Radar

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN I.Më ®Çu: Ngµy nay, Radar ®îc sö dông réng r·i trong qu©n ®éi vµ gi÷ mét vai trß quan träng trong chiÕn tranh hiÖn ®¹i. Sù ra ®êi cña Radar dÉn tíi mét bíc ngoÆt quan träng trong chiÕn thuËt. B¶n th©n Radar kh«ng b¾n r¬i m¸y bay, kh«ng ®¸nh ®¾m tµu, còng kh«ng tiªu diÖt sinh lùc hay c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt cña ®Þch, nhng nã cã kh¶ n¨ng phèi hîp hÇu nh tÊt c¶ c¸c lo¹i vò khÝ, t¹o nªn nh÷ng kh¶ n¨ng hoµn toµn míi mÎ vµ bÊt ngê. Trong chiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2, bé m¸y chØ huy h¶i qu©n cña ph¸t xÝt §øc ®· thõa nhËn r»ng, Radar ®· lµm cho tµu ngÇm tõ ®Þa vÞ kÎ ®i s¨n trë thµnh con måi bÞ s¨n: 785 tµu trong sè 1174 tµu ngÇm ®· bÞ ®¸nh ®¾m. Khi ph¸t xÝt §øc sö dông bom bay FAU-1, Radar ®· ph¸t huy t¸c dông vµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña vò khÝ phßng kh«ng. Tõ 16 ®Õn 30-8-1944, qu©n §øc ®· phãng 1080 qu¶ bom, nhng ®· bÞ b¾n r¬i 540, vµ bÞ kh«ng qu©n tiªu diÖt 144 bëi vò khÝ cã Radar híng dÉn vµ ngßi næ v« tuyÕn. Sè lîng ®¹n cÇn thiÕt ®Ó h¹ mét m¸y bay tõ 600 ®Õn 700 viªn ®· gi¶m xuèng 100 ®Õn 120 viªn. Chøc n¨ng cña radar lµ ph¸t hiÖn vµ ®Þnh vÞ vËt thÓ b»ng sãng v« tuyÕn. Tªn radar do h¶i qu©n MÜ ®Æt ra trong thÕ chiÕn thø 2 (ViÕt t¾t cña Radio Detection and Ranging", tuy kh«ng cã ý nghÜa nhng ngµy nay ®· trë thµnh mét thuËt ng÷ th«ng dông. N¨m 1865, Maxwell ®· ®a ra lÝ thuyÕt vÒ sãng ®iÖn tõ. N¨m 1867, Henry Hertz ®· chøng minh ®îc sãng ®iÖn tõ b»ng thùc nghiÖm. N¨m 1895, nhµ vËt lý ngêi Nga Popop ®· ph¸t minh ra dông cô thu ®îc c¸c hiÖn tîng phãng ®iÖn trong kh«ng gian c¸ch xa 30m, dù b¸o kh¶ n¨ng dông cô ®ã cã thÓ göi tin tøc ®i xa. §©y lµ n¨m ®¸nh dÊu ph¸t minh to lín cña nh©n lo¹i: V« tuyÕn ®iÖn. ý ®å x©y dùng c¸c ®µi radar do Popop nªu ra ®Çu tiªn. N¨m 1897, khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm liªn l¹c v« tuyÕn gi÷a hai con tµu "Ch©u ¢u" vµ "Ch©u Phi", «ng nhËn thÊy liªn l¹cx bçng bÞ ®øt khi chiÕc tuÇn d¬ng h¹m "Trung uý I-lin" ®i xen vµo gi÷a. Sau khi chiÕc tuÇn d¬ng h¹m ®i qua, liªn l¹c ®îc nèi l¹i. V× sao liªn l¹c bÞ ®øt? ¤ng cho r»ng sãng v« tuyÕn ®· bÞ chiÕc tuÇn d¬ng h¹m ch¾n mÊt vµ cã thÓ ®îc ph¶n x¹ trë l¹i. ¤ng nªu kh¶ n¨ng dïng hiÖn tîng nµy ®Ó ph¸t hiÖn c¸c vËt ngoµi kh¶ n¨ng quan s¸t cña m¾t thêng (®ªm tèi, s¬ng mï, cù li xa...). 2

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Nhng ph¶i gÇn 40 n¨m sau, loµi ngêi míi chÕ t¹o ®îc Radar. ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2, Radar ®îc ph¸t triÓn m¹nh vµ næi bËt trong chiÕn tranh v« tuyÕn ®iÖn tö gi÷a c¸c níc tham chiÕn. §Çu n¨m 1940, níc Anh ®· cã kho¶ng 250.000 ngêi lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy. §Õn giai ®o¹n cuèi chiÕn tranh thÕ giíi hai, mçi th¸ng MÜ ®· chi 100 triÖu USD vµo viÖc thiÕt kÕ, s¶n xuÊt c¸c ®µi Radar míi vµ c¸c thiÕt bÞ chèng nhiÔu cho radar. Ngµy nay, Radar ®îc dïng vµo rÊt nhiÒu môc ®Ých kü thuËt kh¸c nhau, thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau: Radar thêi tiÕt, Radar c¶nh giíi, Radar dÉn ®êng, Radar ph¸t hiÖn vµ chØ thÞ môc tiªu, Radar ng¾m b¾n, Radar nhËn biÕt "®Þch-ta"... Víi khoa häc vò trô, Radar cµng thÓ hiÖn tÝnh quan träng trong viÖc nghiªn cøu. Radar cã thÓ l¾p ®Æt ë trªn m¸y bay, tµu biÓn, vÖ tinh nh©n t¹o, trong c¸c xe Radar c¬ ®éng. Vµ ®Æc biÖt cßn cã Radar cÇm tay ph¸t hiÖn môc tiªu gÇn. ChiÕn tranh ViÖt Nam, Radar xuÊt hiÖn ®Çu tiªn víi môc ®Ých qu©n sù. Trong cuéc leo thang ®¸nh ph¸ miÒn B¾c, ngµy 5/8/1964, bé ®éi Radar phßng kh«ng ®· ph¸t hiÖn sím ý ®å vµ gióp c¸c ®¬n vÞ phßng kh«ng ®¸nh th¾ng m¸y bay ph¶n lùc MÜ. Ngµy 5/8/1964, Radar phßng kh«ng ®· ph¸t hiÖn m¸y bay MÜ ®¸nh ph¸ miÒn B¾c, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ phßng kh«ng ®¸nh tr¶ cã hiÖu qu¶. 12 ngµy ®ªm lÞch sö th¸ng ch¹p n¨m 1972, bé ®éi Radar gãp phÇn ®¾c lùc t¹o nªn 1 trËn §iÖn Biªn Phñ trªn kh«ng buéc MÜ ph¶i ngåi vµo bµn ®µm ph¸n. NghÖ thuËt qu©n sù cña 4000 n¨m dùng níc vµ gi÷ níc gióp cho qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam khÐo lÐo ph¸t huy lµm chñ c¸c chÕ tµi Radar. Víi truyÒn thèng, trÝ th«ng minh, lßng yªu níc cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc kü thuËt, chóng ta cã thÓ tin tëng thÕ hÖ tiÕp theo sÏ chÕ t¹o ®îc nh÷ng vò khÝ, khÝ tµi míi b¶o vÖ hoµ b×nh ®éc lËp tù do cña tæ quèc. Trong bµi viÕt nµy, chóng ta sÏ tËp trung ph©n tÝch vµ nghiªn cøu vai trß cña hÖ thèng Radar phßng kh«ng trong t¸c chiÕn phßng kh«ng b¶o vÖ tæ quèc. II.Néi dung:

3

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN 1.NhiÖm vô cña hÖ thèng Radar phßng kh«ng trong t¸c chiÕn b¶o vÖ vïng trêi tæ quèc. Trinh s¸t 24/24h ®Ó qu¶n lÝ vïng trêi Tæ quèc, chñ ®éng vµ kÞp thêi ph¸t hiÖn, theo dâi, x¸c ®Þnh ®óng tÝnh chÊt mäi lo¹i ho¹t ®éng cña m¸y bay vµ ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng ®êng kh«ng cña ®Þch nhÊt lµ thêi ®iÓm b¾t ®Çu tËp kÝch ®êng kh«ng. Bé ®éi Radar ph¸t sãng liªn tôc trong moi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt ®¶m b¶o trªn tÊt c¶ c¸c híng ®Þch vµo ®Òu bÞ ph¸t hiÖn tõ xa. KÎ ®Þch dung ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i ¸p dông nh÷ng tiÕn bé vÒ khoa häc kü thuËt, sö dông vò khÝ c«ng nghÖ cao cïng c¸c ©m mu vµ thñ ®o¹n x¶o quyÖt hßng g©y bÊt ngê cho ®èi ph¬ng. Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi bé ®éi Radar trong t×nh h×nh míi lµ ph¶i chñ ®éng ph¸t hiÖn ®Þch, ph©n tÝch ©m mu vµ thñ ®o¹n cña chóng, thêng xuyªn n©ng cao tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, ph¸t huy tÝnh n¨ng cña vuc khÝ, khÝ tµi, ®¸nh ®Þch trong mäi ®iÒu kiÖn nhiÔu phøc t¹p, ®Þch ®¸nh ph¸ ¸c liÖt hoÆc sö dông ph¬ng tiÖn tµng h×nh. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng tÝch chÊt c¸c môc tiªu trªn kh«ng gióp c¸c cÊp chØ huy quyÕt ®Þnh chän ph¬ng ¸n tiªu diÖt chóng ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Th«ng b¸o kÞp thêi mäi t×nh h×nh trªn kh«ng chñ yÕu lµ ho¹t ®éng cña ®Þch cho c¬ së chØ huy qu©n chñng phßng kh«ng, c¸c së chØ huy bé ®éi phßng kh«ng, kh«ng qu©n vµ lùc lîng vò rang nh©n d©n, c¬ quan phßng kh«ng nh©n d©n. §¶m b¶o Radar cho chiÕn ®Êu vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña bé ®éi kh«ng qu©n, tªn löa, ph¸o phßng kh«ng, cho c¸c chuyÕn bay ®Æc biÖt, phèi hîp víi kh«ng qu©n vµ c¬ quan phßng kh«ng d©n dông, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh quy chÕ bay cña m¸y bay ta vµ m¸y bay quèc tÕ trªn bÇu trêi tæ quèc. Ngoµi ra, Radar cßn cã nhiÖm vô trinh s¸t th«ng b¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ®Þch mÆt ®Êt, mÆt níc, t×nh h×nh ®Þch sö dông vò khÝ ho¸ häc, sinh häc, t×nh h×nh khÝ tîng thuû v¨n. Trong khu vùc ®ãng qu©n bè trÝ chiÕn ®Êu tù vÖ phßng chèng c¸c hµnh ®éng ®¸nh ph¸ cña ®Þch. 2.Nguyªn lÝ ho¹t ®éng vµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña Radar xung. a.Nguyªn lÝ ho¹t ®éng: 4

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN M¸y ph¸t Radar ph¸t sãng ®iÖn tõ vµo kh«ng gian trong mét kho¶ng thêi gian råi "nghØ" ®Ó ®îi tÝn hiÖu väng trë vÒ. Qu¸ tr×nh cø thÕ tiÕp tôc m·i, "ph¸t" råi nghØ; "ph¸t" råi nghØ, ... lµm viÖc nh vËy gäi lµ chÕ ®é xung vµ do ®ã Radar gäi lµ Radar xung. Nh÷ng Radar ®Çu tiªn trªn thÕ giíi lµ Radar xung. HÇu hÕt c¸c Radar trong chiÕn tranh thÕ giíi lµ Radar xung. Vµ cho ®Õn ngµy nay, mét sè lîng lín c¸c ®µi Radar thÕ giíi vÉn lµ Radar xung. V× lµ do kh¶ n¨ng dÔ ph©n biÖt tÝn hiÖu ph¸t ®i vµ tÝn hiÖu ph¶n x¹ vÒ. Radar xung cã m¸y ph¸t víi anten ph¸t, m¸y thu víi anten vµ bé chØ thÞ ghi nhËn thêi ®iÓm ph¸t xung ®i vµ thêi ®iÓm nhËn xung vÒ vµ b¸o cho biÕt kho¶ng thêi gian ®ã. VÒ sau, ngêi ta nhËn thÊy hai anten thu vµ anten ph¸t lu«n lµm viÖc kh«ng trïng nhau theo thêi gian nªn chØ cÇn dïng 1 anten võa ph¸t sãng th¨m dß ®i, võa thu sãng väng l¹i. TÊt nhiªn lóc ®ã ph¶i cã bé nèi anten víi m¸y ph¸t khi m¸y ph¸t lµm viÖc cßn m¸y ph¸t nghØ th× ph¶i nèi anten víi m¸y thu. ThiÕt bÞ ®ã gäi lµ chuyÓn m¹ch thu ph¸t. S¬ ®å khèi: Nguån

M¸y ph¸t

ChuyÓn m¹ch thu ph¸t

M¸y thu

ThiÕt bÞ ®Çu ra

ThiÕt bÞ ®ång bé

ThiÕt bÞ ®ång bé gièng nh bé n·o cña Radar , phèi hîp nhÞp nhµng ho¹t ®éng cña toµn bé khÝ tµi theo thêi gian. ThiÕt bÞ ®ång bé ®a tÝn hiÖu vµo m¸y kÝch ph¸t, t¹o ra xung dao ®éng cao tÇn. TÝn hiÖu nµy ®ång thêi ®a vµo thiÕ bÞ ®Çu ra ®Ó nghi nhËn thêi ®iÓm ph¸t (gièng nh bÊm cho ch¹y ®ång hå gi©y), xung cao tÇn qua bé chuyÓn m¹ch thu ph¸t ®a sang an ten ®Ó bøc x¹ vµo kh«ng gian. 5

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Sau khi xung th¨m do kÕt thóc, chuyÓn m¹ch thu ph¸t sÏ tù ®éng nèi anten víi m¸y thu. B¾t ®Çu qu¸ tr×nh thu tÝn hiÖu ph¶n x¹. TÝn hiÖu qua chuyÓn m¹ch bÞ anten "b¾t" ®îc, ®i qua chuyÓn m¹ch thu ph¸t vµo m¸y thu. Trong m¸y thu, tÝn hiÖu cao tÇn ®îc khuÕch ®¹i vµ biÕn ®æi ®Ó ®a qua bé chØ thÞ, b¸o cho tr¾c thñ biÕt cù li vµ c¸c toµ ®é cña môc tiªu. Mµn h×nh môc tiªu cã thÓ lµ chÊm s¸ng hoÆc hiÓn thÞ sè. Radar phßng kh«ng chñ yÕu cña chóng ta dïng hiÓn thÞ b»ng tËp hîp chÊm s¸ng trªn mµn h×nh g©y bÊt lîi cho c¸c t×nh huèng phøc t¹p, nhiÒu môc tiªu, tèc ®é xö lý yªu cÇu lín. Nguyªn lÝ trªn cã thÓ ®îc biÓu diÔn b»ng gi¶n ®å ®iÖn ¸p sau: U t O U t O U t O U t O

Radar xung ®¬n gi¶n cã nhîc ®iÓm lµ nhËn tÊt c¶ c¸c tÝn hiÖu ph¶n x¹ mµ kh«ng ph©n biÖt ®îc vËt di ®éng víi nh÷ng vËt ®øng yªn, trong khi ®ã tÝn hiÖu ph¶n x¹ tõ môc tiªu vÒ thêng cã c«ng suÊt bÐ, g©y khã kh¨n rÊt nhiÒu cho viÖc ph¸t hiÖn môc tiªu. b.ThiÕt bÞ chØ thÞ cña Radar: Dïng ®Ó b¸o cho can ngêi biÕt sù xuÊt hiÖn muc tiªu vµ to¹ ®é cña nã qua thiÕt bÞ chØ thÞ. ThiÕt bÞ chØ thÞ lµ kh©u trung gian gi÷a ngêi vµ Radar. C¸c ®Æc trng vµ tÝnh chÊt cña thiÕt bÞ 6

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN chØ thÞ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn môc tiªu, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn chiÕn tranh ®iÖn tö. Mµn hiÖn sãng lµ thiÕt bÞ chØ thÞ phæ biÕn nhÊt hiÖn nay. -Mµn hiÖn sãng 1 to¹ ®é: +Lo¹i A: Tia ®iÖn tö quÐt tõ tr¸i sang ph¶i vµ khëi ®éng cïng 1 lóc víi xung th¨m dß. Xung ph¶n x¹ vÒ ®îc ®a lªn mµn hiÖn sãng vµ dÔ dµng x¸c ®Þnh ®îc cù li tíi môc tiªu. +Lo¹i J: Kh¸c víi lo¹i A ë chç tia ®iÖn tö kh«ng quÐt ngang mµ quÐt h×nh trßn theo d¹ng trßn cña èng phãng ®iÖn tö. Nhê vËy t¨ng ®é chÝnh x¸c khi x¸c ®Þnh cù li tíi môc tiªu.

Lo¹i A

Lo¹i J

-Mµn hiÖn sãng 2 to¹ ®é: §îc sö dông réng r·i nhÊt, cho ta c¶m gi¸c râ rµng h¬n vÒ vÞ trÝ môc tiªu trong kh«ng gian. +Lo¹i P: Mµn hiÖn sãng nh×n vßng, x¸c ®Þnh ph¬ng vÞ vµ cù li cña môc tiªu tõ bÊt cø híng nµo. Thêng ®îc dïng trong c¸c Radar quan s¸t, chØ thÞ môc tiªu hoÆc dÉn ®êng. §êng quÐt cña mµn ®ång bé víi c¸nh sãng ph¸t cña anten. NÕu ®µi Radar kh«ng quan s¸t c¶ 360 ®é th× cã mµn hiÖn sãng lÖch t©m hoÆc gãc qu¹t.

7

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN

Mµn hiÖn sãng nh×n vßng

Mµn hiÖn sãng lÖch t©m

Mµn hiÖn sãng gãc qu¹t

+Lo¹i B: Mµn hiÖn sãng cù li - ph¬ng vÞ chuyÓn sang to¹ ®é vu«ng gãc. +Lo¹i E: Mµn hiÖn sãng cù li - gãc tµ. +Lo¹i C: Mµn hiÖn sãng ph¬ng vÞ – gãc tµ. +Lo¹i F: Mµn hiÖn sãng hiÓn thÞ ®é lÖch cña môc tiªu khái ®êng ng¾m theo ph¬ng vÞ vµ gãc tµ. D(km)

D(km)

Ph­¬ng vÞ

Mµn hiÖn sãng lo¹i B

Gãc tµ

Mµn hiÖn sãng lo¹i E

-Mµn hiÖn sãng 3 to¹ ®é: Dïng ë nh÷ng n¬i h¹n chÕ sè tr¾c thñ nh trªn m¸y bay, ngêi l¸i ®ång thêi lµ tr¾c thñ Radar. C¶ 3 to¹ ®é môc tiªu hiÖn trªn cïng mét mµn hiÖn sãng 2 chiÒu. +Lo¹i H: To¹ ®é thø 3 ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c dÊu ®Æc biÖt.

8

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN

Gãc tµ

Cù li

Ph­¬ng

Ph­¬ng Mµn hiÖn sãng 3 to¹ ®é

c.TÝnh n¨ng kÜ chiÕn thuËt cña Radar: * Cù li ho¹t ®éng cña Radar: Mçi Radar cã cù li ho¹t ®éng kh¸c nhau, phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kü thuËt, ®îc thÓ hiÖn b»ng c«ng thøc díi ®©y: Cù li lín nhÊt D max =

4

PG 2λ2τS f (ε , β ) (4π )3 P min

P: C«ng suÊt m¸y ph¸t ®µi Radar. G: HÖ sè khuÕch ®¹i cña anten ®µi Radar (thu vµ ph¸t). λ: Bíc sãng c«ng t¸c. τ: §é réng xung ph¸t. S: DiÖn tÝch ph¶n x¹ hiÖu dông cña môc tiªu. f(ε,β): Hµm quan hÖ liªn quan ®Õn kh«ng gian truyÒn sãng. Pmin: C«ng suÊt cùc tiÓu cña tÝn hiÖu b¶o ®¶m ®Ó Radar ph¸t hiÖn ®îc môc tiªu. 9

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Ngoµi ra, cù li ho¹t ®éng cña Radar cßn phu thuéc vµo c¸c ®Æc tÝnh môc tiªu, ®ã lµ: -TiÕt diÖn trung b×nh, thêi gian th¨ng gi¸ng theo tÇn sè vµ thêi gian. -KÕt cÊu h×nh häc, cÊu tróc cña môc tiªu. -VÞ trÝ muc tiªu trong tÇm ho¹t ®éng, ph¬ng vÞ, gãc tµ, tèc ®é vµ gia tèc cña nã trong c¶ 3 to¹ ®é. Khi nhiÖm vô chiÕn thuËt x¸c ®Þnh cÇn t¨ng cù li ho¹t ®éng cña Radar th× cã thÓ t¨ng c«ng suÊt bøc x¹ P, t¨ng hÖ sè khuÕch ®¹i cña anten G, hoÆc gi¶m c«ng suÊt cùc tiÓu Pmin. Khã t¨ng ®îc c«ng suÊt bøc x¹ lªn nhiÒu v× muèn t¨ng cù li lªn 2 lÇn ph¶i t¨ng c«ng suÊt lªn 16 lÇn nªn t¨ng c«ng suÊt bøc x¹ cña Radar chØ sö dông khi ®èi ph¬ng g©y nhiÔu, lóc ®ã ®èi ph¬ng muèn g©y nhiÔu còng ph¶i t¨ng c«ng suÊt m¸y ph¸t nhiÔu. Ngêi ta thêng t¨ng ®é nh¹y m¸y thu nh»m tiÕt kiÖm n¨ng lîng tiªu thô cña Radar, tøc lµ gi¶m Pmin. T¨ng hÖ sè khuÕch ®¹i cña anten, v× khuÕch ®¹i c¶ ®i vµ vÒ nªn D max ~ G chø kh«ng ph¶i 4 G . T¨ng λ sÏ lµm t¨ng cù li lªn ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, muèn gi÷ nguyªn hÖ sè khuÕch ®¹i G ph¶i t¨ng kÝch thíc anten. S lµ gi¸ trÞ do môc tiªu quyÕt ®Þnh, lu«n lu«n tån t¹i. Tuy nhiªn, ®èi ph¬ng lu«n t×m c¸ch gi¶m ®¹i lîng ®ã xuèng gi¸ trÞ nhá nhÊt ®Ó gi¶m cù li ho¹t ®éng cña Radar. Xu híng tµng h×nh c¸c ph¬ng tiÖn tÊn c«ng ®êng kh«ng ®ang lµ th¸ch thøc lín ®èi víi Radar. Nh vËy, ®Ó t¨ng cù li ho¹t ®éng cña Radar, nãi chung ph¶i t¨ng kÝch thíc hoÆc kÕt cÊu cña Radar. §ã chÝnh lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng th«ng tin quý gi¸. Nh vËy, chän cù li ho¹t ®éng cña Radar ph¶i xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô chiÕn thuËt mµ Radar g¸nh v¸c. * Kh¶ n¨ng ph©n biÖt môc tiªu cña Radar: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt môc tiªu cña Radar lµ kh¶ n¨ng ph©n biÖt riªng rÏ tõng lo¹i môc tiªu, th«ng thêng thêng xÐt kh¶ n¨ng ph©n biÖt 2 môc tiªu.

10

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN §èi víi Radar, kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo to¹ ®é nµo ®ã lµ ®é kh¸c nhau cùc tiÓu cña 2 môc tiªu theo to¹ ®é ®ã trong khi c¸c to¹ ®é kh¸c trïng nhau hoµn toµn. +) Theo cù li ∆D: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo cù li lµ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 môc tiªu cã cïng gãc tµ, cïng ph¬ng vÞ mµ trªn mµn hiÖn sãng cßn thÊy râ 2 tÝn hiÖu riªng biÖt. Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo cù li ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

δD =

c(τ x + ∆τ ) Dth + * ddd 2 Knen Ldq

τx,∆τ: ®é réng vµ gi¸ trÞ më réng cña tÝn hiÖu ph¶n x¹ t¬ng øng. Knen: HÖ sè nÐn tÝn hiÖu ë ®Çu ra cña m¸y thu, trêng hîp tèi u ≈ 1. Ldq: kÝch thíc th¼ng ®êng quÐt. ddd: §êng kÝnh ®iÓm dÊu. +) Theo ph¬ng vÞ ∆β: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo ph¬ng vÞ lµ gãc ph¬ng vÞ nhá nhÊt mµ ®µi Radar cã thÓ ph©n biÖt ®îc 2 môc tiªu riªng biÖt khi chóng bay cïng cù li vµ cïng ®é cao. Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo ph¬ng vÞ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

δ β = θβ +

βq .ddd Ldq

θβ: §é réng c¸nh sãng ngang ë møc 0,5 c«ng suÊt. βq: §é lín d¶i qu¹t quÐt theo ph¬ng vÞ. §Ó t¨ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo ph¬ng vÞ, cÇn ph¶i gi¶m nhá c¸nh sãng anten, c¶i thiÖn chÊt lîng cña ®Ìn hiÖn sãng. +) Theo ®é cao ∆H: Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo ®é cao lµ ®é cao nhá nhÊt mµ ®µi Radar cã thÓ ph©n biÖt ®îc 2 môc tiªu riªng biÖt khi chóng bay cïng cù li vµ cïng ph¬ng vÞ. 11

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Kh¶ n¨ng ph©n biÖt theo ®é cao ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

δH =

εq θε D + .ddd cos ε Ldq

ε: Gi¸ trÞ tøc thêi cña gãc tµ. εq: §é lín d¶i qu¹t quÐt theo gãc tµ θε: §é réng c¸nh sãng trong mÆt ph¼ng ®øng ë møc 0,5 c«ng suÊt. Trªn c¬ së ph©n biÖt vÒ cù li, ph¬ng vÞ, ®é cao, kh¶ n¨ng ph©n biÖt 2 môc tiªu lµ kh«ng gian nhá nhÊt mµ khi 2 môc tiªu bay gÇn nhau, ®µi Radar vÉn ph©n biÖt ®îc. * C¸c ph¬ng ph¸p quan s¸t kh«ng gian: Tuú theo yªu cÇu chiÕn thuËt cña Radar mµ cã c¸c ph¬ng ph¸p quan s¸t kh«ng gian kh¸c nhau: +) Ph¬ng ph¸p quan s¸t c¸nh sãng theo vßng trßn (Quan s¸t vßng trßn) Gãc ph¬ng vÞ cña anten ®îc quÐt theo gãc 0 ®Õn n.360°. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dïng cho Radar c¶nh giíi ®Ó ph¸t hiÖn môc tiªu trong vßng mét b¸n kÝnh nµo ®ã. +) Ph¬ng ph¸p quan s¸t kh«ng gian theo d¶i qu¹t: Khi ®ã, an ten cña ®µi ®îc quÐt theo d¶i qu¹t tõ gãc δ1 ®Õn δ2. Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dung ®Ó b¸m s¸t môc tiªu, lµm râ sè lîng, kiÓu lo¹i môc tiªu, hoÆc khi cÇn ®Æc biÖt quan s¸t mét kho¶ng kh«ng gian nhÊt ®Þnh. Thùc tÕ, kÕt hîp c¶ 2 ph¬ng ph¸p trªn mét c¸ch linh ho¹t cïng víi viÖc nghiªng anten cho c¬ häc c¸nh sãng trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng. T¬ng øng víi mçi chøc n¨ng cña Radar, ta cã c¸c lo¹i mµn hiÓn thÞ ®· xÐt ë trªn. * Kh¶ n¨ng chèng nhiÔu cña ®µi Radar: Víi tr×nh ®é khoa häc kü thuËt hiÖn nay, ®i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng Radar lµ viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng chèng ph¸ 12

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN c¸c ho¹t ®éng Radar cña ®èi ph¬ng, lµm cho hÖ thèng trinh s¸t vµ ®iÒu khiÓn Radar cña ®èi ph¬ng tª liÖt mét phÇn hoÆc tª liÖt hoµn toµn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¶ lùc m×nh tiÕn c«ng oanh t¹c môc tiªu trong vïng cã Radar kiÓm so¸t. V× vËy, ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña Radar trong mäi ®iÒu kiÖn t¸c chiÕn lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng trong viÖc qu¶n lÝ vïng trêi chèng tËp kÝch ®êng kh«ng trong chiÕn tranh hiÖn ®¹i. +) T¸c ®éng nhiÔu ®èi víi ®µi Radar: §N: NhiÔu lµ bøc x¹ sãng ®iÖn tõ (ph¸t x¹, ph¶n x¹), ph¸ rèi, lµm tª liÖt ho¹t ®éng b×nh thêng cña c¸c ph¬ng tiÖn v« tuyÕn ®iÖn tö. Díi t¸c ®éng cña nhiÔu, c¸c ph¬ng tiÖn v« tuyÕn ®iÖn tö mÆc dï hoµn toµn tèt vÉn cã thÓ kh«ng cung cÊp ®îc nh÷ng tin tøc ®óng, hoÆc kh«ng cßn lµ mét nguån tin ®¸ng tin cËy n÷a. NhiÔu lµm cho tÝn hiÖu trë nªn khã nghe râ, khã nhËn d¹ng, bÞ che kÝn hoÆc mÊt h¼n, tªn löa cã ®iÒu khiÓn cã thÓ bÞ l¹c híng, ngßi næ v« tuyÕn kh«ng ®îc g©y næ hoÆc næ sím, næ muén, m¸y bay theo khÝ tµi ®©m xuèng ®Êt, lao vµ nói, hoÆc ph¶i bèc lªn cao, kh«ng thÓ bay thÊp ®Ó tr¸nh sù ph¸t hiÖn cña ®èi ph¬ng ®îc. Tãm l¹i, nhiÔu g©y ra nh÷ng t¸c h¹i: -Thu khã kh¨n. -G©y phøc t¹p cho viÖc xö lÝ tÝn hiÖu. -G©y rèi lo¹n tr¾c thñ. -T¨ng sai sè cho c¸c khèi tù ®éng. -.... Cã 2 lo¹i nhiÔu: -NhiÔu thiªn nhiªn: Do nh÷ng hiÖn tîng ®iÖn khÝ quyÓn, vò trô... g©y ra. +NhiÔu khÝ quyÓn: G©y ra do phãng ®iÖn ë nh÷ng tÇng thÊp cña khÝ quyÓn. +NhiÔu do ion ho¸ bÒ mÆt: T¹o ra do khÝ quyÓn bÞ ion ho¸. +NhiÔu tõ nh÷ng phãng x¹ v« tuyÕn vò trô. 13

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN +NhiÔu do ph¶n x¹ sãng tõ ®Þa vËt vµ khÝ tîng. -NhiÔu nh©n t¹o: +NhiÔu kh«ng cè ý: G©y ra do nh÷ng m¸y ph¸t bªn c¹nh (nhiÔu lÉn nhau) hay c¸c tr¹m ph¸t ®iÖn (nhiÔu c«ng nghiÖp). +NhiÔu cã tæ chøc hay cè ý: G©y víi ý ®å ph¸ rèi, chÌn Ðp, lµm tª liÖt c¸c thiÕt bÞ v« tuyÕn ®iÖn tö cña ®èi ph¬ng. ë ®©y, c¸c m¸y ph¸t nhiÔu thêng ®Æt trªn c¸c ph¬ng tiÖn lu ®éng nh: « t«, tµu chiÕn, m¸y bay, tªn löa, dï, khÝ cÇu... Còng ®· cã nh÷ng vÖ tinh nh©n t¹o ngoµi nhiÖm vô trinh s¸t cßn lµm nhiÖm vô g©y nhiÔu. §©y chÝnh lµ lo¹i nhiÔu chñ yÕu trong chiÕn tranh v« tuyÕn ®iÖn tö trong t¬ng lai. Dùa theo ph¬ng ph¸p g©y nhiÔu, nhiÔu cè ý ®îc chia thµnh c¸c d¹ng nhiÔu trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. -NhiÔu trùc tiÕp - nhiÔu tÝch cùc: Lµ ph¸t x¹ sãng ®iÖn tõ t¸c ®éng th¼ng trùc tiÕp vµo c¸c hÖ thèng thu cña ph¬ng tiÖn v« tuyÕn ®iÖn tö theo ®óng nguyªn lÝ vËn hµnh cña nã. NhiÔu trùc tiÕp do m¸y ph¸t x¹ chuyªn dông t¹o nªn cã c¸c ®Æc trng (tÇn sè, cêng ®é, quy luËt ®iÒu chÕ, ph¬ng híng...) thÝch hîp víi nhiÖm vô vµ ®èi tîng t¸c ®éng. §Æc ®iÓm: M¸y ph¸t nhiÔu ®iÒu chØnh vµo tÇn sè cña thiÕt bÞ v« tuyÕn ®iÖn tö cÇn g©y nhiÔu. -NhiÔu gi¸n tiÕp - nhiÔu tiªu cùc: G©y nhiÔu nhê qua mét bíc trung gian (ph¶n x¹ sãng ®iÖn tõ, tõ c¸c vËt ph¶n x¹ kh¸c nhau) hay b»ng c¸ch thay ®æi nh©n t¹o ®Æc tÝnh ®iÖn tõ trêng cña m«i trêng truyÒn sãng. Dùa trªn c¸c ®Æc trng kh¸c cña nhiÔu nh d¶i sãng c«ng t¸c, t¸c ®éng cña nhiÔu, theo cêng ®é..., ngêi ta cßn rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i nhiÔu kh¸c nhau. Sù ph©n lo¹i nh»m gióp cho qu¸ tr×nh chèng nhiÔu ®îc tèt h¬n. +) Ph¬ng ph¸p chèng nhiÔu cña ®µi Radar: ViÖc chèng nhiÔu cã hiÖu qu¶ ph¶i bao gåm c¶ mÆt kü thuËt - thiÕt bÞ vµ chiÕn thuËt. Kh«ng cã thiÕt bÞ chèng nhiÔu v¹n n¨ng, mçi thiÕt bÞ chØ cã hiÖu qu¶ chèng nhiÔu cao nhÊt trong mét vµi trêng hîp. 14

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Vµ trong mét sè trêng hîp kh¸c, chèng nhiÔu l¹i tá ra kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng cã hiÖu qu¶ hoÆc v« nghÜa. -VÒ mÆt kü thuËt - thiÕt bÞ: Kü thuËt: C¶n trë t¸c ®éng cña nhiÔu ë ®Çu vµo m¸y thu (khi nhiÔu cha vµo m¸y): Chän läc kh«ng gian thu hÑp c¸nh sãng, gi¶m c¸nh sãng phô (ngµy nay cã thÓ gi¶m c¸nh sãng phô tíi 30 ®Õn 40 dB). Chän läc tÇn sè; C¬ ®éng c¸nh sãng: ®é réng c¸nh sãng Radar ph¶i ®îc tæng hîp tõ nhiÒu c¸nh sãng cã ®é réng kh¸c nhau. Chèng nhiÔu khi nhiÔu khi nhiÔu ®· vµo m¸y thu: Chèng qu¸ t¶i. Ph©n biÖt theo tham sè (tÇn sè, tèc ®é chuyÓn ®éng, biªn ®é, tÇn sè lÆp l¹i xung vµ ®é réng xung, phæ, pha). Thu tiªn tiÕn: tÝch luü tèi u, t¬ng quan, thÝch nghi. §iÒu chØnh hÖ sè khuÕch ®¹i m¸y thu, víi ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ quan s¸t môc tiªu trªn nÒn nhiÔu. ThiÕt bÞ: N©ng cao c«ng suÊt m¸y ph¸t. Thu hÑp c¸nh sãng anten. Thay ®æi tÇn sè sãng mang (tèc ®é, ph¹m vi). Dïng nhiÒu b¨ng tÇn. Ph¸t x¹ trªn nhiÒu tÇn sè (ph¸t mét tÝn hiÖu trªn nhiÒu tÇn sè vµ dÞch chuyÓn chóng t¬ng ®èi víi nhau theo thêi gian) Thay ®æi chÕ ®é lµm viÖc cña ®µi lµm ®èi ph¬ng kh«ng n¾m b¾t ®îc tham sè cña ®µi) Thay ®æi tÇn sè lÆp l¹i vµ ®é réng xung. 15

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Sö dông tù ®éng ®iÒu chØnh khuÕch ®¹i. Dïng m¹ch chon läc môc tiªu di ®éng (hiÖu øng doppler) -ChiÕn thuËt: C¬ ®éng ®µi Radar. Thùc hiÖn m« pháng, ®¸nh lõa Radar cña m¸y bay. Nguþ trang, nghi trang (trËn ®Þa gi¶, nãi chuyÖn gi¶). Lo¹i bá nh÷ng dÊu hiÖu ph¶n nguþ trang. Tiªu diÖt c¸c ph¬ng tiÖn g©y nhiÔu cña ®èi ph¬ng. Gi÷ bÝ mËt tÝnh n¨ng cña ®µi. Tæ chøc häc vµ rót kinh nghiÖm vÒ nhiÔu. HuÊn luyÖn kÝp tr¾c thñ giái. C¸c biÖn ph¸p chèng nhiÔu rÊt ®a d¹ng vµ sù vËn dông ph¶i khÐo lÐo, phï hîp th× míi cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. Tríc khi g©y nhiÔu, ®èi ph¬ng thêng ph¶i tiÕn hµnh trinh s¸t ®Ó n¾m c¸c th«ng sè kü thuËt, v× vËy, tríc hÕt ph¶i gi÷ bÝ mËt ph¸t x¹ Radar. ë cÊp c¬ së cÇn cã sù liªn quan gi÷a c¸c ®µi Radar víi nhau, th«ng b¸o cho nhau vÒ t×nh h×nh trªn kh«ng. Sö dông ph¬ng ph¸p giao héi ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ nguån nhiÔu. * Chèng tªn löa tù dÉn: Tªn löa tù dÉn cã nhiÒu lo¹i, ë ®©y, ta xÐt c¸c tªn löa tù dÉn cã môc tiªu lµ c¸c ®µi Radar vµ c¸c ph¬ng tiÖn ph¸t sãng ®iÖn tõ. N©ng cao søc sèng cña c¸c môc tiªu cña tªn löa tù dÉn b»ng c¸ch bäc thÐp toµn bé hay c¸c phÇn xung yÕu. Gi¶m tin tøc vÒ môc tiªu cña tªn löa tù dÉn b»ng c¸ch n©ng cao ®é kÝn ®¸o vÒ thêi gian vµ n¨ng lîng cña môc tiªu tù dÉn. Gi¶m møc ph¸t x¹ lµ gi¶m c«ng suÊt ph¸t (chèng ®Çu tù dÉn thô ®éng) vµ gi¶m tÝnh chÊt ph¶n x¹ (chèng ®Çu dÉn chñ ®éng) cña môc tiªu tù dÉn. Nghi binh ®¸nh lõa b»ng c¸c môc tiªu gi¶ vµ con måi bÉy. 16

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Dïng tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p kÓ c¶ c¸c biÖn ph¸p phi ®iÖn tö ®Ó ph¸t hiÖn sím nhÊt tÝnh chÊt cña tªn löa tù dÉn vµ sö dông c¸c biÖn ph¸p ®èi phã thÝch hîp. 3.Bè trÝ ®éi h×nh vµ sö dông chiÕn thuËt, bè trÝ c¸c ®µi Radar trong chiÕn tranh c«ng nghÖ cao. Trong qu©n ®éi, Radar ®îc trang bÞ trong tÊt c¶ c¸c qu©n chñng, binh chñng. Chóng ®îc ®Æt ë kh¾p n¬i, trªn ®Êt liÒn, tµu biÓn, m¸y bay, tªn löa.. vµ thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô cô thÓ kh¸c nhau. Tuy nhiªn, ®øng trªn gãc ®é kh¶o s¸t chøc n¨ng cña Radar, ngêi ta nhËn thÊy cã Radar ph¸t hiÖn vµ Radar b¸m s¸t môc tiªu. Radar ph¸t hiÖn ph¶i quan s¸t kho¶ng kh«ng gian cÇn thiÕt theo nhiÖm vô chiÕn thuËt ®Ò ra, t×m kiÕm vµ ph¸t hiÖn tÊt c¶ môc tiªu mµ chóng xuÊt hiÖn. Radar b¸m s¸t, trong nhiÒu trêng hîp nhÊt lµ ®Ó ®iÒu khiÓn ho¶ lùc tiªu diÖt môc tiªu, rÊt cÇn cã liªn tôc c¸c sè liÖu vÒ to¹ ®é, tèc ®é vµ cã khi c¶ gia tèc cña môc tiªu. Radar b¸m s¸t cã thiÕt bÞ ®Æc biÖt b¶o ®¶m tù ®éng híng anten theo môc tiªu vµ ®a ra c¸c sè liÖu cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, c¸c hÖ thèng tù ®éng nµy thêng bÞ ®Þch tËp trung ph¸ ho¹i khi tiÕn hµnh chiÕn tranh ®iÖn tö, nªn ngoµi chÕ ®é tù ®éng b¸m s¸t cßn cã chÕ ®é b¸m s¸t b»ng tay. Lóc nµy, tr¾c thñ Radar ph¶i ®iÒu khiÓn anten Radar lu«n híng vÒ môc tiªu vµ tiÕn hµnh ®o tham sè môc tiªu. Radar lµm viÖc 2 chÕ ®é: ph¸t hiÖn vµ b¸m s¸t, trong thùc tÕ, cã lo¹i Radar chØ lµm viÖc ë 1 chÕ ®é, nhng còng cã khi buéc ph¶i x©y dùng mét Radar tæng hîp. TÊt nhiªn, bao giê còng ph¶i ph¸t hiÖn ®îc môc tiªu råi míi chuyÓn sang b¸m s¸t ®îc. ViÖc chuyÓn Radar tõ chÕ ®é nµy sang chÕ ®é kia lµ mét viÖc rÊt phøc t¹p. Radar trong ®éi h×nh chiÕn ®Êu phô thuéc vµo nhiÖm vô cña nã trong qu©n chñng binh chñng. §Ó thÝ dô, ta xÐt trong ho¹t ®éng cña phßng kh«ng - kh«ng qu©n. Tríc hÕt, ph¶i ®¶m b¶o quan s¸t kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ cho bé chØ huy c¸c tin tøc vÒ t×nh h×nh trªn kh«ng. Tin tøc ®ã cÇn thiÕt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ph©n phèi môc tiªu gi÷a c¸c ph¬ng tiÖn tiªu diÖt (m¸y bay, ph¸o phßng kh«ng, tªn löa). Ngoµi ra, c¸c 17

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN Radar ph¶i gãp phÇn ®¶m b¶o ®a ®óng lóc c¸c ph¬ng tiÖn tiªu diÖt vµo tÊn c«ng môc tiªu. HÖ thèng ®¶m b¶o viÖc ph©n phèi môc tiªu bao gåm c¸c ®µi Radar ph¸t hiÖn, ®µi Radar nhËn biÕt ®Þch ta, c¸c ®µi liªn l¹c vµ hÖ thèng xö lý sè liÖu vÒ ®Þch vµ ta. C¸c ®µi Radar ph¸t hiÖn sÏ quan s¸t kh«ng gian, ph¸t hiÖn môc tiªu khi chóng xuÊt hiÖn, x¸c ®Þnh to¹ ®é cña chóng còng nh x¸c ®Þnh ®Þch ta. C¸c sè liÖu nhËn ®îc nhanh chãng truyÒn vÒ trung t©m xö lý tin tøc t×nh h×nh trªn kh«ng. C¬ quan ph©n phèi môc tiªu sÏ tæng hîp t×nh h×nh ®Þch vµ lùc lîng cña m×nh ®Ó ph©n phèi môc tiªu gi÷a c¸c ph¬ng tiÖn ho¶ lùc phßng kh«ng. Sau khi ngêi chØ huy h¹ quyÕt t©m, lÖnh ®îc truyÒn xuèng c¸c ®¬n vÞ chiÕn ®Êu.

18

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN S¬ ®å hÖ thèng ph©n phèi môc tiªu ®èi víi Radar:

HÖ thèng Radar

NhiÔu

Trung t©m xö lÝ tin tøc t×nh h×nh trªn kh«ng

NhiÔu

Trung t©m ph©n phèi môc tiªu HÖ thèng liªn l¹c ®Ó truyÒn lÖnh cho c¸c lùc l­îng NhiÔu Ph¸o cao x¹

NhiÔu Tªn löa

HÖ thèng xö lý tin tøc vÒ lùc l­îng phßng NhiÔu kh«ng

Kh«n g qu©n

19

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN

III.KÕt luËn: 1.Xu híng ph¸t triÓn cña Radar trong t¬ng lai: Dùa trªn c¸c lo¹i Radar hiÖn cã ®Ó c¶i tiÕn vµ thay thÕ b»ng c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh kü thuËt sè, c«ng nghÖ vi m¹ch ®Ó t¨ng tÝnh n¨ng vµ gi¶m bít kÝch thíc vµ khèi lîng, gi¶m n¨ng lîng tiªu thô. Tù ®éng ho¸ nhiÒu c«ng ®o¹n ®Ó gi¶m bít thêi gian, gi¶m bít sai sãt cña ngêi ®iÒu khiÓn, hiÖp ®ång t¸c chiÕn nhanh gän chÝnh x¸c, ®é tin cËy cao. Sö dông c¸c tÇn sè cùc cao ®Ó chèng l¹i c¸c ph¬ng tiÖn tÊn c«ng tµng h×nh, ®ång thêi cã thÓ thu gän kÝch thíc anten, dÔ nguþ trang b¶o vÖ, tÝnh c¬ ®éng cao h¬n, mang ý nghÜa kinh tÕ. Sö dông c«ng nghÖ tr¶i phæ ®Ó t¨ng tÝnh chèng nhiÔu cho c¸c ®µi Radar, t¨ng cù li nhËn d¹ng, ®é tin cËy cña Radar sÏ t¨ng lªn. ¸p dông c«ng nghÖ m¸y tÝnh víi kh¶ n¨ng lu tr÷ lín vµ tèc ®é xö lý cao cã thÓ lµm t¨ng tÝnh n¨ng kü chiÕn thuËt cña ®µi Radar nh thay ®æi ph¬ng ph¸p ®o, tØ lÖ thang ®o, chèng nhiÔu, truyÒn vµ xö lý c¸c tham sè, t¸i hiÖn l¹i mét trËn chiÕn ®Êu ®Ó häc tËp vµ rót kinh nghiÖm. HuÊn luyÖn kÝp tr¾c thñ b»ng c¸c thiÕt bÞ m« pháng gióp rót ng¾n thêi gian ®µo t¹o, t¨ng kh¶ n¨ng s½n sµng chiÕn ®Êu. §a Radar lªn c¸c ph¬ng tiÖn chiÕn tranh vò trô nh vÖ tinh nh©n t¹o, tr¹m kh«ng gian, tªn löa vò trô... ®Ó cã thÓ ph¸t hiÖn c¸c môc tiªu tõ xa, bay thÊp, khã ph¸t hiÖn b»ng Radar ®Æt trªn mÆt ®Êt vµ trªn kh«ng. 2.ý kiÕn cña c¸ nh©n sinh viªn viÕt tiÓu luËn: Lµ sinh viªn trêng §¹i häc B¸ch Khoa, lµ mét trong nh÷ng trêng ®¹i häc kü thuËt khoa häc hµng ®Çu trong c¶ níc, ngoµi lßng yªu tæ quèc gièng nh bÊt cø mét ngêi ViÖt Nam nµo kh¸c cßn cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ muèn ®em tr×nh ®é khoa häc kü 20

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN thuËt Êy phôc vô cho níc nhµ, nhÊt lµ gãp phÇn vµo c«ng viÖc g×n gi÷ sù b×nh yªn cña tæ quèc. Ngoµi nh÷ng tÝnh n¨ng kü chiÕn thuËt cña Radar nãi trªn, ta cßn cã thÓ bæ sung thªm mét sè tÝnh n¨ng kh¸c nh sau: -§èi phã m¸y bay tµng h×nh hiÖn nay ®ang lµ sù quan t©m cña tÊt c¶ c¸c quèc gia. M¸y bay tµng h×nh dùa trªn nguyªn t¾c hÊp thô sãng ®iÖn tõ tõ Radar ph¸t vµo kh«ng gian. Ta cã thÓ lîi dông nguyªn t¾c nµy cña m¸y bay tµng h×nh ®Ó ph¸t hiÖn ra chóng. Gi¶ sö ta cã 2 Radar, mét Radar ph¸t, mét Radar thu, khi mét m¸y bay tµng h×nh ®i qua kho¶ng kh«ng gian gi÷a 2 Radar ph¸t vµ thu trªn th× nã sÏ hÊp thô phÇn lín sãng ®iÖn tõ. TÝn hiÖu nhËn ®îc ë Radar thu sÏ yÕu ®i hoÆc phæ tÝn hiÖu thu ®îc sÏ bÞ thay ®æi. Ph©n tÝch tÝn hiÖu nµy ra cã thÓ ta sÏ x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ m¸y bay tµng h×nh. Còng víi ý tëng trªn, ta cã thÓ chÕ t¹o ra lo¹i tªn löa tù dÉn. Nguyªn t¾c cña tªn löa nh sau: Khi Radar ph¸t sãng ®iÖn tõ vµo kh«ng gian, gÆp m¸y bay tµng h×nh th× kho¶ng kh«ng gian phÝa sau m¸y bay tµng h×nh hoµn toµn kh«ng cã sãng ®iÖn tõ. Tªn löa r¬i vµo vïng kh«ng cã sãng ®iÖn tõ trªn b»ng c¸ch nµo ®ã cã thÓ tù t×m m¸y bay tµng h×nh mµ tiªu diÖt. B¶n th©n m¸y bay tµng h×nh còng kh«ng thÓ tµng h×nh lÝ tëng, nhÊt lµ khi gÆp ph¶i vïng khÝ hËu Èm ít nh ViÖt Nam, sù ph¶n x¹ sãng ®iÖn tõ cña m¸y bay sÏ t¨ng lªn. Nh vËy, nÕu chó ý quan s¸t víi c¸c ph¬ng tiÖn Radar hiÖn nay th× chóng ta cã thÓ quan s¸t ®îc m¸y bay tµng h×nh. KhÝ hËu Èm ít cã ph¶i lµ thÕ yÕu cña m¸y bay tµng h×nh kh«ng th× cha kh¼ng ®Þnh ®îc bëi 2 cuéc chiÕn tranh cña MÜ ë I-r¾c vµ Nam T th× ®Òu ë nh÷ng ®Êt níc cã khÝ hËu kh« c»n. Nhng ch¾c ch¾n r»ng m¸y bay tµng h×nh rÊt khã b¶o qu¶n vµ ph¶i yªu cÇu b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt. V× vËy, cã thÓ tËp trung tiªu diÖt n¬i xuÊt ph¸t cña m¸y bay tµng h×nh, tËp trung ho¶ lùc ®¸nh th¼ng vµo ®ã. Khi tÊn c«ng môc tiªu, bao giê m¸y bay nÐm bom tµng h×nh còng ph¶i cã m¸y bay tiªm kÝch ®i theo b¶o vÖ vµ bay theo mét ®éi h×nh nhÊt ®Þnh, ta cã thÓ kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó ph¸n ®o¸n xem trong ®éi bay cã m¸y bay tµng h×nh kh«ng.

21

Radar phßng kh«ng - Tr¬ng H¶i Nam §T5K43§HBKHN C¸c m¸y bay nãi chung ®Òu ph¸t ra nhiÖt ®é vµ khãi, cã thÓ ¸p dông trinh s¸t hång ngo¹i hoÆc ph©n tÝch phæ cña ®o¹n khãi sau m¸y bay ®Ó x¸c ®Þnh m¸y bay tµng h×nh. C¸c m¸y bay tµng h×nh thêng kh«ng ®îc trang bÞ Radar, chñ yÕu dùa vµo m¾t thêng cña phi c«ng. Mµ ph¶n x¹ cña phi c«ng còng cã giíi h¹n nhÊt ®Þnh nªn cã thÓ ®a lªn vïng trêi m¸y bay tµng h×nh bay qua mét "®¸m m©y" m¶nh vôn l¬ löng ®Ó m¸y bay tµng h×nh tù ®©m vµo. Nãi chung, trong suèt qu¸ tr×nh lÞch sö, mét vò khÝ míi ra ®êi bao giê còng kÌm theo sau ®ã mét ph¬ng tiÖn ®Ó chÕ ¸p nã. Bëi vËy, c«ng cô ®èi phã víi m¸y bay tµng h×nh chØ lµ sím hay muén mµ th«i. -C¶i tiÕn mµn ph©n tÝch vµ hiÓn thÞ sè cña Radar. Ngµy nay, kh¶ n¨ng hiÓn thÞ b»ng sè ®èi víi c¸c thiÕt bÞ ®o lêng kh«ng cßn lµ viÖc khã kh¨n. V× vËy, nªn c¶i tiÕn c¸c mµn hiÓn thÞ, ngoµi chøc n¨ng hiÓn thÞ th«ng thêng cÇn ®a thªm hÖ thèng hiÓn thÞ sè vµo. KÕt hîp víi kh¶ n¨ng tÝnh to¸n, xö lÝ vµ truyÒn sè liÖu cña m¸y tÝnh, th«ng tin nhanh nhÊt sÏ ®Õn víi ngêi chØ huy vµ c¸c ®¬n vÞ chiÕn ®Êu. *** Vµ ®Æc biÖt, nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong c¸c ph¬ng tiÖn chiÕn tranh cña qu©n ®éi nªn ®a vµo trong trêng ®¹i häc díi d¹ng mét ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc. Cã thÓ biÖn ph¸p nµy sÏ huy ®éng ®îc mét nguån chÊt x¸m rÊt lín ®Ó phôc vô c«ng t¸c b¶o vÖ hoµ b×nh cña tæ quèc.

22