Wetlands Attiki Dim Alexis 09

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ

Τάσος Δημαλέξης, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p le

Τι περιλαμβάνει η παρουσίαση

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Εισαγωγικά στοιχεία Αξίες – λειτουργίες υγροτόπων Ιστορική εξέλιξη των ελληνικών υγροτόπων Ποιες είναι οι κύριες απειλές που αντιμετωπίζουν Ποιοι είναι οι υγρότοποι της Αττικής Κάποιες πρόσφατες ενδεικτικές περιπτώσεις Πως αντιμετωπίζουν τους υγροτόπους σε κάποιες άλλες χώρες Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

1. Ποιοι είμαστε

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

• Η ΕΟΕ ιδρύθηκε το 1982 και έχει ως σκοπό τη μελέτη και προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους, μέσα στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, θεωρώντας τα ως βασικά στοιχεία της Ελληνικής φύσης . • Η RSPB είναι η αντίστοιχη ορνιθολογική οργάνωση της Μ. Βρετανίας, η μεγαλύτερη στον κόσμο, με >1.000.000 μέλη, >1000 στελέχη και περίπου 200 Ορνιθολογικά Πάρκα – ρεζέρβες, που δέχονται 1.400.000 επισκέπτες ετησίως. • Το BirdLife International είναι η παγκόσμια ομοσπονδία ορνιθολογικών οργανώσεων, ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός φορέας στον κόσμο, με >110 εθνικές οργανώσεις μέλη παγκοσμίως, με συνολικά περισσότερους από 4.500.000 υποστηρικτές. Η ΕΟΕ ο εταίρος για την Ελλάδα.

Τι είναι υγρότοπος

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

• Κάθε τόπος που καλύπτεται εποχικά ή μόνιμα από ρηχά νερά ή που δεν καλύπτεται ποτέ από νερά, αλλά έχει υπόστρωμα (έδαφος, άμμο, χαλίκια κ.λπ) υγρό για μεγάλο διάστημα του έτους. • Ρηχές λίμνες, ποτάμια, έλη, λιμνοθάλασσες, πηγές, τυρφώνες με νερό γλυκό, αλμυρό ή υφάλμυρο είναι υγρότοποι. • Όλοι οι υγρότοποι προστατεύονται από τη Σύμβαση Ραμσάρ • Τα όρια των υγροτόπων προς τη χέρσο προσδιορίζονται από τις υδρολογικές συνθήκες, τους τύπους εδαφών ή την παρουσία υδροφύτων.

Η ιδανική ποικιλία βιοτόπων σε έναν υγρότοπο

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

2. Λειτουργίες των υγροτόπων • Στήριξη βιοποικιλότητας • Εμπλουτισμός υπόγειων υδροφορέων • Βελτίωση ποιότητας νερού • Μετριασμός πλημμυρών • Παγίδευση ιζημάτων • Σταθεροποίηση ακτών • Απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα • Αποθήκευση και ελευθέρωση θερμότητας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Οι κύριες αξίες των υγροτόπων • Βιολογική αξία (βιοποικιλότητα) • Αποθήκευση πόσιμου και αρδευτικού νερού • Παραγωγή αλιευμάτων • Βόσκηση αγροτικών ζώων • Προστασία από πλημμύρες • Βελτίωση της ποιότητας του νερού • Προστασία από διάβρωση • Περιβαλλοντική εκπαίδευση • Αναψυχή – τουρισμός –πολιτισμός • Επιστημονική έρευνα • Προστασία από την άνοδο της στάθμης του νερού (παράκτιοι)

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη Βιοποικιλότητας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη βιοποικιλότητας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της γεωργίας – επιπτώσεις της γεωργίας

ΑΝΤΛΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΙΝΗ

Η ΚΟΙΤΗ ΤΟΥ ΣΤΡΥΜΟΝΑ ΞΕΡΗ ΛΟΓΩ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της αλιείας (και της βιοποικιλότητας)

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της αλιείας (και της παράδοσης) ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ

ΠΡΕΣΠΑ

ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ ΚΕΡΚΙΝΗ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της αλιείας (και της παράδοσης) ΚΑΡΛΑ 1960

ΠΡΕΣΠΑ 1990

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της κτηνοτροφίας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στήριξη της επιστημονικής έρευνας ΠΡΕΣΠΑ – ΑΠΟΙΚΙΑ ΑΡΓΥΡΟΠΕΛΕΚΑΝΩΝ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Υγρότοποι και πολιτισμός

ΑΓ. ΑΧΙΛΕΙΟΣ ΠΡΕΣΠΑ

ΕΡΕΙΠΙΑ ΑΠΟ ΤΑΙΝΙΑ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΚΕΡΚΙΝΗ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

3. Ιστορική εξέλιξη των Ελληνικών υγροτόπων

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

• Προσπάθειες αποξηράνσεων είχαν ξεκινήσει από την αρχαιότητα (Κωπαϊδα). • Η πρώτη μεγάλης κλίμακας αποξήρανση στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κωπαϊδα • Εντατικοποίηση των αποξηράνσεων στη Βόρεια Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς πολέμους για αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος και της ελονοσίας. • Συνέχιση των αποξηράνσεων έως το 1970, με σημαντικότερη πρόσφατη, εκείνη της Κάρλας το 1960. • Μέχρι το 1970 είχε αποξηρανθεί > 75% των ελληνικών υγροτόπων. • Από τη δεκαετία του 1980 παρατηρείται μια τάση μερικής αναστροφής της κατάστασης υποβάθμισης, τουλάχιστον για κάποιους μεγάλους υγροτόπους. • Αντίθετα πολλοί είναι οι μικροί υγρότοποι που συνεχίζουν να καταστρέφονται ή να υποβαθμίζονται. Όπως αυτοί της

4. Οι σημαντικότερες απειλές • • • • • • • • • • •

Τμηματική αποξήρανση για πρόσκτηση γεωργικής γης Υπεράντληση επιφανειακών ή υπόγειων νερών Κατασκευές εγγειοβελτιωτικών έργων Κατασκευές αυθαίρετων κτισμάτων Κατασκευή παραθεριστικών οικισμών και ξενοδοχείων Διάνοιξη δρόμων Στερεά απορρίμματα και υγρά απόβλητα Αμμοληψίες και επιχωματώσεις Εκχέρσωση παρόχθιας βλάστησης Υπερβόσκηση Υπεραλίευση και καταστροφή χώρων αναπαραγωγής ψαριών • Ανεξέλεγκτο κυνήγι • Εμπλουτισμός με μη τοπικά και εξωτικά είδη

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

5. Υγρότοποι Αττικής: μικροί αλλά πολύτιμοι

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Σε τι χρειάζονται οι μικροί υγρότοποι;

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

 Βοηθούν στη μετανάστευση και διασπορά των υδρόβιων και υγροτοπικών ειδών. Επειδή είναι μικροί συχνά τους αγνοούμε και τους καταστρέφουμε. Όταν όμως εκλείπουν δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα για τη βιοποικιλότητα

6. Και τι κάνουμε για αυτούς; Υγρότοπος Ωρωπού

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΩΡΩΠΟΣ 2003-2004: Παρεμβάσεις Δήμου

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Υγρότοπος Λούτσας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΛΟΥΤΣΑ 2006: Παρεμβάσεις Δήμου

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Υγρότοπος Βραυρώνας

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Η κατάσταση το 2008

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

2008-2009: Παρεμβάσεις ΕΟΕ (Με άδεια του ΥΠΕΧΩΔΕ και χρηματοδότηση από τον ΔΑΑ)

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Μόνο που λογαριάζαμε χωρίς τον ξενοδόχο • Το ΥΠΕΧΩΔΕ, αν και έχει αδειοδοτήσει επίσημα τις παρεμβάσεις μας για την αποκατάσταση του υγροτόπου, πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα φτιάξει «αντιπλημμυρικό έργο» στον Ερασίνο, το ποτάμι που καταλήγει στη Βραυρώνα και ότι θα περάσει ανοιχτό αγωγό πλάτους 45 μέτρων + ανάχωμα 17 μέτρων μέσα από τον υγρότοπο, καταστρέφοντας τουλάχιστον το 1/3 της Α Ζώνης της περιοχής Natura • H EOE σκοπεύει να αντιδράσει άμεσα προκειμένου να σωθεί ο υγρότοπος από ανεπανόρθωτη καταστροφή

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

7. Πως αντιμετωπίζουν τους υγροτόπους σε άλλες χώρες;

 200 Ορνιθολογικά Πάρκα  0.54% της έκτασης της Μ. Βρετανίας  οι 133 περιέχουν

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΚΕΝΤΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΠΩΛΗΤΗΡΙΑ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Δημιουργία υγροτόπων

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Εκβαθύνσεις

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Διαχείριση καλαμώνων

Συνδυασμός παρεμβάσεων

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

και όχι μόνο πουλιά

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Όμως εμείς ζούμε σε μια χώρα …

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

• Ανεξέλεγκτης ελευθερίας • Ατιμώρητης αυθαιρεσίας και • Επιφανειακής δημοκρατίας

Θ. Βερέμης& Γ. Κολιόπουλος. «Ελλάς: Η σύγχρονη συνέχεια»

Μπορούμε να δράσουμε αποτελεσματικά για να προστατέψουμε τους υγροτόπους μας;

8. Τελικά τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Τι κάνει η ΕΟΕ για τους υγροτόπους της Αττικής 1.

Παρακολουθούμε την κατάσταση διατήρησης των υγροτόπων και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν μέσα από το πρόγραμμα των υπευθύνων παρακολούθησης IBA.

2.

Παρακολουθούμε τακτικά την ορνιθοπανίδα τους μέσα από το πρόγραμμα παρακολούθησης υγροτόπων της Αττικής

3.

Συνεργαζόμαστε με πολίτες και τοπικούς φορείς στην κατεύθυνση της αποτροπής απειλών και της ευαισθητοποίησης του κοινού

4.

Βρισκόμαστε σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσουμε με καταγγελίες ή άλλα μέσα τα προβλήματα που προκύπτουν

Τελικά τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μας; να επισκεπτόμαστε και να χαιρόμαστε τους Ας μάθουμε

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

υγροτόπους μας και ας βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να κάνουν το ίδιο. Ας βοηθήσουμε στην ενεργοποίηση των συμπολιτών μας και να συμπαραστεκόμαστε στις τοπικές δράσεις προστασίας Ας μάθουμε να αντιμετωπίζουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά την αυθαιρεσία της διοίκησης αλλά και των πολιτών Τους χαιρόμαστε, τους εκτιμάμε, τους προστατεύουμε

T o g e t h e r f o r b ir d s a n d p e o p

Στο κάτω κάτω η ελπίδα