Profits By Bailouts

ABCD

eT+>∑fi¯yês¡+ 18-08-2009

9 e÷¬sÿ{À¢øÏ {≤$T|òüP¢? ôd’«Hé|òüP¢ s√–øÏ n+~+#˚ {≤$T|òüP¢ (zdüº*à$sY) {≤u…¢≥¢qT e÷¬sÿ{À¢øÏ rdüT≈£îsêyê\ì dæbÕ¢, ôV≤Á{ÀÁ&É>¥‡ e+{Ï bòÕsêàø£+ô|˙\T Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä ˇ‹Ô&ç rdüT≈£îedüTÔHêïsTT. dæbÕ¢ ø£+ô|˙ á eT+<äTø£T ˇø√ÿ {≤u…¢{Ÿ≈£î s¡÷.100\T <Ûäs¡ ìs¡ísTT+#·>±, ôV≤Á{ÀÁ&É>¥‡ s¡÷.630>± ìs¡ísTT+∫+~. m≈£îÿedü+K´˝À Á|ü»\T Ä+<√fi¯q |ü&ÉT‘·THêïs¡T ø±ã{Ϻ ‘·eTqT e÷¬sÿ{À¢ Øf…Æ˝Ÿ>± neTTàø√e&ÜìøÏ nqTeT‹+#ê\ì Ç$ ø√s¡T‘·THêïsTT. ‘·<ë«sê uÛ≤Ø ≥s√ïes¡¢qT Ç$ Ä•düTÔHêïsTT. ø±>±, Á|ü»\ nqedüs¡ Ä+<√fi¯q‘√ yÓÁ]>± ø=qT>√\T #˚ùd Á|üe÷<ä+ O+<äì Á|üuÛÑT‘·«+ á HÓ\ mì$T<√ ‘˚Bq ìùw<Ûä+ $~Û+∫+~.

ø=+&É÷] Ms¡j·T´

ã&Ó®{Ÿô|’ »]–q #·s¡Ã≈£î düe÷ <Ûëq$Tdü÷Ô Ä]úø£eT+Á‹ OB›|üq |ü<∏äø±\ Á|üuÛ≤e+ Ä]úø£ e´edüúô|’ ì<ëq+>± #·÷|ædüTÔ+<äì, á |ü<∏äø±\T e´edüú ø√\Tø√e&ÜìøÏ ø£∫Ñ·+>± O|üjÓ÷>∑ |ü&É‘êj·Tì ìs¡ísTT+#ês¡T. Ä]úø£ e´edüú ø√\Tø√e&É+ m˝≤ OHêï, ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\≈£î e÷Á‘·+ OB›|üq Vü‰MT Ç∫Ã+~.

p˝…’ HÓ\+‘ê eTTK´yÓTÆq ø£+ô|˙\˙ï ‘·eT Á‘Ó’e÷dæø£ |òü*‘ê\qT yÓ\¢&ç+#êsTT. yÓTTu…’˝Ÿ ø£+ô|˙\T, Ä{À ø£+ô|˙\T, kÕ|òtºy˚sY ø£+ô|˙\T e+{Ï eTTK´yÓTÆqs¡+>±\T ˝≤uÛ≤˝À¢øÏ q&ç#êsTT. #·eTTs¡T s¡+>∑+, d”º˝Ÿ, dæyÓT+{Ÿ s¡+>±˝À¢ j·T<∏ë‘·<∏ä dæú‹ ø=qkÕ>∑T‘√+~. ø£+ô|˙\T ˝≤uÛ≤\ u≤≥q |ü&É≥+‘√ yÓTT‘·Ô+>± Ä]úø£ e´edüú |ü⁄+Eø=+<äì, eTÚ*ø£s¡+>±˝À¢ ≈£L&Ü ñ‘·Œ‹Ô $düÔ]+∫+<äì, ‘·<ë«sê C≤rj·T Ä]úø£ e´edüú dü+øå√uÛÑ+ Á|üuÛ≤e+ qT+&ç ãj·T≥|ü&˚ ~X¯>± q&ÉTk˛Ô+<äqï yê´U≤´Hê\T |ü⁄+U≤qT |ü⁄+U≤\T>± e#êÃsTT. á yê´U≤´Hê˝À¢ ì»+ m+‘· nqï~ Ç|ü&ÉT |ü]o*<ë›+. eTT+ãsTTøÏ #Ó+~q ˇø£ dü+düú <˚X¯+˝Àì 2088 ø£+ô|˙\ yê]¸ø£ Ä<ëj·T e´j·÷\qT n<Ûä´j·Tq+ #˚dæ+~. á n<Ûä´j·Tq+ |òü*‘·+>± >∑&É∫q Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+ ø£+fÒ Á|üdüTÔ‘· Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À neTàø±\T ‘·–Zb˛sTTHê, ˝≤uÛ≤\T e÷Á‘·+ j·T<∏ë$~Û>± ø=qkÕ>∑T‘·THêïj·Tì ìsê∆]+∫+~. Á‘Ó’e÷dæø£ |òü*‘ê\T neTàø±\T ìø£s¡ ˝≤uÛÑ+ pHé 2008 37.91 10.03 ôdô|º+ãs¡T2008 37.81 -32.74 &çôd+ãs¡T2009 11.03 -36.93 e÷]à 2009 -1.52 2.70 pHé 2009 -6.41 1.64 >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ (2008-2009) ‘=* Á‘Ó’e÷dæq |òü*‘ê\‘√ b˛*à #·÷dæq|ü⁄&ÉT dü+øå√uÛÑ ø±\+˝À uÛ≤s¡‘· bÕ]ÁXÊ$Tø£ dü+düú\ Ä<ëj·T+, neTàø±\ dæú‹>∑‘·T\T eTq≈£î ns¡ú+ ne⁄‘êsTT. >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ yÓTT<ä{Ï Á‘Ó’e÷dæø£|òü*‘ê\ Hê{ÏøÏ ( dü+øå√uÛÑ Á|üuÛ≤e+ eTq Ä]úø£ e´edüúqT #·T≥TºeTT≥º{≤ìøÏ eTT+<äT) dü<äs¡T 2088 ø£+ô|˙˝À¢ neTàø±\T yÓTT‘·Ô+ yê]¸ø£ neTàø±˝À¢ 37.91 XÊ‘·+ ø±>± á neTàø±\ <ë«sê e∫Ãq ˝≤uÛ≤\T yê]¸ø£ ˝≤uÛ≤˝À¢ 10 XÊ‘·+>± ñHêïsTT. düuŸ Áô|’+ dü+øå√uÛÑ+ ‘Ós¡MT<ä≈£î e∫Ãq ‘·sê«‹ ø±\+˝À n+fÒ 2008-2009 Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+ eT÷&√ Á‘Ó’e÷dü+ Hê{ÏøÏ neTàø±\T 37 XÊ‘·+ qT+&ç 11 XÊ‘êìøÏ |ü&çb˛j·÷sTT. <ë+‘√ ˝≤uÛ≤\T ≈£L&Ü ˇø£ÿkÕ]>± 10 XÊ‘·+ qT+&ç -32 XÊ‘êìøÏ |ü‘·q+ nj·÷´sTT. n+fÒ düuŸ Áô|’+ dü+øå√uÛÑ+ Á|üuÛ≤e+ uÛ≤s¡‘· Ä]úø£ e´edüúô|’ HêeTe÷Á‘·y˚T nì Á|üuÛÑT‘·«+ m+‘·>± »ã“\T #·s¡T#·T≈£îqï|üŒ{Ïø° bÕ]ÁXÊ$Tø£ ñ‘·Œ‘·TÔ\ neTàø±˝À¢ 25 XÊ‘·+ |ü‘·q+, ˝≤uÛ≤˝À¢ 40 XÊ‘·+ es¡≈£î |ü‘·q+ nj·÷´j·Tì á |ü{Ϻø£ s¡TEe⁄ #˚k˛Ô+~. á dü+e‘·‡s¡+ (2009-2010) ‘=*Á‘Óe÷dæø£ |òü*‘ê\ ˝≤uÛ≤\T ô|]–q≥T¢ ø£q|æk˛Ô+~. n<˚ düeTj·T+˝À neTàø±˝‘√ b˛*Ã#·÷ùdÔ á dü+e‘·‡s¡+ neTàø±\T ‘·>±ZsTT. >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ pHé‘√ b˛*à #·÷ùdÔ neTàø±\T wüße÷s¡T q\uÛ…’ XÊ‘·+ |ü‘·q+ nj·÷´sTT. 2008 &çôd+ãs¡T‘√ eTT–dæq Á‘Ó’e÷dü+‘√ b˛*à #·÷ùdÔ ˝≤uÛ≤˝À¢ <ë<ë|ü⁄ 39 XÊ‘·+ ô|s¡T>∑T<ä\ ñqï≥T¢ ø£ì|æk˛Ô+~. n+fÒ 2008 &çôd+ãs¡T Hê{ÏøÏ -36 XÊ‘·+>± ñqï ˝≤uÛ≤\T, pHé 2009 Hê{ÏøÏ 1.64 XÊ‘êìøÏ ô|]>±sTT. n+fÒ ˝≤uÛ≤˝À¢ yÓTT‘·Ô+ 39 XÊ‘·+ es¡≈£î ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|æk˛Ô+~. neTàø±\T ‘·–Zq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü ˝≤uÛ≤\T m˝≤ ô|]>±j·Tqï~ ô|<ä› Á|üX¯ï. <ëìøÏ Á|ü<Ûëq+>± eT÷&ÉT ø±s¡D≤\T ø£ì|ædüTÔHêïsTT. yÓTT<ä{Ï~, <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\. Á|üuÛÑT‘·«+ ˝…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\qT dü÷∫+#˚ Á<äy√´\“D+ πs≥T düTHêï ø£+fÒ ‘·≈£îÿe kÕúsTTøÏ ‘·–Zb˛sTT+~. nsTTHê <ëì Á|üuÛ≤e+ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡es¡˝ô|’

Á|ü‘·´ø£å |üqTï ø√&é

<ë«sê n<äq|ü⁄ ì<ÛäT\T $wüj·÷ìï >∑Ts¡TÔ #˚düTø√e#·TÃ. n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃ≈£îHêïsTT. Çø£ ∫e]~, eT÷&√ ø±s¡D+ ø£+ô|˙\ |ü]~Û˝À e´j·T+ dü>∑≥T bÕ]ÁXÊ$Tø£ ‘·–Z+|ü⁄ø√dü+ #˚|ü{Ϻq #·s¡´\T. C…{Ÿ msTTsYy˚dt, msTTsY Ç+&çj·÷ neTàø±\T ‘·–Zb˛sTTHê ˝≤uÛ≤\T ‘·eT dæã“+~øÏ y˚‘·Hê\T #Ó*¢+|ü⁄qT ‘ê‘êÿ*ø£+>± yêsTT<ë πs≥T ô|]–q≥T¢ ø£ì|æ+#·≥+ y˚düTÔqï≥T¢ Á|üø£{Ï+#êsTT. n<˚$<Ûä+>± |ü\T kÕ|òtºy˚sY ø£+ô|˙\T yÓq≈£î eTs√ nøöÿ+{Ï+>¥ õ$Tà≈£îÿ ô|<ä›m‘·TÔq dæã“+~ô|’ y˚≥Ty˚XÊsTT. á ø±\+˝À dü+|òüT{Ï‘·, ≈£L&Ü ñ+~. #·eTTs¡T s¡+>±ìï ndü+|òüT{Ï‘· s¡+>∑+˝À ìs¡T<√´>∑+ ô|]–+<äì πø+Á<ä ø±]àø£ XÊK #·÷düT≈£î+fÒ #·eTTs¡T, Á|üø£{Ï+∫q ˝…ø£ÿ\T düŒwüº+ #˚düTÔHêïsTT. n+‘˚ø±<äT. >∑‘·+˝À düVü≤»yêj·TTe⁄ ñ‘·Œ‹Ô, X¯ó~› ø£+ô|˙\T #˚ùd $˝≤dü e´j·÷\T - $e÷qj·÷Hê\T, ôVA≥fi¯ó¢ ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\T ‘·>±ZsTT. ø±˙ ãTøÏ+>¥\T, ø±s=Œπs{Ÿ $+<äT\T e+{Ï$ ‘·–Zb˛j·÷sTT. ø£+ô|˙\T #·eTTs¡T ñ‘·Œ‘·TÔ\T e÷¬sÿ{Ï+>¥ ‘·eT e´j·÷ìï ìj·T+Á‹+#·Tø√e{≤ìøÏ Ç+ø± nH˚ø£ dü+kÕú>∑‘· ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\T ‘·>∑Z˝Ò<äT. #·s¡´\T #˚|ü{≤ºsTT. kÕ<Ûës¡D+>± ã&Ü ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\T @{≤ n<˚$<Ûä+>± u≤´+≈£î\T, yÓTTu…’˝Ÿ dæã“+~ y˚‘·Hê‘ê˝À¢ m+‘√ ø=+‘· ô|+#·T‘·÷ ñ+{≤sTT. ø±˙ á ø£+ô|˙\T ô|<ä›m‘·TÔq ˝≤uÛ≤˝À¢ dü+e‘·‡s¡+ n‘·´~Ûø£ ø£+ô|˙˝À¢ á ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ô|’>± ñqï≥T¢ Äj·÷ ø£+ô|˙\ dæã“+~øÏ Ç#˚à |ü\T sêsTTr˝À¢≈£L&Ü ø√‘· $~Û+#êsTT. á Á‘Ó’e÷dæø£ |òü*‘ê\T $<Ûä+>± yÓTT‘·Ô+ ô|≥Tºã&ç˝Àì ndæús¡ ô|≥Tºã&ç yê{≤qT ≈£L&Ü yÓ\¢&ç+#êsTT. qcÕº\T e∫Ãq ‘·–Z+#·T≈£îHêïsTT ø£+ô|˙\T. á $<Ûä+>± dü+øå√uÛÑ+ Á|üuÛ≤e+‘√ ø£+ô|˙\T, ˝Ò<ë ˝≤uÛ≤\T neTàø±\T, ñ‘·Œ‘·TÔ\T |ü&çb˛sTTHê ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\ ô|s¡T>∑T<ä\ |ü&çb˛sTTq ø£+ô|˙\ e\¢ »]–q e÷Á‘·+ ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+~. á ˝≤uÛ≤\≈£î Á|ü<Ûëq qcÕºìï Ç‘·s¡ Ä]úø£ dü+düú˝À¢ Áb˛‘ê‡Vü≤ø£+>± Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£{Ï+∫q ñB›|üq |ü<∏äø±\T, ã&Ó®{Ÿ˝À e∫Ãq ˝≤uÛ≤\‘√ düs¡T›u≤≥T #˚dæ Á|üø£{Ï+∫q |üqTï sêsTTr\T ñHêïsTT. n+<äTe\¢H˚ Ç$ ñB›|üq dü>∑≥T ˝…ø£ÿ\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T≥+‘√ yÓTT‘·Ô+>± ˝≤uÛ≤\T ‘·|üŒ e÷¬sÿ{Ÿ ˝≤uÛ≤\T ø±<äT nì #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. ã&Ó®{Ÿô|’ bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+ ˝≤uÛ≤\T u≤≥ »]–q #·s¡Ã≈£î düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô Ä]úø£eT+Á‹ OB›|üq |ü<∏äø±\ |ü{Ϻq≥T¢ #·÷|æ+#·{≤ìøÏ, Á|üuÛ≤e+ Ä]úø£ e´edüúô|’ ì<ëq+>± #·÷|ædüTÔ+<äì, á |ü<∏äø±\T @ e÷Á‘·+ ˝Ò<äT. >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ 40 s¡÷bÕj·T\ es¡≈£î n$Tàq ‘·<ë«sê e÷¬sÿ{Ÿ˝À ñ‘ê‡Vü≤+ ì+|ü{≤ìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ç+~. e´edüú ø√\Tø√e&ÜìøÏ ø£∫Ñ·+>± O|üjÓ÷>∑|ü&É‘êj·Tì øÏ˝À ø£+~|ü|ü⁄Œ H˚&ÉT 100 s¡÷bÕj·T\≈£î #˚]+~. >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ msTTsYf…˝Ÿ, ùdº{Ÿ u≤´+≈£î, Ç+&çj·THé u≤´+≈£î Á‘Ó’e÷dæø£ |òü*‘ê\T ìs¡ísTT+#ês¡T. Ä]úø£ e´edüú ø√\Tø√e&É+ m˝≤ OHêï, ø£+ô|˙\ 20, 25 s¡÷bÕj·T\ eT<Ûä´ ñqï _j·T´+<Ûäs¡ H˚&ÉT 40 yÓ\¢&ç+∫q s√E˝À¢ kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿ neTàø±\T }|ü+<äT≈£îqï ˝≤uÛ≤\≈£î e÷Á‘·+ OB›|üq Vü‰MT Ç∫Ã+~. <ë{Ïb˛sTT+~. ≈£Ls¡>±j·T\T |ü]dæú‹ Ç+‘·ø£+fÒ _Ûqï+>± @MT ˝Ò<äT. ˇø£ÿ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ ¬s+&ÉT øÏ˝À\T n$Tà‘˚ e#˚à ˝≤uÛÑ+ á dü+e‘·‡s¡+ ˇø£ÿ øÏ˝À n$Tà‘˚H˚ ek˛Ô+~. b˛˙
m+‘· dü+øå√uÛÑ+ e∫ÃHê @ ˇø£ÿ ø£+ô|˙ ‘·eT
Á|üuÛÑT‘·« OB›|üq, ø£+ô|˙ |ü]~Û˝À e´j·T+ ‘·–Z+|ü⁄ e+{Ï #·s¡´\T #˚|ü≥º&É+ <ë«sê bÕ]ÁXÊ$Tø£ O‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\ dü+>∑‹ #·÷<ë›eT+‘˚ O‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\qT ‘·–Z+#·˝Ò<äT. Ä{ÀyÓTTu…’˝Ÿ‡ (65%), dæyÓT+{Ÿ (40%), ÄsTT˝Ÿ >∑‘·dü+e‘·‡s¡+ <Ûäs¡˝‘√ b˛*à #·÷dæq|ü⁄&ÉT H˚{Ï
Á|üuÛÑT‘·«+ OB›|üq\ ù|]≥ sêsTTr\T uÛ≤Ø>± n+&é >±´dt (33%) uÛ≤Ø ˝≤uÛ≤\T e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡\T, ø£+|üP´≥s¡¢ $wüj·T+˝À >±˙, dæyÓT+{Ÿ, Ç∫Ã+~. B+‘√ eTT&çdüs¡T≈£î\ <Ûäs¡\T, O‘·Œ‹Ô dü+bÕ~+#êsTT. e´j· T + >∑ D ˙j· T +>± ‘· – Z + ~. ÇqTeTT, m\Áø±ºìø˘ ñ|üø£s¡D≤\T e+{Ï yê{Ï˝À
2008˝À Ç<˚ ø±˝≤ìøÏ ÄsTT˝Ÿ e÷¬sÿ{Ï+>¥
dü+kÕú>∑‘·+>± e´j·÷ìï ‘·–Z+#·T≈£îH˚+<äT≈£î #˚|ü{Ϻq #Ó|ü⁄Œø√<ä>∑Z ‘·–Z+|ü⁄ @MT ø£ì|æ+#·≥+ ˝Ò<äT. ñ‘·Œ‹Ô ø£+ô|˙\T qcÕº\‘√ q&ÉTdüTÔ+&˚$. ¡´\T. O<ëVü≤s¡D≈£î O<√´>∑T\qT nìï ‘·–ZHê <Ûäs¡\ kÕúsTT j·T<Ûë‘·<∏ä+>± ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñ+~. #·s¡+s>±˝À¢ n+‘·sê®rj·T+>± u≤´¬s˝Ÿ <Ûäs¡ dü>±ìøÏ dü>∑+ ì ø£ + ô|˙\T >∑ D ˙j· T yÓ T Æ q dü + K´˝ÀH˚ <ë+‘√ neTàø±\T ‘·–Zq|üŒ{Ïø° ˝≤uÛ≤\T yÓTT‘·Ô+ (HÓ{Ÿ ‘=\–+#êsTT. |ü&çb˛sTTq|ü&ÉT, <˚oj·T+>± ]f…Æ˝Ÿ neTàø±\ ÁbòÕ|òæ{Ÿ) ô|s¡T>∑T‘·T+<˚ ‘·|üŒ ‘·>∑Z≥+ ˝Ò<äT. <Ûäs¡\qT ô|+#·&É+ e\¢ #·eTTs¡T e÷¬sÿ{Ï+>¥ ô|’ eT÷&ÉT n+XÊ\T <˚oj·T ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\ Çø£ ¬s+&√ ø±s¡D+. ñ‘·Œ‹Ô e´j·T+ ‘·>∑Z≥+. ˝≤uÛ≤\T ô|]π>+<äT≈£î <√Vü≤<ä|ü&ܶsTT. n˙ï ˝≤uÛ≤˝À¢ dü+düú\T >∑‘· @&Ü~ ø±˝≤ìøÏ dü+øå√uÛÑ+ yÓTT<ä˝…’q >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ ôdô|º+ãs¡T qT+&ç OHêïj·÷? n+fÒ nB ˝Ò<äT. nìïs¡+>±˝À¢q÷ s¡÷.1,540ø√≥T¢ qcÕº\‘√ q&ÉTdüTÔ+fÒ, πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ eT÷&ÉT kÕs¡T¢ ñB›|üq |ü<∏äø±\T {≤|tf…Hé˝À Oqï$ á |ü<ä∆‹˝À uÛ≤Ø>± ˝≤uÛ≤\T Ç|ü&ÉT s¡÷.4,946ø√≥¢ ˝≤uÛ≤\qT Á|üø£{Ï+∫+~. <ë<ë|ü⁄ \ø£åqïs¡ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ $\TyÓ’q dü+bÕ~+#êsTT. qcÕº\T e∫Ãq ø£+ô|˙\ qcÕº\T dü+bÕ~düTÔHêïsTT. sêsTTr\T bÕ]ÁXÊ$Tø£ esêZ\≈£î ø£≥ºu…{Ϻ+~. n+<äT˝À M{Ï‘√ ø£*|æ dü>∑≥T ˝…ø£ÿ˝ÀÔ Äj·÷ s¡+>±\T |üP]Ô>± uÛ≤>∑+>±H˚ $$<Ûä s¡ø±\ |üqTï˝À¢ sêsTTr\T, ]ø£eØ nj·÷´j·Tì e÷¬sÿ{Ÿ ì|ü⁄DT\T ‘˚\TdüTÔHêïs¡T. $TqVü‰sTT+|ü⁄\T, >∑&ÉTe⁄ bı&ç–+|ü⁄\T, ñ‘·Œ‹ÔøÏ Ç~ ≈£L&Ü πøe\+ e÷¬sÿ{Ÿì dü+‘·è|æÔ |ü]#˚+<äTπø nedüs¡yÓTÆq ô|≥Tºã&ÉT\qT ‘·≈£îÿe e&û¶øÏ e÷¬sÿ{Ÿ˝À ‘·|üŒ, <˚X¯+ dü+øå√uÛÑ+ qT+∫ ì»+>± n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e≥+ e+{Ï$ eTTK´yÓTÆq #·s¡´\T. á ø√\T≈£î+<äH˚+<äT≈£î Ç~ dü+πø‘·+ ø±<äT. n˝≤π> |üqTï sêsTTr\T, #Íø£>± ô|≥Tºã&ÉT\T n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ Á|üdüTÔ‘·+ n+<äs¡÷ ÇHé≈£L¢õyé (dü$Tà[‘·+) n_Ûeè~∆ ‘˚e≥+ e+{Ï #·s¡´\ e\¢ ñ‘·Œ‹Ô e´j·T+ >∑D˙j·T+>± >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï H˚|ü<∏ä´+˝À, OB›|üq ‘·–Z+~. n+fÒ dæús¡ô|≥Tºã&ç e´j·T+ u≤>± ‘·–Z+~. |ü\T n+~+∫q|üŒ{Ïø° »]–q<ä+‘ê ObÕ~Ûs¡Væ≤‘· ø£+ô|˙\T ‘·eT $düÔs¡D |ü<∏äø±\qT yêsTT<ë y˚j·T≥+ (mø˘‡≈£L¢õyé) n_Ûeè<˚∆ nH˚~ >∑eTq+˝À ô|≥Tºø√yê*.

]ø£e]+>¥ bòÕs¡Tà˝≤

Ç~ dü+|üqTï\ ªø√&éµ ø=‘·Ô Á|ü‘·´ø£å |üqTï ø√&é <Ûäqe+‘·T\qT eT]+‘· <Ûäqe+‘·T\qT #˚ùd+<äT≈£î, {≤ø˘‡ ]≥sYï |üÁ‘ê\ <ëK\TqT eT]+‘· düT\uÛÑ‘·s¡+>± e÷πsÃ+<äT≈£î O|üø£]+#·uÀ‘√+~. n~ m˝≤>∑+fÒ...?

<Ûäqe+‘·T\≈£î u§Hê+C≤

|üqTï kÕ¢uŸ |ü]$T‹ ô|s¡>∑uÀ‘√+~. B+‘√ n‘·´~Ûø£ Ä<ëj·T+ >∑&ç+#˚yê]ô|’ Ä<ëj·T|ü⁄ |üqTï uÛ≤s¡+ ‘·>∑ZuÀ‘√+~. (|üqTïsêsTTrøÏ O|üø£]+#˚ ô|≥Tºã&ÉT\qT Ç+<äT˝À ø£\|ü˝Ò<äT)

n+X¯+

»>∑Bwt

Á|üdüTÔ‘· |üqTï

ø=‘·Ô |üqTï

|üqTï bı<äT|ü⁄

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.50\ø£å\T s¡÷.14,46,120 s¡÷.11,68,020 s¡÷.2,78,100

ã&Ó®{Ÿ Á|üy˚X¯ô|&ÉT‘·÷ Ä]úø£ eT+Á‹ n‹ ‘·«s¡˝À Á|ü‘·´ø£å |üqTï\ ø√&éqT rdüT≈£îekÕÔqì #ÓbÕŒs¡T. #Ó|æŒqfÒ¢ Äj·Tq Ä>∑düTº 12e ‘˚Bq ãVæ≤s¡+>∑ #·s¡Ã≈£î $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T. Bìô|’ bÕs¡¢yÓT+≥T˝À ≈£L&Ü $düèÔ‘· #·s¡Ã »s¡>∑qT+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· #·≥º s¡÷|ü+ <ë*Ã, @Á|æ˝Ÿ1,2011 Hê{ÏøÏ neT˝À¢øÏ e#˚à neø±X¯+ O+~. ªm+‘· ‘·≈£îÿe |üqTï XÊ‘·+ O+fÒ n+‘· m≈£îÿe |üqTï edü÷\e⁄‘·T+<äµH˚ bÕ‘· bòÕs¡Tà˝≤H˚ á |üqTï $<Ûëq s¡÷|üø£\Œq≈£î yê&Üs¡T. dü+øå√uÛÑ düeTj·T+˝À uÛ≤Ø OB›|üq\ <ë«sê ø±s=Œπs≥¢≈£î uÛ≤Ø sêsTTr*∫Ãq Á|üuÛÑT‘·«+, Ç|ü&ÉT Oqï Ä<ëj·T e÷sêZ\qT ôd’‘·+ eT÷ùdùd+<äT≈£î Á|üj·T‹ïk˛Ô+~. ø±s=Œπs≥¢ô|’, n~Ûø£ Ä<ëj·T+ bı+<˚ <Ûäìø£es¡Z+ô|’ |üqTïXÊ‘·+ eTq <˚X¯+˝À #ê˝≤ ‘·≈£îÿe>± O+~. n+‘˚ø±<äT ù|s¡T≈£î 33XÊ‘·+ y˚Ts¡ ø±s=Œπs{Ÿ |üqTï Oqï|üŒ{Ïø° nìï s¡ø±\ $TqVü‰sTT+|ü⁄\T b˛qT ]\j·THé‡ e+{Ï ô|<ä› ô|<ä› dü+düú\T ôd’‘·+ yêdüÔe+>± #Ó*¢düTÔqï |üqTï 18XÊ‘êìøÏ $T+#·fÒ¢<äT. Ç|ü&ÉT Á|üuÛÑT‘·«y˚T #Ó*¢+#ê*‡q ø±s=Œπs{Ÿ |üqTïXÊ‘·+˝À <ë<ë|ü⁄ 18XÊ‘·+ ‘·–Z+#˚dæ+~. dü$Tà[‘· (ÇHé≈£L¢õyé) n_Ûeè~∆πø ‘·eT ÁbÕ<Ûëq´‘· nì <=]øÏq Á|ü‹ y˚~ø£ô|’qT+∫ j·TT|æm`2 #ÓãT‘·÷ e∫Ã+~. n_Ûeè~∆, ˝Ò<ë Ä<ëj·T |òü˝≤\T ø=~›eT+~πø <ä≈£îÿ‘·THêïsTT. <äø£ÿì nH˚ø£ eT+~øÏ ≈£L&Ü yê{Ïì n+~+#ê\qï O<˚›X¯+ Ç+<äT˝À <ë>∑T+~. yÓTTqï Á|üø£{Ï+∫q OB›|üq, H˚&ÉT Á|üø£{Ï+∫q Á|ü‘·´ø£å |üqTï ø√&é á ø£˙dü ne>±Vü≤qqT $düà]+#êsTT. OB›|üq e\¢ ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\T ô|]>±sTT ø±˙ O<√´>±\T b˛j·÷sTT. Á|ü‘·´ø£å |üqTï ø√&é ôd’‘·+ n~Ûø£ Ä<ëj·÷\T dü+bÕ~+#˚ yê]øÏ ‘·|üŒ, n\Œ Ä<ëj·÷\T dü+bÕ~+#˚yê]øÏ m≥Te+{Ï \_› #˚≈£Ls¡ÃuÀefÒ¢<äT. á {≤ø˘‡ ø√&é˝À |üqTï $_Ûqï Ä<ëj·TesêZ\≈£î $_Ûqï+>±H˚ O+&ÉuÀ‘√+~. O<ëVü≤s¡D≈£î Hê\T>∑T \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ y˚Ts¡ Ä<ëj·T+ dü+bÕ~+#˚ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹, n+‘·ø£+fÒ ‘·≈£îÿe Ä<ëj·T+ e#˚à yê]ô|’ |ü&˚ |üqTï uÛ≤s¡+˝À m≥Te+{Ï e÷s¡TŒ ˝Ò<äT. m>∑Te eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ n+fÒ s¡÷.10`12\ø£å\ eT<Ûä´ Ä<ëj·T+ dü+bÕ~+#˚yê]øÏ Ç|ü&ÉTqï |üqTï˝À düTe÷s¡T 11


10˝À

C M Y K

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.24.99\ø£å\T s¡÷.6,73,620 s¡÷.3,95,520 s¡÷.2,78,100

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.15\ø£å\T s¡÷.3,64,620

s¡÷.1,89,520 s¡÷.1,75,100

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.9.99\ø£å\T s¡÷.2,09,811 s¡÷.86,417 s¡÷.1,23,394

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.5\ø£å\T s¡÷.55,620 s¡÷.35,020

s¡÷.20,600

ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.2\ø£å\T s¡÷.4,120 s¡÷.4,120 @MT˝Ò<äT ìø£s¡ Ä<ëj·T+ s¡÷.1.6\ø£å\T |üqTï :@MT˝Ò<äT

eTVæ≤fi¯\T ô|’q ù|s=ÿqï nìï Ä<ëj·T kÕúsTT˝À¢q÷ s¡÷.3,000 ‘·≈£îÿe #Ó*¢kÕÔs¡T. d”ìj·TsY dæ{Ï»qT¢ (65@fi¯¢ ô|’ã&ɶyês¡T) s¡÷.8y˚\T ‘·≈£îÿe #Ó*¢kÕÔs¡T.

|üqTï bı<äT|ü⁄ ô|≥Tºã&ÉT\T : s¡÷.\ø£å qT+∫ s¡÷.eT÷&ÉT \ø£å\≈£î |ü]$T‹ì ô|+#ês¡T. |òü*‘·+ : eT]+‘· |üqTï uÛ≤s¡+ ‘·>∑ZuÀ‘√+~. ÄdæÔ |üqTï : Ç+‘·≈£î eTT+<äT s¡÷.50ø√≥¢≈£î ô|’ã&ɶ ÄdüTÔ\ô|’ |üqTï O+&˚~. Ç|ü&ÉT s¡÷.15\ø£å\ kÕúsTTøÏ rdüT≈£îe#êÃs¡T. n˝≤π> |üqTï XÊ‘êìï ˇø£{Ï qT+∫ 0.25 XÊ‘êìøÏ rdüTø=#êÃs¡T. |òü*‘·+ : eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ô|’ uÛ≤s¡+ |ü&ÉT‘·T+~. <Ûäqe+‘·T\ e<ä› ù|s¡T≈£îb˛‘·Tqï ÄdüTÔ\MT<ä |üqTï ‘·≈£îÿe>± O+&ÉuÀ‘√+~. ôd≈£L´]{°dt Á{≤Hê®ø£åHé {≤ø˘‡ : 0.025XÊ‘·+>± Oqï á |üqTïqT s¡<äT› #˚XÊs¡T. |òü*‘·+ : kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ ˝≤yê<˚M\T Ç|ü&ÉT eT]+‘· ‘·≈£îÿeKs¡TÑ√ #˚düTø√e#·TÃ. Á|ü‘·´ø£å |üqTï ø√&éô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ ãVæ≤s¡+>∑ #·s¡Ã≈£î ÄVü‰«ìk˛Ô+~. Á|ü»\T ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\qT πø+Á<ä Ä]úø£ eT+Á‹‘·«XÊK yÓuŸôd’{Ÿ <ë«sê ‘Ó*j·T#ÓbıŒ#·TÃ. á _\T¢qT bÕs¡¢yÓT+≥T ÄyÓ÷~+#ê*‡ O+~. e#˚à @&Ü~ #·≥º s¡÷|ü+ <ë*Ã, @Á|æ˝Ÿ 1, 2011Hê{ÏøÏ neT˝À¢øÏ e#˚à neø±X¯+ O+~.

m+m+{Ïdæ kÕs¡<∏ä´+˝À ¬s+&ÉT kÕºø˘ mπø‡Ã¤+J\T ∫s¡+J$ nqTe÷\ m+m+{Ïdæ... $Tqs¡˝Ÿ n+&é yÓT≥˝Ÿ‡ ÁfÒ&ç+>¥ ø±s=ŒπswüHé≈£î dü+øÏå|üÔ HêeT+. Ç<=ø£ Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú. eTTK´+>± $<˚XÊ\‘√ m>∑TeT‹`~>∑TeT‹ ‘·s¡Vü‰ ˝≤yê<˚M\T »s¡|ü&É+˝À Ç~ ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wæk˛Ô+~. e´ekÕj·÷ìøÏ ø±yê*‡q ms¡Te⁄\ O‘·Œ‘·TÔ\T eTq<˚X¯+˝À n+<äTu≤≥T˝À ˝Òq+<äTq n~Ûø£XÊ‘·+ eTq<˚X¯+ ~>∑TeT‘·T\ô|’H˚ Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘√+~. Á|üuÛÑT‘·«+ m+m+{Ïdæ <ë«sê ~>∑TeT‹ #˚sTTdüTÔ+~. ã+>±s¡+, yÓ+&çì @ø£+>± 100 qT+∫ 500 ≥qTï\ y˚Ts¡ $<˚XÊ\ qT+∫ á dü+düú ~>∑TeT‹ #˚düTÔ+&É&É+ e˝Ò¢ <Ûäs¡\T ø±k˛Ô ≈£Lk˛Ô n+<äTu≤≥T˝À OHêïsTT. eTq<˚X¯+ qT+∫ $$<Ûä KìC≤\qT m>∑TeT‹ #˚ùd dü+düú>±q÷, ÄVü‰s¡ <ÛëHê´\ ~>∑Tã&ç ‘·–Z‘˚ ~>∑TeT‹ #˚ùd dü+düú>±q÷ m+m+{Ïdæ ø°\ø£ bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤k˛Ô+~. 1963˝À πø+Á<äyêDÏ»´ eT+Á‹‘·«XÊK Ä<Ûä«s¡´+˝À @s¡Œ]∫q á dü+düú $<˚o yêDÏ»´+ Á|ü<∏äeT kÕúq+˝À Oqï Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú. á dü+düú yê]¸ø£ ≥s√ïesY 500 ø√≥¢ &Ü\s¡¢≈£î #˚], n‘·´~Ûø£ $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\Tqï dü+düú>± ôd’‘·+ ]ø±s¡T¶ düèwæº+∫+~. Ç|ü&û dü+düú, Á|üsTTy˚≥T dü+düú\‘√ ø£*dæ ¬s+&ÉT kÕºø˘ mπø‡Ã¤+J\T ÁbÕs¡+_Û+#·uÀ‘√+~. ø£¬s˙‡ &Ó]y˚{°yé\ ÁfÒ&ç+>¥qT, ø£yÓ÷&ç{°dt ÁfÒ&ç+>¥qT á mπø‡Ã¤+J\T ìs¡«Væ≤kÕÔsTT. á ¬s+&ç+{Ïø° Ç|üŒ{Ïπø Äj·÷ e÷¬sÿ{Ÿ

ìj·T+Á‘·D dü+düú\ qT+∫ ÁbÕ<∏ä$Tø£+>± nqTeT‹ ≈£L&Ü e#˚Ãdæ+~. j·TTHÓ’f…&é kÕºø˘ mπø‡Ã¤+CŸ (j·TTmdtÇ) &Ü\s¡T, s¡÷bÕsTT e÷s¡ø£+ $\Te Ä<Ûës¡+>± q&ç#˚ ø£¬s˙‡ |òüP´#·sY ÁfÒ&ç+>¥qT eTq <˚X¯+˝À >∑‘˚&Ü~ Ä>∑düTº˝À ÁbÕs¡+_Û+∫q dü+>∑‹ ‘Ó*dæ+<˚. @&Ü~ |üPs¡ÔsTT´+<√ ˝Ò<√ s√E≈£î s¡÷.2000`2500 ø√≥¢(0.5_*j·THé &Ü\s¡T¢) ≥s√ïesY‘√ á yê´bÕs¡+ nÁ|ü‹Vü‰‘·+>± ô|s¡T>∑T‘√+~. Ç˝≤ ô|s¡T>∑T‘·Tqï yê´bÕs¡+ sêqTqï ø±\+˝À eT]+‘·>± ô|s¡>∑≥y˚T ø±≈£î+&Ü Ç‘·s¡ ø£¬s˙‡\≈£î nq>± bÂ+&é, jÓTHé, j·T÷s√˝≤+{Ï yê{ÏøÏ ≈£L&Ü $düÔ]+#˚ neø±XÊ\T n~Ûø£+>± ñHêïsTT. á ø£¬s˙‡ &Ó]y˚{Ïyé ÁfÒ&ç+>¥qT Á|üdüTÔ‘·+ eT÷&ÉT mπø‡Ã¤+CŸ\T (mHémdtÇ, _mdtÇ, myéTdæmø˘‡`mdtmø˘‡) e÷Á‘·y˚T #˚düTÔHêïsTT. Hê\Ze dü+düú>± Ç|ü&ÉT j·TTHÓ’f…&é kÕºø˘ mπø‡Ã¤+CŸ sêuÀ‘·Tqï~. á mπø‡Ã¤+CŸì Á|üeTTK ÁuÀøÏ+>¥ dü+düú

C…|æ Á>∑÷|t, myéTmyéT{Ïdæ Á|üyÓ÷≥s¡T¢>± s¡÷.150 ø√≥¢ eT÷\<Ûäq+‘√ @sêŒ≥T #˚düTÔHêïsTT. Á|üyÓ÷≥sY>± myéTmyéT{Ïdæ ñqï|üŒ{Ïø°, 13 u≤´+≈£î\T uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± ‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À #˚sêsTT. ø£¬s˙‡ &Ó]y˚{Ïyé\‘√ bÕ≥T, ‘·«s¡˝À ÁbÕs¡+_Û+#·qTqï e&û¶\≈£î #Ó+~q &Ó]y˚{Ïyé\≈£î ≈£L&Ü á mπø‡Ã¤+õ y˚~ø£ ø±qT+~. u≤+uÒ kÕºø˘ mπø‡Ã¤+õì ≈£L&Ü á dü+düú˝À uÛ≤>∑kÕ«$T>± #˚düT≈£îì mπø‡Ã¤+CŸ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î ø±e\dæq f…ø±ï\Jì bı+<äqTqï≥T¢>± yês¡Ô\T edüTÔHêïsTT. yÓTT‘·Ô+MT<ä 13 u≤´+≈£î\T, Hê\T>∑T ÁfÒ&ç+>¥ dü+düú\T Ç+<äT˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± ñHêïsTT. á dü+düú ìs¡«Vü≤D≈£î >∑‘·+˝À $$<Ûä Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ u≤´+≈£î\≈£î #ÛÓ’s¡àHé>± #˚dæq {Ï.mdt. Hêsêj·TDkÕ«$Tì y˚TH˚õ+>¥ &Ó’¬sø£ºsY, dæǡ>± ìj·T$T+#ês¡T. ãVüAX¯ ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT HÓ\˝À¢H˚ á mπø‡Ã¤+CŸ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT ÁbÕs¡+_Û+#·qTqï~. n+‘·sê®rj·T eT©º ø£yÓ÷&ç{° mπø‡Ã¤+CŸ (◊myéTdæÇ)

Á|üeTTK ô|ò’HêqT‡ ø£+ô|˙ nsTTq Ç+&çj·÷ ãT˝Ÿ‡ ô|ò’HêqT‡ düØ«ôddt‘√ ø£*dæ, s¡÷.100ø√≥¢ eT÷\<Ûäq+ O+&˚≥T¢>± n+‘·sê®rj·T eT©º ø£yÓ÷&ç{° mπø‡Ã¤+õ (◊myéTdæ◊) @sêŒ≥T Á|üÁøÏj·TqT m+m+{Ïdæ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. ámπø‡Ã¤+JøÏ bòÕsê«sY¶ e÷¬sÿ{Ÿ ø£MTwüHé (m|òtmyéTdæ) ÁbÕ<∏ä$Tø£+>± nqTeT‹ì∫Ã+~. B+‘√ eTq<˚X¯+˝Àø£yÓ÷&ç{° mπø‡Ã¤+J\ dü+K´ Hê\T>∑T≈£î #˚s¡uÀ‘√+~. yÓTT<ä≥>± myéTmyéT{Ïdæ 74 XÊ‘·+, Ç+&çj·÷ ãT˝Ÿ‡ 26 XÊ‘·+ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ñ+&Ü\qTø=HêïsTT. ø±˙ 40 XÊ‘·+ <ë{Ï @ ˇø£ÿs¡÷ uÛ≤>∑kÕ«$T ñ+&Ésê<äH˚ m|òtmyéTdæ ìs¡íj·÷qTkÕs¡+ ôV≤#Y&çm|òtdæ u≤´+≈£î, j·Tdtu≤´+≈£î, Ç+&çj·÷ bı{≤wt ø£+ô|˙\T ‘·s¡Tyê‘· uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± #˚sêsTT. j·TTmdtÇøÏ |ü~ XÊ‘·+ yê{≤\qT Çyê«\qTø=Hêï m|òtmyéTdæ nqTeT‹ Çe«ø£b˛e≥+‘√ $s¡$T+#·Tø=ì eTs=ø£] ø√dü+ y˚≥˝À |ü&ܶs¡T. n˝≤H˚ eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\ es¡≈£L ô|≥Tºã&ÉT\qT ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√≈£î&É<äT. uÛ≤>∑kÕ«eT´ dü+düú\T mπø‡Ã¤+õ˝À yê´bÕsê\≈£î nqs¡TΩ\T>± m|òtm+dæ ìã+<ÛäqqT ô|{Ϻ+~. eT<äT|üs¡T\qT @sêŒ≥T #˚düTø√e{≤ìøÏ ôdô|º+ãsY es¡≈£L m|òtmyéTdæ düeTj·T+ bı&ç–+∫+~ ø±ã{Ϻ |üP]Ô ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î eT] ø=+‘· düeTj·T+ |ü≥ºe#·TÃ. @~ @yÓTÆHê Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú HÓ\ ø=\TŒ‘·Tqï á ø£yÓ÷&ç{° mπø‡Ã¤+J\T $T–*q yê{Ïø£+fÒ _ÛqïyÓTÆq$>± O+{≤j·Tì e÷¬sÿ{Ÿ esêZ\T uÛ≤$düTÔHêïsTT.

C M Y K

C M Y K

ABCD

10

eT+>∑fi¯yês¡+ 18-08-2009

sêÁcÕºìøÏ ¬øõ uÒdæHé >±´dt m+ y˚DT>√bÕ\sêe⁄ ø£ècÕí`>√<ëe] uÒdæHé˝À O‘·Œ‹Ô nj˚T´ düVü≤» yêj·TTe⁄˝À sêh nedüsê\T rπs+<äT≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘·ì∫à πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·÷\ì, Hê´j·TyÓTÆq <Ûäs¡\≈£î düs¡|òüsê #˚j·÷\ì Á|üC≤_ÛÁbÕj·T+ s¡÷|ü⁄~<äT›ø=+≥Tqï~. Ç˝≤+{Ï Hê´j·TyÓTÆq &çe÷+&É¢qT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫à kÕ~Û+#·Tø=H˚+<äT≈£î dü$Twæº ø±sê´#·s¡D≈£î Ç+ø± ˇø£ s¡÷|ü+ sê˝Ò<äT. ¬øõ uÒdæHé˝À #·eTTs¡T, düVü≤» yêj·TTe⁄ dü+düú (ˇmHéõdæ), ¬øsTTsYï mqØ® >∑‘·+ qT+&ç >±´dtqT O‘·Œ‹Ô #˚düTÔ+&É>±, ø=‘·Ô>± ]\j·THé‡ Ç+&ÉÁd”ºdt *$Tf…&é (ÄsY◊m˝Ÿ) >∑‘· @Á|æ˝Ÿ yÓTT<ä{Ï ‘˚B qT+&ç &ç6 πøåÁ‘·+˝À O‘·Œ‹Ôì ÁbÕs¡+_Û+∫+~. >∑T»sê‘Y ùdº{Ÿ ô|Á{À*j·T+ ø±s=ŒπswüHé (õmdt|æmdt)≈£î πø{≤sTT+#·ã&çq u≤¢ø˘\˝À Ä dü+düú Ç+ø± O‘·Œ‹Ôì ÁbÕs¡+_Û+#· ˝Ò<äT. bı+~q u≤¢ø˘\˝À Äj·÷ dü+düú\T ø£qT>=qï >±´dt ìπøåbÕ\qT ìØí‘· |ü<ä∆‘·T\˝À |üØø£å\T ìs¡«Væ≤+#êø£ m+‘· |ü]e÷D+˝À >±´dt \_ÛdüTÔ+<äH˚~ &Ó’¬sø£ºπs{Ÿ »qs¡˝Ÿ Ä|òt ôV’≤Á&√ø±s¡“Hé‡ (&çõôV≤#Y) n~Ûø±]ø£+>± ìsê∆]kÕÔs¡T. sêh+˝À HÓ\ø=*Œq, HÓ\ø=\TŒ‘·Tqï >±´dt Ä<Ûë]‘· $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î #˚dæq πø{≤sTT+|ü⁄\ y˚Ts¡≈£î düø±\+˝À |üP]Ô>± >±´dt düs¡|òüsê #˚sTT+#ê\ì, >±´dt <Ûäs¡\qT ùV≤‘·Tã<ä∆+>± ìj·T+Á‹+#ê\ì <ë<ë|ü⁄ mì$T<˚fi¯ófl>± sêh Á|üuÛÑT‘·«+ πø+Á<ëìï ø√s¡T‘·÷ edüTÔHêï, Á|üjÓ÷»q+ ˝Òø£b˛sTT+~. Bìe\¢ Oqï kÕú|üø£ kÕeTsê∆´ìï |üP]Ô>± yê&ÉTø√˝Òø£, #ê˝≤ KØ<Ó’q HêbòÕÔ e+{Ï Á|ü‘ê´e÷ïj·T Ç+<ÛäHêìï yê&ç $<äT´‘YqT O‘·Œ‹Ô #˚j·÷*‡ e∫Ã, Ç‘·s¡T\ qT+&ç n~Ûø£ #ÛêØ®\≈£î $<äT´‘YqT ø=qT>√\T #˚j·÷*‡ e∫à sêh+ y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ y˚Ts¡≈£î qwüº b˛sTT+~. $<äT´‘Y ø√‘·\‘√ Çã“+<äT\qT, qcÕº\qT m<äTs√ÿyê*‡ e∫Ã+~. n˝≤+{Ï |ü]dæú‹˝À m≥Te+{Ï Ä+<√fi¯q »s¡>∑˝Ò<äT. &ç6 >±´dt≈£î Á|üDuŸ eTTKØ® n<Ûä´ø£å‘·q @sêŒf…Æq eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° #ê˝≤ n~Ûø£+>± m+m+_{Ïj·TT≈£î 4.2 &Ü\s¡¢ <Ûäs¡qT 2007 ôdô|º+ãs¡T 12q ìs¡ísTT+∫q dü+<äs¡“¤+˝À yêeT|üøå±\T $TqVü‰ Ç‘·s¡ sê»ø°j·T bÕغ\T H√s¡T yÓT<ä|ü ˝Ò<äT. sêh >±´dt nedüsê\T rπs<Ó˝≤? Ç|ü⁄Œ&ÉT n+u≤ì k˛<äs¡T\T eTTUÒwt≈£î #Ó+~q ÄsY◊m˝Ÿ≈£î, nì˝Ÿ≈£î #Ó+~q ÄsYmHéÄsYm˝Ÿ≈£î eT<Ûä´ &ç6 >±´dt $wüj·T+˝À q&ÉTdüTÔqï $yê<ä+˝À u§+u≤sTT ôV’≤ ø√s¡Tº rs¡TŒ Ç#êÃø£ ¬øõ uÒdæHé >±´dt˝À sêh+ yê{≤ bı+<ë\qï n+X¯+ô|’ $$<Ûä esêZ\˝À Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ ne⁄‘·Tqï~. ÄsY◊m˝Ÿ &ç6˝À eTT+<äT 40 m+dæm+&ç (s√E≈£î $T*j·THé |òüTq|ü⁄ MT≥s¡T¢)‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫ Áø£y˚TD≤ O‘·Œ‹Ôì 80 m+dæm+&çøÏ, ‘·s¡Tyê‘· 120 m+dæm+&çøÏ ô|+#·T‘êqì Á|üø£{Ï+∫+~. Á|üdüTÔ‘·+ 35 m+dæm+&ç >±´dtqT O‘·Œ‹Ô #˚düTÔqï~. 2008 y˚T 28q »]|æq düe÷y˚X¯+˝À eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° &ç6 πøåÁ‘·+˝À O‘·Œ‹Ô #˚ùd >±´dt˝À 40

m+dæm+&çì Á|üdüTÔ‘·eTTqï >±´dt Ä<Ûë]‘· ø£sêà>±sê\T, ÁbÕC…≈£îº\T, ‘·~‘·sê\≈£î πø{≤sTT+∫+~. ms¡Te⁄\ s¡+>±ìøÏ 15 m+dæm+&ç, $<äT´‘Y s¡+>±ìøÏ 18 m+dæm+&ç, q>∑sê\˝À >±´dt düs¡|òüsê≈£î 5 m+dæm+&ç, >±´dt Ä<Ûë]‘· m˝Ÿ|æõ bÕ¢+≥¢≈£î 3 m+dæm+&ç πø{≤sTT+∫+~. Ç~es¡πø πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚dæ, |üP]Ô>± >±´dt düs¡|òüsê bı+<äì Á|üdüTÔ‘·eTTqï ÁbÕC…≈£îº\T, ø£sêà>±sê\ nedüsê\≈£î πø{≤sTT+|ü⁄ n+XÊìï &ç6 πøåÁ‘·+˝À 40 m+dæm+&çøÏ $T+∫ O‘·Œ‹Ô ô|]–q|ü⁄&ÉT #˚|ü&É‘êeTì >∑‘· »qe] 8q »]|æq düe÷y˚X¯+˝À eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° ìs¡ísTT+∫+~. Ç~>±ø£, n+‘·sê®rj·T b˛{° _&ç¶+>∑T˝À ù|s=ÿqï $<Ûä+>± ÄsY◊m˝Ÿ mHé{Ï|ædæøÏ 12 m+dæm+&ç, nqï<äeTTà\ eT<Ûä´ ]\j·THé‡ ÄdüTÔ\ |ü+|æD° ˇ|üŒ+<ä+˝À uÛ≤>∑+>± ÄsYmHéÄsYm˝Ÿ ÁbÕC…≈£îº\≈£î 28 m+dæm+&ç >±´dtqT Hê´j·TkÕúq+ rs¡TŒ\≈£î ˝Àã&ç düs¡|òüsê #˚j·÷*‡q |ü]dæú‹ eùdÔ yÓTT‘·Ô+ 80 m+dæm+&ç nsTTb˛‘·T+~. n˝≤+{Ï |ü]dæú‹˝À sêh >±´dt nedüsê\T rπs<Ó˝≤ nH˚ düeTdü´ ‘·˝…‘·TÔ‘·T+~.

>±´dt øπ {≤sTT+|ü⁄˝À sêÁcÕºìøÏ bÁ Õ<Ûëq´‘· düVü≤» dü+|ü<ä nsTTq >±´dtô|’ Vü≤≈£îÿ sêC≤´+>∑+ Á|üø±s¡+ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ì<˚. Ä $<Ûä+>± <˚X¯+˝À @j˚T s¡+>±\≈£î \uÛÑ´‘·≈£î ˝Àã&ç @y˚Ts¡≈£î >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·÷\H˚ $<ÛëHêìï πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡ísTT+#·e#·TÃ. nsTT‘˚, sêh+˝À $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î #˚dæq πø{≤sTT+|ü⁄\ y˚Ts¡≈£î >±´dt düs¡|òüsê #˚j·Tì πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« u≤<Ûä´‘êsêVæ≤‘·´+, ‘·|ü⁄Œ&ÉT $<ÛëHê\ e\¢ sêÁcÕºìøÏ uÛ≤Ø>± »]–q nHê´j·÷ìï Á|üC≤X¯øÏÔ˝À |ü\Te÷s¡T¢ $e]+#êeTT. ¬øõ uÒdæHé˝À >±´dt, Ç‘·s¡ ô|Á{À*j·T+ ìπøåbÕ\ nH˚«wüD, O‘·Œ‹Ô ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ e\¢ |üsê´es¡D+ e÷s¡TŒ\T, Ç‘·s¡ ø±s¡D≤\ e\¢ Ä ÁbÕ+‘ê\≈£î, Á|ü»\≈£î yê{Ï\T¢‘·Tqï qcÕº\ô|’ Ä+<√fi¯q e´ø£Ô+ ne⁄‘·Tqï~. >±´dt e+{Ï düVü≤» dü+|ü<ä˝À πø+Á<ëìøÏ ‘·q yê{≤ øÏ+<ä \_Û+#˚ ˝≤uÛÑ+˝À (>±´dt s¡÷|ü+˝À) dü>∑+ dü+ã+~Û‘· sêÁcÕºìøÏ Çyê«\ì 12e Ä]∆ø£ dü+|òüT+ dæbòÕs¡T‡ #˚dæ+~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Ç+‘·≈£îeTTqT|ü⁄ <˚X¯+˝À Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ ÁbÕC…≈£îº\T, ø£sêà>±sê\≈£î >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄\T ¬øõ uÒdæHé qT+&ç >±ø£, Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\˝À O‘·Œ‹Ô #˚ùd >±´dt qT+&ç #˚dæqy˚. sêh+˝À #˚dæq >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄\T Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç >±ø£ πøe\+ ¬øõ uÒdæHé qT+&ç #˚dæqy˚. ˝À&é πø+Á<ë\ nedüsê\≈£î ˝Àã&ç u§>∑TZ Ä<Ûë]‘· ÁbÕC…≈£îº\qT kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· es¡≈£î u§>∑TZ >∑qT\ düMT|ü+˝ÀH˚ HÓ\ø=*Œ s¡yêD≤ e´j·÷ìï >∑D˙j·T+>± ‘·–Z+#·Tø√yê\+≥Tqï $<Ûä+>±H˚, >±´dtqT $ìjÓ÷–+#˚ ÁbÕC…≈£îº\qT, ø£sêà>±sê\qT ≈£L&Ü kÕ<Ûä´yÓTÆq+‘· es¡≈£î >±´dt πøåÁ‘ê\≈£î düMT|ü+˝ÀH˚ HÓ\ø=˝ÒŒ Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T≥+ düeT+»düeTqï~ eTs=ø£ yê<äq. Ä $<Ûä+>± Ä ÁbÕ+‘· Á|ü»\≈£î ObÕ~Û, n_Ûeè~∆ neø±XÊ\qT ø£*Œ+#˚+<äT≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· Çyê«*. n+<äTe\¢, ¬øõ uÒdæHé˝À O‘·Œ‹Ô #˚ùd >±´dt˝À sêh

#˚j·÷\ì m+dæm+&ç˝À 17 m+dæm+&ç e÷Á‘y· T˚ sêÁcÕºìøÏ \_ÛdTü +Ô ~. Ç~ @e÷Á‘+· #ê\<äT. sêh Á|uü TÑÛ ‘·« ãVæ≤s¡+>∑ yÓK’ ] @<ÓH’ ê, düTÔ‘·+ Oqï $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î Ç~ es¡≈£î #˚dæq >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄≈£î øÁ|üπ {≤sTT+|ü ⁄\‘√ ø£*|æ yÓTT‘·+Ô 18 m+dæm+&ç, m|æCH… øé √ øπ +Á<+ä ≈£î‹‡‘· $<Ûëq+ ø£Ø+q>∑sY˝À ‘·\ô|{Ϻq 2100 yÓT.yê. ÁbÕC…≈£îº≈£î 8.5 nedüs¡yÓTÆq nqT eT‘·T\T m+dæm+&ç, m˝Ÿ|õæ bÕ¢+≥¢≈î£ 3 m+dæm+&ç, sêh sê»<Ûëì˝À bı+~, ø=‘·Ô>± #˚|ü≥º ‘·\ô|{Ϻq |ü+|æDø° Ï 5 m+dæm+&ç, ms¡Te⁄\ ø£sêà>±sê\≈£î 14 m+dæm+&ç ÁbÕC…≈£îº\≈£î n$ O‘·Œ‹Ôì ÁbÕs¡+_Û+ y˚Ts¡≈î£ >±´dt øπ {≤sTT+|ü⁄\T #˚j÷· \ì ø√s¡T‘·Tqï~. uÛ$Ñ wü´‘Y˝À #·{≤ìøÏ dæ<ä∆yÓTÆq|ü⁄&ÉT >±´dt \uÛÑ´‘·≈£î ˝Àã&ç á &çe÷+&ÉT Ç+ø± ô|s¡T>∑T‘·T+~. ˇø£ÿ dæmHéõ &çe÷+&˚ nedüs¡yÓTÆq πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚kÕÔeTì >∑‘· »qe] |ü]ÁXe¯ T\≈£î 71.77 m+dæm+&ç, s¡yêD≤ s¡+>±ìøÏ 3.87 8q eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° ìs¡ísTT+∫+~. Ç<=ø£ m+dæm+&ç, e+≥ >±´dt≈î£ 9.15 m+dæm+&ç O+≥T+<äì sêh ≈£î‹‡‘· $<Ûëq+. y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ ô|≥Tºã&ç e´j·T+‘√ Á|üuTÑÛ ‘·«+ õ˝≤¢\ yêØ>± nedüsê\qT 2007˝À n+#·Hê ÁbÕC…≈£îº\qT ì]à+#êø£, yê{ÏøÏ nedüs¡yÓTÆq πø{≤sTT+|ü⁄\ y˚d+æ ~. Ç+<äT˝À 70 XÊ‘·+ ‘·÷s¡TŒ >√<ëe], $XÊK|ü≥ï+, ø√dü+ πø+Á<ä+ <äj·÷<ëøÏåD≤´\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&Ü*‡q <äTdæú‹ì ø£Ø+q>∑s,Y yÓT<äø,˘ nq+‘·|⁄ü s+¡ , q˝§Z+&É õ˝≤¢\˝ÀH˚ nedüs+¡ düèwæº+∫, n$˙‹øÏ, nqT∫‘· ÁbÕã˝≤´\≈£î ˝Àã&ç |üø£åbÕ‘· ne⁄‘T· +<äì n+#·Hê y˚d+æ ~. ø=‘·>Ô ± #˚|≥ü º ‘·\ô|{Ïqº >±´dt <Û√s¡DT\‘√ πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚ùd nHês√>∑´ø£s¡ yê‘êes¡D≤ìøÏ Ä<Ûë]‘· $<äT´‘Y ÁbÕC…≈î£ \º øπ 64.51 m+dæm+&ç >±´dt nedüs+¡ á $<Ûëq+ <ë]rdüTÔ+~. >±´dt \uÛÑ´‘·, πø{≤sTT+|ü⁄ >±´s¡+{° ne⁄‘T· +<äì ‘êC≤ n+#·Hê. ˝Òì nì•Ã‹ì m<äTs=ÿ+≥÷ ÁbÕC…≈£îº\qT, ø£sêà>±sê\qT ¡ |Á Dü ≤[ø£qT s¡÷bı+~+#ê* ì]à+#ê\q≥+ ndüeT+»dü+. ÄsY◊m˝Ÿ >±´dt O‘·Œ‹Ô ø±sê´#·sD sêh+˝À Ç|üŒ{Ïes¡≈£î >±´dt düs¡|òüsê bı+<äT‘·Tqï ÁbÕs¡+_Û+#˚ es¡≈£î πø+Á<ä+ &ç6 πøåÁ‘·+ qT+&ç >±´dt ms¡ T e⁄ \ ø£ s êà>±sê\T, $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î $TqVü‰ >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·Tø£ b˛e≥+, eTT+<äT Á|üø£{Ï+∫q ìØí‘· dü s ¡ | ò ü s ê≈£ î ô|’ | ü ⁄ ˝ … ’ q T @sêŒ≥T¢ ˝Òe⁄. ¬øõ uÒdæHé qT+&ç ÄsY◊m˝Ÿ >∑&ÉTe⁄˝À Ä dü+düú O‘·Œ‹Ôì ÁbÕs¡+_Û+#· ˝Òø£ yêsTT<ë\T >∑ T »sê‘Y ≈ £ î >±´dt ô|’ | ü ⁄ ˝… ’ q T y˚düT≈£îH˚+<äT≈£î sêh+˝À y˚düTø=+≥÷ e#˚Ã+<äT≈£î, düø±\+˝À O‘·Œ‹Ôì ÁbÕs¡+_Û+#ê*‡q nedü s ¡ y Ó T Æ q nqTeT‘· T \ ì∫à M\T ø£*Œ+∫q sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ u≤<Ûä´‘· qT+&ç ‘·|ü⁄Œø=q&ÜìøÏ M\T ø£*Œ+#·{≤ìπø. Bs¡Èø±*ø£ Á|ü u Û Ñ T ‘· « + sêh+˝À ô|’ | ü ⁄ ˝… ’ q T y˚sTT+#ê*‡q nedüsêìï πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·Tø£b˛e≥+‘· ÄsY◊m˝Ÿ M˝…’q+‘· ‘·«s¡>± >∑ T ]Ô + ∫Hê ≈£ L &Ü n+<ä T ≈£ î Ç+‘· es¡≈£î #·s¡´\T rdüTø√˝Òø£ ìπøåbÕ\qT n~Ûø£ kÕúsTT˝À yÓ*øÏrdæ, neTTà≈£îì ‘·«s¡>± kıeTTà b˛sTT+~. sê»<Û ë ì˝À >±´dt düs¡|òüsê≈£î ô|’|ü⁄˝…’qT¢ #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î M\T ø£*Œ+#·{≤ìπø. y˚sTT+#˚+<äT≈£î s¡÷.3500 ø√≥¢ y˚Ts¡≈£î e´j·T+ ne⁄‘·T+<äì, ìsê∆]+#·ì >±´dt ìπøbå Õ\T ` nedüsê\ n+#·Hê\T eT÷&ÉTHê\Tπ>fi¯ófl |ü&ÉT‘·T+<äì n+#·Hê. >∑‘·+˝ÀH˚ ì]›wüº &ç6 πøåÁ‘·+˝À ÄsY◊m˝Ÿ eTT+<äT 2008 pHé qT+&ç 40 Á|ü‹bÕ<äq\‘√, nqTeT‘·T\‘√ Äj·÷ s¡+>±\≈£î >±´dt m+dæm+&ç y˚Ts¡≈£î O‘·Œ‹Ô ÁbÕs¡+_Û+∫, á @&Ü~ pHé qT+&ç πø{≤sTT+|ü⁄\qT bı+~, ô|’|ü⁄˝…’qT ìsêàD≤\qT #˚|ü{Ϻ >±´dt eTs√ 40 m+dæm+&ç y˚Ts¡≈£î O‘·Œ‹Ôì ô|+#·T‘·T+<äì &çõôV≤#Y O‘·Œ‹Ô ÁbÕs¡+uÛÑeTj˚T´ düeTj·÷ìøÏ yê{Ïì dæ<ä›+ #˚düT≈£î+fÒ >∑‘·+˝À ìsê∆]+#ês¡T. nsTT‘˚, n˝≤ »s¡>∑ ˝Ò<äT. &ç6 πøåÁ‘·+˝À Ç|ü⁄Œ&ÉT >±´dtqT Äj·÷ s¡+>±\˝À $ìjÓ÷–+#·Tø=H˚+<äT≈£î >±´dt O‘·Œ‹Ô 2012 Hê{ÏøÏ <ë<ë|ü⁄ 80 m+dæm+&çøÏ ì\ø£&Ó’q M\j˚T´~. ø±ì πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« $<Ûëq+ n˝≤ πø{≤sTT+|ü⁄\T kÕúsTTøÏ #˚s¡T≈£îì, 2017 qT+&ç 2020 es¡≈£î ‘·–Zb˛‘·T+<äì #˚ùd+<äT≈£î nqT>∑TD+>± ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~. n˝≤ eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° >∑‘· »qe] 8 düe÷y˚X¯+ ìs¡íj·÷\ πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚sTT+#·Tø=H˚+<äT≈£î πø+Á<ä+ô|’ ˇ‹Ô&ç $esê\qT qyÓ÷<äT #˚dæq |üÁ‘·+˝À ù|s=ÿ+~. ˇmHéõdæ, ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î sêh Á|üuÛÑT‘·«+ |üPqTø=q ˝Ò<äT. Ç|üŒ{Ϭø’Hê sêh õmdt|ædæ e+{Ï Ç‘·s¡ dü+düú\T ¬øõ uÒdæHé˝À m+‘· Á|üuÛÑT‘·«+ $$<Ûä s¡+>±\˝À Á|üdüTÔ‘·, uÛÑ$wü´‘Y >±´dt |ü]e÷D+˝À, m|üŒ{Ï qT+&ç ø=‘·Ô>± >±´dt O‘·Œ‹Ôì nedüsê\qT n+#·Hê y˚düT≈£îì, ì]›wüº Á|ü‹bÕ<äq\‘√ >±´dt ÁbÕs¡+_ÛkÕÔj·TH˚~ &çõôV≤#Y Ç+‘·es¡≈£î ìsê∆]+#· ˝Ò<äT. πø{≤sTT+|ü⁄\T, nqTeT‘·T\T bı+<ä{≤ìøÏ, ô|’|ü⁄ ˝…’qT¢ ˇmHéõdæ 40 m+dæm+&ç, õmdt|ædæ 50 m+dæm+&ç y˚Ts¡≈£î y˚sTT+#˚+<äT≈£î |üPqTø√yê*. n<˚$<Ûä+>±, ¬øõ uÒdæHé˝À O‘·Œ‹Ô #˚ùd neø±X¯+ O+<äì ìsê∆s¡D ø±ì n+#·Hê\T >±´dtô|’ sêj·T©º, πø+Á<ä ˝≤uÛÑ+ yê{≤ >±´dt˝À sêÁcÕºìøÏ yê{≤ #·÷|ü⁄‘·THêïsTT. ø√dü+ |ü≥Tºã{≤º*. >±´dt <Ûäs¡qT ùV≤‘·Tã<ä∆+>± sêh+˝À 2010 Hê{ÏøÏ >±´dt nedüsê\T 83.27 ìj·T+Á‹+#ê\ì πø+Á<ä+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘˚yê*. ¬øõ uÒdæHé ÁbÕ+‘·+ m+dæm+&çøÏ #˚sT¡ ≈£î+{≤j·Tì sêh Á|uü TÑÛ ‘·«+ 2007˝À n+#·Hê Á|ü‘˚´ø£ n_Ûeè~∆øÏ, nø£ÿ&ç Á|ü»\≈£î ObÕ~Û, Ç‘·s¡ dü<äTbÕj·÷\ y˚d+æ ~. eTTK´eT+Á‹ yÓ.’ mdt.sê»X‚Ks¡s¬ &ç¶ Á|ü<ëÛ ìøÏ sêdæq ø£\Œq≈£î >±´dt O‘·Œ‹Ô dü+düú\qT ˇ|æŒ+#·≥+‘√ bÕ≥T ‘êqT ˝ÒK˝À ø√]q $<Û+ä >± ø£˙dü+ 10 XÊ‘·+ y˚Ts¡≈î£ sêÁcÕºìøÏ >±´dt ≈£L&Ü Á|ü‘˚´ø£ πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·÷*. Ç+<äT≈£î nìï sê»ø°j·T øπ {≤sTT+|ü⁄ #˚dHæ ê, ÄsY◊m˝Ÿ 80 m+dæm+&ç, ˇmHéõdæ 40 bÕغ\, Á|üC≤˙ø£+ eT<䛑·TqT ≈£L&É >∑{≤º*. Á|ü‘˚´ø£ ø±sê´#·s¡D m+dæm+&ç, õmdt|mæ dt 50 m+dæm+&ç ø£*|æ yÓTT‘·+Ô 170 Á|üD≤[ø£qT s¡÷bı+~+#ê*. πø{≤sTT+|ü⁄\T ø√s¡˝Ò<äT.

nedüsê\qT rπsÃ+<äT≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç∫à πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·÷\qï ø√¬sÿ düeT+»düyÓTÆq~. Ç~ C≤‹ dü+|ü<ë, sêh dü+|ü<ë, yÓTT‘·Ô+ >±´dt sêÁcÕºìπø Çyê«˝≤ nH˚ Ø‹˝À á Hê´j·TyÓTÆq ø√¬sÿ≈£î $|üØ‘êsê∆\T rdæ, X¯wü_Ûwü\‘√ düeTdü´qT ‘·|ü⁄Œ <ë] |ü{Ϻ+#· qedüs¡+ ˝Ò<äT.

Bs¡øÈ ±*ø£ øπ {≤sTT+|ü⁄\T nedüs+¡ >±´dt $ìjÓ÷>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫ eTT+<äT ms¡Te⁄\ s¡+>±ìøÏ, $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î, ‘·s¡Tyê‘· Ç‘·s¡ s¡+>±\≈£î πø{≤sTT+|ü⁄\T #˚j·÷\H˚ $<Ûä+>± eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° ìs¡íj·T+ rdüT≈£îqï~. ø£qT>=qï >±´dt ìπøåbÕ\˝À $ìjÓ÷>±ìøÏ \_Û+#˚ |ü]e÷D≤\qT ìsê∆]+#·T≈£îHêïø£ Äj·÷ s¡+>±\˝À Bs¡Èø±*ø£ nedüsê\qT <äèwæº˝À O+#·T≈£îì yê{ÏøÏ dü]|ü&˚ $<Ûä+>± πø{≤sTT+|ü⁄\T, >±´dt düs¡|òüsê ˇ|üŒ+<ë\T #˚ùd $<Ûä+>± Á|üuÛÑT‘·« $<Ûëq+ O+&Ü*. O<ëVü≤s¡D≈£î, 15 @fi¯fl≈£î $<äT´‘Y ø=qT>√\T ˇ|üŒ+<ë\T #˚düT≈£î+≥T+fÒ, Ä $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\T 25 qT+&ç 30 @fi¯fl bÕ≥T |üì #˚ùd neø±X¯+ Oqï|ü⁄&ÉT yê{ÏøÏ nsTT<˚fi¯fl bÕfÒ, n~ ≈£L&Ü 70 XÊ‘·+ bÕ¢+{Ÿ ˝À&é bòÕ´ø£ºsY≈£î dü]|ü&˚ $<Ûä+>± >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄ #˚j·T≥+ dü]ø±<äT. sêh+˝Àì >±´dt Ä<Ûë]‘· $<äT´‘Y ÁbÕC…≈£îº\≈£î eT+Á‘·T\ kÕ~Ûø±s¡ ø£$T{° Ä $<Ûä+>± >±´dt πø{≤sTT+|ü⁄ #˚dæ+~. n~ ≈£L&Ü e#˚à HÓ\ es¡≈£î e÷Á‘·y˚T. ø±>±, ÄsY◊m˝Ÿ, á ÁbÕC…≈£îº\‘√ nsTT<˚fi¯fl ø±˝≤ìøÏ e÷Á‘·y˚T >±´dt $Áø£j·T+, s¡yêD≤ ˇ|üŒ+<ë\qT #˚düT≈£î+~. nsTT<˚fi¯fl ‘·s¡Tyê‘· |ü]dæú‹ @$T≥H˚~ nì•Ã‘·+>± O+≥T+~. Ä ÁbÕC…≈£îº\≈£î 90 XÊ‘·+ |æm˝Ÿm|òt≈£î dü]|ü&˚ >±´dtqT πø{≤sTT+#ê\ì sêh Á|üuÛÑT‘·«+ πø+Á<ëìï ø√]+~. nsTT‘˚, ÁbÕC…≈£îº\≈£î Bs¡Èø±*ø£+>± >±´dt

Äj·TT<Ûë\‘√ Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ |ü]cÕÿs¡e÷? &ç bÕbÕsêe⁄ n~Ûø£ O‘·Œ‹Ô dü+øå√uÛÑ+`ùd«#êä e÷¬sÿ{Ÿ e´edüú˝À düs¡«kÕ<Ûës¡D+. Ç≥Te+{Ï`dü+øå√uÛÑy˚T 1930e <äX¯ø£|ü⁄ eTVü‰ Ä]úø£ e÷+<ä´+. á e÷+<ä´+ qT+∫ >∑fÒºπøÿ+<äT≈£î nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘·«+`ø°Hé‡ Ä]úø£ $<ÛëHê˝…’q`Á|üuÛÑT‘·« e´j·÷\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq dü+>∑‹ ‘Ó*dæ+<˚. nsTT‘˚, 1930\ e÷+<ë´ìï ô|≥Tºã&ç<ëØ Ä]úø£ e´edüú n~Û>∑$T+#·&É+ yÓqT≈£ eTs√ Á|ü<Ûëq ø√D+ ≈£L&Ü O+~. n<˚ ¬s+&√ Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆+. á j·TT<ä∆ø±\+˝À uÛ≤Ø>± ` $HêX¯ø£s¡+>±`ô|]–q Á|üuÛÑT‘·«e´j·÷\T Hê&ÉT nyÓT]ø±qT >∑f…ºøÏÿ+#êsTT. Á|ü»\ ÁX‚j·TdüT‡≈£î O|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæq Á|üuÛÑT‘·« e´j·÷\T, $<ÛëHê\T Hê{Ï qT+∫ nyÓT]ø±˝À Äj·TT<Ûë\ |ü]ÁX¯eT≈£î O|üjÓ÷>∑|ü&˚$>± s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îHêïsTT. 1930\ dü+øå√uÛÑ+ qT+∫ >∑f…ºπøÿ+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ dü«j·T+>± |üPqTø=ì ObÕ~Û˙ ø=qT>√\TX¯øÏÔ˙ ø£*Œ+#ê\qï~ ø°Hé‡ $<Ûëq+. nsTT‘˚ nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘·«+ á ~X¯>± bÕøÏåø£+>± e÷Á‘·y˚T Á|üj·T‹ï+∫+~. BìøÏ ‘êsêÿDy˚T 1929, 1933`39, 1944 (j·TT<ä∆ø±\+) dü+e‘·‡sê\ø±\+˝À nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edüú˝À Á|üuÛÑT‘·«+ b˛wæ+∫q bÕÁ‘·. dü+øå√uÛÑ+ Äs¡+uÛÑ+ nsTTq 1929˝À nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘·« e´j·T+ Ä <˚X¯ dü÷ú\ C≤rj·T O‘·Œ‹Ô˝À πøe\+ 3 XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T. ø±>± dü+øå√uÛÑ+ eTT~]q H˚|ü<∏ä´+˝À 1933`39 q&ÉTeT á e´j·T+ eT÷&ç+‘·\T ô|]– 9 XÊ‘·+ nsTT´+~. n+fÒ ø°Hé‡ $<ÛëHê\ neT\T Äs¡+uÛÑø±\+ nsTTq 1930`39 eT<Ûä´q nyÓT]ø± <˚X¯+˝À `Ä]úø£ e«edüú˝Àì e´j·÷\˝À` Á|üuÛÑT‘·«+ yê{≤ 9 XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T. ø±>± 1944 Hê{ÏøÏ á e´j·T+ 40 XÊ‘êìøÏ ô|]–+~. á ô|s¡T>∑T<ä\≈£î nyÓT]ø± Á|ü»\ dü+πøåeT+ |ü≥¢ Ä <˚X¯ Á|üuÛÑT‘·«ìøÏ e⁄qï ÁX¯<ä∆ ø±s¡D+ ø±<äT. yêdüÔyêìøÏ 1939`45 dü+e‘·‡sê\ eT<Ûä´ø±\+˝À ¬s+&Ée Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆+ »]–+~. j·TT<ä∆ nedüsê\ <äècÕº´ nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edüú˝À Á|üuÛÑT‘·« bÕÁ‘· Á|üD≤[ø± ã<ä∆‘· ô|s¡>∑e\dæ e∫Ã+~. Bì‘√ Á|üuÛÑT‘·«+ j·TT<ä∆+˝À $»j·T+ ø√dü+ dü«j·T+>± |üPqTø=ì Ä]úø£ e«edüúqT ìj·T+Á‹+#·e\dæ e∫Ã+~. Á|üuÛÑT‘·«+ bÕÁ‘· ø°Hé‡ $<ÛëHê\ øÏ+<ä HêeTe÷Á‘·+>± ô|s¡T>∑T‘·T+&É>±H˚ Ä $<ÛëHê\qT Á|üuÛÑT‘·«+ Ä]úø£ e«düú˝À CÀø£´+ #˚düTø√e&Üìï e´øÏÔ ùd«#·Ã¤≈£î Vü‰ìø£s¡+>± n_Ûe]í+∫q $T‘·yê<äT\÷ e⁄Hêïs¡T. yê] $eTs¡Ù\≈£î Hê{Ï nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT s¡÷CŸyÓ˝Ÿº Ç˝≤ »yêãTqT Ç#êÃ&ÉT. ªª....

u≤¢ø˘ u…ÁØ ª≈£sY« 8520µ Á|üeTTK yÓTTu…’˝Ÿ $ìeTj·T dü+düú u≤¢ø˘ u…ÁØ ≈£sY« 8520 ù|]≥ z dü]ø=‘·Ô yÓTTu…’˝Ÿ Vü‰´+&éôd{ŸqT e÷¬sÿ{À¢øÏ Ç{°e˝Ò Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~. j·TTe‘·, _õHÓdt esêZ\qT <äèwæº˝À ô|≥Tº≈£îì á Vü‰´+&éôd{ŸqT s¡÷bı+~ +#·&É+ »]–+<äì Ä ø£+ô|˙ esêZ\T ‘Ó*bÕsTT. n‘·´+‘· Ä<ÛäTìø£ f…ø±ï\J‘√ ‘·j·÷s¡T #˚dæq á Vü‰´+&é ôd{Ÿ ãs¡Te⁄ πøe\+ 106 Á>±eTT˝Òqì Ä ø£+ô|˙ #ÓãT‘√+~. H˚{Ï‘·s¡+ ø√s¡T≈£îH˚ nìï dü<äTbÕj·÷\T á yÓTTu…’˝Ÿ Vü‰´+&éôd{Ÿ˝À \uÛÑ´eTe⁄‘êj·Tì u≤¢ø˘u…ÁØ ‘Ó*|æ+~. Bì KØ<äT e÷¬sÿ{À¢ s¡÷.15,900 \T>± O+<äì Ä dü+düú ù|s=ÿ+~.

bÕ]ÁXÊ$Tø£ dü+düú\˝À ô|≥Tºã&ç kÕúsTT ô|]–+~. á dæú‹˝À n≥Te+{Ï dü+düú\˝Àì e´≈£îÔ\T $&ç$&ç>± ìdü‡Vü‰j·TT\T... ø±ã{Ϻ yê{Ï˝À e´øÏÔ>∑‘·+>± m≥Te+{Ï ìs¡íj·÷\HÓ’Hê rdüTø√>∑\ |ü]dæú‹ H˚&ÉT ˝Òs¡T... Á|üuÛÑT‘·«+ nì eTq+ |æ*#˚ e´ed”úø£è‘· CÀø£´+ H˚&ÉT ‘·|üŒìdü]... Á|üuÛÑT‘·« bÕÁ‘· m˝≤ e⁄+&Ü\qï $wüj·T+˝À n_ÛÁbÕj·TuÒ<Ûë\T e⁄+&Ée#·TÃ... ø±˙ Áô|’y˚≥T dü+düú\qT H˚&ÉT yê{Ï ÇwüºqTkÕs¡+ e~*y˚j·T˝Ò+. ‘·–q ìj·T+Á‘·D\T nedüs¡+. ˝Ò≈£î+fÒ n$ dü«j·T+ $qX¯ø£s¡+>±H˚ ø±ø£ eTq Hê>∑]ø£‘·πø $qX¯ø£s¡+>± e÷s¡‘êsTTµµ. H˚&ÉT, ìHêïyÓTTqï{Ï es¡≈£L Ä]úø£s¡+>∑+˝À Áô|’y˚≥T bÕÁ‘·qT $|üØ‘·+>± Á|üe∫+∫q yês¡T ãVüQXÊ á e÷≥\qT eTs¡∫ b˛j·÷s¡T. yês¡T, 1970\ nq+‘·s¡+ nyÓT]ø± ªªq÷´&û˝Ÿµµ (dü+πøåeT sê»´+) $<ÛëHê\≈£î ‹˝À<äø±\T Ç#êÃs¡T. @<˚yÓTÆHê 1945 nq+‘·s¡+ ô|≥Tºã&ç<ëØ e«edüú `uÛ≤Ø Á|üuÛÑT‘·« e´j·T+‘√` dü+øå√uÛÑ+ qT+∫ ãj·T≥ |ü&ç+~ ø±˙ Ä e«edüú #·]Á‘· qT+∫




rdüT≈£îqï bÕsƒê\T |üP]Ô>± ndü+ã<ä∆yÓTÆq$. BìøÏ ‘êsêÿDy˚T ` Á|üuÛÑT‘·« Á|üD≤[ø±ã<ä∆ $<ÛëHê\T` Á|ü»\ XÊ+‹, düT_ÛøÏå‘ê\≈£î O|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæqeì $düà]+∫, $HêX¯ø£s¡ j·TT<ë∆\q÷, Äj·TT<Ûäs¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\q÷ nyÓT]ø± ‘·q e«edüú˝À düTdæús¡‘·¬ø’ ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆|ü⁄ bÕsƒ¡+>± rdüTø√e&É+. á ø±s¡D+ #˚‘·H˚ ` ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ nq+‘·s¡+ ≈£L&Ü ªªÁ|ü#·Ã¤qïj·TT<ä∆+µµ ù|]≥ nyÓT]ø±, Á_{Hé\T Äj·TT<Ûë\ b˛{°øÏ ‘Ós¡˝Ò|ü&É+. 1930e <äX¯ø£ e÷+<ë´ìï 1945 nq+‘·s¡+ n~Û>∑$T+∫Hê, ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü ‘·s¡#·T>± e∫Ãq Ä]úø£ dü+øå√uÛ≤\≈£î |ü]cÕÿs¡+>± ÁbÕ+rj·T |òüTs¡¸D\T, OÁ~ø£Ô‘·, j·TT<ë∆\qT nyÓT]ø± >±$+∫+~. ø£&É≈£î 2003˝À Çsêø˘‘√ j·TT<ë∆ìøÏ ~>∑&É+ yÓqTø£ ≈£L&Ü 2001 qT+#˚ nyÓT]ø±˝À Äs¡+uÛÑ+ nsTTq Ä]úø£ e÷+<ä´ ø±s¡D≤\THêïsTT. nsTT‘˚ j·TT<ë∆\T, Äj·TT<Ûë\ neTàø£+, ‘·j·÷Ø ô|≥Tºã&ç<ëØ e«edüú≈£î m+<äT≈£î Ädüsê>± e÷s¡T‘·THêïj·Tqï~ Çø£ÿ&ç Á|üX¯ï. BìøÏ »yêãT ¬s+&√ Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆+ nq+‘·s¡+ @s¡Œ&çq bÕ]ÁXÊ$Tø£ ôd’ìø£ düeTT<ëj·T+. á |ü]D≤eT+ nq+‘·s¡+ e÷¬sÿ{Ÿ˝À b˛{°<ës¡T\ eT<Ûä´q _&ç¶+>¥ <ë«sê Äj·TT<Ûë\ ø=qT>√\T ã<äT\T ø=~›eT+~ |üs¡düŒs¡ düTVü≤è<ë“e‘· ø£*–q s¡ø£åD (Äj·TT<Ûä) s¡+>∑ ø±+Á{≤ø£ºs¡¢ qT+∫ ø=qT>√fi¯ó¢ yÓTT<ä\j·÷´sTT. ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆ìøÏ eTT+<äπs s¡÷CŸyÓ˝Ÿº á e´edüúqT @s¡Œs¡#·&É+ >∑eTHês¡Ω+. n+fÒ á Äj·TT<Ûë\ eT<Ûä´q ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüú˝Àì Ç‘·s¡ düs¡T≈£î\ eT<Ûä´q O+&˚ ‘·s¡Vü‰ b˛{° e⁄+&É<äT. ‘·j·÷s¡T #˚dæq Á|ür j·TT<ä∆$e÷Hêìø°, øÏå|üDÏø°, ôd’ìø£ {≤´+≈£î≈£î Á|üuÛÑT‘·« ø=qT>√\T Vü‰MT nsTT´+~. n+<äT#˚‘· á düs¡T≈£î\ $wüj·T+˝À `e÷¬sÿ{À¢ì Ç‘·s¡ ‘·s¡Vü‰\ düs¡T≈£î\ $wüj·T+˝À˝≤>±` ªªn~Ûø£ O‘·Œ‹Ô dü+øå√uÛÑ+µµ ˝Ò<äT. Ç~ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq ($HêX¯ø£s¡) Á|üD≤[ø±ã<ä∆ O‘·Œ‹Ô. á $<Ûä+>± ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆q+‘·s¡+ nyÓT]ø± bÕ\≈£î\T Ä]úø£ e´edüú˝À Á|üD≤[ø±ã<ä∆‘· >∑T]+∫ ‘êeTT H˚s¡TÃ≈£îqï bÕsƒê\qT #ê˝≤ y˚Ts¡≈£î $HêX¯ø£s¡+>± neT\T »]bÕs¡T. ªªdü+πøåeTsê»´+µµ ˝Ò<ë q÷´&û˝Ÿ s¡÷|ü+˝À `Á|üuÛÑT‘·«bÕÁ‘·` nyÓT]ø±˝À 1977 es¡≈£î kÕe÷qT´\≈£î ø±düÔ+‘· y˚T\T #˚dæHê yÓTT‘·Ô+MT<ä 1930 ùd«#êä$|üDÏ dü+øå√uÛÑbÕsƒê\T, nq+‘·s¡+ ôd’ìø£ bÕ]ÁXÊ$Tø£ düeTT<ëj·T eè~∆ø°, Á|ü#·Ã¤qï j·TT<ä∆ rÁe‘·≈£L, ÁbÕ+rj·T |òüTs¡¸D\÷, j·TT<ë∆\≈£L ø±s¡D+ ne«&É+ >∑eTHês¡Ω+. á yÓTT‘·Ô+ H˚|ü<∏ä´+˝À Á|ü»\ XÊ+‹, dü_Ûø£å‘·\≈£î ô|<ä›|”≥y˚ùd ø=‘·Ô e´edüú ~X¯>± kÕπ> j·TT<ä∆e´‹πsø£, Äj·TT<Ûë\ yê´bÕs¡ e´‹πsø£ O<ä´eT+ ø°˝ø£eTì >∑T]Ô+#·&É+ ÁbÕ<Ûëq´‘·.

<Ûäqe+‘·T\≈£î u§Hê+C≤

qT+∫ 14XÊ‘·+ y˚Ts¡ bı<äT|ü⁄ø±uÀ‘√+~. 12\ø£å\ ø£+fÒ n~Ûø£+>± e´øÏÔ>∑‘· Ä<ëj·T+ dü+bÕ~+#˚ ø±s=Œπs{Ÿ esêZ\T Ç|ü&ÉT #Ó*¢düTÔqï |üqTï˝À 18XÊ‘êìøÏô|’>± bı<äT|ü⁄ #˚düTø√uÀ‘·THêïsTT. n+fÒ á ø√&é e\¢ m+‘· <Ûäqe+‘·T&Ó’‘˚ n+‘· |üqTï uÛ≤s¡+ ‘·>∑ZuÀ‘·Tqï<äì düŒwüºeTe⁄‘√+~. ø±s=Œπs≥T¢, ˝Ò<ë $<˚o dü+düú\T $$<Ûä |ü<ä∆‘·T\ <ë«sê dü+bÕ~+#˚ ˝≤uÛ≤\ô|’ ≈£L&Ü |üqTï uÛ≤sêìï ‘·–Z+#ê\ì Á|üuÛÑT‘·«+ uÛ≤$düTÔqï≥T¢+~. dü«\Œø±*ø£ ˝≤uÛ≤\T, Bs¡Èø±*ø£ ˝≤uÛ≤\ì ‘˚&Ü #·÷|æ+#·≈£î+&Ü, nìï ˝≤uÛ≤\ô|’ ˇπø ‘·s¡Vü‰ |üqTï y˚j·÷\ì {≤ø˘‡ø√&é Á|ü‹bÕ~k˛Ô+~. Bìe\¢ Bs¡Èø±\+>± ô|≥Tºã&ÉT\T ô|fÒº ∫qï ÇHÓ«düºs¡¢ô|’ n~Ûø£uÛ≤s¡+ |ü&É&É+‘√bÕ≥T, dü«\Œø±*ø£

˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘·÷ e÷¬sÿ≥¢qT rÁe+>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚ùd ø±s=Œπs{Ÿ Ä]úø£ dü+düú\ô|’ |üqTï uÛ≤s¡+ ‘·>∑ZuÀ‘√+~. n+‘˚ø±<äT kÕºø˘e÷¬sÿ{À¢ Á|üeVæ≤+#˚ Vü‰{ŸeT˙ô|’ Ç|üŒ{Ï es¡≈£î Oqï 0.025XÊ‘·+ ôd≈£L´]{°dt Á{≤Hê®ø£åHé |üqTïqT ≈£L&Ü s¡<äT› #˚j·÷\ì Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹bÕ~+∫+~. n+<äTπø á ø√&é yÓ\Te&ç+<√ ˝Ò<√ eTs¡Tdü{Ï s√E kÕºø˘e÷¬sÿ≥T¢ ˇø£ÿkÕ]>± ô|]– ‘·eT Vü≤sê¸ìï Á|üø£{Ï+#êsTT. ÄdæÔ|üqTï $wüj·T+˝À ≈£L&Ü eT<Ûä´‘·s¡>∑‹øÏ uÛ≤s¡+ |ü&˚ $<Ûä+>±q÷, <Ûäìø£esêZ\ô|’ uÛ≤s¡+ ‘·π>Z $<Ûä+>±qT {≤ø˘‡ø√&é e´eVü≤]+#·uÀ‘√+~. Ç+‘·≈£î eTT+<äT 50ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ ô|’ã&ɶ ÄdüTÔ\ô|’H˚ ˇø£XÊ‘·+ yÓ˝ŸÔ{≤ø˘‡ O+&˚~.

Ç|ü&ÉT |ü]~Ûì s¡÷.15\ø£å\≈£î ≈£î~+#ês¡T. |üqTïqT 0.25XÊ‘êìøÏ ≈£î~+#ês¡T. n+‘˚ø±<äT <Ûäqe+‘·T\ e<ä› ù|s¡T≈£îb˛sTTq ÄdüTÔ\MT<ä |üqTïqT Áø£eT+>± ‘·–Z+#·uÀ‘√+~. |üqTï bı<äT|ü⁄ ô|≥Tºã&ÉT\ $wüj·T+˝Àq÷ Á|üuÛÑT‘·«+ rdüT≈£îqï ìs¡íj·T+ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ì {≤ø˘‡ ì|ü⁄DT\ <ä>∑Z]øÏ |ü]¬>‹Ô+#·uÀ‘√+~. Ç|üŒ{Ï es¡≈£î s¡÷.\ø£å es¡≈£î bı<äT|ü⁄ ô|≥Tºã&ÉT\qT nqTeT‹+∫q Á|üuÛÑT‘·«+ Ç|ü&ÉT |ü]$T‹ì s¡÷.eT÷&ÉT\ø£å\≈£î ô|+∫+~. ø±s=Œπs≥T¢ á ‘·s¡Vü‰ $TqVü‰sTT+|ü⁄\T bı+<ä&É+˝À dæ<ä∆Vü≤düTÔ\T ø±ã{Ϻ yês¡+‘ê y˚>∑+>± ]≥sYï‡ <ëK\T #˚ùd+<äT≈£î M\T+~. ø±˙ eT<Ûä´‘·s¡>∑‹yêπs eT]+‘· C≤>∑Ts¡÷ø£‘·‘√ Á|üD≤[ø£ s¡÷bı+~+#·Tø√yê*‡ O+≥T+~.

eTq $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T m+‘· O+&Ü*? ` ¬øm˝Ÿ|æ

$<˚o #Ó*¢+|ü⁄\ düeT‘·T\´‘·qT ìs¡«Væ≤+#·≥+˝Àq÷, n+‘·sê®rj·T+>± <˚oj·T Ä]úø£ kÕúsTTì ì\u…≥º≥+˝Àq÷, $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ Á|ü<Ûëq bÕÁ‘·qT #·÷XÊeTT. p˝…’ 31 Hê{ÏøÏ eTq $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T 271.6 _*j·THé &Ü\s¡T¢. M{Ï˝À $<˚o ø£¬s˙‡ ÄdüTÔ\ $\Te 260.63 _*j·THé &Ü\s¡T¢ ø±>± ã+>±s¡+ 9.67 _*j·THé &Ü\s¡T¢>±qT, Á|ü‘˚´ø£ Á&ÜsTT+>¥ Vü≤≈£îÿ\T 1.34 _*j·THé &Ü\s¡T¢>±qT OHêïsTT. 1991˝À n‹‘·≈£îÿe≈£î n&ÉT>∑+{Ïq $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T y˚T 2008Hê{ÏøÏ 314.6 _*j·THé &Ü\s¡¢ n‘·´~Ûø£ kÕúsTTøÏ #˚]+~. n~Ûø£+>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï ì\«\qT eTq ã\+>± ÁuÛÑeT|ü&ç, ˇø£ <äX¯˝À ø±|æ≥˝Ÿ U≤‘ê˝À |üP]Ô ø£q«s¡º_*ºøÏ eTq+ e÷sê\H˚ ã\yÓTÆq yê<äq\T e#êÃsTT. nyÓT]ø± Á<äe´ dü+øå√uÛÑ+ nq+‘·s¡+ eTq ì\«\ kÕúsTT |ü&çb˛sTT+~. á H˚|ü<∏ä´+˝À $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T m+‘· O+&Ü* nH˚ Á|üX¯ï ‘·˝…‘·TÔ‘·T+~. ø=ìï Á|üe÷D≤\T: 1991øÏ |üPs¡«+ eTq <˚X¯+˝À dæús¡yÓTÆq(|òæø˘‡&é) $<˚o e÷s¡ø£ πs≥¢ $<Ûëq+ O+&˚~. ]»sY« u≤´+ø˘ á πs≥¢qT ìs¡ísTT+#˚~. Bì ø±s¡D+>±H˚ n~Ûø£ $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T nedüs¡eTÚ‘·THêïj·Tì, yÓdüT\Tu≤≥T #˚düT≈£îH˚(ô|ò¢øχãT˝Ÿ) $<˚o e÷s¡ø£ πs≥¢ $<Ûëq+ neT\T‘√ n~Ûø£ ì\«\ nedüs¡+ O+&É<äì n+‘·sê®rj·T dü+düú\T Á|ü#ês¡+ #˚XÊsTT.. M{ÏøÏ nqT>∑TD+>± eTq $<˚o e÷s¡ø£|ü⁄ πs≥¢ $<Ûëq+˝À ô|ò¢øχãT˝Ÿ πs≥TqT neT\T #˚XÊs¡T. á $<Ûëq+˝À e÷¬sÿ{Ÿ X¯≈£îÔ\T e÷s¡ø£|ü⁄ πs≥¢qT Á|üuÛ≤$‘·+ #˚kÕÔsTT. πø+Á<ä u≤´+ø˘, Á|üuÛÑT‘ê«\ Á|ü‘·´ø£å bÕÁ‘· O+&É<äT. Ä]úø£ e´edüú˝À $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T á ÁøÏ+~ nedüsê\T HÓs¡y˚πsÃ$>± O+&Ü*. n$ 1) ø£¬s˙‡ e÷s¡ø£|ü⁄ πs≥¢˝Àì ˇ&ç<äT&ÉT≈£î*ï ‘·≥Tºø√>∑\>±*, 2) <˚oj·T dü÷ú\ C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô˝À $<˚o yêDÏ»´ ìwüŒ‹ÔøÏ nqT>∑TD+>± ì\«*ï ìs¡«Væ≤+#ê*, 3) $<˚o yêDÏ»´+ n+‘·sê®rj·T ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ Äj·÷ <˚XÊ\˝Àì Ä+ø£å\≈£î nqT>∑TD+>± ì\«*ï O+#ê*, 4) $<˚o n|ü⁄Œ\ |ü]e÷D+, $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ø£j˚T´ Ks¡Tà |ü]e÷D≤ìï ã{Ϻ ì\«\ kÕúsTT O+&Ü*. Ç+<äTø√dü+ πø+Á<ä u≤´+≈£î\T $<˚o ø£¬s˙‡\qT neTà≥+, ø=q≥+, Ç‘·s¡ <˚XÊ\ qT+&ç ãTTD≤\T rdüTø√e≥+, Ä]úø£ dü+düú\HêÁX¯sTT+#·≥+ ˝≤+{Ï #·s¡´*ï ìs¡«Væ≤+#ê*‡ edüTÔqï~. $$<Ûä dæbòÕs¡T‡\T: 1993˝À s¡+>∑sê»Hé ø£$T{° 3 HÓ\\ ~>∑TeT‘·T\≈£î dü]|ü&˚ $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T #ê\+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· mdtmdt ‘êsê|üPsY H˚‘·è‘·«+˝Àì ø±´|æ≥˝Ÿ møö+{Ÿ ø£q«s¡º_*{° ø£$T{° $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ô|’ á ÁøÏ+~ |ü]$T‘·T*ï, Á|üe÷D≤*ï dæbòÕs¡T‡ #˚dæ+~. 1) ì\«\T 6 HÓ\\ ~>∑TeT‹ nedüsê\≈£î $T+∫ O+&Ü*, 2) 3 HÓ\\ ~>∑TeT‘·T\‘√bÕ≥T $<˚o yêDÏ»´ ãTTD≤\ô|’ #Ó*¢+#ê*‡q düØ«düT #ÛêØ®\˝À 50 XÊ‘·+ uÛÑ]+#·>∑*π> kÕúsTT˝À ì\«*ï ìs¡«Væ≤+#ê*, 3) ìø£s¡ $<˚o e÷s¡ø£ ÄdüTú\T, ø£¬s˙‡ ìwüŒ‹Ô 70 XÊ‘·+ O+&ç dü«\Œø±*ø£ ãTTD≤\T, b˛sYºb˛*jÓ÷ ô|≥Tºã&ÉT\T ì\«\˝À 60 XÊ‘·+ $T+#·≈£L&É<äT. $<˚o e÷s¡ø£ ì\«˝À¢ ndæús¡yÓTÆq, nHês√>∑´yÓTÆq Vü‰{ŸeT˙ ‘·~‘·s¡ ô|≥Tºã&ÉT\ XÊ‘·+ô|’ |ü]$T‘·T\T O+&Ü\H˚<˚ ô|’ dæbòÕs¡T‡\ kÕsê+X¯+. Ädæj·÷ Á<äe´ dü+øå√uÛÑ+, nyÓT]ø± Á<äe´ dü+øå√uÛÑ+ nq+‘·s¡+ Ä]úø£ ˇ&ç<äT&ÉT≈£î*ï ‘·≥Tºø√>∑*π> kÕúsTT˝À $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T ÁX‚j·Tdüÿs¡eTH˚ yê<äq\T ô|]>±sTT. Bì |òü*‘·+>± n‘·´~Ûø£ kÕúsTT˝À nH˚ø£ es¡∆e÷q <˚XÊ\T $<˚o e÷s¡ø£ ì\«*ï ìs¡«Væ≤+#·≥+ ø√dü+ |ü&Ésêì bÕ≥T¢ |ü&ÉT‘·THêïsTT. ô|ò¢øχãT˝Ÿ $<˚o e÷s¡ø£ πs≥¢ $<Ûëq+ ì\«\kÕúsTTì ‘·–ZkÕÔj·Tì #Ó|æŒq ◊j·T+m|òt dæ<ë∆+‘·+ Ä#·s¡D˝À ‘·|üŒì ãTTEyÓ’+~. ì\«\ $X‚¢wüD: $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ kÕúsTTì düMTøÏå+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT Ä ì\«\ ≈£Ls¡TŒ˝Àì $$<Ûä n+XÊ\ì |ü]o*+#ê*. ì\«\ ô|s¡T>∑T<ä\˝À n~Ûø£ uÛ≤>∑+ ø£¬s+≥T U≤‘ê $T>∑T\T‘√ düMTø£]+#·ã&ç‘˚ Ä ì\«\ kÕúsTT Äs√>∑´ø£s¡+>± Oqï≥T¢ uÛ≤$kÕÔs¡T. Ä ì\«*ï Ä]úø£ e´edüú n_Ûeè~∆øÏ |üP]Ô>± <√Vü≤<ä|üs¡T#·Tø√e#·TÃ. ø±˙ ø±|æ≥˝Ÿ U≤‘ê $T>∑T\Tô|’ Ä<Ûës¡|ü&ɶ ì\«\T eTq ã\+ ø±<äT. yê|ü⁄>± e÷Á‘·y˚T #·÷&Ü*. n+<äTe\¢ $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ sê• ø£+fÒ yê{Ï HêD´‘· eTTK´yÓTÆq~. eTq $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T ø±|æ≥˝Ÿ U≤‘ê $T>∑T\Tô|’ n~Ûø£+>± Ä<Ûës¡|ü&ç+~. á ì\«\≈£î nì•Ã‹ m≈£îÿyÓ’ <˚oj·T n_Ûeè~∆øÏ ‘·–q+‘·>± O|üjÓ÷>∑|ü&É≥+ ˝Ò<äT. 2008-09Hê{ÏøÏ eTq ø£¬s+{Ÿ U≤‘ê ˝À≥T 29.8 _*j·THé &Ü\s¡T¢. Ç~ õ&ç|æ˝À 2.6XÊ‘·+>± O+~. á eT<Ûä´ ø±\+˝À m>∑TeT‘·T\˝Àì ‹s√>∑eTq+ á $wüeT |ü]dæú‹øÏ <ë] rdæ+~. n+<äTe\q dü÷ú\+>± eTq $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\T Äø£s¡¸D°j·T+>± O+&ç 12 HÓ\\≈£î $T+∫q eTq ~>∑TeT‘·T\≈£î dü]b˛sTTHê, ˝À‘·T>± |ü]o*ùdÔ Ä BÛe÷ dü&É\T‘·Tqï~. |ü‘·qeTÚ‘·Tqï eTq s¡÷bÕsTT $\TeqT ‘·–q+‘·>± ì\u…≥º˝Òø£b˛e≥y˚T eTq ì\«\ yÓ’|òü\´+. eTT–+|ü⁄: Ä]úø£ e´edüú\ô|’ n+‘·sê®rj·T Á<äe´ ô|≥Tºã&ç Ä~Û|ü‘·´y˚T n+‹eT+>± n+‘·T˝Òì $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ nedüsê\≈£î ø±s¡DuÛÑ÷‘·yÓTÆ+~. á ì\«\ ø√dü+ m>∑TeT‘·T\T ô|+#·Tø√˝Òì es¡∆e÷q <˚XÊ\T $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·÷ yê{Ï ø√dü+ Ä]úø£ e´edüúqT n+‘·sê®rj·T dü+düú\≈£î <Ûës¡<ä‘·Ô+ #˚ùd <äTdæú‹ qT+&ç $eTTøÏÔ bı+<ë*. ì» Ä]úø£ e´edüú n_Ûeè~∆øÏ <√Vü≤<ä+ #˚ùd $<˚o e÷s¡ø£ ì\«\ kÕúj˚T ÁbÕe÷DÏø£yÓTÆq~>± uÛ≤$+#ê*.

C M Y K