Temporary Shelter

ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ဒုကၡသညးမ္ာ့ ယာယီေစာငးံေရြာကးေရ့ေဂဟာ ေက္ားသိခၤ မတးလ ဿဿ ရကး ဒီေန႔ေတာံ မနကးေစာေစာစီ့စီ့ အငးတာဗ္ဴ့အစီအစဥး တစးခု႐ြိသညးမို႔ မနကးစာစာ့ၿပီ့ Grassroots – Human Rights and Education Development (Grassroots – HRE) မြ ွနးထမး့တစးဦ့ႏြငးံ အတူ HIV ေွဒနာ ခဵစာ့ေနရေသာ ဗမာ ေရႊ႔ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့မ္ာ့ ေနထိုငးရာ ထိုငး့ႏုိငးငဵေတာငးပိုငး့ ဖူ့ခကးကမး့ေ်ခ၊ ဖနးင ခ႐ုိငးရြိ အလုပးလကးမဲံ ဗမာေရႊ႕ေ်ပာငး့ အလုပးသမာ့ဒုကၡသညးမ္ာ့ ယာယီေစာငးံေရြာကးေရ့ ေဂဟာ (Grassroots-HRE Temporary Shelter) သို႔ သျာ့ေရာကးၿပီ့ တာွနး႐ြိသူမ္ာ့၊ HIV ေွဒနာ႐ြငမ း ္ာ့ႏြငးံ အငးတာဗ္ဴ့ အစီအစဥးတစးခု လုပး်ဖစးခဲံသညး။ ပထမဦ့စျာ GHRE မြ ဒါ႐ိုကးတာ ်ဖစးသူ ဦ့ထူ့ခ္စးက “အခုလို ယာယီေစာငးံေ႐ြာကးေရ့ ေဂဟာဖျငးံထာ့တဲံ ရညးရျယးခ္ကးကေတာံ အိမးတျငး့အၾကမး့ဖကးမႈ (Domestic Violation) ခဵေနရတဲံ အမ္ိဳ့သမီ့ေတျ၊ အေၾကာငး့အမ္ိဳ့မ္ိဳ့ေၾကာငးံ လူ႔အချငးံအေရ့ ခ္ိဳ့ေဖာကးခဵေန ရတဲံ အမ္ိဳ့သာ့၊ အမ္ိဳ့သမီ့ေတျ၊ ေရ႐ြညး ေဆ့ကုသမႈခဵေနရတဲံ လူနာေတျ၊ အလုပးလကးမဲံ်ဖစးၿပီ့ ယာယီ ခိုကို့ရာမဲံေနတဲံသူေတျ အတျကး ရညးရျယးၿပီ့ ဖျငးံထာ့တာ ်ဖစးပါတယး” လို႔ေ်ပာပါတယး။ ဿွွ၁ ဒီဇငးဘာလ ဆူနာမီ်ဖစးၿပီ့ေနာကးပိုငး့၊ အို့မဲံ၊ အိမးမဲံ ်ဖစးၿပီ့ က္နးခဲံတဲံ ဗမာ ေရႊ႔ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးေတျအတျကး ဿွွ၂ ခုႏြစး ဧၿပီလကစၿပီ့ အဆိုပါ ယာယီ ေစာငံးေရြာကးေရ့ေဂဟာကို ဖျငးံေပ့ခဲံတာ်ဖစးပါတယး။ စၿပီ့ဖျငးံခါစက လာေရာကးေနထိုငးၾကတဲံ အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးဦ့ေရဟာ ၀ွ ေက္ား၊ ၁ွ ေလာကးရြိခဲံၿပီ့၊ ထိုအခ္ိနးက HIV နဲ႔ TB ေရာဂါ ခဵစာ့ေနရတဲံသူေတျ မရြိေသ့ပါဘူ့။ ဿွွ၃ ခုႏြစးက္မြ HIV ပို့ရြိေနၿပီ်ဖစးတဲံ အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးေတျ ေရာကးလာတာ်ဖစးပါတယး။

GHRE မြ ေဆာကးလုပးထာ့ေသာယာယီေစာငးံေရြာကးေရ့ေဂဟာ(Temporary Shelter)

ဓာတးပဵု - ေက္ားသိခၤ

GHRE မြ ဗမာအလုပးသမာ့အေရ့ လိုကးလဵေဆာငးရျကးေပ့ေနတဲံ ကိုမို့ေွက “အေၾကာငး့အမ္ိဳ့မ္ိဳ့နဲ႔ ေရာကးလာတဲံ အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညး ေတျအတျကး ဒီ Temporary Shelter မြာ အခနး့စုစုေပါငး့ ဿွ ရြိတယး။ အခုဆိုရငး က္ာ့ ဿ၃ ဦ့၊ မ ှ၁ ဦ့႐ြိတယး။ ကေလ့ကေတာံ ေယာက္းာ့ေလ့ ၄ ဦ့နဲ႔၊ မိနး့ခေလ့ ဿ ဦ့ပါ။ အဲဒီအထဲကမြ HIV နဲ႔ TB ေရာဂါ ခဵစာ့ေနရတဲံလူနာ က္ာ့ ှ၁ ဦ့နဲ႔ မ ၀ ဦ့ရြိပါတယး။ ဒီမြာ ရြိတဲံ ဒုကၡသညး အေရအတျကး နဲ႔ က္ေနားတို႔ မြာရြိတဲံအခနး့ ဿွ မေလာကးပါဘူ့။ လူနာဦ့ေရ နဲ႔ အခနး့လျတးအေရအတျကး မမြ္ေတာံ နယးစညး့မထာ့ဆရာွနးမ္ာ့အဖျဲ႔ (MSF) က ေဆာကးလုပးေပ့ၿပီ့ မၿပီ့ေသ့တဲံအခနး့ေတျကို ယာယီ ကာေပ့ၿပီ့ လူနာေတျကို ထာ့ရတယး” လို႔ ေ်ပာသျာ့ပါတယး။ ေလာေလာဆယးေတာံ လူနာ ဒုကၡသညးေတျအတျကး ေနေရ့ ထိုငးေရ့ကို GHRE မြ စီစဥးေပ့ၿပီ့၊ ေဆ့ွါ့အေထာကးအပဵံကို နယးစညး့မထာ့ ဆရာွနးမ္ာ့အဖျဲ႔က လညး့ေကာငး့၊ အစာ့အေသာကးအတျကးကို World Vision အဖျဲ႔မလ ြ ညး့ေကာငး့ ေထာကးပဵံေပ့ေၾကာငး့သိရပါတယး။

ကိုမို့ေွ က ဆကးလကးၿပီ့ “ဟိုတုနး့ကေတာံ လူနာတစးေယာကးကို MSF က ဆနး ၂ ကီလို၊ ဆီတစးဗူ့ နဲ႔ မာမာ့ေခါကးဆျဲေ်ခာကး၊ World Vision ကလညး့ ဆနး ၂ ကီလို၊ ဆီတစးထုပး၊ ငါ့ေသတၱာ၊ သျာ့တုိကးေဆ့ အဲဒီလိုေပ့ပါတယး။ လစဥးေပ့တာေပါံ။ ဒါေပမယံး အခုက္ေတာံ MSF က မေပ့ေတာံဘူ့။ ေဆ့ွါ့ဘဲ ေထာကးပဵံေတာံတယး။ World Vision ကလညး့ အရငးက တစးလကို တစးခါ ေပ့တာကေန၊ အခုဆို ႏြစးလ မြ တစးခါေလာကးပဲေပ့ေတာံတယး။ ဒါေၾကာငးံ က္ေနားတို႔အဖျဲ႔အစညး့အေနနဲ႔က စာ့စရိတးပါ ွငးၿပီ့ခုရေတာံတာေပါံ” လို႔ေ်ပာပါတယး။ ထို႔ေနာကး ဗမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ေတျရဲ႕ က္နး့မာေရ့ကိစၥေတျကို လိုကးလဵေဆာငးရျကးေပ့ေနတဲံ GHRE မြ က္နး့မာေရ့မြဴ့ ကိုေအာငးၾကညးက ဖနးင ခ႐ုိငးမြာ ရြိတဲံ ေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ေတျရဲ႕ က္နး့မာေရ့အေ်ခအေနနဲ႔ ပကးသကးၿပီ့ “ဒီေဒသမြာေတာံ ေနရာတိုငး့မြာ HIV ပို့ရြိတဲံ လူနာေတျရြိေနတယး။ ကိုယးွနးေဆာငးအမ္ိဳ့သမီ့ ဿ၂ ေယာကးမြာ အနညး့ဆဵု့ တစးေယာကးက HIV ပို့ရြိေနတယး။ တစးရာဆိုရငး ေလ့ေယာကးေပါံ။ အဲဒီလိုဆိုရငး ခငးပျနး့်ဖစးတဲံသူေတျမြာလညး့ HIV ပို့ရြိေနေတာံ၊ လူႏြစးရာမြာ အမ္ိဳ့သမီ့ ၁ ေယာကး၊ အမ္ိဳ့သာ့

၁

ေယာကး

HIV

ပို့

ကူ့စကးခဵေနရတယး။

က္ေနားတို႔အဖျဲ႕အစညး့က

အဲဒီလူနာေတျအတျကး

ေဆ့ွါ့ပဵုမြနးရရြိေရ့

ေဆာငးရျကးေပ့ပါတယး။ ၿပီ့ေတာံ က္နး့မာေရ့ပညာေပ့ အစီအစဥးေတျလညး့ လုပးေပ့ပါတယး” လို႔ အခုလို ေ်ပာ်ပသျာ့ပါတယး။ ထို႔ေနာကး HIV ေွဒနာ႐ြငး တစးဦ့က “က္ေနား ထုိငး့ႏုိငးငဵကိုေရာကးတာေတာံ ှွ ႏြစးေလာကးရြိၿပီ။ ဒီ ယာယီေစာငံးေရြာကးေရ့ေဂဟာမြာ ေနတာေတာံ တစးႏစ ြ း ေက္ားေလာကး႐ြိပါၿပီ။ အရငးတုနး့ကေတာံ ဖူခကးမြာ ပနး့ရဵလုပးတယး၊ ၿပီ့ေတာံ ရဲအဖမး့ခဵရတယး။ ေထာငးက္တယး။ ေထာငးကလျတးေတာံ

ရေနာငး့မြာ

တီဘီေရာဂါရြိတယးလို႔ေ်ပာတယး။

ငါ့ဖမး့စကးေလြလိုကးတယး။ ဒါနဲ႔

ေဆ့ကိုပဵုမြနးေသာကးတယး။

က္နး့မာေရ့မေကာငး့လို႔ ေနာကးတစးခါ

ဆရာွနး

ထနး့လမုမြာ

နဲ႔

်ပၾကညးံေတာံ

ငါ့ဖမး့စကးေလြလိုကးေတာံ

ေဆ့်ပတးသျာ့တယး။ ေသာကးစရာမ ရြိေတာံဘူ့့။ ေနာကးတစးခါ ဆရာွနး ဆီလာ်ပၿပီ့ ေသျ့စစးၾကညံးေတာံ က္ေနာံးမြာ ဒီေရာဂါခဵစာ့ ေနရတယးဆိုတာ သိရတယး။ အဲဒီကစၿပီ့ က္ေနား ေဆ့ကို ပဵုမြနးေသာကးတယး။ ေဆ့ကေတာံ ARV ေဆ့ေပါံ။ နယးစညး့မထာ့ ဆရာွနးမ္ာ့အဖျ႔က ဲ ေထာကးပံဵတာပါ။ ဒါေပမယးံ လာမယးံ ေ်ခာကးလပိုငး့ဆိုရငး နယးစညး့မထာ့ ဆရာွနးမ္ာ့အဖျဲ႔က ဒီ ဖနးငခ႐ိုငး ကေန တစး်ခာ့ေနရာကို ေ်ပာငး့ေတာံမယးလို႔ သိရတယး။ အဲဒီက္ရငး က္ေနားတို႔ ေဆ့ွါ့အခကးအခဲရြိမြာကို စို့ရိမးတယး” လို႔ ေ်ပာ်ပပါတယး။

HIV ေွဒနာရြငးတစးဦ့ ႏြငးံ အငးတာ ဗ္ဴ့ေနစဥး

HIV ၊ TB ေွဒနာရြငးမ္ာ့ ႏြငးံ ရငး့ရငး့ႏြီ့ႏြီ့ စကာ့ွိုငး့ ဓာတးပဵု - ေက္ားသိခၤ

နယးစညး့မထာ့ ဆရာွနးမ္ာ့အဖျဲ႔က ေထာကးပဵံေပ့ေနေသာ ARV ေဆ့

လူနာမ္ာ့အတျကး TV ၾကညးံရနးႏြငးံစာဖတးရနးအေဆာငး

အ်ခာ့

HIV

ေွဒနာ႐ြငတ း စးဦ့ကလညး့

ေနေရ့ထိုငးေရ့၊

အလုပးကိုငးနဲ႔

ပကးသကးၿပီ့

“ဒီမြာ

ေနရတာေတာံ

အဆငးေ်ပပါတယး။

ဘတးမရြိေပမယးံ လဵုၿခဵဳမႈ႐ြိတယး။ အ်ပငးေတာံမထျကးဘူ့။ က္ေနား လျနးခဲံတဲံေလ့လေလာကးကေတာံ ပနး့ရဵလုပးတယး။ ဒါေပမယးံ အလုပးရြငးက လုပးခ (လဵု့ွ) ရြငး့မေပ့ဘူ့။ OT ဆငး့တာလဲရြငး့မေပ့ဘူ့။ OT ေၾက့နာရီ ေ်ခာကးဆယးေက္ားစာေလာကး ရစရာရြိတာ။ တစးေန႔ကို ှ၅ွ ေပ့တယး။ OT ေၾက့က တစးနာရီကို ၁ွ ေပ့တယး။ အဲဒါ သူေဌ့က လဵု့ွ ကိုရြငး့မေပ့ေတာံလို႔။ အာ့လဵု့ လုပးခက ႏြစးလ နဲ႔ ရကးႏြစးဆယးစာရယး၊ OT ေၾက့ရယး ရစရာ႐ြိတာ။ မရတဲံအဆဵု့ က္ေနား ဆကးမလုပးေတာံဘူ့။ အငး့…အခု ထိေတာံ အလုပးမရြိေပမယးံ ေနေရ့၊ စာ့ေရ့၊ ေဆ့ွါ့က အစ အဆငးေ်ပေနတယး။ ဒါေပမယးံ ကိုယးံမြာ အလုပးရြိရငးေတာံ ပိုကးဆဵရမယး။ ဗမာ်ပညးက က္ေနားံ ကေလ့ေတျ အတျကး စရိတးေထာကးပဵံေပ့ႏုိငးမယး။ စို့ရိမးတာကေတာံ ခုနက ကိုxxxx ေ်ပာသလိုမ္ိဳ့ နယးစညး့မထာ့ ဆရာွနးမ္ာ့ အဖျဲ႔ ေ်ပာငး့သျာ့ရငး ေဆ့ မရမြာေတာံ ပူတယး” လို႔ေ်ပာပါတယး။ “ဟုတးတယး….က္ေနားတို႔အဖျဲ႕အစညး့အေနနဲ႔လညး့ လူနာေတျအတျကး ေနာကးပိုငး့မြာ ေဆ့ွါ့အကူအညီအေထာကးအပဵံေတျ ရဖို႔အတျကး ႀကိဳ့စာ့ေနတယး။ ေနာကးၿပီ့ သူတို႔အတျကး ဒီမြာေနၿပီ့ အလုပးအကိုငးလညး့ရြိေအာငး စီစဥးေနပါတယး။ အလုပးလညး့ရြိေတာံ သူတို႔လညး့ စိတးခ္မး့သာၿပီ့ ကိုယးံကိုယးကိုလညး့ ေက္နပးမႈ နဲ႔ ယဵုၾကညးမႈေတျ ရလာတာေပါံ” လို႔ GHRE အဖျဲ႕အစညး့မြ ဗမာ အလုပးသမာ့ ဒုကသ ၡ ညးမ္ာ့အေရ့ ကူညီေဆာငးရျကးေပ့ေနသူ ကိုမို့ေွက အခုလို ေ်ပာ်ပသျာ့တာ ်ဖစးပါတယး။ ေက့္ဇူ့မြတးတမး့။

။ ဤ အငးတာဗ္ဴ့ အစီအစဥး အတျကး ကူညီေပ့ေသာ Grassroots – Human Rights and Education

Development မြ ဒါ႐ိုကးတာ ဦ့ထူ့ခ္စး၊ ဗမာေရႊ႕ေ်ပာငး့အလုပးသမာ့ ဒုကၡသညးမ္ာ့ အေရ့ ကူညီေဆာငးရျကးေပ့ေနသူ ကိုမို့ေွ ႏြငးံ က္နး့မာေရ့မြဴ့ ကိုေအာငးၾကညးတို႔ကို အထူ့ေက့္ဇူ့တငးရြိပါသညး။ ေက္ားသိခၤ http://kyawtheinkha.blogspot.com