Nguyeân taùc: Jack London
Ngöôøi dòch: Syõ Tieán
Hai ngöôøi ñaøn oâng di chuyeån moät caùch khoù nhoïc doïc theo bôø soâng. Hoï bò vaáp ngaõ nhieàu laàn bôûi nhöõng taûng ñaù naèm raûi raùc khaép nôi. Troâng hoï coù veû meät vaø yeáu. Nhöõng bieåu hieän treân khuoân maët cho thaáy hoï laø nhöõng ngöôøi raát kieân trì. Ñoù laø keát quaû cuûa nhöõng khoù khaên thöû thaùch maø hoï phaûi chòu ñöïng keùo daøi. Ba loâ chaên meàn mang treân vai, moãi ngöôøi treân tay moät khaåu suùng, hoï caém cuùi ñi veà phía tröôùc, maét ñaêm ñaêm nhìn xuoáng ñaát. “Mong sao coøn moät ít ñaïn ôû choã döï tröõ löông thöïc,” ngöôøi ñaøn oâng thöù hai baûo. Gioïng noùi cuûa anh ta hoaøn toaøn voâ caûm. Ngöôøi ñaøn oâng thöù nhaát, ñang böôùc ñi trong doøng suoái traéng ñuïc nhö söõa chaûy quanh nhöõng khoái ñaù, im laëng khoâng traû lôøi. Ngöôøi ñaøn oâng thöù hai ñi theo nhöõng böôùc chaân cuûa ngöôøi ñi tröôùc. Hoï khoâng côûi giaày, maëc cho nöôùc laïnh nhö caét da. Nöôùc laïnh laøm cho ñoâi chaân cuûa hoï khoâng coøn caûm giaùc. Coù nhöõng choã nöôùc saâu ñeán ñaàu goái. Caû hai ñeàu böôùc ñi moät caùch khoù khaên. Ngöôøi ñaøn oâng ñi sau böôùc phaûi moät taûng ñaù trôn tröôït. Anh ta phaùt ra moät tieáng keâu ñau ñôùn. Hai tay anh ta khua loaïn xaï veà phía tröôùc nhö muoán baùm víu vaøo khoâng khí ñeå laáy laïi thaêng baèng, nhöng sau ñoù anh ta göôïng laïi ñöôïc, duø raát khoù khaên. Sau ñoù anh ta laïi tieáp tuïc tieán veà phía tröôùc. Anh laïi bò tröôït chaân laàn nöõa, suyùt ngaõ. Laàn naøy anh ta ñöùng yeân, ñöa maét nhìn ngöôøi ñaøn oâng ñi tröôùc. Haén khoâng heà quay ñaàu nhìn laïi. Ngöôøi ñaøn oâng thöù hai ñöùng yeân ñeán caû moät phuùt, nhö theå anh ta ñang quyeát ñònh ñieàu gì. Sau ñoù anh ta caát tieáng goïi: “Bill ôi! chaân cuûa toâi bò thöông roài!” Bill ñang böôùc ñi trong con suoái maøu traéng ñuïc nhö söõa ôû phía tröôùc. Anh ta khoâng quay ñaàu nhìn laïi. Ngöôøi ñaøn oâng bò thöông ñöùng nhìn Bill böôùc ñi, khuoân maët khoâng bieåu loä moät caûm xuùc naøo, ñoâi maét anh ta troâng gioáng nhö ñoâi maét cuûa moät con thuù bò thöông. Ngöôøi ñaøn oâng kia ñaõ leo ñöôïc ñeán bôø suoái. Haén tieáp tuïc ñi thaúng veà phía tröôùc, khoâng heà quay ñaàu nhìn laïi. Ngöôøi ñaøn oâng bò thöông ñöùng giöõa con suoái ñöa maét ñaêm ñaêm nhìn baïn mình ñi xa daàn, ñoâi moâi anh ta run run. “”Bill!” anh ta keâu lôùn leân. Ñoù laø teáng keâu tuyeät voïng cuûa moät ngöôøi trong côn nguy khoán. Bill vaãn khoâng heà quay ñaàu laïi. Ngöôøi bò naïn ñöùng laëng nhìn baïn mình cöù laëng thinh tieáp tuïc böôùc ñi veà phía ngoïn ñoài phía naèm veà phía chaân trôøi. Anh ta vaãn ñöùng ñoù, nhìn theo cho ñeán khi haén bieán maát sau ñænh ñoài. Sau khi Bill ñaõ boû ñi, anh ta chaàm chaäm ñöa maét nhìn moät voøng theá giôùi chung quanh mình. Maët trôøi thaät thaáp treân baàu trôøi. Haàu nhö noù bò caùc ñaùm maây che khuaát. Ngöôøi ñaøn oâng lieác nhìn ñoàng hoà trong khi doàn heát söùc naëng cuûa mình leân phía chaân coøn laønh laën. Ñaõ boán giôø chieàu. Luùc naøy vaøo khoaûng cuoái thaùng baûy ñaàu thaùng taùm. Ñaõ gaàn moät hay hai tuaàn nay anh ta khoâng coøn bieát ñeán ngaøy thaùng gì caû, nhöng vò trí cuûa maët trôøi cho anh ta bieát ñoù laø höôùng Ñoâng Baéc. Anh ta ñöa maét nhìn veà phía Nam. Coù leõ raèng ñaâu ñoù ôû phía tröôùc nhöõng ngoïn ñoài naøy laø hoà Great Bear. Phía sau laø Voøng Baéc Cöïc, caét con ñöôøng baêng qua vuøng ñoàng baèng ôû mieàn Baéc Canada, coù teân laø Barrens. Con suoái anh ta ñang ñöùng seõ chaûy vaøo soâng Coppermine. Con 1/12
soâng naøy laïi chaûy veà phía Baéc vaø ñoå vaøo bieån Baéc Cöïc. Anh ta chöa töøng ñeán ñoù bao giôø nhöng ñaõ coù laàn anh nhìn thaáy noù treân baûn ñoà. Moät laàn nöõa, anh ta ñaûo maét moät khaép moät voøng ñeå quan saùt caùi theá giôùi chung quanh. Quang caûnh chaû coù gì vui veû. Ñöôøng chaân trôøi bao quanh. Nhöõng ngoïn ñoài ôû ñaây raát thaáp. Khoâng coù caây coái, khoâng moät ngoïn coû, khoâng coù gì ngoaïi tröø söï troáng roãng meânh moâng. Caøng nhìn anh ta caûm thaáy caøng sôï haõi. “Bill!” anh ta keâu thaàm moät laàn , roài hai laàn, “Bill!” Anh ta ñöùng reùt run giöõa doøng suoái traéng ñuïc. Caûm giaùc meânh moâng ñeø naëng leân anh ta. Anh ta baét ñaàu run gioáng nhö ñang bò oám. Khaåu suùng treân tay rôi xuoáng doøng suoái ñaõ mang anh veà thöïc taïi. Anh coá gaéng cheá ngöï noãi sôï haõi vaø töø töø laáy laïi ñöôïc bình tænh . Anh ta cuùi xuoáng nhaët laïi khaåu suùng vaø chuyeån caùi ba loâ veà phía beân vai traùi. Ñieàu naøy giuùp cho anh ta ñöùng vöõng ñöôïc vôùi caùi chaân ñau. Sau ñoù trong söï ñau ñôùn toät cuøng, anh ta coá gaéng leâ böôùc veà phía tröôùc. Anh ñi thaät chaäm vaø thaät caån thaän, cho tôùi khi ñeán bôø suoái beân kia. Anh ta vaãn khoâng döøng böôùc. Vôùi moät söï lo laéng gaàn nhö ñieân cuoàng laøm anh ta queân baúng ñi söï ñau ñôùn, anh ta voäi leo leân ngoïn ñoài nôi maø ngöôøi baïn ñoàng haønh cuûa anh ta vöøa maát huùt. Töø treân ñænh ñoài, anh nhìn xuoáng thung luõng beân döôùi. ÔÛ ñaây hoaøn toaøn khoâng coù söï soáng. Anh ta coá gaéng cheá ngöï noãi sôï haõi moät laàn nöõa ñeå coá traán tænh. Moät laàn nöõa anh laïi chuyeån caùi ba loâ sang vai traùi vaø leâ böôùc xuoáng chaân ñoài. Ñaát ôû ñaây thaät aåm öôùt. Caây coái moïc daøy laøm ñaát coù aåm ñoä lôùn. Nöôùc chaûy roùc raùch döôùi chaân trong moãi böôùc ñi. Anh ta böôùc nhöõng böôùc thaät thaän troïng, baêng qua thung luõng vaø theo daáu chaân cuûa ngöôøi baïn ñoàng haønh ñi tröôùc. Anh ñi doïc theo nhöõng taûng ñaù naèm saùt caïnh nhau nhö moät hoøn ñaûo nhoû aåm öôùt naèm giöõa moät bieån caây coái. Maëc daàu coøn laïi moät mình nhöng anh vaãn khoâng bò laïc ñöôøng. Anh ta bieát moät caùch chaéc chaén ôû phía ñaøng xa kia laø nôi coù nhöõng caây thoâng cheát, moïc quanh bôø cuûa moät hoà nhoû. Ngöôøi ñòa phöông hoï quen goïi ñoù laø “vuøng ñaát cuûa nhöõng caây nhoû.” Coù moät doøng suoái nhoû chaûy vaøo hoà. Nöôùc ôû ñaây khoâng coù maøu ñuïc. Coù nhöõng loaïi coû daïi moïc doïc theo con suoái. Khoâng coù moät caùi caây naøo lôùn caû. Anh seõ phaûi ñi theo con suoái naøy cho ñeán khi noù reõ laøm hai nhaùnh. Anh seõ ñi theo nhaùnh phía Taây cho ñeán khi noù ñoå vaøo con soâng Dease. Nôi ñaây anh coù theå tìm thaáy choã caát giaáu löông thöïc beân döôùi chieác thuyeàn laäp uùp vaø coù nhieàu hoøn ñaù ñeø ôû phía treân. ÔÛ choã caát giaáu thöïc phaåm naøy, coù caû ñaïn cho caây suùng roãng cuûa anh ta, löôõi caâu vaø daây caâu. Moïi thöù caàn thieát cho vieäc kieám thöïc phaåm ñeàu naèm ôû ñaây. Ngoaøi ra ôû ñoù coøn coù moät ít boät mì, thòt, vaø ñaäu. Coù leõ Bill ñang ñôïi anh ôû ñoù. Hoï seõ tìm thuyeàn ñeå xuoâi doøng soâng Dease ñeå ñeán hoà Great Bear. Hoï seõ baêng qua hoà ñeå ñi veà phía Nam, cho ñeán khi ñeán soâng Mackenzie. Phía Nam, vaâng, hoï phaûi luoân luoân ñi veà phía Nam, trong khi muøa ñoâng vaø nhöõng doøng suoái baét ñaàu ñoùng baêng ñuoåi theo sau hoï. Thôøi tieát boång trôû laïnh. Nhaát ñònh hoï phaûi ñi veà höôùng Nam, ôû ñoù coù nhöõng vuøng ñaát aám aùp, coù nhöõng caây cao lôùn xum xueâ vaø nhaát laø khoâng bao giôø thieáu löông thöïc. Ñoù laø nhöõng suy nghó cuûa anh ta khi ñang coá gaéng ñi veà phía tröôùc. Cuøng vôùi söï noå löïc cuûa theå xaùc, anh ta cuõng phaûi luoân noå löïc trong tö töôûng cuûa mình. Anh ta coá gaéng tin töôûng raèng Bill seõ khoâng bao giôø boû rôi anh ta. Chaéc chaén Bill seõ ñôïi anh ta ôû choã döï tröõ thöïc phaåm. Anh ta baét mình phaûi suy nghó nhö theá. Neáu khoâng, anh ta khoâng coøn lyù do naøo khaùc ñeå ñi tieáp, nhö theá coù nghóa laø anh seõ naèm laïi vaø cheát. Khi maët trôøi troøn nhö quaû boùng laëng daàn veà phía Taây Baéc, anh ta nhôù laïi töøng chaëng ñöôøng phaûi ñi veà phöông Nam ñeå traùnh muøa ñoâng saép ñeán. Anh ta cöù nghó tôùi nghó lui veà nhöõng thöïc 2/12
phaåm ôû kho döï tröõ. Ñaõ hai hoâm nay anh khoâng coù caùi gì ñeå boû buïng. Caùi thôøi no ñuû töôûng chöøng nhö xa laém. Anh ta phaûi nhaët nhöõng quaû moïng moïc ôû vuøng ñaàm laày ñeå aên. Loaïi quaû naøy chöùa nöôùc, ôû giöõa coù moät hoät nhoû. Khi caén, nöôùc tan ñi vaø haït coù vò ñaéng. Duø bieát raèng ñaây khoâng phaûi laø moät loaïi thöïc phaåm nhöng anh ta vaãn phaûi aên. Coâng vieäc aên hoaøn toaøn baèng hy voïng chöù khoâng baèng kinh nghieäm baûn thaân. Vaøo khoaûng chín giôø anh ta ñaët chaân ñeán vuøng nuùi ñaù. Do yeáu söùc vaø meät, anh ngaõ laên ra, naèm nghieâng vaø baát ñoäng moät luùc thaät laâu. Sau ñoù, anh ta laáy caùi baloâ treân löng xuoáng keâ laøm gheá ngoài. Trôøi vaãn chöa toái haún. Nhöõng tia naéng yeáu ôùt coøn soùt laïi trong ngaøy giuùp anh ta nhìn thaáy nhöõng nhöõng khuùc caây khoâ naèm raûi raùc giöõa nhöõng taûng ñaù. Anh ta gom laïi thaønh moät ñoáng, moài löûa vaø ñaët moät lon nöôùc leân treân ñeå ñun soâi. Anh môû ba loâ ra. Vieäc ñaàu tieân laø ñeám soá que dieâm coøn laïi. Coøn caû thaûy 67 que. Anh ta ñeám ñi ñeám laïi ba laàn. Sau ñoù chia ra nhieàu phaàn vaø laáy giaáy boïc laïi caån thaän. Moät goùi ñöôïc boû vaøo trong moät bao thuoác laù roãng, goùi kia ñaët beân trong caùi ñai muõ, goùi thöù ba ñaët ôû tuùi trong cuûa chieác aùo ñang maëc. Nhö vaäy laø hoaøn taát. Anh ta laïi ñaâm ra lo laéng, khoâng bieát mình ñeám nhö vaäy coù ñuùng chöa? Anh ta laïi môû caû ba goùi ra vaø ñeám laïi moât laàn nöõa. Vaâng, chính xaùc, caû thaûy laø 67 que. Anh ta hong khoâ chieác giaøy vaø ñoâi vôù öôùt. Chieác giaøy raùch ñeán ñoä thaûm haïi. Ñoâi vôù cuõng bò thuûng nhieàu choã. Hai baøn chaân bò trầy xướt gaàn heát. Maét caù chaân, vuøng naèm giöõa baøn chaân vaø caúng chaân, bò toån thöông naëng. Anh ta xem xeùt laïi veát thöông moät caùch caån thaän. Hieän giôø maét caù chaân cuûa anh ñaõ söng vuø leân gaàn baèng ñaàu goái. Anh ta caét ra moät daûi meàn, caån thaän baêng boù caùi maét caù chaân bò thöông. Anh ta laïi caét theâm moät maûnh khaùc duøng ñeå buoäc chung quanh baøn chaân ñeå baûo veä cho chieác giaøy hoûng vaø chieác vôù bò raùch. Sau ñoù anh ta uoáng moät lon nöôùc noùng, cuoän laïi daây ñeo ñoàng hoà, vaø keùo chieác meàn truøm kín töø ñaàu ñeán chaân. Anh ta nguõ nhö cheát. Đến giöõa khuya trôøi môùi baét ñaàu toái nhöng sau ñoù saùng laïi raát nhanh. Maët trôøi moïc ôû phía Taây Baéc. Bình minh chæ xuaát hieän ôû moât phaàn tö cuûa baàu trôøi vì maët trôøi bò nhöõng ñaùm maây xaùm che kín. Anh ta thöùc daäy vaøo luùc saùu giôø saùng, naèm ngöûa, maét môû nhìn leân baàu trôøi xaùm xòt vaø caûm thaáy ñoùi buïng. Choáng khuûy tay ngoài daäy, anh ta boång hoát hoaûng vì moät tieáng ñoäng maïnh. Moät con tuaàn loäc ñang nhìn anh moät caùch toø moø. Noù ñöùng caùch anh ta khoaûng möôøi laêm thöôùc. Ngay töùc khaéc, trong ñaàu anh ta xuaát hieän hình aûnh moät con tuaàn loäc ñöôïc nöôùng treân beáp löûa. Theo thoùi quen, anh ta chuïp laáy khaåu suùng. Con tuaàn loäc nhaûy ñi vaø bieán maát sau nhöõng taûng ñaù. Ngöôøi ñaøn oâng buoâng tieáng nguyeån ruûa. Anh boång phaùt ra moät tieáng keâu ñau ñôùn khi voâ yù ñuïng phaûi caùi chaân ñau. Anh ta coá gaéng ñöùng leân töø töø. Cuoái cuøng roài cuõng ñöùng leân ñöôïc, nhöng phaûi maát khoaûng moät hay hai phuùt sau ñoù anh môùi coù theå ñöùng thaúng leân ñöôïc, kieåu ñöùng cuûa moät con ngöôøi. Anh ta boø leân moät ngoïn ñoài nhoû, ñöa maét nhìn quanh. ÔÛ ñaây khoâng coù caây coái hay luøm buïi gì caû. Chung quanh trô troïi ngoaïi tröø nhöõng thaân caây phuû ñaày coû maøu xaùm, nhöõng taûng ñaù maøu xaùm, con suoái maøu xaùm, baàu trôøi . . taát caû chæ coù moãi moät maøu xaùm. Khoâng coù aùnh maët trôøi hay höùa heïn seõ coù aùnh maët trôøi. Anh ta khoâng bieát ñaâu laø höôùng Baéc. Anh cuõng khoâng bieát laøm sao toái hoâm qua sao mình coù theå leo ñöôïc leân taän nôi ñaây. Nhöng coù ñieàu anh ta bieát chaéc laø mình khoâng bò laïc vaø coù theå trôû veà laïi “vuøng ñaát cuûa nhöõng que nhoû”. Anh ta coù caûm töôûng raèng noù chæ quanh quaån ñaâu ñaây, khoâng xa laém. Coù leõ noù naèm beân kia ngoïn ñoài thaáp keá tieáp thì phaûi. 3/12
Anh ta söûa soaïn chieác ba loâ ñeå chuaån bò khôûi haønh. Maëc daàu khoâng döøng laïi ñeå ñeám thöû, anh ta vaãn quaû quyeát ba nôi caát daáu nhöõng que dieâm vaãn coøn nguyeân ôû ñoù. Sau ñoù anh ta phaûi döøng laïi ñeå quyeát ñònh phaûi laøm gì vôùi caùi tuùi da nai. Noù khoâng lôùn laém. Anh coù theå naém goïn noù trong loøng hai baøn tay, nhöng naëng khoaûng hôn naêm kyù – töông ñöông vôùi troïng löôïng cuûa chieác baloâ. Ñieàu naøy laøm anh ta lo laéng. Cuoái cuøng anh ta ñeå noù sang moät beân vaø döï tính ñaåy cho chieác baloâ laên xuoáng doác tröôùc. Boång anh ta döøng laïi, nhìn chaèm chaèm vaøo chieác bò da nai. Sau ñoù anh voäi vaøng nhaët noù leân vaø hoát hoaûng nhìn quanh, cöù nhö theå vuøng ñaát hoang vu vaø hung döõ naøy saép ñaùnh caép noù khoâng baèng. Anh ta ñöùng thaúng daäy, chieác bò da nai ñöôïc boû laïi trong chieác ba loâ roài taát caû ñöôïc mang treân löng. Anh baét ñaàu di chuyeån veà phía beân traùi, thænh thoaûng döøng laïi ñeå aên nhöõng quaû moïng. Ñaàu goái anh ta trôû neân caêng cöùng, nhöng caùi ñau cuûa theå xaùc khoâng theå so saùnh vôùi caùi ñau cuûa caùi bao töû. Caùi ñoùi haønh haï anh ta ñeán cuøng cöïc. Anh ta khoâng ñuû kieân nhaãn ñeå trôû laïi vuøng ñaát coù nhöõng caây nhoû. Nhöõng quaû moïng khoâng theå giuùp anh ta qua côn ñoùi. Vò ñaéng cuûa noù caøng laøm cho löôõi vaø mieäng anh ta trôû neân khoâ raùp. Khi ñeán thung luõng, nhöõng con chim hoát hoaûng vuït bay leân. Chuùng phaùt ra nhöõng tieáng keâu “ker-ker-ker” inh oûi. Anh ta ñaët chieác ba loâ xuoáng ñaát vaø ñuoåi theo chuùng gioáng nhö meøo ñuoåi baét chim. Nhöõng taûng ñaù saéc beùn ñaõ caét caùi quaàn cuûa anh raùch nhieàu choã. Ñaàu goái anh bò röôùm maùu. Nhöng nhöõng veát thöông naøy khoâng laøm anh ta ñau hôn caùi ñoùi ñang haønh ha trong bao töû. Anh ta di chuyeån qua nhöõng caây coái aåm öôùt, thaät ra chuùng ñang baét ñaàu trôû neân aåm öôùt vaø laïnh. Nhöng anh ta khoâng ñeå yù ñeán ñieàu naøy, anh ta chæ coù moät khaùt khao lôùn nhaát laø laøm theá naøo ñeå tìm ra caùi gì coù theå aên ñöôïc. Nhöõng con chim bay lôûn vôûn phía tröôùc maët anh ta. Chuùng keâu leân “Ker-ker-ker” nhö muoán cheá nhaïo anh. Anh ta nguyeàn ruûa chuùng vaø heùt to leân gioáng nhö tieáng keâu cuûa chuùng. Coù moät laàn, anh ta ñeán gaàn moät con chim ñang nguû. Anh khoâng phaùt giaùc ra noù cho ñeán luùc noù vuït bay leân töø phía sau taûng ñaù tröôùc maët. Anh ta ñöa tay choäp nhanh veà phía tröôùc vaø tuùm ñöôïc ba chieác loâng ñuoâi cuûa noù. Ñöùng nhìn con chim bay ñi, anh ta caûm thaáy caêm gheùt noù voâ haïn vaø nhaän thaáy mình ñaõ laøm moät ñieàu sai laàm. Sau ñoù anh quay veà laïi nôi ñeå chieác ba loâ vaø mang noù treân vai. Ngaøy keá tieáp, anh ñi vaøo thung luõng nôi coù nhöõng cuoäc saên ñuoåi xaûy ra thöôøng xuyeân. Khoaûng hôn hai möôi con tuaàn loäc ñi ngang qua anh, ngay trong taàm baén. Anh ta boång coù moät yù nghó ñieân cuoàng laø röôït theo chuùng. Anh ta chaéc chaén coù theå baét ñöôïc chuùng. Moät con vaät nhoû maøu ñen ñi veà phía anh ta, mieäng noù ñang ngaäm moät con chim. Anh ta heùt to leân. Tieáng heùt ñaày ñe doïa. Con vaät hoaûng sôï nhaûy ñi. Noù vaãn khoâng ñeå rôi con chim. Ñeán chieàu toái, anh ñi theo ngoïn suoái chaûy ngang qua moät vuøng coû raäm raïp. Anh ta tuùm goác vaø nhoå chuùng leân gioáng nhö ngöôøi ta nhoå rau quaû. Reå cuûa noù hình troøn vaø coù maøu traéng. Anh ta ñöa vaøo mieäng nhai moät caùch haùo höùc. Phaàn beân ngoaøi meàm raát coù khaû naêng aên ñöôïc, nhöng beân trong raát cöùng vaø coù nhieàu xô. Cuõng gioáng nhö quaû moïng, noù khoâng theå duøng laøm thöïc phaåm. Maëc daàu vaäy, anh ta vaãn ñeå chieác ba loâ xuoáng, boø vaøo giöõa ñaùm coû, aên gioáng nhö moät con boø. Anh ta caûm thaáy raát meät vaø ñoâi luùc muoán döøng chaân laïi ñeå nghæ ngôi – naèm xuoáng vaø nguû moät giaác. Nhöng anh ta vaãn cöù tieáp tuïc tieán veà phía tröôùc. Caùi ñoùi laøm cho anh ta queân ñi vieäc trôû laïi vuøng ñaát coù nhöõng caây nhoû. Anh ta nhìn vaøo töøng vuõng nöôùc, tìm kieám xem thöû coù caùi gì aên ñöôïc khoâng. Khi trôøi baét ñaàu toái, anh phaùt hieän coù moät con caù nhoû trong moät ao nöôùc. Anh ta thoïc moät caùnh tay vaøo. Con caù ñaõ troán thoaùt khoûi caùi chuïp cuûa anh ta. Sau ñoù anh ta duøng caû hai tay vaø quaäy töù tung laøm 4/12
nöôùc trôû neân ñuïc ngaàu. Sau khi söï kích thích taïm laéng xuoáng, caû hai caùnh tay cuûa anh ta ñeàu bò öôùt ñeán taän vai. Nöôùc trong ao ñuïc ngaàu vì buøn. Anh khoâng coøn nhìn thaáy con caù ñaâu nöõa, buoäc loøng phaûi ngoài ñôïi cho ñeán khi buøn laéng xuoáng. Sau ñoù anh coá gaéng moät laàn nöõa. Ao nöôùc laïi ñuïc leân. Laàn naøy anh ta khoâng ñuû kieân nhaãn ñeå ngoài ñôïi. Anh ta laáy caùi lon thieác trong chieác ba loâ ra vaø baét ñaàu taùt caïn nöôùc trong hoà. Luùc ñaàu anh ta ñoå nöôùc ñi moät caùch voäi vaõ, nöôùc chaûy laïi xuoáng ao laïi. Sau ñoù anh ta laøm caån thaän hôn, coá gaéng giöõ cho thaät bình tónh, nhöng tim anh ta vaãn ñaäp maïnh vaø ñoâi tay vaãn cöù run run. Gaàn nöûa tieáng ñoàng hoà sau, khi trong ao khoâng coøn mieáng nöôùc naøo, con caùvaãn bieät taêm. Anh ta khaùm phaù ra coù moät ngoõ heïp naèm giöõa nhöõng taûng ñaù, con caù ñaõ thoaùt qua chieác ao lôùn baèng con ñöôøng naøy. Muoán taùt caïn noù coù leõ phaûi maát nguyeân moät ngaøy moät ñeâm môùi xong. Phaûi chi anh phaùt hieän ra loã roø ræ sôùm moät chuùt ñeå bít noù laïi ngay töø ñaàu thì hay bieát bao nhieâu! Anh ta ngoài beät treân neàn ñaát öôùt suy nghó laïi chuyeän mình laøm. Ban ñaàu anh ta coøn keâu thaàm trong mieäng, sau ñoù la to leân nhö ñeå than traùch veà söï voâ tình cuûa vuøng ñaát hoang vu naøy. Anh ñoát leân moät ñoáng löûa vaø uoáng moät lon nöôùc noùng ñeå söôûi aám cô theå. Anh laïi döïng leàu treân nhöõng taûng ñaù gioáng nhö toái hoâm qua. Coâng vieäc cuoái cuøng laø phaûi xem laïi nhöõng que dieâm coù khoâ raùo khoâng vaø phôi chieác ñoàng hoà. Nhöõng caùi meàn cuõng bò öôùt. Caùi maéc caù chaân laøm anh ta luoân ñau ñôùn, nhöng anh ta chæ coøn nhôù moãi moät ñieàu laø anh ta ñang ñoùi. Trong giaác nguû chaäp chôøn, anh ta mô thaáy nhöõng böõa tieäc vaø nhöõng thöïc phaåm döï tröõ nhieàu khoâng bieát cô man naøo maø keå. Khi thöùc daäy, anh ta caûm thaáy laïnh vaø ngöôøi gai gai nhö muoán oám. Hoâm nay khoâng coù naéng. Maët ñaát vaø baàu trôøi xaùm hôn moïi khi. Moät côn gioù laïnh thoåi qua. Tuyeát rôi traéng xoùa caû ngoïn ñoài. Anh ñoát löûa ñeå ñun nöôùc. Baàu trôøi traéng xoùa vì nhöõng boâng tuyeát ñang rôi. Ñoù laø moät loaïi tuyeát aåm öôùt, gaàn nhö nöôùc möa. Khi vöøa chaïm ñaát chuùng tan ra thaønh nöôùc ngay. Tuyeát vaãn tieáp tuïc rôi, bao phuû caû maët ñaát laøm ngoïn löûa anh ta taét ngaám. Ñaây laø tín hieäu baùo cho anh bieát ñaõ ñeán luùc neân mang ba loâ leân vai vaø tieáp tuïc ñi veà phía tröôùc. Anh chaû bieát phaûi veà ñaâu, anh khoâng coøn quan taâm ñeán vuøng ñaát coù nhöõng caây nhoû, khoâng quan taâm ñeán Bill, khoâng quan taâm caû veà nôi caát giaáu löông thöïc döôùi chieác thuyeàn laät uùp beân caïnh bôø soâng Dease. Anh ta ñang muoán ñieân leân vì ñoùi. Anh khoâng coøn yù thöùc ñöôïc loä trình mình ñang di chuyeån, ñi ñaâu cuõng ñöôïc mieãn laø ñöøng xuoáng ñaùy thung luõng laø ñöôïc. Con ñöôøng ñaày tuyeát aåm öôùt daãn anh ñeán nôi coù nhöõng quaû moïng ñaàm laày. Treân ñöôøng ñi anh ta nhoå nhöõng buïi coû ñeå aên. Chuùng khoâng coù muøi vò gì vaø khoâng laøm anh thoaû maõn côn ñoùi. Toái hoâm ñoù anh ta khoâng ñoát löûa, khoâng ñun nöôùc. Anh ta cuoän ngöôøi trong chieác meàn vaø nguû moät giaác nguû chaäp chôøn trong söï haønh haï cuûa côn ñoùi. Tuyeát ñaõ bieán thaønh möa laïnh. Anh bò ñaùnh thöùc nhieàu laàn vaø nhaän ra nhöõng gioït nöôùc möa ñang rôi treân khuoân maët ñang naèm ngöûa cuûa anh ta. Roài moät ngaøy nöõa laïi ñeán. Ñoù laø moät ngaøy xaùm xòt khoâng coù maët trôøi. Möa ñaõ ngöøng rôi. Côn ñoùi xeù ruoät laïi baét ñaàu haønh haï. Coù moät caùi ñau mô hoà trong bao töû. Nhöng ñieàu ñoù khoâng laøm cho anh ta lo laéng laém. Anh ta vaãn coøn töï chuû ñöôïc mình. Moät laàn nöõa, anh ta laïi taäp trung suy nghó veà vuøng ñaát vôùi nhöõng caây nhoû vaø choã aån daáu löông thöïc beân bôø soâng Dease. Anh ta caét chieác meàn coøn laïi ra thaønh töøng daûi ñeå buoäc caùi chaân bò thöông. Caùi maét caù chaân ñaõ söng taáy leân, anh phaûi duøng nguyeân moät daûi meàn ñeå buoäc noù. Khi nhaët chieác ba loâ leân, anh ta ñöùng laïi khaù laâu ñeå xem coù neân mang caùi bò da nai theo khoâng. Cuoái cuøng khi leân ñöôøng anh laïi quyeát ñònh mang noù theo. 5/12
Côn möa laøm cho tuyeát tan. Tuyeát chæ coøn laïi treân ñænh ñoài. OÂng maët trôøi xuaát hieän. Anh ta ñaõ xaùc ñònh ñöôïc loä trình cuûa mình. Anh nhaän ra mình ñaõ bò laïc ñöôøng. Anh ñaõ ñi khaù xa veà beân traùi. Baây giôø anh ta phaûi quay laïi beân phaûi ñeå trôû laïi ñöôøng cuõ. Maëc daàu hieän côn ñoùi khoâng haønh haï anh döõ doäi nhö luùc naõy, nhöng anh ta caûm thaáy mình baét ñaàu yeáu ñi. Anh ta buoäc phaûi döøng laïi thöôøng xuyeân hôn ñeå nghæ meät. Luùc naøy anh ta chæ aên coû vaø aên nhöõng quaû moïng. Anh caûm thaáy löôõi mình trôû neân khoâ khoác. Hình nhö noù nôû lôùn hôn bình thöôøng vaø mieäng anh trôû neân ñaéng ngheùt. Traùi tim cuõng laøm cho anh ta khoå sôû khoâng ít. Khi anh ñi ñöôïc vaøi phuùt, noù baét ñaàu neân thuøi thuïi, sau ñoù noù ñaäp lieân hoài laøm anh ta meät muoán laû ngöôøi ñi. Vaøo khoaûng giöõa tröa anh phaùt hieän coù hai con caù nhoû trong moät ao nöôùc lôùn. Khoâng theå naøo taùt caïn caùi ao naøy ñöôïc. Laàn naøy anh ta bình tænh hôn, quyeát taâm tìm caùch baét cho ñöôïc hai con caù kia. Chuùng chæ lôùn hôn ngoùn tay uùt moät tí. Hieän giôø anh ta ñang ñoùi moät caùch khuûng khieáp. Côn ñoùi aâm æ trong bao töû baây giôø laïi haønh haï anh ta, laøm nhö tröôùc ñaây noù nguû queân thì phaûi. Anh ta aên con caù moät caùch caån thaän. Vieäc aên thuaàn tuùy laø moät haønh ñoäng thuoäc veà lyù trí. Maëc duø anh ta khoâng muoán aên, nhöng phaûi aên ñeå maø soáng. Buoåi chieàu hoâm ñoù anh ta baét theâm ñöôïc ba con caù nhoû nöõa, anh ta aên hai con coøn moät con ñeå daønh ñeå saùng hoâm sau ñieåm taâm. Maët trôøi hong khoâ caây coái vaø nhö theá anh ta laïi coù theå ñoát löûa. Hoâm ñoù anh ta ñi khoâng quaù hai möôi caây soá. Ngaøy keá tieáp anh ta chæ ñi ñöôïc khi tim anh khoâng laøm cho anh ta bò meät. Hoâm ñoù anh ñi khoâng tôùi möôøi caây soá. Caùi bao töû khoâng coøn haønh haï anh nöõa. Noù laïi nguû queân roài thì phaûi. Hieän giôø anh ta ñaõ ñi ñeán moät ñòa phöông khaùc. ÔÛ ñaây coù nhieàu tuaàn loäc. Choù soùi cuõng nhieàu. Anh ta coù theå nhaän ra tieáng tru cuûa chuùng vang leân khaép nôi. Coù moät laàn anh ta nhìn thaáy moät luùc ba con choù soùi chaïy baêng qua ñöôøng. Moät ñeâm nöõa ñi qua. Bình minh laïi ñeán. Trong luùc caûm thaáy mình tænh taùo, anh ta thaùo caùi daây da ñeå ñöa caùi bò da nai xuoáng. Anh môû mieäng bao, ñoå ra moät ñoáng buïi vaøng. Anh chia noù ra laøm hai phaàn baèng nhau. Moät nöûa anh ta boïc trong chieác meàn ñem giaáu trong hoác ñaù, nöûa coøn laïi boû laïi vaøo chieác bò da nai. Anh ta cuõng baét ñaàu duøng nhöõng daûi baêng coøn laïi cuûa chieác meàn ñeå buoäc laïi caùi chaân. Anh ta vaãn giöõ khaåu suùng vì bieát raèng ôû nôi caát giaáu löông thöïc beân bôø soâng Dease vaãn coøn moät ít ñaïn döï tröõ. Ñoù laø moät ngaøy ñaày maây muø. Hoâm nay caùi ñoùi laïi thöùc daäy trong anh ta. Hieän giôø anh ta caûm thaáy mình yeáu ñi raát nhieàu. Neáu lôõ coù teù ngaõ cuõng khoâng coù gì laï. Moät laàn noï anh ta baét gaëp moät toå chim trong ñoù coù boán con chim non. Chuùng môùi nôû ñöôïc khoaûng moät hai ngaøy. Moãi con aên khoâng ñöôïc moät mieáng, nhöng anh aên raát ngon laønh. Sau ñoù anh ta ngaäm maáy con chim coøn laïi giöõa hai haøm raêng, laøm gioáng nhö chieác voû tröùng. Con chim meï bay löôïn chung quanh vaø phaùt leân nhöõng tieáng keâu ñaày giaän döõ. Anh ta duøng khaåu suùng nhö caây gaäy ñeå ñaäp noù, nhöng noù ñaõ bay ra khoûi taàm gaäy cuûa anh ta. Anh ta neùm moät hoøn ñaù veà phía con chim. May maén sao noù laøm moät chieác caùnh con chim bò thöông. Con chim meï chaïy ñi, leâ leát chieác vôùi caùnh gaõy. Anh ta ñuoåi theo sau. Con chim daãn anh ta baêng qua moät vuøng ñaát aåm thaáp döôùi ñaùy thung luõng. Anh phaùt hieän ra coù nhöõng daáu chaân treân coû öôùt. Nhöng daáu chaân naøy khoâng phaûi cuûa anh ta, anh bieát chaéc nhö vaäy. Chaéc ñaây laø daáu chaân cuûa Bill, nhöng anh ta khoâng theå ngöøng laïi vì con chim meï ñang chaïy ôû phía tröôùc. Anh ta phaûi baét con chim tröôùc, roài sau ñoù môùi quay trôû laïi xem xeùt caùc veát chaân sau. 6/12
Anh laøm con chim meï meät löõ, phaàn anh ta cuõng chaúng hôn gì. Con chim naèm nghieâng moät beân thôû doác. Anh cuõng naèm nghieâng moät beân, caùch noù khoaûng ba thöôùc, khoâng theå vôùi tôùi ñöôïc. Khi anh ta khoeû laïi, con chim cuõng vöøa khoûe laïi. Noù vuït bay ñi khi anh ta vöôn tay ñeå chuïp. Cuoäc saên ñuoåi laïi tieáp tuïc. Khi maøn ñeâm buoâng xuoáng con chim ñaõ troán thoaùt ñöôïc. Anh ngaõ quïy xuoáng vì kieät löïc. Khuoân maët anh bò traày xöôùt nhieàu choã. Anh cöù naèm yeân nhö theá moät luùc khaù laâu, sau ñoù anh di chuyeån veà phía tröôùc baèng caùch laên ngöôøi ñi. Anh naèm ñeø leân chieác ñoàng hoà ñeo tay vaø cöù naèm nguyeân nhö vaäy cho ñeán saùng hoâm sau. Laïi moät ngaøy nöõa xaùm xòt. Nöûa caùi meàn coøn laïi ñöôïc anh duøng ñeå buoäc caùi chaân ñau. Anh ta laïi maát daáu Bill laàn nöõa. Ñieàu ñoù khoâng quan troïng baèng caùi ñoùi ñang haønh haï anh ta. Anh ta töï hoûi khoâng bieát Bill coù bò laïc ñöôøng khoâng? Vaøo khoaûng giöõa tröa caùi bò treân ngöôøi anh ta trôû neân raát naëng. Moät laàn nöõa anh ta lai sôùt buïi vaøng ra, laàn naøy anh ta ñoå moät nöûa ra ñaát. Ñeán xeá chieàu, anh ta vaát noát nöûa coøn laïi. Baây giôø anh chæ coøn laïi nöûa caùi meàn, caùi lon thieác vaø khaåu suùng. Aûo giaùc baét ñaàu haønh haï anh ta. Töï nhieân anh nghó raèng suùng mình coøn ñaïn. Moät hình aûnh cöù laûng vaûng trong ñaàu anh laø trong khaåu suùng cuûa mình coøn moät vieân ñaïn, nhöng anh vaãn coøn nhôù nhö in laø tröôùc ñoù khaåu suùng mình khoâng coøn vieân ñaïn naøo caû. AÛo giaùc laïi taùi dieãn. Anh ta coá gaéng choáng choïi laïi noù trong nhieàu giôø lieàn. Sau ñoù anh haêm hôû thaùo khaåu suùng ra xem, beân trong khoâng coù gì heát. Sau khi ñi ñöôïc nöûa giôø, anh laïi bò aûo giaùc. Anh coá gaéng choáng laïi noù, tuy nhieân noù vaãn cöù xaûy ra thöôøng xuyeân. Ñeå taïo cho mình nieàm tin, anh ta laïi thaùo khaåu suùng ra xem laàn nöõa. Vaãn khoâng coù vieân ñaïn naøo beân trong. Nhieàu luùc trí oùc boû anh ñi lang thang khaù xa, nhöng sau ñoù côn ñoùi ñaõ loâi anh veà thöïc taïi. Coù laàn anh muoán ngaát xæu khi thaáy tröôùc maët mình xuaát hieän moät con ngöïa. Moät con ngöïa! Anh ta khoâng tin noåi vaøo maét mình. Hình nhö coù moät ñaùm maây daøy hieän leân trong maét, loùe leân nhöõng ñieåm saùng. Anh ta duïi maét thaät maïnh ñeå xoùa ñi nhöõng hình aûnh naøy. Baây giôø anh laïi thaáy tröôùc maët mình khoâng phaûi laø con ngöïa nöõa maø laïi laø moät con gaáu xaùm lôùn. Con vaät ñang nhìn anh moät caùch toø moø. Anh ta naâng khaåu suùng leân vai, nhöng chôït nhaän ra noù khoâng coù ñaïn. Anh ta haï suùng xuoáng vaø ruùt con dao ñi saên ra khoûi bao. Anh vuoát nheï ngoùn tay leân löôõi dao. Noù coøn raát beùn. Thôøi ñieåm hieän giôø cuõng beùn khoâng keùm. Anh ta coù theå nhaøo ñeán ñeå gieát con gaáu. Tim anh boång neän thuøi thuïi, sau ñoù noù cöù ñaäp loaïn leân vaø anh caûm thaáy mình muoán laû ngöôøi ñi. Söï can ñaûm hoang daïi cuûa anh luùc ñaàu ñöôïc thay theá baèng noãi lo sôï to lôùn. Trong söï yeáu ñuoái ñoù, anh ta töï nghó laø ñieàu gì seõ xaûy ra neáu con gaáu taán coâng anh? Anh ta ñöùng thaúng ngöôøi laïi, naém thaät chaët laáy con dao vaø nhìm chaèm chaèm vaøo noùù. Con gaáu tieán ñeán tröôùc anh vaøi böôùc roài döøng laïi. Neáu anh boû chaïy, chaéc chaén noù seõ röôït theo anh töùc khaéc. Nhöng anh ta vaãn cöù ñöùng yeân. Anh ta khoâng boû chaïy nhôø vaøo söï can ñaûm trong noãi sôï haõi. Cuoái cuøng con gaáu boû ñi sau khi keâu leân maáy tieáng gaàm göø ñe doïa. Anh ta bieát con thuù cuõng sôï anh ta, noù cuõng sôï moät sinh vaät xa laï khoâng toû veû sôï haõi noù chuùt naøo caû. Ngöôøi ñaøn oâng vaãn ñöùng yeân baát ñoäng cho ñeán khi söï nguy hieåm qua ñi. Sau ñoù anh ta khoâng cöôûng noåi côn run chaïy lan xuoáng hai ñaàu goái laøm anh ta khuïy xuoáng treân neàn coû aåm öôùt. Anh ñaõ laáy laïi ñöôïc töï chuû vaø baét ñaàu di chuyeån veà phía tröôùc. Baây giôø anh khoâng sôï cheát ñoùi nhöng laïi sôï bò huûy dieät bôûi nhöõng söùc maïnh khaùc. Ñoù laø nhöõng con soùi. Tieáng tru cuûa chuùng treân vuøng ñaát hoang vu naøy laøm cho baàu khoâng khí trôû neân ñe doïa. Thænh thoaûng chuùng baêng ngang qua ñöôøng töøng nhoùm hai hoaëc ba con. Chuùng khoâng daùm ñeán gaàn anh ta vì khoâng ñuû löïc löôïng ñeå taán coâng. Ngoaøi ra chuùng coøn ñang baän saên tuaàn loäc. 7/12
Ñi saên loaïi naøy chuùng khoâng caàn phaûi chieán ñaáu gì caû, trong khi neáu taán coâng sinh vaät ñi baèng hai chaân nhö anh, chuùng coù theå caén laïi. Chieàu hoâm ñoù anh ta ñi ñeán moät nôi coøn vöông vaõi nhöõng khuùc xöông do nhöõng con soùi vöøa môùi xeû thòt con moài xong. Ñoù laø nhöõng gì coøn laïi cuûa con tuaàn loäc treû caùch ñaây khoaûng moät giôø. Anh ta chaêm chuù nhìn nhöõng khuùc xöông nhaún thín khoâng coù mieáng thòt naøo. Chuùng vaãn coøn maøu hoàng cuûa söï soáng. Coù khi naøo anh seõ bieán thaønh nhö nhöõng khuùc xöông gioáng nhö theá naøy tröôùc khi maøn ñeâm buoâng xuoáng khoâng nhæ? Ñaây coù phaûi laø cuoäc soáng khoâng? Coù phaûi cuoäc soáng laø moät kieáp phuø du voâ nghóa khoâng? Cuoäc soáng ñaày daãy nhöõng noãi cô cöïc, khi cheát ñi chaéc seõ khoâng coøn thaáy khoå sôû nöõa. Caùi cheát coù leõ cuõng gioáng nhö giaác nguû, luùc ñoù anh seõ ñöôïc nghæ ngôi. Nhöng taïi sao anh laïi khoâng baèng loøng cheát? Nhöng anh khoâng coù thôøi gian ñeå nghó nhieàu veà ñieàu naøy, anh voäi vaõ ngoài beät xuoáng ñaát, ñöa nhöõng khuùc xöông vaøo mieäng. Anh caén töøng mieáng cuûa söï soáng vaãn coøn maøu hoàng ñoù. Muøi thòt ngoït ngaøo laøm anh ta muoán ñieân leân. Anh ta caén thaät maïnh vaøo khuùc xöông. Coù luùc caùi xöông bò beå, nhöng coù luùc chính nhöõng caùi raêng cuûa anh. Sau ñoù anh duøng ñaù ñaäp chuùng cho naùt vuïn ra ñeå aên. Anh ta aên moät caùch voäi vaõ ñeán noãi laøm coù khi caén phaûi tay. Anh ta toû veû ngaïc nhieân khi nhìn thaáy nhöõng ngoùn tay mình khoâng bò toån thöông gì nhieàu maëc duø coù laàn anh neän ñaù nhaàm vaøo tay mình. Roài nhöõng ngaøy gheâ sôï cuûa tuyeát vaø möa laïi xaûy ñeán. Anh ta khoâng coøn bieát khi naøo phaûi giaêng lieàu vaø khi naøo neân doïn lieàu. Ban ñeâm anh ta cuõng di chuyeån nhieàu nhö ban ngaøy. Anh ta chæ döøng laïi nghæ ngôi moãi khi bò ngaõ. Anh luoân luoân tieán veà phía tröôùc, nhaát laø khi anh caûm thaáy mình saép cheát. Anh ta luoân luoân phaán ñaáu khoâng ngöøng vì anh laø moät con ngöôøi. Ñoù laø cuoäc soáng trong anh ta, anh ta khoâng muoán cheát. Chính ñieàu ñoù ñaõ vöïc anh ta daäy. Anh ta khoâng coøn caûm thaáy khoå sôû hay ñau ñôùn nöõa. Trong ñaàu anh ta baây giôø chæ toaøn nhöõng aûo giaùc vaø nhöõng giaác mô hoang ñöôøng. Anh ta vaãn tieáp tuïc aên nhöõng maûnh xöông vôõ cuûa con tuaàn loäc. Baây giôø khoâng coøn phaûi vöôït qua ngoïn ñoài naøo nöõa. Anh ta ñi doïc theo moät con suoái lôùn ñoå vaøo moät thung luõng roäng lôùn. Luùc naøy anh khoâng coøn nhìn thaáy con suoái laãn caùi thung luõng kia nöõa. Khoâng coøn gì ngoaøi nhöõng aûo giaùc trong ñaàu. Moät buoåi saùng anh thöùc daäy vôùi caùi ñaàu khaù tænh taùo. Anh naèm döïa löng vaøo moät taûng ñaù. Aùnh saùng maët trôøi chieáu leân anh nhöõng tia naéng aám röïc rôõ. ÔÛ ñaøng xa, anh nghe thaáy tieáng ñoäng cuûa nhöõng con tuaàn loäc non. Anh nhôù laïi nhöõng caûnh möa gioù ñaõ qua. Anh ta khoâng coøn nhôù noù ñaõ keùo daøi laâu mau. Hai ngaøy hay hai tuaàn? Anh ta naèm baát ñoäng moät luùc khaù laâu. Aùnh maët trôøi thaân thieän ñang truùt aùnh naéng leân ngöôøi laøm cho cô theå anh aám leân. Moät ngaøy thaät ñeïp trôøi, anh ta nghó. Anh ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc mình ñang ôû choã naøo. Vôùi moät söï coá gaéng trong ñau ñôùn, anh ta laên ngöôøi ñi. Phía döôùi anh ta laø moät doøng soâng roäng. Caûnh töôïng xa laï naøy laøm cho anh trôû neân luùng tuùng. Anh ñöa maét nhìn doøng soâng moät caùch chaäm chaïp cho ñeán khi noù khuaát sau nhöõng ngoïn ñoài troïc. ÔÛ ñaây nhöõng ngoïn ñoài ít caây coái vaø thaáp hôn nhöõng ngoïn ñoài anh ñaõ töøng ñi qua. Anh ñöa maét chaàm chaäm nhìn theo höôùng ñi cuûa doøng suoái veà phía chaân trôøi. Anh chôït phaùt giaùc ra noù ñoå ra bieån. Ñieàu naøy khoâng laøm khoâng laøm cho anh caûm thaáy phaán khôûi gì heát. Anh ta nghó buïng, coù moät caùi gì ñoù khoâng bình thöôøng. Coù khi naøo trí oùc ñaùnh löøa anh ta chaêng? Nhöng anh nghó ñieàu naøy coù veû chaéc chaén khi nhìn thaáy con taøu treân maët bieån ñaày naéng. Anh ta nhaém maét trong choác laùt, sau ñoù môû ra. Thaät laø laï, caûnh töôïng vaãn coøn y tröôùc maét, laï thaät. Anh ta bieát chaéc laø khoâng bao giôø coù thuyeàn hay bieån giöõa ñaát lieàn, cuõng gioáng nhö anh ñaõ töøng bieát khaåu suùng cuûa mình khoâng coøn vieân ñaïn naøo caû. 8/12
Anh boång nghe thaáy moät tieáng ñoäng phía sau. Nghe nhö moät aâm thanh khoâ khoác phaùt ra töø coå hoïng khi khoâng khí bò toáng ra bôûi moät côn ho. Anh ta chaäm chaïp laên qua phía beân kia. Khoâng coù gì laï caû, nhöng anh vaãn coá gaéng chôø ñôïi. Tieáng ho laïi noåi leân. Vaø kia kìa, ôû giöõa hai taûng ñaù, anh nhìn thaáy moät caùi ñaàu xaùm cuûa con choù soùi. Caùi tai nhoïn cuûa noù khoâng coøn ñöùng thaúng nhö nhöõng con choù soùi khaùc. Ñoâi maét noù môø ñuïc vaø caùi ñaàu hình nhö muoán chuùc xuoáng ñaát. Con vaät nhaém vaø môû maét lieân tuïc vì choùi naéng. Coù leõ noù bò beänh. Trong khi anh quan saùt, noù laïi ho. Anh quay qua höôùng beân kia. Anh muoán nhìn laïi caùi theá giôùi aûo anh vöøa nhìn thaáy. Bieån vaãn xanh laáp laùnh. Con taøu vaãn coøn ñoù. Ñoù laø söï thaät, anh ta nghó. Coù ñuùng ñoù laø söï thaät hay khoâng? Anh ta nhaém maét moät hoài laâu vaø suy nghó, vaø sau ñoù nhôù laïi. Anh ta ñaõ ñi töø mieàn Baéc xuoáng mieàn Ñoâng, töø Dease Divide vaø ñeán thung luõng Coppermine. Con soâng roäng naøy coù teân laø Coppermine. Bieån ñang chieáu saùng röïc rôõ naøy laø bieån Baéc Cöïc. Chieác taøu naøy coù leõ laø taøu ñaùnh caù ñi töø phía Ñoâng qua cöûa soâng Mackenzie. Hieän giôø noù ñang ôû vònh Coronation. Anh ta nhôù laïi caùi baûn ñoà maø anh ta ñaõ xem tröôùc ñoù. Ñoái vôùi anh ta, nhö theá moïi vieäc ñeàu roõ raøng vaø hôïp lyù. Anh ta ngoài daäy vaø trôû veà vôùi coâng vieäc thöïc taïi. Anh ñang quaán mình trong chieác meàn. Ñoâi chaân anh ta troâng gioáng nhö hai mieáng thòt. Chieác meàn cuoái cuøng ñaõ bò maát. Chieác muõ coù leõ ñaõ ñaùnh rôi ñaâu ñoù, trong ñoù coù caû nhöõng que dieâm ñöôïc giaáu trong ñai muõ. Nhöõng chieác que dieâm ñöôïc goùi trong mieáng giaáy caát beân trong ngöïc aùo vaãn coøn khoâ raùo vaø an toaøn. Anh ta nhìn ñoàng hoà. Noù vaãn coøn hoaït ñoäng toát, vaø ñang chæ möôøi moät giôø. Anh ta laáy laïi bình tænh. Maëc daàu raát yeáu, nhöng anh khoâng coù caûm giaùc ñau ñôùn vaø khoâng caûm thaáy ñoùi. Söï suy nghó veà thöùc aên laøm cho anh ta caûm thaáy khoâng an taâm. Taát caû moïi vieäc ñeàu phaûi laøm theo lyù trí. Anh xeù hai chieác oáng quaàn ñeán taän ñaàu goái, duøng chuùng ñeå baêng boù ñoâi chaân. Duø sao anh ta vaãn coøn giöõ ñöôïc caùi lon thieác. Anh ta seõ coù ñöôïc nöôùc noùng ñeå uoáng tröôùc khi anh ta baét ñaàu moät chuyeán ñi ñaày cam go tieán veà phía con taøu. Anh cöû ñoäng raát chaäm chaïp vaø ñoâi khi run leân nhö ngöôøi maéc beänh. Khi coá gaéng gom coû khoâ laïi, anh phaùt hieän ra mình khoâng theå ñöùng daäy ñöôïc. Anh ñaõ coá gaéng nhieàu laàn nhöng vaãn khoâng aên thua gì. Sau ñoù anh ta phaûi töï baèng loøng vôùi caùch di chuyeån baèng hai tay vaø hai ñaàu goái. Con soùi ñang töï lieám mình baèng moät chieác löôõi khoâng coøn chuùt hôi söùc naøo ñeå cuoän vaøo. Khi anh boø ñeán gaàn, noù boû chaïy. Anh ñeå yù thaáy caùi löôõi cuûa noù coù maøu vaøng xaùm, lôùp beân ngoaøi khoâ nöùt neû khoâng coøn maøu ñoû nhö ôû nhöõng con soùi khoûe maïnh. Sau khi uoáng moät ít nöôùc noùng, anh ta caûm thaáy mình coù theå töï ñöùng daäy ñöôïc, thaäm chí coù theå leâ böôùc ñi, maëc daàu ñoù laø böôùc ñi cuûa moät ngöôøi saép cheát. Cöù khoaûng moät hai phuùt anh ta phaûi döøng laïi moät laàn. Böôùc chaân cuûa anh ta khoâng ñieàu, con soùi theo phía sau anh ta cuõng khoâng hôn gì. Toái hoâm ñoù, khi maët bieån ñaõ chìm vaøo boùng ñeâm, anh ta nghó mình coøn caùch noù ít nhaát laø baûy caây soá. Suoát ñeâm anh nghe thaáy tieáng ho cuûa con soùi bò beänh. Thænh thoaûng laø tieáng ñoäng cuûa nhöõng con tuaàn loäc non. Cuoäc soáng ñang dieãn ra chung quanh anh ta. Nhöng ñoù laø cuoäc soáng khoûe maïnh, soâi ñoäng vaø toát ñeïp. Anh ta bieát raèng con soùi ñang theo ñuoåi theo töøng böôùc chaân cuûa anh, moät ngöôøi saép cheát, vôùi hy voïng laø anh seõ cheát tröôùc noù. Buoåi saùng hoâm sau, khi thöùc daäy, anh nhìn thaáy con soùi ñang nhìn mình vôùi caùi nhìn ñaày veû theøm khaùt. Noù ñöùng vôùi caùi ñuoâi choáng giöõa hai chaân sau moät caùch khoán khoå. Maët trôøi leân choùi chang, caû buoåi saùng ngöôøi ñaøn oâng cöù nhaém höôùng chieác taøu ñi tôùi. Thôøi tieát thaät ñeïp. Ñoù laø nhöõng ngaøy muøa heø ngaén nguûi ñang quay laïi xöù sôû naøy. Noù coù theå keùo daøi khoaûng moät tuaàn, hoaëc coù theå chaám döùt vaøo ngaøy mai hoaëc ngaøy kia khoâng chöøng. 9/12
Ñeán xeá chieàu, anh ra ñeán ñöôøng lôùn. Anh nhìn thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng, haén ñi khoâng noåi chæ coù theå leát baèng hai tay vaø hai ñaàu goái. Coù theå laø Bill, nhöng anh ta hoaøn toaøn khoâng moät chuùt quan taâm veà vieäc naøy. Anh ta khoâng muoán toø moø. Nhöõng caûm xuùc vaø söï xuùc ñoäng hình nhö ñaõ rôøi boû anh ta. Anh cuõng khoâng coøn thaáy ñau ñôùn. Cuoäc soáng thuùc giuïc anh luoân luoân tieán leân phía tröôùc. Anh caûm thaáy raát meät, nhöng khoâng muoán cheát chuùt naøo. Maïng soáng cuûa anh vaãn coøn duy trì ñeán hoâm nay laø nhôø vaøo nhöõng quaû moïng, nhöõng con caù nhoû, nhöõng lon nöôùc noùng, vaø nhaát laø luoân ñeå maét tôùi con soùi oám ñoùi ñang ñeo baùm phía sau. Anh laàn theo nhöõng veát chaân cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñi tröôùc. Chaúng bao laâu anh ñaõ ñi ñeán ñieåm keát thuùc. Moät soá khuùc xöông coøn môùi, nhaün thòt, naèm vöông vaõi treân ñaùm coû bò caøy naùt bôûi nhöõng veát chaân cuûa ñaùm soùi tranh moài. Anh phaùt hieän ra gaàn ñaáy coù moät caùi bò laøm baèng da nai gioáng heät nhö caùi bò cuûa anh. Noù bò xeù raùch bôûi nhöõng chieác raêng beùn nhoïn. Anh nhaët noù leân, troïng löôïng cuûa noù khaù naëng so vôùi nhöõng ngoùn tay yeáu ñuoái cuûa anh ta. Bill ñaõ coá gaéng mang theo noù beân mình cho ñeán phuùt cuoái. Baây giôø anh ta coù theå caát tieáng cöôøi cuoái cuøng. Anh phaûi soáng. Anh seõ mang tieáng cöôøi naøy leân chieác thuyeàn treân vuøng bieån ngaäp naéng. Anh ta cöôøi to hôn. AÂm thanh phaùt ra khoâng coøn gioáng nhö tieáng ngöôøi. Con soùi oám höôûng öùng, noù tru leân hoøa vôùi tieáng cöôøi cuûa anh ta. Boång nhieân anh ta nín cöôøi moät caùch ñoät ngoät. Taïi sao anh laïi coù theå cöôøi tröôùc caùi cheát cuûa Bill nhö vaäy? Nhöõng chieác xöông maøu traéng hoàng nhaün thòt kia chaúng leõ laø cuûa Bill sao? Anh ta quay ñi. Laàn naøy Bill ñaõ boû rôi anh thaät roài. Anh ta khoâng laáy vaøng, cuõng khoâng nhaët xöông cuûa Bill ñeå aên. Neáu laø Bill chaéc haén seõ laøm ngöôïc laïi. Anh ta ñi ñeán caùi ao nöôùc. Cuùi ngöôøi xuoáng ñeå tìm caù. Boång nhieân anh ta quay ñaàu laïi phía sau nhö theå coù ai ñaùnh leùn. Baát chôït anh nhìn thaáy khuoân maët mình döôùi ao. Troâng noù thaät gôùm ghieác. Anh thaät söï bò soác. Coù ba con caù trong ao, nhöng chieác ao quaù roäng ñeå coù theå taùt caïn. Sau nhieàu laàn coá gaéng baét chuùng baèng chieác lon thieác cuûa mình, anh ta chôït döøng laïi. Anh ta sôï mình yeáu quaù, coù theå ngaõ vaø cheát ñuoái trong ao nöôùc. Anh cuõng nghó mình khoâng ñuû töï tin ñeå coù theå xuoâi doøng soâng töø ñænh ñoài baèng nhöõng khuùc goã tìm thaáy raûi raùc docï bôø soâng. Ngaøy hoâm ñoù anh ta ruùt ngaén ñöôïc khoaûng caùch giöõa anh vaø chieác taøu khoaûng naêm caây soá. Ngaøy keá tieáp anh chæ ñi ñöôïc khoaûng ba caây vì anh khoâng theå leát ñi baèng hai tay vaø hai ñaàu goái gioáng nhö Bill ñaõ laøm. Vaøo cuoái ngaøy thöù naêm chieác taøu chæ coøn caùch anh vaøo khoaûng hôn möôøi caây soá. Moãi ngaøy anh ñi khoâng quaù hai caây soá. Tuy nhieân nhôø vaøo thôøi tieát muøa heø vaãn coøn keùo daøi neân anh ta vaãn coù theå tieáp tuïc di chuyeån veà phía chieác taøu. Con soùi oám yeáu ho hen vaãn cöù baùm theo anh saùt goùt. Hai ñaàu goái cuûa anh ta hieän giôø ñaõ trôû thaønh hai mieáng thòt ñoû hoûn gioáng nhö hai baøn chaân. Maëc duø anh ta ñaõ baêng boù noù baèng chieác aùo ñang mang treân löng, nhöng anh vaãn ñeå laïi nhöõng veät maùu vöông vaõi treân coû vaø treân nhöõng hoøn ñaù treân ñöôøng anh ñi qua. Coù moät laàn khi quay laïi anh baát chôït nhìn thaáy con soùi ñang lieám caùc veát maùu cuûa anh moät caùch theøm khaùt. Anh ta boång hình dung ra giaây phuùt cuoái cuøng cuûa mình – tröø phi anh coù theå gieát ñöôïc con soùi. Moät söï kieän ñaùng kinh sôï chöa töøng coù: hai sinh vaät beänh hoaïn keùo leâ leát taám thaân taøn qua vuøng ñaát hoang vaéng ñang saên ñuoåi cuoäc soáng laãn nhau. Neáu noù laø moät con soùi maïnh khoûe, coù leõ noù khoâng theøm quan taâm ñeán anh laøm gì. YÙ nghó phaûi laøm moài cho con vaät gaàn cheát naøy laøm cho anh ta caûm thaáy caêm gheùt. Ñaàu oùc anh ta laïi baét ñaàu lang thang. Anh lo sôï aûo giaùc trôû laïi vôùi mình. Nhöõng giaây phuùt tænh taùo caøng luùc caøng ngaén ñi. 10/12
Coù moät laàn anh chôït tænh laïi sau moät giaác nguû meät nhoïc bôûi tieáng ho saùt beân tai. Con soùi giaät mình nhaûy lui trôû laïi, noù bò huït chaân vaø ngaõ laên ra khoâng göôïng daäy noåi. Caûnh töôïng naøy raát khoâi haøi nhöng anh ta laïi khoâng cöôøi noåi. Anh cuõng khoâng coøn caûm thaáy sôï haõi nöõa. Ñaõ laâu roài anh ta ñaõ maát ñi nhöõng caûm giaùc naøy. Trí oùc anh ta boång trôû neân minh maãn. Anh naèm yeân suy nghó. Con taøu luùc naøy chæ caùch anh ta khoaûng hôn naêm caây soá. Anh coù theå nhìn thaáy moät caùch khaù roõ raøng nhöõng caùnh buoàm maøu traéng vaø nhöõng con thuyeàn nhoû ñang xeù nöôùc treân maët bieån chan hoaø aùnh naéng. Coù leõ anh khoâng theå naøo ñi heát khoaûng caùch coøn laïi. Anh ta bieát raèng mình khoâng theå naøo ñi theâm ñöôïc moät caây soá naøo nöõa caû. Söï thöïc naøy laøm cho anh baát giaùc laïnh caû ngöôøi. Tuy nhieân anh vaãn muoán soáng. Thaät laø baát hôïp lyù neáu anh ta phaûi cheát sau khi ñaõ coá gaéng töøng aáy. Soá phaän ñoøi hoûi ôû anh quaù nhieàu. Ngay trong giôø phuùt haáp hoái, anh vaãn khoâng theå naøo chaáp nhaän caùi cheát. Ñoù laø moät söï ñieân khuøng, coù leõ nhö vaäy, maëc daàu ñang keà caän vôùi caùi cheát nhöng anh ta vaãn töø choái noù. Anh ta nhaém maét laïi vaø coá gaéng giöõ cho mình thaät yeân tónh. Anh coá gaéng choáng choïi laïi côn buoàn nguû ñang xaâm chieám. Côn buoàn nguû cheát ngöôøi naøy gioáng nhö bieån caû, noù cöù daâng leân cuoàn cuoän, töøng chuùt moät cho ñeán luùc xaâm chieám laáy anh hoaøn toaøn. Nhieàu luùc anh muoán buoâng xuoâi, muoán nguïp laëng trong ñoù vôùi moät söï coá gaéng yeáu ôùt. Roài boång nhieân trong anh caûm thaáy coù moät söùc maïnh trong tieàm thöùc troåi daäy, choáng laïi noù moät caùch quyeát lieät. Anh naèm ngöûa ngöôøi khoâng ñoäng ñaäy, laéng tai nghe tieáng thôû cuûa con soùi beänh hoaïn caøng luùc caøng roõ daàn. Moãi luùc moät gaàn hôn. Anh ta vaãn naèm yeân baát ñoäng. Noù ñaõ ñeán saùt beân tai cuûa anh ta. Chieác löôõi thoâ raùp cuûa noù löôùt qua khuoân maët cuûa anh. Anh ta vung tay ra, hay noùi moät caùch chính xaùc hôn, anh ta quyeát taâm vung hai tay ra. Khi nhöõng ngoùn tay cuûa anh co laïi, anh chæ choäp ñöôïc moät môù khoâng khí troáng roãng. Söï nhanh nheïn ñoøi hoûi phaûi coù söùc maïnh, nhöng anh laïi khoâng coøn moät chuùt söùc maïnh naøo caû. Söï chôø ñôïi yeân laëng cuûa con soùi thaät ñaùng sôï. Söï chôø ñôïi cuûa ngöôøi ñaøn oâng caøng ñaùng sôï hôn. Anh ta naèm yeân khoâng ñoäng ñaäy gaàn nöûa ngaøy trôøi trong khi coá gaéng choáng choïi vôùi côn buoàn nguû. Ñieàu anh ta ñang chôø ñôïi laø con soùi seõ trôû thaønh thöùc aên cuûa mình. Ñieàu chôø ñôïi cuûa con soùi ngöôïc laïi. Ñoâi khi côn soùng buoàn nguû laïi aäp leân anh. Anh mô nhöõng giaác mô daøi. Trong tình traïng nöûa thöùc nöûa nguû, anh ta luoân luoân chôø ñôïi tieáng thôû vaø caûm giaùc cuûa chieác löôõi ñang lieám laáy mình. Laàn naøy anh ta khoâng nghe thaáy tieáng thôû. Anh thoaùt ra côn mô moät caùch chaäm chaïp khi caûm thaáy caùi löôõi cuûa con soùi lieám tay mình. Anh coá gaéng chôø ñôïi. Anh nghieán raêng nheø nheï, roài sau ñoù nghieán thaät chaët. Con soùi ñang coá gaéng duøng söùc maïnh cuoái cuøng cuûa noù ñeå caém nhöõng caùi raêng vaøo nguoàn thöùc aên maø noù ñaõ chôø ñôïi laâu nay. Ngöôøi ñaøn oâng cuõng vaäy, anh ta cuõng ñaõ chôø ñôïi quaù laâu. Anh ñöa moät tay chaàm chaäm ñeán gaàn mieäng cuûa con soùi. Noù choáng laïi moät caùch yeáu ôùt. Caùnh tay coøn laïi anh oâm choaøng qua mình con thuù. Naêm phuùt sau toaøn boä söùc naëng cuûa anh ñaõ ñeø leân mình con soùi. Hai tay anh ta khoâng ñuû maïnh ñeå xieát coå con thuù, nhöng maët cuûa anh ta laïi ôû ngay coå hoïng cuûa noù. Moàm anh ta ñaày nhöõng loâng. Khoaûng nöõa giôø sau anh caûm thaáy coù moät vaøi gioït maùu noùng trong coå hoïng mình. Chaû ngon laønh gì, cuõng gioáng nhö moät thöù kim loaïi noùng, tan chaûy, bò baét buoäc troâi vaøo bao töû cuûa anh ta. Taát caû nhöõng haønh ñoäng naøy ñeàu do yù chí anh ta maø thoâi. Sau cuøng, ngöôøi ñaøn oâng buoâng tay naèm ngöûa vaø thieáp ñi. * Moät soá nhaø khoa hoïc ñang coâng taùc treân chieác taøu Bedford troâng thaáy moät vaät laï treân bôø bieån. Noù ñang di chuyeån veà phía bôø bieån ñeå ñi xuoáng nöôùc. Hoï khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc ñoù 11/12
laø vaät gì. Nhöng voán laø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc khoa hoïc, hoï voäi xuoáng moät chieác thuyeàn con tieán vaøo bôø ñeå xem xeùt. Hoï thaáy moät caùi gì ñoù coøn soáng, nhöng khoù loøng goïi ñoù laø moät con ngöôøi. Noù haàu nhöng khoâng coøn nhaän bieát gì vaø cuõng khoâng bieát mình ñang laøm gì. Cöû ñoäng cuûa noù cuõng gaây ra ñöôïc moät vaøi hieäu quaû. Noù vaãn tieáp tuïc coá gaéng keùo leâ treân maët ñaát vôùi toác ñoä khoaûng naêm, saùu centimeùt moãi giôø. Khoaûng ba tuaàn sau, ngöôøi ñaøn oâng ñaõ naèm treân chieác giöôøng cuûa chieác thuyeàn ñaùnh caù. Vôùi khuoân maët ñaàm ñìa nöôùc maét, anh ta keå laïi cho moïi ngöôøi bieát anh laø ai vaø nhöõng gì anh ta ñaõ traûi qua. Thænh thoaûng anh ta noùi nhöõng caâu voâ nghóa veà ngöôøi meï vaø moät ngoâi nhaø naøo ñoù ôû California ñaày hoa. Sau ñoù ít laâu, anh ta ñöôïc ngoài cuøng baøn vôùi nhöõng nhaø khoa hoïc vaø nhöõng nhaân vieân treân taøu. Anh raát vui söôùng khi thaáy treân thuyeàn coù nhieàu thöïc phaåm. Anh quan saùt moät caùch chaêm chuù khi thaáy moät ngöôøi naøo ñoù ñang aên. Khi thöùc aên bieán maát trong moàm cuûa ai ñoù, aùnh maét anh ta thoaùng hieän noãi thaát voïng. Anh ta khoâng bò ñieân, nhöng anh ta raát gheùt khi nhìn thaáy ngöôøi khaùc ñang aên. Anh ta lo sôï bò thieáu thöïc phaåm. Anh cöù hoûi heát ñaàu beáp, ñeán boài phoøng, ñeán thuyeàn tröôûng, veà nguoàn thöïc phaåm döï tröû treân taøu. Hoï ñaõ traán an anh haøng traêm laàn nhöng anh vaãn khoâng tin vaø ñoøi vaøo beáp ñeå ñöôïc nhìn thaáy taän maét. Moät ñieàu ñang löu yù laø moãi ngaøy anh ta caøng maäp ra. Nhöõng nhaø khoa hoïc laéc ñaàu. Hoï ñöa ra nhöõng bieän phaùp ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Khaåu phaàn thöùc aên haøng ngaøy cuûa anh ta bò haïn cheá. Nhöng troïng löôïng anh vaãn cöù gia taêng. Ñaùm thuûy thuû chæ mæm cöôøi. Hoï bieát chuyeän naøy. Khi nhöõng nhaø khoa hoïc giaùm saùt kyõ ngöôøi ñaøn oâng, hoï môùi vôõ leõ. Anh ta thöôøng ñeán gaàn chieác taøu sau moãi böõa aên saùng. Cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi aên xin, anh ta chìa tay ra khi ñeán gaàn moät thuûy thuû. Ngöôøi thuûy thuû mæm cöôøi cho anh ta moät maåu baùnh mì. Anh ta choäp laáy, nhìn noù chaèm chaèm nhö khi ngöôøi ta baét ñöôïc vaøng. Sau ñoù anh ta cho vaøo trong aùo mình. Thænh thoaûng anh cuõng nhaän nhöõng moùn quaø töông töï cuûa nhöõng ngöôøi thuûy thuû vui tính khaùc. Nhöõng nhaø khoa hoïc raát thaän trong, hoï cöù ñeå yeân cho anh ta laøm nhöng hoï bí maät khaùm xeùt chieác giöôøng cuûa anh ta. ÔÛ ñaây baùnh mì ñöôïc xeáp thaønh haøng, choã naøo cuõng ñaày aép baùnh mì. Nhö vaäy laø anh ta khoâng ñieân. Anh ta ñang chuaån bò thöïc phaåm cho moät naïn ñoùi thöù hai coù theå xaûy ra - chæ coù vaäy thoâi. Nhöõng nhaø khoa hoïc noùi ñieàu naøy coù theå giuùp cho anh ta choùng hoài phuïc. Thaät söï anh ñaõ hoài phuïc raát nhanh, ngay caû tröôùc khi chieác taøu Bedford caäp caûng vònh Sans Francisco.
12/12