Tµi liÖu häc kü n¨ng lËp kÕ ho¹ch dù ¸n kinh doanh Theo tµi liÖu cña ch¬ng tr×nh Khëi sù Doanh nghiÖp vµ T¨ng c êng Kh¶ n¨ng Kinh doanh (SIYB)
1
C¸c thµnh phÇn ch¬ng tr×nh NhËn thøc Kinh doanh LËp KÕ ho¹ch Kinh doanh Hç trî Sau ®µo t¹o
C¸c doanh nghiÖp míi vµ nhiÒu viÖc lµm míi 2
NhËn thøc vÒ Kinh doanh
Gióp häc viªn:
hiÓu ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh cÇn cã ë mét chñ doanh nghiÖp thµnh ®¹t vµ c¸c nguyªn nh©n chung dÉn ®Õn sù thÊt b¹i trong giai ®o¹n ®Çu kinh doanh; ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng phï hîp ®Ó b¾t ®Çu tham gia kinh doanh nhá; íc tÝnh kho¶n tiÒn hä cã ®Ó khëi sù kinh doanh; vµ chän lùa ý tëng kinh doanh thùc tiÔn. 3
Nh÷ng ®Æc tÝnh ë ngêi chñ doanh nghiÖp
Sù thµnh c«ng trong bÊt cø viÖc kinh doanh nµo ®Òu phô thuéc rÊt lín vµo tÝnh c¸ch c¸ nh©n, kü n¨ng vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ngêi chñ doanh nghiÖp. Nh÷ng ®Æc tÝnh chung cña ngêi chñ doanh nghiÖp lµ QuyÕt t©m Cã ®éng c¬ kinh doanh Trung thùc Søc khoÎ doanh nghiÖp ChÞu rñi ro
QuyÕt ®Þnh Hoµn c¶nh gia ®×nh Kü n¨ng kü thuËt Kü n¨ng qu¶n trÞ KiÕn thøc vÒ ngµnh kinh doanh 4
ý tëng kinh doanh
Mét viÖc kinh doanh thµnh c«ng th êng ®îc b¾t ®Çu tõ mét ý tëng kinh doanh tèt. Cã rÊt nhiÒu h×nh thøc kinh doanh, nhng chóng cã thÓ ®îc ph©n lo¹i nh sau:
Kinh doanh th¬ng m¹i
Kinh doanh s¶n xuÊt
Kinh doanh dÞch vô
5
Nh÷ng ý tëng kinh doanh tèt
Doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i nÕu cung cÊp ®óng hµng ho¸ vµ dÞch vô theo nhu cÇu kh¸ch hµng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n cña hä. Khã kh¨n cña kh¸ch hµng vµ viÖc cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña hä t¹o tiÒn ®Ò cho nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi. C¸c nhµ kinh doanh thêng t×m thÊy c¬ héi trong khã kh¨n cña ngêi kh¸c. 6
T×m ý tëng kinh doanh tèt
Mét ý tëng kinh doanh tèt cÇn cã:
C¬ héi thÞ trêng; vµ Nhµ kinh doanh cÇn ph¶i cã c¸c kü n¨ng vµ nguån lùc ®Ó tËn dông c¬ héi ®ã.
§Ó t×m thÊy c¬ héi kinh doanh trong céng ®ång, b¹n h·y nghiªn cøu nh÷ng khã kh¨n vµ nh÷ng g× kh¸ch hµng trong céng ®ång cña b¹n cha ®îc ®¸p øng. 7
Tõ ý tëng kinh doanh tíi lîi nhuËn
Tríc khi ®em ý tëng cña b¹n vµo kinh doanh, b¹n ph¶i thu thËp th«ng tin vµ lËp kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh xem c«ng viÖc ®ã cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng hay kh«ng. B¶n KÕ ho¹ch Kinh doanh cho phÐp b¹n thö nghiÖm ý tëng cña m×nh trªn giÊy tríc khi l·ng phÝ thêi gian vµ m¹o hiÓm ®Çu t tiÒn b¹c. ViÖc lËp ra KÕ ho¹ch Kinh doanh vµ råi tù nhËn thÊy ®ã lµ ý tëng cha hay cßn
8
Lêi khuyªn trong viÖc gi¶ng d¹y vÒ NhËn thøc Kinh doanh Tãm t¾t 4 bíc: ThÕ nµo lµ mét nhµ kinh doanh T«i cã ph¶i lµ nhµ kinh doanh kh«ng? Tèi cã tiÒn? T«i cã ý tëng kinh doanh? Ph¬ng ph¸p: Gióp häc viªn hoµn tÊt c¸c th«ng tin cña tµi liÖu §a ra Bµi tËp t×nh huèng §Èy m¹nh lµm viÖc theo nhãm Kh«ng dïng m¸y tÝnh khi th¶o luËn nhãm Yªu cÇu lµm tÊt c¶ bµi tËp, h¹n chÕ gi¶ng Yªu cÇu häc viªn lµ ngêi híng dÉn - kh«ng cho ý kiÕn c¸ nh©n cô thÓ T×m hiÓu tÝnh trung thùc cña häc viªn Cã thÓ t vÊn c¸c ý tëng kinh doanh cña häc viªn Tuú theo tr×nh ®é häc viªn ®Ó quyÕt ®Þnh häc phÇn 9
LËp KÕ ho¹ch Kinh doanh
Häc phÇn nµy sÏ híng dÉn cho häc viªn c¸ch chuÈn bÞ:
kÕ ho¹ch kinh doanh vµ lËp kÕ ho¹ch hµnh ®éng cho viÖc kinh doanh míi.
C¸c häc viªn ph¶i cã mét ý tëng kinh doanh râ rµng nÕu hä muèn hoµn thµnh häc phÇn nµy mét c¸ch thµnh c«ng. 10
C¸c bíc trong lËp KÕ ho¹ch Kinh doanh
Häc phÇn lËp kÕ ho¹ch kinh doanh gi¶ng d¹y tõng bíc trong viÖc chuÈn bÞ lËp mét kÕ ho¹ch kinh doanh. Nh÷ng bíc ®ã lµ:
§¸nh gi¸ thÞ trêng -- Kh¸ch hµng vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh Tæ chøc kinh doanh – Nh©n sù, tµi s¶n, vv. Tµi chÝnh – Lîi nhuËn vµ kÕ ho¹ch lu 11 chuyÓn tiÒn mÆt.
Kh¸ch hµng lµ nh©n tè quan träng
Kh¸ch hµng lµ nh©n tè chñ yÕu trong viÖc kinh doanh cña b¹n.
NÕu b¹n kh«ng cung cÊp ®îc cho kh¸ch hµng nh÷ng g× hä muèn vµ hä cÇn víi gi¸ ph¶i ch¨ng th× hä sÏ ®i mua ë n¬i kh¸c.
NÕu kh¸ch hµng ®îc tho¶ m·n, hä sÏ thêng xuyªn mua hµng cña b¹n. Hä sÏ tuyªn truyÒn cho b¹n bÌ vµ nh÷ng ngêi kh¸c vÒ c¬ së kinh doanh cña b¹n.
Lµm tho¶ m·n kh¸ch hµng cã nghÜa lµ sÏ cã doanh thu nhiÒu h¬n vµ lîi nhuËn cao h¬n. 12
T¹i sao kh¸ch hµng l¹i mua lo¹i hµng ®ã?
Kh¸ch hµng mua hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vµ së thÝch kh¸c nhau. Hä mua:
xe ®¹p v× hä cÇn ph¬ng tiÖn ®i l¹i, quÇn ¸o ®Ñp ®Ó tr«ng hÊp dÉn h¬n, ®µi ®Ó cã th«ng tin vµ gi¶i trÝ, bé ®å b¶o hé lao ®éng ®Ó b¶o vÖ quÇn ¸o. 13
N¾m biÕt vÒ ®èi thñ cña m×nh
C¸c c¬ së ®ang kinh doanh hµng ho¸/dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t¬ng tù nh cña b¹n chÝnh lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña b¹n. B¹n cã thÓ häc hái thªm ®îc mét sè ®iÒu tõ c¸c ®èi thñ cña m×nh. Trªn c¬ së kinh nghiÖm c¸ch kinh doanh cña hä, b¹n cã thÓ ph©n tÝch xem lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn tèt ý tëng cña m×nh trong viÖc kinh doanh. 14
4P trong Marketing
Gi¸ c¶ (Price)
S¶n phÈm (Product)
§Þa ®iÓm (Place)
Xóc tiÕn (Promotio n)
15
C¸ch íc tÝnh sè lîng hµng ho¸ b¸n ra
PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®Òu tÝnh vît doanh sè b¸n hµng. Cã 5 c¸ch th«ng thêng ®Ó íc tÝnh doanh sè b¸n hµng nh sau:
dùa trªn kinh nghiÖm b¶n th©n, lµm con tÝnh so s¸nh víi c¸c c¬ së kinh doanh t ¬ng tù, b¸n thö hµng, thö ®Æt hµng , vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra 16
C¸c chi phÝ th«ng thêng trong doanh nghiÖp Nguyªn vËt liÖu
Chi phÝL ¬ngvµphóc lî i cho nh© n c«ng
V¨n phßngphÈmvµb u phÝ
Qu¶ngc¸o
Chi phÝthuª m î n
Chi phÝdÞch vô ph¸p luËt vµkÕ to¸n
Chi phÝc¸c dÞch vô c«ngcéng(n í c, Chi phÝx¨ngdÇu ®iÖn, khÝga) B¶o d ì ngthiÕt bÞ
KhÊu hao
PhÝng© n hµng
§ iÖn tho¹i
PhÝb¶o hiÓm
C¸c lo¹i giÊy phÐp kinh doanh
17
C¸c chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh
TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i cã hai lo¹i chi phÝ sau:
Chi phÝ cè ®Þnh Chi phÝ biÕn ®æi.
Khi íc tÝnh chi phÝ, b¹n ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c lo¹i chi phÝ cè ®Þnh vµ biÕn ®æi. C¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho doanh nghiÖp lu«n lµ chi phÝ biÕn ®æi. Tuy nhiªn, nÕu cã nh÷ng lo¹i chi phÝ biÕn ®æi kh¸c b¹n ph¶i hiÓu r»ng c¸c chi phÝ thay sÏ thay ®æi theo s¶n lîng. 18
KhÊu hao-mét lo¹i chi phÝ ®Æc biÖt
KhÊu hao lµ sù gi¶m gi¸ trÞ cña nh÷ng tµi s¶n nh trang thiÕt bÞ, c«ng cô vµ xe cé. MÆc dï tån t¹i díi h×nh thøc phi tiÒn tÖ nhng vÉn ®îc coi lµ mét lo¹i chi phÝ. B¹n chØ cÇn ph¶i tÝnh gi¸ trÞ khÊu hao cho c¸c tµi s¶n:
cã tuæi thä cao; vµ cã gi¸ trÞ lín.
19
TÝnh gi¸ trÞ khÊu hao
Trong phÇn lín c¸c doanh nghiÖp nhá cã rÊt Ýt tµi s¶n cÇn tÝnh gi¸ trÞ khÊu hao. Danh môc c¸c tµi s¶n cÇn tÝnh khÊu hao th«ng thêng lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ xe cé vµ ®å gç. KhÊu hao hµng n¨m
=
KhÊu hao hµng th¸ng =
Nguyªn gi¸ tµi s¶n
Sè n¨msö dông dù kiÕn KhÊu hao hµng n¨m 12 20
§Þnh gi¸ b¸n
Ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ céng thªm —céng tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ® îc Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ sau ®ã céng thªm tû lÖ phÇn tr¨m lîi nhuËn biªn ®îc Gi¸ b¸n. Ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ c¹nh tranh — t×m hiÓu trªn thÞ trêng xem lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ b¹n ®ang kinh doanh ®îc b¸n ra víi gi¸ bao nhiªu ®Ó ®¶m b¶o r»ng gi¸ b¸n cña m×nh lµ gi¸ c¹nh tranh. 21
B¶ng mÉu tÝnh doanh thu Sè hµng b¸n ra Gi¸ b¸n trung b× nh cho mçi chiÕc mò Doanh thu hµng th¸ng (®ång)
Th¸ngBa Th¸ngT Th¸ngN¨m Th¸ngS¸u Th¸ngB¶y Th¸ng T¸m 500 700 1.000 1.500 2,000 2.000 2.000 4.100 4.100 4.100 4.100 4.100 4.100 4.100 2.050
2.870
4.100
6.150
8.200
8.200
8.200
22
KÕ ho¹ch Doanh thu, Chi phÝ
§Ó n¾m ®îc thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, b¹n cÇn ph¶i tÝnh lîi nhuËn. Lîi b»ng tæng doanh thu b¸n hµng trõ ®i tæng chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. B¶n KÕ ho¹ch Doanh thu Chi phÝ cho b¹n thÊy c¶ sè liÖu doanh thu vµ chi phÝ ®Ó biÕt doanh nghiÖp cña m×nh ®ang kinh doanh cã l·i hay kh«ng. Mét doanh nghiÖp míi b¾t ®Çu kinh 23
B¶n mÉu KÕ ho¹ch Doanh thu Chi phÝ Th¸ng Ba Doanh thu b¸n hµng
Th¸ng T
Th¸ng N¨m Th¸ng S¸u Th¸ng b¶y
2.050
2.870
4.100
6.150
8.200
1.575
2.205
3.150
4.725
6.300
0
0
0
600
600
80
80
80
80
80
Chi phÝtiÕp thÞvµ qu¶ng c¸o b¸n hµng
100
100
100
100
100
PhÝb¶o hiÓm ho¶ ho¹n
300
Chi phÝho¹t ® éng Nguyªn vËt liÖu vµ bao b× L ¬ng cña anh Dòng vµ chÞH¹nh TiÒn ® iÖn tho¹i
Chi phÝb¶o d ì ng thiÕt bÞ(20 mçi th¸ng)
20
20
20
20
20
TiÒn ® iÖn (¸nh s¸ng vµ bµn lµ 40 mçi th¸ng)
40
40
40
40
40
B¶o hiÓm x· héi
60
CÊp phÐp kinh doanh KhÊu hao Tæ ng chi phÝ L· i (ch a cã thuÕ)
60
500 40
40
40
40
40
2.715
2.485
3.430
5.665
7.180
-665
385
670
485
1.020
24
KÕ ho¹ch Doanh thu vµ Chi phÝ
§Ó n¾m ®îc thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, b¹n cÇn ph¶i tÝnh lîi nhuËn.
Lîi nhuËn ®îc tÝnh b»ng tæng doanh thu b¸n hµng trõ ®i tæng chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
B¶n KÕ ho¹ch Doanh thu Chi phÝ cho b¹n thÊy c¶ sè liÖu doanh thu vµ chi phÝ ®Ó biÕt doanh nghiÖp cña m×nh ®ang kinh doanh cã l·i hay kh«ng. Mét doanh nghiÖp míi b¾t ®Çu kinh doanh
25
C¸ch lËp b¶n kÕ ho¹ch doanh thu vµ chi phÝ 1. 2.
3. 4.
tÝnh doanh thu hµng th¸ng Céng dån tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn kinh doanh trong th¸ng; Céng thªm chi phÝ khÊu hao; LÊy Doanh thu ë bíc 1trõ ®i tæng chi phÝ ë bíc 3 sÏ ra lîi nhuËn (lç) cña th¸ng
26
B¶n mÉu KÕ ho¹ch Doanh thu Chi phÝ Th¸ ng Doanh t hu b¸ n Chi phÝho ¹ t ®é ng Nguyªn vËt liÖu vµ bao b× L ¬ng cho anh Dòng vµ chÞH¹ nh C í c ®iÖn tho¹ i Marketing vµ xóc tiÕn b¸n hµng B¶o hiÓm phßng ho¶ ho¹ n B¶o tr× (20/th¸ng) TiÒn ®iÖn (40/th¸ng) B¶o hiÓm x· héi ThuÕ m«n bµi KhÊu hao Tæng c hi Lî i nhuËn(t r í c t huÕ)
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2100
2940
4200
6300
8400
8400
8400
8400
8400
8400
1575
2205
3150
4725
6300
6300
6300
6300
6300
6300
0
0
0
600
600
600
600
600
600
600
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
80 100
20 40
20 40
20 40 60
20 40
20 40
20 40 60
20 40
20 40
20 40 60
40 2485 455
40 3430 770
40 5665 635
40 7180 1220
40 7180 1220
40 7240 1160
40 7180 1220
40 7180 1220
40 7240 1160
300 20 40 60 500 40 2715 -615
27
KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt
Do ®©u thiÕu hay thõa tiÒn mÆt;
LÞch chi tiÒn cã hîp lý hay kh«ng?
ViÖc sö dông ®ång vèn ra sao/
KÕt qu¶ nhËn ®îc cã kh¶ quan hay kh«ng?
C¸c kho¶n vay (nÕu cã) cã cÇn thiÕt vµ ®óng møc kh«ng? 28
KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt
KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt cho biÕt kho¶n tiÒn mÆt dù tÝnh doanh nghiÖp thu vµo vµ ph¶i chi ra trong mçi th¸ng.
Mét khèi lîng hµng ho¸ ®îc b¸n theo ph¬ng thøc tr¶ chËm vµ tiÒn mÆt chØ ®îc thu vµo vµi th¸ng sau khi b¸n hµng.
ViÖc lËp KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt cã thÓ khã thùc hiÖn ®îc v× nh÷ng lý do sau:
Mét sè chi phÝ doanh nghiÖp mua tr¶ chËm b»ng tiÒn mÆt sau vµi th¸ng. Vµ cã mét sè kho¶n chi phÝ kinh doanh phi tiÒn tÖ kh¸c.
29
C¸ch lËp b¶n lu chuyÓn tiÒn mÆt 1.
TÝnh tæng sè tiÒn Vµo trong th¸ng tõ c¸c nguån: TiÒn d cña th¸ng tríc (kho¶n sè 5 cña th¸ng tríc); TiÒn thu tõ b¸n hµng trong th¸ng ( phÇn kh¸ch thanh to¸n ngay); TiÒn thu tõ viÖc b¸n tr¶ chËm cña nh÷ng yý tríc; TiÒn ai ®ã tr¶ nî c¸c mãn vay tõ tríc ®ã; TiÒn b¹n vay thªm tõ ngêi kh¸c; TÝnh tæng c¸c chi phÝ trong th¸ng liªn quan ®Õn kinh doanh (gièng trong b¸n kÕ ho¹ch doanh thu chi phÝ trõ kho¶n khÊu hao do khÊu hao kh«ng ph¶i lµ chi phÝ tiÒn mÆt); TÝnh tæng chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn kinh doanh nhng b¹n dù ®Þnh sÏ ph¶i chi ch¼ng h¹n mua s¾m cho gia ®×nh; TÝnh tæng chi phÝ cña th¸ng b»ng c¸ch céng kÕt qu¶ 230vµ
A. B¶n mÉu KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt
D tiÒn mÆ t® Çu th¸ng TiÒn THU vµo
Th¸ng thø 1
Th¸ng thø 2
Th¸ng thø 3
TiÒn CHI ra D tiÒn mÆ t cuèi th¸ng 31
B. B¶n mÉu KÕ ho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt T H TiÒn mÆ t b¸n hµng U TiÒn mÆ t ph¶i thu cñakh¸ch hµng Kho¶n kh¸c (vÝdô kho¶n vay) Tæ ng thu tiÒn mÆt Muahµng b»ng tiÒn mÆ t C TiÒn mÆ t ph¶i tr¶ ng êi b¸n H L ¬ng cña anh Dòng vµ chÞH¹nh I PhÝ®iÖn tho¹i Chi phÝtiÕp thÞvµqu¶ng c¸o B¶o hiÓm ho¶ho¹n PhÝb¶o d ì ng TiÒn ®iÖn B¶o hiÓm x· héi GiÊy phÐp kinh doanh Mua s¾ m thiÕt bÞ N© ng cÊp thiÕt bÞ Kho¶n kh¸c (vÝdô kho¶n tr¶ vèn vay) Tæ ng chi tiÒn mÆt
Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng 2 3 4 5 6 5.280 4.330 -340 -325 -230 1.025 1.435 2.050 3.075 0 1.025 1.435 2.050 0 0 0 5.280 5.355 2.120 3.160 4.895 1.575 2.205 3.150 4.725 80 100 300 20 40 60 150 500 3.020 800
80 100
80 100
20 40
20 40
600 80 100 20 40 60
950 5.695 2.445 3.390 5.825 4.330
-340
-325
-230
-730
32
KÕ ho¹ch Doanh thu, chi phÝ vµ Lu chuyÓn tiÒn mÆt
Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau chÝnh KÕho¹ch Danh thu Chi phÝ
KhÊu hao L·i suÊt vay
• Cã tÝnh • Cã tÝnh
KÕho¹ch Lu chuyÓn tiÒn mÆt • Kh«ng tÝnh • Cã tÝnh
Hoµn tr¶ vèn vay • Kh«ng tÝnh • Cã tÝnh Doanh thu • Ghi doanh thu (tiÒn ph¶i thu cñakh¸ch hµng vµ • Ghi doanh thu vµo th¸ng nhËn tiÒnt. tiÒn mÆt) vµo th¸ng cã ®¬n ®Æthµng.
33
Hoµn thµnh B¶n KÕ ho¹ch Kinh doanh B¶n tãm t¾t tæng hîp ý tëng kinh doanh §¸nh gi¸ thÞ trêng Tæ chøc doanh nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp PhÇn phô lôc
34
C¸c nguån tÝn dông
Cã mét sè nguån cung cÊp vèn ®Ó khëi sù mét doanh nghiÖp. ®èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhá míi thµnh lËp th× vèn ban ®Çu thêng do tiÕt kiÖm cña b¶n th©n mµ cã. Tuy nhiªn b¹n còng cã thÓ vay vèn tõ mét sè nguån sau:
B¹n bÌ hay hä hµng Nhµ cung cÊp hµng ho¸ Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c 35
Vay b¹n bÌ hoÆc ngêi th©n trong gia ®×nh
Vay b¹n bÌ hay ngêi th©n trong gia ®×nh lµ mét c¸ch th«ng thêng ®Ó khëi sù mét doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp thÊt b¹i, hä sÏ mÊt sè tiÒn ®ã. ®iÒu nµy cã thÓ g©y t©m lý kh«ng tèt, v× vËy ngay tõ ®Çu ngêi chñ ph¶i nãi râ c¸c rñi ro trong viÖc ®Çu t vµo kinh doanh vµ ph¶i thêng xuyªn th«ng b¸o vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña b¹n. 36
Vay tiÒn tõ Nhµ cung cÊp hµng ho¸
Trong nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt, b¹n cã thÓ vay vèn tõ c¸c nhµ cung cÊp hµng ho¸. Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c nhµ cung cÊp hµng hãa ®Òu cÇn ®îc ®¶m b¶o r»ng c«ng viÖc kinh doanh cña b¹n ®ang tiÕn triÓn tèt ®Ñp tríc khi hä cho b¹n vay.
37
Vay tiÒn cña mét ng©n hµng hay mét tæ chøc tµi chÝnh
®Ó vay ®îc tiÒn khëi sù mét doanh nghiÖp b¹n cÇn ph¶i thuyÕt phôc ngêi cho vay r»ng b¹n:
thùc sù cÇn sè tiÒn ®ã vµ b¹n hiÓu râ hµng ho¸ mµ b¹n cÇn mua ®· kiÓm tra gi¸ c¶ vµ chñng lo¹i hµng ho¸ cã thÓ tr¶ l¹i toµn bé sè tiÒn vay cïng víi l·i suÊt b»ng sè tiÒn l·i thu ®îc tõ dù ¸n cña b¹n.
HÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu cã mÉu ®¬n vay. C¸c th«ng tin trong MÉu ®¬n vay sÏ lµ c¸c th«ng tin tõ KÕ ho¹ch Kinh doanh cña b¹n. H·y göi kÌm theo b¶n sao KÕ ho¹ch 38
NÕu ®¬n xin vay cña b¹n bÞ tõ chèi
NÕu ®¬n xin vay cña b¹n bÞ tõ chèi th× h·y hái xem t¹i sao. Mét sè c¸c lý do th«ng thêng lµ:
ý tëng kinh doanh cña b¹n bÞ coi lµ qu¸ m¹o hiÓm. B¹n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp. Lý do vay cña b¹n kh«ng râ rµng hoÆc kh«ng ®îc ngêi cho vay chÊp nhËn. B¹n kh«ng ®ñ tù tin, nhiÖt t×nh, quyÕt t©m, kh«ng th¹o th«ng tin hay kh«ng thùc tÕ trong môc tiªu kinh doanh cña b¹n. B¹n cha chuÈn bÞ mét KÕ ho¹ch Kinh doanh 39 ®Çy ®ñ.
Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh ë ViÖt Nam
Nh÷ng tæ chøc sau ë ViÖt Nam cam kÕt cung cÊp dÞch vô tÝn dông cho c¸c nhµ doanh nghiÖp :
Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n (VBARD) Ng©n hµng Ngêi nghÌo (VBP) Quü tÝn dông Nh©n D©n (PCF) Ng©n hµng Cæ phÇn N«ng th«n Ngo¹i thµnh (RSB/USB)
Ch¬ng tr×nh Xóc tiÕn ViÖc lµm Quèc gia (NPEP) còng lµ mét nguån tÝn dông quan träng. 40
Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n (VBARD)
Ng©n hµng VBARD ®îc thµnh lËp theo quy ®Þnh sè 202/H®BT ngµy 28 th¸ng 6 nam 1991. Th«ng qua m¹ng líi ho¹t ®éng trªn toµn quèc cña m×nh ng©n hµng cung cÊp h¬n 75% tæng sè tÝn dông do c¸c tæ chøc tÝn dông cÊp cho c¸c hé n«ng d©n. Trong n¨m 1998, kho¶ng 4 triÖu hé, chiÕm 30-40 phÇn tr¨m sè hé n«ng d©n, ®îc vay vèn, tæng sè lªn tíi 18.000 tØ ®ång cña VBARD. Cho tíi nay VBARD lµ nhµ cung cÊp 41
Ng©n hµng Ngêi nghÌo (VBP)
VBP ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 525/TTg ngµy 31 th¸ng 8 n¨m 1995. NhiÖm vô chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ cÊp c¸c kho¶n vay nhá cho c¸c hé gia ®×nh nghÌo. Ng©n hµng nµy “s¸t nhËp” víi Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, ngo¹i trõ Trô së chÝnh ë Hµ Néi. VBP kh«ng cã nh©n viªn riªng vµ phÇn lín lµ dùa vµo m¹ng líi chi nh¸nh cña VBARD ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh. KÕ ho¹ch n¨m 1997-2000 cña VBP ®îc ®Æt ra víi môc ®Ých cho h¬n 80 phÇn tr¨m hé gia ®×nh nghÌo vay vèn. 42
VBP (2)
Cho ®Õn th¸ng 2 n¨m 1998, VBP ®· cho vay víi tæng sè 1.200 tØ ®ång (85 triÖu USD) cho kho¶ng 1,2 triÖu hé n«ng d©n nghÌo. C¸c kho¶n vay kh«ng ®îc vît qu¸ 2,5 triÖu ®ång (165USD) trong thêi h¹n tèi ®a lµ 36 th¸ng.
43
C¸c Quü tÝn dông Nh©n d©n (PCFs)
C¸c Quü tÝn dông Nh©n d©n ®· ®i vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 1993 nh c¸c hîp t¸c x· tÝn dông vµ tiÕt kiÖm ®ãng t¹i c¸c x·. M« h×nh PCF lµ mét tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc ho¹t ®éng theo LuËt Hîp t¸c x·, nhng Quü nµy cung cÊp c¸c dÞch vô vÒ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp ë n«ng th«n. C¸c thµnh viªn cña Quü ph¶i ®ãng gãp 50.000 ®ång (kho¶ng 4 USD) nh mét cæ phÇn tiªu chuÈn. 44
PCF (2)
Sè tiÒn huy ®éng cña Quü tÝn dông Nh©n d©n ®· ®¹t tíi 1.410 tØ ®ång, trong ®ã 154 tØ ®ång lµ cæ phÇn cã thÓ hoµn tr¶. Theo quyÕt ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc, møc l·i suÊt cho vay trÇn cña PCF lµ 1,5% mét th¸ng so víi 1,2% mét th¸ng cña VBARD. C¸c kho¶n vay thêng lµ ng¾n h¹n trong vßng s¸u hoÆc chÝn th¸ng. Tíi th¸ng 12 n¨m 1998, cã 981 Quü tÝn dông Nh©n d©n ho¹t ®éng ë cÊp x· trong 51 tØnh víi 630.000 thµnh viªn. Møc vay 45
Ch¬ng tr×nh Xóc tiÕn ViÖc lµm Quèc gia (NPEP)
Ch¬ng tr×nh NPEP ®îc ph¸t ®éng tõ n¨m 1992 vµ ®îc tµi trî hoµn toµn b»ng Ng©n s¸ch Quèc gia. Ch¬ng tr×nh nµy do Bé Lao ®éng Th¬ng binh X· héi (MOLISA), Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t (MPI) vµ Bé Tµi chÝnh (MOF) ®ång quan lý. C¸c Uû ban Nh©n d©n ®Þa ph¬ng (chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng) ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc ®Ò ra quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu phèi viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×46nh
NPEP (2)
C¸c Uû ban Nh©n d©n ®Þa ph¬ng ®îc hç trî bëi c¸c ban t vÊn ®Þa ph¬ng (c¸c nhãm thùc hiÖn nhiÖm vô) do chñ tÞch cña Héi ®ång Nh©n d©n ®Þa ph¬ng ®ã lµm chñ to¹. C¸c phßng Lao ®éng vµ Th¬ng binh X· héi ®Þa ph¬ng ®ãng vai trß nh c¸c thµnh viªn thêng trùc cña ban t vÊn ®Þa ph¬ng vµ lµ tiªu ®iÓm cho viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh NPEP ë c¸c cÊp ®Þa ph¬ng. 47
NPEP (3)
C¸c ®Ò xuÊt cña dù ¸n ®îc thÈm ®Þnh bëi ban t vÊn quËn, uû ban xem xÐt theo giíi h¹n tÝn dông cña m×nh sÏ chÊp thuËn nh÷ng khoan trªn díi 100 triÖu hoÆc sÏ tr×nh lªn ban t vÊn tØnh ®Ó xem xÐt vµ gi¶i quyÕt. Nh÷ng khu vùc u tiªn phô tr¸ch viÖc më réng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhá vµ c¸c doanh nghiÖp lµm dÞch vô ë c¸c khu vùc ngo¹i thµnh vµ viÖc lµm kh¸c ngoµi nghÒ n«ng t¹i c¸c vïng n«ng th«n. ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu cÇn 48sö
NPEP (4)
Nh÷ng ngêi hëng lîi chÝnh lµ c¸c c«ng nh©n nhµ níc thõa biªn chÕ, c¸c c«ng nh©n lao ®éng xuÊt khÈu håi h¬ng, th ¬ng binh, nh÷ng häc sinh tèt nghiÖp tõ c¸c trêng d¹y nghÒ, ngêi nghÌo vµ ngêi tµn tËt. Môc tiªu chÝnh ®îc sö dông lµ hµng lo¹t c«ng viÖc míi ®îc t¹o ra vµ tÝnh kh¶ thi kinh tÕ cña c¸c dù ¸n ®Ò xuÊt. TØ lÖ l·i suÊt hiÖn hµnh ®îc ¸p dông ë møc 0.6% mét th¸ng so víi tØ lÖ l·i suÊt vay ng©n 49 hµng lµ 1.2% mét th¸ng.
C¸c nguån tÝn dông kh«ng chÝnh thøc
Ngoµi nh÷ng ®¬n vÞ tµi chÝnh cã tæ chøc ra, ViÖt Nam cßn cã c¸c ®¬n vÞ tÝn dông kh«ng chÝnh thøc ph¸t triÓn mét c¸ch kh¸ m¹nh, nh÷ng ®¬n vÞ nµy qu¶n lý viÖc vay vèn tõ hä hµng, b¹n bÌ; vay cña mét ngêi cho vay t nh©n kh«ng ®¨ng ký, nh÷ng ngêi cung cÊp hµng ho¸/ th¬ng nh©n (b»ng tiÒn mÆt hoÆc lo¹i kh¸c); hiÖp héi tÝn dông truyÒn thèng (tontine). Nh÷ng nguån nµy lµ rÊt quan träng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp míi khëi sù. 50
Kh¶ n¨ng tån t¹i cña doanh nghiÖp
B¹n cã ®ñ thêi gian vµ quyÕt t©m ®Ó qu¶n lý doanh nghiÖp míi cña m×nh hay kh«ng? LiÖu doanh nghiÖp cña b¹n kinh doanh cã l·i kh«ng? B¹n cã ®ñ tiÒn ®Ó ®Çu t vµo kinh doanh hay kh«ng? 51
Lêi khuyªn trong viÖc gi¶ng d¹y KÕ ho¹ch Kinh doanh
Kh«ng cho phÐp c¸c häc viªn bá c¸c bíc hay c¸c bµi tËp - thêng xuyªn kiÓm tra bµi tËp cña häc viªn. Ph¶i ®¶m b¶o r»ng b¹n cã thÓ gi¶i ®îc tÊt c¶ c¸c bµi tËp vµ vÝ dô tríc khi thùc hiÖn c¸c tiÕt gi¶ng. Kh«ng cho phÐp häc viªn lµm c¸c bµi tËp vÒ tµi chÝnh theo nhãm. Cè g¾ng dù ®o¸n c¸c lçi mµ häc viªn cã thÓ m¾c ph¶i. T×m nh÷ng vÝ dô ë ®Þa ph¬ng ®Ó bµi gi¶ng cña b¹n cã hiÖu qu¶. 52
Nh÷ng khã kh¨n thêng gÆp trong doanh nghiÖp nhá
ThiÕu tµi chÝnh ThiÕu kÕ ho¹ch Kh¶ n¨ng ®µm ph¸n thÊp
Tay nghÒ nh©n c«ng thÊp Møc ®é lu©n chuyÓn nh©n c«ng cao ThiÕu th«ng tin
53
C¸c bíc gi¶i quyÕt
Bíc 1: X¸c ®Þnh vÊn ®Ò
BiÓu hiÖn vµ nguyªn nh©n
Bíc 2: §a ra nhiÒu ph¬ng ¸n hµnh ®éng ®Ó lùa chän
Bíc 3: §i tíi tho¶ thuËn vÒ mét ph ¬ng ¸n hµnh ®éng trong t¬ng lai
54
C¸c biÓu hiÖn vµ nguyªn nh©n
Khi x¸c ®Þnh vÊn ®Ò, b¹n ph¶i nhËn ra ®îc “biÓu hiÖn” cña vÊn ®Ò vµ “nguyªn nh©n” g©y ra vÊn ®Ò ®ã.
VÝ dô, vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp lµ doanh thu b¸n hµng qu¸ thÊp th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nguyªn nh©n cña nã lµ g×. Doanh thu b¸n hµng thÊp kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò chÝnh. Cã thÓ cßn cã mét sè c¸c nguyªn nh©n hoÆc vÊn 55 ®Ò kh¸c cïng dÉn ®Õn viÖc doanh
C¸c kh¶ n¨ng dÉn ®Õn doanh thu b¸n hµng thÊp
Gi¸ b¸n qu¸ cao
C«ng t¸c tiÕp thÞ nghÌo nµn hoÆc cha phï hîp
BÞ c¹nh tranh m¹nh
Tr×nh ®é ®µo t¹o cña c«ng nh©n cßn kÐm
ChÊt lîng hµng ho¸ thua kÐm ®èi thñ c¹nh tranh
VÊn ®Ò c¸ nh©n ngêi chñ doanh nghiÖp (Anh/ChÞ nµy kh«ng tËp trung vµo kinh 56
VÝ dô: VÊn ®Ò vµ nguyªn nh©n
VÊn ®Ò — Ng©n hµng kh«ng cho c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp vay vèn
Cã thÓ do c¸c nguyªn nh©n sau: • • •
57
C¸c ph¬ng ph¸p hç trî sau ®µo t¹o
Nhãm chuyªn khoa kinh doanh (§µo t¹o bæ tóc)
Nhãm T¨ng cêng kh¶ n¨ng Kinh doanh
T vÊn c¸ nh©n
58
Nhãm chuyªn khoa kinh doanh
Nhãm chuyªn khoa kinh doanh ® îc thµnh lËp nh»m n©ng cao kiÕn thøc häc viªn b»ng viÖc sö dông ph¬ng ph¸p ®µo t¹o kh¸c víi c¸c ph¬ng ph¸p thêng dïng trong c¸c kho¸ SYB vµ IYB.
ViÖc thµnh lËp c¸c nhãm nµy cÇn chi phÝ t¬ng ®èi thÊp vµ dÔ tæ chøc. 59
Nhãm t¨ng cêng kh¶ n¨ng kinh doanh
Nhãm t¨ng cêng kh¶ n¨ng kinh doanh gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh vÊn ®Ò khã kh¨n cña m×nh vµ cïng hç trî nhau t×m ra gi¶i ph¸p vµ ph¬ng ¸n hµnh ®éng phï hîp.
B»ng c¸ch trao ®æi ý kiÕn vµ häc hái kinh nghiÖm lÉn nhau, doanh nghiÖp cã thÓ t×m ra gi¶i ph¸p 60
T vÊn c¸ nh©n
T vÊn c¸ nh©n cung cÊp dÞch vô t vÊn t¹i chç vµ híng dÉn doanh nghiÖp vÒ nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n thùc tÕ mµ hä ®ang gÆp ph¶i.
DÞch vô nµy tèn kÐm vµ mÊt thêi gian 61