Simulikhol Cave Of Jharbandh

^aeZÜ R‰ðûf-2009

Sûea§e _âûPú^ ùaø¡Mêµû : gòcêkòùLûf aeMWÿ Ròfûä e _\à_eê C_LŠe ÊZª HZòjý I iõÄéZò ejòQò û _\à_êe ^òKU M§cûŸð^ _û\ ù\gùe ù~Cñ ùaø¡ Kò•ðeò ûRò cû^ ejòQò Zûjû ajê HZòjûiòKcû^uê aòiàZò Kùe û M§cû¡ð^ _éÂùe gâú^éiòj^û[ cjû_âbê aòeûRòZ û _ûAKcûke _aòZâ _û_Zû_ jûeòYú _úV gâú gâú ^éiòõj^û[ ]ûc iµKðùe còkê[ôaû @ù^K HZòjûiòK aòhd c¤eê ^ûMûRêð^u aògßaò\ýûkd _âZÂò û @^ýc û CKôk aògaß \ò ýûkd @]ú^ùe a\ýû]ýd^ Keê[aô û ùaø¡ gcYcûù^ aòbò^Ü iÚû^ùe @aiÚû^ Keê[ôùf û Gjûe _âûcûYòK iò¡û« @\ýûa]ô ùjûA^[ôùf c¤ M§cûŸð^ _û\ ù\gùe [ôaû aòb^ò Ü MWÿ ùcfQûcêŠû, ^òKUùe [ôaû M^ò@û_ûfòe ùaø¡Kú•òð @û\ò Gjûe ÊÌ _âcûY cûZâ û ùZùa ùaø¡cû^ue iû]^û_úV bûùa M§cûŸð^e _éÂbìcòKê @ÊúKûe Keû~ûA ^ _ûùe û Gjò iaê MùahYûe @û]ûeùe Sûea§ aäK i\e cjKêcûVûeê 2Kò:cò: C•e-_¼òc \òMùe @aiÚZò ‘gòck ê ùò Lûf’ Mê¶ûKê Gaõ ùaø¡ Kú•òð ùaûfò ùKùZK cZaýq Ke«ò û @agý G _~ðý« Gjûe iZýûiZý ^òeê_Y Keû~ûA _ûeò^ûjó û Gjò ‘gòcêkòùLûf’ iµKðùe ajê Kò´\«ú I ùfûKK[û cû^ ejòQò û GiµKðùe _âù`ie eûcP¦â Zâ_ò ûVú GK ùgäûK CùfäL KeòQ«ò: gûkàòkú ùLûf iõiÚòZûü ùaû]ô iµ^Ü iÜûZKûü aòZe« cjZþmû^ gâcZû[ôa Z_ôeûü ûû ‘gûkà^ú ùLûf’ aû gòcêkò ùLûf’ ùe ùaø¡ gâcY aû aê¡ù\au QûZâcûù^ aû gòhýcûù^ @aiÚû^ Keê[ùô f û ùicûù^ ùi icdùe iÜûZK ùgâYúùe @¤d^ Keê[ùô f I _ûAKcûkVûùe ùi icdùe ^ûMûRê^ð u \ßûeû _eò·kòZ aòg\òß ýûkdùe @ûdêùð a\ Z[û @^ýû^ý gûÈ @¤d^ Keê[ôùf ùaûfò aògßûi Keû~ûG û Pú^ _eòaûâ RK jêG^þ iûõ 637 LâúÁû±ùe IWÿgò û bâcY @aKûg ùe ùKûgk eûRý c¤ bâcY Keò[ôùf I ùijò icdùe a•ðcû^e M§cûŸð^Kê ùi “ù_û-ùfû-ùcû-ùfû-Kò-fò” aû _eòck Mòeò ùaûfò ^ûcòZ Keò[ôùf ùaûfò Zûu bûeZ bâcYeê RYû~ûG û Pú^ _eòaâûRK jêG^þiûõu _ûfòbûhûùe fòLôZ Gjò c«aý @ûcKê AZòjûi iò¡ @•ke cjû^ Kú•ðò @ûWÿKê MùahYû Keòaû _ûAñ @]ôK c^^gúk KeûG û ^ûMûRê^ð u icdùe _âZaò hð aê¡ Rd«ú ùa÷gûL _ì‰ðcú ùaùk _ûkòZ ùjC[ôaû c]ý _âcûY còùk û ùZYê Mòeò a^bìcòe ^ûc -ùaø¡ + i´iôe = aûXÿûi´e (K[ôZ ^ûc) aû _eòckMòeò, M§Mòe. aõUýMòeò aû M§cûŸð^ Navratna Journal 2009

@¤û_K WKÖe egàòe¬^ cjû«ò

ùaûfò Kêjû~ûAQò û _ûPú^ \lòY ùKûgk eûRýùe (@û]ê^òK QZògMWÿ I IWÿgò ûe _½òcû•k) ùiûcaõgú eûRûcû^u \ßûeû _eò·kòZ ùjC[ôaû gâú_êe iÚZò cjûgòaMê¯ ùLû\òZ gòkûùfLûeê RYû~ûG û ùiùZùaùk ùKûgk eûRý ‘iea_ê e úd’ eûRûcû^u \ßûeû gûiòZ ùjC[ôfû I ùicûù^ ùaø¡]cðe C_ûiK [ôùf û ùiùZùaùk Cq eûRýùe 100eê C¡ßð ùaø¡ cV Gaõ _âûd 1.000 eê @]ôK ùaø¡ bòlêK [ôaû MùahYûeê RYû~ûG û _êYò aògòÁ ùaø¡]cð _âPûeK ^ûMûRðê^u GK _âÉe cV M§cûŸð^ùe ^òcZðò ùjûA[ôaû RYû~ûG û ùZYê ‘gòckê ùò Lûf’ Mê¶ûUò aòkûi_êe I i´f_êe iúcû« (ùiùZùake ùKûgk eûRý @^ê~ûdú) ùjûA[ôaûeê I M§cûŸð^ _ûjûWÿeê cûZâ 20Kò.cò. \ìeùe @aiÚòZ ùjZê GjòVûùe ùaø¡ gâcYcûù^ @aiÚû^ Keòaû @ûù\ø @i¸a ùjûA ^_ûùe û Cq @^êcû^ @^ê~ûdú Gjû ùiùZùaùk ùaø¡ cVcû^u c¤eê GK cV ùaûfò MâjY Keû~ûA _ûùe û _ea•ðú icdùe GKgZ gZû±úùe c¤_âù\ge aòkûi_êee eûRû, Rcò\ûecûù^ KkPêeò cû^u bdùe ùKûgke aòbò^Ü _ûjûWÿ _aðZ cû^uùe @ûcôùMû_^ Keê[ôùf Gaõ gòcêkòùLûf Mê¶ûUò ^òcûðY ùKøgk @ûcôùMû_^ Keòaû _ûAñ _âKêÁ iÚkú [ôaûe @^êcû^ Keû~ûG û AZòjûi c¤ @ûjêeò ÆÁ KeûA\òG ù~ ùbûR ^ûcK RùY eûRû M§cûŸð^ _aðZùe @ûcôùMû_^ Keò[ôùf û M§cûŸð^ ~òaû _ûAñ gòcêkòùLûf _[ jó GK iêMc Z[û ^òeû_\ _[ [ôfû û _ea•ðú icdùe Gjò ReûRú‰ð Mê¶ûUò @ûc _½òc IWÿògûe _âcêL iõMâûcú C^aòõg gZû±úe ùgh icd ù~û¡û aúe iêùe¦â iûG ù~Cñ iò_ûjú aòù\âûje iìZâ_ûZ Kùf Zûjû ùWaâòMWÿ Vûeê ùNñi G_eòKò gòcêkòùLûf _~ðý« _eòaýû¯ [ôfû û KûeY i´f_êe (@aòbq) ùiùZùaùk aúe iêùe¦â iûGu _ûAñ Z[û iò_ûjúcû^ue PeûbêAñ [ôfû ùZYê gòcêkò ùLûf Mê¶ûUò Zûue ajê Kû~ðýùe ^ò½d @ûiò[ôa û Gjò Mê¶û c¤ùe ajê Zk _âûiû\, GK aòeûU ù_ûLeú, aýûdûc gûkû Z[û @^ýû^ý iÚû^ ejò[ôaû @^êcû^ Keû~ûG û Kò´\«ú Z[û G @•ke ajê _êeYê û aýqòcûù^ Gjò ùLûfe _âûPú^ZûKê ù^A @ù^K K[û C_iÚû_òZ Keò[û«ò û _ea•ðú icdùe 1990 ciòjûùe i´f_êe aògßa\ò ýûkde _âZÜZ•ß aòbûM AZòjûi _âù`ie Wü iû]êPeY _Šû (a•ðcû^ iõÄéZò aògßaò\ýûkde Kêk_Zò) Gaõ Wü. Pò•eõR^ cògâ I Zûue 8RY ijù~ûMú QûZâ gòck ê ò ùLûf

www.navratnanews.com

page . B 19

^aeZÜ R‰ðûf-2009 Mê¶û c¤Kê _âùag _ûAñ ajê gâc Keò[ùô f, Gaõ _ea•ðú icdùe 1985 ciòjûùe @•k cjûaò\ýûkd _\à_eê AZòjûi aòbûM _âù`ie _âbf ê ûf \ûg I _•ûdZ icòZò KùfR, Sûea¡e còkòZ ijù~ûMùe 50`êU _~ðý« ~òaû _ûAñ ilc ùjûA[ôùf û Mê¶ûe _âùag _[ùe ùRù^ùeUe @ûùfûK \ßûeû @ûC @]ôK _[ ~òaû i¸a ùjûA _ûeò^[ôfû ~\ßûeû GK ajê @ûKûõlòZ I @^ûùfûWÿòZ \òMUò ùicòZ @§Kûee @k§ê c¤ùe _Wÿò ejòQò û bûeZúd _âZZÜ •ß aòMûMe ijù~ûM còkùò f Gjûe L^^ Kû~ðý KeûMùf bòZee MêXÿ ejiý _\ûKê @ûiò _ûe«û û aûÉaùe @ûùc C_^úZ jê@ù« ù~ Mê¶ûUòò KûjóKò ùLûkû ~ûA[ôfû û KûkKâùc Gjò _âûPú^ Kú•ðòUò GK bMÜÉê_ùe _eòYZ ùjaûKê aiòfûYò û @ûV`êU CyZû I 12`êU PCWÿû aògòÁ Mêµûe \ßûe ù\gUò iùZ ù~_eò GK @iêee aòeûU cêjñ _eò ù\Lû~ûG û gq _ûjûWÿe _[e LŠMêWÿòK @ûaWÿû LûaWÿû eì_ Zûe \û« i\ég cù^jêG û Mê¶ûe i¹êLùe _âûd 30`êU Cye GK aògûk _[e _WÿòejòQò û Gjò _[eKê ùaû]jêG \ßûe ù\ge KaûU _eò aýajûe Keû~ûC[ôfû û Mê¶û c¤Kê 40`êU aò^û \ßò]ûùe ~ûA ùjC[ôaû ùaùk iõKú•ð _[ bòZeKê auûUuû ùjûA[ôaûeê aò^û @ûùfûKùe ~òaû i¸a_e jêG^ûjó û iµâZò _eòZýq Mê¶û c¤ùe ajê a^ý~«ê aûi Keê[ôaû ùjZê bòZeKê ~òaûKê ùKjò ^òeû_\ cYê ^ûjû«ò û aòhûq i_ðð, bûfê, aòfê@û, @û\ò @\ýûa]ô Zû’ c¤ùe fêPò ejê[ôaû ù\LôaûKê còkêQò û ùfûKu cêLeê gêYòaûKê còùk ù~ ùijò Mê¶ûùe MWÿ`f ê Se @•ke RùY i^ýûiú aiaûi Keê[ùô f I Zûc¤ùe iÜû^ Keê[ôùf I aò^û _âZòa§Kùe ejê[ôùf û iõ_âZò ajê iû]ê i^Ú ùijò iÚû^Kê @ûiò @Ì KòQò Kûk ejò _êYò ù`eò~òaû flý Keû~ûCQò û Mê¶ûe PZêŸðòMùe gòcêkò MQ [ôaû ùjZê ùaû]jêG Gjûe ^ûcKeY ‘gòcêkòùLûf’ eLû~ûAQò û @\ýûa]ô ùijò _ûjûWÿùe gòcêkò, cjêf, fò´, aeùKûkò, Rûcê, KêùeA, gûk, _ò@ûgûk, ·e, ùKùKU, Kefû @û\ò MQ ejòQò û Kò«ê R^iû]ûeY @aùjkû I \îZ Rwf KUû ù~ûMêñ _ûjûWÿUò fŠû _ûjûWÿùe _eòYZ ùjaûKê aiòfûYò û ùKùZahð ùja ùKùZK Ciôûjú ~êaK I iõMV^ ùiVûùe aél ùeû_Y Keòaû flý Keû~ûAQò û ùagþ KòQò ahð ùja 2001 ciòjûeê GVûùe _âùZýK cûN PZêŸgð úùe GK ùckû @^êÂZò ùjCQò û ù~Cñ ùckû icdùe aòbò^Ü ~m cŠ_cû^ iÚû_^ Keû~ûA gòcêkò ùLûfòG^þ ù\aúu _ìRû @ûeû]^û Keû~ûCQò û _âZýj ^ûc iõKú•ð^, ~m, _âaP^, _ûfû, bR^, cjòcû ùckû, bûMaZ, _êeûYPyûð iûwKê ù\ûKû^ aRûe aiò ajê aýqò icûMc ùjCQò û Gjò gòcêkò ùLûfe Navratna Journal 2009

@ûXÿ@ê ûkùe KkûWwe, fûùc^ Wwe, _òfûZò Wwe, _eó Wwe jñêuûeê Wwe, ]ßdû Wwe (_ûjûWÿ) ùgûbû _ûCQò û Gjò gòcêkò ùLûf _ûjûWÿ _ûLùe Sûea§, \êWÿêKò \û\e, K_ûUú, ieMêf, iì~ðýcYò_êe @û\ò Mâûc ejòQò û @û\òaûiú R^RûZòcû^u c¤ùe aòƒûf, jeòR^, MõW I ijñeû RûZòcûù^ GVûùe ejòQ«ò û Gjò _ûjûWÿKê fûMò @Wÿ_Yò Rwf @Qò û ùaùkùaùk GVûùe bûfê Kê ù\LôaûKê còkêQò û _ùWÿûgú QZògMWÿ eûRýe ai^û ~òaûKê Gjò _ûjûWÿ _ûgßðùe eûÉû ejòQò û gòcêkòùLûf _ûLùe GK ^kKì_, ~mcŠ_ ejòQò û ùLûf @ûWÿKê ~òaû _ûAñ aòÉéZ _ûjûWÿ,GK ùMûgûkû ^òcûðY, Reû ^òaûi iÚû_^ Gaõ bqcû^u ejòaû _ûAñ Méj ^òcûðY ùjûA _ûeòùf GVûKê ajê _~ðýUK @ûiò_ûeù« û Rkù~ûMûY, aò\êýZþ @ûùfûK aýaiÚû gòcêkò ùLûf Mê¶ûe _âZÜZû•ßòK L^^ I iùaðlY @û\ò ùjûA_ûeòùf aeMWÿ Ròfäûe Sûea§ aäK GK _~ðýU^ iÚkúe cû^ýZû _ûA_ûe«û û eûRý I ùK¦â ieKûeu iõÄéZò Z[û _~ðýU^ cªYûkd G \òMùe aòjòZ Kû~ðýû^êÂû^ ù^ùf GK @aùjkòZ Z[û ]ßõi_âûd _âûPú^ Kú•òðe iêelû ùjûA _ûe«û û

www.navratnanews.com

IWÿ@ò û aòbûM, _•ûdZ icòZò KùfR, Sûea§, Rò: aeMWÿ

page . B 20