Wiki's Met Wikispaces

Moderne Communicatievormen: Wiki’s in Talenonderwijs Geert Bonamie Vakgroep Engels – Universiteit Gent

08

Inhoud INLEIDING

1.

1

INHOUD VAN HET PROGRAMMA DOELSTELLINGEN STRUCTUUR ONDERSTEUNING

1 1 2 2

OVER WIKI’S

3

1.1. 1.2. 1.3.

WAT IS EEN WIKI? VOOR– EN NADELEN SOORTEN WIKI’S WIKI’S – 1 PAGINA WIKI’S – VOLLEDIGE WEBSITE MET GRATIS HOSTINGFORMULES 1.4. WIKI’S IN EDUCATIEVE CONTEXT ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS HOGER ONDERWIJS – UNIVERSITEIT EEN PAAR VOORBEELDEN 1.5. TIPS VOOR GOED GEBRUIK VROEGE BESLISSINGEN COMMUNICATIE OUDERS PAGINANAAM GEBRUIK GEDRAGSCODE MISBRUIK & VANDALISME SPELLING & TAAL AUTEURSRECHT EERSTE GEBRUIK HANDLEIDING & HOW TO’S FAQ

3 3 5 5 5 6 6 7 8 9 9 9 9 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12

2.

PRAKTISCH: AAN DE SLAG MET WIKISPACES

13

2.1. 2.2. 2.3.

EEN ACCOUNT AANMAKEN BIJKOMENDE WIKI’S AANMAKEN INSTELLINGEN PAGINA’S BESTANDEN SJABLONEN TAGS LEDEN PERMISSIONS UITNODIGINGEN LOOK & FEEL

13 14 15 15 16 16 17 19 19 20 22

SUBSCRIPTION WIKI-INFO DOMAIN NAME DELETE WIKI NOTIFICATIONS WIKI STATISTICS SPACE USAGE BADGES WEB FOLDERS (WEBDAV) IMPORT BLOG POST EXPORT 2.4. PAGINA’S EEN PAGINA AANMAKEN EEN PAGINA BEWERKEN LINKS INVOEGEN AFBEELDINGEN INVOEGEN AFBEELDINGEN EN BESTANDEN HERNOEMEN OF VERWIJDEREN BESTANDEN INTEGREREN IN WIKIPAGINA’S WIDGETS INVOEGEN PAGINABEHEER PAGINAGESCHIEDENIS PAGINA'S TERUGZETTEN TAGS GEBRUIKEN 2.5. HET NAVIGATIEMENU EEN EENVOUDIG MENU WIJZIGEN GOOD PRACTICE: MENU’S MET WIKITEXT 2.6. INHOUD KOPIËREN VAN OP MEESTERHIJBEGINTWEER.WIKISPACES.COM 2.7. GEBRUIKERS GEBRUIKERS AANMAKEN GEBRUIKERS IN BULK AANMAKEN PRIVILEGES TOEKENNEN

24 24 25 26 27 27 28 29 29 29 30 31 31 33 33 34 35 35 36 36 36 36 37 37 38 39 40 41 41 41 41

3.

42

3.1.

IMPLEMENTATIESCENARIO’S IN TALENONDERWIJS

VOORBEREIDINGSFASE WIKI AANMAKEN NAVIGATIEMENU OPSTELLEN PAGINA ASSIGNMENTS OPSTELLEN PAGINA WHO'S WHO OPSTELLEN PAGINA SANDBOX OPSTELLEN SJABLOON PROFIELPAGINA AANMAKEN 3.2. ACTIVITEIT 1: PROFIELPAGINA’S AANMAKEN VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA WHO'S WHO AANPASSEN. OPDRACHT LEERLING: ADD YOUR NAME TO THE LIST ON WHO'S WHO AND LINK IT TO YOUR PERSONAL PROFILE PAGE. 3.3. ACTIVITEIT 2: WRITING SKILLS – BOOK REVIEW (SINGLE AUTHOR) VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON BOOK REVIEW AANMAKEN VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 2:DE PAGINA WRITING ASSIGNMENT 1 AANMAKEN & AANPASSEN OPDRACHT LEERLING: ADD YOUR NAME & REVIEW TO THE LIST ON WRITING ASSIGNMENT 1 3.4. ACTIVITEIT 3: WRITING SKILLS – SHORT ARTICLE (COLLABORATIVE WRITING) + DISCUSSION VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON WRITINGARTICLE AANMAKEN

42 42 42 43 43 44 44 46 46 46 48 48 48 48 49 49

VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA WRITING ASSIGNMENT 2 AANPASSEN OPDRACHT LEERLING: WRITE A SHORT TEXT ON ANY ASPECT OF ENGLISH / WELSH / SCOTTISH / IRISH CULTURE. OPDRACHT LEERLING: FOLLOW–UP ACTIVITY 3.5. ACTIVITEIT 4: PORTFOLIO BIJHOUDEN VOORBEREIDING LEERKRACHT: SJABLOON PORTFOLIO AANMAKEN OPDRACHT LEERLING: SELF–REFLECTION IN A PORTFOLIO 3.6. ACTIVITEIT 5: ORAL SKILLS – PRESENTATION VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON PRESENTATION AANMAKEN VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA PRESENTATIONS AANPASSEN OPDRACHT LEERLING: PRESENTATION GREAT BRITAIN IN MODERN FILM 3.7. OPTIONEEL: ROLLEN TOEKENNEN

49 49 50 50 50 51 51 51 51 52

4.

53

APPENDIX

4.1.

WIKITEXT: WIKISYNTAXIS IN WIKISPACES TEKSTOPMAAK LINKS, AFBEELDINGEN EN BESTANDEN ANDERE OPMAAK WIKITEXT VERHINDEREN

Conventies in dit document: In deze tekst zijn kleine kapitalen gebruikt bij de volgende gevallen:   

om extensies van bestanden aan te duiden, bijv. ZIP–formaat. knoppen die u dient aan te klikken, of menu-items, bijv. File > OPSLAAN ALS toetsencombinaties, bijv. een document kunt u ook openen via CTRL–O

49

53 53 53 54 54

Inleiding

Web 2.0 bevat heel wat interessante mogelijkheden om de taallessen Engels te verrijken: collaborative software zoals blogs en wiki’s, al dan niet gekoppeld aan audio–, foto– en video– omgevingen, stelt studenten in staat om peer teaching & reviewing op een vrij eenvoudige manier in de praktijk om te zetten. Sommige blogs en wiki’s kun je immers gratis in een paar minuten tijd opzetten. Dat daarbij de klemtoon niet eens hoeft te liggen op schrijfoefeningen en schrijfvaardigheid, maar dat ook luister– en zelfs spreekvaardigheid kan worden geoefend, maakt het alleen maar des te interessanter en boeiender. Inhoud van het programma Deze serie nascholingen is er specifiek op gericht om verschillende communicatiekanalen te integreren in het taalonderwijs. De klemtoon ligt echter om verschillende redenen hoofdzakelijk op de wiki: die beschikt immers over een ingebouwd discussieforum, waardoor een “extern” discussieplatform vaak overbodig wordt. Verder zijn er vanuit technisch standpunt veel meer mogelijkheden bij een wiki dan bijvoorbeeld bij een blog. Misschien wel de belangrijkste reden waarom vooral de wiki wordt belicht is omdat die vanuit pedagogisch standpunt nu eenmaal veruit te prefereren valt boven de andere, meer egogecentreerde kanalen. In deze nascholingen wordt een wiki opgezet ter ondersteuning van schrijfvaardigheid in de lessen Engels. We beginnen de serie nascholingen met een concrete duiding en plaatsing van het onderwerp: wat is een wiki precies? Zijn er verschillende soorten wiki’s, en zo ja, wat zijn de onderlinge verschillen? Eens het specifieke karakter van een wiki duidelijk is uitgelegd, staan we stil bij praktische implementatiescenario’s: hoe kun je de wiki in je lessen integreren zodat het ook voor de meer timide leerlingen geleidelijk aan een vertrouwde omgeving wordt? Daarna wordt alles in de praktijk omgezet: we zetten helemaal gratis een eigen wiki op en bouwen die vervolgens uit zodat het optimaal is uitgerust om de lessen schrijfvaardigheid maximaal te ondersteunen. Daarbij worden zoveel mogelijk verschillende aspecten van de wiki verkend en toegelicht: management van pagina’s, menu’s & users, wiki syntaxis, grafische vormgeving, import van blogs, werken met downloadbare files, enz. Doelstellingen  De deelnemers vertrouwd maken met de specificiteit van wiki’s  De deelnemers zijn in staat zelf een wiki aan te maken voor hun leerlingen.  De deelnemers zijn op de hoogte van pedagogisch verantwoorde strategieën om wiki’s te integreren in taalonderwijs

1

G. Bonamie

Inleiding

Oktober 2008

Structuur De structuur van deze handleiding is drieledig: Deel 1 (Over Wiki’s) is het theoretisch deel, zo u wil, waarin uitgelegd wordt wat een wiki nu precies is, hoe alles eigenlijk in z’n werk gaat en wat de voor– en nadelen zijn wanneer u wiki’s integreert in uw lespraktijk. Daarna wordt een aantal scenario’s aangehaald van hoe wiki’s in verschillende educatieve contexten kunnen werken en krijgt u wat algemene tips mee om onvoorziene omstandigheden te vermijden. Deel 2 ("Praktisch: aan de slag met Wikispaces") laat de theorie voor wat het is en gaat, zoals de titel aangeeft, de praktische toer op. In dit hoofdstuk wordt stapsgewijs een wiki aangemaakt en worden alle aspecten van de wiki onder de loep genomen: hoe nodigt u gebruikers uit? Hoe past u het uitzicht aan? Hoe kunt u pagina’s toevoegen? Het zijn stuk voor stuk heel praktische vragen die in technisch opzicht een antwoord krijgen, los van de educatieve context waarin de wiki zal worden gebruikt. Deel 3 (Implementatiescenario’s) borduurt verder op deel 2 en verzamelt een aantal lesactiviteiten waarbij de wiki kan worden ingeschakeld. Deze activiteiten zijn aanvankelijk zeer laagdrempelig om zowel de minder behendige als de meer timide leerlingen vertrouwd te maken met de omgeving. Ondersteuning Deze handleiding heeft ook twee virtuele componenten: http://meneerdeuil.wikispaces.com is de leerkrachtenruimte, zeg maar. Deze wiki is publiek, wat wil zeggen dat u als leerkracht van harte uitgenodigd bent om deze site te verrijken: laat ons weten hoe u wiki's gebruikt hebt in uw les en hoe de ervaring is meegevallen. Het is nodeloos te zeggen dat deze zelfreflectie heel leerrijk kan zijn voor zowel uzelf, als uw collega's. Hoe deze site uitgroeit, hangt grotendeels van u af. Schrijf u snel in! Is meneerdeuil de reflectieruimte over wiki's, dan bevat http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com meer praktische voorbeelduitwerkingen van wiki–activiteiten voor het vak Engels; hier vindt u trouwens de verschillende activiteiten uit deel 3 van deze handleiding. Als een activiteit niet duidelijk genoeg is, dan kunt u zonder probleem online de uitwerking bekijken. Klik telkens op EDIT THIS PAGE om te zien hoe de pagina tot stand is gekomen.

2

1. Over wiki’s

1.1.

Wat is een wiki?

Een wiki houdt zowat het midden tussen een tekstdocument en een website. In zijn simpelste vorm kan een wiki gelezen worden zoals elke andere website, maar de echte kracht schuilt in het feit dat gebruikers en gebruikersgroepen kunnen samenwerken om de inhoud van de wiki aan te passen zonder dat ze geavanceerde webeditors nodig hebben: een eenvoudige webbrowser volstaat. Op elke pagina van de wiki vind je een “edit”-knop waarmee de inhoud van de pagina kan worden aangepast. Let wel, afhankelijk van lokale wiki-instellingen kan het gebeuren dat enkel geregistreerde gebruikers pagina’s kunnen wijzigen. De meeste wiki’s zijn echter publiek -denk maar aan de Wikipedia. Iedereen kan dus in principe alles aanpassen, en daarin verschilt een wiki fundamenteel van een meer conventionele website, waar alles in handen ligt van de webmaster. Alle pagina’s en alle bewerkingen worden overigens bewaard in de database. Op elke pagina kun je de voorgeschiedenis ervan opvragen. Mocht dat om een of andere reden gewenst zijn, dan kan de inhoud van een vorige versie heel gemakkelijk worden teruggezet. Wiki’s maken gebruik van een vereenvoudigde HTML die in veel gevallen met een WYSIWYG-editor kan worden ingevoerd en dat is best wel handig: de knoppen, die ook in allerhande tekstverwerkers opduiken, herken je meteen en dat maakt het vormgeven van de tekst heel wat gemakkelijker. Laat je de editor voor wat het is, en wil je liever met de teksteditor aan de slag, dan zul je merken dat de codes om bijvoorbeeld genummerde lijsten aan te maken, of links in te voegen ook heel makkelijk te gebruiken vallen –toch alleszins heel wat gemakkelijker dan hun HTML–broers (voor de specifieke codes in wikitext zie Appendix A, "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53). Elke pagina biedt doorgaans via drie tabbladen de mogelijkheden om de inhoud van de pagina te editeren, om te discussiëren over de inhoud, en om de voorgeschiedenis van de pagina te bekijken. Sommige wiki’s bieden je ook de mogelijkheid om via RSS en/of Atom op de hoogte gebracht te worden van wijzigingen. 1.2.

Voor– en nadelen

Als je een wiki gaat vergelijken met een conventionele website, dan zijn er toch een paar fundamentele verschillen, waarvan we er hier een paar opsommen. Een gewaarschuwd man ... Wiki’s hebben een heel OPEN STRUCTUUR: iedereen kan alles aanpassen, wat ook wil zeggen dat iedereen de boel kan beginnen saboteren, en jammer genoeg is dat iets wat elke wiki wel eens zal overkomen, maar door de band gezien valt dat eigenlijk best wel mee. Een wiki kun je in dat opzicht vergelijken met een huis dat je verlaat zonder de deur op slot te doen, waarbij je weet dat alle buren een oogje in het zeil houden. Die sociale controle die uitgaat van de wikigemeenschap wordt ook wel aangeduid met de term soft security. Daarnaast zijn er nog bijkomende mogelijkheden: je kunt je wiki “beveiligen” door met een systeem van geregistreerde gebruikers te werken, en als het nog strikter

3

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

moet worden ingesteld, dan kan een firewall (hard security) een oplossing bieden. Sommige wiki’s bewaren trouwens bij elke wijziging ook het ip-nummer van waarop de wijzing is doorgevoerd. Een ander frequent genoemd nadeel van wiki’s is dat er een gebrek aan bovenliggende structuur en organisatie is, hetgeen een chaotische indruk kan geven. De overgrote meerderheid van websites bieden de gebruiker immers allerhande leidraden aan: menu’s, sitemaps, broodkruimels, ... om duidelijk te maken waar ergens in de websitestructuur hij of zij zich bevindt. Wiki’s zijn in dat opzicht enigszins anders -de zoekbox is dan ook een essentieel onderdeel, vooral bij heel grote wiki’s zoals wikipedia. Wiki’s zijn verder heel herkenbaar -voor de goede verstaander: het zijn niet meteen pareltjes waarmee je een schoonheidswedstrijd wint. Sommige wiki’s echter bieden de mogelijkheid, al dan niet tegen betaling, om de look & feel naar eigen inzicht aan te passen: de ene biedt sjablonen aan, bij de andere kun je rechtstreeks de css (cascading style sheets) bewerken. Hoewel het oog ook wat wil, toch staat of valt het succes van een wiki hier niet mee. Vanaf het moment dat je beseft welke immense mogelijkheden een wiki biedt, neem je het wat vervelende uitzicht er makkelijk bij. Een laatste nadeel waar je je best op voorhand van bewust bent, is dat een wiki in logistiek opzicht een vervelende onderneming kan zijn, om maar niet te zeggen een kleine nachtmerrie. Als het echt belangrijk is dat je als leerkracht een goed en duidelijk beeld wil krijgen van wie wat heeft gedaan, dan kun je op voorhand best eens samenzitten met de informaticus van de school. Laten we de voordelen van een wiki eens op een rijtje zetten. Eerst en vooral is het zeer laagdrempelig en kan iedereen zonder voorkennis in de onderneming betrokken worden. Je hebt helemaal geen technische bagage nodig om bijdragen in de wiki te kunnen publiceren -als je een tikmachine kunt bedienen, dan is dat in principe al genoeg. In dat opzicht is een wiki zeer democratisch en zeer eerlijk. In elke groep zitten altijd een paar mensen voor wie elke computergerelateerde activiteit allemaal wat te technisch is. Het is net die groep, die zich nooit aangesproken voelt, die je met een wiki snel kunt bereiken: er is geen gedoe meer met pagina’s uploaden naar een FTP-server, waardoor ook absolute beginners, net zo goed als de computerfreaks van de klas, teksten kunnen publiceren op een website. Straffer nog, elke gebruiker is in principe webmaster, wat de betrokkenheid bij het wikiproject alleen maar verhoogt: elk voelt immers aan dat het een beetje “zijn” of “haar” wiki is. Een wiki geeft haar gebruikers immers een pak méér mogelijkheden dan een traditionele website, waar een bezoeker hoogstens een reactie bij een artikel of iets dergelijks kan posten. Bij een wiki levert diezelfde bezoeker zélf de inhoud. Naast het voordeel van de empowered users, is er ook het enorme gemak dat alle informatie meteen in de meest recente versie online beschikbaar is. Dat maakt de wiki tot een heel soepel communicatiekanaal, waardoor het ook heel erg populair is in de bedrijfswereld, al zal in die sector het prijskaartje (in veel gevallen gratis) ook voor een heel stuk meespelen. Wiki’s zijn dus goedkoop en gemakkelijk voor de eindgebruiker, maar ook voor de administrator is er bijzonder weinig technische bagage vereist om een wiki op poten te zetten: in vijf minuten tijd kun je op een site als Wikispaces je eigen wiki online hebben, klaar om te beginnen, en die schatting is helemaal niet overdreven. Aan back-ups hoef je niet eens te denken, want die worden allemaal automatisch in de database bewaard. Een laatste en zeer belangrijk element dat we in dit overzicht willen vermelden, is dat wiki’s uitstekende omgevingen zijn voor integrative language testing ('grotere' toetsopdrachten zoals het schrijven van briefen, of het samenvatten van verhaalinhoud). In pedagogisch opzicht zijn deze activiteiten rijker dan discrete point testing, dat meer slaat op Hot Potatoes–achtige toetsvormen zoals invuloefeningen waarbij een ontbrekend woord in een geïsoleerde zin dient te worden ingevuld. Of u wiki's gebruikt als kladblok bij een groespwerk, als cursuswebsite, als syllabus, als projectontwikkeling (met peer review), als portfoliosysteem of dataverzameling, als documentatieoverzicht, als presentatiemiddel (met mogelijkheid tot reacties), u zult ongetwijfeld ervaren dat de variabiliteit van het systeem onmiskenbare voordelen heeft.

4

1.3.

Soorten wiki’s

Het kan nooit kwaad om vooraf te polsen bij directie, collega’s en studenten om een duidelijk zicht te hebben op de verschillende desiderata: aan welke eisen moet de wiki voldoen? Hoewel elke school, en zelfs elke klas anders is, toch zijn er een paar belangrijke, zeg maar universele criteria voor educatieve omgevingen:  Gebruiksgemak Een goede wiki moet kunnen worden aangeleerd in een paar minuten, zelfs voor diegenen die weinig voeling hebben met computers. Dit geldt voor zowel leerkrachten als leerlingen!  Uitzicht Het is zeer waarschijnlijk dat je de wiki zult willen personaliseren met de kleuren en logo’s van de school. Zorg ervoor dat je op voorhand weet of dit mogelijk is met de wiki die je voor ogen hebt.  Prijs Er zijn heel wat gratis wiki’s te verkrijgen, maar die worden meestal met reclameadvertenties geleverd. Wil je daar liever van af, dan is het best mogelijk -zeg maar, zeer waarschijnlijk- dat je daar een (kleine) som geld voor betaalt. Daarnaast werken veel wiki’s met verschillende types abonnementen die de eindgebruiker of de administratie meer dan wel minder mogelijkheden geeft (webspace, upload, back-ups, personaliseringsmogelijkheden, SSL beveiliging, eigen domeinnaam, ...) Wikispaces biedt leerkrachten van lager en secundair onderwijs de mogelijkheid om een gratis reclamevrije wiki te creëren (waarvoor je normaal gezien $5 betaalt). Lees meer.  Beveiliging Kijk op voorhand of de wiki die je wil implementeren je toestaat om pagina’s te vergrendelen. Bij wiki’s in schoolomgevingen is het sowieso wenselijk dat niet alles door de studenten kan worden aangepast. Zorg er ook voor dat je weet of het mogelijk is de wiki op private view in te stellen zodat niet iedereen in het hart van de wiki kan kijken. Ook de mogelijkheid om de aanpasbaarheid van de wikipagina’s te beperken tot enkel de eigen studenten (i.p.v. het grote publiek) zal ongetwijfeld meespelen in je beslissing. Hieronder vind je een summiere lijst met een aantal veelgebruikte wiki’s. Wil je een volledig overzicht, ga dan naar WikiMatrix, waar je ook onderling verschillende wiki’s met elkaar kunt laten vergelijken. De site biedt ook een wizard die je helpt om te beslissen welke wiki best geschikt is voor jouw doeleinden. Wiki’s – 1 pagina JotSpot Live – Writeboard – Writely – RallyPoint – Zoho Writer – StikiPad Wiki’s – volledige website met gratis hostingformules  Wikispaces  @wiki een mooie wiki met een paar leuke plugins: zoekmodules, nieuwsmodules, rss, commentaar, blogsearch, ... stel je niet in via de sitewide instellingen, maar voeg je wel razendsnel toe met behulp van plugin-links: voeg je in het menu bijvoorbeeld @@search()@@ toe, dan wordt daar en dan meteen een zoekbox geplaatst. Leuk, maar vergeleken met andere wiki’s die standaard een zoekbox leveren, kost dit toch extra moeite. Ontwikkeld in Azië, wat aan het Engels van de handleiding duidelijk te merken valt.  Helping Students Education 501©(3)

5

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

 Wetpaint een wiki die standaard goed is uitgerust als groupware: onboard worden sjablonen meegeleverd voor fotopagina’s, maandelijkse of wekelijkse kalenders, agenda’s, ...  PBwiki Komt out of the box zonder reclamebanners, wat visueel altijd aangenamer is. Is verder uitgerust met een drietal sjablonen (course syllabus, classroom & group project). Het menu bevindt zicht rechts en kan elke user persoonlijk instellen -handig!  SeedWiki Ook hier geen reclamebanners in de gratis versie. Kan worden verfijnd met behulp van een aantal widgets: addcomment, calender, cloud, visitorcounter, ... 1.4.

Wiki’s in educatieve context

Vooraleer je begint met het aanmaken van de wiki is het aangewezen eens stil te staan bij de volgende vragen: wat zal er worden aangeboden op de wiki? Wie zal instaan voor welk onderdeel? Wat hoop je te bereiken met de wiki? Wanneer kan dit project als geslaagd beschouwd worden? Deze lijst geeft een paar voorbeelden hoe je wiki's kunt gebruiken in een school:  de wiki als organisatorisch en intellectueel epicentrum van de klas: verzamelplaats van opdrachten, cursusmateriaal, projecten, buiten- of naschoolse activiteiten, verslagen van klasuitstappen en/of –reizen  woordenschatlijsten: dit wordt gedurende het hele jaar uitgebouwd door de studenten zelf;  cursusevaluaties  allerhande faq-lijsten Algemeen  een gemakkelijke manier om simpele websites aan te maken Telkens wanneer studenten gevraagd wordt een website te creëren als onderdeel van een project zijn ze afhankelijk van de meer technisch onderlegde groepsleden. De werklast en -druk om de website in orde te krijgen komt dan ook steevast op de schouders te liggen van diegenen die met webdesign vertrouwd zijn. Met een wiki heb je dit probleem niet langer, omdat iedereen heel gemakkelijk pagina’s kan toevoegen, wijzigen en structureren. Omdat de technische beslommeringen minder tijd innemen, waardoor meer aandacht kan gaan naar de inhoud. Omdat steeds meer organisaties, bedrijven en scholen gebruik maken van wiki’s, is een zekere vertrouwdheid ermee ontegensprekelijk een voordeel.  als kladblok bij brainstorming Wikipagina’s zijn fantastisch als gedeelde digitale kladblok, van waaruit naar verschillende initiatieven kan worden doorgelinkt. Op die manier kunnen ze telkens gebruikt worden wanneer groepen moeten samenwerken, of dit nu is bij de voorbereiding van een vergadering of bij de verdeling van de taken in een groepswerk.  organisatie van allerhande gebeurtenissen: congressen, klasuitstappen of -reizen (1-3) Inhoudelijk is er uiteraard geen beperking aan de onderwerpen die op een wiki behandeld: het kan een omkaderende website zijn voor de jaarlijkse klasuitstap, waar plaats is voor foto’s, toeristische informatie en reacties of anekdotes; een enthousiaste leerkracht kan een wiki aanleggen als database met clichés in de hedendaagse literatuur of film (zie ook TV Tropes); bij de organisatie van een studiedag kan een wiki de online companion zijn die gaandeweg opgevuld wordt, ... De lijst is uiteraard eindeloos.

6

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

Secundair onderwijs  (voorbereiding van) individuele taken, al dan niet met peer review & peer editing Een wiki maakt het gemakkelijk voor scholieren om teksten te schrijven, te editeren en te publiceren als onderdeel van een taak. Elke scholier kan bijvoorbeeld zijn of haar eigen pagina krijgen op de wiki waar hij/zij haar onderzoek voorbereidt en uiteindelijk ook publiceert. Via de discussiemogelijkheid kunnen de leerkracht en/of medeleerlingen bijsturen waar nodig, of suggesties voor verdere ontwikkeling naar voren schuiven. Dankzij de geschiedenis die bij elke pagina voor handen is, heeft de leerkracht ook een mooi zicht op de vooruitgang van de scholier.  (voorbereiding van) groepstaken, al dan niet met peer review & peer editing Groepswerken vragen heel wat organisatie, niet in het minst in logistiek opzicht. Heel vaak begint het in klas, en werkt elk op z’n eentje thuis verder en is email of chat het meest gebruikte communicatiekanaal om bijdragen aan elkaar door te spelen. Commentaar geven op elkaars werk gebeurt vaak niet systematisch: soms worden de opmerkingen doorgemaild, dan weer worden ze via messenger of andere chatkanalen doorgespeeld, nog andere scholieren zullen zich de moeite getroosten hun commentaar als opmerkingen in het Worddocument te integreren om die versie dan terug naar iedereen rond te sturen, ... Duizend-en-één manieren die het eigenlijk vooral een nachtmerrie maken voor elke scholier om alle commentaar op zijn of haar eigen bijdrage te verzamelen. En dan hebben we het niet eens over het gigantische tijdverlies dat er is doordat alle groepsleden op één bepaalde bijdrage telkenmale dezelfde commentaar geven, of dezelfde passage verbeteren, elk op zijn of haar eigen manier. Een wiki biedt daarom een zeer interessant alternatief: elke groep kan zijn eigen ruimte op de wiki krijgen, zodat alles netjes gecentraliseerd wordt. Verbeteringen kunnen rechtstreeks in de tekst ingevoerd worden zodat het groepswerk te allen tijde de meest recente inhoud bevat. Via de discussiemogelijkheid kunnen alle groepsleden of de leerkracht richtlijnen geven, inhoudelijke stukken becommentariëren of kunnen ze suggesties voor verdere uitwerking leveren. Voor de leerkracht blijft het perfect mogelijk alles op te volgen. Dankzij de geschiedenis die bij elke pagina voor handen is, heeft hij/zij ook een mooi zicht op de vooruitgang van de scholier.  presentaties Steeds meer studenten gebruiken een wiki-website om een presentatie te houden. Ten opzichte van traditionele presentatiesoftware biedt een wiki het voordeel dat het altijd up to date is. Is het nodig om op het allerlaatste de inhoud aan te passen, dan hoef je niet meer de hele presentatie te herwerken: pas gewoon de wikipagina aan, en klaar is kees. What blogs, wikis, and Soylent Green have in common is een voorbeeld van een dergelijke wikipresentatie. Op deze pagina vind je er nog een pak meer.  reflectieplatform Wiki’s kunnen uiteraard ook gebruikt worden om te polsen naar meningen en ideeën over bepaalde cursusinhouden.  online dagboek Studenten opdragen een online dagboek bij te houden kan, vooral in het vreemdetalenonderwijs, een heel interessante en leerrijke opdracht zijn. Dagboek hoeft in dat opzicht overigens niet letterlijk genomen te worden: over de publicatiefrequentie maakt de leerkracht best afspraken met de leerlingen zelf. Vooral de mogelijkheid om in Wikispaces een blog te importeren is in dit opzicht heel handig.  oefenen van schrijfvaardigheid Vooral in het taalonderwijs is het natuurlijk heel interessant voor een docent om wiki’s in te schakelen bij schrijfoefeningen, vooral als je de studenten stimuleert om elkaars werk te lezen en becommentariëren. De organisatie hiervan kun je heel soepel instellen: hoewel een wiki zich uitstekend leent voor collaborative writing, toch zijn ook individuele schrijfopdrachten mogelijk: zo kun je bijvoorbeeld elke student(e) bijvoorbeeld zijn/haar eigen pagina geven waarop alle schrijfoefeningen worden gepubliceerd, ofwel geeft u elke schrijfoefening een eigen pagina, waarop dan alle studenten vermeld worden. Doorklikken op de naam brengt je dan naar de schrijfoefening van de desbetreffende student(e). Bij verhandelingen kun je de studenten opdragen bepaalde concepten aanklikbaar te maken die ze

7

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

niet kunnen behandelen in de eigen tekst, maar wel graag uitgewerkt zouden willen zien. De volgende generatie krijgt op die manier ook meteen een mooie aanzet om de wiki verder uit te bouwen. The Collaborative Writing Project is een voorbeeld van hoe een wiki de docent in staat stelt om content based language teaching heel gemakkelijk in de praktijk om te zetten. Op Teaching Wiki kun je lezen waarom wiki’s heel gepast zijn voor schrijfactiviteiten: de klemtoon ligt op de tekst i.p.v. op de software; het stimuleert close reading en herwerking van materiaal en beklemtoont bijgevolg meer het schrijven als proces i.p.v. schrijven als eindproduct. Hoger onderwijs – Universiteit Eerst en vooral zijn alle toepassingen zoals ze beschreven werden in het bovenstaande stuk natuurlijk ook mogelijk in het hoger onderwijs. Daarnaast zijn er nog een aantal bijkomende mogelijkheden:  ruimte om te discussiëren of samen te werken Er is helemaal niets dat u ervan weerhoudt om wiki’s enkel te gebruiken als discussiefora. Vooral voor die instanties die geen eigen leeromgeving met een discussiefora hebben kan een wiki een gemakkelijke uitweg bieden. De concrete organisatie van de fora hebt u als administrator volledig onder controle: volledig open of enkel toegankelijk voor studenten met een login & paswoord.  researchplaats voor eind- of tussentijdse verhandelingen Voor studenten kan het bijzonder handig zijn om alle nuttige informatie over een bepaald onderwerp te verzamelen in een wiki: de data wordt automatisch geback-upped, waardoor zelfs een computercrash of een kapotte memorystick of harde schijf geen ramp hoeft te zijn. De promotor of docent kan te allen tijde bijsturen waar nodig.  verzamelplaats van data Omdat de editeermogelijkheden zo ruim en gemakkelijk zijn kan een wiki zeer nuttig zijn om data te verzamelen. De wiki die hiervoor het best is uitgerust is JotSpot, dat standaard een data collection tool aan boord heeft. JotSpot is momenteel overgenomen door Google, en is daardoor tijdelijk onbeschikbaar.  aanmaken van een knowledge base rond een studieobject Wiki’s worden heel vaak gebruikt als knowledge base: een verzamelplaats waar alle informatie over een onderwerp wordt verzameld: literaire stijlperiodes, schrijvers, medische ontwikkelingen, technische handleidingen voor computers, overzichten van sociologische leertheorieën, ... het lijstje is uiteraard eindeloos. Een knowledge base is per definitie heel encyclopedisch.  organisatie congressen - themadagen Voor congressen en studiedagen is een actuele website zonder meer een must. Een wiki biedt in dit opzicht heel wat voordelen: de sprekers kunnen zelf hun abstracts online zetten, hetgeen de werklast bij de organisatie vermindert; per lezing zijn er via de discussiefora mogelijkheden om feedback vanuit de zaal te publiceren; een fotopagina met sfeerbeelden is in een paar muisklikken aangemaakt, ... Misschien nog het belangrijkste van allemaal is dat een wikisite altijd de meest actuele info zal bevatten: wordt een avondactiviteit verschoven naar een andere datum, dan hoeft u slechts de wiki aan te passen en that’s it -geen gedoe met foute brochures waarvoor allerhande addenda moeten worden afgedrukt.

8

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

Een paar voorbeelden        

1.5.

The Collaborative Writing Project English 15 Rhetoric and Composition The Social Software and Computing Wiki Weblogs and Wikis Case Western Reserve University http://wiki.case.edu UIUC http://wik.ed.uiuc.edu Washington State University http://wiki.wsu.edu Eckerd College http://academics.eckerd.edu/facultywiki

Tips voor goed gebruik

Vroege beslissingen Sommige beslissingen neem je best voor je daadwerkelijk aan de wiki begint:  Hoe ga je de wiki gebruiken? Wat is het doel dat je hoopt te bereiken? Gebruik je de wiki als organisatorisch hulpmiddel, of wil je ook inhoudelijke materie behandelen?  Hoe ga je de werking uiteenzetten aan collega’s - leerlingen - ouders?  Wie krijgt toegang tot welk deel van de wiki? Welke delen zijn publiek opengesteld en welke voor members only? Wie zal zich kunnen inschrijven in de wiki: enkel de eigen studenten, ouders, gasten op uitnodiging, of iedereen?  Hoe worden de inschrijvingen gereguleerd? Zijn alle inschrijvingen individueel, of wordt gewerkt met subgroepen? Is er per klas ook een rol weggelegd voor een klasvertegenwoordiger? Zo ja, krijgt die meer permissies toegewezen?  Welke wiki-inhoud wordt afgesloten zodat bewerkingen erop niet mogelijk zijn?  Wie neemt de rol van eye in the sky op zich? Wie houdt toezicht op het nettiquettegehalte van de wiki?  Wie zal welke permissies krijgen? Welk soort lid krijgt bijvoorbeeld de mogelijkheid om aanpassingen teniet te doen?  Hoe worden de loginnamen geregulaliseerd?  Qua inhoud: Welke teksten/foto’s/bestanden kunnen wél en welke niet? Zorg op voorhand voor een gedragscode.  Bespreek op voorhand de mogelijkheden met de IT-verantwoordelijke van je school om een degelijk zicht te hebben op de reële mogelijkheden. Heb je wat klaarheid in deze materie gebracht, dan garandeert dat natuurlijk geen succes, maar het voorkomt wél dat je tijdens de eerste weken om de haverklap moet veranderen van regels en organisatie. Zo’n stabiele indruk creëert geloofwaardigheid, en dat is heel wat. Communicatie Als de onderliggende organisatie en visie vastligt, dan kun je beginnen. Vooral tijdens de eerste weken is zeer belangrijk dat u goed communiceert met uw studenten over het gebruik ervan. Hoewel wiki’s heel anders zijn dan andere technologieën die in educatieve contexten worden gebruikt, toch

9

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

hebben ze een gemeenschappelijk raakpunt: allemaal zijn ze ergens ontstaan uit een soort gemis, een onvrede met de traditionele manieren van kennisconstructie en samenwerking. Leeromgevingen, discussiefora, en inderdaad ook wiki’s proberen nieuwe manieren uit om tot kennisvergaring, kennisconstructie, samenwerking te komen. Hebt u voor uzelf uitgemaakt waar u een wiki wil gebruiken, dan is het aangewezen om eens samen te zitten met uw studenten of collega’s, al was het maar om een aantal misvattingen snel de kop in te drukken: het is helemaal geen kernfysica, de gebruiksvriendelijkheid is inderdaad zo simpel als het klinkt, enz. Als alle neuzen wat in dezelfde richting wijzen en iedereen beseft goed hoe, waarvoor en waarom de wiki gebruikt wordt, dan zijn de slaagkansen al meteen heel wat hoger. Ouders De beste manier om ouders warm te maken voor de wiki is niet enkel ze voldoende informatie bezorgen, maar ze ook daadwerkelijk betrekken bij de wiki. Vooraleer je de studenten toegang geeft tot de wiki is het aangewezen om een brief voor de ouders mee te geven waarin je uitleg geeft over de wiki, over hoe de veiligheid & privacy van de studenten zal worden geregeld en waarin je ten slotte ook vraagt om hun toestemming. Het is ook nooit een slecht idee om een ouder-sectie te voorzien in de wiki waar ze hun mening kunnen ventileren, ervaringen kunnen uitwisselen, informatie krijgen, etc. Deze sectie hoef je trouwens niet eindeloos uit te breiden, dus heel veel extra werk heb je er niet aan. Paginanaam Vooraleer u begint is het best dat u ook eens nadenkt over het systeem dat u eventueel in de paginanamen wil doorvoeren. Het is namelijk zo dat de wikipagina’s niet in folders en subfolders kunnen worden georganiseerd: er is slechts één niveau, en daar worden alle pagina’s verzameld. Het gevolg is dat elke pagina uniek moet zijn. Vermijd dus paginatitels zoals het veel te algemene opdracht. Heb je voor een ander hoofdstuk binnen uw cursus nog opdrachten, dan zul je daarvoor immers andere namen moeten verzinnen. Beter is het in dat opzicht om een aantal codes te gebruiken waardoor elke pagina sowieso uniek wordt. Een aantal voorbeelden 



eng_schr_01_review Op een wiki waar andere vakken ook vertegenwoordigd zijn zorgt u met dit soort namen dat deze pagina meteen duidelijk bij Engels thuishoort en dat het daarnaast ook duidelijk verwijst naar de eerste schrijfopdracht. 0809_6a_schr_01_review Bent u van plan om de wiki ook over meerdere jaren en/of meerdere klassen te gebruiken, waarbij de schrijfopdrachten van vorige generaties online blijven staan als werk– en voorbeeldmateriaal, dan is het geen slecht idee om het schooljaar en/of klasnummer ook in de naam te vermelden.

Gebruik Bent u goed en wel begonnen met de wiki, zorg er dan voor dat u all the way gaat: gebruik de wiki zoveel mogelijk! Stel bijvoorbeeld dat uw wiki opgezet is rond Da Vinci, dan is het een stap terug als u aanwijzingen, instructies, handleidingen, e.d. via een papieren syllabus of een ad valvas notitie, of zelfs via een mail zou verspreiden. Er niets wat u tegenhoudt om al deze zaken in een aparte sectie op de wiki te plaatsen, ook al heeft het op de keper beschouwd weinig met Da Vinci te maken. Precies doordat u zelf de wiki intensief gebruikt, krijgen uw studenten het signaal dat de wiki ten volle wordt geïmplementeerd. Daarnaast kan elke opdracht, elk agendapunt, elke instructie het startpunt zijn voor een nieuwe pagina of zelfs een nieuwe sectie op de wiki. Het is precies deze

10

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

organische vorm van ontwikkeling -bottom-up in plaats van top down- die een groot aandeel heeft in de succesfactor en de groei van wiki’s: in plaats van eerst een structuur op te stellen en die daarna in te vullen met inhoud gaat een wiki net omgekeerd te werk. Omdat elk woord mogelijk het startpunt is van een nieuwe pagina of sectie ontstaat de structuur vanuit de inhoud. Het feit dat de wikigebruiker daadwerkelijk mee de bakens helpt uit te zetten en niet simpelweg een door de leerkracht opgestelde structuur invult, verhoogt niet enkel de betrokkenheid en het engagement, maar is ongetwijfeld ook een verrijking in de leerervaring. Gedragscode Alle partijen die meewerken aan de wiki kun je een document bezorgen waarin een aantal zaken worden gestipuleerd omtrent gedrag, taalgebruik, e.d. Dit document kan uiteraard op de wiki geplaatst worden -zorg er wel voor dat studenten de inhoud hiervan niet kunnen editeren. Misbruik & Vandalisme Het is een illusie te denken dat iedereen zo maar netjes zal meewerken aan de wiki -er zal altijd wel ergens iemand met een anarchistisch trekje pogingen doen om de boel plat te leggen door de inhoud te wissen, offensieve taal te gebruiken, of iets dergelijks. Zorg ervoor dat het Gedragscodedocument misbruik en de gevolgen daarvan duidelijk behandelt. De lijn tussen vandalisme en editeren is immers niet altijd zo duidelijk te trekken: iemand kan een paragraaf uit een tekst wissen om de tekst beter te maken, of om de bijdrage van een ander slechter te maken -hierin ben je als leerkracht de scheidsrechter, en dat dienen je leerlingen duidelijk te weten. Je kunt je leerlingen opdragen eerst overleg te plegen op de discussieruimte van een wikipagina vooraleer ze een substantiële wijziging doorvoeren. Is er plots een hele hap tekst verdwenen zonder dat overleg werd gepleegd, dan kun je dit al sneller als misbruik bestempelen. Spelling & taal Wiki’s hebben voorlopig nog geen spellingcheckers. In het taalonderwijs hoeft dit echter helemaal geen nadeel zijn, aangezien daardoor de taalvaardigheid van de studenten zelf wordt geoefend. Gebruik je de wiki voor een algemeen vak, zorg er dan voor dat je met de studenten tot een regeling komt over spelling op de wiki. Teksten die tjokvol spellingfouten blijven staan horen niet thuis in een schoolomgeving. Auteursrecht Op wiki’s kun je naast tekst ook allerhande foto’s, video’s, audio, muziek, en dergelijke meer plaatsen. De meeste wiki’s vallen onder een speciaal auteursrechtelijke overeenkomst, nl. Creative Commons. Het komt er in het kort op neer dat je bij deze overeenkomst toestaat dat je werk met vermelding van de auteur gebruikt wordt door derden. Zelf kan je ook inhoud van derden overnemen op voorwaarde dat je ook hier duidelijk de bron/auteur vermeld. Muziek, foto’s, afbeeldingen, film(fragmenten), van op andere websites zijn meestal eigendom van derden en vallen als dusdanig auteursrechtelijk beschermd. Als multimedia gebruikt wordt op de wiki, vergewis je er dan van dat het ook onder de Creative Commons valt. Dit geldt bijvoorbeeld voor heel wat foto’s op Flickr.

11

G. Bonamie

Deel 1 – Over wiki’s

Oktober 2008

Eerste gebruik Probeer de les waarin je de wiki aan je studenten voorstelt in het computerlokaal van de school te geven, als dat mogelijk is. Maak bij wijze van voorbereiding op voorhand één pagina aan met een lijst van alle namen van de studenten uit de klas, en link elke naam door naar een eigen nieuwe pagina. De eerste kennismakingsactiviteit is best heel simpel is: laat je studenten navigeren naar de wikisite en laat hen een account aanmaken, voor zover dat nog niet geregeld is. Als ze al een account hebben, laat hen dan inloggen. Zorg er voor dat elke student op eigen houtje de weg kan vinden naar de wiki en dat hij/zij zelfstandig kan inloggen. Laat hen navigeren naar de pagina met de namenlijst waar ze elk op hun eigen naam klikken. Hierdoor komen ze elk op een eigen persoonlijke pagina terecht, uitermate geschikt om hun persoonlijk profiel in te bewaren. Oefen met hen deze vaardigheden in: tekst invoeren & vormgeven en de pagina bewaren. Tip: beschikt je wiki over verschillende sjablonen voor nieuwe pagina’s, dan kun je overwegen om een profielsjabloon aan te maken waarin je criteria voor het persoonlijk profiel vastlegt, zodat alles wat uniformer eruit komt te zien. Hoever je gaat in deze kennismaking hangt af van je eigen motivatie, maar ook van infrastructuur & tijd. Indien mogelijk kun je verder gaan en demonstreren hoe je links legt, multimedia invoert, enz. Handleiding & how to’s Het kan nooit kwaad om ergens op de wiki een aantal richtlijnen te plaatsen die de werking van de wiki verduidelijken, al was het maar om te voorkomen dat je continu als helpdesk geraadpleegd wordt. Een voorbeeldfilmpje of screencast kan immers wonderen doen. Als je zelf geen zin of tijd hebt om handleidingfilmpjes te maken, neem dan misschien een kijkje op de site van de wiki zelf -wie weet heb je geluk, en bieden zij wel net die screencasts aan die je studenten op weg kunnen zetten, zoals deze van Wikispaces. FAQ Een tweede manier waarop je je eigen helpdeskfactor naar beneden kunt halen is door op de wiki een faqpagina aan te maken waarop studenten terecht kunnen met vragen. Op deze pagina leg je zelf een lijst met veelgestelde vragen aan -de bedoeling is uiteraard dat studenten eerst deze lijst doorlopen vooraleer ze naar jou komen met vragen. Plaats op deze faqpagina sowieso een link naar de handleidingen & how to-sectie van de wiki, voor zover die aanwezig is. Heb je geen handleidingen in de wiki geïntegreerd, dan kun je de faqpagina misschien best onderdelen in een algemene en een technische sectie. Reserveer de algemene sectie voor vragen zoals “waarvoor gebruiken we deze wiki?”, “krijgen we punten voor medewerking?”, “hoeveel dien ik precies te doen?”, etc. In de technische sectie geef je korte antwoorden op technische vragen, genre “hoe voer ik een tabel in?”, “kan ik cgi-scripts gebruiken?”, ...

12

2. Praktisch: aan de slag met Wikispaces

In dit hoofdstuk gaan we concreet aan de slag en tonen we u hoe u een wiki aanmaakt en beheert. De keuze voor een “Wikispaces–wiki” is voornamelijk bepaald door het kostenplaatje (gratis), de gebruiksvriendelijkheid van de omgeving en de transparantie van het systeem voor zowel front–end (de gebruikers) als back–end (administrator). Bovendien is het vrij simpel om al uw leerlingen een account te bezorgen zonder dat het u al te veel werk kost.

2.1.

Een account aanmaken

Net zoals bij vele andere wiki’s gebeurt het aanmaken van een account en het creëren van een wiki tijdens dezelfde procedure. Surf naar www.wikispaces.com en vul in het tekstvak rechtsboven de gewenste gegevens in en dat volstaat om uw eigen account en wiki aan te maken. 1. 2. 3. 4.

5. 6.

7.

Navigeer naar www.wikispaces.com (Figuur 1). Kies een gebruikersnaam & paswoord. Vul uw emailadres in. Kies ten slotte een naam voor de wiki. Bij wijze van voorbeeld kiezen we hier voor UAvoorbeeld. Deze wiki zal te vinden zijn op http://uavoorbeeld.wikispaces.com. Opmerking: beperk de karakters van uw wikinaam tot letters, cijfers en koppeltekens. Exotische symbolen vermijdt u best. De naam kunt u overigens later nog wijzigen. Bevestig alles via de knop JOIN. Vooraleer u uw wiki te zien krijgt, wordt u omgeleid naar de helpsectie waar u een aantal handleidingen vindt voor de meest courante handelingen. Wilt u dit overslaan, klik dan op SKIP GETTING STARTED of klik op het kruis rechtsbovenaan. Uw wiki is aangemaakt en zou er moeten uitzien zoals afgebeeld op Figuur 2. Figuur 1 Op www.wikispaces.com kunt u heel snel een eigen wiki aanmaken

13

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 2 Dit is de startpagina van uw wiki.

2.2.

Bijkomende wiki’s aanmaken

Het is best aannemelijk dat u meerdere wiki’s wil gebruiken: misschien wil u per studiejaar een wiki opstarten, of per klas, of per richting. Hoe dan ook, niets staat u in de weg om meerdere wiki’s aan te maken met uw eigen account, op voorwaarde dat de naam natuurlijk niet al in gebruik is. 1. Klik op MY ACCOUNT rechts bovenaan. 2. In de navigatiekolom aan de linkerkant klikt u op MAKE A NEW SPACE. 3. Kies opnieuw een naam voor de wiki, en stel ook de zichtbaarheid in. Hier hebt u drie mogelijkheden, waarvan de eerste twee gratis zijn: PUBLIC wil zeggen dat iedereen de wiki kan aanpassen; PROTECTED komt erop neer dat iedereen de wiki kan zien, maar dat enkel wikileden de pagina’s kunnen aanpassen; bij een PRIVATE wiki, ten slotte, kunnen enkel leden de wiki zien en editeren. Het laatste type kunt u gratis uitproberen gedurende 30 dagen – daarna betaalt u momenteel 5 US$ per maand abonnementsgeld. 4. Klik op CREATE om de wiki aan te maken. Figuur 3 Een bijkomende wiki is slechts drie stappen van u verwijderd.

14

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

TIP

2.3.

Oktober 2008

Om de zoveel maand geeft Wikispaces een 100.000-tal abonnementen voor K12 (lager en secundair onderwijs) gratis weg. Voor alle duidelijkheid: het gaat om de abonnementen waarvoor u anders 5$ betaalt en die u ondermeer een reclamevrije en volledig afschermbare wiki geven. Interessant genoeg om in de gaten te blijven houden dus! Abonneer u op de gratis nieuwsbrief van wikispaces om van dergelijke initiatieven op de hoogte gehouden te worden.

Instellingen

Uiteraard wil u eerst en vooral een aantal van de hieronder beschreven instellingen in orde brengen. We bekijken de instellingen volgens de volgorde waarin ze op Wikispaces worden behandeld. De instellingen vindt u telkens via Space settings in de linkerkolom.

Content

Pagina’s In het paginaoverzicht krijgt u uiteraard een volledige lijst van alle pagina’s die in uw wiki voorkomen. Handig is dat je hier via de tabbladen bovenaan ook meteen alle pagina’s kunt bekijken die als wees in uw wiki voorkomen: pagina’s die met andere woorden nergens aan gelinkt zijn en die onbereikbaar in het ijle rondzweven. Het derde tabblad bovenaan geeft een overzicht van alle wanted-pagina’s: dit zijn vooralsnog onbestaande pagina’s, waarnaar echter wel al links bestaan op andere pagina’s. In het paginaoverzicht kunt je via de uitklaplijst in de kolom Actions per pagina afzonderlijke handelingen verrichten: afdrukken, vergrendelen, verwijderen, hernoemen en omleiden.

15

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 4 Het paginaoverzicht.

Bestanden Het overzicht met alle beschikbare bestanden is heel gelijklopend aan het paginaoverzicht. Eerst en vooral kun je er via Bladeren & Upload file bestanden naar je wiki overzetten. Zoals u kunt lezen op de Files-pagina mag elk bestand maximaal 10 Mb groot zijn. Onder File List krijgt u een lijst te zien met alle beschikbare bestanden. Handig hier is vooral de recent ingevoerde versiecontrole: vanaf nu blijven oudere versies van een bestand eveneens bewaard op de wiki. Vroeger was het zo dat als u een recentere versie had van een document, dat u dan eerst de oudere versie moest verwijderen. Dit is nu niet langer het geval. In dit overzicht kunt u ten andere ook meteen zien wie de wat heeft geupload en hoe groot elk individueel bestand is. In de kolom Actions kun je ten slotte elk bestand afzonderlijk hernoemen of verwijderen. Figuur 5 De beschikbare bestanden binnen de wiki.

Sjablonen Sjablonen staan u toe om nieuwe pagina's aan te maken die al tot op zekere hoogte voorgeformatteerd zijn. Het voordeel van sjablonen is uiteraard dat uw leerlingen heel wat werk uit de handen genomen wordt, en tevens dat er gelijkvormigheid in het systeem zit.

16

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Het sjabloonoverzicht is eveneens extreem simpel georganiseerd: bovenaan heb je een lijst met de al aangemaakte en dus beschikbare sjablonen op uw wiki. Onderaan het scherm kunt u nieuwe sjablonen aanmaken, al dan niet gebaseerd op bestaande exemplaren. Wilt u een sjabloon bewerken of verwijderen, klik dan in de kolom actions op edit resp. delete. Figuur 6 Dit is de lijst met alle sjablonen die actief zijn op uw wiki.

Tags Tags zijn de trefwoorden die u metadatagewijs aan uw pagina’s kunt vasthangen. Ze zorgen er vooral voor dat pagina’s sneller gevonden kunnen worden en kunnen zowel op een pagina als in het menu worden weergegeven in de vorm van een tag cloud. Op die manier vormen ze een alternatieve vorm van navigatie en leggen ze ook bloot waar het zwaartepunt van een wiki ligt: tags die op meer pagina’s voorkomen, verschijnen immers groter en vetter in de lijst dan tags die minder voorkomen.

17

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 7 Het overzicht met tags die op de wiki zijn gebruikt.

Het overzicht met tags die op de wiki worden gebruikt, kunt u eveneens in lijstvorm opvragen of in een wolk laten weergeven, al dan niet gekoppeld aan specifieke wikileden. Overigens, de tagwolk is een puur visuele voorstelling, waar u geen bijkomende handelingen kunt verrichten. Daarvoor dient u in het lijstoverzicht te zijn: u ziet hier hoeveel keer een tag gebruikt wordt en u kunt in de actiekolom tags hernoemen of verwijderen. TIP

U als administrator hebt altijd toegang tot uw pagina’s, en in de statistieken van uw wiki kunt u eveneens relatief snel de edits van user X opvragen. Vergeet echter niet dat uw leerlingen die mogelijkheid niet hebben. Voor hen is het met andere woorden niet mogelijk om een overzicht te krijgen van al hun eigen aanpassingen. Geef uw leerlingen in dat geval de raad bij elke pagina die ze editeren hun eigen naam als tag in te voeren. Klikken ze dan op hun naam in de tagwolk, dan krijgen ze wel dat persoonlijk overzicht te zien. Het is niet hetzelfde als hetgeen de wikibeheerder krijgt, maar het is toch al iets!

18

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

People

Leden Klikt u op Members, dan krijg je een lijst te zien van al uw wikileden. Figuur 8 In het ledenoverzicht kunt u de status van leden aanpassen, aanvragen voor lidmaatschap goedkeuren en leden uitnodigen.

De permissies die u in de kolom Actions kunt instellen zijn vrij eenvoudig: u kunt de status van uw leden omzetten naar administrator of gewoon lid, en u kunt daarnaast ook leden meteen verwijderen. Het inschrijven op uw wiki kan op twee manieren gebeuren: ofwel schrijft iemand zich spontaan in, en dan verschijnen ze in de lijst onder Pending Membership Requests, ofwel nodigt u zelf uw leden uit. Dat kunt u doen via het venster onderaan de afbeelding, ofwel via Invite People dat u meteen onder Settings > People kunt vinden (zie ook “Uitnodigingen” op p. 20). Permissions Dit kan wat misleidend zijn: klikt u immers hierop, dan kunt u niet de bevoegdheden van leden aanpassen (dat doe je in de ledenlijst, cf. supra) zoals u misschien zou verwachten. Het gaat hier integendeel om de algemene Wikispace-permissies, meerbepaald de status van uw wiki (public, protected & private). Bijkomend kunt u ook aanvinken of u ook niet-leden toestaat commentaar te posten in de discussietab van uw wikipagina’s.

19

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 9 Permissions brengt u naar de algemene wikispaceinstellingen; niet de individuele bevoegdheden voor leden.

Uitnodigingen Klikt u op Invitations, dan kunt u zoals naam zelf aangeeft, uitnodigingen versturen naar collega’s, leerlingen, of derden. In het tekstvak bovenaan vult u zoveel e-mailadressen in als u wil (ofwel gescheiden door komma’s, ofwel elk adres op een eigen regel). In het tekstvak wat meer naar beneden kunt u de uitnodiging met een zelf geschreven tekst personaliseren. Klik ten slotte op Send om de uitnodigingen te versturen (Figuur 10). U krijgt meteen te zien of alles goed is verlopen. De bestemmeling in kwestie krijgt de uitnodiging in de bus met daarin een link die hij/zij dient aan te klikken om de inschrijving definitief te bevestigen (Figuur 11). Dit gebeurt in twee stappen: eerst wordt de uitgenodigde naar een pagina geloodst waar hij/zij zijn/haar gebruikersnaam en paswoord kan kiezen (Figuur 12); daarna krijgen ze een laatste scherm te zien waarop ze hun inschrijving definitief kunnen bevestigen. TIP

Om wildgroei te vermijden in de gebruikersnamen, is het zonder meer aan te raden om dit wat te regulariseren. In de uitnodiging kunt u er bijvoorbeeld op aansturen om bij de accountnaam simpelweg de formule “voornaamfamilienaam” aan te houden. Op die manier is het voor u als administrator meteen duidelijk wie wie is en vermijdt u obscure namen als LittleElf, Black Widow en dergelijke meer.

20

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 10 Nodig al uw leerlingen uit om uw wiki te vervoegen.

Figuur 11 Elke uitnodiging dient bevestigd te worden door te klikken op de voorziene link.

21

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 12 Nadat de gebruikersnaam en paswoord zijn gekozen bevestigt men definitief zijn of haar inschrijving.

Settings

Look & feel Klikt u op LOOK AND FEEL, dan krijgt u een pagina te zien waar u uw thema kunt aanpassen, individuele kleuren kunt wijzigen, of een eigen logo in de linkerbovenhoek te plaatsen ter vervanging van de standaard bloempot. Mits u betaalt kunt u ook de stylesheet wijzigen en de reclameadvertenties aan de rechterkant verwijderen. Om deze aanpassingen door te voeren volgt u deze stappen. 1.

Om het thema te wijzigen klikt u op CHANGE OR MAKE A NEW THEME. Wikispaces biedt u vier verschillende thema’s aan: AQUAFLUID, BUBBLE, ONEBOX en ORIGINAL. Het thema dat momenteel geselecteerd is, staat staat geel gemarkeerd (Figuur 13). Wil u eerst een voorsmaakje, klik dan op PREVIEW. Om een thema definitief te selecteren klikt u op USE THEME. Belangrijk om weten: een thema heeft betrekking op de integrale wiki! Als uw abonnement dat toestaat kunt u ook een eigen thema ontwikkelen. 2. Bent u tevreden met het thema van uw wiki, en wilt u enkel de kleuren aanpassen, dan kunt u dat rechtstreeks doen in de sectie COLORS: PICK COLOR opent een kleurenwiel waar u naar keuze een kleur kunt kiezen voor de achtergrond, de tekst en de links (Figuur 14). Als u wil, kunt u het kleurenwiel links laten en meteen de hexadecimale code invoeren. Klik telkens op SAVE om de wijzigingen op te slaan. 3. Beschikt u over een eigen logo dan is het vrij simpel om dat in de wiki te integreren, op voorwaarde dat uw logo in het bestandsformaat GIF, JPEG of PNG is bewaard én dat het niet groter is dan 150 op 150 pixels. Voldoet uw logo aan deze eisen, dan klikt u op BROWSE en

22

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

navigeert u vervolgens naar de locatie van het logo op uw computer. Klik daarna op Save om het logo op te slaan. Figuur 13 Kies één van de vier gratis beschikbare thema’s …

Figuur 14 … en pas daarna indien gewenst de kleuren aan via het kleurenwiel.

23

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Subscription Als u niet tevreden bent met het type abonnement dat u gekozen hebt voor uw wiki, dan kunt u hier nog altijd tegen betaling upgraden naar een ander type abonnement. Het spreekt voor zich dat u best op voorhand eens goed afweegt wat u precies nodig denkt te hebben; denk daarbij ook op langere termijn om het kostenplaatje in zijn totaliteit te kunnen beschouwen. Het is handig om te weten dat op geregelde tijdstippen Wikispaces een aantal abonnementen gratis weggeeft, telkens voor specifieke doelgroepen. Zo werden er bijvoorbeeld in oktober 2008 100.000 gratis abonnementen weggegeven voor K12-leerkrachten (lager en secundair onderwijs). Figuur 15 Upgraden naar een ander abonnement kan via SUSBSCRIPTION.

Wiki-info Hier voert u algemene gegevens in over uw wiki. De beschrijving ervan wordt bijvoorbeeld vermeld als uw wiki opduikt bij de resultaten van een zoekopdracht op de website van Wikispaces. In het eerste tekstvak kunt u de naam wijzigen mocht u dat wensen (Figuur 16). Verder krijg u hier ook de mogelijkheid om de auteursrechtelijke licentie aan te passen: zo kunt u bijvoorbeeld kopiëren en verspreiden toestaan, maar dan enkel voor niet–commerciële doeleinden. Het type licentie wordt onderaan elke wikipagina vermeld.

24

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 16 De naam van uw wiki kunt u te allen tijde wijzigen.

Domain Name Hebt u bijvoorbeeld de naam van uw wiki veranderd, dan kunt u ook de domeinnaam overeenkomstig aanpassen, mocht u dat wensen. De nieuwe domeinnaam zal opnieuw van de vorm xxx.wikispaces.com zijn. Beschikt u echter over een eigen domeinnaam, dan kunt u die eveneens koppelen aan uw wiki; daarvoor neemt u dan best wel eens contact op met uw ISP.

25

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 17 De domeinnaam kunt u één keer per maand wijzigen.

Delete Wiki Dit spreekt tamelijk voor zich: wees gerust, klikt u op deze knop dan wordt uw wiki niet meteen verwijderd. Vooraleer het zover is, krijgt u eerst een aantal verschillende scenario’s voorgeschoteld (zieFiguur 18). Het is de bedoeling dat u goed overweegt of u deze stap wel wil zetten: eens u uw wiki hebt verwijderd, is er immers geen weg terug! Niet alleen bent u uw verwijderde wiki volledig kwijt (pagina’s, afbeeldingen en bestanden), u kunt ook geen nieuwe wiki meer aanmaken met dezelfde domeinnaam. Goed nadenken dus! Figuur 18 De wiki verwijderen is tamelijk definitief: zorg ervoor dat u helemaal zeker bent!

26

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Tools

Notifications Als u heel veel tijd hebt en uw wiki is niet al te groot, dan is het misschien nog doenbaar om alle pagina’s manueel op te volgen. Hebt u echter een aantal klassen, of wordt de wiki heel intensief gebruikt, dan is een manuele opvolging simpelweg onmogelijk. Gelukkig maar is het mogelijk om automatisch u op de hoogte gebracht te laten brengen als bepaalde pagina’s zijn aangepast –in hun totaliteit, enkel de inhoud of enkel de discussietab. Ten andere, u kunt ook via een RSS–feed de recentste aanpassingen oplijsten. Er zijn verschillende manieren om dergelijke RSS–feeds te lezen: ofwel gebruikt u een programma dat zich daartoe leent (de meeste e–mailclients zoals Outlook, Eudora, Spicebird kunnen kunnen RSS lezen), ofwel maakt u gebruik van een online service zoals het Bloglines –gratis, overigens. Figuur 19 Een e–mail brengt u telkens op de hoogte als bepaalde pagina’s zijn gewijzigd. U kunt zich ook abonneren op een RSS–feed mocht u dat wensen.

Wiki Statistics Statistieken kunnen interessant zijn, misschien niet meteen omdat ze de zwaartepunten van uw wiki weergeven, maar misschien des te meer omdat ze ook pijnpunten blootleggen waar u zich misschien niet meteen bewust van was –bij pagina’s met weinig bezoekers kunt u zich afvragen waarom de pagina niet veel volk trekt: misschien is het een kwestie van inhoud, maar mogelijk is het ook zo dat

27

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

de resp. pagina niet gemakkelijk bereikbaar is vanuit het menu of dat uw wikistructuur niet transparant genoeg is. Bovenaan de statistiekenpagina hebt u verschillende tabbladen om statistieken op te vragen over resp. de wiki in het algemeen, pagina's en ten slotte de leden. U kunt de gegevens telkens exporteren in csv–bestanden. Figuur 20 Voor elk wat wils: algemene statistieken, en daarnaast ook nog pagina– en gebruikersgerelateerde grafieken.

Space Usage Space Usage is eigenlijk niets meer dan een korte, numerieke samenvatting van uw wiki: je krijgt er meteen te lezen hoeveel pagina’s en/of bestanden uw wiki heeft, hoeveel keer er een back–up is gemaakt en hoeveel webruimte er waaraan wordt gespendeerd. Figuur 21 Globale statistieken voor uw wiki vindt u via SPACE USAGE.

28

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Badges Badges zijn afbeeldingen, de een al groter en kleurrijker dan de andere, die u op uw website kunt plaatsen om zo wat meer volk naar uw wiki te lokken. Als u dat wil kunt u zelfs dynamische badges (Live Changes Badge) gebruiken die naast de wikinaam ook de meest recent aangepaste pagina’s vermelden. De werkwijze om een badge op uw site te krijgen is zeer simpel: kopieer de code and plak die in de code van uw webpagina, en klaar is kees! Figuur 22 Lok meer bezoekers naar uw wiki met een badge.

Web Folders (WebDAV) Web Folders bieden u de mogelijkheid om uw zelf aangemaakte pagina's, bestanden en uw eigen editeergeschiedenis te bekijken. Gebruikt u een gratis wiki, dan zult u hier niet zo veel kunnen uitrichten, aangezien de mogelijkheden dan beperkt blijven tot bekijken. Vanuit de Webfolders nieuwe pagina's aanmaken, bestanden uploaden, of massaal pagina's hernoemen gaat bijvoorbeeld niet. Daarvoor dient u in te schrijven op het SUPER PLAN. Import Blog Post Vroeger was de Blog import relatief beperkt en kon je enkel TypePad blogs importeren, maar hier hebben de ontwikkelaars goed werk geleverd, waardoor momenteel de meest gebruikte blogs kunnen worden binnengehaald. Voer de URL van de blog in en u krijgt meteen de laatste tien blog posts te zien. Selecteer een bericht, laat de blog naar verschijnen op een nieuwe of reeds bestaande pagina en specifieer of dat boven– dan wel onderaan dient te gebeuren.

29

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 23 Wordpress, Blogger, Typepad, … de meest gebruikte blogs zijn netjes te importeren in uw wiki.

Export Het valt aan te bevelen om geregeld back–ups te maken van uw wiki. U hebt daarbij de keuze om de wiki te exporteren als Space of als html–pagina’s. Beide kunnen bewaard worden als ZIP– of tgz– bestand. Het maken van back–ups op Wikispaces is trouwens louter een kwestie van op uw eigen pc een veiligheidskopie te hebben; het is jammer genoeg niet zo dat u in een rampscenario in een paar klikken uw wiki met deze zip–bestanden terug kunt uploaden, maar de tekst en de bestanden die op uw wiki stonden bent u toch alvast niet volledig kwijt. 1. Kies in de linkerkolom MANAGE SPACE. 2. Onder SPACE CONTENTS vindt u vier knoppen: twee om de wikispace te exporteren naar resp. een ZIP– of TGZ–bestand en twee om de wiki als HTML–pagina’s op te slaan, opnieuw in het ZIP– of TGZ–formaat.

30

G. Bonamie

2.4.

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Pagina’s

Een pagina aanmaken Er zijn een tweetal manieren om een nieuwe pagina op de wiki te plaatsen: ofwel kiest u de knop NEW PAGE in de linkerkolom, ofwel maakt u gebruik van wikitexts. Methode 1: New Page 1. Klik in de linkerkolom op de knop NEW PAGE.

Kies een naam voor de nieuwe pagina en selecteer indien desgewenst een sjabloon. Hoe u sjablonen aanmaakt, kunt u lezen in "Het valt aan te bevelen om geregeld back–ups te maken van uw wiki. U hebt daarbij de keuze om de wiki te exporteren als Space of als html–pagina’s. Beide kunnen bewaard worden als ZIP– of tgz–bestand. Het maken van back–ups op Wikispaces is trouwens louter een kwestie van op uw eigen pc een veiligheidskopie te hebben; het is jammer genoeg niet zo dat u in een rampscenario in een paar klikken uw wiki met deze zip–bestanden terug kunt uploaden, maar de tekst en de bestanden die op uw wiki stonden bent u toch alvast niet volledig kwijt. 2. Kies in de linkerkolom MANAGE SPACE. 3. Onder SPACE CONTENTS vindt u vier knoppen: twee om de wikispace te exporteren naar resp. een ZIP– of TGZ–bestand en twee om de wiki als HTML–pagina’s op te slaan, opnieuw in het ZIP– of TGZ–formaat. 4. " op p. 30. 5. Bevestig via CREATE.

Methode 2: via link Stel, u bent druk bezig bent met het schrijven van een tekst over stijlfiguren op een van uw wikipagina’s. Het is uw bedoeling dat belangrijke concepten –bijv. metafoor, metonymie, e.d. – elk afzonderlijk gelinkt worden hun eigen pagina waar meer uitleg te lezen valt; alleen, die pagina’s bestaan nog niet en moeten nog worden aangemaakt. Dan kan het link dialoogscherm u een handje helpen. 1. Selecteer een woord dat naar een nieuwe pagina dient te linken; METAFOOR bijvoorbeeld, en klik in de editor op de knop INSERT LINK. Kies naast PAGE NAME voor NEW PAGE en voer naast NEW PAGE NAME de naam METAFOOR in. Opmerking: als u wil kunt u ook gebruik maken van wikitext. Plaats in dat geval dubbele vierkante haken om metafoor heen. Op Figuur 24 ziet u een voorbeeld van een demotekst over stijlfiguren. Merk op dat de woorden taal, literatuur, en verder alle namen van de stijlfiguren omgeven zijn door dubbele vierkante haken. 2. Bewaar de pagina via SAVE. 3. Figuur 25 toont de net bewaarde pagina. Het woord metafoor, en alle woorden die met dubbele vierkante haken waren omheind, staan nu rood gelinkt: in wikiwereld wil dit zeggen dat ze gelinkt zijn naar een pagina die nog niet bestaat. Logisch, want de pagina’s over taal, literatuur en de stijlfiguren zelf zijn immers nog niet aangemaakt. Het volstaat echter om te klikken op zo’n rode link om de pagina meteen aan te maken. Op die manier maakt u al schrijvenderwijs nieuwe pagina's aan en zijn ze meteen onderling gelinkt.

31

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 24 Via vierkante haken maakt u snel een link aan in uw wiki.

Figuur 25 Dit is de hoe de pagina uit de vorige figuur eruit ziet nadat u op SAVE hebt geklikt.

32

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 26 Als u klikt op een rode link in uw wiki opent dit meteen een nieuwe pagina. Hier ziet u wat gebeurt nadat de rode link TAAL werd aangeklikt.

TIP

Het gebruik van vierkante haken om te linken naar pagina’s die nog niet zijn aangemaakt, kan ook gezien worden als een roep om hulp: als auteur signaleert u immers aan andere wikigebruikers dat het hier zaken betreft die nog verder uitgewerkt dienen te worden en waarvoor u een beroep doet op hen. Zo draagt elk zijn steentje bij en is de wiki echt een collaborative writing–project.

Een pagina bewerken 1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina. 2. De inhoud van de pagina is nu editeerbaar, hetgeen wil zeggen dat u tekst kunt invoeren of verwijderen en verder ook alle handelingen kunt uitvoeren die de editor u toestaat, bijv. afbeeldingen of tabellen invoegen, tekst opmaken, lijsten aanmaken, en dergelijke meer. De editor heeft twee modi: een visuele editor, vergelijkbaar met de knoppen–interface die u kent uit bureausoftware, en een teksteditor die alle codes in wikisyntaxis invoert. Noot: om de visuele editor te kunnen gebruiken hebt u wel Javascript nodig. U kunt overigens te allen tijde wisselen van editor via de knop TEXT EDITOR of VISUAL EDITOR. 3. Voer de nodige wijzigingen door en bewaar de pagina via SAVE.

Links invoegen 1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina en selecteer de tekst die u wil linken. Een link invoegen is zowel in de visuele editor als de teksteditor erg makkelijk. 2. In de visuele editor klikt u op het icoon met de wereldbol & ketting. Dit opent een scherm met een aantal keuzes: voor links naar externe websites voert u onderaan het webadres in waarnaar u wil linken; bij interne links kunt u kiezen tussen linken naar een bestaande pagina (in het uitklapmenu) of naar een nieuwe pagina (Figuur 27), die u meteen ook een naam kunt geven. 3. In de teksteditor kunt u links invoeren met behulp van wikitext: plaats aan beide kanten van het woord dat u wil linken dubbele vierkante haken. Het algemene stramien van zo’n

33

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

wikitext-link bestaat eigenlijk uit twee delen: [[NAAMDOELPAGINA|TEKST DIE GELINKT DIENT TE WORDEN]]. Hieronder volgen een aantal voorbeelden om de werking ervan te verduidelijken: [[AFWIJKING]]:

dit linkt het woord afwijking in uw tekst naar een pagina met als naam afwijking.Wanneer de naam van de doelpagina niet expliciet wordt vermeld, dan wordt dezelfde naam gegeven als de eigenlijke link-tekst.

[[AFWIJKING|LITERAIRE AFWIJKING]]: dit linkt het stuk tekst literaire afwijking naar een pagina met als naam afwijking. [[HTTP://WWW.BBC.CO.UK|AFWIJKING]]:

dit linkt het woordje afwijking in uw tekst naar de website van de BBC. Figuur 27 Het dialoogscherm INSERT LINK.

LET OP

In de activiteiten die in deel 3 van deze syllabus worden beschreven zijn dus telkens twee concrete uitwerkingsmogelijkheden, afhankelijk van de modus waarin u liever werkt (visuele modus of teksteditor). Hou er rekening mee dat de beschreven methode slechts één van de vele mogelijkheden is om het doel te bereikeni

Afbeeldingen invoegen Via de visuele editor kun je vrij gemakkelijk afbeeldingen en bestanden invoeren. Ga daarbij als volgt te werk: 1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina 2. In de editor kiest u voor de knop met het boompje in. 3. Via UPLOAD NEW FILE of EXTERNAL IMAGE URL navigeert u naar de afbeelding die u op uw pagina wil invoegen. 4. Plaats uw cursor op de plaats in de pagina waar u de afbeelding wil invoegen.

34

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

5. Dubbelklik op de afbeelding om die daadwerkelijk in te voegen.

U kunt ook afbeeldingen op uw pagina's invoegen met behulp van wikitext. Daarover kunt u in meer lezen in "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53. Afbeeldingen en bestanden hernoemen of verwijderen Als u een afbeelding wil verwijderen van een pagina, dan volstaat het de pagina via Edit This Page te openen en vervolgens de afbeelding te selecteren en te verwijderen. Als u echter de afbeelding meteen overal uit de wiki wil verwijderen, dan is het raadzaam om dat elders te doen: 1. Klik op "Manage Space" en daarna op "List Files". 2. Naast het bestand of de afbeelding die u wil verwijderen klikt u op ofwel "Delete" of "Rename". 3. Wilt u hernoemen, voer dan een nieuwe naam in; hebt u gekozen om een bestand te verwijderen, dan dient u nog eens te bevestigen via de knop DELETE FILES.

Bestanden integreren in wikipagina’s We gaan ervan uit dat u de bestanden al via de Space Settings > Files hebt geupload naar uw wiki. 1.

2.

Om op een wikipagina een koppeling naar dit bestand te leggen volstaat het [[file:EXERCISE_TEST.pdf]] in te tikken. In Figuur 28 en Figuur 29 ziet u twee keer dezelfde pagina: Figuur 28 toont de geëditeerde inhoud, terwijl Figuur 29 het uiteindelijke resultaat weergeeft. Gaandeweg zult u wel merken dat het gebruik van vierkante haken typisch is voor wikitext (zie "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53). Het is misschien wat eigenaardig in het begin, maar als u hier wat behendig in wordt, dan zult u ervaren dat het een heel snelle manier is om hyperlinks in uw pagina's in te voegen, afbeeldingen in te voegen, en dergelijke meer. Als u wil kunt u uiteraard ook de tekst Exercise_Test.pdf aanpassen naar iets wat beter in uw tekst past. Figuur 28 Dit is de editeermodus van een pagina. Via vierkante haken kunt u snel linken naar een bestand.

35

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Figuur 29 Dit is hoe dezelfde pagina eruit ziet als nadat u op SAVE hebt geklikt.

Widgets invoegen Wikispaces beschikt over een groeiend aantal widgets die u toestaan razendsnel heel uiteenlopende zaken op uw pagina's te plaatsen: dit kan variëren van filmpjes over audiobestanden en rekenbladen naar diashows en polls. Dit is hoe u bijvoorbeeld een Youtube–filmpje invoert 1. Klik op EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina waarop u een filmpje wil invoegen. 2. Plaats uw cursor waar u de film wil invoegen en klik op de knop met het televisiescherm. 3. In het grote tekstvak onderaan het dialoogscherm plakt u de code die bij het filmpje hoort. Op de Youtubepagina is dat de code die u naast EMBED kunt vinden. 4. Klik op SAVE om alles op te slaan.

Paginabeheer Als u de status ORGANIZER hebt, dan kunt u pagina’s vergrendelen, hernoemen of verwijderen. Dit is hoe u te werk gaat: 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST PAGES. 2. U krijgt een overzicht te zien van alle pagina's op de wiki, met aan de rechterkant telkens knoppen om de resp. pagina af te drukken (PRINT), te vergrendelen (LOCK), verwijderen (DELETE), hernoemen (RENAME) of om te leiden (REDIRECT).

Paginageschiedenis Telkens iemand een pagina editeert, wordt een kopie van de aanpassingen gemaakt zodat u later gerust kunt nagaan wat precies bij elke wijziging is. 1. Klik op "History" bovenaan een pagina om alle veranderingen te zien. 2. Wilt u twee versies vergelijken, klik dan op de knop "select/compare" naast de pagina's in kwestie. U krijgt nu de inhoud van de pagina te zien: wat rood gemarkeerd staat werd verwijderd, groene tekst duidt op tekst die werd ingelast.

Pagina's terugzetten Dankzij de paginageschiedenis kunt u de inhoud van gelijk welke vroegere versie terugplaatsen. Als een pagina het slachtoffer van vandalisme is geworden, of u wil simpelweg een verkeerde edit ongedaan maken, dan is dit een oplossing om alsnog de inhoud te reconstrueren. Let wel, u dient ingelogd te zijn om pagina's terug te zetten naar een vroegere status. Dit is hoe u best te werk gaat:

36

G. Bonamie

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

1. Klik op de HISTORY tab bovenaan de pagina waarvan u een vroegere versie wil terugplaatsen. 2. Selecteer de versie die u wil terugzetten door te klikken op de datum. 3. Klik vervolgens op "revert" bovenaan de pagina.

Tags gebruiken Onderaan elke pagina kunt u een serie tags toekennen. Tags kunt u misschien nog best beschouwen als een soort van labels die op een pagina kleven en die u helpen om alles georganiseerd en makkelijk doorzoekbaar te houden. Als een zoekopdracht overeenstemt met een of meerdere van de tags, dan wordt de pagina in kwestie bij de zoekresultaten opgevoerd. Pagina's kunnen ook meerdere tags hebben, dus u kunt het in zoveel categorieën onderbrengen als u zelf wil. In dat opzicht zijn tags een veel soepelere manier van categoriseren dan het werken met een systeem van folders en subfolders, waarbij een pagina tot slechts één map kan behoren. In een systeem met folders dienen bovendien de folders eerst te bestaan vooraleer u de pagina's erin kunt onderbrengen. Tags, daarentegen, kunt op gelijk welk moment toevoegen aan de pagina; u hoeft niet vooraf zitten te denken welke termen u zult gebruiken. Een lijst van alle tags opvragen 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST TAGS. 2. Selecteer de eerste tab, List, om een overzicht van alle tags in de wiki te krijgen. Indien u dit wenst kunt u filteren op gebruiker of datum.

De Tag Cloud Een tag cloud is een visuele voorstelling van de tags die op de wiki gebruikt worden: tags die vaak gebruikt worden, verschijnen in grotere, vettere letters en andere kleuren; op die manier is het meteen duidelijk wat de belangrijkste concepten zijn van de wiki in kwestie. De kans dat uw studenten tags en tag clouds kennen is tamelijk reëel, aangezien social community sites zoals flickr, del.icio.us en technorati ze ook gebruiken. 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST TAGS. 2. Selecteer de eerste tab, List, om een overzicht van alle tags in de wiki te krijgen. Indien u dit wenst kunt u filteren op gebruiker of datum.

2.5.

Het navigatiemenu

Aan de linkerkant van elke pagina zie je de Navigatiekolom. Het overzicht dat u daarin ziet, kunt u eveneens editeren door aan de onderkant te klikken op EDIT NAVIGATION. De inhoud ervan wordt nu geopend in een pagina die bijna gelijk is aan de normale pagina's in de wiki. Net als bij andere pagina's kun je hierin immers links of afbeeldingen invoeren of koppen gebruiken -eigenlijk alles wat u ook op een normale pagina kunt, behalve lijsten aanmaken: om ruimte te besparen worden de kogels van een lijst niet afgebeeld. Het navigatiemenu blijft trouwens hetzelfde doorheen de wiki.

37

Een eenvoudig menu wijzigen 1. Klik op EDIT NAVIGATION aan de onderaan het menu. De inhoud van het menu wordt gepresenteerd op identiek dezelfde manier als een normale pagina, alleen staat er links bovenaan SPACE.MENU ter aanduiding dat het hier het menu betreft (Figuur 30). 2. Voer de nodige aanpassingen door in het menu. U kunt bijvoorbeeld de volgende categorieën voorzien, elk op een eigen lijn: WRITING, SANDBOX en WHO'S WHO. WRITING is het menu–item dat linkt naar de portaalpagina waar alle schrijfopdrachten worden verzameld; SANDBOX is de testruimte op de wiki waar leerlingen allerlei probeersels kunnen uittesten en WHO'S WHO is bijvoorbeeld een link naar alle profielpagina's van de leerlingen. 3. Link elk woord naar de overeenkomstige pagina. 4. Klik op SAVE om het menu op te slaan.

Figuur 30 Het menu laat zich bewerken als een normale pagina.

38

TIP

Wikispaces beschikt slechts over één menu. Het is met andere woorden onmogelijk om te werken met meerdere menublokken, zoals op Wikipedia. Om binnen de grenzen van het ene beschikbare menu toch te werken met grote subsecties, kunt u de titels van die secties vet opmaken en een horizontale lijn eronder plaatsen. Zie Figuur 30 voor een voorbeeld.

Good practice: Menu’s met wikitext Het kan best voorkomen dat uw hele wiki eigenlijk opbouwt vanuit het menu –dat kan ergens logisch lijken, aangezien u hier grotere structurele componenten kunt aanvatten: u start er een sectie voor Engels met subniveaus voor alle schrijfopdrachten, alle spreekopdrachten, en dergelijke meer. Daarnaast begint iemand anders een sectie Frans uit te bouwen, nog een andere collega begint het luik godsdienst uit te werken, en ga zo maar door. Het is verleidelijk om het menu als volgt te beginnen opbouwen: 







[[Engels]] o [[writing assignments]] o [[presentation]] o [[sandbox]] [[Nederlands]] o [[spreekoefening]] o [[schrijfopdracht]] [[Godsdienst]] o [[teksten]] o [[schrijfopdracht]] [[Aardrijkskunde]] o [[schrijfopdracht]]

Waarom is dit nu eigenlijk niet zo’n best menu? Wel, de reden is eigenlijk heel simpel: als bij een link in wikitext geen bijkomende specificaties gebruikt worden voor de doelpagina, dan wordt dezelfde naam gebruikt als de eigenlijke linktekst. Met andere woorden, [[schrijfopdracht]] linkt naar een pagina met de simpele naam schrijfopdracht. Het probleem hier is echter dat op drie plaatsen in het menu het woord schrijfopdracht wordt vermeld. Als de schrijfopdracht voor godsdienst als eerste van de drie effectief wordt aangemaakt, dan zullen de schrijfopdracht–links onder Nederlands en aardrijkskunde automatisch daarnaartoe linken. Wat is de oplossing om dit probleem te omzeilen? Het komt er eigenlijk op neer dat u ervoor dient te zorgen dat elke pagina een unieke naam heeft. Elders in deze handleiding hebben we er al gewezen dat u misschien op voorhand best nadenkt over bepaalde taalcodes die als prefix bij paginanamen gebruikt kunnen worden. Hieronder vindt u een mogelijke oplossing voor dit menu: 



[[eng_home|Engels]] o [[writing assignments]] o [[presentation]] o [[sandbox]] [[nl_home|Nederlands]]

39

G. Bonamie





2.6.

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

o [[nl_spreekoefening_01|spreekoefening]] o [[nl_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]] [[gd_home|Godsdienst]] o [[gd_teksten|teksten]] o [[gd_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]] [[aar_home|Aardrijkskunde]] o [[aar_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]] Inhoud kopiëren van op meesterhijbegintweer.wikispaces.com

Op meesterhijbegintweer.wikispaces.com zijn alle activiteiten die in deze handleiding zijn vermeld uitgewerkt. Hebt u geen tijd of geen zin om zelf sjabloonpagina’s aan te maken of zo, dan kunt u zonder probleem de sjablonen of andere pagina’s overnemen uit meesterhijbegintweer. Daarbij hou je best de volgende werkwijze aan: 

Ga naar de pagina die je wenst over te nemen uit meesterhijbegintweer en klik bovenaan op EDIT THIS PAGE.

Visuele editor  

 

Plaats u uw cursor in de paginatekst, druk CTRL-A in en plaats alles op het klembord via CTRL-C. Open Wordpad of Notepad en plak de tekst via CTRL-V. Selecteer daarna alles opnieuw via CTRL-A en kopieer alles via CTRL-C. De bedoeling van deze tussenfase is om alle eventuele links uit de gekopieerde tekst weg te filteren. Neemt u deze links over en plakt u ze op uw eigen wiki, dan worden deze links onder de motorkap gewijzigd. Ze zien er in dat geval immers als volgt uit: [[meesterhijbegintweer:eng_who'swho_1|Who's who 1]]. Met andere woorden, zoals u in het eerste luik van de link kunt zien (het stuk tot aan de verticale streep) zullen uw links de bezoekers wegleiden naar meesterhijbegintweer, en dat is hoogstwaarschijnlijk niet wat u wil. Navigeer naar de pagina op uw eigen wiki en plak via EDIT THIS PAGE & daarna CTRL-V de inhoud van het klembord. Pas de pagina-opmaak verder aan naar uw eigen smaak en bewaar alles via SAVE.

Teksteditor (aan te raden)    

Bekijkt u de pagina die u wil kopiëren in tekstmodus, dan is alles veel simpeler. Selecteer alles via CTRL-A en kopieer de inhoud naar het klembord via CTRL-C. Ga naar de doelpagina op uw wiki en plak via CTRL-V de gekopieerde tekst op uw pagina. Bent u daarbij in tekstmodus of visuele modus doet er zelfs niet toe. Bewaar uw pagina via SAVE. Als alles goed is verlopen, dan zullen de overgenomen links nu rood aanklikbaar zijn, en niet langer linken naar meesterhijbegintweerpagina’s, maar wel naar pagina’s binnen uw eigen wiki!

40

G. Bonamie

2.7.

Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces

Oktober 2008

Gebruikers

Gebruikers aanmaken 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom. 2. Helemaal onderaan de pagina, onder SPACE PROMOTION, klikt u op INVITE PEOPLE. 3. In het tekstvak naast To: voert u de emailadressen of Wikispaces accountnamen in, elk gescheiden door een komma of een harde return. 4. In het tekstvak onderaan kunt u indien u dat wenst een persoonlijke tekst schrijven. 5. Klik op SEND om de uitnodiging te versturen.

Gebruikers in bulk aanmaken Wikispaces biedt een dienst aan (gratis) waarbij accounts in bulk kunnen worden aangemaakt. Het enige wat u dient te doen is een e–mail sturen naar [email protected] met een lijst van alle accounts die het Wikispaces–team voor u dient aan te maken. Die lijst dient als volgt te worden opgesteld: Gebruiker1,e–[email protected],paswoord1 Gebruiker2,e–[email protected],paswoord2 Gebruiker3,e–[email protected],paswoord3 Meer informatie vindt u op de volgende pagina: http://www.wikispaces.com/help+teachers#accounts Privileges toekennen Zie "Permissions" op p.19.

41

3. Implementatiescenario’s in Talenonderwijs

Er zijn natuurlijk duizend–en–een mogelijkheden om wiki’s te implementeren in de onderwijspraktijk. Wat u in dit deel krijgt is dan ook slechts een startpunt, of hoogstens een bron van inspiratie. Het enige wat misschien dient te worden opgemerkt is dat het belangrijk is voor de leerkracht om de implementatie zo goed mogelijk te begeleiden zodat iedereen goed en wel mee aan boord is. Ze worden ongetwijfeld zeldzamer en zeldzamer, maar ook tussen de leerlingen zitten er nog die niet zo behendig zijn met computers. Verwacht dus niet dat iedereen zo maar eventjes doorheen alle opdrachten slalomt. Alle activiteiten van dit deel zijn ter illustratie uitgewerkt op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/engels Zijn de richtlijnen in deze handleiding niet duidelijk, dan kunt u online de pagina's bekijken –om die reden zijn trouwens in dit deel het aantal schermafbeeldingen héél beperkt.. Vooraleer u de leerlingen op de wiki loslaat dient u natuurlijk de wiki aan te maken en vervolgens een aantal secties in te richten.

3.1.

Voorbereidingsfase

Wiki aanmaken Vooraleer u activiteiten op de wiki kunt plaatsen dient u uiteraard eerst en vooral de wiki aan te maken. Volg de stappen zoals beschreven onder "Een account aanmaken" en " Bijkomende wiki’s aanmaken" op p. 13 en 14 voor meer informatie ter zake. Navigatiemenu opstellen 1. Klik op EDIT NAVIGATION onderaan de linkerkolom. 2. Het menu wordt in een pagina geopend. Op elke regel voert u een categorie in die u bruikbaar lijkt. Op meesterhijbegintweer heeft de sectie Engels voorlopig drie subsecties, nl. ASSIGNMENTS, WHO'S WHO en SANDBOX. 3. Link elke categorie meteen naar een nieuwe pagina. De gemakkelijkste manier is het menu herediteren en elke subsectie in het menu zodanig aan te passen dat het tussen dubbele vierkante haken te zetten, dus bijvoorbeeld [[assignments]]. Bewaar het menu: ASSIGNMENTS wordt nu als rode link weergegeven: klikt u er nu op, dan wordt meteen de gelijknamige pagina aangemaakt. Bij wijze van alternatief kunt u in het menu ook ASSIGNMENTS selecteren en vervolgens in de editor op de knop INSERT LINK klikken. In het nieuwe dialoogscherm selecteert

42

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

u in het uitklapmenu naast PAGE NAME voor NEW PAGE. en naast NEW PAGE NAME voert u in dit geval ASSIGNMENTS in. 4. Doe hetzelfde voor de menu–item: WHO'S WHO en SANDBOX. 5. Klik op SAVE om het menu op te slaan.

Pagina ASSIGNMENTS opstellen 1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt ASSIGNMENTS in het menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken. 2. Voer een overzicht in van alle opdrachten voor deze cursus. Een voorbeeld vindt u op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/assignments. 3. Optioneel kunt u deze pagina ook vergrendelen, zodat de inhoud ervan niet door studenten kan worden gewijzigd: Klik op MANAGE SPACES > LIST PAGES. Zoek de pagina ASSIGNMENTS op in de lijst en klik in de rechterkolom op LOCK.

Pagina WHO'S WHO opstellen 1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt WHO'S WHO in het menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken. 2. Begin een lijst aan te leggen met dummy items zoals name 1, name 2, enz. Plaats uw eigen naam bovenaan te lijst om duidelijk te maken wat er verwacht wordt.

TIP

U kunt zonder meer elke leerling zijn of haar naam laten toevoegen aan de lijst zoals beschreven hierboven, maar het is natuurlijk evenzeer mogelijk om hen een klaslijst voor te schotelen waarbij ze enkel op hun naam dienen te klikken om meteen hun eigen pagina aan te maken. Als u uw klaslijst in Excel of een ander rekenblad hebt, dan kunt u alles zelfs in geen tijd klaarstomen! Stel bijvoorbeeld dat in uw Excel klaslijst de voornaam in kolom A staat en de familienaam in kolom B, dan volstaat een simpele formule om in kolom C iets te krijgen à la [[voornaam familienaam]]. Plaats de cursor in kolom C en voer volgende formule in: =”**“ & A1 & “ “ & B1 & “++” Let wel: tussen de aanhalingstekens in het midden staat een spatie; anders wordt de familienaam achteraan de voornaam geplakt. Rechts onderaan cel C1 breidt u deze formule uit over uw volledige leerlingenlijst. En als je het helemáál in orde wil doen, dan vervang je [[voornaam familienaam]] best nog door [[pp_voornaamfamilienaam|voornaam familienaam]] Waarom precies dit nóg beter is, dat kunt een beetje verderop in deze brochure lezen.

43

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

Pagina SANDBOX opstellen 1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt SANDBOX in het menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken. 2. Een sandbox is doorgaans een testruimte. Het volstaat bovenaan de pagina kort te vermelding dat studenten deze pagina kunnen gebruiken for testing purposes only. Een voorbeeld kunt u vinden op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/sandbox

Sjabloon profielpagina aanmaken Kopieer de sjabloon PROFILE vanop meesterhijbegintweer.wikispaces.com (zie “Inhoud kopiëren van op meesterhijbegintweer.wikispaces.com” op p. 40)of volg onderstaande stappen: 1. Kies in de linkerkolom MANAGE SPACE. 2. Klik onder SPACE CONTENTS op TEMPLATES. 3. In het tekstvak naast TEMPLATE NAME vult u een naam in van de sjabloon die u wil ontwerpen. In dit geval kiezen we voor PROFIEL (Figuur 31). Klik op CREATE TEMPLATE. Figuur 31 Via Space SETTINGS > TEMPLATES creëert u vrij snel een sjabloon.

4. Een blanco pagina wordt geopend. Voer een paar categorieën in en verzorg de opmaak zodat duidelijk is waar de eindgebruiker zijn / haar gegevens dient in te voeren. U kunt uw profielpagina opmaken zoals op Figuur 33, maar u bent uiteraard volledig vrij om dit naar eigen inzicht aan te passen. 5. Telkens iemand via NEW PAGE in de linkerkolom een nieuwe pagina aanmaakt, krijgt hij / zij de mogelijkheid om de pagina te baseren op de sjabloon die net is aangemaakt (Figuur 32). Het volstaat de gewenste sjabloon te selecteren in het uitklapmenu en op CREATE te klikken. De nieuwe pagina beschikt meteen over de zaken die in stap vier door u werden vooringesteld.

44

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

Figuur 32 Bij het aanmaken van blanco pagina's kunt u het aangemaakte sjabloon selecteren in het uitklapmenu.

Figuur 33 Dankzij het sjabloon beschikt de nieuwe pagina meteen over vooringestelde inhoud.

45

G. Bonamie

3.2.

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

Activiteit 1: Profielpagina’s aanmaken

Dit is wegens de lage instapdrempel een uitstekende activiteit om de wiki te introduceren bij uw leerlingen. We gaan er hier van uit dat u al een sjabloon voor een profielpagina hebt aangemaakt. Het voordeel daarvan is dat uw leerlingen niet zoveel werk hebben en dat alle profielpagina’s er bovendien dan ook min of meer hetzelfde uitzien. Voorbereiding leerkracht: de pagina WHO'S WHO aanpassen. 1. Methode 1: U hebt de pagina WHO’S WHO al aangemaakt met behulp van dubbele, vierkante haken zodat elke naam rood & aanklikbaar verschijnt. Klik op uw eigen naam om uw eigen pagina aan te maken en in het uitklapmenu op de nieuwe pagina selecteert u de sjabloon PROFILE. Voer wat info & gegevens in en bewaar de pagina via SAVE. Zo hebben de leerlingen een voorbeeld van wat van hen verwacht wordt. Een voorbeeld hiervan vindt u op WHO’S WHO 1 in de sectie Engels op meesterhijbegintweer. 1. Methode 2: de pagina WHO’S WHO is niet voorzien van reeds aangemaakte links. In dit geval voert u in de namenlijst uw eigen naam in, selecteert u die en klikt u vervolgens op de knop INSERT LINK. Kies naast PAGE voor NEW PAGE en ken er de naam PP_UWVOORNAAMUWFAMILIENAAM aan toe. Klik op SAVE. Op WHO'S WHO verschijnt uw naam als een rode link. Klik erop en in het uitklapmenu dat u op de nieuwe pagina te zien krijgt, kiest u de sjabloon PROFILE. Maak uw eigen profielpagina aan en klik op SAVE om alles te bewaren. Deze methode is ongetwijfeld minder interessant dan methode 1. Een voorbeeld van wat hier is bedoeld staat op WHO’S WHO 2 in de sectie Engels op meesterhijbegintweer.

Opdracht leerling: Add your name to the list on WHO'S WHO and link it to your personal profile page. 1. Instructies voor methode 1: Go to WHO'S WHO and click on your name in the list. This will create a new page that is named after you. In the dropdown list, choose the template PROFILE. Complete your profile page and save all changes via SAVE. 2. Instructies voor methode 2: Go to WHO'S WHO and click on EDIT THIS PAGE. Add your name to the list and link it via INSERT LINK to a new page named PP_FIRSTNAMEFAMILYNAME. Hit SAVE. On WHO'S WHO Your name should now appear red. Click on it to create a page associated with your name, and in the dropdown list you choose the template PROFILE. 3. Complete your profile page and save all changes via SAVE.

46

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

TIP

TIP

Oktober 2008

Van zodra iemand een persoonlijk profiel heeft aangemaakt, kan hij/zij overal waar zijn/haar naam wordt vermeld meteen gelinkt worden naar die profielpagina. In opdracht twee moeten de leerlingen bijvoorbeeld hun naam toevoegen aan een lijst met leesverslagen. Ze kunnen natuurlijk hun naam gewoon invoeren en dan de link naar hun profielpagina maken via de knop INSERT LINK, maar wikitext is misschien een beetje sneller ter plaatse: het volstaat bijvoorbeeld dat de gebruiker Geert Bonamie in plaats van zijn naam het volgende invoert: [[eng_pp_geertbonamie|Geert Bonamie]] Voor de verticale streep wordt de doelpagina vermeld, na de verticale streep volgt de tekst die gelinkt wordt. Het stuk tekst Geert Bonamie linkt nu naar diens eigen profielpagina binnen het vak Engels.

Waarom zou u in godsnaam een pagina ENG_PP_VOORNAAMFAMILIENAAM noemen? Wel, de reden is eigenlijk heel simpel: voor je het weet zal je wiki namelijk barsten van de pagina’s. Als je geen systeem hanteert in de naamgeving, dan staat alles in het pagina-overzicht maar kriskras door elkaar: de ene zijn profielpagina heeft de naam PROFIEL_VOORNAAMFAMILIENAAM, de andere heeft de zijne/hare PERSOONLIJK PROFIEL VAN VOORNAAMFAMILIENAAM genoemd terwijl nog iemand anders gekozen heeft voor VOORNAAMFAMILIENAAMPROFIEL. Het is al meteen zo klaar als een klontje dat dit soort zaken de transparantie van uw paginalijst helemaal niet ten goede komt. Besluit je echter om alle persoonlijke profielpagina’s te laten beginnen met PP_ of met ENG_PP_, dan wordt de lijst al meteen heel wat ordelijker. In Tips voor goed gebruik staat op p. 10 wat informatie over de Paginanaam: als u hier wat denkwerk vooraf verricht en de juiste instructies meegeeft aan uw leerlingen, of bepaalde wikipagina’s al goed aanmaakt, dan kun je de overzichtslijst van pagina’s al meteen heel wat ordelijker krijgen! Dat maakt dat u sneller net die pagina vindt die u zocht en dat u bovendien ook niet gefrustreerd bent door een te lange en vergeefse zoektocht.

47

G. Bonamie

3.3.

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

Activiteit 2: Writing Skills – Book Review (single author)

Bij deze opdracht –het schrijven van een leesverslag of literaire analyse– gaat het om een oefening waarbij de auteur eveneens helemaal alleen verantwoordelijkheid draagt voor het eindproduct. Hij/zij hoeft nog niets te doen in samenwerking met anderen, en kan dus rustig op zijn/haar eigen tempo gewoon worden aan de omgeving, zonder druk van de buitenwereld. Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon BOOK REVIEW aanmaken Kopieer de sjabloon WRITINGBOOKREVIEW vanop meesterhijbegintweer.wikispaces.com (zie “Inhoud kopiëren van op meesterhijbegintweer.wikispaces.com” op p. 40) of voer volgende stappen uit: 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op TEMPLATES. 2. Voer de naam WRITINGBOOKREVIEW in en klik op CREATE TEMPLATE. 3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een BOOK REVIEW aan. Een voorbeeld kunt u bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.WritingBookReview

Voorbereiding leerkracht stap 2:de pagina WRITING ASSIGNMENT 1 aanmaken & aanpassen 1. Ga eerst naar de pagina ASSIGNMENTS en klik op EDIT THIS PAGE. 2. Selecteer de tekst WRITING ASSIGNMENT 1 en vervang die door [[eng_writing_assignment_01|Writing Assignment 1]]. Klik op SAVE om de pagina te bewaren: de tekst WRITING ASSIGNMENT 1 verschijnt nu als rode link. 3. Klik op de rode link om de pagina WRITING ASSIGNMENT 1 effectief aan te maken. Maak via de knop INSERT TABLE een tabel aan met 2 kolommen en een paar rijen meer dan het totaal aantal leerlingen. In de bovenste rij plaatst u in kolom 1 NAME en kolom 2 TITLE REVIEW. Optioneel kunt u nog bijkomende kolommen aanmaken voor bijv. commentaar. Indien u dat wenst kunt u ook uw eigen naam en een eigen review bij wijze van voorbeeld in rij 2 plaatsen.

TIP

Het is natuurlijk perfect mogelijk om de instructies van alle opdrachten op één en dezelfde pagina te verzamelen. Plaatst u echter elke opdracht op een aparte pagina, dan is er ook telkens een apart forum beschikbaar dat u kunt gebruiken voor verschillende zaken: technische problemen met de resp. opdracht kunnen door de leerlingen worden gepost; het forum kan door u worden gebruikt een follow–up activiteit waarbij over de opdracht gereflecteerd wordt; … Verzamelt u alle opdrachten op één pagina, dan wordt het forum van die ene pagina al gauw een warboel als je dezelfde zaken wil realiseren!

Opdracht leerling: Add your name & review to the list on WRITING ASSIGNMENT 1 1. Instructies voor methode 1: Go to WRITING ASSIGNMENT 1 and click on EDIT THIS PAGE. REPLACE PUT YOUR TITLE HERE by the title of your review. Save the page. Click on the red title link. This will create a new page where you can publish your essay. Just make sure you select the template WritingBookReview in the dropdown list. Make sure you save your review page regularly. 2. Instructies voor methode 2: Go to the page WRITING ASSIGNMENT 1 and click on EDIT THIS PAGE. Add your name in the left column and the title of your essay in the right column. Select your

48

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

name, and link it to your personal profile page. Select the title of your essay and link it to a new page which you name ENG_REVIEW_YOURNAME. Click SAVE to save the changes. Again on WRITING ASSIGNMENT 1, click on the title of your essay which now should appear red. A new page will be created. Choose the template WRITINGBOOKREVIEW to make life a bit easier for you.

3.4.

Activiteit 3: Writing Skills – short article (collaborative writing) + discussion

Deze activiteit bestaat uit een aantal schrijfopdrachten die opgehangen zijn aan Groot–Brittannië. De bedoeling is dat de leerlingen in kleinere groepjes (5 auteurs maximum) samenwerken aan één schrijfopdracht. Het technisch gehalte van deze opdracht is in principe niet moeilijker dan de eerste twee opdrachten; het gaat per slot van rekening ook enkel om het invoeren van tekst. Het verschil met de eerste opdracht is dat de leerling nu voor het eerst aan collaborative writing doet: samen schrijven aan dezelfde tekst. Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon WritingArticle aanmaken 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op TEMPLATES. 2. Voer de naam WRITINGARTICLE in en klik op CREATE TEMPLATE 3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een SHORT ARTICLE aan. Een voorbeeld kunt u bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.WritingArticle

Voorbereiding leerkracht: de pagina WRITING ASSIGNMENT 2 aanpassen 1. In het menu klikt u op ASSIGNMENTS, vervolgens op de link WRITING ASSIGNMENT 2 en ten slotte . op de knop EDIT THIS PAGE. Voer de schrijfopdracht in. Een voorbeeld kunt u vinden op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/Writing+Assignment+2.

Opdracht leerling: Write a short text on any aspect of English / Welsh / Scottish / Irish culture. 1. Navigate to Engels > assignments and click on Writing Assignment 2. 2. Choose a group and verify whether or not you can still join. If the link is red, it means you are the first student to join: make sure you select the template WRITINGARTICLE in the dropdown. After that, add your name to the author list and make sure your name also links to your personal profile page. Subsequent authors need not worry about the page template. 3. Optional: On your article page, select the word BRAINSTORM and link it to a new page. Use that page to brainstorm on the topic. Do not use the discussion tab of your article page, as it will be used for the follow-up activity.

Opdracht leerling: Follow–up activity 1.

In the discussion tab of the page containing the article, each group presents three issues related to the topic of the text to discuss and debate. Each student is required to join at least two different discussions.

49

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

TIP

3.5.

Oktober 2008

Het is aangewezen om bij groepsteksten geen kwantitatieve criteria te hanteren, bijvoorbeeld het aantal wiki–edits per leerling. Het is immers niet mogelijk om per gebruiker een overzicht op te vragen van al diens activiteiten. Dit is trouwens geen beperking van Wikispaces; ook andere wiki's bieden dit niet aan.

Activiteit 4: portfolio bijhouden

Heel wat literatuur wijst naar de blog als ideale omgeving om een persoonlijk portfolio bij te houden, maar mogelijk wordt het dan allemaal wat te veel voor de leerling, wat te verwarrend misschien ook: er is de leeromgeving van de school, maar daarnaast dan ook nog de wiki voor Engels, waarbij ze dan ook nog eens een eigen blog op Blogger dienen te onderhouden… Er is echter geen reden waarom een persoonlijk portfolio op de wiki niet mogelijk zou zijn, zeker niet als u de leerlingen ook profielpagina's hebt laten aanmaken. Voorbereiding leerkracht: sjabloon Portfolio aanmaken 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op TEMPLATES. 2. Voer de naam PORTFOLIO in en klik op CREATE TEMPLATE. 3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een Portfolio aan. Een voorbeeld kunt u bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.Portfolio

Opdracht leerling: Self–Reflection in a Portfolio 1. On your profile page, select the words MY PORTFOLIO, and via the INSERT LINK button on the editor, insert a link to a new page. Name this page PORTFOLIONAME, e.g. PORTFOLIOGEERTBONAMIE. Click SAVE. 2. On your profile page, click on the now red link MY PORTFOLIO. Choose PORTFOLIO in the dropdown menu. This will add a few categories on your portfolio page. The idea is that from now onwards, alongside the assignments you also reflect on the activities: write down what you thought was good, or perhaps did not at all work for you. See this as a personal diary, if you want, albeit one that is solely focused on assignments.

50

G. Bonamie

3.6.

Deel 3 – Implementatiescenario’s

Oktober 2008

Activiteit 5: Oral Skills – Presentation

Hoewel een wiki een schriftelijk medium is, toch kan het zonder probleem ingeschakeld worden bij mondelinge activiteiten, zoals het geven van presentaties. Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon Presentation aanmaken 1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op TEMPLATES. 2. Voer de naam PRESENTATION in en klik op CREATE TEMPLATE 3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een PRESENTATION aan. Een voorbeeld kunt u bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.Presentation

Voorbereiding leerkracht: de pagina PRESENTATIONS aanpassen 1. Onderaan het menu klikt u op EDIT NAVIGATION. Het menu wordt in paginavorm geopend. 2. Voer in de sectie Engels het item PRESENTATIONS in en link het via de knop INSERT LINK naar een nieuwe pagina met de naam PRESENTATIONS. Klik op SAVE om de pagina te bewaren. 3. In het menu verschijnt PRESENTATIONS in een rode link. Klik erop om de pagina te openen. Voer een volledig overzicht in van alle presentatieopdrachten, of geef de aanzet daarvoor. Een voorbeeld kunt u vinden op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/presentations. 4. Link PRESENTATION ASSIGNMENT 1 naar een nieuwe, eigen pagina, waar u meer informatie plaatst over de presentatie in kwestie. Een voorbeeld vindt u op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/Presentation+assignment+1

Opdracht leerling: Presentation Great Britain in modern film Prepare a 15 minute presentation on the representation of Great Britain in modern film. You are allowed to use any multimedia to illustrate your points. 1. Navigate to ENGELS > PRESENTATIONS and click on PRESENTATION ASSIGNMENT 1. You are required to prepare a 15 minute presentation on the representation of Great Britain in modern film. You are allowed to use any multimedia to illustrate your points. 2. Choose a group and verify whether or not you can still join. If you can, enter your name in the parenthesis and link it to your profile page. The first student to start a group is free to use the template PRESENTATION when creating the presentation page.

51

G. Bonamie

Deel 3 – Implementatiescenario’s

TIP

3.7.

Oktober 2008

U kunt uw de aparte dia’s van een presentatie elk op een aparte pagina zetten, maar er zijn gelukkig heel interessante alternatieven: de slidecast (online slideshows die in een eigen player worden weergegeven). Deze hebben het voordeel dat alle dia's op 1 wikipagina verzameld zijn; via de ingebouwde navigatieknoppen van de speler gaat u makkelijk en snel naar de vorige en volgende dia's. Het enige wat u dient te doen is een account aanmaken op Slideshare, wat helemaal gratis is. Vervolgens plaatst u een PowerPoint op Slideshare, kopieert u de embed–code ervan en plakt u die op de wikipagina. Bekijk http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/eng_presentation_1_example voor een voorbeeld.

Optioneel: Rollen toekennen

Het toekennen van rollen kan helpen om een en ander te vergemakkelijken, ook voor uw leerlingen. Een rol kan worden toegekend, met dien verstande dat het de leerling in kwestie helemaal niet hoeft te verhinderen om ook elders op de wiki actief te zijn. Hier volgen een paar rollen die u eventueel kunt overwegen.     

Vernieuwers: gaan op zoek naar nieuwe ideeën en integreren ze in de wiki. Onderzoekers: bekijken de gepresenteerde informatie kritisch en zijn vooral actief in de discussiesecties van elke pagina. Linkers: gaan vooral op zoek naar onderlinge verbanden tussen verschillende wikipagina's en leggen vooral links tussen de desbetreffende pagina's. Editors: houden zich vooral bezig met de tekstopmaak; zorgen ervoor dat alles wat gelijkvormig is opgesteld, controleren ook spelling. Bewakers: zorgen ervoor dat op de wiki geen gevallen van plagiaat voorkomen, zodat de integriteit wordt bewaard.

52

4. Appendix

4.1.

Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces

Als u gekozen hebt om te werken met de teksteditor, dan kunt u binnen Wikispaces volgende codes gebruiken om tekst op te maken, lijsten te creëren, links te leggen, en andere zaken. Let wel: als u kiest voor de visuele editor, dan kunt u deze codes gerust links laten. Tekstopmaak Kop 1 Kop 2 Kop 3 Ongenummerde Lijst Genummerde Lijst Vet Cursief Onderlijnd Monospace Escaping Insprong

=uw tekst= ==uw tekst== ===uw tekst === * duid elk lid aan met een asterisk # duid elk lid aan met een hekje **vet** //cursief// __onderlijnd__ {{monospace}} ``escaping`` > insprong

Links, afbeeldingen en bestanden Paginaglink Paginalink naar andere wiki URL E–mail tekst URL Afbeelding Bestand Anker

[[paginanaam|tekst]] of enkel [[paginanaam]] [[wikispace: paginanaam |label]] of enkel [[wikispace:paginanaam]] http://some.url [email protected] [[http://www.webadres.url|tekst]] [[afbeelding:naam.jpg]] (png, jpeg, en gif) [[Bestand:naam.txt]] (elk type wordt ondersteund) [[#anker]]

Link voorbeelden [[foo]]

Dit zal de tekst FOO linken naar een pagina in dezelfde wiki met paginanaam FOO heet.

[[foo|bar]]

Dit zal de tekst BAR linken naar een pagina in dezelfde wiki met paginanaam FOO.

53

G. Bonamie

Appendix

Oktober 2008

[[hep:vb]]

Dit zal de tekst HEP:DE linken naar een pagina, genaamd VB uit een andere wiki met als naarm HEP.

[[hep:vb|bar]]

Dit zal de tekst BAR linken naar een pagina, genaamd VB, uit een andere wiki met als naarm HEP.

Andere opmaak Horizontale lijn Tabel Tabelcel hoofding Tabelcel uitlijning Inhoudsopgave

Tekst rechts naar links

---|| tabelcel || tabelcel || tabelcel || ||~ hoofding 1 ||~ hoofding2 || ||= gecentreerd ||> rechts || [[toc]] of [[toc|flat]] Let wel: [[toc|flat]] geeft enkel een Kop1–inhoudsopgave weer [[rtl]] ... [[rtl]] Let wel: de RTL tags moeten op een eigen regel staan

Wikitext verhinderen Gaandeweg zult u merken dat wikitext niet altijd even gewenst is: sommige van de gebruikte karaktersymbolen in wikitext komen ook in andere contexten voor, en dan wil u natuurlijk niet dat ze de wiki–opmaak regelen. Om dat te voorkomen plaatst u rondom de tekst in kwestie twee back ticks, bijvoorbeeld ``*nu wordt de asterisk gewoon afgebeeld en introduceert het geen lijst``.

54