Sjoeng

Sjoeng in China

(Tang keizerin)

Fotoverslag van een missie voor de Stichting HIPPO S. van ’t Hof (30 september-15 oktober 2003)

Inhoudsopgave Chinese steden ...............................................................................................................3 Chinese cultuur ..............................................................................................................4 Chinese pompen.............................................................................................................6 Chinese gastvrijheid.......................................................................................................7 Chinees klimaat..............................................................................................................8 Chinese laagvlaktes........................................................................................................8 Chinese taal....................................................................................................................9 Chinese godsdiensten...................................................................................................10 Chinese motoren ..........................................................................................................13 Chinese irrigatiepompen ..............................................................................................15

Chinese steden De verstedelijkingsgraad in China is traditioneel laag, maar is nu toch al een kleine 40% en zal in 2020 ongeveer 60% bedragen. Er komen dus steeds meer miljoenensteden met steeds meer inwoners. Van 1 tot 15 oktober 2003 heb ik 4 van die steden bezocht: Shanghai, Luoyang, Wuxi en Suzhou. Tot voor kort had ik alleen van Shanghai gehoord. Met minstens 16 miljoen inwoners is het de grootste stad van het land. Shanghai is het financiële en culturele centrum van China. In Shanghai wordt driftig gesloopt en gebouwd

.

Sjanghai ligt in het deltagebied van de Yangtze Kiang, die nu de Chang Jiang heet. Die naam betekent letterlijk “lange rivier”. Terecht, want met 6380 km is de Chang Jiang de langste rivier van Azië en maar een klein beetje korter dan de Amazone en de Nijl. Vlak voor de landing op het nieuwe Pudong International Airport kon ik vanuit het vliegtuig de overgang van de brede monding naar Oostchinese Zee goed zien. Oorspronkelijk was Shanghai een arme landstreek van vissers en boeren, die bij de oude stad Suzhou hoorde. In 1842 maakte het verdrag van Nanjing een einde aan de Eerste Opium Oorlog. Door dit verdrag werd de haven van Shanghai geopend voor internationale handel. In de jaren voor de eerste wereldoorlog ontwikkelde Shanghai zich tot het financiële centrum van Azië. De gebouwen uit die tijd zijn te zien de “Bund”, de kade langs de Huangpo rivier, een zijtak van de Chang Jiang. Na de

communistische machtsovername in 1949 verplaatsten de buitenlandse bedrijven hun vestigingen van Shanghai naar Hongkong. Sinds de overdracht van Hongkong is het omgekeerde aan de gang. De Bund met vooroorlogse handelsgebouwen langs de Huangpo Rivier

Het eerste congres van de Chinese communistische partij vond plaats in Shanghai in 1922. Ene Maring (geb. Hendricus Sneevliet), mede-oprichter van de Partai Komunis Indonesia (PKI), was aanwezig als de vertegenwoordiger Verre Oosten van de Komintern, de communistische internationale. In het aan dit historische congres gewijde museum zit het wassen beeld van Maring aan één tafel met dat van Mao Ze Dong. Later keurde hij het Stalinisme scherp af. Uiteindelijk is Sneevliet is in 1942 in Kamp Amersfoort door de Duitsers gefusilleerd.1

Chinese cultuur Behalve Maring had Shanghai nog twee verassingen voor mij in petto. Chinese kunstschatten in het Shanghai Museum en Chinese tuinarchitectuur. Shanghai Museum in de vorm van een “ding”

1

Voor een ooggetuigenverslag zie: http://archive.workersliberty.org/wlmags/wl50/trots.htm. Voor bezoektijden Nationaal Monumenet Kamp Amersfoort zie: http://www.kampamersfoort.nl.

Het Shanghai museum is in 1994 gebouwd in de vorm van een “ding” (een ritueel bronzen offervat op drie poten; tegenwoordig bij de ingang van veel tempels voor het branden van wierook). De rijke en lange geschiedenis van China wordt getoond in de vorm van klassieke bronzen voorwerpen (veel “dingen”), kalligrafie, aardewerk, meubels, jade, munten, schilderingen en sculpturen. In China zijn ze trots op hun lange cultuurgeschiedenis en hebben het al gauw over 5 millennia. Dat lijkt wat veel, maar een dikke drieduizend jaar is het wel. Ik was zelf nogal onder de indruk van de ingelegde bronzen bijl van 2000 v. Chr. Zoiets hebben wij niet. Yu Yuan Garden in Shanghai

Yu Yuan Garden ligt in de oude Chinese wijk van Shanghai en dateert uit 1559. Hij beslaat een oppervlakte van 2 hectare en is een mooi voorbeeld van Chinese tuinarchitectuur in de stijl van Suzhou. Deze vorm van kunst lijkt voort te komen uit de klassieke landschapspoëzie en schilderkunst, die in de 10e en 11e eeuw al een hoge vlucht hadden genomen. Planten, water en rotsen vormen het decor voor een labyrint van paviljoenen, paden, bruggen en doorkijkjes. Chinese tuinen werden gebouwd door rijke, hoge ambtenaren om zich in een soort contemplatief Utopia terug te kunnen trekken.2 2

Sinds 1991 hebben ze in Montreal, Canada, ook een Chinese tuin: www2.ville.montreal.qc.ca/jardin

Chinese pompen Een reis naar China is leuk, maar het was mij uiteindelijk te doen om afspraken te maken over de export van Chinese dieselpompen naar West Afrika met twee bedrijven: YTO International in Luoyang, een kleine duizend kilometer westelijk van Shanghai, en Wuxi Pump Manufacturing. YTO International (www.yto.com.cn) is een dochteronderneming van de Yitwo Group (www.chinayto.com), een staatsbedrijf met 45.000 werknemers, dat zich vooral bezig houdt met de productie van tractoren, bulldozers en graafmachines voor de landbouw en voor de wegenbouw. YTO International heeft kantoren en werkplaatsen in Europa, Afrika en Latijns America. Ingang van de fabriekscomplexen van de Yitwo Group in Luoyang

In West Afrika heeft YTO International kantoren in Kameroen, Benin, Ivoorkust, en Liberia. Daar verkoopt het niet alleen de machines van het moederbedrijf, maar ook andere Chinese producten, zoals graanmolens en waterpompen. Die worden aangedreven door dieselmotoren. Tijdens de reis bleek dat er motoren in vijf maten worden geïmporteerd, namelijk van 3, 6, 12, 15 en 18 pk. In het verleden produceerde Yitwo zelf dit soort kleinere motoren, maar momenteel worden deze ingekocht bij de Jiangsu Changfa Group (www.changfa.cc). YTO zorgt zowel voor kwaliteitscontrole als voor after-sales service. Dit laatste houdt in dat één jaar garantie wordt gegeven en dat reserve-onderdelen van goede kwaliteit uit voorraad leverbaar zijn. Ook worden technische trainingen verzorgd. De bedoeling is dat YTO International de pompsystemen gaat inkopen bij Wuxi Pump Manufacturing, een bedrijf met 1500 werknemers. Op de thuismarkt levert Wuxi 60% van de lagedruk pompsystemen voor grootschalige projecten op het gebied van stedelijke drainage en watervoorziening en landbouwirrigatie. Het bedrijf exporteert met veel succes naar o.a. Australië, waar het 80% van de markt voor lagedruk centrifugaalpompen beheerst (zie: www.dieselparts.com.au en www.macquarrie.com.au).

In overleg met de mensen van YTO en van Wuxi zijn de 6 en 15 pk motoren geselecteerd om pompen aan te drijven met persopeningen van 100, 150 en 200 mm voor debieten van 25, 70 en 90 liter/seconde. Dat moet genoeg zijn om langs grote rivieren in Sahel-landen als Senegal, Mali, Niger en Tsjaad oppervlaktes te irrigeren van 5, 18 en 25 hectare voor de teelt van rijst, maïs en tarwe. De kleine (200 mm Ø) schroefcentrifugaal pompen van Wuxi Pump Manufacturing

Chinese gastvrijheid Ik ben warm onthaald door de mensen van YTO en Wuxi. Zowel in Luoyang als in Wuxi hielden ze mij steeds gezelschap en legden mij in de watten met eten en toeristische uitstapjes. Ik heb kennis gemaakt met In gezelschap van de heren Zhou, Wang (voor), Fu, We en Lu (achter) tientallen nieuwe gerechten. Het was een lust voor het oog en voor de tong. En bijna niets uit de zogenaamde “zoete keuken” waar China internationaal beroemd om is. Dat men in China alleen maar groene thee drinkt is een fabeltje. Ook zwarte thee, bier en andere dranken worden veel genuttigd. Alleen koffie en melk waren vaak moeilijk te vinden. In het Engels heten stokjes "Chopsticks". "Chop" is pidgin-Engels voor "snel”.

In het begin kun je natuurlijk niet snel eten met stokjes, maar het went wel. Er is een speciale etiquette voor het eten met stokjes. Zo mogen ze niet je mond raken en je mag er niet op zuigen. Iedereen krijgt een eigen kommetje met rijst. Als de rijs goed klaargemaakt is kleeft hij behoorlijk. Je moet het kommetje voor je mond houden en de rijst snel je mond in schuiven. Als je even niet eet, mag je je stokjes niet met de punt naar voren in je rijstkommetje steken, omdat dit doet denken aan een voorouderoffer.

Chinees klimaat Shanghai, Wuxi, Suzhou en Luoyang liggen zowat op dezelfde breedtelijn (31-34° noorderbreedte) als Jeruzalem en hebben een subtropisch zeeklimaat met regen in alle jaargetijden. Het is er heet in de zomer, maar in januari en februari kan het wel eens een graadje vriezen. De beste tijd voor een bezoek is in de herfst. Met oktober zat ik zo gek nog niet. Gemiddeld wordt het dan 23° C en regent het amper, en als het regent is dat meestal in de vorm van zachte miezerregens, waar je amper nat van wordt. Het klimaat is geschikt voor natte rijst en visteelt. Je ziet hier en daar wat palmbomen.

Chinese laagvlaktes Luoyang ligt aan de westkant van de Noordchinese Laagvlakte (Huabei Pingyuan). Met een oppervlakte van 409.500 km2 (ofwel 2000 km in het vierkant) is het de grootste alluviale vlakte van Azië.. Het is gevormd uit de afzettingen van de Huang He (Gele Rivier). De belangrijkste gewassen zijn sorghum, gierst, maïs, katoen en tarwe. In het zuiden grenst de Noordchinese Laagvlakte aan de midden- en benedenvallei van de Yangtze. Wuxi, Suzhou en Shanghai liggen in de benedenvallei van de Yantze. Dit gebied staat bekend als het “land van vis en rijst”. De Noordchinese Laagvlakte en de benedenvallei van de Yangtze vormen één groot aaneengesloten gebied zonder natuurlijke barrières. De geschiktheid voor landbouw en de taalkundige eenheid hebben er mede toe geleid dat er een gecentraliseerde Chinese staat ontstond om de graanvoorraden te beheren en om de verdediging tegen de steppevolken in het noorden en het westen te organiseren. Vandaar de Chinese muur, maar ook hete grote kanaal. Drukte op het Grote Kanaal bij Wuxi

Met zijkanalen meegerekend is het Grote Kanaal meer dan 1764 kilometer lang en loopt van Peking dwars door de Noordchinese Laagvlakte en de Yangtze vallei tot het 1100 kilometer zuidelijker gelegen Hangchou. Het kanaal is tussen de 30 en 60 meter breed. Er is vanaf de 6e eeuw voor Christus gedurende 2 millennia aan gewerkt. In 610 AD werd het werk grotendeels afgerond onder keizer Yang Ti, maar hij moest vluchten voor het volk en werd vermoord, wat gelijk het einde van de Sui dynastie betekende. Het kanaal heeft veel betekend voor de economische eenwording.

Chinese taal Op Chinese muntstukken staat Zhonghua Renmin Gongheguo, ofwel Republiek van het Glorieuze Volk van het Middenland. De term Zhonghuo (Middenland) dateert uit ongeveer 1000 voor Christus, toen het Chou volk dacht dat hun rijk in het midden van de wereld lag en omringd werd door barbaren. Bij de benamingen voor de taal wordt onderscheid gemaakt tussen gesproken (Zhongyu) en geschreven Chinees (Zhongwen3). In beide gevallen verwijst Zhong naar het Middenland. Dus Zhongwen betekent zoveel als schrift van het Middenland. In het Shanghai Museum trokken de voorwerpen met inscripties, de meeste aandacht. Kalligrafie (grieks voor “mooi schrijven”) werd in China als de hoogste vorm van kunst beschouwd. Alleen mensen met veel vrije tijd konden de techniek perfectioneren. In Suzhou Het perfectioneren van het schrift zag ik een oudere man bezig met het perfectioneren van een bepaalde soepele stijl, door met een in water gedoopte kwast op een gladde vloer te schrijven. Zijn vrouw stond er naast in slowmotion elegante bewegingen te maken. Om de hoek stonden twee dames met lange, zwaarden simultaan virtuele koppen af te hakken. Veel Chinese woorden zijn samengesteld uit twee pictogrammen. Een makkelijk en veel voorkomend voorbeeld is het woord voor uitgang (exit): chū + kǒu. Chū is het pictogram voor ontspruitende plant, eruit gaan, b.v. in publiceren en geboren worden. Kǒu is het pictogram voor mond (in heel chū + kǒu veel samenstellingen, o.a. voor welsprekendheid, lipstick en orale sex). Engels wordt er niet veel gesproken in China. Dat is lastig als je de weg kwijt bent. In alle hotels liggen daarom kaartjes met de tekst: “Bring me back to my hotel” en uitleg in het Chinees wat de bedoeling is en waar je hotel zich bevindt. In Shanghai heb ik plattegrond gebruikt in het Chinees en het Engels. Dat was wel handig. 3

http://www.zhongwen.com

Chinese godsdiensten Het beginpunt van de zijderoute was Xian, niet ver van Luoyang. Het eindpunt was Antiochië, het huidige Antakya in Turkije. De eerste zijde kwam aan in Rome in het jaar 1 (het jaar 0 bestaat niet, geloof ik). Marco Polo was één van de weinigen die de route helemaal heeft afgelegd. Met de kooplieden kwamen er ook boeddhistische monniken in China. Moton and Chufarlan waren vermoedelijk de eersten en kregen in 67 AD toestemming om in Luoyang de Bai Ma tempel (Tempel van het Witte Paard) te bouwen.

Qiyun Pagode (1115-1234), Bai Ma tempel

Bodhidharma was een monnik uit India (440528). Hij wordt beschouwd als de stichter van de Ch'an (Zen) school, maar ook van and the Shaolin school van kung fu. Volgens de legende, vroeg keizer Wu Di hem in 520 wat zijn verdienste was voor het bouwen van vele tempels en kloosters. Hij zei: "Helemaal niets." Verbaasd vroeg de keizer, "Wat is de kern van het Boeddhisme?" "Uitgestrekte leegte," was het antwoord. De keizer riep getergd uit, "Wie denk je wel dat je bent?" "Ik heb geen flauw benul," zei Bodhidharma. Het oudste Shaolin klooster staat op de berg Song Shan, de Taoistische berg van het midden, zo’n 50 km van Luoyang. Die ligging symboliseert mooi de wederzijdse beïnvloeding tussen het Shaolin klooster op de berg Song Shan. Let op de “ding”. Boeddhisme en het Taoïsme4. Wat Boeddhisme, Taoisme en Confucianisme in het moderne China nog te betekenen heeft, kon niemand mij uitleggen. Op de vlucht terug zag ik nog wel een onbegrijpelijke film uit Hong Kong over het menselijk lot en het geluk dat je al of niet van hogerhand wordt toebedeeld. De film heette “Fate fighters” en werd bevolkt door vreemde engelen en goden. In de 16e eeuwse stadspoort van de oude stad van Luoyang hing 4

www.chinaknowledge.de, www.wikipedia.org

een grote bel waar je op kon slaan om je geluk te bevorderen op het gebied van gezondheid, voorspoed of een lang leven. “Drie jaar extra”, stond er gespecificeerd. Je zal maar liggen te kreperen in je sterfbed, bedacht ik nog. “Ja, sorry, nog drie jaar. Je hebt er om gevraagd.” Oude stad van Luoyang

De tempel van het Mysterie in Suzhou was ook zo’n ervaring. De tempel zelf staat op een groot plein met honderden winkeltjes er omheen. Voor de tempel staat een “ding”. Door de gelovigen wordt drie keer met de hand op de “knie” van één van de poten gewreven. In de tempel zitten 3 gigantische gouden beelden op hoge sokkels. De Taoïstische Tempel van het Mysterie in Suzhou

Goden wellicht? Aan de zijkanten en aan de achterkant staan nog eens honderd gouden beelden van oude kerels, duivels en zwaardvechters. Ook goden? De meeste actieve gelovigen zijn oudere vrouwen. Op het plein is het een drukte van belang. Er zijn ook mensen bezig met meditatieve lichaamsoefeningen. Eén oudere man zat afwisselend aan z’n linker en z’n rechteroor te wrijven. Een ander liep een heel eind achteruit zonder achterom te kijken. Overal wordt wierook gebrand. Achter de kleine winkeltjes staan een aantal kleinere tempels, waaronder één gewijd aan de god van de literatuur (Confucius?). Ik neem aan dat het onbegrip wederzijds is en dat de meeste Chinezen ook niet veel van een kerk zullen begrijpen.

Grote Longmen Boeddha

Ongeveer 12 kilometer ten zuiden van Luoyang liggen de Longmen grotten5. Ze staan sinds 2000 op de werelderfgoedlijst van Unesco. Er zijn 2345 Boeddhistische rotstempels en grotten met meer dan 100.000 Boeddha’s. Het dateert uit de tijd van de noordelijke Wei and Tang dynastieën (316- 907). Na de Tang werd het Boeddhisme weer onderdrukt. Westerse verzamelaars en de Rode Garde hebben flink huis gehouden. De grote zittende Boeddha is ruim 17 meter hoog en heef oren van 1.9 meter. De rotswand ligt op een plek waar de Yi rivier zich tussen twee flinke heuvels heen wringt. Het is prachtig, maar een bezoek bij hoog water moet sterk worden afgeraden, tenzij je het leuk vind om een paar miljoen liter water per seconde om je oren te krijgen. De Longmen grotten langs de Yi rivier

5

http://whc.unesco.org/sites/1003.htm

Chinese motoren Weliswaar ligt er een fijnmazig elektriciteitsnet in de belangrijke landbouwgebieden, toch worden in China jaarlijks miljoenen dieselmotoren gemaakt. Die worden ingezet voor allerlei kleinschalige, mobiele toepassingen. Het is betaalbaar, want een watergekoelde dieselmotor van 15 pk kost maar iets meer dan 100 Euro. En het onderhoud is geen probleem, want de motoren zijn eenvoudig en onderdelen zijn overal te krijgen. In China gaan de motoren ook lang mee. Helaas lijkt dat in Afrika niet zo te zijn, maar ik vraag me af of dit probleem ooit grondig is onderzocht. Vissersboot bij het Tai meer

Bij een bezoek aan het Tai meer (“Tai hu”, hu betekent water) zag ik een 6-pk motor die een vissersboot aandreef. De vissersvrouw was zo vriendelijk om de boot een beetje bij te draaien zodat ik er een mooie foto van kon maken. Ze vertelde dat de motor 20 jaar oud was. De schroef zit achter het roer en kun je net niet zien. Het geheel kan met een touwtje omhooggeklapt worden. Dat is handig bij ondiep water. De motor drijft de schroef aan met een V-snaar. Iets dergelijks lijkt me ook heel praktisch op de rivier de Niger in Mali. Op het Grote Kanaal werd duidelijk dat deze manier van aandrijven heel normaal is op Chinese boten. Vaak worden er dan 3 of 4 van deze motoren van iets zwaarder kaliber op het achterplecht naast elkaar gezet, ieder met hun eigen schroef en roer.

Aan de oever van de Gele Rivier had ik ook al een boot (het middelste bootje op de foto) gezien, waarbij de dieselmotor gemonteerd was bovenop een soort buitenboordsysteem. Het gaat misschien niet hard, maar 10 km/uur haal je natuurlijk al gauw en het brandstofverbruik moet wel erg laag zijn, vergeleken bij normale buitenboordmotoren.

Bootjes op Hwang He

Overigens is de Gele Rivier inderdaad geel, donker okergeel om precies te zijn. Ook is het water erg troebel, je kunt nog geen millimeter onder water kijken. China is waarschijnlijk het beste land om een prijsvraag voor een lofzang op de Vsnaar uit te schrijven. Zonder V-snaren zou het land helemaal stil vallen. Gelukkig zijn ze overal voor een gering bedrag te koop. Zo ook op de berg Song Shan, waar de boer van de foto net op z’n laatste benen tegenop was gereden. Boven koopt hij wat V-snaren en 10 minuten later kan hij zijn weg weer voortzetten.

Chinese irrigatiepompen Aan het einde van het verslag “Commercialisation des motopompes chinoises en Africque Occidentale”, waarvan een kopie te vinden is op http://www.pdfcoke.com/doc/20386452/Commercialisation-de-Motopompes-Chinoises-enAfrique-Occidentale, staat de beschrijving van drie pompsets, oplopend van 10 naar 20 cm doorsnede van de persopening, die Wuxi via Yitwo (YTO International) zou kunnen leveren op verschillende locaties aan de kust van West Afrika. De beschrijving is opgesteld in nauw overleg met het hoofd engineering van Wuxi Pump Works. De drie pompsets zijn: • Een 4HBC-35/R175 voor een debiet van 25 liter/seconde, waarbij de aandrijving geschiedt via een v-snaar tegen een prijs van 1450 euro, ook in CFA franken te betalen; • Een 150HWG-6/ZS1100 voor een debiet van 70 l/sec, met directe aandrijving, tegen een prijs van 2366 euro. • Een 200HWG-8/ZS1100, eveneens met v-snaar aandrijving, die 3435 euro zou moeten gaan kosten. Deze prijzen, voor zover die nog geldig zijn – we zijn weer een paar jaar verder in de tijd – liggen een factor 3 à 4 hoger dan in China, maar daar staat tegenover dat ook in locale, Westafrikaanse valuta (CFA) betaald worden. Verder komen de pompsets compleet met zuigleiding, persslangen, voetklep, koppelingsstukken, en reserve-onderdelen. Het is natuurlijk altijd mogelijk om tegen lagere prijs direct uit China te importeren, maar dat wordt pas interessant bij grotere aantallen. Naar het schijnt beheersen de Chinese pompen van de series HBC en HWG zoals die door Wuxi geproduceerd worden 80% van de markt voor schroef-centrifugaalpompen in Australië. Zie b.v. deze catalogus van DPS Pumps in Brisbane http://www.dieselparts.com.au/index_files/pumpdiv_files/catindex_files/cat19.htm. Het kleinste model wordt aangedreven door een watergekoelde, horizontale motor (Kubota RT125), die enigszins vergelijkbaar is met de meest gangbare chinese motoren. Het zou dus denkbaar zijn om ter introductie aandrijvingsalternatieven met westerse motormodellen die gangbaar zijn in West Afrika in Australië te laten assembleren.

De pompset hiernaast is ooit besteld door het Chinese bedrijf CGC in Bamako. Het model is vergelijkbaar met de 200HWG8/ZS1100, de grootste van de drie hierboven genoemde pompsets.