V O O R
DE ONRECHTMATIGE BEDINGEN
Om de consument in het kader van een koopcontract zoveel mogelijk te beschermen, somt de WHP een reeks bedingen op die als “onrechtmatig” worden beschouwd omdat ze “een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van de partijen”. Het zou daarbij gaan om bedingen die de handelaar overdreven grote voordelen bieden ten koste van de consument. Wanneer de handelaar zijn algemene verkoopvoorwaarden opstelt, zal hij erop moeten letten dat hij er geen enkel beding in opneemt dat de WHP als onrechtmatig omschrijft. De Algemene Economische Inspectie voert trouwens regelmatig controles uit bij de handelaars en in de ondernemingen, om eventuele onrechtmatige bedingen in de algemene verkoopvoorwaarden op te sporen. Als de Economische Inspectie overtredingen vaststelt, zal de handelaar zijn verkoopvoorwaarden binnen een opgelegde termijn moeten veranderen, op straffe van boete. VOORBEELDEN VAN ONRECHTMATIGE ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN
Hierna volgen enkele tekenende voorbeelden van onrechtmatige bedingen. Wij vestigen de aandacht van de lezer op het feit dat deze voorbeelden niet het hele toepassingsgebied van de betreffende Wet illustreren. De handelaar moet zich informeren over de onrechtmatige bedingen die niet in de algemene verkoopvoorwaarden mogen worden opgenomen voor hij ze op zijn bestelbons of facturen afdrukt.
MAANDELIJKSE NIEUWSBRIEF
In de overeenkomsten tussen een verkoper en een consument zijn onrechtmatig de bedingen die ertoe strekken: 1. bij de ondertekening van een contract een onmiddellijke en definitieve verbintenis van de consument te voorzien, terwijl de verkoper zich verbindt onder een voorwaarde waarvan de verwezenlijking enkel van zijn wil afhangt.
D E
O N D E R N E M E R
2. de prijs te doen schommelen op basis van elementen die enkel afhangen van de wil van de verkoper. Die bepaling doet echter geen afbreuk aan de bedingen van prijsindexering, voor zover die niet onwettig zijn en voor zover de wijze waarop de prijzen worden aangepast, expliciet beschreven is in de overeenkomst. 3. een onredelijk korte termijn te bepalen om gebreken aan de verkoper te melden. Om toch geldig te zijn, kan het beding als volgt worden geformuleerd: “Elke klacht moet per aangetekende brief aan de verkoper worden meegedeeld binnen de vijf werkdagen, te rekenen vanaf de dag van de levering.” 4. de leveringstermijn van een product of de uitvoeringstermijn van een dienst eenzijdig te bepalen of te wijzigen. Het volgende beding is echter wel geldig: “De leveringstermijnen die in het contract vermeld staan, zijn altijd indicatief.” 5. op onweerlegbare wijze de instemming van de consument vast te stellen met bedingen waarvan hij vóór het sluiten van de overeenkomst niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen. 6. de wettelijke waarborg voor verborgen gebreken op te heffen of te verminderen. 7. de verkoper te ontslaan van zijn aansprakelijkheid voor zijn opzet, zijn grove schuld of voor het niet-uitvoeren van een verbintenis die een van de voornaamste prestaties van de overeenkomst vormt. WELKE SANCTIES WORDEN ER GEHANTEERD?
Als er onrechtmatige bedingen die door de Wet betreffende de handelspraktijken verboden zijn, in de algemene verkoopvoorwaarden voorkomen, zullen de bedingen als van rechtswege nietig beschouwd worden. Om bepaalde transacties toch veilig en doeltreffend doorgang te laten vinden, specificeert de wetgever dat “de overeenkomst bindend blijft voor de partijen indien de overeenkomst zonder de onrechtmatige bedingen kan voortbestaan”.
VAN ERNST & YOUNG
ver ant wo o r d el i j k e u itg e ver Ernst & Young - Riet Bots,
Besluit
Marcel Thirylaan 204, 1200 Brussel. Prijs: 2.500 bef/jaargang Verschijnt niet in juli.
i n l i chti n g en Riet Bots, Tel. 02/774 91 17 Fax 02/774 90 90 e-mail :
[email protected] http://www.kmobrief.be http://www.lettrepme.be
In de algemene verkoopvoorwaarden kan de handelaar afwijken van het gemeen recht van de verkoop en regelingen voorzien die commercieel voordeliger voor hem zijn. Hij moet er echter op letten dat de koper uiterlijk op het ogenblik dat de overeenkomst gesloten wordt, de voorwaarden kent en aanvaard heeft, en dat ze geen kennelijk onevenwicht veroorzaken
tussen de rechten en plichten van de partijen. De bedingen die de Wet betreffende de handelspraktijken als onrechtmatig beschouwt, zullen van rechtswege nietig zijn.
Isabelle Lootvoet Avocate au Barreau de Bruxelles Peeters & Partners
KMOB R I E F NIEUWSBRIEF VOOR DE ONDERNEMER Maandelijkse nieuwsbrief van Ernst & Young Juni 2000, vierde jaargang nummer 64
I
N
H
O
U
D
Wat is het belang van de algemene verkoopvoorwaarden ?
Het contract met algemene verkoopvoorwaarden
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een professionele koper
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een particuliere koper
De algemene verkoopvoorwaarden Kan een handelaar om het even welke algemene verkoopvoorwaarden opleggen aan de consument die zijn goederen of diensten koopt? Zijn er wettelijke bepalingen die in acht genomen moeten worden? Vraagt een handelaar misschien toch maar beter advies aan een advocaat voor hij de algemene verkoopvoorwaarden op zijn bestelbons of zijn facturen laat drukken? Wat is een misleidend beding in de algemene verkoopvoorwaarden? Welke sancties gelden er voor misleidende bedingen in de algemene verkoopvoorwaarden? In deze KMO-brief proberen we op al die vragen (en meer) te antwoorden. Dat doen we hoofdzakelijk door een analyse te maken van de algemene verkoopvoorwaarden die worden overeengekomen tussen een handelaar en een particuliere koper-consument, in tegenstelling met een klant die goederen of diensten koopt in het kader van een beroepsactiviteit. De regels voor de algemene verkoopvoorwaarden die tussen een handelaar en een professionele koper van toepassing zijn, zullen we ook kort toelichten. We beginnen met de hamvraag.
Wat is het belang van de algemene verkoopvoorwaarden ?
Besluit De algemene verkoopvoorwaarden zijn van bijzonder belang voor de handelaar die een verkoopcontract sluit. Indien er geen algemene voorwaarden gestipuleerd zijn, is het burgerlijk gemeen recht (art. 1582 tot 1701 van het Burgerlijk Wetboek) immers van toepassing op het contract.
Als de handelaar wel algemene verkoopvoorwaarden aan zijn klanten oplegt, ongeacht of het particuliere of professionele kopers zijn, kan hij afwijken van de bepalingen in het B.W. Hij kan regelingen voorzien die voor hem commercieel interessanter zijn. BIJVOORBEELD:
Het gemeen recht van de verkoop voorziet dat “de kosten van de levering ten laste komen van de ver-
v e r k o o p v o o r w a a r d e n
N I E U W S B R I E F
a l g e m e n e
■
d e
K M O B R I E F
K M O B R I E F
In de algemene verkoopvoorwaarden kan de handelaar afwijken van de voorschriften van het gemeen recht van de verkoop en daar commercieel voordeel uit halen.
■
N I E U W S B R I E F
V O O R
koper, en die van de afhaling ten laste komen van de koper, indien het tegendeel niet bedongen is”. Als hij algemene verkoopvoorwaarden oplegt, zal de verkoper hiervan kunnen afwijken en bijvoorbeeld kunnen voorzien dat de kosten van de levering ten laste zijn van de koper. EEN ANDER VOORBEELD:
Het gemeen recht van de verkoop stelt dat de koop voltrokken is – en dat de eigendom van de verkoper op de koper wordt overgedragen – zodra er tussen de verkoper en de koper overeenkomst is omtrent de zaak en de prijs. Dat betekent in de praktijk dat de eigendomsoverdracht eigenlijk al plaatsvindt nog voor de verkoper de betaling heeft ontvangen. In de algemene verkoopvoorwaarden kan de
Het contract met algemene verkoopvoorwaarden De handelaar die aan zijn (particuliere of professionele) koper algemene verkoopvoorwaarden wil opleggen die inroepbaar en dwingend zijn, moet gelijktijdig aan twee voorwaarden voldoen. 1. DE KOPER MOET KENNIS HEBBEN VAN DE De handelaar moet ervoor zorgen dat de algemene verkoopvoorwaarden aan de koper worden meegedeeld voordat de koopovereenkomst wordt gesloten en dat deze laatste zich met hun inhoud akkoord heeft verklaard.
D E
verkoper hiervan afwijken door een beding van eigendomsvoorbehoud te voorzien. Hij bepaalt dus dat de verkoper eigenaar van het verkochte blijft tot de koper de overeengekomen prijs volledig betaald heeft. Voorbeeld van een beding van eigendomsvoorbehoud: “De leverancier behoudt de exclusieve eigendom van de geleverde goederen tot de volledige prijs betaald is. Als de koper niet op tijd betaalt, behoudt de leverancier zich het recht voor om de geleverde goederen zonder voorafgaande ingebrekestelling terug te eisen.” Het beding van eigendomsvoorbehoud zal ook inroepbaar zijn bij faillissement van de verkoper, op voorwaarde dat het schriftelijk werd vastgelegd voor of bij de levering.
De algemene verkoopvoorwaarden kunnen ook in een bijlage aan het verkoopcontract vermeld worden. In dat geval zal het contract naar de bijlage met de algemene voorwaarden verwijzen. De algemene verkoopvoorwaarden mogen in geen geval aan de koper worden meegedeeld nadat het verkoopcontract al gesloten is. De voorwaarden moeten bovendien leesbaar zijn en opgesteld zijn in de taal van de koper. In België doen handelaars er dus best aan de voorwaarden in het Nederlands en het Frans op te geven. Ze moeten duidelijk en in een begrijpbare taal geformuleerd zijn.
ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN OP HET OGENBLIK DAT DE OVEREENKOMST GESLOTEN WORDT
De handelaar moet de algemene verkoopvoorwaarden aan de koper bekendmaken ten laatste op het moment dat het verkoopcontract gesloten wordt. In de praktijk zal de handelaar de algemene verkoopvoorwaarden vermelden op de bestelbon, zodat de koper ze al kent voordat het contract een feit is. Als de handelaar de algemene voorwaarden op de achterkant van de bestelbon of van de factuur vermeldt, moet hij ervoor zorgen dat ze goed zichtbaar zijn en dat hij er duidelijk naar verwijst op de voorkant van het document. BIJVOORBEELD:
“Voor dit contract gelden de algemene verkoopvoorwaarden zoals die op de achterkant van het document vermeld staan”, of nog “Voor onze algemene verkoopvoorwaarden: zie ommezijde”.
K M O B R I E F
O N D E R N E M E R
2. DE KOPER MOET AKKOORD GAAN MET DE INHOUD VAN DE ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN
De algemene verkoopvoorwaarden zijn enkel inroepbaar tegenover de klant als deze laatste ze heeft aanvaard. Die aanvaarding moet nadrukkelijk bevestigd zijn door het ondertekenen van het verkoopcontract. Als het gaat om een contract tussen een professionele verkoper en een professionele koper, volstaat een stilzwijgende aanvaarding om ze tegenover de koper inroepbaar te maken. Onder stilzwijgende aanvaarding verstaat men het feit dat de koper zich niet tegen de verkoopvoorwaarden heeft verzet. De verplichting blijft evenwel gelden dat de voorwaarden ten laatste op het moment dat de overeenkomst werd gesloten, aan de koper zijn bekendgemaakt.
■
N I E U W S B R I E F
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een professionele koper Onze Belgische wetgeving voorziet geen specifieke verplichte bepalingen voor de algemene verkoopvoorwaarden die van toepassing zijn tussen een handelaar en een professionele koper. De wetgever gaat er immers van uit dat er over handelsrelaties vrij onderhandeld
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een particuliere koper
V O O R
D E
O N D E R N E M E R
moet kunnen worden en dat de handelaars bijgevolg geen bijzondere wettelijke bescherming moeten genieten. Dat ligt anders in de relaties tussen een handelaar en een particuliere koper (consument), die gereglementeerd worden door de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument (zie volgend hoofdstuk). Dat geldt niet voor de koper die in het kader van een beroepsactiviteit handelt. Voor deze professionele koper, dus elke koper die goederen of diensten louter voor zijn beroepsdoeleinden koopt, is de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument niet van toepassing.
verwerft of gebruikt”. Voorbeeld van een consument: een particulier die goederen in de kleinhandel koopt, maar ook een onderneming die kantoorbenodigdheden (fotokopieerapparaat, fax, telefoons, enz.) voor eigen gebruik koopt. WAAROM HEEFT DE CONSUMENT BESCHERMING NODIG?
De contractuele relaties tussen een verkoper en een consument worden gereglementeerd door de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument. De bepalingen van die Wet moeten verplicht worden nageleefd als een handelaar een koper-consument algemene verkoopvoorwaarden wil opleggen. WAT BETEKENEN DE BEGRIPPEN “VERKOPER” EN “CONSUMENT”?
Het is belangrijk om deze twee begrippen goed te definiëren, want de Wet betreffende de handelspraktijken (WHP) is enkel van toepassing op zakelijke relaties tussen een verkoper en een consument.
Steeds meer handelaars leggen de consument een typecontract (ook contract van instemming) op. Gewoonlijk bevat dit typecontract algemene verkoopvoorwaarden die voor de consument te nemen of te laten zijn. Dat betekent dat het koopcontract – zonder enige ruimte voor onderhandeling – staat of valt met de vraag of de consument de voorwaarden aanvaardt of niet. In reactie op die evolutie bevat de WHP een hele reeks bepalingen met betrekking tot de algemene verkoopvoorwaarden die in een typecontract mogen worden opgenomen, om de draagwijdte van de bepalingen te beperken en de consument zo weinig mogelijk te benadelen. WANNEER KAN EEN HANDELAAR ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN OPLEGGEN?
De WHP definieert verkoper als “elke handelaar of ambachtsman en elke natuurlijke of rechtspersoon die producten of diensten te koop aanbiedt of verkoopt in het kader van een beroepsactiviteit of met het oog op de verwezenlijking van hun statutaire doel”. Consument wordt omschreven als “iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden, op de markt gebrachte producten of diensten
We herhalen dat er twee voorwaarden tegelijkertijd vervuld moeten zijn, namelijk: • de verkoper moet de aandacht van de koper op de voorwaarden vestigen • de koper moet zich nadrukkelijk akkoord verklaren met de toepassing van die voorwaarden. Algemene verkoopvoorwaarden kunnen niet als rechtsgeldig worden beschouwd als ze aan de koper werden meegedeeld nadat het koopcontract al was gesloten.
De handelaar heeft er alle belang bij om de algemene verkoopvoorwaarden voor zijn overeenkomsten met consumenten heel zorgvuldig te formuleren. Zo vermijdt hij dat de rechter de voorwaarden nietig kan verklaren.
K M O B R I E F
In de algemene verkoopvoorwaarden kan de handelaar afwijken van de voorschriften van het gemeen recht van de verkoop en daar commercieel voordeel uit halen.
■
N I E U W S B R I E F
V O O R
koper, en die van de afhaling ten laste komen van de koper, indien het tegendeel niet bedongen is”. Als hij algemene verkoopvoorwaarden oplegt, zal de verkoper hiervan kunnen afwijken en bijvoorbeeld kunnen voorzien dat de kosten van de levering ten laste zijn van de koper. EEN ANDER VOORBEELD:
Het gemeen recht van de verkoop stelt dat de koop voltrokken is – en dat de eigendom van de verkoper op de koper wordt overgedragen – zodra er tussen de verkoper en de koper overeenkomst is omtrent de zaak en de prijs. Dat betekent in de praktijk dat de eigendomsoverdracht eigenlijk al plaatsvindt nog voor de verkoper de betaling heeft ontvangen. In de algemene verkoopvoorwaarden kan de
Het contract met algemene verkoopvoorwaarden De handelaar die aan zijn (particuliere of professionele) koper algemene verkoopvoorwaarden wil opleggen die inroepbaar en dwingend zijn, moet gelijktijdig aan twee voorwaarden voldoen. 1. DE KOPER MOET KENNIS HEBBEN VAN DE De handelaar moet ervoor zorgen dat de algemene verkoopvoorwaarden aan de koper worden meegedeeld voordat de koopovereenkomst wordt gesloten en dat deze laatste zich met hun inhoud akkoord heeft verklaard.
D E
verkoper hiervan afwijken door een beding van eigendomsvoorbehoud te voorzien. Hij bepaalt dus dat de verkoper eigenaar van het verkochte blijft tot de koper de overeengekomen prijs volledig betaald heeft. Voorbeeld van een beding van eigendomsvoorbehoud: “De leverancier behoudt de exclusieve eigendom van de geleverde goederen tot de volledige prijs betaald is. Als de koper niet op tijd betaalt, behoudt de leverancier zich het recht voor om de geleverde goederen zonder voorafgaande ingebrekestelling terug te eisen.” Het beding van eigendomsvoorbehoud zal ook inroepbaar zijn bij faillissement van de verkoper, op voorwaarde dat het schriftelijk werd vastgelegd voor of bij de levering.
De algemene verkoopvoorwaarden kunnen ook in een bijlage aan het verkoopcontract vermeld worden. In dat geval zal het contract naar de bijlage met de algemene voorwaarden verwijzen. De algemene verkoopvoorwaarden mogen in geen geval aan de koper worden meegedeeld nadat het verkoopcontract al gesloten is. De voorwaarden moeten bovendien leesbaar zijn en opgesteld zijn in de taal van de koper. In België doen handelaars er dus best aan de voorwaarden in het Nederlands en het Frans op te geven. Ze moeten duidelijk en in een begrijpbare taal geformuleerd zijn.
ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN OP HET OGENBLIK DAT DE OVEREENKOMST GESLOTEN WORDT
De handelaar moet de algemene verkoopvoorwaarden aan de koper bekendmaken ten laatste op het moment dat het verkoopcontract gesloten wordt. In de praktijk zal de handelaar de algemene verkoopvoorwaarden vermelden op de bestelbon, zodat de koper ze al kent voordat het contract een feit is. Als de handelaar de algemene voorwaarden op de achterkant van de bestelbon of van de factuur vermeldt, moet hij ervoor zorgen dat ze goed zichtbaar zijn en dat hij er duidelijk naar verwijst op de voorkant van het document. BIJVOORBEELD:
“Voor dit contract gelden de algemene verkoopvoorwaarden zoals die op de achterkant van het document vermeld staan”, of nog “Voor onze algemene verkoopvoorwaarden: zie ommezijde”.
K M O B R I E F
O N D E R N E M E R
2. DE KOPER MOET AKKOORD GAAN MET DE INHOUD VAN DE ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN
De algemene verkoopvoorwaarden zijn enkel inroepbaar tegenover de klant als deze laatste ze heeft aanvaard. Die aanvaarding moet nadrukkelijk bevestigd zijn door het ondertekenen van het verkoopcontract. Als het gaat om een contract tussen een professionele verkoper en een professionele koper, volstaat een stilzwijgende aanvaarding om ze tegenover de koper inroepbaar te maken. Onder stilzwijgende aanvaarding verstaat men het feit dat de koper zich niet tegen de verkoopvoorwaarden heeft verzet. De verplichting blijft evenwel gelden dat de voorwaarden ten laatste op het moment dat de overeenkomst werd gesloten, aan de koper zijn bekendgemaakt.
■
N I E U W S B R I E F
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een professionele koper Onze Belgische wetgeving voorziet geen specifieke verplichte bepalingen voor de algemene verkoopvoorwaarden die van toepassing zijn tussen een handelaar en een professionele koper. De wetgever gaat er immers van uit dat er over handelsrelaties vrij onderhandeld
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een particuliere koper
V O O R
D E
O N D E R N E M E R
moet kunnen worden en dat de handelaars bijgevolg geen bijzondere wettelijke bescherming moeten genieten. Dat ligt anders in de relaties tussen een handelaar en een particuliere koper (consument), die gereglementeerd worden door de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument (zie volgend hoofdstuk). Dat geldt niet voor de koper die in het kader van een beroepsactiviteit handelt. Voor deze professionele koper, dus elke koper die goederen of diensten louter voor zijn beroepsdoeleinden koopt, is de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument niet van toepassing.
verwerft of gebruikt”. Voorbeeld van een consument: een particulier die goederen in de kleinhandel koopt, maar ook een onderneming die kantoorbenodigdheden (fotokopieerapparaat, fax, telefoons, enz.) voor eigen gebruik koopt. WAAROM HEEFT DE CONSUMENT BESCHERMING NODIG?
De contractuele relaties tussen een verkoper en een consument worden gereglementeerd door de Wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument. De bepalingen van die Wet moeten verplicht worden nageleefd als een handelaar een koper-consument algemene verkoopvoorwaarden wil opleggen. WAT BETEKENEN DE BEGRIPPEN “VERKOPER” EN “CONSUMENT”?
Het is belangrijk om deze twee begrippen goed te definiëren, want de Wet betreffende de handelspraktijken (WHP) is enkel van toepassing op zakelijke relaties tussen een verkoper en een consument.
Steeds meer handelaars leggen de consument een typecontract (ook contract van instemming) op. Gewoonlijk bevat dit typecontract algemene verkoopvoorwaarden die voor de consument te nemen of te laten zijn. Dat betekent dat het koopcontract – zonder enige ruimte voor onderhandeling – staat of valt met de vraag of de consument de voorwaarden aanvaardt of niet. In reactie op die evolutie bevat de WHP een hele reeks bepalingen met betrekking tot de algemene verkoopvoorwaarden die in een typecontract mogen worden opgenomen, om de draagwijdte van de bepalingen te beperken en de consument zo weinig mogelijk te benadelen. WANNEER KAN EEN HANDELAAR ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN OPLEGGEN?
De WHP definieert verkoper als “elke handelaar of ambachtsman en elke natuurlijke of rechtspersoon die producten of diensten te koop aanbiedt of verkoopt in het kader van een beroepsactiviteit of met het oog op de verwezenlijking van hun statutaire doel”. Consument wordt omschreven als “iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden, op de markt gebrachte producten of diensten
We herhalen dat er twee voorwaarden tegelijkertijd vervuld moeten zijn, namelijk: • de verkoper moet de aandacht van de koper op de voorwaarden vestigen • de koper moet zich nadrukkelijk akkoord verklaren met de toepassing van die voorwaarden. Algemene verkoopvoorwaarden kunnen niet als rechtsgeldig worden beschouwd als ze aan de koper werden meegedeeld nadat het koopcontract al was gesloten.
De handelaar heeft er alle belang bij om de algemene verkoopvoorwaarden voor zijn overeenkomsten met consumenten heel zorgvuldig te formuleren. Zo vermijdt hij dat de rechter de voorwaarden nietig kan verklaren.
V O O R
DE ONRECHTMATIGE BEDINGEN
Om de consument in het kader van een koopcontract zoveel mogelijk te beschermen, somt de WHP een reeks bedingen op die als “onrechtmatig” worden beschouwd omdat ze “een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van de partijen”. Het zou daarbij gaan om bedingen die de handelaar overdreven grote voordelen bieden ten koste van de consument. Wanneer de handelaar zijn algemene verkoopvoorwaarden opstelt, zal hij erop moeten letten dat hij er geen enkel beding in opneemt dat de WHP als onrechtmatig omschrijft. De Algemene Economische Inspectie voert trouwens regelmatig controles uit bij de handelaars en in de ondernemingen, om eventuele onrechtmatige bedingen in de algemene verkoopvoorwaarden op te sporen. Als de Economische Inspectie overtredingen vaststelt, zal de handelaar zijn verkoopvoorwaarden binnen een opgelegde termijn moeten veranderen, op straffe van boete. VOORBEELDEN VAN ONRECHTMATIGE ALGEMENE VERKOOPVOORWAARDEN
Hierna volgen enkele tekenende voorbeelden van onrechtmatige bedingen. Wij vestigen de aandacht van de lezer op het feit dat deze voorbeelden niet het hele toepassingsgebied van de betreffende Wet illustreren. De handelaar moet zich informeren over de onrechtmatige bedingen die niet in de algemene verkoopvoorwaarden mogen worden opgenomen voor hij ze op zijn bestelbons of facturen afdrukt.
MAANDELIJKSE NIEUWSBRIEF
In de overeenkomsten tussen een verkoper en een consument zijn onrechtmatig de bedingen die ertoe strekken: 1. bij de ondertekening van een contract een onmiddellijke en definitieve verbintenis van de consument te voorzien, terwijl de verkoper zich verbindt onder een voorwaarde waarvan de verwezenlijking enkel van zijn wil afhangt.
D E
O N D E R N E M E R
2. de prijs te doen schommelen op basis van elementen die enkel afhangen van de wil van de verkoper. Die bepaling doet echter geen afbreuk aan de bedingen van prijsindexering, voor zover die niet onwettig zijn en voor zover de wijze waarop de prijzen worden aangepast, expliciet beschreven is in de overeenkomst. 3. een onredelijk korte termijn te bepalen om gebreken aan de verkoper te melden. Om toch geldig te zijn, kan het beding als volgt worden geformuleerd: “Elke klacht moet per aangetekende brief aan de verkoper worden meegedeeld binnen de vijf werkdagen, te rekenen vanaf de dag van de levering.” 4. de leveringstermijn van een product of de uitvoeringstermijn van een dienst eenzijdig te bepalen of te wijzigen. Het volgende beding is echter wel geldig: “De leveringstermijnen die in het contract vermeld staan, zijn altijd indicatief.” 5. op onweerlegbare wijze de instemming van de consument vast te stellen met bedingen waarvan hij vóór het sluiten van de overeenkomst niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen. 6. de wettelijke waarborg voor verborgen gebreken op te heffen of te verminderen. 7. de verkoper te ontslaan van zijn aansprakelijkheid voor zijn opzet, zijn grove schuld of voor het niet-uitvoeren van een verbintenis die een van de voornaamste prestaties van de overeenkomst vormt. WELKE SANCTIES WORDEN ER GEHANTEERD?
Als er onrechtmatige bedingen die door de Wet betreffende de handelspraktijken verboden zijn, in de algemene verkoopvoorwaarden voorkomen, zullen de bedingen als van rechtswege nietig beschouwd worden. Om bepaalde transacties toch veilig en doeltreffend doorgang te laten vinden, specificeert de wetgever dat “de overeenkomst bindend blijft voor de partijen indien de overeenkomst zonder de onrechtmatige bedingen kan voortbestaan”.
VAN ERNST & YOUNG
ver ant wo o r d el i j k e u itg e ver Ernst & Young - Riet Bots,
Besluit
Marcel Thirylaan 204, 1200 Brussel. Prijs: 2.500 bef/jaargang Verschijnt niet in juli.
i n l i chti n g en Riet Bots, Tel. 02/774 91 17 Fax 02/774 90 90 e-mail :
[email protected] http://www.kmobrief.be http://www.lettrepme.be
In de algemene verkoopvoorwaarden kan de handelaar afwijken van het gemeen recht van de verkoop en regelingen voorzien die commercieel voordeliger voor hem zijn. Hij moet er echter op letten dat de koper uiterlijk op het ogenblik dat de overeenkomst gesloten wordt, de voorwaarden kent en aanvaard heeft, en dat ze geen kennelijk onevenwicht veroorzaken
tussen de rechten en plichten van de partijen. De bedingen die de Wet betreffende de handelspraktijken als onrechtmatig beschouwt, zullen van rechtswege nietig zijn.
Isabelle Lootvoet Avocate au Barreau de Bruxelles Peeters & Partners
KMOB R I E F NIEUWSBRIEF VOOR DE ONDERNEMER Maandelijkse nieuwsbrief van Ernst & Young Juni 2000, vierde jaargang nummer 64
I
N
H
O
U
D
Wat is het belang van de algemene verkoopvoorwaarden ?
Het contract met algemene verkoopvoorwaarden
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een professionele koper
Algemene verkoopvoorwaarden tussen een handelaar en een particuliere koper
De algemene verkoopvoorwaarden Kan een handelaar om het even welke algemene verkoopvoorwaarden opleggen aan de consument die zijn goederen of diensten koopt? Zijn er wettelijke bepalingen die in acht genomen moeten worden? Vraagt een handelaar misschien toch maar beter advies aan een advocaat voor hij de algemene verkoopvoorwaarden op zijn bestelbons of zijn facturen laat drukken? Wat is een misleidend beding in de algemene verkoopvoorwaarden? Welke sancties gelden er voor misleidende bedingen in de algemene verkoopvoorwaarden? In deze KMO-brief proberen we op al die vragen (en meer) te antwoorden. Dat doen we hoofdzakelijk door een analyse te maken van de algemene verkoopvoorwaarden die worden overeengekomen tussen een handelaar en een particuliere koper-consument, in tegenstelling met een klant die goederen of diensten koopt in het kader van een beroepsactiviteit. De regels voor de algemene verkoopvoorwaarden die tussen een handelaar en een professionele koper van toepassing zijn, zullen we ook kort toelichten. We beginnen met de hamvraag.
Wat is het belang van de algemene verkoopvoorwaarden ?
Besluit De algemene verkoopvoorwaarden zijn van bijzonder belang voor de handelaar die een verkoopcontract sluit. Indien er geen algemene voorwaarden gestipuleerd zijn, is het burgerlijk gemeen recht (art. 1582 tot 1701 van het Burgerlijk Wetboek) immers van toepassing op het contract.
Als de handelaar wel algemene verkoopvoorwaarden aan zijn klanten oplegt, ongeacht of het particuliere of professionele kopers zijn, kan hij afwijken van de bepalingen in het B.W. Hij kan regelingen voorzien die voor hem commercieel interessanter zijn. BIJVOORBEELD:
Het gemeen recht van de verkoop voorziet dat “de kosten van de levering ten laste komen van de ver-
v e r k o o p v o o r w a a r d e n
N I E U W S B R I E F
a l g e m e n e
■
d e
K M O B R I E F