Quantum Hall Effect

http://www.whatthebleep.com/trailer/ Yukarıda web adresini verdiğimiz video ünlü, fizikçiler, nörobiyologlar, doktorların rol alıp fikirlerini belirttiği ''What the bleep'' isimli filmin tanıtımı ile ilgilidir. Bu video nun daha iyi anlaşılabiilmesi için türkçeleştirdiğimiz pasajlar aşağıdadır. Umarız faydalı olur. -Veee, işte karşınızda kuantum tuhaflığının dedesi, çok detaylı ve anlaması zor çift yarık deneyi! -Bu deneyi anlayabilmek için önce parçacıkların veya küçük madde toplarının nasıl davrandıklarını görmemiz gerekli. (filmde bir makine görüyoruz, üzerinde ''marble machine= mermer makinası'' yazılı'' oradan mermer toplar atılıyor) -Eğer biz karşıdaki ekrana gelişigüzel bir cisim atarsak, örneğin mermer gibi, ekranın arkasındaki duvarda bir desen oluştuğunu görürüz. Bu desen mermer parçalarının yarıktan geçerek duvara vurdukları yerde oluşyor. -Şimdi, biz öndeki ekrana ikinci bir yarık daha eklersek atılan mermer parçacıkları buradanda geçer ve biz arkadaki duvarda aynen birincisi gibi ikinci bir desen bantı daha görürüz. Zaten beklediğimiz şeyde budur. -Gelin şimdi de dalgaların haeketine bakalım. (Film de durgun bir su, tek yarıklı ekran ve gene aynı duvar görünüyor.) Suya bir mermer parçası bırakıldığında dalgalar oluşuyor, ekrana çarpıyor, yarıktan geçiyor ve büyük bir yoğunlukla duvara vuruyor. Ortya çıkan desen yarıkla aynı hizada. En arkada duvardaki çizginin düzgünlüğü çarpmanın şiddetini gösteriyor. Bu, aynen duvarda mermerlerin meydana getirdiği düz çizgi halindeki desene benziyor. -Ancaak, öndekiekrana ikinci bir yarık daha eklediğimizde daha farklı birşey oluşuyor. Meydana gelen dalgalardan birinin tepe noktası diğerinin dip noktası ile karşılaştığında birbirlerini yok ediyorlar. Böylece arkadaki duvardada bir girişim deseni oluşuyor. Her iki dalganın tepe noktalarının kesişme yerlerinde yoğunluk en yüksek durumda ve bunları parlak çizgiler olarak görüyoruz. Fakat, dalgaların birbirlerini yok ettikleri yerlerde ise hiçbirşey yok. Dolayısıyla, iki yarıktan içeri katı cisimler attığımız zaman duvarda iki bant elde ediyoruz, ama gene aynı iki yarıktan dalgalar geçtiğinde pek çok dalganın oluşturduğu bir girişim deseni meydana geliyor. -Evet, buraya kadar herşey çok iyi. Şimdi de kuantuma gidelim. (Yaşlı dede buraya ulaşmak için kolundaki bir düğmeye basıyor ve başlıyor anlatmaya):-Bir elektron çok çok çok küçük bir madde parçasıdır, sanki çok küçük bir mermer top gibi. Şimdi bu elektronu ekrandaki tek yarıktan geçecek şekilde ateşleyelim. -Bu elektronlarda aynen biraz önce gördüğümüz mermer parçaları gibi davranıyor ve arkada tek bir bant oluşturuyor. O halde biz elektronları iki yarıktan geçecek şekilde ateşlersek arkada mermer toplarda olduğu gibi iki bant elde etmemiz gerekiyor. -Ama o da nesi! Bir girişim deseni!!! Biz elektronları, yani çok çok küçücük cisim parçalarını her iki yarıktan geçecek şekilde ateşledik ve mermer topların meydana getirdiği desene değilde dalgaların oluşturduğuna benzer bir desen elde ettik . -Peki nasıl oluyorda madde parçacıkları sanki dalgalar da ki gibi girişim deseni meydana getirebiliyorlar. Bu hiç akla uygun değil. - Fakaat, fizikçiler zekidir. Atılan o küçük parçacıkların (topların) belki de birbirlerine çarptıklarını ve bundan dolayı dalga gibi bir girişim deseni meydana getirdiklerini düşündüler. Bunu engellemek içinde elektronları birer birer ateşlemeye karar verdiler. Bu şekilde birbirleri ile temas etmeleri mümkün olmayacaktı. Ama, ateşleme işleminden bir saat sonra duvarda gene aynı girişim deseni ortaya çıkmaya başladı. Sonuç kaçınılmazdı. -Elektron atıldığı anda bir parçacık olarak harekete başlıyor, daha sonra bir parçacıklar dalgası haline dönüşüyor, her iki yarıktan geçiyor ve kendisiyle girişim yaparak duvara bir parçacık gibi vuruyor.

Dr. Quantum