September-october 2006

opisyal na pahayagan ng kabataang makabayan

z

UDDADID,

UIO~~~DUI~~UDDAD~D~

p .

OS I!DWO-] IU!IU !JDDDW row 6u~qmq 'roor buoou swo opoq o w 6u qqlrunq ~ U D & U ~ ~& D s U r~~ o u k u Buy CbmzYmuq (10n w r ' p nl SO? XD OCOK- obor DS J(U!~WDI D I UD~UDIII~D~ .uo6~&qod 6u po unnrnli M o r ~ iqoqbunw d ubuqa 6uy WOK buo&uo(b~ .a(!b u w dku M S ~ S6u ADW & s # y d wry sr ~ k6u 40 ound 06ru B u o l w i 6u wqobd6Dru DU (D ooor bu u w h d M SOI 6u sn 6u uoholndod 6uo !~DIDI ~UO~OSOOUI [soor vsn rwue3 ~ o q o q w o wBUDiqP(r,&q~q~ui~ .osuoq @06UOl I O U O ! # # u y U ( l ' ~ bu Ol(Dqlrrl.DU- D l b ~ O 8 6~ d 0 bu qnlfDq0qOU 1 ) ~ D S ~ ~ ~ M r n ( 0 k u ~ b ; * u 6 ~ !pu!q c!un6u uo6uo~!o6u~6uou 6uyudmd 6uopuryoru p&u I u o ror w 4oqov -6uorplq (I,.nAqe~ ,q y o 'wl!snq~~uoq ltooc 'mrl(nmrjW ~ N 0 k u bu N ~ ~ - " ~ u odo6l)ury~wnl )O ~ ~ U D B UA DO Y I~SOI M(oqoo DU IJDU DS umbuqnq~q Iu!~u!(~,Lu I U (r,~n-Iou Xo -wy o uoAoqoqow lry!dso Iuowd M oq .*rot Xo sn 6u ~ry@so ~ km uorw hm3u ormu 0 6 w . r ~ 6~ 8u-D~ I U UvlfflD)(6 u 0 S U ~ bu ~d .)(n (r,sn 6~ o h 6 D S U D ~ L)u~s!l~l(reduc! 0 6 ~M 1 oy ~uoXS!~)~W 0 6 ~61 ~ 0 SDqqWJlmu ~ q n 6 u NWAVlVM PUOIUqUII!qDP I D J w - ~ D ~ bu0 6UDdd)l 6uDp~Oq&I0 ~ u ~ U D J D'W a(!D k u bum !p(!oui S o u i q b u q o l q s e ~ kbu uolnqyoui 6uo SD-W 'oQqoq m o r 4 dku M w d u q . w n u 80 ~ ~ y b u ~ e sk 6u uh u ~ s m 6m ~uusw!d!y or uoqqepe 6uo !ruopwng

fl sorrow Buml(mpryq!q m m ~ ~ ~ ! l ~ q D 9 k d uDq!I

E h ES IE s ~ d l J dES UO.~SU~XJIII! %IE@q &.I %u8+tudSam 8uc OI! pqvp ouawaurv &ur Bu r n q y aseq 81n ~ fBumyp.badq i Su y!pq18uo1sn.::) ' ~ 1 1WIIEU~U-'%uaqnm ~ v swuxs , aYru Yu qosedYrd Wqpru as r~mp Bulrq$ta~~~ 3ur uu eq>-aq:) 3uv .vdsd~nq Yuesueqmd Ou @qeq Bucl?JE 'leunisadoxd ' J ~ U E ~ ~ W'L%&E~Y~K!u SJ

Ell l@q 811 Ol!

'~sES~FLU

L ~do r m ~ d 6 u q w Iunq ~Xs~sn 6u01om q ~d NIS U!"I"WI

2hJp es ~ w r u e s u & d~y1rrw sew %I ol! ymrea-8~jq~uo.iswo&oqYlnqndep a h 8u odso8au Burmmu~IE ~ d nPu [ y-dmu%d 8uo~uaisrod001 8u ~op.~u!qad~d%~i su uods!qoxd Buqcvuad Xua oa!u n^a&nq ~ d a s eu n p~y~q.f,qq .ou~aXq088u uodsaspaqg IE udseflaxap 'uoLsssu~qud Bu~leye~ed Bue ~qp!s!smlSuo1!u l I e l f f l ~ ~ ~ ~Sue1 ~ oEr 1 ~ .ows-r[trLrad~ ss poq8ug1~Ymu ~ I w ~ E u ! ~ ~ E . Xu!q~unYucd ~ La EV-aq:) 8uv

.odw~y8uaw!qal Yu ~

su q n w , d EU pn-%peqcq~%

ang chamr change ng rehimeng us-armyol

probispn hin@ sa dayuhang p<- \ aati ng rnga paaralan. Sinususugan nito ang tuluynng pagralikod ng

'

Cha-cha ang rnalayang pagmas ng mga bayarin ng mga pribadong paaralan. Ipapantay ang presyo ng edukasyon sa r n p

\

dayuhang korporaspn alig niga paaralan sa

ng rnga paaralan.Tiyak na ibabalangkas ang mga iro ng rnga dayuhang m m ~ l ~ n u h u n a n

para "gsilhi sa Interns nila p y a ng pagmturo

mloy ang pagsasanay ng rnga kabataan batay

panclaigdigang pamilihan o ang pafluplay ng rnurang lakas paggiwa sa buolig nlundo. Ngayon pa lang ay mdfaning paaralan na ang "aggddiin sa pagsasanay ng tnga nars, cmgim, p/Iamaasfs, callnnteragenfsat iba pa. Ang @tong direksyon ng edukasyon ay q-azlis ng bataym para so indusniyalisasyon ng bansa. 1,along tnagig~~g mapanupil ang cdukasyon sa hnsa. Kapag naipatupad ang Cha-cha, lalong atindi ang pagsupil lig kalayaan sa pamamahayag at pag-oorganisa sa rnga paatalan. Pinatunayan na ito ng r n p p a d a n sa bansa na tumindi ang pagiging komusydbsado. Maaaring sukatan din ang panunupil na ginagau~arnaging sa rnga paaralan sii US at iba pang irnperyalistang bansa. Krusyal sa pagng dalawang pakana para sa Cha-cha ng rchimen ang lantarang p a g ' ~ p t g d tng reaksyunarpng Kurte Suprema sa n h i i e n . Mahalaga sa l a r p ng rehimen ang ikaapat na kuwarto ng taon. Sa panahong iw, kailangang ubos-kayang tapam

!

kiiusang milsa ang p a g s u s u ~ ~ i hng p rchirnen. Tungkulin ng KM na labanan ang Cha-cha ni Arroyo. Kailangan nitong: a] Magsagawa "fi malaugk na propagmda-cdukasyong rmgldanrul sa anudemokriitiko, mu-nasyunal at anti-masang katangian ng Cha-cha, at maguugnay sa kolonyal, komersydlsado, at lnapaliupil na sistema ng edukasyon. hhpanlinlang ang propaganda ng mga napusulong ng Chacha: ula mg-a resulta ng t a w p a y ng pambmsa-dcmokratikq reboluspn ang ipinapangalro. ICailangang mabisang ilantad at piinungahgan ang mgil propagandang lto. b) Pakdusm ang pmakarnalau'ilk na hanay ng kabataan sa paaralan at komunidad para b~guinm g Cha-cha at 1rAw1lang rehuneng US- Arrop na nagsusulong nlto. Kung babalkan ang aral sa mga protcsta laban sa mga nablgong Cha-cha ng r c b c n g Rarnos

\

mslp~,k&atiud;lanat hindi, p w abutin ~ at pak~luslllang mamanayan laban sa Cha-cha at tuluya~ig ihiwalay ang r e b e n g US-Arroyo. dl Planuhin ang programa ng pagpapasampa, intepsyon at pWuporta sa hukbo. hng pag!au~akng kasapian at suporta sa pakikidqpang gerilya ang magpapaigring ng pakikipaghban ng sambayanan sa papet at pasistang rchimen at impeqlistang US, at pangunahmg magsusulong ng rnga pagbahgong tunay na maglhgkod sa i n m s ng nakararami. Ang paglalantad ng katangian ng Chacha ay rnabuting pagkalintdon para itus ang kaniulatan ng kabamlu~at ng mamamayan sa krisis ng imperyahsmo at sa pagsasa~nantala nito sa sambayanang Pilipino. Ngayon ang tnainam na panahong para pag-alabin ang pagnarnahalia h p n , paig$qqn ang kilusang lnasa na tuluyang maghihiwalay sa mhiin~erg US-Arroyo, at paramapukin na ranging sa rebolusponaryong landas rnakakarmt ng bansa

af44 hunlmn:

A

Pagbabaliktanaw Diktaduryang Marcos Ngayong taon, dalawang kabataan ng UP ang dinukot ng mga pinaghihinalaang elemento ng militar habang nagsasagawa ng pananaliksik sa hanay ng mga magsasaka sa Bulacan. Ngayong taon, itinigil ang paglalathala ng publikasyon ng mga mag-aaral. Ngayong taon. ilang beses na nakatuntong ang militar sa paamlang ito. lsang amw sa taong ito, bumisita ang isang mataas na opisyal ng militar. May inihanda ang mga estudyante para sa kanya... Binato ng mga lider-estudyante at aktibista ng itlog at putik si AFP chief Gen. Hermogenes Esperon, Jr. sa harap ng mga eshrdyante at gum. Nakunan ito ng midya at nakaratlng sa mata ng publikong binubusabor at sinusupil ng diktaduryang Arroyo. Ang sabi ng mga tagagobyerno, kagagawan ito ng mga pasistang Maoista. Katulad ng mga pangyayari sa paaralan. pamityar din ang paratang na ito sa mga estudyante. Ito rin ang sinambit ng diktador na -pangulong Marcos patungkol sa mga k a k a n na militanteng kumilor noong Sigwa ng Unang Kwarto. Ang liham na ito ay mensahe sa eiwtronk ma11o em811 na ipinasa ng mailang ulit sa iba't ibang em811 add-. Minabuti ng KM na ilathala ito upang sariwain ang kilusang kabataan sa panahon ng diktaduryang Marcos. Para sa lahat,

Pagkataps basahin ang iba't ibang pahayag tungkol sa pa+abato ng mgn estudyante ng itlog, hindi ko mnaiwasang magbarn rin ng saAlq palagay. Ratid kong ang mga estudyanteng

nagpalo sa insitletitc ay rilaitutunng ko nafig nxaanpo, at hiridi na dapat nakikialarn m g rnga matannda sa away ng rnga hata. Pem, ano ngayon, n;lginhrestudyantc din dw ng paadang ito at naging bahagi ng mga nakipaghbarl hind h l g pata sa piulg-aliadcn&o~%kalayaan, kundi para rin sa pappalaya ng bansa sa batas milim. Una sa lahat, pagtiyagaan niyo muna m g isang kwentong mala-Inh Hasy~clg.t h g unailg organisasyong sinalihan ko noong urhng taon ko sa kolehiyo ay ang l.'l?T(,'A ((TI' .Stu&n~r' CuthoBcArbon), isary: rdihipsong organisasyon. Noong panahong iyon, ang mgx hbataan n a karulad ko ng edad ay nan~wldoliIla. 0 'di kap, purnaloob na sila sa mga lihim na organisasyon sa si}~~dad, nakikipaglaban bawat segundo rnula sa pag-aresto o p a g ~ m yng mga armdong pwersn ng diktadurya. Kung pag-uusqan ang pulitika sa paaralan, ayaw namill sa rnga ~mgskipagh~yawan ng lnga pulitikal na pallawagan. Naroon ang n s a 'matatanda' sa organisasyon (wayon ay naiisp kong nakukulla ~ula~xoonang kanikng susknto sa gobyerrlong Marcos) na nagsabulg "ang hayaning p a y na ay hayaning wala nang silbi" Patungkol ito sa rnga ~nilimtengbahagi ng organisadong ~mg-aaral -iyong rnga d a n g katwirang NII na tila palaging nasa panlaban, pasigaw at pa-martsmg disposisyoll. Kami ay LIPSCA, m p cstudyanteng mas "balanse", "praktikal," at "pan sa kapappaan." Nbwit binago ako ng isang taong pananatili sa p m a l ; u ~ito. Marahil, dala na rin iyon ng pagkahinog ng panahon. Siffvo ay dala ito ng pagbabasa ng pallagayan ng UP na nananawagan ng pang-akadanikong kalayaan, o ng rnp protesta lahm sa prevensya 1% pulia at lnhtar sa loob ng paaralan. (00. Hindi n a n i l masikmura ang idepa ng isang pulis o militar na rumatapak sa lupa ng aming paatalan.) hlamhil, bunga ]to ng aking mga p r o n g n;y,~abasasa alun nE rnEa sulaun nl Karl hlarx balxagi ng kuniulum sa pag-aaral.hfarahi1, bunga ito 1% mga p r o p m a sa b q o ng UPSCA kuu: saan ang pang-aabuso 11gmilitar at pulis, na sistema at ang dcspem,.yon at ang mala-~)uda1 na &la niro sa mga maralitang magsasaka, ay

nlitging kasing koligLreto 11g mga puali't silid paaralan sa akin. Nanalagi kami ng dalamng linggo sa isang batyo sa Buhcan, habang nagkulnmvadry: mga nlag-aaral ng iba pang paaralan. IJero noong nalarnan I I isang ~ pulis na karni pala ay rnga esqudante ng UP, nag'padala ito ng IT^ kalalakihan na nakasakay sa tamaraw @di iyong h a p p kundi iyong sasakyan bago sa bearyo, sigun) para kami mapjarom ng ay hanapin. ,it, dahil pinaslang ng rnga pulis an# d h l g orgallisador na kilbainan sa kakpit na b a r p ilang linggo pa lang ang n a k a h n , tumulong ang rnga nag~aculoysa amin para kami ay maligtas. Isang rnabuti, navr p a t n a n g cdad na Mi, isang sundalo rin subalit tunuudag dnhil nakonsycnsya, ang nagmaneha ng dyip lm maglalahas sa arnin sa baryo. IJen>hago iyon ay Ihalaan niya karni na kapag nalxilli kami ng militar sa isang chrck/.int, "tlitnakbo flit kayo sa u w g pagkakataong makuha ninyo." h ' p p n , bakit ko kinukwetlto ang nlga bagay na ito? Maaaring ito ay mababaw at may tuncy: ng isang lolo o lola na ipinagbubunj~ ang kanyang lnga naglaiulg araw. Pcrq simple 1a1xg ang aking mensahe, noong mga araw ko sa UP, at ang mga taon hap ang sa akin, m g rnga csnidyante &to ay hindi lang nagbabato ng itlop, Sila ay nagbabato ng mc)lotov at pillbox. Sa mgm akspn ito, hindi IU sila rlagtalo kwlg masasantabi ba ang seguridad 9lianiilang knpm mag-aaral, dahil dam nilang ang pananakir ay hind nagmumula sa mga militanteng aktbisra kwldi sa mga armadong elemento ng gobyenlo na lagh hi hi mod-puwit, makapanadli lang sa kilpangparilmn. liham ni R. Jitana [malayangsalin ng liham nl R.Jiina.May ilang bahagi ng orihinal na liham ang Mndi na irinama.]

kalayaan

lorhalain

lathalain

SIN

ng estado upangmapalakas im. Sa kasialukuyan, clalawang panuknh ang nakahain sa kongreso at sa senado na naglalayong gaii~ngsapilitan

na sisrerna. Khunan, napappunpayan ang kan~pmqaat lmalabas na kdahati ng suma total nn bilang 1% kadete ng ROTC ngapng

kalayaan

5

6u ! 6 ~ q AD ~ qNIS BUW .uo,isos!ua,o 8rr up !psmms de NIS Bmq! Buk? .mmqar-a~!u2 m S v.muunJ+u uu nr sis!qpqe Bur pqap N ~ 8u Bus set@uadmo 8 ~ 1 9a as! ~y q ~ c p uBuacIn ~ u m d 8u EAWSEUI~B Hue m q p 8u sale.is!do eu seelrnm %ows!,.l; .NIS smSewdm e n d k q y n q 3 u q q :)LOX Xw qqeq!ew Zuedn opms:, 311a.~uedwqYUE oq!s,,Ae 3t1$3eu 'utm %ar?l~yeu~ Uss Ie r r r d m y

,,&

SEUI

NIS o q ! s a ~ 66u!6~u ~ SDW 'e)s!cl!~q&ur!aaq~l c&u 8ue 03: &w 811uqmt~aunsr n ~uoeieqaqYrrd ESUI .iely . m d e s %m 1 9 &I ~ % q g ~ Wnd a 8uas1 . o d d Y ~ ~ a ~ ucffw e ~ ES r pueurumueufid Bur! q q m d m smu k d n p . ~ ~ a - %SUE u o u p m &u as sqnd &XI 8 u o w s ! 'uspeed ~~ 8ues! e~

.uele~ved8u!qeseu Bu ~ u m u r 'aimpu! u ams! 3 . e p ur!3uq!q!qmq Yw.19 u ~ %Iu t m n u q001 ss J E Y u ~%~u %UEFos Wro.isesp%o es ~ l p q p m W n tmufyep t~hw/n3u.?pp,qeu aaudpmsa sYw SUEw!qeu ,isw ms!qgrp! &w Suou1sy 'ueTuJoedYut~mqndured 8usu WOZ3 u o s ~ o i &UI ! 31m ~ I I ! S - I I ~ S81q. 8treq a s . u d s e u r ~ o d y% ~~e8!* v p q ~ 5 d ,bvmq u ~pum omd ~ p w I I ~ u % a uLsmq os %I loqsurn %vlkq eu !dcps Bu ripdoq /auUyux wld%qu! &h ,i1w 'kt& /jq4~1y?1. ss ows+u .%&w %e-isl:+ Je u 4 g p p u & s e p Lv a ~ q x q U ~ . VU J ~ SU J ~m e d a s u s d p q ! s ~ p u qEU aml(pwna a h %~U$ELU1~ ~w,m/ar - q ~ Bu u a p ~ qBws! IS p ~ O , ~ , u ~ ~ a reYw 8uluqq arapeq a h es in~qzu-dad 8ue ms! rru cn!u Loqnu!~Ldoq%~~&&mu w~rnue1 %rp uoaaye$ed &.I SEWa p t - 1 8 ~ au ut>bses!ue&o Yu cuqwady -pwpuuurS'~/gju! :?ues! 8u aps ualnqeul 'yooq i%yJV Oms! 3u s@dEU aa~odde ~ e q Buap q

w l w AE ~ s d e sps p 'el!ueq ss u a i v .es! ishleq 80 mrurap1eu !puq 8 m u

.uo,ises!m%o iluoq!safiord e3w Yu eys!do e f i %I dderey ss ~ ~ a e d e n ! d ! wap, rr,ipuu p y q & ~ ( M S I I Uuua?//a~u! 8u eX!s ~ r ur!dvses r Yu ol! Bur!~pe%q epd su +r@q ~8u@SeuEU pgeq r p q pqep 11' e8w SUEqoo[ s s z .quq!u!ued ~ .so~sp&UJ Su pc>nqn+ ie u n d u m p ~ q % u es wsd ueipe8eq su q~wq@q 8usu eX!s EU s;[email protected]!do e% es oa! uYu cl!s i ~ w c 8 e u m.ou!x!do ~ Yusurel su s s v d l ,ed ous Suny rs uodsosyZro Yu 3upq d81118ueou!s-nu!s 'mdeu-ar%sd'smrq-rq8urd Yus A s %s peinqpqe %om Bu p s p 11u./8ut!s! 8uz q!u eh~&u0f &u ss Wrepqc->~ umnSesoqs s v s as o m 8 lo uobespn&o v.8W .YXUOL J I I ~ %I u m u ~ e u 8uesmnny r de oi! au~az~~~us.r e 8 u %UI: .:{cur!sss8d 8 m p q Bu oa! h u m 1 a ~ l e dEU saleis!Jo E'SU Bu seqsysdeu!d l!qep y~rwrysua~ua12!ypvh s ! 4u eLys ~d su a j n d eu ppeq ed!u uu ! p u ! ~u o 1 G - e s ~ Buoq!sa&xd o u8u.1BS awa-%d 3u @qeq XE ~ 1 ~ ! u 8uz ed su m l s !pu!y .is/inrpuu o usr18''qa? rwptqs BUE uees Sunq uome@cd S m n q q E ~ U '(EM J ai!u pappnltucq eu l!dyq v.8W ss 8u@mla sndweq &u 'du q0001 ES O"U S ~ I ~ S EYuoq~askio~d S ~ ~ ~ &I1 O &la 1~3unq ~ 1 ~ 2 aa8m u e &q! 8 u s p ~

epd rs! Wnris~mladoula oa! p q c y d ~ u e p 8u d seqel os wuy4ar as desnmq .h ZUOI! ea!vu h ~ sodms$sd p M P . ~Yml1 .sndurey Yu qool ss v1uaqaq8eu 1s !d!d eu d*ue&su 3 ~ ~Sues! ~ h1 w~'0~ 1 18ms! 8 3u oauamy .(*lapup su de%uade&su 1s mmw[q &w ss qosedeumd 3m . ? I N ~ ? ~ ~ I J ~ U ! Q u p e . m ~ Wlkp~ 3u poGunl ES u e s a m d ale? s~ X ~ ~ 8uS 11sssdu111qnq I 6e NIS m "mg \ru ~?uJ?//J/II! ~ U 8 ~J \ 7 'n1TJIUYU 1le 3J,OX YU uesn~lumynuqall NIS es uoXw~adoW q u e q %re . i q e . n ~.uc.)dsmado ~ EYUI nu pisads! P& ~ u p q m m qYW,A!S 'dun oa! etl 1 x 1&tu ~ YUR p q y n m d IW uaq!~el.~ .UW;~~OJU? &I 8uqqnt'p1 SUEa a u d p s a &u Bueu~q~ U I H

~~

exm6!llerul .u~311e[!q!qeugB u ~ ~ i p eeuq e s m iiuuo,ises!df~oas rn!.yd8eu u u eu p u ~ q in sop ffu s p p a!unYu cuqtuadp Yues! Yue

NIS 6u J

~ ~ J D ~ JU W

.qgqgmd es u r n SUELeussesSed i i m p q % a m d etI tq>saq~lede~rtd .o.is!qlas 8 u s p q 8u iqadaq 8m Y u , I Y , ~os uo,yJwm ae uad 'NIS rrs ~ J ~ J J - E eu U ~ l ~ p ea yh os ours!^^ u d y . ~ d u r d eu q liedwn3eiew as l v p 'de~mqauX& a i a p q OLZ "6 EU e , i m d w q Y u o p e ~-JJ,OH es~~s!pcWrnt !pqy ;hre uom

NIS

"!"I*

Apat na Mahalagang Tanong Hinggii sa Rebolusyonaryong Hustisya -

-

-

-

Ilapat mabatid ng mamamayang inaapi na ang katarungan ay nnkasasalay sa lalas ng nakararami. hng demokradkong rebolusyong bayan ans,pinakp w o s ng masang anakpaws para kamnn ang katarungang p d o y na iiyujwdan n~reaksyor&yOnB gobyerno.

1. Ano ang rebolusyonayong hustisya?

Ang rcboluspnar).ong hustisya ay isang paraan ng papsolba ng mga usapin sa hanay ng mamamayan at ng pa6"ijvdka ng kaaway sa pamamagitm~np, paggawad ng hustisyang nakaajvn sa mga prinsipp at baras ng rebolusyonqong kilusan. Ito ay hustisyang nngsisisilbi sa interes ng mfia pinagsasamantalahauguri pangunahin sa intctes ng magsasaka at manggau.d, sa penburgeaya na kararnihan ay galing din sa kanajwnan, at sa ilang bahagi ng pambansmg Lurgesj~.

2. Ano ang pinagkaiba nito sa

1

lJangatlo, ito ay hustisyang ku~nikilalaat mahigpit na nagtatakrllyod ng makataong proscso. Naniniwala ang kilusan na ang kbolusyon q manhas i t nangangailagan ng armadong pakkibaka ngrllnit ititlun~onnito ang lakas sa pagbigwas sa sagad-sagaring kaaway ng rnatnanlayan.Hidi maaasalw a n g reaksyonaryong gobyerno na magtupad ng mga makataong proseso daM hindi nito kinikilala at itinatagrllyod ang mga batayang kampatan ng mamamayan at nasa intrres nito ang pappapatupad ng '& makataong prosesu Ang rcakspnaqonp, gobyerno lamang ang may pakinabang at gumnapm~tng pasismo upang maghasik ng takot at p~tuloyna n~akapagllatisa lipunan.

3. Paano ito ipinapatupad?

Sa kana-pnan, ang masa ay lumhpit sa mga pulang mandirigrna. Ang unang proseso ay ang paghapag ng suliranin. Dito inaalam Una, ito ay hustisyang may malinaw na ang katotohanan ng problenm Timumgunan 'nikilingan. Hindi ito nagpapanggap na may ang probltma sa hukurnan bayan kapag hindi na kayang idaan sa usapan o se#/emet~t. n i y u d na pusisyon sa mga pwblemang inihahapag ng mamamayan. Ito ay laban sa Karaniwang kaso ang usapin ng kabt~luyan. naghahiring-uri -sa panginoong maylupa, Ang away sa lupa at gamit ng magsnsaka sa b u ~ s v komprador a at buruknta kapitalist~. kapwa magsasaka a); maaxing iresolba sa paghahari o 'di kaya'y pagbabalik ng pag-sari ''~an~ala&x,dahil ito ay pumap&g sa depende sa nlerito ng problenla. masang anakp~wis,hindi kinakailangan i ~ g h g "Batas at Hustisga" ang p a g - a d pera sa pagpapagana ng mga proseso at sa na kinukcha bago ang pagdnig. Kinukuha pa&uha ng hustisya. Sa reboluspnarpng ito ng b i k ~ l at a naansakdal p m mahaw sa kdusan iumalapit ang tnasa dahil wala iwng hinihinging bayad. Ang mahalaga ay kung pmhoni: pang ang %? prinsi??yong ga:agaba). paano ilalabas ang kamtohanan ng p r o b l ~ m . sa mga prosesa :bg hukumang bayan ay lilikhain ng At para makarnit ito, ang r e b ~ l ~ y o n a r p n g gubyernong bayan ng probinsya, distrito, hustiya.ay nakasalday sa pagkakaisa ng munisipalidad at baryo sa kani-kanihg antas. k o m u d a d sa pagresolba ng mga usapin. hustisya ng reaksyonayong gobyerno?

Sa mahit at simpleng mga kaso, ma&kamon ng lupon na btbuun ng tatlong huwes man h a n g Sa maiaki't kumplikadong mga kaso naman, laluna kung kamatayan ang pw~deng n q p g parusa, magkakaroon ng lupon na bubuuin ng siyan na huwes man lam an)^;. Karaniwa'y idadaos ang mga paglilitis sa h a p ng publiko, at ang sintunang mamamayan ay malayang m a g b e y 1% opinyon tungkol sa kaso. Tuwing kailangan, hihingin ng~ hukumang bayan ang tulong ng aimnang Ic~nauukulangorgano ng Demokrarikong Gubyernong Bayan para inagbigay ng h a w sa isyung liinakahmp ng hukuman. Ang &stspn sa bawat kaso ay pagbobotohan ng q a huwes. Ipapaliwanag ng baw-at huwes sa nqy hsama niya sa lupon ang dahilail ng kanyang boto. Karaniu-an, ang kaso ay dirllsisywnan sa pamamafftan ng h t o ng simpleng mayorya ng lupon. Gayunman, kung kamatayan ang iyaparusa, kailangan ang boto ng malinaw na mayoryang dalawang-katlo. Ang iahat ng dlsisyon ay babasahin at ipapaliwanag ng nangungulong huwes. 'lng disisyon ng nakakababang hukumang bayan ay p u ~ d e n g fitpda sa nakitkams na hukumang bayan. Gayunman, ang hukumang bayan ay pwedeng tumanggap ng mosyon para sa rekonsiderasyon ng d ~ s i s p nnito. Ang mga h s o n g dinisisyunan ng kamatayan ay automatikong iaapila sa pinakamataas na awtoridad 1~ pampuhnka't hudisyal sa rehiyon, at ku Ag p;sible'y awtomatikb~lg dadahin sa Kataas-taasang Hukumang Hayan o sa nakatap nang organong g u m a p a p ng tungk&~ nito.

kalayaan

7

Ambog so Digmaong Bayon

4. Sino ang maaaring parusahan?

Hal~mbawang Rebolusyonaryong Hustisya

Ang parusa ay maaating igawad sa mnasa, k a s m at hkit sa lahat. sa kaawav. Ang rcbolus)~ona&ng husti8).a ay nak'asalal& sa pagkakaisa ng mamarnayan sa komunidad haid sila angmagpapasJa kung paatlo reresalbahin ang mga usapin.

Rebolusyonaryong Hustisya Sa ~agpapaigtingng Armadong Pakikibaka

5. Paano pinarumwhan ang kaaway? Ang rnga kontracliksyon sa p a g u n ng ~ n g amamarnayan at kaauy ay marahas at sumusulpot sa pagitan ng mga uri, gmpo o rnga mndibidwal na lumalaban para sa demokrankong reboluqnn ng bajm sa Lsang panig at ng mga uri, g r ~ ~ po omdlbldw-al na salungat dito. 4ng hukurnang bayan ay unarawag upang patunayan ang rnga krinlcn ng h w a y , ppakilusin ang mga mamamayan at magparaw ng kaparusahan sa mga krirninal Kung gayon, ang htkumang bayan ay kasangkapan ng diktadurang dcmokratiko ng bayan. Pinarurusahan ang maysala batay sa bigat ng krimen. Mabigat ang parwa sa mga kaaway. Jsa sa ~ I I I A Wna~paman at% pagpapalqas saL" iing pinakamabigat ay ang pagparaul ng parusang kamatayan. Kidanma1 ay hincli dapar ~sangkotsa parusa ang sinumang walang kinalaman sa kaso. Matiing kinukundena ng rebolusyonar)nng kilusan ang pagdarnay sa mask maging ng mga kanag-anak ng kaaway, sa pagpaparusa. Taliwas ito sa ginagawa ng gobyerno na Iumalabag sa ganitong batas ng diiaan. Sa k i ~ ~ d ~ k u ny m&, m ang pagpqarusa ng kamatayan sa rnga plnakamasugid na papet ng rchimeng I!SArro!v at sa mga pinakamatmngis na tagapagpatupad ng lantarang panunupd nito. Tungkulin ng Kabataang h4akabayan ar ng buong rebolusyonqong lulusan na itaas ang kamulatan ng masa sa pag-atake 11g rnga pulang mandingma sa mga sagad-sagaring kaaway. W b g maaasRhan sa burges na husaqa. , h g dcmokratikong rebolusyong bayan ang magrinyak na mabibigay ang husnsya para sa mga unng pmnagsasamanmlahan. Sus~sa pagkarmt ng rehlusyonar).ong hustisya p a sa kaaway angpakikiipa&v ng tnasa. Zlapat mabarid ng mamamayang rebol+ng bayan ang
Oobay: Parnpkto Ukol 50 Sirhma Ng HurHr a Ng Rebolusyonaryong ~ l u s a n

Hindi mabibigym ng hustisya ang mga biktima ng panlpullakang panunc~pilng rehimengiirro).o hanggat hindi napap;lrusahan ang rnga sahrin ng summaIy . kibng.s, pag~ltlkot,f&m,enf sa q a miycrnt)ro ng organi~as~ong rnasa, sa m ~ m nlasatlg magsasaka, manggagawa, kabataan, taong simbahan, mamamahayag at sa ilang propesibong pulitiko. Kailanpng panitgutin ng rebolusyonqong kilusan ang mga pinakamasahol na mamamatay-tao at ang rnga n~marnandosa kmila. Iw ay clalxwa h a n g sa nlga Gaso ng pagpaparusa sirnula Setyembrc 2005:

s ~ m m c ykifkqp, pagdukot, at 611russmenfsa

mga rniyembro ng organisasyong masa.

Para sa Mga Kabataan ng Bikol

~

Pam so Mga Kabataan ng Compostela

Ang isa sa pillah-ahulingbiktima ng &ah q w d ng milltar ay si liie Mon C~uran.Nitong

mon din a): pinaslang si Cris Hugo. Pare110 silang mga lider-aktibism ng organisaspng masa ng kabataan. Hinaras ng isang )runit ng Hagong Hukbong Rayan nitong Agosto 8,2006 ang kampo ng 901.rl Bn&b I ~ h parusa g sa sunudsunod na pampulitikang pammslang sa iUbq at Sorsogon. Kailangang paigtingin ng Uagong Hukbong Bayan ang paglulunsad ng rnga taktikal na opensiba para pagbayaxin rehimeng US-Arroyo sa kndnydngm p krimen laban sa rnmamayan, at para pahinain an# mga uhaw-sa-dugong reakqviarpong pwcrsa nito.

;ux

Si Marjorie bynoso, lito Iloydoy, Ramon Ragmse and Jonarhan TTenaro ay pinaslang noong cleksyon 2004. Noong panahon na ito lunlahok atlg kabataatl sa

A,

Rago pa man sumikat ang arawv, gising na si Tata Narding. Pagkatapos uminom ng kapc, kinuha nlya ang sunlbrero at bakpak at nagurnplsa nang lilrnahd papuntang sakahan. P:wdatin~doon, agad niyang tinanong ang mea anak kune mala~itna sLncr mataDos pa'kbigan anisakahin. ~ a d t d r ~ i i ang a langit pero maingy na sa paGd gawa ng mga gaxvain at kuwentul~anng mga mwsasaka. Waisip ko na sa bahay namin, malamang nahihimbing pa ang lahat. Pqdadng ng lilvanag, nakita Lo ang mga kausap ni Tam Narding. Mas rnararni palang magsasakang nasa sakahan kaysa inakala ko noong madilim pa. Napakalawvak narnan ng sakahan pero naghihimp pa rin ang mga magsasaka. Nang tanungin ko blng ilang sakong bigas ang kaya nitong likhain at kung +no ang kada sako, natitijak kong malayo pa kerning matapos sa gauxin. A,L~bllisna tumaas ang sikat ng araw pero kahit tUluyan nang urninit sa sakahan, abala pa rin ang mga tao sa p'digid. Manu-manong ginagauta ang halos buong produksj~onmaliban sa ihng p w i n na may tulong ng kalabauc Si Tan k x d i n g ~ mmaliit, payat at umabot na sa edart 70 ay kasama pa rin sa mga nagsasaka.

Mataas na ang Sikat nu Araw sa Sakahan Mataas na ang Sikat ng Araw so Sakahan

.kwento ng isang kabataangahiista m 'bang progmmcl ng integmsyonsa kanayunan

Pagkakita sa akin ni Tam Narcling na mkasimangot, agad itong nappyang magtanghalian. ,\kala siguro'y naguptorn ako. lJcro saka ko lang naramdatnan ang gutom nang inilabas na ng mga kasama ang baong kanin at ularn

Sinubukan ko itong gapahin pero lumagpas ang mtlis at lumusvt sa makipot na pang ir4,asyong kana1 na gmam ng mga rnwasaka. Kawvaxvang kalabaw, para itong asong nananakam sa buto. Sinubukan kong kunin ang mais para ibipy dito, pcro sa p l i t , sinuuT ako nito at bahagya akong napatilapon. N q p u ~ a n ana ~ l lang ang m p kasama.Nagsalita si Tatang, "Kasama, may konting kaibahan ang alagang kalabaw sa aso, mas panpahkwan ika nga. " ?vLaramningmga bagay na karaniuxng kaalarnan lang para sa m p ma~asakapero kahngan ko pmg u&n.

Rinigyan karni ni Tatang ng lnais na bitbit ng isa pang mapasaka IJagkaubos ni Tatang 11g mais, ulihag~s1uya ito sa tabi ng kalabaw:

Habang ang iba'y nagpatuloy sa papauaka, si Tatatlg ay nagyaya nang bumal~ksa bahay mla. hlavroon pa k a m q dadduhang pulong.

N d l n ko ang lolo ko. Sa parellong edad, nasa bahay na lang ito at abala na lang sa magagaan na gaurain gaya ng pagluluto.

Pagbalik namin sa bahay ni Tatang, ~nabilis na nagsidaungan ang mga kapttbahay. r,hg laj~imnng pulong a p n sa isang durnaung na kasama ay pg-usapan kung p m o luharap a11g rnga tao sa magaganap na dayalogo sa pagGrnn ng mga dajuhang abugado ng isang mulanas~unalna koq~oras!ron.Gustong ucklan~ong mga magasaka ang pagkalason ng mga ilog si~nulanang irayo ang malaking dam. hkl& ang tvekto nito sa mm pananim at sa iba p n g a t na kabuhayaninakaasa sa ilog. Nasama rin sa usapan ang Lnvento mula sa ibang barangay. Mas m&!a daw ang

nangyari sa iba dahil phzrrlayas pa ang rnga ito sa kanilang lugar para bigyang daan ang pagtatayo ng dam. Ang pinaglipatan nilalig I u p r ay hindi na daw maabot ng mbg. Pero noong pinag-usapan na kung sino ang magsasalita sa gaganaping daydogo, biglang q k m o n ng katllhimikan. Nagsalita si Tatang. Sinabi nip nn kung nays ang mga tags-mn, mas lalong d a p t rnahiya ang mga tap-labas sa kanila. Sinabi sin niya na Lung n.1tatiot ang rnga magmaka, patulq at lalo pa silang maghihirap. Unti-unting napapayag ang rnga dumalo na magdaysay ng mga problllna sa gaganaping dayaloga 13ero,~nauumdaw mnagalin si Tam Narding. Si Tatang na rin ang magiging pangunaling tagapagsalin.

Noong mga surnunod na iina70, hindlarang na kanli ilg rnga pulis kapag humihingi kam ng mga dayalop, Hinaharang na rin kami sn tuwing luluwas para mag-rali. h a l a s din ang balita ng mga p&ukc)t at pagpadang sa mqa lider-aktibista. Katamihan sa hnila ay galing sa hanay ng mga rnagsasaka. Minsan ay nagtalo si 'Thtang at r n g anak. hng bunso ni Tatang, pstong nang patibrilin si Tatang sa mnga gamin b h g lidermqqasakn. Mahinahong nagpapaliwmag si Taang kahit sumkigm na ang k a n j q bi1nso. Naalah ko ang tatq ko. Noong nagpmlarn ako pan makipamuhay sa rnga magsasaka, sinisigaunn n i p ako at napagsalitaan ng lnga ~ ~ a knai salita. t Pero pagkaalis ng bahay, hinabol ako nito at b-an ng pamasahe. Natankot sila pa-a sa amin. Dahil mahal nila kami. !It dahil nabubuo sa lianila anlt. pax-

Bago pa man sumiht ang araut,gising na si Tam Nardi~lg.I'agkatapos uminom ng kapc, klnuha niya ang sumbrcro at bakpak at nagumpisa nang lumakad papuntang sakahan. h4abilis na tumaas ang sikar ng araw pero kahit tuluyan nang uminic sa sakahan, abala pa rin atlg mnga rao sa p%d. Manu-rnano~~g ginagawa ang halos buong produksyon maliban sa llang gawatn na may tulong ng kalabaw. Si Tata Narklg na maliit, payat at urnabot na sa cdad 70 ay kasama pa rill sa rnga n;lgsasaka.Pana!* ang pag-ubo ni Tirang pero patuloy pa ritl ito sa gawain.

l'agkdat~sa akin ni Tatang na nakasirnanpt, agad itong nagyayang magnnghalian. F-Iabangang iba'y nagpatuloy sa pagsasaka, si Tatang ay nagsabi na rnauuna nang utnuwi. Ipapahinga na lang daw nipa ang pagiibo. blalubha ang sakir ni 'Tgtang. t.lindi n i p 1ang ito mapagunot dahil ayaw na nir.ong g ~ m s t o s M&ng . beses nang tumulong ang rnga kasarna sa pagpapaduktor pero bmga na rin ng karandaan ang ~nahinaniyang katauan. Kusang nagpahiram ang isang kapitbal~ayng kanyang bisikleta para mas mabilis makauwi si Tatatg

Pagbalik ni Tata Narding sa bahay, narinig n& ang tatlong pagputok 11gbaril. Ang sabi ng isang n&itang magsasaka, may dumaring daw na motorsiklo sakay ang dalauang lalakc. A p n sa saksi, titlb$n niya matmgkad daw at mnlaki ang katawan ng rnga lalake. Dalawang m a sa dibdib ang bitlip!: ng butnaril. Ang pangatlong tama ag ibinaon sa utak.

Bago pa man skunilcat ang arau; naghahanda na ang rnga tao para ihaad si Tatang sa kanyang Bingan. Abala na ang mga anak ni Tatang sa pagbibigay ng kape sa rnga nagsipaglamay. Pagdating ng liw-anag, nagsunulang magmartsa ang nlga tao. hias marami palang mga tao ang dunlalo sa itlakala ko nung mdilim pa. Napakalawak ng hanay ng mga nagmamartsa. Habang nagnamartsa, naalala ko noong una akong pumunn sa 11am'gay na ito. 1-linahanap natnin a n g kang lalake sa hanay ng mga rnagsasaka na nagrnatnarlsa para sa propanla ng kanilang koopcratiba. Ang sabi ng rnga no, s i p daw iyung huling tagapagsalita sa pagtitiyotl.IJinayuhan kami ng mga k a s i a sa lokal na ugnqan ang nasaling rnagsasaka dal~ils i p ap abanteng mnasa. Ilahil kilala siya sa kahusayan sa pagsasalita, inakala naming rclatibong bata ang tatap sa gima ac wawakasim ang progranla ng kooperatiba. R r o ang nakita namin ay isang maliit, payat at tila w b t na sa cdad 70 na rnagsasaka. Kung mtuisin, bilang na ang araul ni Tamng dahil sa katandaan at maliibhang katamdaman Pcro, dcspuado ang kaau-ay 1%mamamayatl.

Sa pag-igting ng panunupi1 ng rnga nasa kapangyuilian, may ilang mga magsasakai~g lumikas ng tirahan. I'm, @t na mararni ang nakilahok at sumuporta sa dcmokradkong rcblus).ong bayan lalo na sa hanay ng mnga kabataan. lto ang parangal ng rnga rao kav Tatang. S i p a): magiting na lider-rnagsasaka. Siya ay m h a l na kasania.

kalayaan

10