Urretxu-zumarragako Kafe Antzokiaren Proiektu-zirriborroa

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektua Zirriborroa

Kafe Antzokia UrretxuZumarragan Proiektu-zirriborroa

2007-03-13

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-1-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

Aurkibidea 1 Aurkezpena.................................................................................. ....................3 2 Egoeraren azterketa................................................................................... ......3 2.1 Euskararen erabilera...................................................................... ..........3 2.2 Kultura-eskaintza eta egoera........................................... ........................5 2.3 Gizarteari begiratu bat......................................................................... .....6 3 Ikuspegia.................................................................................................. ........6 4 Helburuak................................................................................................. ........8 5 Kafe Antzokiaren eskaintza................................................................ ..............8 5.1 Kafe Antzokiaren kultur-eskaintza............................................. ...............8 5.2 Ostalaritza-zerbitzua.......................................................... ......................9 6 Funtzionamendua................................................................ ............................9 6.1 Kafe Antzokiaren kudeaketa................................................................... ..9 6.2 Barne-antolaketa.......................................................................... ..........10 6.3 Finantziazioa..................................................................... .....................11 7 Azpiegitura................................................................................................. .....11 7.1 Kokapen fisikoa...................................................................... ................11 7.2 Beharrezko azpiegitura eta materiala......................................... ............11

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-2-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

1Aurkezpena Urretxu-Zumarragan Kafe Antzokiaren proiektua laburbiltzen duen txostena duzu hau. Herriotako kultura-giroa dinamizatu eta euskararen garapenerako azpiegitura estrategikoa da Kultur- antzokia, bestelako kultura-eredu dinamiko bat jorratzen hasteko motor-lana egingo duen bitartekoa. Datozen lerrotan proiektuaren arrazoia eta funtsa azaltzen saiatuko gara. Kafe Antzokia euskararen normalizaziorako eta kutur arloa biziberritzeko tresna estrategikoa dela uste dugu, bi herriotako kultur dinamikaren motorra. Kafe Antzokia euskaldunontzako eta euskara ez dakitenentzat topagunea eta erreferentzia gunea izateko sortuko da: euskaraz bizitzeko, eta kulturaren esparruan euskaraz ere errotu nahi duen topa-gunea, eta euskararen mundura hurbildu nahi dutenentzako erreferentzia.

2Egoeraren azterketa Euskararen, kulturaren eta gizarte-egoeraren azterketa laburra egin nahi dugu lehendabizi. Egoeraren irakurketa horretatik, egoera eraldatzeko tresna ikusten baitugu Kafe Antzokia. Hiru eremu desberdinetan: 2.1 Euskararen erabilera; 2.2 Kultura-eskaintza eta 2.3 Gizarte-egoera.

2.1Euskararen erabilera Ez dugu gogoeta sakon eta luzerik egin nahi, aski ongi agertzen baita Urretxu eta Zumarragako Udalek onartutako Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren baitan eta Soziolinguistika Klusterrak egindako 2005 Kale Erabileraren Neurketa Txostenean. Euskararen inguruan egiten diren irakurketetan, beti aipatzen da botila erdibetea edo erdi-hutsarena. Asko hobetu eta ezagutzan gora egin dugu, baina argi dago, euskararen erabilera geldo dago, motelaldian dago eta orain arteko politikek ezin izan dioten horri buelta eman. Hona ondoren euskararen erabilerari buruzko grafikoa, gure ustez adierazgarria:

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-3-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

"Bilakaera" hau gutxi balitz, azkenaldian gainera gazteen artean erabilerak atzera egin du.

Orain arteko estrategiek ez dute behar adineko eraginik, eta euskararen erabilera handitzeko proiektu irekiak eta erakargarriak sortzen ditugun heinean, handituko dugu euskara erabiltzen duten pertsonen kopurua eta euskararen mundura gerturako den jende-kopurua. Zergatik diogu irekia? Kultura bera irekia behar duelako izan. Ez dugu kultura itxi batean sinisten.Gaur egun kulturaren inguruan adituek diotena oso aintzat hartu beharko genuke kulturaz ari garenean. Izan ere, Kulturak gure errealitateari zentzua ematen dion tresna dugu, eta hau sinboloen bitartez transmititzen da. Sinboloen garaikurra hizkuntza bera dugu. Nekez ulertzerik dugu gure herriko kultura, gure testuingurutik kanpo, euskal herriko errealitatetik at. Ez genuke nahastu behar inola kultura eta folklorea. Oker arituko ginateke. Guk kultura anitza eta bizia nahi dugu. Iturri desberdinetatik edan eta sortzeko gaitasuna duena. Horregatik ez dugu uste instituzioetatik soilik sor daitezkeenik kultura hau, uste dugu subjektu guztiek euren kultura garatzeko bitartekoak jarri beharko genukeela, are gehiago gure artean kultura desberdinak bizi diren honetan. Horregatik behar du irekia izan. Kulturen arteko mugak ez dira askotan errealak eta kultura guztiek dute zer hobeto baina horretarako kulturak dinamikoa eta Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-4-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

erakargarria izan behar du, ezin dugu eskaini kultura atzerakoi eta estatiko bat. Bestalde gogoan hartu beharko genituzke administrazio guztiari dagozkion egitekoak: 

Alde batetik Euskal Autonomia Erkidegoan hartutako neurri garrantzizkoenetako bat Euskararen Erabilera Arauzkotzeko 10/1982 Oinarrizko Legea. Lege horrek hizkuntza politikako ekimenak garatzeko bidea zabaldu zuen, gizarteko eremu giltzarrietan euskararen ezagutza eta erabilera berreskuratzeko euskarari hain beharrezkoa zitzaion erakundeen babesa eskaintzeko derrigortasuna dugu.



Bestetik, Autonomi Estatuaren 6.1 artikuluan berriz zera dio: “El euskera, lengua propia del Pueblo Vasco, tendrá como el castellano, carácter de lengua oficial en Euskadi, y todos sus habitantes tienen el derecho a conocer y usar ambas lenguas”. Bere 2. artikuluan honela dio: “Las instituciones comunes de la Comunidad Autónoma, teniendo en cuenta la diversidad socio-lingüística del País Vasco, garantizarán el uso de ambas lenguas, regulando su carácter oficial y arbitrarán y regularán las medidas y medios necesarios para asegurar su conocimiento”.

Uste dugu Lege aldetik administrazioari badagokiola neurriak hartzea erabilera hori areagotzeko eta euskararen normalizazioan neurriak hartzeko eta gure ustez gure proposamen hau neurri eragilea izan daiteke.

2.2Kultura-eskaintza eta egoera Ez dugu orain arte bi herriotan, bai Udalen aldetik nola elkarte eta herritarren aldetik egin den lana ezerezean utzi nahi. Lan handia egin da, eta eskaintza kultural duina dagoela uste dugu, eta horretarako azken urteetan ahalegin handiak egin dira azpiegitura egokiak ere jarriz (Zelai Aristi aretoa, Labeaga Aretoa...). Errealitate hori ez dugu ukatu nahi, baina uste dugu oraindik haratago joan beharko genukeela. Gure ustez hainbat arlotan hobetu, aberastu eta erakargarriagoa egin daitekeela eskaintza hau uste dugu. Hiru eremu hauetan ikusten ditugu hutsune handienak bi herriotako kultura-eskaintzan: 2.2.1 Eskaintzaren aberastasuna eta berrikuntza Kultur eskaintza ezin da kultur etxe desberdinetatik kudeatu. Bertako profesionalak ondo prestatuak izan arren beti errealitatearen parte bat ikusiko dute eta kultura zerbait baldin bada ikuspegi desberdinak erakutsi behar ditu. Ezin da inola aurrez egindako programa eta aurrekontu finko batzuei lotua egon. 2.2.2 Euskararen presentzia kultura-eskaintza

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-5-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

Gure ustez euskara, gure identitatearen ezaugarri nagusienetako bat da, eta kultur eskaintzan beste hizkuntza batzuekin presentzia izateaz gain, bera izan behar da gure kulturaren bizkar hezurra egituratzeko bitarteko eta ardatza. 2.2.3 Partehartzea ahultzen ari da. Lehen ere aipatu dugu nolabait puntu hau. Ez da nahikoa egiturak sortzea, ez da nahikoa aretoak izatea. Horretaz gain partaidetza aktiboa sustatu eta bultzatuko duen bilgunea behar da. Hori da askotan zailena eta askotan kultur etxetik ezin dena. Hor asmatu beharko genuke. Gure ustez Kafe Antzokiak adin desberdinetako gizarteko partaideak egoteko, espazio konpartitzeko eta gizarte kohesioa bultzatzeko aukera paregabea da. Gure herri honetako kultura desberdinak biltzeko, sortzeko eta erakartzeko gune aproposa. Ezin gara gelditu gure espazio itxian, guri emandako lokalean musika jotzen. Ateak irekiak behar ditugu, bihotza bero eta burua eragiteko prest. Bilguneak behar ditugu, elkar ulertzeko zubiak.

2.3Gizarteari begiratu bat Gizartearen gaur egungo joeretan ez dugu hausnarketa zabal eta sakonik egin beharrik konturatu ahal izateko indibidualismoak, globalizazioak eta merkatu legeetan soilik oinarritutako ekintzak hartzen ari diren indarra. Kafe Antzokiak beraz korronte indartsu hauen alternatiba izango diren balioak sustatzeko ere balio behar duela uste dugu: Kultura ez kontsumista hutsa, auzolana, lankidetza...

3Ikuspegia Kafe Antzokiak zein helburu eta zein kultur eredu bultzatuko behar lituzkeen eman nahi dugu argitara. Kafe Antzokia kultur eragile guztion arteko elkarlanean honako balioak bultzatu eta dinamizatu beharko lituzke. Kultura, bere zentzu zabalean ulertu behar dela uste dugu. Herritarren ongizatea eta harreman sozialak bideratzen laguntzen duen jarduera bezala eta, beste alde batetik, denetariko ikuskizun eta emanaldien bitartez beraien beharrizan estetikoak asetzen dituen jarduera bezala. Beraz, abiapuntu honek errotik saihesten du honelako planteamenduetan sarritan egin ohi den hutsa: kultura adierazpide artistikoen bilduma soil gisa ulertzea, hori ez ezik, kultura herri baten jokaera eta jarduera sozialen multzoa ere badelako. Honako balioetan oinarrituko dugu gure jarduna. •Autoeraketan eta herritarron parte hartzean oinarritutako kultura. Ezin diogu alderdi artistiko eta programazioari soilik begiratu, kulturaguneak egunean zenbait ordutako erabilera baino ez lukeelako izango, eta horrek, bistan denez, zeharo murriztuko luke bestela eduki lezakeen potentziala. Kulturaren alderdi soziala bultzatuko dugu, herritar guztien partaidetza aktiboa bideratuko duen proiektu oso batez

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-6-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

•Elkarte eta norbanakoen sormena eta produkzioa sustatu: Herrikoak, Euskal Herrikoak eta nazioartekoak. Kultura-gune berriak herri, nazio zein nazioarteko ikuspegi hirukoitz zabal batetik planteatuko ditu bere jarduera guztiak. Lehenengo eta bat, herri mailako planteamendu bat izango du herriko gizabanako eta talde guztien ekoizpenak plazaratzeko foroa izan behar duelako Kafe Antzokiak. Gure ustez, herriko ekoizleen partehartzea, euren lanak plazaratu eta sormena bultzatzea ezinbestekoa da. Zoritxarrez askotan kultur etxeetako udal langileen izaera legalak (administrazioko partaide baitira) ez du laguntzen ideologi guztietako zenbait sektoreei hurbilarazten. Baina nazio mailako ikuspegi batetik ere lan egin behar du, jakina, eta Euskal Herrian unean-unean puntan dauden kulturgileen emaitzak ezagutzera eman. Beraz, Urretxu-Zumarragako Kafe Antzokia gure kulturgileek euren agendan izango duten nahitaezko erreferentzia bihurtzea lortu behar da. Ezin ditugu ahaztu teknologi berriek ematen dizkiguten aukera anitzak gure ekoizpenak kanporatzeko eta konpartitzeko. Dena den, herri eta nazio mailako arloak bereziki zaintzeak ez du esan nahi, inondik ere, nazioartera eta beste kulturetara zabalik egongo ez denik, inola ere ez. Gezurra eta mito faltsua da Euskal Herria herri itxia eta isolatua izan denik bere ibilbide historikoan. Gure herri honek kanpoko eragile ugari izan ditu eta betidanik izan da Europako komunikabideko pasagunea. Ez diogu errealitate honi ere gaur egun uko egin nahi. Horregatik Nazioarteko eskaintza-kulturalak bere lekua izango du Kafe Antzokian, noski. •Euskara ardatza Euskara erabilera bultzatzeko estrategia asko zaharkituta daude, eta euskarazko eskaintza erakargarri, zabal eta txukuna egiten badugu, hizkuntzaren prestigioa eta euskararen erabilera handitzea lortuko dugu. Gozamenarekin lotu behar dugu euskaldunon jarduna, limurtu egin behar dugu jendea, erakarri gure hizkuntzan hainbat jarduera egiteko lekua eskainiz: Aisialdirako, kultura adierazpideetarako eta ludikotasunerako. Ahalegin kolektibo bidez, gure hizkuntzan eginiko edozein jarduerari duintasuna emanez. Euskaldunak ez direnei euskara eta euskal kultura eurekiko zabali dagoela, euskararen unibertsoak inoren kulturak ondo hartzen dituela. Esku zabal jokatuz. Berdintasunetik abiatuta elkar ezagutuz, ulertuz eta errespetatuz eraiki nahi dugula. •Kultura berritzailea eta erakargarria Kultura-tradizioari ateak itxi gabe, berrikuntzarako, esperimentaziorako eta proposamen ausartak plazaratzeko tokia izatea nahiko genuke. Kultura-jarduera tradiziotik edan behar duela argi dugu, baina berau birsortu eta birpentsatu gabe nekez egingo dugu aurrera. Sormena, berrikuntza eta prestakuntza ezinbestekoak ditugu errepikapenean erori nahi ez badugu. Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-7-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

•Osagarritasuna eta koordinazioa. Bai Udala eta elkarteon artean; bai Urretxu eta bai Zumarragako kultur eskaintzari begira Erakunde publiko eta gizarte mugimenduaren lanek elkarren eskutik joan behar dute, uneoro lankidetza eta osagarritasuna bilatuz. Badira, eta beti izango dira, herri erakundeen eskueran bakarrik dauden kultur azpiegitura lan handiak, eta halaber, badira, eta beti izango dira, berez daukaten hurbiltasun eta inplikazioagatik, gizarte mugimenduaren baitan baizik sortuko ez diren kultur ekimenak. Koska ez da, beraz, zein zeini gailendu behar zaion, bi indarrak nola uztartu behar diren asmatzea baino. Eta Kafe Antzokiak aukera berdingabea azaltzen zaigu guztioi esandakoa praktikan jartzeko.

4Helburuak Kafe Antzokia bidez honako xede hauek lortu nahi genituzke: •Euskararen erabilera handitu. •Kultura-eskaintza berritu, aberastu eta produkzio lokala sustatu •Kafe Antzokien kultura-zirkuituan txertatu •Jarduera ekonomikoa sortu •Bestelako gizarte-eredu eta harremanak bultzatu.

5Kafe Antzokiaren eskaintza Hasiera batean, bi eremu hauetan banatuko da Kafe Antzokiak egingo duen eskaintza. Kultura-eskaintza eta programazioa; Ostalaritza- eta tabernazerbitzua;

5.1Kafe Antzokiaren kultur-eskaintza •Musika-kontzertuak. •Formatu-txikoko antzerki-obrak •Magia-saioak... •Dantza •Bertsolaritza •Arte-erakusketak •Ume eta gaztetxoentzat saioak Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-8-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

•Hitzaldiak. •Ikastaroak •Tailerrak •Aurkezpenak eta prentsaurrekoak •... Antolatuko diren emanaldiak hiru multzo nagusitan bana ditzakegu. Hona hemen zeintzuk: 1.Kafe Antzokiaren kudeaketa hutsekoak: Kafe Antzokiak bere kasa eta esandako helburuen arabera antolatuko lituzkeen emanaldiak atzerriko zein Euskal Herriko kulturgileen eskutik. Guztira, urteko 50-60 emanaldi izan litezke. 2.Udalak eta Kafe Antzokiak batera antolatzekoak: Zenbait kasutan, eta bi erakundeen interesekoa denean, bitariko formula hau erabil liteke, antolaketa eta beroni dagozkion gastuak erdibana eginez. Sistema hau oso egokia gerta liteke, kutur edukien aldetik oso aberatsak izan arren, txartel salmenta hutsaren bidez bideragarritasun eskasa duketen kultur ekoizpenak eskaini ahal izateko. Haur eta gaztetxo eta zaharrentzako emanaldiak ere sail honetan sar litezke, berez guztiz defizitarioak izaten direnez. Urtean 50 bat izan litezke. 3.Udalak bere kontura antolatzekoak: Kafe Antzokia herriaren azpiegitura izanik, Udalak, Kultura Etxean nahiz beste edozein aretotan egiten duen bezala, bestan ere antolatu ahal izango ditu bere kultur programazioko zenbait ekitaldi. Mota honetako ekitaldiak 15 bat izan litezke urteko.

5.2Ostalaritza-zerbitzua •Taberna-zerbitzua •Jantokia. Bazkariak, afariak eta otartekoak •Kateringa eta enkarguzkoak.

6Funtzionamendua 6.1Kafe Antzokiaren kudeaketa Argi dugu kafe-antzokiaren proiektua eta berau hartuko duen eraikina eta zerbitzua publikoa izan behar duela. Herriaren garapenerako proiektu garrantzitsua da eta Urretxu eta Zumarragako Udalak lirateke bultzatzaileak

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

-9-

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

herriko elkarte eta herritarrokin batera. Zerbitzuaren jabetza beraz publikoa litzateke. Kafe Antzokiaren kudeaketa aurrera eramateko ordea, herritarren eta elkarteon inplikazioa ezinbestekoa denez, honakoa da planteatzen dugun kudeaketaeredua: •Eraikinaren eta zerbitzuaren jabetza Urretxu eta Zumarragako Udalena izango da. •Kafe Antzokiaren kudeaketa orokorra eramateko herriotako elkarte eta norbanakoek bultzatutako izaera sozialeko enpresa edo elkarte bat sortuko da. (Kooperatiba, Fundazioa edo kultur elkartea). Enpresa edo erakunde hori irabazi asmorik gabekoa izango da eta herritarron partaidetzara zabalduta egongo da. •Erakunde hori eta Udalaren artean hainbat urtetarako hitzarmen-kontratua sinatuko da, eta hitzarmen horren arabera zerbitzuaren ustiaketa baldintzak ezarriko dira •Udala eta zerbitzua kudeatuko duen erakundearen artean koordinazio- eta jarraipen-batzorde bat osatuko da. Bertan, kultura-programazioaren koordinazioa eta zerbitzuaren jarraipenari dagozkion gaiak jorratuko dira.

6.2Barne-antolaketa •Erakunderen egitekoa urrera eramateko eta kudeaketaz arduratzeko egitura profesionala izango du. oKultura-dinamizatzailea-arduraduna oSukalde-arduraduna oZerbitzariak oBeste kontratazioak (Soinu-teknikaria, Djak, aisialdi-monitoreak...) •Eguneroko kudeaketa profesionalek eraman arren, Kafe Antzokiaren zuzendaritza elkarte eta herritarren osatutako pertsonek osatuko dute. •Kafe Antzokiak koordinazio-talde bat izango du, eta bertan lan-taldeetako ordezkariak, profesionalek eta bazkideek osatuko dute. •Lan-taldeak. Herritarron partehartzerako eta inplikaziorako guneak izango dira, eta kultur-eskaintza eta programazioa diseinatzeaz arduratuko dira: oMusika lan-taldea oArte eszenikoak oHitzaldiak, ikastaroak, tailerrak o..... Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

- 10 -

Kafe Antzokia Urretxu-Zumarragan Proiektu Zirriborroa

6.3Finantziazioa Honako finantziazio-bideak aurreikusten ditugu: •Kultura-ekintzen sarreretatik lortzen diru-iturria •Ostalaritza-zerbitzua. •Bazkidetza-sarrerak. •Udalekin hitzarmen bidez lortutako diru-sarrerak.

7Azpiegitura 7.1Kokapen fisikoa •Eraikinaren kokapena orain arte Kalebarrenen Zumarragako Udalak duen udal-biltegiaren eraikina aztertzea proposatzen dugu. •Kultura-erabilera du eraikinak eta herrian oso kokapen egokia du. •Kafe Antzokiaren eraikinak beste hainbat erabilerarako aproposa ere izan daiteke. Musika-taldeen entsegu lokalak...

7.2Beharrezko azpiegitura eta materiala •Eszenatokia •Sukaldea •Barra •Biltegia •Bilera-gelak •Bulegoa •Kamerinoa

Guzti hau Proiektu zirriborro bezala aurkezten dugu, zure ideiak, proposamenak eta guztionak islatuta egon daitezen. Badakigu proposamen hau gauzatzea erronka handia dela, zaila izan daitekeela eta agian ekonomikoki kostu handia izan dezakeela ere bai. Baina ziur gaude ere aberatsa eta interesgarria izan daitekeela, eta merezi dituela buelta bat baino gehiago emateak. Horrelako egitasmoen adibideak badira gugandik oso hurbil, eta dutenek argi erakusten dute proiektu honek duen potentziala.

Kultur Errota Lan Taldea www.blogak.com/kulturerrota

- 11 -