zijn. “De conversatietafels zijn voor mij een grote kans om beter Nederlands te leren. In de lessen leer je de taal wel, maar na de les vergeet je de woorden. Praten helpt om de woorden te onthouden. Dat is voor mij echt nodig. Mijn vrouw is Italiaans. Thuis spreken we dus geen Nederlands.” En de taal kennen, vindt Maurizio net heel belangrijk. “Ik woon hier met mijn vrouw en ik moet me integreren. Ik voel me al meer Belg dan Italiaan. Ik moet alleen de taal nog beter leren. Het is de sleutel tot integratie. Bij dit project heb ik een heel goed gevoel.”

Vormingplus Kempen | 19

wijst. Zo kunnen ze een anderstalige met een te beperkt niveau van het Nederlands doorverwijzen naar het Huis van het Nederlands.

Mil

vrijwilliger Mil Nuyens heeft als voormalig integratieambtenaar van de stad al met de doelgroep gewerkt. Hij gaf zelf ook Nederlandse lessen aan anderstaligen. “Ik ben gewend om beroepsmatig en in mijn vrijetijd met de doelgroep om te gaan. Ik ben er zeker van dat er behoefte is aan zoiets als conversatietafels. Mensen hebben al een bepaalde opleiding achter de rug, maar krijgen zo de kans om wat te oefenen in conversatie. Omdat er verschillende anderstaligen aan één tafel zitten, kan het een bevruchting zijn van mensen met primaire kennis en zij die al meer weten. Je kan van elkaar leren.” Waarom hij het doet? “Die anderstaligen geven toch een blijk van waardering voor wat je doet. Ze zijn blij dat ze iets bijgeleerd hebben. Ik begrijp dat ze op een paar weken tijd geen vlot Nederlands kunnen praten, maar als zij er al iets van opsteken, krijg ik er iets van terug. Zeker als ik zie dat ze vooruitgaan.” Zelf hoopt Mil ook bij te leren. “Het leven is één grote leerschool en dit is weer iets nieuw voor mij. Vroeger gaf ik les aan de debutanten. Daar was het moeilijk om al echte conversaties te voeren. Dit zal anders zijn.”

© bart van der moeren

projecten

Er worden ook rollenspelen gedaan om te oefenen op de gesprekken. “We geven praktische tips en tricks mee. Mensen die beginnen hebben vaak de neiging om Tarzan-taal te praten: ‘ik naar buiten’, ‘jij naar school’. Dat proberen we eruit te krijgen. We oefenen ook om moeilijke woorden weg te laten als daarenboven, eveneens, sedertdien. Ook het dialect proberen we achterwege te laten. Dialectwoorden die vaak gebruikt worden, leggen we dan weer uit. Vaak beginnen mensen ook harder te roepen tegen anderstaligen. Die beginnersfoutjes proberen we eruit te halen.” De vrijwilligers oefenen ook samen op het corrigeren. “Voor anderstaligen kan het heel demotiverend werken als je hen altijd verbetert. Dat proberen we dus op een subtiele manier te doen. Als ze een foute zin zeggen, zullen onze vrijwilligers die zin bijvoorbeeld in vraagvorm gecorrigeerd herhalen. Een anderstalige zegt bijvoorbeeld ‘hij fietsen’. Dan antwoordt de vrijwilliger: ‘Ah, hij fietst!’ De anderstalige apprecieert dat ook. Zij vinden het leuk dat ze op zo’n positieve manier de taal kunnen oefenen.”

De kracht van de tafel Ondanks de inspanningen die ze leveren, krijgen de vrijwilligers ook heel veel van de conversatietafels terug, weet Nele. “De vrijwilligers zijn altijd enthousiaste en gedreven mensen. Ze zijn meestal heel erg geboeid door de motivatie van anderstaligen om Nederlands te leren. Ze vinden het vaak heel leuk om zoveel te horen van de verschillende culturen en andere landen.”

Zin om je Nederlands te oefenen?

Spreek je al een beetje Nederlands en wil je verder oefenen? Kom je graag met verschillende mensen in contact?

In de buurt van Turnhout? Het Praatpunt vindt plaats in het keldercafé van de Turnhoutse Warande: iedere maandagavond van 19 tot 21.30 uur. Het eerste Praatpunt vindt plaats op 2 maart. Je kan je inschrijven bij Nic Van Grootel van Dinamo (014 47 21 64 of nic.vangrootel@turnhout. be). Je mag ook gewoon langskomen. Het is gratis!

20 | Vormingplus Kempen

Nele Vanderheyden: “Vrijwilligers krijgen ook veel terug.”

Cultuurverschillen zijn dan ook vaak het onderwerp van het gesprek. “Er is heel vaak verbazing over bepaalde culturele aspecten. Over het feit dat Belgen de gewoonte hebben om even te verwittigen voor je langskomt. Dat komt zeker naar boven. Dan wordt er gepraat over waarom je dat

raar vindt. Hoe het er in het thuisland aan toe gaat.” Maar vaak worden ook heel veel gelijkenissen gevonden: “Als het gaat over het weer, de kindjes, de straat, merken de vrijwilligers en de anderstaligen dat die verschillen relatief zijn.” 

In de buurt van Geel?

meerderjarig en heb je interesse om andere culturen te ontmoeten! Je bent ook bereid om het voorafgaand vormingsmoment te volgen. Interesse? Neem dan snel contact met ons op!

Waarschijnlijk starten de conversatietafels in Geel in het najaar. Als je wil deelnemen, bel je Kristel (014 41 15 65 of kristel.vanhulle@ vormingpluskempen.be). Dan laten we weten wanneer we van start gaan!

Gezocht: vrijwilligers

Als vrijwilliger hoef je niet iedere week aanwezig te zijn; je hoeft enkel tijdig je aanwezigheden op het vrijwilligersschema in te vullen. Zo blijft er nog voldoende tijd over voor je andere hobby’s en je gezin! Als vrijwilliger ben je vlot Nederlandstalig,

• voor Turnhout: vormings- en infomoment op maandag 16 februari van 19 tot 22 uur. Aanmelden en info bij Nic Van Grootel (Dinamo), 014 47 21 64 of nic. [email protected] • in Geel: Nog geen data bekend, voorlopige start voorzien dit najaar. Meer info en inschrijven bij Kristel, 014 41 15 65 of [email protected]

Laaggeschoolden en de bib: niet altijd een geslaagd huwelijk

De bib is er voor iedereen... Toch? interview Roel Sels | foto’s Bart Van der Moeren

Er is in ons land geen dorp te vinden dat geen eigen bibliotheek heeft. De overheid heeft dus knap werk geleverd en de subsidies hebben vruchten afgeworpen: bibliotheken draaien nog altijd op volle toeren. De boeken hebben de digitale revolutie overleefd. Driewerf hoera! ... Tot enkele jaren geleden een studie uitwees dat met het gemeenschapsgeld dat in de bibliotheken wordt gepompt lang niet de volledige gemeenschap wordt bereikt. Een niet te negeren groep laaggeschoolde volwassenen zet nooit een voet in de bibliotheek. Vormingplus Kempen pakte samen met Centrum Basiseducatie het probleem aan en werkte in de bibliotheken van Westerlo en Lille een drempelverlagend project uit. Diane Valgaeren (l, CBE) en Klara Vrolix (r, bib Westerlo): “Dit project met laaggeschoolden kende succes. Maar laten we onszelf vooral niks wijsmaken. “

Vormingplus Kempen | 21

projecten © bart van der moeren

Steven Duyck: “De mensen die het meest gebaat zouden zijn bij een bibliotheek, krijgen we het minst over de vloer. Ik schrok daar erg van.”

werken. We merkten dat er nogal wat raakvlakken waren tussen het gezinsleren en dit bibproject.”

Valse start Toch was het bibliotheekproject in Westerlo niet meteen een succes. Steven Duyck: “De projectgroep, onder leiding van Vormingplus Kempen, liet flyers maken waarin we onze doelgroep uitnodigden in de bib. Het resultaat was nul komma nul, wat in feite alleen maar bewees hoe moeilijk die groep inderdaad te bereiken is. Je moet die mensen er echt bij betrekken, hen persoonlijk aanspreken. Dat hebben we dan ook gedaan. Via het project ‘gezinsleren” hebben we samen met de doelgroep de bib bezocht. We maakten hen wegwijs in de bibliotheek, toonden hen dat we naast boeken ook computers, cd’s en dvd’s in huis hebben en legden uit welke boeken het meest geschikt waren voor kinderen. We organiseerden ook voorleessessies. Die persoonlijke aanpak bleek wel aan te slaan. Een tijdje geleden hebben we het eens gecheckt en tot onze grote vreugde bleek dat de meeste ouders waarmee we gewerkt hebben nadien ook blijven komen zijn. Daar doe je het natuurlijk voor.”

Het was de Westelse bibliothecaris Steven Duyck die de kat de bel aanbond. Aanleiding was de bewuste studie die het bibliotheekbezoek in kaart bracht. “Uit de cijfers bleek dat, globaal genomen, 53% van de bezoekers een hogere opleiding heeft genoten. En natuurlijk zijn die mensen heel welkom, maar je kunt je dan toch afvragen of de bibliotheek haar doel niet voorbijschiet. Een bibliotheek wil in de eerste plaats mensen informeren en aan het lezen zetten. De studie toonde juist aan dat de bibliotheken vooral mensen bereikten die al veel gelezen hadden en die al goed geïnformeerd waren. De mensen die het meest gebaat zouden zijn bij een bibliotheek, krijgen we het minst over de vloer. Ik schrok daar erg van.” 22 | Vormingplus Kempen

“Ik sprak er Martine Coppieters van Vormingplus Kempen over aan. Ik zei haar dat wij lang niet zo laagdrempelig waren als we zouden willen. Vormingplus Kempen was al op de hoogte van de problemen en reageerde snel. Er werd contact gezocht met het Centrum voor Basiseducatie. Het CBE had immers al ervaring met die materie en was een ideale partner. De provincie toonde zich bereid het project te subsidiëren. Zo kreeg het bibliotheekproject vorm.” Diane Valgaeren, educatief medewerkster bij het CBE: “Wij waren inderdaad al vertrouwd met het project ‘gezinsleren’, waarbij we ouders en kinderen tonen hoe ze aan een betere leeromgeving kunnen

Klara Vrolix, educatief stafmedewerker bij de bib van Westerlo: “Het project ging niet uitsluitend over de bibliotheek, maar ook over de rol die de bib kan spelen in het gewone leven en de plaats die een bib daarin kan hebben. Er ging ook veel aandacht naar het schoolse leven en de studiebegeleiding. Maar de meeste deelnemers aan het project verklaarden achteraf dat ze het bibliotheekluikje van het project het leukst vonden.”

Ook nuttig voor de bib zélf In Westerlo namen in totaal zes ‘cursisten’ deel aan het bibproject. Een succes, want die zes personen zouden anders nooit de stap naar de bib gewaagd hebben. Toch is er geen reden tot overdreven euforie, beseft men in Westerlo. Diane Valgaeren: “Dit project met laaggeschoolden kende succes. Maar laten we onszelf vooral niks wijsmaken. Er zijn nog lager geschoolden en hen bereiken we nog steeds niet”.

Het project was niet alleen voor de cursisten leerrijk, maar ook voor het bibliotheekpersoneel zélf. “Het is goed om jezelf af en toe eens in vraag te stellen”, zegt Klara Vrolix. “We vroegen de cursisten wat ze van de bib vonden en waar er nog verbetering mogelijk was. Uit een van de antwoorden bleek dat het aanbod zo overweldigend is dat ze door het bos de bomen niet meer zagen. Ze stelden daarom voor om een ‘boek van de maand’ te kiezen of een ‘boekentoptien’ samen te stellen, zodat er al een voorselectie wordt gemaakt. Een andere vaak gehoorde opmerking ging over de multimedia. Dat de bib ook over cd’s en dvd’s beschikt, is blijkbaar -in tegenstelling tot wat wij denken- niet algemeen geweten. Daar moeten we dus in de toekomst nog aan werken.”

Pech voor Lille Net als in Westerlo kende het bibproject ook in Lille een moeilijke start. Na een vergeefse poging om de doelgroep met een flyer te bereiken, werd geprobeerd om de doelgroep via de scholen aan te spreken. “Leefschool de Vlindertuin toonde zich bereid om mee in het project te stappen”, zegt bibliothecaris Arlette Laenen. “Een leerkracht en een zorgcoördinator zouden het project begeleiden. Maar de ene werd geveld door een ziekte en de andere maakte de overstap naar een andere school. Na overleg met Vormingplus Kempen zijn we toch nog verder gegaan met het bibproject. Maar door een gebrek aan begeleiders die met de doelgroep vertrouwd waren, kenden we een recruteringsprobleem. Op een onopvallende manier hebben we het toch nog voor mekaar gekregen om enkele ouders de bibliotheek te laten bezoeken. De Vlinderschool had met “leefgroep 1” (de kleuters) een uitstapje naar de bib gepland. Daaraan gekoppeld hadden ze enkele ouders gevraagd om de kleuters te begeleiden. Daar hebben wij op onze beurt dan weer gebruik van gemaakt om die mensen te ontvangen, rond te leiden en vertrouwd te maken met de bibliotheek. De eerste keer ontvingen we vijf volwassenen, de tweede keer nog drie en bij de derde keer bleek de interesse te zijn weggeëbd. Toen daagde er niemand meer op en hebben we het project noodgedwongen afgeblazen”.

Op de vraag of het project ook levensvatbaar is in andere gemeenten, komt logischerwijze dan ook een “Ja, maar ...”-antwoord. Bibliothecaris Steven Duyck: “Het project kan elders ook slagen, maar een voorwaarde is wel dat het bijzonder goed voorbereid wordt en dat je bereid bent er tijd en moeite in te investeren. Er is meer nodig dan een flyer maken en die te verdelen. Dat hebben we zelf mogen ondervinden. Maar uiteindelijk loont het wel de moeite.” 

Reacties van cursisten Na afloop van het project kregen de cursisten in Westerlo een vragenlijstje. “Voor ons was dat lijstje een dankbaar instrument om het project te kunnen evalueren”, zegt de Westelse bibliothecaris Steven Duyck. “En uit de antwoorden bleek dat we het project een succes mogen noemen”. Hieronder een greep uit de vragen en antwoorden: Waarom deed je mee? Waarover wilde je iets bijleren? • Mijn zoontje zit in het eerste leerjaar en is mijn enig kind, dus alles in de school was nieuw. • Ik wilde leren hoe je je kind kunt helpen bij het schoolwerk. • Ik wilde iets bijleren over faalangst bij kinderen. • Ik deed mee in het belang van het kind in ‘t algemeen. • Ik wil mijn kind kunnen ondersteunen in het eerste leerjaar. • Ik wil zelf ook de leerstof kennen en weten hoe ik thuis mijn kind kan helpen. • Ik wilde weten wat je van je kind mag verwachten. Wat vond je het beste onderwerp in de cursus? • Het bezoek aan de bib. • De voorleesmomenten. • De bib in het algemeen en vooral het voorlezen.

© bart van der moeren

“De vraag is alleen wat we nog meer kunnen doen,” zegt Klara Vrolix: “Als gespecialiseerde instellingen die laagst geschoolden al nauwelijks kunnen bereiken, zal een bibliotheek dat ook niet kunnen.”

Moeilijk gaat ook Al was het bibliotheekproject in Lille geen onverdeeld succes, toch beschouwt Arlette Laenen het als waardevol. “Ten eerste hebben we, door vijf mensen in contact te brengen met de bib, toch een klein succesje geboekt. Ten tweede hebben we er veel van geleerd. Als de vertrouwenspersonen wegvallen die het contact kunnen leggen met de doelgroep, wordt zo’n project een heel moeilijk verhaal. Het bevestigt nog maar eens hoe moeilijk de groep laaggeschoolden te bereiken is. Er is persoonlijk contact nodig, en dan nog liefst met iemand die ze door en door kennen.” In Westerlo beaamt men dat. “Zelfs een vertrouwenspersoon als tussenschakel is niet voldoende. Ook het moment waarop je de volwassenen aanspreekt, is erg belangrijk. Wij hebben gemerkt dat ouders het meest geïnteresseerd zijn in zo’n project als hun kind de overstap van de kleuterschool naar het eerste leerjaar maakt. Ze zijn dan nog meer dan anders begaan met de schoolse activiteiten en zullen sneller geneigd zijn om de school of de bibliotheek te bezoeken. Van die tijdelijk toegenomen interesse moet je gebruik maken.”

Klara Vrolix (r): “Cursisten vonden het aanbod van de bib té overweldigend.” Vormingplus Kempen | 23

© sophie loomans

Erfgoedcel op het internet

Het verleden wordt digitaal Buurten hebben hun geschiedenis. In 2005 breide het Buurtwerk Zevendonk een digitaal FotoArchief Zevendonk (FAZe) aan hun website. Daaraan werkte Vormingplus Kempen mee. We trachtten daarbij om zoveel mogelijk buurtbewoners en verenigingen te betrekken en om zo een grote groep mensen (van kinderen tot senioren) te sensibiliseren om pc’s te gebruiken. In de Kempen start nu een gelijkaardige digitaliseer-offensief. interview Marian Michielsen | foto Bart Van der Moeren

Jan Matthé van de Erfgoedcel Noorderkempen bewondert het FAZe project. “Ik vond het heel interessant hoe het project de buurt heeft meegekregen. Ik denk dat we daar heel veel van kunnen leren.” Erfgoedcel Noorderkempen werkt zelf ook aan een erfgoeddatabank. Zo wordt het Turnhoutse stadsarchief virtueel samengevoegd met het materiaal van de Heemkundekringen van Vosselaar (Adriaen Ghys), Beerse (De Vlierbes) en Oud-Turnhout (Corsendonca). Die samenwerking moet leiden tot een regionale beeldbank met prenten en teksten uit de oude doos, te bewonderen en te doorbladeren op de computer.

Vormingplus Kempen

VZW

voor het opzetten

een handleiding van een webarch ief

FASE

Brochure uit Vormingplus Kempen gaf een boekje uit dat inspireert om een digitaal fotoarchief te creëren. Scholen, rusthuizen, heemkundekringen, senioren- of jeugdverenigingen, computerclubs, … kunnen er ideeën uitpikken. Het is momenteel uitgeput, maar je kan het nog altijd downloaden op www.vormingpluskempen.be

Meer info? [email protected] (014 41 15 65). FAZe kan je ondertussen nog online bekijken op www.zevendonk.be

“Onze regio beschikt over een enorme hoeveelheid waardevol erfgoed”, vertelt Matthé. “Alleen vinden relatief weinig mensen de weg naar bestaande collecties zoals het stadsarchief of de heemkundekringen. Dat willen we veranderen. Met de beeldbank willen we een breed publiek warm maken voor ons Kempens erfgoed en hen ervan overtuigen dat iedereen kan meewerken aan het behoud ervan. Door de collecties virtueel te bundelen, versterken we de boodschap dat het gaat om ons gezamenlijke erfgoed, het erfgoed van de streek.” “We zijn gestart met het idee van een beeldbank als ‘we pakken wat digitale beelden en zetten die op de site’. Al snel bleek dat we het iets te eenvoudig zagen. Daarom hebben we het project opgesplitst in verschillende delen. Het eerste onderdeel is de digitalisering van het Turnhouts stadsarchief. Ruim 40.000 foto’s, prentkaarten, dia’s en topografische kaarten moeten ingescand worden. “Dat zal een firma voor ons doen. Die komen het materiaal met gespecialiseerd vervoer ophalen en zetten het om naar digitale beelden. Dat wordt dan opgeslagen op een harde schijf.”

24 | Vormingplus Kempen

Digitaliseren met vrijwilligers Ook het archiefmateriaal van de heemkundekringen van Beerse, Vosselaar en Oud-Turnhout moet daaraan toegevoegd worden. “De heemkringen digitaliseren hun fotocollectie momenteel met de middelen die ze ter beschikking hebben. De erfgoedcel zoekt naar oplossingen om hen hierin te helpen. Digidak zou meewerken om leken aan te leren hoe ze beelden moeten digitaliseren. En voor het werk zelf kunnen we ook nog heel veel vrijwilligers gebruiken. Zij kunnen nog extra materiaal verzamelen en dat allemaal inscannen. Heemkundekring Adriaen Ghys uit Vosselaar heeft al op een ledenvergadering van OKRA gevraagd of er senioren aan willen meewerken. Maar ook andere partners zijn welkom. Geïnteresseerden mogen zich altijd aanmelden.”

Systemen op elkaar afstemmen Na het digitaliseren, volgt de beschrijving van de foto’s. “Dat moet gebeuren volgens dezelfde standaarden. Maar binnen de regio gebruiken we verschillende systemen. TRAM 41 (de Turnhoutse musea en het stadsarchief) heeft een systeem waarvoor je licenties moet betalen. Dat kost dus geld. De Heemkundekringen van Beerse, Vosselaar en Oud-Turnhout werken op een andere manier. Intern hebben we dus 4 verschillende systemen, allemaal met hun voor- en nadelen. Die moeten we op elkaar zien af te stemmen, zodat je met één zoekterm bij materiaal van de vier gemeentes kan uitkomen.” De uiteindelijke databank kan op verschillende manieren op je scherm verschijnen. “Ofwel tik je een zoekterm in en krijg je een lijst met beschrijvingen en een plaats waar het staat in het stadsarchief of in de collecties van de heemkundekringen. Ofwel krijg je een beeldbank, waarbij ook

het beeld meteen op het scherm verschijnt. Ofwel, en dat is de leukste optie, koppelen we het aan een geografisch informatiesysteem”, legt Matthé uit. “Daarbij leg je verschillende databanken over elkaar. Zo krijg je een plattegrond van de regio, met bijvoorbeeld postkaarten van straatbeelden en informatie van personen, historische figuren en monumenten. Als je dat allemaal combineert, krijg je een fantastisch leuk project.” Wellicht wordt het een combinatie van de verschillende mogelijkheden. Als de beeldbank eenmaal online staat, zouden ook de burgers er hun zegje in kunnen doen. “We willen er een interactief luik aan vast hangen, zonder dat de kwaliteit van de beeldbank achteruit gaat. We kunnen een soort forum maken waarbij een revisor controleert of de informatie klopt vooraleer ze gepubliceerd wordt. Dat interactieve missen we op veel bestaande beeldbanken.” Het is ook de bedoeling dat andere partners zich gemakkelijk kunnen aansluiten bij de beeldbank en dat de Heemkundekringen de controle over hun eigen collectie behouden. Maar het zal nog wel even duren voor het zover is. Volgens de timing moeten de foto’s vanaf mei gedigitaliseerd worden. De beschrijving eraan geven zal een continu proces zijn dat 5 tot 6 jaar kan duren. De eerste resultaten van de beeldbank moeten in 2010 online te zien zijn. 

Erfgoedcel Noorderkempen Stadhuis/Erfgoedhuis Grote Markt 1, 2300 Turnhout 014 44 33 62 of [email protected] www.erfgoedcelnoorderkempen.be Nathalie Gagelmans (l) en Jan Matthé (r) 

Vormingplus Kempen | 25

© sarah van den elsken

projecten

Cultuur is geen vo © sarah van den elsken

interview Ine Van Grieken | foto’s Sarah Van den Elsken

Het project koppelt iemand uit deze doelgroep aan een vrijwilliger. Die ‘een-opeenkoppeling’ is een fundamentele keuze. Zo stapt men af van de groepsbenadering, en wordt een avondje cultuur natuurlijk en normaal. Deelnemers voelen zich serieus genomen en krijgen de nodige aandacht. Tijdens de studiedag van 8 december werd de aanpak van de Werft uitgelegd aan andere Vlaamse culturele centra die geïnteresseerd zijn om een eigen soortgelijk project op te starten.

Barmhartige Stede Geel

Willy Peeters, vrijwilliger: “Deelnemers zie je openbloeien na een voorstelling. Dat doet deugd.”

26 | Vormingplus Kempen

‘Natuurlijk begint zo’n project in Geel’, is het eerste wat in me opkomt. Geel is wereldberoemd door de gezinsverpleging van geesteszieken. Die bijzondere thuiszorg is er zo ingebakken dat die als vanzelfsprekend wordt ervaren. Het verwondert me niet in het minst dat de barmhartige stad Geel een pioniersrol speelt in cultuurparticipatie van bijzondere doelgroepen.

Cultuurfunctionaris van de Werft, Roel Tulleneers, haalt de legende van St.-Dimpna aan. Deze Ierse koningsdochter werd ergens in Geel in de verre middeleeuwen door haar vader vermoord omdat ze weigerde in te gaan op zijn incestueuze verzoeken. Haar marteldood veroorzaakte na verloop van tijd een toestroom van geesteszieken. De gezinsverpleging bestaat nog altijd, maar het aantal geplaatste patiënten is de laatste jaren enorm gedaald. Dat heel wat mensen hun schouders onder het project ‘Toegankelijke Cultuur’ willen zetten en zo hun engagement tonen, ligt hiervan in het verlengde. In tijden dat men met twee gaat werken, is het niet zo evident om een patiënt thuis te verzorgen, maar de bereidwilligheid onder de Gelenaars is groot. Willy Peeters, die al wat langer in dit vrijwilligerscircuit zit, beaamt dat volkomen. ‘Wij zijn groot geworden met anderen, hé, dus voor mij was het vanzelfsprekend dat ik hieraan meewerk. De deelnemers bloeien open tijdens de

© sarah van den elsken

Cultuurcentrum de Werft in Geel startte in 2007 als eerste in de rij met een project ‘Toegankelijke cultuur’. Dat project wil mensen met een beperking (op lichamelijk, verstandelijk of psychisch vlak) of in armoede muziek-, theater-, dans-, humor- en andere voorstellingen laten bijwonen. Een nobel initiatief!

Vic Anciaux: “De Werft vervult hier een voorbeeldfunctie.”

worden gestimuleerd om zelfstandig actie te ondernemen. Het uiteindelijke doel is dat de deelnemer na verloop van tijd voor zover dat mogelijk is volledig zelfstandig een voorstelling kan bijwonen. In Geel komen enkele psychiatrische patiënten na de eerste editie van dit project zelfstandig naar namiddagvoorstellingen.

Cultuurparticipatie krijgt concreet vorm

oorrecht voorstelling terwijl ze vooraf misschien wat teruggetrokken waren. Dat geeft voldoening.’ Ook de andere vrijwilligers met wie ik sprak, waren vol lof over dit initiatief. ‘Niet enkel geeft het een goed gevoel om zo andere mensen te helpen, ook voor mezelf heeft dit project een meerwaarde,’ vertelt Ida Janssen. Ze beklemtonen dat ze het positief vinden dat het groepsgebeuren wordt doorbroken. Vol warmte vertellen ze over hun culturele uitstappen met enkele deelnemers, en ze schrijven massaal in als vrijwilliger voor de volgende editie. Ik denk dat hun enthousiasme oversloeg op de aanwezigen in de zaal. De Werft zal ongetwijfeld enkele vrijwilligers extra hebben voor de volgende editie. Het hele initiatief staat of valt – naast een goede organisatorische uitbouw – met zijn vrijwilligers, zoveel is duidelijk. Momenteel zorgen vooral de partners voor vrijwilligers en kunnen mensen die een abonnement in de Werft hebben zich op hun fiche ook opgeven als vrijwilliger. Alle mogelijke vrijwilligers worden uitgenodigd op de cultuurbeurs, waar het project gedetailleerd met hen wordt besproken. ‘Schrik om als vrijwilliger op stap te gaan, is absoluut niet nodig,’ verzekert Willy me. ‘Je moet enkel ontvankelijk en geduldig zijn,‘ vult Ida Janssen aan, ‘Laat je metgezel gewoon zijn ding doen.’ Die visie wordt ook gedeeld door de partners en de Werft. Binnen het project is het altijd de bedoeling om zoveel mogelijk te streven naar zelfstandigheid. Betuttelend optreden van de vrijwilligers moet vermeden worden, en de deelnemer moet zoveel mogelijk

Vic Anciaux, voormalig voorzitter van Cubido (Cultuur voor Bijzondere Doelgroepen), onderstreept eveneens het maatschappelijk belang van cultuurparticipatie. Volgens hem worden de doelgroepen geconfronteerd met een aantal barrières, waar het project ‘Toegankelijke cultuur’ perfect op inspeelt. De doelgroepen bezoeken bijvoorbeeld zelden plaatsen waar ze met cultuur in aanraking komen. Ze plannen uitstappen liever niet te veel op voorhand, gaan niet graag in hun eentje naar een voorstelling. Prijs en bereikbaarheid zijn bijkomende problemen. Bovendien kan een lichamelijke beperking een letterlijke drempel voor hen zijn. Vic Anciaux meent dat cultuurparticipatie en interculturaliteit verder aan belang zullen winnen in de toekomst door de globalisering. Maar alle culturele centra staan nog niet open voor mensen met beperkingen. De Werft vervult hierbij een voorbeeldfunctie, vindt hij. Niet overal is er eenzelfde draagvlak als in Geel. ‘Wij kunnen rekenen op de bereidwilligheid van onze partners. Doorheen de jaren hebben we een groot netwerk opgebouwd. Dat is uiteraard niet te onderschatten,’ vindt Roel Tulleneers. Er zijn heel wat verzorgingsinstellingen in Geel. Vanuit het overleg tussen De Werft, dienst Samenlevingsopbouw Geel, het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel, vzw Het Grote Plein, MPI Oosterlo vzw, Steunpunt Vrijetijd Gehandicapten Kempen en Vormingplus Kempen kreeg het project Toegankelijke cultuur concreet vorm. Aanzet van het project is het decreet van minister Anciaux in 2001 waarin hij stelt dat het de taak is van de culturele centra om aan cultuurparticipatie te doen. De Werft heeft deze doelstelling vertaald naar de Geelse context, met de focus op ‘de andere’, op die mensen die afwijken van de norm. De precieze aanpak van De Werft legt Roel Tulleneers geduldig uit: ‘We hebben een werkgroep opgestart met een aantal partners, om zo te bepalen waar de drempels liggen om al dan niet aan cultuur te doen bij onze doelgroepen. In Vlaanderen zijn er in het verleden een aantal initiatieven geweest, die de Werft in detail heeft bekeken en geanalyseerd.’ Ook hebben ze onderzocht wat de positieve

Vormingplus Kempen | 27

© sarah van den elsken

en negatieve kanten waren van de gebruikte vrijwilligerssystemen. Die inzichten kregen een eigen Geelse toets: afhankelijk van de doelgroep vonden ze financiële, communicatieve en mobiliteitsdrempels. ‘We hebben een jaar de tijd genomen om een kleinschalig project uit te werken, dat tot een succes is uitgegroeid.’

Cultureel aanbod Uit het aanbod van culturele activiteiten in De Werft is een selectie gemaakt. Belangrijk hierbij is het feit dat verschillende disciplines aan bod komen en dat die in de tijd gespreid worden. De selectie zelf gebeurde door de doelgroepen. Daarvoor kwam er een aparte brochure in een vereenvoudigd taalgebruik. ‘Ook hiervoor hebben we een beroep gedaan op onze partners,’ zegt Roel Tulleneers. Ere wie ere toekomt. Dat die partners een cruciaal onderdeel uitmaken van het hele opzet, wordt tijdens deze studiedag meermaals beklemtoond. De opvolging van dit project gebeurt immers niet enkel door het cultureel centrum, maar ook door de partners. De Werft heeft niet alle expertise in huis; het zou dom zijn om de kennis van de partners niet voluit te benutten.

Download De gedrukte versie van de handleiding bij dit cultuurparticipatieproject is zo goed als uitgeput. Op www.toegankelijkecultuur.be kan je het boekje downloaden. Je vindt er ook een selectie foto’s die Sarah Van den Elsken maakte.

28 | Vormingplus Kempen

In het seizoen 2007-2008 werden er elf voorstellingen geselecteerd en twee cultuurbeurzen georganiseerd. Er werden 125 koppelingen gemaakt met 40 vrijwilligers. Na afloop werd alles grondig geëvalueerd en bijgestuurd voor de volgende edities. Wat de financiële drempel betreft, werkt Geel al geruime tijd met een vrijetijdspas. Mensen die in aanmerking komen voor zo’n pas, krijgen 50% korting op alle voorstellingen. Ook de populaire voorstellingen die sowieso uitverkocht geraken, komen aan bod. ‘De Nieuwe Snaar is hiervan een voorbeeld,’ vertelt Roel Tulleneers. ‘We nemen die voorstellingen bewust op in het programma.’ Een neveneffect van het project is dat sommige vrijwilligers naar voorstellingen gaan, die ze zelf nooit zouden kiezen. In het vorige seizoen begeleidde een vrijwilliger een deelnemer naar de show van Guido Belcanto, en vond het zo goed dat hij meteen een ticket kocht voor het tweede concert van deze zanger. Of het dan enkel een goednieuwsshow is, vraag ik me af. ‘We leren uit onze fouten,’ vertelt Els Verkuringen, die dagelijks werkt met kansarmen. ‘Kansarmen moeten wel de kans krijgen om aan cultuur te doen, maar hebben geen babysit nodig. Dit werkt zelfs beperkend. Deze doelgroep moet dus op een andere manier worden benaderd dan mensen met een beperking.’ Kansarmen worden niet graag op één hoop gegooid met psychiatrische patiënten. Daarom worden er voor de volgende editie twee verschillende cultuurbeurzen gehouden, waarvan één specifiek gericht is op die doelgroep. Kansengroepen kunnen dit initiatief aangrijpen om in de toekomst meer aan cultuur te doen.

Voor de volgende edities ijvert de Werft ervoor om bijkomende doelgroepen op te nemen in dit programma. Denken we aan bijzondere jeugdzorg en anderstaligen. Een cultuurfunctionaris die geïnteresseerd is in het project, vraagt zich af waarom De Werft niet onmiddellijk deze doelgroepen heeft benaderd. Het antwoord van Roel Tulleneers is logisch. ‘Het is beter om klein te starten en dan te groeien, dan om te groot te willen beginnen en het niet waar te kunnen maken.’ Hij benadrukt heel sterk dat het engagement dat de cultuurcentra aangaan, ook moet worden waargemaakt. Anders nemen de doelgroepen hen niet meer serieus.

Voldoening voor vrijwilligers én deelnemers De deelnemers van Toegankelijke cultuur in Geel blijken erg enthousiast. We zien een filmpje waarin vrijwilliger Georges Vannuten samen met deelnemer Gabi Meeus de show van Rocco Granata bijwoont. ‘Ik ben naar een paar voorstellingen geweest, maar de show van Rocco Granata was toch de mooiste’, vertelt Gabi. Deelneemster Kim Neels vertelt heel enthousiast dat ze al enkele keren met vrijwilligster Michelle op stap is geweest. Het toeval wilde dat ze mekaar ook naast de cultuuractiviteiten al enkele malen ontmoetten in de stad. Niet enkel de voorstelling zelf is van belang, maar ook het babbeltje onder de pauze, en het samen nakeuvelen na de voorstelling met een kopje koffie of een frisse pint. Martine Coppieters van Vormingplus zegt dat ze op deze manier de doelgroepen willen prikkelen om zelf actief te zijn. Naast een cultuurparticiperende functie heeft het project ook een gemeenschapsvormende functie. Er worden bruggen gebouwd tussen de twee groepen, de bijzondere doelgroep en de gewone Werft-bezoeker. Met de studiedag hopen de Werft en de partners dat andere cultuurcentra dit initiatief willen vertalen naar hun eigen situatie. De aanpak van de Werft is niet het enige pad, maar kan een leidraad zijn voor eigen initiatief. Met de studiedag hopen ze om als hefboom te fungeren zodat er naar de toekomst toe meer mensen worden bereikt. 

CHANT’AMI, koor, weelde (ravels)

Meer dan de helft van de Belgen noemt zichzelf ‘gelukkig’ en 85% van de Belgen is ‘tevreden’. Waarom voelen ze zich gelukkig? Het zijn vaak de verenigingen die voor meer ‘Yesss!’ zorgen in onze samenleving. Zij bevorderen (on)rechtstreeks geluk, zo blijkt uit recent VUB-onderzoek van Mark Elchardus en Wendy Smits. Mensen delen er hun successen en tegenslagen met anderen. Een vereniging geeft mensen ambiance en plezier, een netwerk waar ze op kunnen terugvallen, een stimulans om naar buiten te komen, een vriendenkring, een zekerheid of soms ook wel troost. Dat heel wat Vlamingen betrokken zijn bij het verenigingsleven hoeft geen betoog meer. 53 % van de Vlamingen tussen de 18 en 75 jaar is actief of heeft een functie als bestuurslid bij minstens één vereniging. Meer dan 1 op 2 Vlamingen dus!

De YESSS!-campagne De Verenigde Verenigingen bundelde opnieuw de krachten om rond dat geluksgevoel een campagne uit te bouwen: de YESSS!campagne. De Yesss!-campagne wordt in de Kempen gecoördineerd door het Lokaal Overleg Verenigingen (L.ove). Vormingplus Kempen is er de trekker van. Op woensdag 22 april organiseren we een boottocht (met de L.ove-boat) op het Kempens kanaal waarmee we het regionale vrijwilligerswerk en de verenigingen in de schijnwerpers willen plaatsen: gratis drank en hapjes, een boeiend debat, een streepje live-muziek en een fototentoonstelling moeten daartoe bijdragen. We werken ook nog aan een geheime stunt !

Varend op de Kempense wateren staan we stil bij de uitdagingen en kansen van een samenwerking tussen verenigingen en gemeentebesturen. Enkele verenigingen lichten met vooraf ingestuurde foto’s hun situatie en hun mening over het thema toe. Met de andere foto’s wordt een heuse fototentoonstelling gebouwd. Daarna volgt, kort maar krachtig, een discussie gemodereerd door RTV-boegbeeld Johny Geerinckx. Let op! Alle verenigingen in de Kempen worden uitgenodigd om mee aan boord te stappen. Er zijn echter maar 120 plaatsen op de L.oveboat. Per vereniging kunnen maximaal twee mensen deelnemen. De verenigingen die foto’s insturen, krijgen voorrang.

En jij…? We zouden het fijn vinden als jij (en je vereniging) ons enkele foto’s bezorgt rond het thema ‘samenwerking tussen gemeentebesturen en verenigingen’. Bijvoorbeeld van een buurtfeest dat je samen met het gemeentebestuur organiseerde, het ontbreken van nadars bij een sportwedstrijd omdat je die niet kreeg van de gemeente,... Met die foto’s maken we een tentoonstelling. Daarmee willen we het verenigingsleven nog beter laten ondersteunen door lokale overheden. Wij kijken uit naar je foto’s! Allicht hou jij er enkele tickets voor onze L.Oveboattocht aan over op 22 april. Meer informatie: [email protected] of http://lovekempen.blogspot.com/

Vormingplus Kempen | 29

© Bart van der moeren

vrijwilligers

Achter het nieuws Het leven door een andere bril Frans Van Baelen is vrijwilliger bij ‘Achter het nieuws’. “Het boeide mij altijd al om mensen bij mekaar te brengen en onderling ideeën en visies uit te wisselen. Door naar anderen te luisteren, kun je het leven eens door een andere bril bekijken. Dat is heel leerrijk.” “Een groep van vijftien mensen komt op maandagnamiddag naar ‘Achter het nieuws’,” legt Frans uit. De vijftien personen hebben een totaal verschillende achtergrond. Door nieuwsitems te bespreken, mekaar te informeren en informatie te verschaffen, proberen we een bredere kijk te krijgen op het politieke, maatschappelijke, economische en culturele leven in binnen- en buitenland.

De eigen kijk Maar we doen meer dan praten met en luisteren naar mekaar. We nodigen ook wel eens deskundigen uit of we bezoeken bijvoorbeeld de VRT, het parlement, een assisenzaak, ... We verwerven niet alleen informatie, we vragen ons ook af wat we

30 | Vormingplus Kempen

met de verkregen info moeten doen, hoe we alles moeten interpreteren, in hoeverre het ons mag beïnvloeden, ...” “De leden van de groep bepalen zelf de onderwerpen die we aansnijden. Er is keuze genoeg. De verscheidenheid in de groep zet de leden ertoe aan om de eigen kijk op de zaken te verbreden en eventueel te relativeren. Het enige wat je daarvoor moet doen, is bereid zijn om naar anderen te luisteren. Maar dat is niet zo evident als het klinkt.”

Navelstaren maakt ongelukkig Frans houdt enorm van de maandagnamiddagen bij ‘Achter het nieuws’. “Ik leer er heel veel bij. Het helpt me om mijn blik op de wereld te verruimen. Ik ben er bovendien van overtuigd dat een betere en rechtvaardigere samenleving begint bij wat mensen aan de basis denken. Een echte democratie heeft pas kans als de mensen in de straat maatschappelijk geïnteresseerd zijn. Ik geloof ook dat mensen gelukkiger worden van zodra ze niet meer alleen met zichzelf

Frans Van Baelen (75) Beroep: met pensioen Woont in OudTurnhout

bezig zijn, en met hun huis en haard.” De bijeenkomsten van ‘Achter het nieuws’ vinden plaats in een vergaderruimte in de Heischuur in Oosthoven, Oud-Turnhout. “We zitten daar goed en de huur is schappelijk,” zegt Frans. Toch heeft hij nog een wens: “De didactische mogelijkheden zijn er beperkt. We zouden graag gebruik kunnen maken van de informatie die via de digitale weg bereikbaar is. We leven nu eenmaal in een maatschappij waarin de beeldcultuur steeds belangrijker wordt. We hopen daar in de nabije toekomst een oplossing voor te vinden.” 

Vrijwilliger bij Achter het nieuws

interview Roel Sels | foto Bart Van der Moeren

Achter het nieuws & Color A’do

Verenigingen werken met ons We ondersteunen graag Kempense verenigingen die activiteiten organiseren. Dat kunnen we zowel financieel als promotioneel. Op onze site vind je een uitgebreid vormingsaanbod. Je kan daaruit

een activiteit kiezen voor je vereniging: een cursus, een lezing, een workshop, ... Een groot aantal daarvan betoelagen we voor 75%. Daarvan maakten zowel Achter het nieuws als Color A’do recent gebruik.

Color A’do

interview Roel Sels | foto Bart Van der Moeren

Ontspanning maken Christiane Peeters (59) Beroep: huisvrouw Woont in Turnhout Voor meer kleur Burgelijke staat: weduwe, drie kinderen. Robdovenvereniging Geudens is vrijwilliger Werkt mee bij de Kempense Kemadosbij Color A’do:

© Bart van der moeren

“Dat is een vereniging die wat kleur wil brengen in het leven van de bewoners van het opvangcentrum voor asielzoekers in Arendonk. Color ‘Ado is een samenwerking tussen Vormingplus Kempen en Fedasil Arendonk”. Rob was altijd al geïnteresseerd in vreemde volkeren en culturen. Zo groeide ook zijn

belangstelling voor het asielcentrum. “Het centrum is natuurlijk de uitgelezen plek om kennis te maken met de bewoners en hun gewoonten. Ik kwam voor het eerst in contact met Color ‘Ado toen ik er een filmvoorstelling bijwoonde. De vriendelijkheid van de bewoners verraste me. “Hey sir, you come back next time”, zei iemand. Dat heb ik gedaan. Eerst om gewoon enkele activiteiten bij te wonen, later als vrijwilliger.”

Inleven in verveling Rob ‘woonde’ zelfs even in het opvangcentrum. “Enkele buitenstaanders kregen de kans om eens drie dagen in het centrum te verblijven tijdens een ‘inleefweekend’. Ik ging graag op de uitnodiging in. Ter plaatse merkte ik dat de verveling al snel toesloeg. Daar is de concrete interesse gegroeid om vrijwilliger te worden en bij te dragen tot de ontspanning van de bewoners. Om de verveling tegen te gaan, organiseren we een hele reeks activiteiten: we maken stadsuitstapjes, gaan naar de cinema of het theater, we nemen deel aan kookavonden, muziek- en dansinitiaties en wandelingen.” “De Dienst Dagindeling van het centrum levert ook erg nuttig werk. Color A’do probeert daar nog een meerwaarde aan toe te voegen. Het leuke is dat ons werk enorm gewaardeerd wordt door de bewoners. Overal waar ik kom, word ik vriendelijk begroet. Ik heb er trouwens goede vrienden aan overgehouden: mensen die nu buiten het centrum wonen.” Zeven vrijwilligers zetten zich in voor Color A’do, maar nieuwe krachten zijn altijd welkom. “Er is werk genoeg,” zegt Rob. “Hoe meer goede ideeën we kunnen uitwerken, hoe aangenamer we het verblijf van de bewoners kunnen maken. We zijn vooral nog op zoek naar iemand die tegen een zacht prijsje voor busvervoer kan zorgen. Als we uitstappen maken, zijn we al snel met 50 personen. We hebben dus altijd een bus nodig, maar dat is duur. Wie voor betaalbaar vervoer kan zorgen, mag zich altijd melden bij Vormingplus Kempen!”  Meer? www.color-ado.be

Rob Geudens (58)

Woont in Arendonk Burgerlijke staat: gehuwd met Judith, twee kinderen Werkt mee aan Color A’do, Arendonk Vormingplus Kempen | 31

vormingplus verjaart en geeft jouw organisatie een activiteit cadeau

met de jaren komt de inhoud Vormingplus bestaat binnenkort 5 jaar. Op 10 september vieren we dat met ieder die met ons de voorbije jaren samenwerkte. * Maar voor jouw organisatie hebben we nog iets in petto: van ons krijg je een cursus, lezing of workshop cadeau. Simpel! • je kiest een activiteit uit onze keuzelijst. Die vind je op www.vormingpluskempen.be • die activiteit plan je tussen 1 en 19 september • je meldt ons vóór 31 mei welke activiteit je koos • begin juni spreken wij met jou praktisch af.

Kijk gauw op onze site!

* Daar hoor je later nog wel van.

32 | Vormingplus Kempen

© [email protected]

vormingskalender Hieronder vind je een voorjaarslijstje vormingsactiviteiten. Prijk je hier in ons volgend nummer ook graag met een activiteit van je vereniging? Dan voer je best je activiteit in op www.cultuurdatabank.be. Daarvoor moet je je eerst registreren, maar dat loopt als een fluitje van een cent. Nadien kan je je activiteiten invoeren. Die databank voedt op haar beurt www.cultuurweb.be en zo nog andere sites, krantenkolommen, ... en ook onze sitekalender. Daarop vind je trouwens de meest recente gegevens.

ACTIVITEITEN

0206/09

Activiteiten met een oranje blokje worden georganiseerd in samenwerking met Vormingplus Kempen. Organisatoren krijgen financiële en publicitaire ondersteuning. Interesse? Bel 014 41 15 65 of mail [email protected]. Onze voorwaarden vind je op www.vormingpluskempen.be/onze-ondersteuning.html

februari 01 (ook op 22 feb, 15 maart, 5 april) | 9.30 uur | Basiscursus (ecologisch) groentenieren • Vorselaar Meisjeschiroheem, Nieuwstraat 13 – Velt afdeling Middenkempen, 0474 40 66 63, www.velt.be 03 20 uur | Stemmen uit de oorlog met Rudi Vranckx • Lille Bibliotheek, Kerkstraat 22b, 014 88 19 20, bibliotheek.injebuurt. be 05 20 uur | Hotel Prison • Olen Bibliotheek, Oevelseweg 24, 014 21 61 24, bibliotheek.injebuurt.be 05 | 08.30 uur | Brandhout maken • Turnhout de Warande • www.inverde.be

10 | 20 uur | Eerste Hulp op de Dansvloer • Poppel Ontmoetingscentrum De Wilders De Wilders 41 • www.kwb.be 10 | 20 uur | Spirituele revolutie • Turnhout De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 2250227, www.dekleinebron.be 10 | 20 uur | Line-dance • Geel Parochiezaal Vaartstraat 51 • KVLV Antwerpen, www.kvlv.be 10 | 20 uur | Aardappelteelt • Geel SAIO De Billemontstraat 77 • Kon. Verbond Volkstuinen Geel Centrum, 014 587236, volkstuinen-provantwerpen.be 11 | 19.30 uur | Digitale fotografie II • Meerle Parochiezaal Gemeenteplein • www.kwb.be

05 t/m 19 maart, 19.30 uur | Internet 12 20 uur | Hotel Prison • Herentals gevorderden • Ravels GC De Wouwer Hoofdbibliotheek, Gildelaan 13 – BiblioKloosterstraat 4 • 014 65 21 55, dewouwer. theek Herentals 014 85 97 50, bibliotheek. be injebuurt.be 06 | 20 uur | Digitale fotografie, leuke 12 | 15 uur | May Oostvogels / Jaak Hillen • programma’s • Bouwel Parochiezaal Dorp Geel de Halle Markt 1 • de Werft, 014 56 66 43 • www.kwb.be 66, www.dewerft.be 07 | 10.45 uur | Denkwerk • Mol Brasserie 12 | 19.30 uur | Cursus Uilen • Turnhout Auberge Corbiestraat 41, www.masereelNatuurpunt Educatie Graatakker 11 • fonds.be www.natuureducatie.be 07 | 10 en 18 uur | workshop zilverklei • 13 | 20 uur | De siertuin in het voorjaar • Geel De Halle Markt 1 • Gabriëlle Appels, Mol Parochiecentrum O.L.Vrouwestraat 0498 08 13 75, www.zilverjuweel.be 82 • Volkstuinen Mecanier Mol Gompel, 09 en 16 | 19.30 uur | Cursus Bloemschik- volkstuinen-provantwerpen.be ken • Geel SAIO De Billemontstraat 77 14 | 14 uur | Kunstproject Rare Vogels: • Kon. Verbond Volkstuinen Geel, 014 Artistic Housewives Next Generation • 587236, volkstuinen-provantwerpen.be Herentals Renaux Lantaarnpad 13 • ‘t 10 | 09.30 uur | Op zoek naar je eigen Schaliken, 014 23 21 55, www.tpalet.be kwaliteiten • Geel De Zotte Morgen Larum14 | 08.30 uur | EHBO-cursus: Helper seweg 103 • www.zorgsaam.be • Hulshout Rodekruislokaal Hulshout 10 | 20 uur | Spirituele revolutie • Turnhout Industriepark 3 • Vormingsinstituut Rode De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 Kruis-Vlaanderen, www.rodekruis.be 2250227, www.dekleinebron.be 14 | 10 en 18 uur | workshop zilverklei •

Geel De Halle Markt 1 • Gabriëlle Appels, 0498 08 13 75, www.zilverjuweel.be 15 | Koken op de kapelberg met muziek, dans en straffe verhalen • Rijkevorsel Kapelberg Achtel • www.aantafelinhoogstraten.blogspot.com 17 | 19.30 uur | Lezing Bijgeloof • BaarleHertog Aula CC Baarle Past. de Katerstraat 5-7 • Heemkundekring Amalia Van Solms, +31 135 079556, www.amaliavansolms. org 17 | 20 uur | Empowerment • Turnhout De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 2250227, www.dekleinebron.be 17 | 20 uur | Actie rijbewijs • Herentals Parochiezaal Sint-Jan Olmenlaan 8 • www. kwb.be 17 | 08.30 uur | Veilig werken met de kettingzaag module 1 • Mol Ecocentrum Postelsestwg. 71 • www.inverde.be 18 14 uur | Hotel Prison • Turnhout Warande • Grijze Panters 0495 32 45 60 18 | 19.30 uur | Digitale fotografie II • Meerle Parochiezaal Meerle Gemeenteplein • www.kwb.be 18 | 20 uur | Praten met je kind • Arendonk Zaal Renova Koeistraat • www.kwb.be

20 20 uur | Introductie ecologisch schilderen met natuurverf • Balen Het Zonnelicht, Kerstenpad 14 • 0494 32 69 01 21 | 10 en 18 uur | workshop zilverklei • Geel De Halle Markt 1 • Gabriëlle Appels, 0498 08 13 75, www.zilverjuweel.be 22 | 20 uur | Eerste Hulp op de Dansvloer • Turnhout Den Donk Kapelweg 52 • www. zevendonk.be/kwb 24 | 20 uur | Hoe je organen reinigen van opgeslagen blokkades en emoties? • Turnhout De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 2250227, www.dekleinebron.be 24 | 20 uur | Bemestingsadvies • Geel SAIO De Billemontstraat 77 • Kon. Verbond Volkstuinen Geel Centrum, 014 587236, volkstuinen-provantwerpen.be 25 20 uur | Hindi Boum Boum solidariteitsavond India met o.a. Gie Goris • Geel St-Amands, Werft 16 • Broederlijk Delen Geel 0476 69 48 37 25 | 19.30 uur | Infoavond biodiversiteit • Geel Stadhuis Werft 20 • Natuurpunt Educatie, www.natuureducatie.be 26 | 19.30 uur | Zelfhulp-workshop voor EFT • Turnhout De Rank Tramstraat 74 • 03 2250227, www.dekleinebron.be

19 | 8.30 uur | Veilig werken met de kettingzaag module 2 • Mol Ecocentrum Postelsestwg. 71 • www.inverde.be

28 | 10 en 18 uur | workshop zilverklei • Geel De Halle Markt 1 • Gabriëlle Appels, 0498 08 13 75, www.zilverjuweel.be

19 | 20 uur | Spiritueel Cafe • Baarle-Hertog Cafe de Verboden Vrucht Oosteinde 2 • 014 699 671, www.deverbodenvrucht.be

maart

3 | 20 uur | Onze ogen, de spiegels van 19 | 14 uur | Van hofkunst tot tempelritu- onze ziel • Turnhout De Koekoek Stwg. eel • Geel Het Wijnhuis Stationsstraat 56 • op Merksplas 48 • 03 2250227, www. Universiteit Vrije Tijd, www.davidsfonds.be dekleinebron.be 4 | 14 uur | Iconen, mozaïeken en basilica 19 | 20 uur | Auteurstournee 2009 Lulu • Turnhout Heilig Graf Baron Frans Du Wang • Vosselaar cc Reynaert Cingel 7 • Fourstraat • www.davidsfonds.be bibliotheek, 014 600844

Vormingplus Kempen | 33

5 | 19.30 uur | Cursus Natuur-in-zicht • Geel Parochiecentrum Vaartstraat 40 • www.c-v-n.be

17 | 20 uur | 2012: Ondergang van de wereld of de zoveelste angstpsychose • Turnhout De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 2250227, www.dekleinebron.be

21 april t/m 9 juni, 19.30 uur | Italiaans voor op reis • Ravels GC De Wouwer Kloosterstraat 4 • GC De Wouwer, 014 65 21 55, dewouwer.be

17 | 20 uur| Onrust in de onderbuik • Eindhout Polyvalente zaal • KVLV Antwerpen, www.kvlv.be

23 | 20 uur | Infosessie ADHD • Ravels GC De Wouwer Kloosterstraat 4 • GC De Wouwer, 014 65 21 55, dewouwer.be

19 | 19.30 uur | Cursus Weidevogels • Merksplas Gemeenschapscentrum de MARc’kt Markt 1 • Natuurpunt Educatie, www.natuureducatie.be

23 | 19.30 uur | Cursus Natuur-in-zicht • Vorselaar Buurthuis Oostakker Oostakker 16 • Centrum Voor Natuur- en milieueducatie, www.c-v-n.be

07 t/m 8 | 9.30 uur | EFT opleiding: level 1 • Turnhout De Rank Tramstraat 74 • 03 2250227, www.dekleinebron.be

19 | 15 uur | Drawing actions • Geel de Halle Markt 1 • de Werft, 014 56 66 66, www.dewerft.be

24 | 9.30 uur | Van zelfzorg naar zelfsturing • Geel De Zotte Morgen Larumseweg 103 • www.zorgsaam.be

07 | 10 en 18 uur | workshop zilverklei • Geel De Halle Markt 1 • Gabriëlle Appels, 0498 08 13 75, www.zilverjuweel.be

19, 26 maart, 2, 23 april en 7 mei |09 uur | Bewegings- en dansexpressie • Mol CVO VSPW Mol Baron van Eetveldeplein 3.1b • www.vspwmol.be

25 | 9.30 uur | Al schrijvend meer jezelf worden • Herentals Wit-Gele Kruis Nonnenstraat 12 • PRH-Persoonlijkheid en Relaties, www.prh.be

19 | 20 uur | Spiritueel Cafe • Baarle-Hertog Cafe de Verboden Vrucht Oosteinde 2 • 014 699 671, www.deverbodenvrucht.be

25 t/m 26 april, ma, di, wo, do, vr, za en zo | Tentoonstelling Kunst Van Harte • Bouwel (Grobbendonk) atelier van ‘t palet Plein • +3214232155, www.tpalet.be

5 | 14 uur | Langs Tigris en Eufraat • Hoogstraten Klein Seminarie Vrijheid 234 • www.davidsfonds.be 07 20 uur | Hindi Boum Boum solidariteitsavond India met o.a. Alma De Walsche en werkwinkels • Hoogstraten Zaal Pax, Dokter Versmissenstraat 3 • Broederlijk Delen Hoogstraten 03 314 12 77

08 10 uur| Internationale Vrouwendag “Vrouwenkracht” · Turnhout Paterspand · Provincie Antwerpen - Platform Vrouwenkracht Kempen, 014 41 15 65, www. vrouwenkracht.org 09 20 uur | Stemmen uit de oorlog met Rudi Vranckx • Herentals Bibliotheek, Gildelaan 13 • 014 85 97 50, bibliotheek. injebuurt.be 09 | 20 uur | Alma Mahler - Muze en verleidster • Kasterlee bibliotheek Pastorijstraat 10 • www.davidsfonds.be 10 | 20 uur | Eenvoudige, spirituele zelfhulpmiddelen • Turnhout De Koekoek Stwg. op Merksplas 48 • 03 2250227, www.dekleinebron.be 11 | 9.30 uur | Comfortzorg • Westerlo Parochiezaal Heultjedorp 1 • KVLV Antwerpen, www.kvlv.be 12 | 19.30 uur | Houtsoorten herkennen • Westerlo Jeugdherberg Boswachtershuis Papedreef 1 • www.inverde.be 12 en 18 | 20 uur | Niet te geloven: (on) geloof bij rouwende jongeren • Turnhout Tabee Tramstraat 74 • www.ijd.be/ antwerpen/index.html

21 | 9 uur | BouwTeam-Cursus • Kasterlee Gemeentehuis Markt 1 • www.dialoog.be 22 | 10 uur | Drawing actions • Geel de Halle Markt 1 • de Werft, 014 56 66 66, www.dewerft.be 24 9.15 uur | Energie besparen met een investering van 0,10,100 … euro • Mol SCK-SEN Club House, Boeretang 201 • Kreatief Geel vzw 014 56 05 95 24 | 20 uur | Nacht van de geschiedenis: Het archief van de Hoogstraatse dekenij • Hoogstraten zaal PAX Dokter Versmissenstraat 3 • www.davidsfonds.be 25 | 20 uur | ADHD kleurt ook buiten de lijntjes • Turnhout Stationstraat 60-62 • centrum ZitStil, www.zitstil.be 26 20 uur | Kunnen we zonder pesticiden? • Vorselaar Meisjeschiroheem, Nieuwstraat 13 • Velt afdeling Middenkempen, 0474 40 66 63, www.velt.be

26 | 19.30 uur | Zelfhulp-workshop voor EFT • Turnhout De Rank Tramstraat 74 • 03 12 | 9.30 uur | Alleen en krachtig • Mol Ten 2250227, www.dekleinebron.be Aerenkorf Achterbos 76 • KVLV Antwer26 | 20 uur | De kracht van kleur • Vorselaar pen, www.kvlv.be Buurthuis Oostakker • KVLV Antwerpen, 13 20 uur | Hindi Boum Boum solidariteitsavond India met o.a. Gie Goris • Turnhout Jeugdhuis De Wollewei, Draaiboomstraat • Broederlijk Delen Turnhout 014 42 10 67

www.kvlv.be

13, 20, 27 maart, 3, 10 en 17 | 19.30 uur | Cursus rijbewijs • Hoogstraten zaal PAX Dokter Versmissenstraat 3 • KWB Hoogstraten, www.kwb.be

april

14 | 9.30 uur | Al schrijvend meer jezelf worden • Herentals De Rank Kasteeldreef 20 A • www.prh.be 16 | 20 uur | Bloemsierkunst • Meerle • 033142863, www.markantvzw.be/ hoogstraten

31 | 20 uur | Praten met je kind • Geel Parochiezaal Antwerpseweg 135 • www. kwb.be

04 | 14 uur | Bewegen met je kinderen • Meerle Parochiezaal Gemeenteplein • www.kwb.be 07 | 20 uur | Digitale fotografie II • Veerle Sportgalm Vorstsebaan 22 • www.kwb.be 11 t/m 13 | 11 uur | Thematentoonstelling ‘Heart of Africa’ • Grobbendonk CC De Volle Vaart Vaartkom 6 • Kunstatelier ‘t Palet, +3214232155, www.tpalet.be

16 | 19.30 uur | Een neus voor antiek • Mol 18 | 14 uur | Culinaire boswandeling • Lille ‘t Getouw Molenhoekstraat 2 • Amarant, De Lilse Bergen • www.inverde.be www.amarant.be 21 | 20 uur | Bewegen, een fantastisch 17 14 uur | Zet je tanden in de natuur • Turnhout Natuurpunt Educatie, Graatakker medicament • Hoogstraten, 03 314 32 61, www.hoogstraten.be 11 • Grijze Panters Turnhout, 0495 32 45 60

34 | Vormingplus Kempen

28 19.30 uur • Energie besparen met een investering van 0, 10, 100 … euro - Turnhout De Voorzorg, de Merodelei 19 • VIVA-SVV, 014 40 92 81 of 84 29 | Jazz en Lichte Muziek dag Hoogstraten • Academie voor Muziek en Woord De Noorderkempen Karel Boomstraat 44 • 014 69 95 39, www.amwdenoorderkempen.be

mei 05 | 19 uur | Kom uit de verf • Herentals Wit-Gele Kruis Nonnenstraat 12 • www. prh.be 06 | 20 uur | Het ABC van de schoolattesten • Turnhout Stationstraat 60-62 • centrum ZitStil, www.zitstil.be 13 | 8.30 uur | Veilig werken met de bosmaaier • Herentals Den Brink Bosbergen 1 • www.inverde.be 14, 28 mei, 4, 11 en 18 juni om 9 uur | Massage en relaxatie • Mol CVO VSPW Mol Baron van Eetveldeplein 3.1b • www. vspwmol.be 15 | 9 uur | Depressie • Geel De Zotte Morgen Larumseweg 103 • www.zorgsaam.be 26 | 9.30 uur | Ethiek in de ouderenzorg • Geel De Zotte Morgen Larumseweg 103 • www.zorgsaam.be 28 | 19 uur | BouwTeam-Cursus • Grobbendonk Gemeentehuis Boudewijnstraat 4 • Dialoog, www.dialoog.be

juni 9 | 9.30 uur | Aanvaarden, loslaten en verbinden • Geel De Zotte Morgen Larumseweg 103 • www.zorgsaam.be 16 10.30 uur | Tochten van hoop • Brussel, Marollen • Grijze Panters Turnhout, 0495 32 45 60 29 | 20 uur | Actie rijbewijs • Herentals Parochiezaal Olmenlaan 8 • www.kwb.be

Praktisch

colofon

Wil je dit tijdschrift voortaan gratis thuis ontvangen? Iets niet duidelijk? Op zoek naar vorming? Een leuk project in gedachten? Meer info nodig over een activiteit?

Dit is een uitgave van Vormingplus Kempen vzw

Vormingplus Kempen

Openingsuren

• is een pluralistische organisatie • is erkend door het Ministerie van Cultuur als Volkshogeschool voor het Turnhoutse arrondissement • is erkend door de Vlaamse regering als opleidingsverstrekker in het systeem van opleidingscheques • wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Cultuur • is lid van de Federatie van Organisaties van Volksontwikkelingswerk.

elke werkdag van 9 tot 17 uur

Het team van Vormingplus Kempen

telefoon fax e-mail web bank

Coördinator Martine Coppieters ([email protected]) Adjunct-coördinator Jan Van Hout ([email protected]) Communicatiemedewerker Dirk Raeymaekers ([email protected]) Administratie en logistiek Lieve Decoster ([email protected]) Educatieve medewerkers regio oost: Kristel Vanhulle ([email protected]) regio noord: Christa Truyen ([email protected]) regio west: Janna Janssens ([email protected]) regio zuid: Viviane Schuer ([email protected]) educatie-ondersteuner: Jef Van Eyck ([email protected]) dienstverlening: Wim De Belder ([email protected])

Vormingplus Kempen vzw Otterstraat 109 bus 4 (eerste verdieping) 2300 Turnhout

014 41 15 65 014 41 05 77 [email protected] www.vormingpluskempen.be 646-0124040-88

Hoe inschrijven? De activiteiten in onze kalender worden georganiseerd door verschillende organisaties. Schrijf altijd in bij de organisatie die vermeld staat bij de activiteit! Wacht niet te lang met inschrijven: de plaatsen zijn vaak beperkt.

Zelf iets organiseren? Bekijk ons activiteitenaanbod op www.vormingpluskempen.be, onze website. Daar vind je cursussen, workshops en voordrachten. Een flink aantal daarvan betoelagen we zelfs. Lees meer daarover op onze website www.vormingpluskempen.be of bel 014 41 15 65

Adresgegevens Gegevens die we noteren als je je inschrijft of als je informatie aanvraagt, komen in het adressenbestand van Vormingplus Kempen. Ze worden gebruikt om je op de hoogte te houden van ons programma en je te verwittigen als er iets wijzigt. We kunnen ze ook doorgeven aan anderen die interessante informatie voor je hebben. Als je dat liever niet wil, laat het ons even weten (wet van 8 december 1992 op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer).

Opmaak eindredactie & opmaak: Vormingplus Kempen fotografie: o.a. Bart Van der Moeren, Sarah van den Elsken druk: drukkerijmaes.be verantwoordelijke uitgever: Martine Coppieters, p/a Otterstraat 109, 2300 Turnhout

Vormingplus Kempen | 35

Vormingplus Kempen

vzw is de regionale volkshogeschool voor het Turnhoutse arrondissement. We zetten leerprocessen op in de Kempen.

We ondersteunen daarnaast verenigingen en groepen bij het organiseren van activiteiten, zowel financieel als promotioneel. Die kunnen daarbij putten uit onze uitgebreide databank cursussen, lezingen en workshops.

Het uithangbord van die processen zijn onze projecten. We begeleiden verschillende projecten van verenigin- Wil je op de hoogte blijven van gen, buurten, gemeenten, ... wat we doen? Meestal draaien ze om participatie, interculturaliteit of duurzaamheid.

36 | Vormingplus Kempen

Maak je op onze site abonnee op onze maandelijkse e-zine.

www.vormingpluskempen.be