Proletarya In Askeri Programi

Proletarya Devriminin Askeri Program

[30]

Viladimir liç Lenin Eylül 1916'da yazld. lk kez Almanya'da Eylül-Ekim 1917 tarihli Jugend-Internationale n

◦

9 va 10'da yaymland [Türkçe çevirisi,  Sosyalizm ve Sava³  içinde [s: 59-72] yaynlanm³tr. Sol Yaynlar, Be³inci Bask, “ubat 1980 -Birinci Bask, Mart 1970]

BUGÜNKÜ emperyalist sava³ta anayurdun savunulmas üzerine söylenen sosyal-³oven yalana kar³ sava³m veren Hollandal, skandinavyal ve sviçreli devrimci sosyal-demokratlar arasnda, sosyal-demokratik asgari programdaki milis ya da silahl ulus yerine bir yenisinin, silahszlanma isteminin konulmas lehinde sesler duyulmaktadr. Jugend-Internationale, bu konu ◦ üzerinde bir tart³ma açt ve n 3'te silahszlanma lehinde bir ba³yaz yay-

[31]

nlad. R. Grimm'in son tezlerinde

üzüntüyle görüyoruz. Neues Leben

[32]

silahszlanma krine ödün verildi§ini ve Vorbote dergilerinde de tart³malar

ba³lad. “imdi silahszlanma savunucularnn durumlarn daha yakndan inceleyelim. [sayfa 59]

I Bunlarn ba³lca iddialar, silahszlanma iste§inin her türlü militarizm ve sava³a kar³ sava³mn en açk, en kararl ve en tutarl ifadesi oldu§udur. Ne var ki silahszlanma savunucularnn en büyük yanlglar da bu temel iddialarnda bulunuyor. Sosyalistler, sosyalistlikten vazgeçmeksizin her türlü sava³a kar³ olamazlar. Birincisi, önce sosyalistler, ne eskiden, ne de ³imdi, devrimci sava³lara kar³ olamazlar. Emperyalist büyük devletlerin burjuvazisi tepeden trna§a gerici kesildiler ve biz, bu burjuvazinin ³imdi sürdürdü§ü sava³a, gerici, köleci

1

ve canice bir sava³ gözüyle bakyoruz. Ama, ya bu burjuvaziye kar³ verilecek sava³a ne denir? Örne§in, bu burjuvazinin ezdi§i ve bu burjuvaziye ba§ml halklarn ya da sömürge halklarnn kurtulu³ için verecekleri bir sava³a ne denir? Enternasyonal grubunun tezlerinin 5. paragrafnda ³öyle deniyor: Bu ba³bo³ emperyalizm ça§nda, ne türden olursa olsun, ulusal bir sava³ olamaz. Bu, apaçk bir yanlmadr. 20. yüzyl tarihi, bu ba³bo³ emperyalizm yüzyl, sömürgelerin verdikleri sava³larla dolu. Ama biz Avrupallarn; dünya halklarnn ço§unlu§unu ezen biz emperyalistlerin, al³kn oldu§umuz o lanet ³ovenli§imizle, sömürge sava³lar adn verdi§imiz sava³larn ço§u ulusal sava³lardr ya da bu ezilen halklarn ulusal ba³kaldrmalardr. Emperyalizmin ba³lca özelliklerinden biri, en geri ülkelerde kapitalist geli³meyi hzlandrmas ve uluslarn ezilmelerine kar³ verilen sava³m yaygnla³trmas ve yo§unla³trmasdr. Bu, bir gerçektir. Bundan ³u sonuç çkar ki, emperyalizm, ço§u zaman ulusal sava³lar körükler. Yukarya alnan tezleri savunan bro³üründe, Junius

[33]

emperyal-

izm döneminde, emperyalist büyük devletlerin birisine kar³ verilen her ulusal sava³n, ba³ka bir rakip emperyalist büyük devletin müdahalesine yolaçt§n ve böylece [sayfa 60] her ulusal sava³n bir emperyalist sava³a dönü³tü§ünü söylüyor. Ama bu iddia da yanl³tr. Bu, olabilir, ama her zaman de§il. 1900-1914 arasndaki birçok sömürge sava³lar bu yolu izlemedi. Örne§in, ³öyle bir ³ey söylersek yalnzca gülünç olur: bugünkü sava³tan sonra, e§er bu sava³ bütün hasm taraarn tam bir tükenmi³li§i ile sona ererse, herhangi bir ulusal, ilerici, devrimci sava³ olamaz; diyelim, Hindistan, ran ve Siyam'n vb. ittifak ile, Çin tarafndan büyük devletlere kar³ böyle bir sava³ verilemez. Emperyalizm altnda her türlü ulusal sava³ olana§n yadsmak teorik olarak yanl³, tarihsel bakmdan hatal, ve uygulamada Avrupa ³ovenizmiyle birdir: Avrupa'da, Afrika'da, Asya'da vb. yüz milyonlarca insan ezen uluslara mensup olan bizler, ezilen halklara bizim uluslarmza kar³ sava³ vermenin olanaksz oldu§unu söylemeye ça§rlyoruz! kincisi, iç sava³ da, öteki sava³lar gibi bir sava³tr. Snf sava³mn kabul eden herkes, iç sava³ da kabul etmek zorundadr. Her sn toplumda iç sava³ do§al, ve baz ko³ullarda snf sava³mnn kaçnlmaz devam, geli³mesi ve ³iddetlenmesidir. Bu, her büyük devrimle do§rulanm³tr. ç sava³ kabul etmemek ya da görmezlikten gelmek, büyük bir oportünizme dü³mek ve sosyalist devrimi yadsmak olur. Üçüncüsü, sosyalizmin tek bir ülkede zaferi, bir çrpda genellikle bütün sava³lar ortadan kaldrmaz. Tersine, bu sava³lar öngörür. Kapitalizmin geli³mesi, farkl ülkelerde hiç de düzenli olmayan bir biçimde yürümektedir. Meta üretimi ko³ullarnda ba³ka türlü de olamaz. Bundan da reddedilemez

2

bir biçimde ³u çkyor ki, sosyalizm bütün ülkelerde ayn anda zafere ula³amaz. Önce bir ya da birkaç ülkede zafere ula³acak, ötekiler bir süre burjuva ya da burjuva-öncesi dönemde kalacaklardr. Bu, yalnz sürtü³meler yaratmakla kalmayacak, öteki ülkelerin burjuvazisi, sosyalist devletin utkun proletaryasn ezmeye bile kalk³acaktr. [sayfa 61] Bu gibi durumlarda sava³, bizim için me³ru ve hakl bir sava³ olacaktr. Bu, hem sosyalizm için, hem öteki uluslar burjuvaziden kurtarmak için giri³ilmi³ bir sava³tr. Engels, Kautsky'ye yazd§ 12 Eylül 1882 tarihli mektupta

[34]

, zaferi kazanm³ sosyalizmin sa-

vunma sava³lar vermesinin mümkün oldu§unu açkça belirtti§i zaman tümüyle haklyd. Onun aklnda olan, zafere ula³m³ proletaryann öteki ülkelerin burjuvazisine kar³ savunulmasyd. Ancak, biz, tek ülkede de§il bütün dünyadaki burjuvaziyi devirir, yener ve onlar mülksüzle³tirirsek, sava³lar olanaksz duruma gelir. Ve bilimsel açdan ³u en önemli ³eyi görmezlikten gelmek ya da önemsememek, son derece yanl³ ve devrimciye hiç de yak³mayan sosyalizme geçi³te bu en güç ve en büyük sava³m gerektiren bir görevdir. Sosyal vaizler ve oportünistler, gelece§in bar³çl sosyalizminin hayallerini kurmaya her zaman hazrdrlar. Ama bunlar devrimci sosyal-demokratlardan ayran ³ey, bu güzel gelece§e kavu³mak için gerekli çetin sava³mlar ve snf sava³lar üzerine kafa yormaya yana³mamalardr. Kendimizi, sözcüklerin ardsra sürüklenmeye brakmayalm. Örne§in, anayurdun savunulmas deyimi pek çok kimse için tiksindiricidir, çünkü hem yolagelmez oportünistler, hem de kautskiciler, bu sözü, ³imdiki ya§ma sava³ üzerine söylenen burjuva yalanlarn örtbas etmek için kullanyorlar. Bu bir gerçek. Ama bu, bundan böyle politik sloganlarn anlamlar üzerinde dü³ünmemize gerek olmad§ demek de§ildir. Bugünkü sava³ta anayurdun savunulmasn kabul etmek, ne eksik ne fazla, bu sava³ adil bir sava³ olarak, yineliyoruz, ne eksik ne fazla, proletaryann yararna bir sava³ olarak kabul etmek demektir; çünkü her sava³ta istilalar olabilir. Emperyalist büyük devletlere kar³ sava³larnda ezen uluslar yönünden ya da bir burjuva [sayfa

[35]

62] devletin baz Galiet'lerine

kar³ sava³nda utkun blr [bir] proletarya

bakmndan anayurdun savunulmasn kabul etmemek budalalk olur. Teorik olarak, her sava³n, politikann ba³ka araçlarla bir devam oldu§unu unutmak büyük yanlgdr. Bugünkü emperyalist sava³, iki büyük devlet grubunun emperyalist politikalarnn devamdr ve bu politika, emperyalist dönem ili³kilerinin bütünü tarafndan yaratlm³ ve körüklenmi³tir. Ne var ki, ayn dönem, uluslarn ezilmelerine kar³ sava³m ve burjuvaziye kar³ proletarya sava³mn da kaçnlmaz olarak do§uracak ve körükleyecek, ve bunun sonucu olarak da, önce devrimci ulusal ayaklanmalar ve sava³lar; sonra, bur-

3

juvaziye kar³ proletarya sava³lar ve ayaklanmalar; üçüncü olarak da her iki türden devrimci sava³larn bir bile³imini vb olanakl ve kaçnlmaz duruma getirecektir.

II Buna a³a§daki genel dü³üncelerin de eklenmesi gerekir. Silah elde etmeye ve bunlarn kullanl³n ö§renmeye çal³mayan ezilen bir snf, köle muamelesi görmeyi hakeder. Burjuva pasisti ya da oportünist olmakszn, sn bir toplumda ya³ad§mz, bu toplumdan kurtulmann tek bir çkar yolu oldu§unu, bunun da ancak snf sava³m oldu§unu unutamayz. Her sn toplumda, ister köleli§e, seri§e, ister ³imdi oldu§u gibi ücretli eme§e dayansn, ezen snf her zaman silahldr. Yalnz modern sürekli ordu de§il, modern milis kuvveti bile örne§in en demokratik burjuva cumhuriyeti sviçre'de bile, burjuvazinin proletaryaya kar³ silahlanmasn temsil eder. Bu öylesine basit bir gerçektir ki, üzerinde durmann bile gere§i yoktur. Bütün kapitalist ülkelerde grevcilere kar³ askeri birliklerin kullanlmasna de§inmek yeter. Proletaryaya kar³ silahlanm³ bir burjuvazi, modern [sayfa 63] kapitalist toplumun en büyük, temel ve belliba³l gerçe§idir. ³te bu gerçek kar³snda, devrimci sosyal-demokratlar, silahszlanmay istemeye özendirmek! Bu, snf sava³m görü³ünü büsbütün brakmak, devrim dü³üncesini yadsmak demektir. Bizim sloganmz, burjuvaziyi yenmek, onlar mülksüzle³tirmek ve silahszlandrmak için proletaryay donatmak olmaldr. Devrimci snf için tek olanakl taktik budur; bu taktik, kapitalist militarizmin bütünüyle nesnel geli³mesinin mantksal sonucu ve gere§idir. Ancak burjuvaziyi silahs-

zlandrdktan sonra, proletarya, kendi dünya ölçüsündeki görevine ihanet etmeden bütün silahlar hurdal§a atar. Proletarya, ku³ku yok ki, bunu yapacaktr, ama ancak bu ko³ul yerine getirildikten sonra, kesenkes [kesinkes] önce de§il. E§er ³imdi sava³, gerici hristiyan sosyalistler ile, tir tir titreyen

küçük-burjuvazi arasnda yalnzca korku ve deh³et yaratyor, silahlarn her çe³it kullanlmasna, kan dökülmesine, ölüme vb. kar³ yalnzca bir nefret uyandryorsa, kendilerine ³unu söyleriz: kapitalist toplum daima ucu buca§ olmayan bir deh³ettir. Ve sava³larn en gericisi olan bu sava³, bu topluma korkunç bir son hazrlyorsa, umutsuzlu§a dü³memiz için hiçbir neden yok.

Herkesin görebildi§i gibi, burjuvann, kendi eliyle tek me³ru ve devrimci sava³ için, yani emperyalist burjuvaya kar³ bir iç sava³ için yollar hazrlad§ bir srada, silahszlanma iste§i ya da daha do§rusu silahszlanma hayali, aslnda, bir umutsuzlu§un ifadesinden ba³ka bir ³ey de§ildir.

4

Bunun ya³amdan kopmu³ bir teori oldu§unu söyleyenler olabilir, bunlara dünya ölçüsündeki iki tarihsel gerçe§i anmsatrz: bir yandan tröstler ile sanayide kadnlarn kullanlmas; öte yandan, 1871 Paris Komünü ile Rusya'da 1905 Aralk ayaklanmas. Tröstleri geli³tirmeyi, kadnlarla çocuklar fabrikalara doldurmay ve bunlarn ahlakn bozmay, straba sürüklemeyi ve sonsuz bir yoksullu§a atmay burjuvazi kendine i³ [sayfa 64] edinmi³ti. Biz, böyle bir geli³meyi istemiyoruz ve bunu desteklemiyoruz. Biz, buna kar³ sava³m veriyoruz. Ama nasl sava³m veriyoruz? Tröstlerin ve kadnlarn sanayide kullanlmasnn ilerici oldu§unu açklyoruz. Biz el zanaatlar sistemine, tekelci-kapitalizm öncesine, kadnlarn evlerine kapatlmasna dönülmesini istemiyoruz. Tröstleri ve benzeri kurulu³lar geride brakarak, sosyalizme do§ru ileri! Gerekli de§i³ikliklerle bu iddia, halkn bugünkü askerle³tirilmesine uygulanabilir. Bugün emperyalist burjuvazi, yeti³kinler ile birlikte gençli§i de askerle³tiriyor, yarn kadnlarn askerle³tirilmesine de ba³layabilir. Bizim tutumumuz ³u olmaldr: Çok güzel. Son hzla ileri! Ne kadar hzl hareket edersek, kapitalizme kar³ ayaklanmaya o kadar fazla yakla³rz. Sosyal-demokratlar nasl olur da gençli§in vb. askerle³tirilmesinden korkuya kaplrlar; yoksa bunlar Paris Komünü örne§ini unutuyorlar m? Bu ya³amdan yoksun bir teori ya da bir hayal de§ildir. Bu, bir gerçektir. Varolan bütün ekonomik ve politik gerçeklere kar³n, e§er sosyal-demokratlar emperyalizm ça§nn ve emperyalist sava³larn kaçnlmaz olarak bu gibi olaylarn yinelenmesine yolaçaca§ndan ku³ku duyuyorlarsa, pek yazk olur do§rusu. Paris Komününü gören bir burjuva gözlemcisi, Mays 1871'de, bir ngiliz gazetesine ³öyle yazyor: E§er Franszlar yalnzca kadnlardan ibaret olsalard, ne müthi³ bir ³ey olurdu! Kadnlarla onüç, ondört ya³ndaki çocuklar, Paris Komününde, erkeklerle yanyana sava³tlar. Burjuvazinin devrilmesi için ilerde verilecek sava³larda da bu böyle olacaktr. Proleter kadnlar, dermeçatma silahl ya da silahsz i³çilerin, burjuvazinin adamakll silahlanm³ kuvvetleri tarafndan kur³unlanmasna seyirci kalmayacaklardr. Tpk 1871'de oldu§u gibi silaha sarlacaklar ve bugünün ylgn uluslarndan ya da daha do§rusu bir düzen [sayfa 65] kurmas hükümetlerden çok oportünistler tarafndan önlenmi³ bugünün i³çi snf hareketinden ergeç, ama her halde, devrimci proletaryann müthi³ uluslarnn uluslararas bir birli§i mutlaka do§acaktr. Toplum ya³am artk tümüyle askerile³tirilmi³tir. Emperyalizm, dünyann bölü³ülmesi ve yeniden bölü³ülmesi için büyük devletlerin giri³tikleri vah³i bir sava³mdr. Bu yüzden, bütün ülkeler, yansz olanlarla birlikte küçükler de, daha fazla askerile³meye do§ru gidecektir. Proleter kadn buna nasl kar³ çkacaktr? Yalnzca bütün sava³lara ve askeri olan her ³eye söverek ve silah-

5

szlanmay isteyerek mi? Ezilen ve gerçekten devrimci bir snfn kadn, bu utanç verici rolü asla kabul etmeyecektir. Bunlar o§ullarna ³öyle diyeceklerdir: Yaknda delikanl olacaksn. Eline silah verilecek. Silah al ve askerlik sanatn iyice ö§ren. Proleterler, bunu, bugünkü sava³ta oldu§u ve sosyalizmin dü³manlarnn sana söyledikleri gibi karde³lerini, öteki ülkelerin i³çilerini vurmak için ö§renmezler. Bunu, kendi ülkelerinin burjuvazisine kar³ sava³m vermek, sömürüye, sefalete ve sava³a bir son vermek için ö§renirler. Bugünkü sava³la ilgili olarak e§er bu biçimdeki, evet büsbütün bu biçimdeki propagandadan kaçnacaksak, uluslararas devrimci sosyal-demokrasi, sosyalist devrim ve sava³a kar³ sava³mak gibi sözleri hiç a§zna almasn daha iyi.

III Silahszlanma avukatlar, programdaki silahl ulus noktasna, di§erleri arasnda, bu iste§in oportünizme ödün verilmesine yolaçabilece§i nedeniyle kar³ çkyorlar. En önemli noktay, yani silahszlanma ile snf sava³mnn ve toplumsal devrimin ili³kilerini yukarda inceledik. “imdi de, silahszlanma iste§i ile oportünizm arasndaki ili³kiyi inceleyelim. Bu iste§in kabul edilemez olmasnn en önemli [sayfa 66] nedenlerinden biri, bunun yaratt§ hayalin kaçnlmaz olarak, oportünizme kar³ sava³mmz zayatmas ve canll§n kaybettirmesidir. Ku³ku yok ki, bu sava³m, ³imdi Enternasyonalin kar³la³t§ en acil ve ana sorundur. Emperyalizme kar³ sava³m e§er oportünizme kar³ sava³mla skskya ba§l de§ilse, bo³ bir söz ya da bir aldatmacadr. Zimmerwald ve

[36]

Kienthal'in

ba³lca kusurlarndan birisi, Üçüncü Enternasyonalin çekirde§i

olan bu kurulu³lar iasa götürebilecek ana nedenlerden biri, oportünistlerle kopma gere§i üzerine bir karar almak ³öyle dursun, oportünizme kar³ sava³m sorununun ortaya bile atlmamasdr. Oportünizm geçici olarak Avrupa i³çi hareketinde zafere ula³m³tr. Bütün büyük ülkelerde, oportünizmin iki türü ortaya çkm³tr : lki Bay Plehanov, Scheidemann, Legien, Albert Thomas ve Sembat, Vandervelde, Hyhdman, Henderson'un açk, sinik ve bu yüzden de az tehlikeli sosyal-emperyalizmi; ikincisi, gizli Kautsky oportünizmi: Almanya'da Kautsky-Haase ve Sosyal-Demokrat ³çi Grubu

[37]

;

Fransa'da Longuet, Pressmane, Mayeras vb; ngiltere'de Ramsay MacDonald ile Ba§msz ³çi Partisinin öteki liderleri; Rusya'da Martov, Çheydze ve ötekiler, talya'da Treves ve öteki sözde sol-reformcular. Açk oportünizm, devrime ve ba³langç durumundaki devrimci hareketlere ve patlamalara, açkça ve do§rudan do§ruya kar³dr. Biçimi de§i³mekle

6

birlikte, hükümetler ile ittifak durumundadr: bu ittifak, hükümetlere kat-

[38]

lmaktan, Sava³ Sanayii Komitelerine katlmaya (Rusya'da oldu§u gibi)

kadar de§i³ebilir. Maskeli oportünistler, kautskiciler, i³çi snf hareketi için daha zararl, daha tehlikelidir, çünkü bunlar, hükümetle ittifak yanls olduklarn akla-yakn, sözde marksist sözlerle ve pasist sloganlarla gizlerler. Bu her iki türden oportünizme kar³, proletarya politikasnn her alannda sava³m verilmelidir: [sayfa 67] parlamentoda, i³çi sendikalarnda, grevlerde, askeri alanda vb.. Bu iki tür oportünizmin ba³lca ayrdedici niteli§i, bugünkü sava³ ile devrim ve devrimin di§er somut sorunlar arasndaki ili³kiler konusundaki

somut sorunlarn, susarak geçi³tirilmek, gözden saklanmak ve polis yasaklar ile savu³turulmak istenmesidir. Sava³tan önce, yakla³makta olan bu sava³ ile proleter devrimi arasndaki ili³kiler üzerine, hem resmen Basel Bildirisinde, hem de birçok kez resmi olmayan bir biçimde dikkatler çekildi§i halde, tutumlar bu olmu³tur. Silahszlanma iste§inin ba³lca kusuru, devrimin bütün somut sorunlarna elatmaktan kaçnmasdr. Yoksa silahszlanmann avukatl§n yapanlar yepyeni bir silahsz devrim türünden mi yanadrlar? Devam edelim. Biz, hiçbir biçimde, reformlar için sava³maya kar³ de§iliz. Y§nlardaki huzursuzluk ve ho³nutsuzluk birçok kez ve ³iddetle ortaya çkt§ halde, ve bizim çabalarmza kar³n, bugünkü sava³ bir devrimle sonuçlanmad§ takdirde, insanl§n en kötü olaslkla ikinci bir emperyalist sava³a sürüklenmesi olasl§n görmezlikten gelmek istemiyoruz. Oportünizme kar³ olmay da içine alan bir reform programndan yanayz. Reformlar için sava³m onlarn tekeline brakr da ac gerçeklerden kaçar ve bir tür silahszlanma kriyle bulutlarn üzerinde kendimize s§nak ararsak, oportünistleri sevindirmi³ oluruz. Silahszlanma, yalnzca, canskc gerçekten kaçmak ve buna kar³ sava³m vermemek demektir. Böyle bir programda ³una benzer bir ³ey söyleyebiliriz: 1914-1916'da, emperyalist sava³ta, anayurdun savunulmas slogan ve bu slogann benimsenmesi, yalnzca bir burjuva yalannn yardmyla i³çi snf hareketini koku³turmak demektir. Somut bir soruya böylesine somut bir yant, teorik bakmdan daha do§ru, proletaryaya daha yararl, ve oportünistler için ise silahszlanma iste§inden ve anayurdun savunulmasnn yadsnmasndan daha dayanlmaz [sayfa 68] bir ³eydir. Ve sözlerimize ³unu da eklemeliyiz: Büyük devletlerin ngiltere'nin, Fransa'nn, Almanya'nn, Avusturya'nn, Rusya'nn, talya'nn, Japonya'nn, Amerika'nn burjuvazisi, öylesine gerici olmu³ ve dünyaya egemen olma hrsna kendilerini öylesine kaptrm³lardr ki, bu ülkelerin burjuvazisinin yürütece§i her sava³, ancak gerici bir sava³ olabilir.

Proletarya böyle bir sava³a kar³ çkmakla yetinmemeli, bu sava³larda `kendi' hükümetinin yenilmesini istemeli ve e§er bir ayaklanma sava³a engel olabilecekse, devrimci ayaklanmalar için sava³tan yararlanlmaldr.

7

Milis sorununda ise ³unu söylememiz gerekirdi: Biz, bir burjuva milis kurulu³undan yana de§iliz; proleter bir miIis kurulu³undan yanayz. Bunun için, bir burjuva milis kurulu³una bile ne tek kuru³ yeririz, ne de tek bir ki³i; çünkü, Amerika, sviçre, Norveç vb. gibi ülkeler bir yana, en özgür cumhuriyetçi ülkelerde (örne§in sviçre) bile, milis kurulu³u, özellikle 1907 ve 1911'de gitgide daha fazla prusyalla³trlmakta ve grevcilere kar³ harekete getirilmek suretiyle kötüye kullanlmaktadr. Subaylarn halk tarafndan seçilmelerini, askeri yasalarn kaldrlmasn, yabanc do§umlularn yerlilerle ayn haklara sahip olmalarn (bu nokta sviçre gibi yabanc i³çileri gitgide daha fazla sömürdü§ü halde, bunlara herhangi bir hak tanmay reddeden emperyalist devletler için özellikle önemlidir) isteyebiliriz. Ayrca belli bir ülkenin sakinlerinden, diyelim, her yüz ki³isine gönüllü birlikler kurma ve bu birliklere ücretleri devletçe ödenecek subaylar serbestçe seçme hakknn verilmesini de isteyebiliriz. Ancak bu ko³ullarda proletarya, köle sahipleri için de§il, kendileri için askeri e§itim görmü³ olur ve böyle bir e§itim, proletaryann çkarlar

gere§idir de. Rus devrimi, devrimin her ba³arsnn; bir kentin, bir fabrika kasabasnn, ordunun bir bölümünün ele geçirilmesi gibi ksmi bir ba³arnn bile utkun [sayfa 69] proletaryay böyle bir program uygulamaya zorlad§n göstermi³tir. Son olarak, oportünizm ile yalnzca programlar yaparak sava³maya olanak bulunmad§ da ortada; bu, programlarn gerçekten uygulanp uygulanmad§n anlamak için sürekli bir çaba ve uyanklk ile yürütülen bir sava³m gerektirir. as etmi³ olan kinci Enternasyonalin i³ledi§i en büyük ve a§r yanlg, sözleri ile yaptklar ³eylerin birbirine uymamas, ikiyüzlülü§ü ve utanmazca bir devrim lafebeli§ini al³kanlk haline getirmesidir (Kautsky ile ³ürekasnn Basel Bildirisine kar³ ³imdiki tutumlarna baknz). Silahszlanma toplumsal bir kirdir, yani belli bir toplumsal çevreden çkan ve belli bir toplumsal çevreyi etkileyebilen bir kir bu kir ku³kusuz bir bireyin fantezisi de§ildir, uzun bir süre dünyann kanl sava³ alanndan uzak kalan ve ilerde de uzak kalaca§n sanan baz küçük devletlerde hüküm süren pek sakin ya³am ko³ullarnn bir ürünüdür. Bundan emin olmak için, örne§in Norveçli silahszlanma savunucularnn ileri sürdükleri iddialar üzerinde dü³ünmek yeter. Biz küçük bir ülkeyiz. diyor bunlar. Ordurmz küçük, büyük devletlere kar³ elimizden ne gelir? (ve bu yüzden, ³u ya da bu büyük devletler grubu ile emperyalist ittifaklara girmeye kar³ direnme gücünü kendilerinde bulamyorlar)... Uzak kö³emizde rahat braklmak, dünyadan habersiz politikamz yürütmeye devam etmek, silahszlanmay, zorunlu uzla³trma mahkemelerini ve sürekli yanszl§mz korumay istiyoruz. (Sürekli yanszlk herhalde Belçika usulü bir yanszlk olacaktr.) Küçük

devletlerin

bir

kenarda

durmak

8

için

küçük

çabalar;

küçük-

burjuvazinin, dünya tarihinin büyük sava³larndan mümkün oldu§u kadar uzak durma iste§i; dargörü³lü bir pasii§i sürdürmek için nispi tekelci durumdan yararlanmaki³te bütün bunlar, baz küçük devletlerde [sayfa 70] silahszlanma krine belli bir ölçüde ba³ar ve geçerlik sa§layabilen nesnel toplumsal ortamdr. Ku³ku yok ki, bu çaba gericidir ve tamamen hayal ürünüdür; çünkü emperyalizm, ³u ya da bu yoldan küçük devletleri dünya ekonomisinin ve politikasnn hareket merkezine do§ru çekmektedir. Örne§in sviçre'de, emperyalist çevre, i³çi snf hareketini iki yoldan birini izleme durumunda brakmaktadr. Burjuvazi ile ittifak halindeki oportünistler, emperyalist burjuva turistlerinden kar sa§lamak ve bu sakin tekelci durumu mümkün oldu§u kadar kârl ve sakin tutmak için sviçre'yi bir cumhuriyetçi-demokrat tekelci federasyon haline getirmeye çabalamaktadr. sviçre'nin gerçek sosyal-demokratlar ise, zafere ula³mada Avrupa'daki i³çi partilerinin devrimci unsurlarnn sk ittifakna yardmc olmak amacyla, sviçre'deki nispi özgürlükten yararlanma çabasndadrlar. Tanrya ³ükür, sviçre'nin kendine özgü ayr bir dili yok; sviçreliler kom³u hasm ülkelerin konu³tuklar üç yaygn dili konu³uyorlar. E§er sviçreli yirmibin parti üyesi, ek sava³ vergisi türünden, haftada iki santimlik bir sava³ ödentisi ödeseler, bu, ylda yirmibin frank gibi bir para eder ve bu miktar bizim üç dilde belli aralklarla yayn yapmamza ve bunlar Kuvvet Karargahlarnn yasaklarna kar³n, sava³an ülkelerin i³çileri ve askerleri arasnda da§tmamza yeter. Bu yaynlar, i³çiler arasnda ba³gösteren ayaklanmalar konusunda gerçek bilgileri, siperlerde kurulan dostluklar, ellerindeki silahlar kendi ülkelerinin emperyalist burjuvalarna kar³, devrimci bir amaçla kullanma umutlarn vb. içerebilir. Bütün bunlar yeni bir ³ey de§il. Ne yazk ki yeterli ölçüde olmamakla birlikte La Sentinelle, Volksrecht ve Berner Tagwacht

[39]

gibi en iyi gazete-

ler zaten bunu yapmaktalar. [sayfa 71] Ancak bu gibi çal³malarla Aarau Parti

[40]

Kongresinin

kusursuz kararlar, yalnzca kusursuz karar olmaktan öteye

bir ³eyler olabilir. Bizi ³u anda ilgilendiren sorun ³u: silahszlanma iste§i, sviçre sosyaldemokratlar arasndaki devrimci e§ilimlere tekabül ediyor mu? Belli ki etmiyor. Nesnel olarak. silahszlanma küçük devletlerin pek ulusal, ancak bu devletlere özgü tamamen ulusal bir programdr; bu program asla uluslararas devrimci sosyal-demokrasinin uluslararas bir program de§ildir. [sayfa 72]

9

Eylül 1916'da yazld lk kez Almanya'da Eylül, Ekim 1917 tarihli Jugend-Internationale n

◦ 9 va

10'da yaynland mza: N. Lenin

10

Dipnotlar [30]

Proletarya Devriminin Askeri Program.  skandinavya sol sosyal-

demokrat

basnda

yaynlanmak

üzere

Eylül

1916'da

Almanca

olarak

yazlm³tr. Birinci Dünya Sava³ srasnda sol sosyal-demokratlar, parti programndaki silahl ulus sözüne kar³ çktlar ve büyük bir yanlmayla silahszlanma slogann ortaya attlar. Aralk 1916'da Lenin, yazsn gözden geçirerek Silahszlanma Slogan ba³l§ altnda Sbornik Sotsial-Demokrata, ◦ n 2'de yaynlatt. Rusya'ya hareketinden hemen önce, Nisan 1917'de Lenin, orjinal

Almanca metni Jugend-International (Enternasyonal Gençlik) ◦ yazkuruluna verdi. Makale, bu dergide n 9 ve 10'da (1917) yaynland.

[31]

sviçre

Sosyal-Demokrat

Partisinin

sava³a

kar³

taknaca§

tutumu

kararla³trmak üzere, “ubat 1917'de yaplacak ola§anüstü kongre için, 1916 yaznda

parti

liderlerinden

Robert

Grimm'in

hazrlad§

Sava³

Sorunu

Üzerine Tezler 'e de§iniliyor.

[32]

Neues Leben (Yeni Hayat).  Ocak 1915 ile Aralk 1917 arasnda,

sviçre

Sosyal-Demokrat

Partisinin

Bern'de

yaynlad§

aylk

dergi.

Bu

dergi, Zimmerwald Sa§nn görü³lerini temsil ediyordu. 1917 ba³nda da sosyal-³oven bir tutum alm³tr.

[33] [34]

Junius, Rosa Luxemburg'un (1917-1919) takma ad.

Bkz. Karl Marx and Friedrich Engels, Selected Correspondence, FLPH,

Moscow, s. 423.

[35]

G. A. A. de Galliet (1830-1909). Paris Komününü insafszca bastran

Fransz generali.

[36]

Burada, Zimmerwald ve Kienthal'de yaplan uluslararas sosyalist konfe-

ranslara de§iniliyor. Uluslararas Sosyalistlerin kinci Kongresi, 24-30 Nisan 1916'da Bern yaknlarnda Kienthal köyünde yapld. Bu konferansta, Zemmerwald Konferansna göre, sol-kanat daha kuvvetliydi. Lenin'in çabalaryla konferans, uluslararas Sosyalist Büronun sosyal pasizmini ve oportünist faaliyetlerini ele³tiren bir karar kabul etti. Kienthal'de kabul edilen bildiri ve karar, uluslararas sava³ aleyhtar harekette ileri atlm³ bir adm oldu. Zimmerwald ve Kienthal Konferanslar enternasyonalci unsurlarn biraraya gelmelerini sa§ladysa da, bu grup, tutarl bir enternasyonal tutumu ve bol³evik politikasn, emperyalist sava³ iç sava³ haline getirme, sava³ta

11

kendi emperyalist hükümetini yenme ve Üçüncü Enternasyonali örgütleme gibi temel ilkelerine sahip çkmad.

[37]

Sava³ Sanayi Komiteleri.  1915'de emperyalist büyük burjuvazinin

Rusya'da aralarnda

kurdu§u ³ovence

komitelerdir. duygular

³çileri

geli³tirmek

kendi

etkileri

altna

için

burjuvazi

bu

almak

ve

komitelerde

i³çi gruplarn örgütlemeye karar verdi. ³çi y§nlarnn sava³ sanayiinde verimlili§i

artrmalar

için

i³çi

temsilcilerinin

bu

komitelere

katlmalar

burjuvazinin çkarnayd. Men³evikler, burjuvazinin bu yalanc yurtseverlik gösteresinde etkin bir rol oynadlar. Bol³evikler, sava³ sanayi komitelerini boykotu savundular ve i³çilerin büyük ço§unlu§unun deste§iyle bu boykot hareketinde ba³arl oldular.

[38]

Sosyal-Demokrat ³çi Grubu (Arbeitsgemeinschaft).  Sosyal-Demokrat

Reichstag grubundan ayrlan Reichstag üyelerinin Mart 1916'da kurduklar Alman merkezcilerinin örgütü. Bu grup, 1917'de kurulan merkezi Alman Ba§msz Sosyal-Demokrat Partisinin belkemi§ini olu³turmu³tur. Yeni parti sosyal-³ovenleri hakl çkartmaya çal³m³ ve bunlarla i³birli§ini savunmu³tur.

[39]

La Sentinelle.  1884'de Fransz sviçresinde, La Chauxde-Fonda'da ya-

ynlanan sviçre Sosyal-Demokrat örgütü organ. 1914-18 sava³ ba³larnda ◦ enternasyonalist bir politika izledi ve 13 Kasm 1914 tarihli saysnda (n 265), RSDP Merkez Komitesi Bildirisinin ksaltlm³ bir ³eklini Sava³ ve Rus Sosyal-Demokrasisi ba³l§ ile yaynlad. Volksrecht (Halkn Hakk).  1898'de Zürih'te kurulan sviçre Sosyal-

Demokrat Partisi ve Zürih Kantonu Sosyal-Demokrat örgütü organ günlük bir gazete. 1914-18 sava³nda sol zimmerdwaldcilerin ve Lenin'in yazlarn yaynlad. Lenin'in önemli makaleleri arasnda ³unlar vard: H. Greulich'in Anayurdun Savunulmasn Savunmas Üzerine Oniki Ksa Tez, Rus Devriminde RSDP'in Görevleri, Cumhuriyetçi “ovenlerin Oyunlar. Bugün Volksrecht anti-komünist ve anti-demokrat bir tutum içindedir. Berner Tagwacht.  1893'de Bern'de kurulan sviçre Sosyal-Demokrat

Partisi organ. Birinci Dünya Sava³nn ilk günlerinde, Karl Liebknecht, Franz Mehring ve ba³ka sol sosyalistlerin yazlarn yaynlad. 19117'de sosyal-³ovenleri

desteklemeye

ba³lad.

Bugün

Berner

Tagwacht,

anti-

komünist ve anti-demokrat bir tutum içindedir.

[40]

Burada,

sviçre

Sosyal-Demokrat

Partisinin

20-21

Kasm

1915'de

Aarau'da yapt§ kongreye de§iniliyor. Gündemdeki ba³lca madde, enternasyonalist Zimmerwald Birli§ine kar³ taknaca§ tutumdu. Bu konuda partideki üç geli³im arasnda bir anla³mazlk vard: 1) Anti-Zimmerwaldciler

12

(Greulich, Püger ve di§erleri); 2) Zimmerwald sa§n destekleyenler (Grimm ve di§erleri), 3) Zimmerwald solunu destekleyenler (Platten ve di§erleri). Robert Grimm bir önerge vererek sviçre Sosyal-Demokrat Partisinin Zimmerwald Birli§i ile birle³mesini ve Zimmerwald sa§nn politikasnn desteklenmesini önerdi. Partinin sol kanad da bir önerge vererek Grimm'in önergesinin de§i³tirilmesini, sava³a kar³ devrimci bir sava³m verilmesini ve ancak utkun bir proletarya devriminin emperyalist sava³ sona erdirebilece§ini ilan edilmesini istediler. Kongre, sol kanattan gelen bu de§i³iklik önergesini ço§unlukla kabul etti.

13

Aydnlanma Kütüphanesi

http://www.1001001000.org