Xray Machine

X-ray machine โดย ผศ.เพชรากร หาญพานิชย ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

1

วัตถุประสงคการศึกษา 1.เพื่อใหนักศึกษาสามารถบอกถึงชนิด และหนาที่ของเครื่องตรวจดานรังสีวนิ ิจฉัย 2.เพื่อใหนักศึกษาสามารถบอกถึงสวน ประกอบและอุปกรณของเครื่องตรวจ ดานรังสีวนิ ิจฉัย 2

คําถาม

3

1.กระแสไฟฟาที่ใหในประเทศไทยเปนแบบใด? 1. 110 V. , 50 Hz. 2. 220 V. , 50 Hz. 3. 110 V. , 60 Hz. 4. 220 V. , 60 Hz. 4

2.บุคคลในภาพ คนใดคนพบรังสีเอกซ?

1

2

3

4 5

3.ภาพใดคือเครื่อง CT Scan?

1.

2.

3.

4.

6

4.ขอใดไมเปนอุปกรณในการตรวจ ทางดานรังสีวินิจฉัย? 1. Cassette 2. Grid 3. Image Intensifier 4. Probe 7

5.อะไรไมใชสว นประกอบของ หลอดเอกซเรย? 1. Anode 2. Cathode 3. Focusing cup 4. Rectifier 8

ชนิดของเครือ่ งเอกซเรย

9

Wilhelm Conrad Roentgen นักวิทยาศาสตร ชาวเยอรมัน กําลังศึกษารังสีแคโธด เมื่อใชความตางศักยไฟฟาสูงมากๆ เขาพบรังสีประหลาดชนิดหนึง่ ถูกสงออกมาจากหลอดรังสีแคโธด ในวันที่ 8 พย. คศ.1895 ตอมาเขาจึง ไดประกาศการคนพบรังสีประหลาด และเรียกชื่อวา รังสีเอกซ

10

ตอมาไดคนพบวา รังสีเอกซ มีอํานาจทะลุ ทะลวงสูง ไดทดลอง นํามาใชในถายภาพอวัยวะ โดยทดลองถายภาพมือ ของภรรยา Roentgen 11

เครื่องเอกซเรยทวั่ ไป General Radiography หรือ General X-ray

เปนเครื่องที่ใชในการถายภาพอวัยวะ ตามสวนตางๆ ของรางกาย เชน ทรวงอก ปอด ชองทอง กระดูก เปนตน เปนเครื่อง เอกซเรยที่ใชกันอยางแพรหลายทัว่ ไป 12

หลักการ คือ การฉายรังสีผานรางกายผูป วย และมากระทบกับแผนฟลมที่อยูในตลับใส ฟลม (Cassettes) ทําใหเกิดภาพแผงและเมื่อ นําฟลมที่ผานการถายภาพแลวมาผาน ขบวนการลางฟลม จะไดภาพไปใชสําหรับ วินิจฉัยและรักษาโรค

13

Dental X-ray Unit เปนเครื่องเอกซเรยที่ใชในการถายภาพ อวัยวะที่อยูในสวนของชองปาก และฟน

14

เครื่องเอกซเรยฟนชนิดพิเศษที่สามารถ ถายภาพของภาพ กระดูกขากรรไกร ทั้งหมดแสดงอยูบนแผนฟลมเดียวกัน สําหรับใชประกอบการรักษาหรือจัดฟน เรียกวา Panoramic

15

Mobile Unit (Portable X-ray) เปนเครื่องเอกซเรย ที่ตดิ อยูบนลอเลื่อน เคลื่อนที่ได ใชถาย ภาพเอกซเรยอวัยวะ สวนตางๆของรางกายผูปว ย ที่พักตามหอผูปว ย หองผาตัด 16

17

Mammography Unit เปนเครือ่ งเอกซเรยที่ใชพลังงานต่ํา ที่ใชในการถายภาพเตานม เพื่อตรวจหาสิ่งผิดปกติของเตานม

18

Fluoroscopy เปนเครื่องเอกซเรยชนิดพิเศษที่ใชในการ ตรวจการทํางาน การเคลื่อนไหวของอวัยวะ ที่อยูภายในรางกายที่ เชน กระเพาะอาหาร ลําไส มดลูก รังไข หัวใจ หลอดเลือด เปนตน 19

หลักการ คือ การฉายรังสีผานอวัยวะที่ตอ งการตรวจไป กระทบตัวรับรังสีทอี่ ยูต รงขามหลอดเอกซเรย เรียกวา Image Intensifier tube ซึ่งภายในประกอบไปดวยแผน เรืองแสงพวก Phosphor เชน สารแคลเซี่ยมทังสเตท ซิงคแคดเมี่ยมซัลไฟต ขั้วไฟฟา เลนส อุปกรณแปลง รังสีเอกซใหเปนแสงสวางและไฟฟา ทําใหเกิดภาพที่สามารถแสดงผานจอโทรทัศน

20

เครือ่ งตรวจชนิดนี้มีใชงานหลายแบบแตก การกันตามประสิทธิภาพและลักษณะการใช งาน จึงทําใหมีชื่อเรียกแตกตางกันออกไป เชน Fluoroscopy C- arm or U- arm Digital Fluoroscopy (DF) Digital Subtraction Imaging (DSI) Digital Subtraction Angiography (DSA) 21

ขอดี 1.สามารถมองเห็นภาพการตรวจของ อวัยวะที่สนใจไดทนั ทีผานจอโทรทัศน 2.สามารถบันทึกขอมูลภาพไดหลายวิธี

22

ขอเสีย 1.ผูทําการตรวจหรือผูชวยเหลือตองใส เสื้อตะกั่วปองกันรังสี ขณะทําการตรวจ 2.ปริมาณรังสีและระยะเวลา ที่ใชในการ ตรวจสูงและนาน

23

Computed Tomography ที่นิยมเรียกกันวา CT Scan เปนการนําหลักการ ของ Tomography มาใชรวมกับระบบ คอมพิวเตอร

24

หลักการ คือ การฉายรังสีผานอวัยวะที่ตองการ ตรวจและมากระทบหัววัดรังสีที่ เรียกวา Detector ที่ อยูตรงกันขามกับหลอดเอกซเรย เพื่อแปลงปริมาณรังสีที่ผานมาเปนสัญญาณไฟฟา จากนั้นจะมีการแปลงสัญญาณไฟฟา เปนสัญญาณ คอมพิวเตอรดวย Analog Digital Converter (ADC) เขาระบบคอมพิวเตอร เพื่อคํานวณและสรางเปน ภาพตัดขวางของอวัยวะออกมา 25

Computed Tomography

26

Digital Radiography เปนการถายภาพดวยเครือ่ งเอกซเรยรวมกับ ระบบการบันทึกขอมูลภาพดวยคอมพิวเตอร โดยการใช Solid stage เปนตัวรับขอมูลและสง เขาระบบคอมพิวเตอรเพื่อสรางภาพสําหรับการ วินิจฉัยคลายภาพเอกซเรยทั่วไป แตเปนภาพ แสดงในลักษณะดิจิตอล 27

Computer Radiography เปนการใชเครื่องเอกซเรยรวมกับ Cassette ทีม่ ีผลึกเรืองแสงอยู เมือ่ นําไป ผานเครื่องอานความรอน จะนําพลังงาน ที่สะสมไดไปแปลผลเปนสัญญาณ และ แสดงภาพสําหรับการวินิจฉัย 28

Computed radiography

29

30

ขอดี 1.สามารถสงขอมูลเขาระบบ คอมพิวเตอรงายและสงไปที่ตางๆงาย 2.สามารถแกไขภาพทีไ่ มไดคุณภาพ ใหเปลี่ยนเปนมีคุณภาพไดงาย 3.ประหยัดฟลม 31

ขอเสีย 1.ตนทุนวัสดุทใี่ ชมีราคาสูง 2.ตองใชอุปกรณดวยความ ระมัดระวังสูง 32