Pon Kan Thu Lay

  • Uploaded by: ျမတ္ေလးငံု
  • 0
  • 0
  • June 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Pon Kan Thu Lay as PDF for free.

More details

  • Words: 15,745
  • Pages: 97
jref r mbmomjyef x k w f a 0ol . trS m pm T " ykeu f efoal v; " trnfay;xm;onfph mtkyif ,fonf wESpaf v;}udrf xkwaf 0aom e,l;-b&ef0pfcf ,leAD mpDw. D (1986)ckEpS f rd;k OD;us"0da&m"d" pmapmifrS " The Little Conspirator " tm; bmomjyefqdkjcif; jzpfygonf?1 ,if;aqmif;yg;onf &drk ef/ trf/ abmfa&ud;k ESihf tif'&D,ma0: wd@k u rl&if; ydkvef bmomrS t*Fvdyfbmom jyefxm;jcif;jzpfygonf?2 t=urf;rzuf 'Drdkua&pDta&;}udK;yrf;ae=uaom jrefrmjynfolvlxk twGuf taxmuftuljyKrnf[k ,lqygonf? tb,fa=umifhqdkaomf Tpmtkyfu tm%m&SifawGudk qef@usifzdk@ t=urf;rzufwJhenf;vrf;awG udk oHk;zdk@ wdkufwGef;xm;ayonf? wwfEdkif xdk@jyif pmtkyfxJwGif 'zwf zwf+yD;&if vufqifhurf;yg'/ 'wwf zwfyg' 'zwf 0yg' qdkwJh trSmvnf; yg ygonf? &if oifhzmomoif yHkESdyfxkwfa0yg odk@&mwGif Oya'/ yk'fr rsm;onf ydkvefOya'rsm;om jzpfygonf?3 1

Journal of the Center for Conflict Studies, University of New Brunswik The little conspirator translated by Roman M. Boreyko and Andre YaDeau

2

3

jrefrmbmomjyefxw k af 0ol.trSm

yk e f u ef o l a v;

1

yk e f u ef o l a v; ed ' gef ; bmomjyefolrsm;[m vGefcJhwJhaqmif;OD;aygufu ajratmuf tzGJ@tpnf;rsm;ta=umif;udk tm;vHk;bJ pdwf0ifpm;rdoGm;=uw,f? 'geJ@bJ rm&S,favma=unmt+yD;/ ydkvefjynf ajratmufvSKyf&Sm;r_}uD;&Jh wdk;wuf zG@H +zdK;r_vrf;a=umif;udk ynm&Siq f efqef okawoevkyif ef;oufouf tae eJ@ pwifavhvmcJh=uyg w,f? acsa*GAm;&m;4/ &D*spf'DZm;5/ z&ef@zmEGef6 eJ@ umvdk@rm&D*,fvm7 wdk@ oHk;cJhwJh ajratmufenf;vrf;awGeJ@ydkvefjynfrSm oHk;aewJhenf;pepfawGudk Ed_if;,SOfavhvmEdkifzdk@ 'D 'ykykefuefolav; v;' pmtkyf udk bmomjyefvdkuf=uygw,f? 'D pmtkyfuav; t=urf;bmomjyef+yD;wJh tcg ydk+yD;us,fus,fjyef@jyef@zwfEdkifatmif vkyf&ifaumif;r,fvdk@ pOf;pm;rd vm=uygw,f? 'Dpmtkyu f tm%m&SiEf ikd if aH wGukd qef@usizf @kd t=urf;rzuf wJh enf;vrf;awGudkoHk;zdk@ wdkufwGef;xm;w,f? 'g[mvnf; ydkvefrSm pepf wus pnf;&Hk;zGJ@pnf;+yD;om;&SdaewJh uGefjrLepfqef@usifa&;vkyfief;}uD;&Jh tjrift,ltqawG a=umifhygbJ? 'ge@J usaemfw@kd vnf; 'Dpmtkyu f kd xkwaf 0cGi&hf zd@k e@J / wcsKd @r&Si;f wJh tcsufawGudkar;zdk@'ykykefuefolav; v;'xkwfa0olawG udk'aoG;pnf;nD!Gwf a&; a&;'8 vrf;a=umif; uwqifh csOf;uyfcJh=uygw,f? olwdk@&Jh ueOD;wkef@jyef 4 (Che Gue Vara) 5 (Regis Debre) 6 (Franz Fanon) 7 (Carlos Marighella) 8 (Solidarity)

2

yk e f u ef o l a v;

csufuawmh cyfjywfjywfbJ³³³ 'xkwfa0cGifh ray;Edkifbl;'wJh? 'D ajratmuf vufpGJpmapmifav;[m ydkvefjynfjyifyrSm b,folupdwf0ifpm;rSmvJ qdk wm&,f/ bma=umifh usaemfw@kd u'kucQ +H yD; 'Dvkd &l;a=umifa=umiftvkyaf wG udk vkyfae&wmvJ³³³qdkwmawGudk em;rvnfEdkifatmif jzpfaeygw,f? taemufEikd if u H y&dowfawG 'DvufppJG mapmifav;udk bma=umifh pdw0f if pm;=ur,fqdkwmudk tawmfav;aqG;aEG;+yD;awmhrS xkwfa0cGifhjyKvdkuf=u ygw,f? awG@qakH r;jref;zd@k vnf; cGijhf yKcJyh gw,f? usaemfw@kd ar;cGe;f awGukd pm eJ@a&;ar;cJh+yD;/ tajzawGudkvnf; =um;cHyk*~dKvfawGuwqifhbJ &cJhygw,f? ppfa=uma&; upm;yGJ' tcef; usaemfwdk@ awG@qHkar;jref;cGifh&cJhwJhol[m'ppf udak &;cJo h v l @kd ,H=k unf&ygw,f? olu emrnfrazmfcsib f aJ evd+k y;D / ckvkd ynm &Sifrsm;&Jh ar;jref;jcif;cH&wmudkvnf; odyf}udKufyHkr&ygbl;? tcsuftvuf jynfhjynfhpHkpHkay;vdkuf&if CND xkwfa0a&;wdkuf&Jh vHk+cHKr_udkxdcdkufrSm ol pdk;&drfwmvdk@ em;vnfEdkifygw,f? ' ykefuefolav; ' pmtkyfudk a&;om;xkwfa0cJhwm ydkvefrSm rm&S,favma=unmt+yD; &mZowf}uD;eJ@&mZ0wfusifhxHk;Oya'wdk@udk rjyifqifrD a&;om;xkwaf 0cJw h myg? tJ'D umv[m (1982)aEGO;D jzpfz@kd rsm; wmu rwfv avmufuyg? 'quf&ef&Sdao;onf' CND xkwfa0a&; wdkuf[m tJ'Dtcsdefwkef;u trnfwl ajratmuftpk wpk&Jh tpdwftydkif; wckyg? 'Dtpkudk (1981) 'DZifbm(13)&uf csufavmbDvufuD;9 u rm&S,favma=unmt+yD;/ wdkufyGJ0ifol(200) odk@r[kwf (300) &Jh tul tnDeJ@ 0gaqmrSm xlaxmifcJhygw,f? tkyfpk&Jh oauFw pmvHk;}uD; CND ay:rSm ydkveftvH aemufjyefvGifhaewJhyHk[m yxrawmh &ifxdk;awGtjzpf 9 Czeslaw Beilecki

yk e f u ef o l a v;

3

ay:vm+yD;/ aemufawmh vrf;ab; tkwef &H aH wGe@J wHwikd ;f awGay:udk (1982) Zefe0g&D rSm a&mufvmygw,f? CND [m aoG;pnf;nD!Gwfa&;tzGJ@/ puf&Hkaygif;pHk tvkyf orm;aumfrwD MRKS eJ@ eD;eD;pyfpyf tquftoG,f &Syd gw,f? MRKS [m (1982) 0gaqm&Jh t&J&ifq h ;kH ajratmuftzG@J tpnf;yg? 'quf&ef&adS o; onf' tpk[m yxrqHk; tywfpOf CND owif;pmudk xkwfa0cJhygw,f? 'g[m MRKS &Jh tmabmf owif;pmyg? ykefuefolav;udk xkwfa0jzef@csd f kd 0gaqmrSmxkwf vdu k w f m[m CND &Jh yxrajcvSr;f yg? 'D vufppJG mtkyu a0cJhwmvdk@ usaemfwdk@odxm;ygw,f? bmjzpfvdk@vJqdkawmh tJ'Dtcsdefu +rdK@awmfw0dkuf vHk+cHKa&;*dwfawGtrsm;}uD;eJ@ wif;=uyfxm;wma=umifh +rdK@ xJukd tjyifuoGi;f zd@k qw kd m rjzpfEikd v f @kd yg? yxrydik ;f pmapmifawGukd =unf&h wm 'DvufppJG mtkyu f kd ausmufyEkH ydS 10f eJ@ t&nftaoG;cyfnn hH hA H 4 t&G,f puULay:ul;,l+yD;rS A6 t&G,f vufe@J jzwf+yD; csKyfpufe@J csKyfxm;yH&k ygw,f? puULeJ@ rifawGuawmh rm&S,af vmrwdik cf if odr;f qnf;xm;cJw h hJ 'aoG;pnf; nD!Gwfa&;tzGJ@' vufusefypPnf;awG jzpfyHk&ygw,f? pmapmifawGudk Kolporters awGu ausmyd;k tdwaf wG/ aps;jcif;awmif;awGxrJ mS ypPn;f awG atmufu0Su+f yD; wae&muwae&mudk o,fy@kd ay;=uw,f? +yD;awmhrS ,Hk =unfpdwfcs&wJh rdwfaqGawGuwqifh tdrfawGrSmvdkufa&mif;=uw,f? rl&if;aps; b,favmufqdkwm rod&ayr,fh/ trsm;tjym;udk tcrJh jzef@cJh wmyg? ykeu f efoal v;[m (25) uae (50) ZavmfwD (1982) arSmifcakd ps;eJ@ qdk tar&duefa':vm(5)qifhrS(10)qifh wefzdk;&SdrSmyg? 'D vrf;a=umif;awG ubJwqifh pmapmifa&mif;&aiGawGudk xkwfa0olqD jyefydk@ay;=uygw,f? 10

4

Mimeograph

yk e f u ef o l a v;

'D vufppJG mapmifav;[m a&wdak &ma&&Snt f wGuyf g tusKd ;oufa&mufr_ &Scd yhJ gw,f? usaewJph w d af wGukd jrSiw hf ifay;Edik cf w hJ ,f? v_y&f mS ;r_[m touf 0ifaeqJ qdkwmudkjycJhw,f? r=umcif v_yf&Sm;r_[m t&Sdefjyef&vmr,f qdw k mvnf; ,H=k unfapcJw h ,f? 'gt h jyif tm%m&Sipf epfatmufu rm&S,f avma=unmxm;wJ+h rdK@awmfrmS pnf;&H;k zG@J pnf;r_&w dS /hJ pepfuswq hJ ef@usiyf ek f uefr_wck vkyfvdk@&w,fqdkwm oufaojycJhygw,f? 'ykefuefolav;' rSmyg 0ifwJh ta=umif;t&mawGuawmh ta&;}uD;+rJ/ }uD;qJygbJ? ydv k efjynfwv$m; jyef@usaJ ewJt h pkav;awGukd erlemyHpk H ay;Edik f cJh+yD; b,fvdkykefuef&r,fqdkwJh owif;tcsuftvufudkvnf; ay;EdkifcJhyg w,f? xkwaf 0olawGuawmh ol@pmapmifav;udk b,favmuftxd tusKd ; jyKcJw h ,fqw kd m xifjrifcsuaf y;avmufatmif ta&;r}uD;bl;vd@k xifovdk b,favmuf xda&mufr&_ cdS w hJ ,fqw kd mudk ppfa=um=unfv h pkd w d v f nf; r&Sd ygbl;? "v#dK@0Suf&JwyfzGJ@&J@ ppfa=uma&;t&m&SdawG&Jh wkef@jyefyHkudkawmh od&w,fAsm? olw@kd b,fvekd nf;awGo;kH wwfw,fqw kd m usaemf wdk@ odxm;wmudk/ pdwftaESmuft,Sufjzpfwmawmh aocsm w,f? "a[haumif³³³ 'yuo' udk rif;zwf+yD; r[kwv f m;? rzwf& ao;bl;vm;? rif;!$ef=um;csufawG &xm;+yD;+yDayghav ³³³ [kwf vm;? rif;wd@k &hJ 'yuo' qdw k m t&l;wa,mufu a&;xm;wmuG? 'DaumifhrSm Oya'eJ@ywfoufvdk@ bmA[kokwrS r&Sdbl;" aemufwcku ‘ykefuefolav;’[m EdkifiHawmf&kyfjrifoH=um;eJ@ ygwDtmabmf owif;pm Trybuna Ludu rSm ta&;w,lazmfjycH&wJh ajratmufpmapmif tenf;pkav;xJu wckjzpfygw,f? "aemufxyf jyif qifxw k af 0&r,fh rlwck&rdS ,fq&kd ifaum b,favmufae&mawGukd jyifcsif yk e f u ef o l a v;

5

ygovJ"qdkwJh usaemfwdk@ ar;cGef;udkawmh oltckvdk jynfhjynfhpHkpHk jyef=um;cJh ygw,f? "'k w d , yd k i f ; uawmh jyef a &;&r,f ? tcsuf t vuf o pf a wG xyfjznf&h r,f? yxrydik ;f rSmvnf; jyifp&mawG &Sad o;w,f? txl; ojzifh v#dK@0SufykvdyftzGJ@&Jh axmufvSrf;a&;enf;pepfawGrSmaygh? w,fvDzkef;=um;jzwfem;axmifwm toHcdk;em;axmifwm pwJh apmifh=unfha&;enf;pepfawGaygh/ ajratmufawmfvSefa&;orm; awGrmS 'ge@J ywfoufv@kd ,=kH unf&avmufwo hJ wif;tcsut f vuf awGuvnf; csdK@wJhwma=umifh &Dp&mawG/ twif;tzsif; awG/ yHjk yifawGvjkd zpfomG ;wwfw,f? ‘b,fvykd ek u f efrvJ’qdw k hJ tcef; udak wmh ‘b,fvakd exdik &f rvJ’qdw k hJ tcef;opfwck xyfjznfah y; &r,f? (axmifxJrSmb,fvdkae&r,f/ jzwfoef;&r,fqdkwmudk a&;xm;wmyg?) ar#mrf eS ;f csu}f uD;vSwhJ 'Dtcef;uawmh axmifxJ rSm a,m*usizhf @kd e@J wjcm;ud, k u hf , kd u f kd xde;f csKyfEikd w f ehJ nf;awGukd a&;rSmyg? tJ'v D b kd w J jcm;ta&;}uD;wJh tpmiwfcw H u kd yf q JG ifwm eJ@ twif;t=uyftpmcG@H wmudk b,fvw kd ek @f jyef&r,f qdw k mawG vnf;ygrSmaygh? ‘ppfa=uma&;upm;yGJ}uD;’ tcef;uawm ckxd rSeu f efqyJ g? xyfjznf&h rSmawGuawmh ppfa=uma&;twGi;f xGuf csufrsdK;pHkay;cJh&wJh tusOf;om;awGeJ@ b,fvdkxGufcsufrS ray;cJh wJhtusOf;om;awGeJ@ awG@qHkaqG;aEG; cef;awGyg?" 'DawG@qakH r;jref;cef;rSm u|Eyfk w f @kd owif;axmuf}uD;u 'ykeu f ef olav;' a&;om;ol&Jhaemufa=umif;&mZ0if/ trnf/ ol@&JhuH=urRm ³³³ pwmawGudk ajymcsifyHkr&ygbl;? 'Dpmapmifudk cGJjcrf;pdwfjzmavhvmwJh 6

yk e f u ef o l a v;

usaemfwdk@tvkyfudkvJ uef@uef@owfowfomvkyfzdk@ t}uHay;cJhygao; w,f? bmyJjzpfjzpfaocsmwmuawmh usaemfw@kd &ahJ jratmufowif; axmuf}uD;u "ppfa=uma&;upm;yGJ" tcef;udk a&;cJholjzpfzdk@rsm;ygw,f? "EdkifiHom;ESifh v#dK@0Sufykvdyf" tcef;uvnf; NOWa u tJ'DemrnfeJ@bJ t&ifu xkwaf 0cJzh ;l wmudk tajccHxm;wmvd@k vnf;od&ygw,f? NOWa (1970) ckESpfrsm;twGif; yHkESdyfxkwfa0jzef@csda&;vkyfief;awGvkyfcJhwJh t}uD; qHk;ajratmufxkwfa0a&; tpkyg? usaemfwdk@&Jh =um;cHyk*~dKvfrsm;u CND udkwnfaxmifol *sL; trsd K ;om;Ad o k u m Creslaw Priecki (Maciej Poleski) vd k @ vlodrsm;ol&JhuH=urRm ta=umif;udk vlod&Sif=um;vkyfzdk@ cGifhawmif;cHcJhyg w,f? ol[m (1981) 'DZifbm (13)rSm p a&Smifc&hJ +yD;/ (1985) {+yD (13)rSm tzrf;cHcJh&ygw,f? (1985) atmufwdkbm (13) xJu tpmiwfcHaewm/ twif;t=uyftpmcHG@cH&ayr,fh/ (1986) Zefem0g&DvukefrSm udk,ftav; csdef aygif (60) avmuf usoGm;yg+yD? AdkvfcsKyf}uD; Zm&lZJpuD;11 &Jh tpdk;&udk jyif;jyif;xefxef a0zef wdkufcJholjzpfwma=umifh ‘ykefuefolav;’&Jh yxrtcef; ‘b,fvdkykefuef& rvJ’udk a&;cJw h hJ ol[m oljzpfvrd rhf ,fv@kd ,H=k unf&ygw,f? uGejf rLepfawG udk ‘teD’ awGv@kd oH;k wwfwhJ ol@"avhu 'gu! kd e$ jf yaew,fav? ‘ykeu f ef olav;’ udak &;om;zd@k trde@f ay;cJo h [ l m olbjJ zpf+yD; olra&;wJt h ydik ;f awGukd udk,fwdkifwnf;jzpfcJholjzpfw,fvdk@ ajymjycJhygw,f? ‘ykeu f efoal v;’udk ta&twGuf b,favmufxw k af 0cJw h ,f 11

General Jaruzelski

yk e f u ef o l a v;

7

qdkwm&,f/ xkwfa0a&;tpkb,favmufu xkwfa0cJhw,fqdkwmawGu awmh rSef;qzdk@cufygw,f? pmtkyftawmfrsm;rsm;rSmawmh ‘zwfyg’/ ‘zwf+yD;&if vufqifhurf;yg’‘wwfEdkif&if oifhzmomoif yHkEdSyfxkwfa0yg’ qdkwJh trSmawGeJ@csnf;yg? 'Dpmapmif[m ydkvef&Jh (1982) aqmif;OD;&moDrSm tay:vGif qHk;pmapmifwck jzpfcJhygw,f? av#mhav#mhayghayghcef@rSef;&ifawmif aomif; *%ef;/ odef;*%ef; txd jzef@csdEdkifcJhw,fvdk@ rSef;&ygw,f? taemufOa&myrSm tenf;qHk; rlESpfrl &dkufEdSyfxkwfa0cJh+yD;/ yHkrSeft&G,feJ@ t&G,fao;qdkufawGudk ydkvefjynfwGif; cdk;oGif;EdkifcJhygw,f? 'D bmomjyef[m Roman M Boreyko (trnf0Suf)eJ@ Andre Ya Dean wdk@&Jh yl;aygif;}udK;yrf;r_jzpfygw,f? bmomjyefr_udk wdusatmif +Adwed Ef ikd if rH mS &Sw d hJ ydv k efvrl sKd ;todik ;f t0dik ;f xJuwOD;u ulnD cJyh gw,f? 'Dvu l vnf; emrnf raz:vdyk g? bmbJjzpfjzpf ol@&t hJ zd;k wefvw S hJ tultnDeJ@ axmufcHtm;ay;r_udkawmh aus;Zl;pum; qdkcsifygw,f? usaemfwdk@[m rl&if;a&;om;ol&Jh pdwf"gwfeJ@tmabmfudk trD vdkufcsifayr,fh t}udrfaygif;rsm;pGmbJ tcuftcJawG@cJh&ygw,f? bmvdk@ vJqdk ‘ykefuefolav;’&Jh ta&;tom;[m cyfjrL;jrL;/ cyfavSmifavSmif a&;xm;wma=umifhyg? [mo [m³³³ 'Dpmapmif&Jh cGJjcm;r&EdkifwJh tpdwf tydik ;f jzpfaewma=umifh 'guakd wmh usaemfw@kd wwfeikd o f avmuf xde;f odr;f cJyh gw,f? bef;pum;awG tvGeftu|HoHk;xm;wmudkvnf; teD;pyfqHk; tar&duef bef;pum;awGe@J zvS,x f m;ygw,f? wcsKd @ae&mawGrmS &Si;f vif; csuaf wG/ xifjrifcsuaf wGxnfah y;zd@k vw kd mudv k nf; tcgtm;avsmpf mG awG@& wwfwma=umifh pmzwfow l @kd tusKd ;twGu(f vufonf;uGi;f )twGi;f xnfh 8

yk e f u ef o l a v;

ay;xm;ygw,f? ‘Edik if o H m;ESiv hf #Kd @0u S yf v k yd ’f tcef;rSmawmh b,ftydik ;f u topf/ b,ftydkif;u jyefjyifa&;xm;wm/ b,ftydkif;u NOWa &Jhrl&if; qdkwmawG jyxm;ygw,f?12 rl&if;pmrl a&;om;ol&Jh pdwf"gwfeJ@&nf&G,fcsufudk trDvdkufzdk@ usaemfwdk@ twwfEdkifqHk;}udK;yrf;xm;ygw,f? 'Dvdkvkyf&wm tawmfcuf w,fqdkwmawmh awG@&ygw,f? ‘ykefuefolav;’udk a&;xm;wJh[efu ‘cyfjrL;jrL;av;’a&;xm;w,f? r=umc% oa&mfpm [efawGoHk;xm; w,f? [mo[m 'DvufpGJpmapmifav;&Jh cGJjcm;r&wJhtpdwftydkif;rdk@ twwfEdkifqHk; xdef;odrf;zdk@}udK;pm;cJhygw,f? bef;pum; awGudkvnf; tawmfav;oHk;wma=umifh wwfEdkifor# teD;pyfqHk; tar&duef bef; pum;awGeJ@ zvS,fxm;ygw,f? wcsdK@ae&mawGrSm &Sif;vif;csufawG/ oabmxm; rSwcf suaf wGay;zd@k vw kd m r=umc% awG@&wma=umifh 'gawGukd pmzwfolwdk@ tusdK;twGuf vufonf;uGif;twGif;xnfhay;xm;ygw,f? ‘Edik if o H m;ESiv hf #Kd @0u S yf v k yd ’f tcef;rSmawmhb,f[mu topf/ b,f[mu jyefjyifa&;xm;wm/ b,f[m NOWa &Jhrl&if;qdkwm cGJjcm; xm;ygw,f? (jrefrmjyefwGifvnf; atmufajcrSwfpkY az: jyxm;ygonf?)

12 jrefrmjyefwi G f @-@ ESihf * wd@k jzpfonf?

yk e f u ef o l a v;

9

(rl & if ; )xk w f a 0ol . trS m ‘ykyk e f u ef o l a v; v;’ ygaqmif ; yg;awG [ m ck c sd e f x d ,m,D tm;jzif h vG w f v yf a ewJ h ol a wG & J h p k a ygif ; }ud K ;yrf ; csuf y g? 'D p mtk y f a v;&J h yxryd k i f ; ud k z wf + yD ; &if / usef w J h E S p f y d k i f ; &J h t}uH^m%fudk ,lp&mrvdkawmhyg? 'gayr,fh 'kwd,ydkif;udk zwf+yD; &if a wmh wwd , yd k i f ; ud k z wf w J h t wG u f bma=umif h w &m;rpG J E d k i f b l ; qdkwJh Oya'qdkif&m ta=umif;tcsufawGudk &ygvdrfhr,f? wwd, yd k i f ; ud k zwf + yD ; &if a wmh 'D p mtk y f a v;yg ta=umif ; t&mawG u d k em;vnf a tmif }ud K ;pm;oif h w ,f q d k w m od v mygvd r f h r ,f ?

10

yk e f u ef o l a v;

rmwd u m (u) b,f v d k y k e f u ef & rv rvJJ (vuf o pf r sm;ES i f h 0 g&if h r sm; tm;vH k ; twG u f vrf ; !$ e f ) 13 • • • • • • • • • • • • • • • • 13

rlvZpfjrpf ajratmuf ukr% R D ukefpnf b¾ma&; tpnf;ta0;rsm; qufom; rSwfpkpmtkyf w,fvzD ek ;f tquftoG,f csuu G af o &Hk;oGm; tH0Sufrsm; ajratmufyHkESdyfpuf ykvdyf t+rD; tdk; (axmifacsmuf)

How to conspire: A Guidebook for both beginners and the advanced.

yk e f u ef o l a v;

11

• • • • • • • • •

pD;eif;jcif; axmifwGif;b0 emusifr_ qdkAD,ufyHkpHoGif;jcif; a=umuf&GH@r_ tcsufjy pdwWZ odzdk@vdkonf vGwfvyfa&;

(c) Ed k i f i H o m;ES i f h v#d K @0S u f y k v d y f 14 • • • •

orR m ef p m xd e f ; od r f ; jcif ; &S m azG j cif ; ppf a =uma&;

(*) ppf a =uma&; upm;yG J } uD ; 15 (*) &nf ! $ e f ; pmpk p m&if ; 16 14

The Citizens VS the Secret Police The Interrogation Game 16 The Biblography 15

12

yk e f u ef o l a v;

b,fvdkykefuef&rvJ (yd k v ef & S d qd k A D , uf u G e f j rLepf qef @ usif a &;wd k u f y G J . ) rl v Zpf j rpf tcsKd @aomydv k efvrl sKd ;rsm;tzd@k awmh teDawGuq kd ef@usiw f w hJ u kd yf [ JG m ydv k ef udk qdkAD,ufawG0ifodrf;wJh (1944) uwnf;u pcJhwmyg? tjcm;olawG twGuf uGefjrLepfqef@usifa&;wdkufyGJ[m (1956) ‘ydkvefatmufwdkbm awmfvSefa&;’rSm pcJhygw,f? 'DvdkbJ‘tmpl;’eJ@‘&m'Gef;’17 rSm ZGeftvkyf orm; &dumQ vkyaJG wGjzpfwhJ (1976) xd 'Dpnf;&H;k r_ r&Sad o;wJv h y_ &f mS ;r_xu J kd vlawG 0ifvmrpJ &Sdygao;w,f? tcsdK@aomolawGtwGufawmh aoG;pnf;nD!Gwfa&;tzGJ@ (aqmfvpf'g&wD)18 udk pwifarG;zGm;vdkufwJhae@u p+yD; 'Dv_yf&Sm;r_}uD; p ygw,f? tvm;wlbJ tcsdK@olawGtwGufawmh AdkvfcsKyf}uD;Zm&lZJpuD;19 u ppftkyfcsKyfa&;a=unmvkduf wJh(1981)'DZifbm(13)&ufu 'Dv_yf&Sm;r_ udk pcJhygw,f? b,fvdkbJjzpfjzpf/ b,fvdkbJ pygcJh ygcJh/ aocsmwmuawmh 'D =urRmiifwhJ 'DZifbmw&ufrmS bJ ykeu f efrj_ zpfawmhr,fqw kd hJ todukd tm; vHk;bJ&cJhygw,f? tJ'Dtcdkuftwef@av;rSmbJ ydkvefvl@tzGJ@tpnf;[m a=umuf&GH@r_wHwdkif;}uD;udkausmfjzwfEdkifcJh+yD;‘v#dK@0SufwJhajratmufv_yf&Sm; 17 Ursus and Radom 18 (Solidarity) 19 (General Jaruzelski)

yk e f u ef o l a v;

13

r_w&yfuom vGyfvyfa&;udk t&,lay;Edkifw,f’ qdkwm b,fol@udkrS ajzmif;zsajymaep&m rvdkawmhygbl;? ‘'Denf;vrf;eJ@om vGwfvyfwJh vlr_ taqmuftOD;awGudk wnfwef@aeapvdrfhr,f? nwGif;csif; +zdKzsufjcif;cH& r,fh tE W&m,fu uif;a0;apvdrfhr,f’vdk@ ,Hk=unfapcJhygw,f? ‘teDawGeJ@ywfoufvm&if b,fawmhrS av#mhrwGufygeJ@’? udk,fhzufu tav#mhay;p&m/ temcHp&m&Sdwmudktenf;qHk; jzpfatmif *&kpdkufyg? olwdk@odwJh Oya' wckbJ&Sdw,f?‘vufwacsmif;&&if/ vufw zufvHk; & &r,fwJh’? olwdk@udk vufwacsmif;ay;vdkuf&if oifudk,fwdkif rodvdkufcifrSmbJ vufwzufvHk; ygawmhr,f? ydv k efjynfyek u f efrj_ zpfpOf[m tm%mydik af wGe@J olw@kd &v hJ y_ &f mS ; r_awG[m w&m;r0ifbl;qdkwJhtay:rSm tajccHygw,f? uGefjrLepfawG[m olwdk@vufrSwfxdk;xm;wJh zGJ@pnf;yHktajccHOya'udkawmif vdkufemwm r[kwb f ;l ? 'gwifvm;qdak wmh r[kwaf o;bl;? ajrwdu k cf ef;awGrxm;&bl; qdkwJh ykvdyf!$ef=um;csufawGudkvnf; vdkufemwmr[kwfbl;? ajratmu ajratmuff 20 (tpnf ; t&H k ; ) tºuGi;f rJ@ v#Kd @0u S }f uHpnfa&;(ykeu f efa&;)qdw k hJ t,ltq[m tm;vHk;odwJh pHjyyHkpHyg? tJ'guawmh tzrf;cH&rSmpdk;vdk@ tcef;usOf;av;xJ wcg;ydwfae+yD;? bmrSrvkyfwJhenf;yg? aemufwcku ajratmufcef;xJrSm ae/ urBmtESH@ t&yfav;rsufESmudk qufom;awG v$wfaewJhvluvnf; 20

Underground (Organization)

14

yk e f u ef o l a v;

ykeu f efa&;vkyv f @kd r&yg? wu,fv h #Kd @0u S }f uHpnfa&;orm;[m ykvyd u f tvdk &Sd aewJhol rjzpfap&bl;? ‘aemufa,mifcHtvdkufcHae&ol’ rjzpfap&bl;? UB (ydkvefv#dK@0SufykvdyfwyfzGJ@)21u ol@ta=umif;bmrSrodolom jzpf& r,f? t&yf0wf v#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG 0ifawGe@J wtdrx f J txyfcaJG e+y;D / tvkyf vkyfEdkifolomjzpf&r,f? ajratmuftpnf;t&Hk;av;wckudk oif pwifwnfaxmif+yD qdkwmeJ@ ta&;t}uD;qHk;u yxr oifeJ@twlwGJzuf}uHpnf(ykefuef)r,fh olawGudkoifh&Jht&if; ESD;qHk;rdwfaqGawGxJu &SmazGyg? 'DvlawG[m oif ESpfaygif;rsm;pGmodcJhol aemufa=umif;&Sif;olawGjzpf&ygr,f? oifhajr atmuftaqmuftOD;av;udk tajccHwnfaqmufrd+yDqdkwmeJ@ aemuf vkyf&rJhtvkyfu tjcm;ajratmuftpkrsm;eJ@qufoG,frdzdk@yg? wu,f ppf rSefwJhajratmuftzGJ@tpnf;wckr&SdbJeJ@ q&m}uD;*dkuf rzrf;ygeJ@? tJ'Dvdk vkyfrd&if wu,fr&SdwJh pdwful;,OfqefwJh ajratmuftaqmuftOD;udk zefwD;rdvsufom;jzpfaevdrfhr,f? oifhvdkbJ pdwful;xJrSmom ajratmuf taqmuftOD;&SdwJholawGeJ@ qufoG,frdvsufom;jzpfaevdrfhr,f? vdw k mu vH@k v/ 0D&, d &Sw d /hJ &d;k om;r_&w dS hJ vlwa,mufyg? 'Dvkd vlrsKd ;u ajratmuftaqmuftOD;udk wnfaqmufrzd @kd vykd gw,f? 'gayr,fh tJ'Dt&m&Sdvm+yDqdkwmeJ@ tcsdefeJ@pGrf;tm;awGtrsm;}uD;oHk;+yD;/ tppf trSefeJ@ pdwful;,Ofr_udk cGJjcm;Edkif&r,f? tvkyfjzpfwJh tzGJ@tpnf;wckjzpf vmatmif }udK;yrf;&r,f? qmrmqD,mwdu k yf }JG uD;22udv k al wGrarh=uao;ayr,fh wu,f 21

Polish Secret Police Samosierra (pydefu$sef;qG,fppfyGJrSm

ydkvefjrif;wyfu qmrmqD,m awmif=um;u tcdik t f cef@vyk x f m;wJt h ajrmufpcef;awGukd wdu k cf u kd w f phJ pfy)JG 22

yk e f u ef o l a v;

15

toufpeG @f vyk o f mG ;wJh oluawmh odyrf rsm;vSygb;l ? 'ga=umifh oifh vlrsm; eJ@ oifudk,fwdkif&Jh vHk+cHKa&;udk owdxm;zdk@vdkygw,f? ajratmufvyk if ef;udk pwmeJ@}uHK&wwfwmu tajccHjyifqif a&;vkyif ef;awGukd rvkyEf ikd af wmhwmyg? bmbJjzpfjzpf ckvkd tajccHowdr&l r,fhtcsufawGudk rvkyfrdwm[m vlxk}uD;&Jhar#mfrSef;csufudk tcsdefrD jznfh qnf;ray;Edkifwmxuf tE W&m,fydkrsm;ygw,f? jynfolvlxkeJ@ waoG;wnf;wom;wnf;&Sda=umif; jywmudk b,fypkH eH @J rqdk ajratmuftzG@J tpnf;uae }udKqdo k ifyh gw,f? wdwq f w d af e wJh vlrsm;pk}u;D u usaemfw@kd e@J twl &Sad ew,fqw kd yhJ pkH H jzpfz@kd vnf;vdyk gw,f? 'gayr,fh olw@u kd akd wmh 'Dvkd v#Kd @0u S v f yk if ef;xJ qGrJ oGi;f yge@J ? rsKd ;csppf w d "f gwf ta=umif;a&;xm;wJh 0wˆKawGrSmom 'grsdK;udk awG@&ygvdrfhr,f? ajratmufawmfveS af &;orm;awG }uHK&avh&w dS hJ tajccHtrSm; (2)ck&w dS ,f? yxrwcku ud, k u hf , kd u f kd }uD;us,af tmifvyk w f m? }uD;us,f w,fvdk@xifaewm? ajratmufawmfvSef;a&;orm;rSm 'Da&m*gpGJuyfoGm; &if vlxkaxmufcHr_udk qHk;&_H;&awmhr,f? aemuftrSm;u ‘trSefwu,f pGef@pGef@pm;pm;vkyfzdk@ jyifqifxm;wJholu tenf;pkav;bJ&Sdwmudk ar@+yD; vlxkudk t&rf;xifxm;wm’jzpfw,f? ajratmuftpk[m ukodkvfjzpftzGJ@tpnf;r[kwfyg? ydkif;jzwf r_&w dS hJ vlwpf&mu w0ufwysuo f m pdw0f ifpm;wJh vlwa,muf&hJ aponfh u|ef/ xGefonfh EGm;/ jzpf&efrvdkyg? olwdk@[m b,favmufbJ&dk;om;onf jzpfap/ olw@kd &phJ nf;pdrOf pPm udak wmh rpGe@f vw $ v f ykd g? olw@kd ru l ‘cifAsm;wd@k u *k%foduQmeJ@aew,f/ usaemfwdk@u ZdrfeJ@aer,f’

16

yk e f u ef o l a v;

uk r ` % D 23 (ajratmuf t pk o nf pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; }uD ; wck E S i f h w l o nf ) ajratmuftpkonf aocsmusepGm pnf;&Hk;zGJ@pnf;xm;rSom pnf;vH;k nD!w G pf mG / xda&mufpmG tvkyv f yk Ef ikd rf ,f? wOD;csi;f pD atmufajc u pwifzGJ@pnf;&r,f? EdkifiHa&;tjrif uGJvGJayr,fh ydkvefjynf}uD; vGwf ajrmufa&;qdkwJh bHkOD;wnfcsufeJ@ vGwfvyfaom/ tm%mydkifpdk;aom vlr_ tzGJ@tpnf;wpfck jzpfvmap&r,f? 'kw, d urBmppftwGi;f wyfwiG ;f ajratmufvyk if ef;[m yd&rpf yHpk aH 'giv f u kd zf @JG pnf;xm;[ef&adS yrJv h nf; trSepf ifppfvw G v f yfaom‘ukr% ` D rsm;’&Jh vkyfief;t&qufpyfxm;wJh pkaygif;tzGJ@tpnf;wckom jzpfw,f? ukr`%Dtcsif;csif;t=um; vlxkaxmufcHr_&zdk@eJ@}uD;xGm;zdk@ ,SOf+ydKifwm[m ajratmuftzGJ@tpnf;vHk+cHKr_udk tE W&m,fvnf;rjzpfap Edik /f xdvnf; rxdcu kd Ef ikd /f od@k aomf xdcu kd af pwm/ tE &W m,frsm;apwm[m uGJvGJwJh/ usifh0wfeJ@ rnD!GwfwJh/ w&m;enf;vrf;ruswJh +ydKifqdkifr_omjzpf w,f? tJ'Djzpf&yfrsdK; 'kwd,urBmppf twGif;ujzpfcJhzl;w,f? ajratmuftpnf;t&Hk;&Jh Oya'o[m tpki,fu }uD;rm;wJh vkyfief;udk vkyfEdkifw,fqdkwmjzpfygw,f? tpk[m udk,fydkifvGwfvyfcGifh&Sd avav acsre_ ;f cH&zd@k tcGit hf vrf;enf;avav/ jy\em enf;avav jzpfyg w,f? jyifytquftoG,af &m tpkwiG ;f tquftoG,u f ykd g tenf;qH;k jzpf atmif vkyfxm;&r,f? pepfusewJh pD;yGm;a&;vkyfief;}uD;wckvdkbJ oD;oef@uvmyf 23

The Company

yk e f u ef o l a v;

17

pnf;wckpD[m ukefacsmudk wjcm;ukr`%Drsm;odk@ tenf;qHk; tquf toG,ef @J ay;yd@k &r,f? 'g[m oift h pktwGuaf um/ tjcm;tpkrsm;twGuyf g tE &W m,frusa&mufz@kd jzpfygw,f? ajratmuftpkrmS usKd ;a=umif;qDavsmf wJh pD;yGm;a&;vkyfief;}uD;rsm;&Jh pDrHcef@cGJr_enf;pepfawG usifhoHk;zdk@vdkygw,f? 'g[m uGefjrLepfawGu zsufqD;ypfzdk@ }udK;pm;aewJh t&mbJ? ajratmuftpk[m ukr`%DwckvdkbJ }uD;xGm;vmwJhtcg/ ukr% ` cD aJG wG vdv k mw,f? &Sv d m&w,f? 'gukd bmvd@k vq J w kd m t&if=unfzh @kd tajccHatmufajc,lepfu p&r,f? (t&if rd;k ysw H uUov kd 24f yHpk v H b kd J tajc taeu vdktyfvm+yDqdkwm aocsmawmhrS ausmif;oHk;pmtkyfawG&dkufzdk@ yHEk ydS pf ufawGaxmif/ 'DyEkH ydS f pufawGubJ w&m;r0if ausmif;oH;k pmtkyaf wG twGuf pm=unfhwdkufawG axmifcJh =uw,f?) oD;oef@uvmyfpnf;opfwck/ ur`%DcGJwckaxmifzdk@ vdk+yDqdk wmudk A[dck sKyfuikd rf p_ epft& txufu qH;k jzwf&r,fqw kd t hJ ,ltq[m usaemfwdk@ acwf+ydKif ydkveftawG;tac:awGxJ qdkAD,ufyHkpHtoGif;cHxm; &wmudkjywJh rSm;,Gif;wJh/ yHkpHuswJh/ azmfjycsufwckbJ? tvm;wltrSm;u vlr_w&m;r#wr_qdkwJh ta=umif;jycsufeJ@ t&m&m tnDtr#cGJa0a&;oabmw&m;bJ? ajratmufvkyfief;rSm vHk+cHK a&; onfom t"du/ vlr_w&m;r#wr_ r[kwfbl;? uvmyfpnf;[m oifwdk@tm;vHk;&Jh uvmyfpnf;bJ? OD;‘u’ }uD; wa,mufxJ&Jh uvmyfpnf;r[kwf? tH0SufawGvkyfzdk@ vuform; wa,muf udk & xm;+yD qdkygpdk@? tJ'Dvuform;udk wjcm;uvmyfpnf; awGxH tvm;wl vkyif ef;vkyzf @kd v$aJ y;&ef rvdyk g? olwa,mufxu J trsm; 24

Flying University

18

yk e f u ef o l a v;

}uD;odoGm;&if oltzrf;cH&wJhtcg trsm;}uD;'kuQay;vdrfhr,f? ajratmuf,lepfwck[m vkyfief;p+yDqdkwmeJ@ acgif;aqmifr_ tzGJ@[m rvdktyfwJhjyifytquftoG,ftm;vHk;udkjzwf+yD; tenf;qHk;om xm;&S&d r,f? v#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG (UB)udx k m;wm&J&h nf&, G cf suu f u kd 'Dvkd ukr`%DawGudk zsufqD;ypfzdk@bJ? olvkyfEdkifwJhenf;u (2) enf;&Sdw,f? yxr wcku uvmyfpnf;acgif;aqmifpktzGJ@udkawG@atmif&Sm? 'Dvludk aemuf a,mifcH+yD;/ w+rHKvHk;udkzrf;qdkwJhenf;? aemufwenf;u ayG;arG;+yD; udk,fxJ xnfhxm;? 'DayG;u wpHkw&mwm0ef&SdwJhae&mudk a&muf+yD; tawmfrsm; rsm;od+yDqdkrS 'kuQay;wJhenf;? bmbJjzpfjzpf ajratmufpnf;urf;awGudk vkdufemyg? rawmf wq zrf;rdwmav;u w+rHKvHk;zrf;rdwmrsdK; rjzpfoifhyg? aemuf w csuf u acgif ; aqmif r _ u d k rd o G m ;+yD q d k & if a wmif uvmyfpnf;u qufvy_ &f mS ;Edik &f r,f? 'grsKd ;[m qdAk , D ufypkH rH [kww f hJ tzG@J tpnf;awGrSmom jzpfEdkifw,f? tv,fqifheJ@ atmuftqifhu qHk;jzwf csuf csrSwfvdkpdwfvnf; &Sd&r,f? csrSwfEdkifpGrf;vnf;&Sd&r,f? 'Dprd af c:r_ukd r&ifqikd Ef ikd &f if 'g[m usaemfw@kd ydv k efjynf vl@tzG@J tpnf;wckv;kH b,favmuftxd qdAk , D ufypkH H toGi;f cHxm;&ovJqw kd m udk jywmjzpfrSmbJ? uk e f p nf 25 b,fae&mrSmrS tpxGufraerS ykefuefr_vkyfief;[m acsmarG@ 25

Merchandise

yk e f u ef o l a v;

19

r,f? t+yD;rowf&ao;wJh ukeaf csmudyk @kd wm &mZ0wfrb _ ?J 'g[m qdAk , D uf yHkpH pD;yGm;a&;vuQ%mbJ/ 'grsdK;rjzpf&bl;? ajratmufvkyfief;rSm ypPnf; wdik ;f udk vufaqmifxyk o f vdk aoaocsmcsmxkyyf ;kd xm;+yD; aiGvifbef;ay: wify@kd wmrsKd ;om jzpf&r,f? 'g[m ukeyf pPn;f yd@k wmbJjzpfjzpf/ owif;yd@k wm bJjzpfjzpf/ tpnf;ta0;vkyfwmbJjzpfjzpf 'Dtwdkif;bJ jzpf&r,f? v#dK@0Suf awG@qykH w JG ckvyk zf @kd tcdse/f ae&m/ vlO;D a& pwmawGukd }udK+yD;owfrw S x f m; &r,f? owif;ydk@p&m&Sd&ifvnf; owif;udk aocsmatmifjyifqif+yD; cs a&;xm;&r,f? 'grrS [kw&f iftcsut f vufawGvaJG csmo f mG ;Edik w f ,f? arh oGm;Edkifw,f? twif;tzsif;tjzpf ,kwfavsmhoGm;edkifw,f? 'DvdkbJ vufurf;pmapmifawGudk ajratmufyHkESdyfwdkufawGu yd@k p&m&S&d ifvnf; aocsmxkyyf ;kd csnaf ESmif&r,f? ta&twGuu f kd xkyyf ;kd puUL ay:rSm &Si;f &Si;f vif;vif;a&;xm;&r,f? 'Dvkd vkyx f ;kH vkyef nf;awGukd aocsm vdkufem&r,f? 'Dvdk rvkyfrd&if txkyf[m vrf;rSmbJaysmufoGm;Edkifw,f? ykvdyfu b,fuvmw,f/ b,fudk ydk@rvdk@qdkwm ajc&mcHEdkifoGm;vdrfhr,f? tckvdk ysufpD;usqHk;aewJh uGefjrLepf0g' acwf}uD;rSm(1940)ck tv,fuwnf;uwGuf&if udk,fhvkyftm;&JhtoD;tyGifhudk cHpm;EdkifwmrSm usaemfwdk@ ydkvefajratmufawmfvSefa&;orm;awGrSm yxrrsdK;qufbJ?'D t&omudk cHpm;yg? oifh tcsdefudk aumif;pGmtoHk;csyg? Oyrmjy&&if -- oifhudk OD;‘u’eJ@ OD;‘c’udkawG@ay;zdk@ =um;vl OD;‘*’ uwqifh pDpOfcdkif;w,fqdkygpdk@? OD;‘*’ udk OD;‘u’u OD;‘c’udk awG@ csifygw,f cifAsvdk@ oGm;ajym+yD;tcsdefrjzKef;ygeJ@? OD;‘*’udk 'kwd, t}udrf xyfawG@r,fh tpm;/ OD;‘c’ udkawG@+yD; wcgxJ tpDtpOfudkajymyg? 20

yk e f u ef o l a v;

'gayr,fh OD;‘u’u OD; ‘c’udk awG@csiw f t hJ a=umif;ajymwJt h cg awG@z@kd tcsed af e&mudk wcgwnf;ajymvdu k yf g? tcsed af e&mwckck tqif rajy wm&Sd&if xyf+yD;twnfjyKcsuf,lzdk@ rvdkyg? 'grsdK;udka&Smif&Sm;Edkifzdk@ t&H ae&meJ@tcsdefudk oif yxrqufoG,f&r,fhyk*~dKvfudk ajympOfuwnf;u wcgxaJ y;xm;vdu k yf g? 'Dawmh 'Dvt kd pnf;ta0;rsKd ;twGuf erlem owif; ydk@csufyHkpHu -- "OD; ‘u’onf OD; ‘c’udk =umoyaw;ae@ nae(5)em&D (10)rdepf/ orw 0Dvfqifvrf;/ tjynfjynfqdkif&m owif;axmufuvyf a&S@/ ,cif yJ&pfbHktzGJ@&ifjyif awG@qHkrnf/ olonf b,fzuf*sdKif;=um;wGif jynfol@oHawmfqifhowif;pm26udk nSyfvmrnf? t&Hae@&ufrSm aom=um ae@jzpfonf?" b¾ma&; 27 ud, k u f sKd ;pGe@f wmwd@k / apwemh0efxrf;vkyt f m;ay;wd@k qw kd mawG [m uGefjrLepfpepf&Jh ajcmuftdyfrufawGbJ? vHk;0O\Hk udk,fusdK;rzufbl; qdw k m vufawG@e@J ajAmif;jyefb?J 'g[m yHzk sux f m;wJh &nfreS ;f csuw f ckxuf bmrSrydkbl;/ udk,fusdK;=unfhr_&Jh tqdk;qHk;yHkpHvnf;jzpfw,f? odrfi,fpdwf &S+d yD; xHx k ikd ;f wJo h w l OD; oH;k wJh rsuEf mS zH;k bJ? 'Dvv kd rl sKd ;rSm qifajcawGtrsm; }uD;bJ? tvkyaf emufus&if "wae@v;kH wnvH;k [d[ k 'kd 'D D ajy;v$m;ae&vd@k yg Asm"vd@k ajymr,f? yHEk ydS w f m[efrus&if "usaemf [mu|r;f usiw f hJ pufq&m rS r[kwfwmAsm"vdk@ajymr,f? tpnf;ta0;wckudk aumif;aumif;rpDpOf Edik &f if "usaemfu pm;zd@k aomufz@kd aiG&mS &ao;w,fAs"vd@k qifajcay;r,f/ 26 27

People's Tribune Finance

yk e f u ef o l a v;

21

'DvdkAsL&dkua&pDtao;pm;^mOf&SdwJhol[m'kuQbJay;vdrfhr,f? rm&S,fyDvf qwfpuD; (Marshal Pilsudski)u wcgajymzl;w,f "olwdk@[m ydkvef jynf}uD;vGwv f yfz@kd aiG(2)qifeh @J aoG;(2)puf avmufbu J sr,fqrkd S 'Dwu kd yf JG xJ ygvrd rhf ,fw?hJ " ajratmufvkyfief;rSm tE W&m,f=um;oif v_yf&Sm;ae&wm [m rsdK;cspfpdwfa=umifhbJ? tvkyfvkyfwmuawmh 0rf;a&;twGufjzpfae& r,f? uGefjrLepfawG[m usaemfwdk@EdkifiHrSm tvkyfusifh0wfudkzsufqD;ypfcJh =u+y?D vlawGukd oDcsi;f av;wyk'af vmuf/ ausmav;wcsuf oyf&akH vmufe@J twif;t=uyftvkyfvkyfcdkif;=uw,f? tusdK;qufuawmhvlawG[m tvkyfudk b,fvdk}udK;}udK;pm;pm; vkyf&r,fqdkwm arhoGm;=uwmbJ? usaemfw@kd vGwv f yfwhJ ukr% ` &D hJ uvyfpnf;awGuawmh tckvkd vle@J ypPn;f awGudk tavvGifhrcHEdkifbl;? aiGa=u;eJ@ywfoufvdk@ aqmifh=uGm;=uGm;EdkifvSwJht,ltq/ taygpm;qefwhJ ajymqdrk u _ -- "usaemfw@kd u tjrwf&zd@k vyk af ewm r[kwf bl;"qdkwmbJ? 'gu tusdK;rJ@wJh/ obm0ruswJhudpPbJ? wae@vHk; aumif; aumif ; tvk y f v k y f + yD ; &if xk d u f o if h w J h v k y f c awmh &oif h w maygh ? vl wa,muftaeeJ@ aexdkifEdkifzdk@vHkavmufwJh0ifaiGawmh&Sd oifhwmaygh? teDawGuawmh usaemfw@kd ukd CIA u axmufyahH ew,fv@kd t+rpJ yG pf JG aewm bJ? wu,fawmh jynfwiG ;f eJ@jynfyuydv k efvrl sKd ;awGu vGwv f yfa&;ta&; awmfyt kH wGuf usaemfw@kd uakd xmufyahH ewmyg? olw@kd uusaemfw@kd ukd ajypm awG =unfch siw f ,fv@kd vJ rajymbl;? yHpk aH wGu(kd 3)rlpD jznf&h r,fvnf; rajym bl;? aiGawGudk tusdK;&SdatmifoHk;zdk@eJ@ r#r#ww oHk;zdk@bJajymw,f? olwdk@ awmif;qdkwmu &dk;om;r_&Sdzdk@bJ? usaemfwdk@&Jh udk,fydkifrSwfwrf;twGuf +rDpm;+rD&Sifvufusef&Sif;wrf;wck vkyfxm;zdk@avmufbJajymw,f? 22

yk e f u ef o l a v;

tpnf ; ta0;rsm; 28 yHkrSeftm;jzifh tpnf;ta0;rsm;udk rdrd ae&mr[kwfonfh =um; aet&yfwckwGifom jyKvkyfoifhonf? oif aumif;pGmodaomae&m/ oif ,H=k unfpw d cf s&olrsm; &So d nfah e&mjzpfygap? oift h rd yf wf0ef;usiYf tpnf; ta0;jyKvkyfjcif;onf trSm; wckjzpfonf? ‘rodfwmudk razmfEdkif’qdkonfh qdk&dk;pum;onf ,ckwdkifrSefuefqJjzpfonf? udpP&yfwckcsif;twGuf =um; cHtquftoG,rf sm;udk tenf;qH;k jzpfap&rnf? qdv k o kd nfrmS oif OD;‘u’ ESifhvrf;av#mufoGm;pOf rawmfwq OD;‘c’ESifh qHkonfqdkygpdk@? ol@udk ESKwfquf&ef/ awG@a=umif;jy&ef rvdyk g? OD;‘u’onf OD;‘c’ESihf od&ef rvdyk g? tvm;wlvrf;ay:&SdwpHkwOD;ESifh rar#mfvifhbJqHkrdonfqdkygpdk@? xdkoludk vnf; ajr atmufv_yf&Sm;r_wGif yg0ifaeonf[k oifodxm;onfqdkygpdk@? olu zdwfac:onfh vuQ%m xifxif&Sm;&Sm;rjybJ/ ol@tem;udkruyf yg ESi?hf 'gro S m olonf udp&P yfwckEiS o hf mG ;aeonf (od@k ) aemuf a,mifcv H u kd cf H ae&onfudk oif odrnfjzpfonf? a,bl,stm;jzifh tpnf;ta0;rwdkifrD vlxlaomae&mrSm ueOD; rsufvHk;csif;qHkrdatmifvkyfyg? oifhudk ol rSwfrd+yDqdkwm aocsmrS bwfpfum; (odk@) "gwf&xm;udk wufpD;yg? olu oifhaemufudk vdkufvm vdrrhf nf? tajymif;tvJtaejzifh oifu vrf;avsmufoGm;vdk[ef aqmifI bwfpu f m;rSww f ikd rf S xGuv f u kd yf g? tquftoG,u f oifah emuf udkvdkufvmvdrfhrnf? 28

Meetings

yk e f u ef o l a v;

23

ta&;}uD;aomtpnf;ta0;rSefor#at;aq;IvHk+cHKaom ywf0ef;usif/ pdwfcs&aom tdrf vdktyfonf? rSwfpkvdkufEdkifaom/ ypPnf; vJEdkifaomae&mjzpf&rnf? vlwdkif;u cdk;em;axmifwJhu&d,mudk a=umuf =uw,f? 'gu wu,fawmh v#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG [m yHrk eS t f m;jzifh trsm;od +yD;wJh pk&;kH wwfwahJ e&mawGrmS bJ xm;wwfygw,f? 'Dvakd e&mawGukd roH;k oifhwmxif&Sm;vSygw,f? bmbJjzpfjzpfcdk;em;axmifwJhud&d,mwyfxm;apOD; ta&;}uD; wJh tpnf;ta0;awG vkyfEdkifygw,f? vdktyfwmu }udKwifowd&Sdzdk@ygbJ? 'g pmwdkav;awG ('grSr[kwf) omrefpum;av;awGeJ@ vkyfEdkifygw,f? "'g av;ud k ol @ qD , l o G m ;vd k u f y gg"// "ol ol tJ ' D r S m &S d r ,f v d k @ ol r ud k ajym vdkufyg"³³³³³ pwm rsdK;ayg@? 'D vdkenf;eJ@ emrnfawG/ vdyfpmawGudk cdk;em; axmifwhJ ud&, d mawGwyfxm;wJ=h um;u vufqifu h rf;Edik yf gw,f? tawG@ t}uHKt& 'Dud&d,mawGuwqifh olwdk@odoGm;wm enf;enf;av;yg? v#dK@ 0SufykvdyftzGJ@u 'D[mudkoHk;wJh t"du&nf&G,fcsufu owif;tcsuf tvufpkaqmif;&zdk@xuf pdwf"gwfa&;&mt& ajcmufjcm;atmif vkyfzdk@ &nf&G,fwmyg? 'Dvdkud&d,mawGoHk;ae&ifvnf; &dk;&Sif;wJhpum;0SufawGudk aumfzDqdkifrSm"vdk@ toHk;jyKEdkifygw,f? tpnf;ta0;wckvkyfzdk@vdk&if "aumf ajym&if&ygw,f? 'Dqdkif[m t&ifuvnf;qHkzl;+yD;om;rdk@ oifhtquf toG,fu tvG,fwul odEdkifygw,f? tvm;wlbJ oifu "t*F g" vd@k ajymvdu k &f if "aom=um"ae@ udk qdv k kd rSe;f oloyd gw,f? "rGe;f wnf"h qkw d m "noef;acgif"ayg@? tvm;wl "'kw, d " qdw k m "yOPr"ayg@? 24

yk e f u ef o l a v;

uae@ ydv k efrmS vlwikd ;f vdv k u kd ud, k ehf nf;ud, k [ f efe@J ajratmuf vkyfief;vkyfae=uwmrdk@ v#dK@0SufykvdyfwyfzGJ@[m 'Dvdk &Sif;vif;vG,fulwJh tajccH=uwJh twdk0SufawGudk razmfEdkifygbl;? quf o m; 29 qufom;eJ@ ypPnf;ydk@orm;awG[m b,fpD;yGg;a&;vkyfief;rSm rqdk 'GefwJGwnf&SdaewJht&mawGbJ? olwdk@udk yHkrSefpmydk@wm/ ypPnf;ydk@wm awGrmS oH;k wmyJ? qufom;udk v$waf wmhr,fq&kd if ajratmufuvyfpnf; acgif;aqmifu aoaocsmcsm aqG;aEG;rSm=um;&r,f? b,fypPnf;udk b,f ae&m/ b,ftcsdef ,loGm;&r,fqdkwm wdwdusus ajym&r,f? !$ef=um;csuf&+yD;wmeJ@ qufom;aumif;[m oloGm;&r,fh vrf;a=umif;udk tjyefjyeftvSefvSef ppfaq;&r,f? ol@tvkyf[m yHkrSef ‘&Sif;’ae&r,f ’ vkyfief;bJjzpfoifhw,f? tcsdefwdkif;rSm olwdk@[m‘&S ? qdkvdkwm u o,f&r,fh ypPnf;[m tenf;qHk;jzpf&r,f? 'grS =um;jzwf zrf;rd&if vnf; v#dK@0SufajratmuftaqmuftOD;udk ray:atmif xdrf;Edkifr,f? uvmyfpnf;eJ@qufom;&J@vHk+cHKa&;udk xdcdkufapr,fh b,f t&mrqdk tvG,fwulzsufqD;EdkifwJh/ pGef@ypfEdkifwJh taetxm;&Sd&r,f? ajratmufv#Kd @0u S t f zG@J uzkd suq f ;D zd@k v#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG o;kH wJh tvG,q f ;kH eJ@tatmifjrifq;kH enf;uqufo, G af &;uGe, f ufxu J w kd ;kd 0ifwm bJ? Oyrmtm;jzifh³³³³v#dK@0SufykvdyfwyfzGJ@[m ajratmuftpkacgif;aqmif wa,mufukd tylwjyif;zrf;csiaf e+yDq&kd if ajratmuftzG@J &@J qufo, G af &; pepfxJrSm owif;rSm;awGjzef@+yD; axmifacsmufqifawmhwmbJ? 29

Messengers

yk e f u ef o l a v;

25

'Dtvkyu f kd yHpk rH sKd ;pHek @J vyk w f wfw,f? OD;‘q’&J@uav; uifqm jzpfae+yDqw kd meJ@ ‘p’ vdu k w f ,f? 'gukd csucf si;f rppfaq;Edik &f if/ ('grrS [kw)f v#dK@0Sufykvdyf&J@ypfrSwfqDudk tcsdefrDta=umif;r=um;Edkif&if/ ylyefpdwf}uD; aewJ@ OD;‘q’u ol@trd u f kd qufom;v$waf wmhr,f? 'gqkd ol@uvmyfpnf; awmhysuf+yD? qufom;udk tom aemufa,mifcHvdkufoGm;&HkbJ? uvmyfpnf;acgif;aqmifu ol@rdom;pkudk oludk,fwdkifquf oG,v f @kd r&wJh vH+k cHKa&;tpDtrHawG&rdS S 'Dtcsed rf mS qufom;oH;k &r,f? Edik if H a&;rSmyk*Kd~ vfa&;(vlvcl si;f )xdawG@r[ _ mta&;}uD;qH;k qdw k moabmaygu&f r,f? vlvcl si;f qufqaH &;r[kww f hJ ppfwyfqefwyhJ pkH u H kd ajratmufvyk if ef; aoG;pnf;cspf rSm roHk;&bl;? ul±Gef(Kuron) wcgu a&;zl;ovdkbJ³³³³ "aoG =unf r _ [ m ta&;awmf y H k x uf ta&;}uD ; w,f ? " aoG;pnf;cspf=unfa&;qdkwm vlom;csif; aoG;pnf;cspf=unf a&; udk ajymwmyg? 'gudk qufom;v$wf+yD; wnfaqmufvdk@r&bl;? rS w f p k p mtk y f r sm; 30 ajratmuftzGJ@0ifawG b,folrS vdyfpm pmtkyfaqmifrxm; &bl;vdk@wm;jrpfxm;&r,f? udk,fhtcef;udk,fxm;wm/ udk,fhudk,fay:rSm xm;wm udprP &Sw d efaumif;ygb;l vd@k xifaumif;xifvrd rhf ,f? ppfa=uma&; 'g usaemf h r d w f a qG a [mif ; yg a&mufrS³³³ "'g yg"/ "olu usaemfi,fi,f uwnf;u odwJh trsdK;orD; rdwfaqGyg?" qdkwmavmufeJ@ r&awmhbl;? cifAsm; vdyfpmpmtkyfxJygwJh vlwdkif;&J@emrnf/ vdyfpmawGudk 30

Notebooks

26

yk e f u ef o l a v;

ppfaq;zdk@qdkwm ykvdyftvkyfbJ? 'Dvdkvkyfzdk@ olwdk@rSm tcsdef;vnf;&Sdw,f? ykvyd pf pfaq;csuu f xGuv f mwJt h ajz[m oift h wGuf tH=h op&mawG jzpf vmvdrfhr,f? oifu &Sufwwfa=umufwwfwJh/ rvkyfwwf rudkifwwfvdk@ odxm;wJh uav;b0u trsKd ;orD;rdwaf qG&@J tcef;rSm v#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG u w&m;cHajy;wa,mufukd oGm;awG@wmjzpfcsijf zpfr,f? 'Dvu l vnf; rde;f uav;&J@ ouFmruif;jzpfp&mr&SdwJhtaetxm;udk}udKuf+yD; ykef;zdk@ae&m a&G;cJhwmayg@? tJ'DvdkbJ cifAsm;udktjypfuif;pifwJh i,fb0upm;azmftjzpf odxm;wJh tjcm;olwdk@&J@ tysif;xlr_a=umifh cifAsm;vnf; 'kuQa&mufEdkif wmbJ? ajratmuft0ef;t0dik ;f [m vlawGtrsm;}uD;&Sad yr,fh wu,f awmh 'DurBm[musOf;usOf;av;yg? 'gudk ar#mfvifhxm;&r,f? 'kwd,urBm ppftwGi;f u tky*f al wGay:u urŠn;f pmawGukd =unfyh g? rdom;wpkv;kH ao usaemfwdk@Edkifw, oGm;rSawmh/ b,fppfjyefu "usaemf ,f"vdk@ ajymvdk@&rSmvJ? cif Asm;udkcifAsm; 'DvdkrjzpfygapeJ@? tjzpftysufwdkif;[m ao;zGJwJh/ trSwf wrJhjzpfwJh/ rawG;awmrpOf;pm;rdwJh udpPi,fav;awGu pcJhwmcsnf;bJ? 'ga=umifh owif;udk 0Supf moGi;f zd@k vw kd ,f? 0Supf moGi;f xm;wJh pmwdkav;wpfapmif/ vdyfpmpmtkyfav; wtkyfa=umifh ouFmruif;jzpfcH &rSmudk rylyge@J ? 'D0u S af wGukd b,ftcsed rf qdk oif 'Dvkd ajymqdEk ikd yf gw,f³³³³ "usaemhf oli,fcsif;awGudk usaemfhvdk i&JrcH&apcsifvdk@ygAsm"³³³ vdk@? tdrf (odk@) tcef;wcef;&J@eHywfudkbJ a&;yg? vrf;eJ@ wjcm;[m awGudk acgif;xJrSmbJrSwfxm;yg? vdktyfor#om cJwHeJ@a&;xm;wm taumif;qHk;bJ? udpP+yD;&if tvG,fwulzsufvdkufvdk@&wmayg@? rSif roHk; yk e f u ef o l a v;

27

yge@J ? oif abmyife@J a&;xm;wmudt k ay:u [djk cpf'jD cpf av#mufjcpfxm;&Hk eJ@ atmufrSma&;xm;wmu ysufoGm;wmr[kwfbl;? 0SufpmeJ@a&;xm;ayr,fh oifhrSwfpkpmtkyfudk tcgtm;avsmf pGmjyefa&;yg? rvdkwJhvdyfpmawGudk qkwfypfyg? a,bl,stm;jzifah wmh pmwdak wGukd ao;Edik o f r#tao;qH;k pm &Guaf y: rSma&;yg? 'grS udpaP y:wJt h cg zsuq f ;D zd@k yg;pyfxx J nf0h g;zd@k v, G rf ,f? ayg@qr_[m emem usifusif cHpm;&apvdrfhr,f? (1970)ckESpfrsm;u 'DvdkbJ ajratmuftzG@J 0ifwOD;[m owif;wyk'u f rkd mausmwJu h eG jf yLwmu'fjym; ay:rSma&;wJh trSm;wckuu kd sL;vGecf zhJ ;l w,f? ykvyd v f mzrf;awmh tE &W m,f &SdwJh owif;wdkav;wyk'fudkom rsdKcsEdkifvdkufw,f? ykvdyfu ol@udk eHywf wkwef @J ESv H u kd v f @kd ? w,f v D z k e f ; tquf t oG , f 31 w,fvDzkef;tquftoG,f[m enf;avav aumif;avav bJ? w,fvDzkef;tquftoG,f[m oifh&J@ v#dK@0Sufvkyfief;awGudk axmuf vSr;f zd@k v#Kd @0u S yf v k yd t f wGuf tvG,q f ;kH enf;bJ? w,fvzD ek ;f oH;k &r,fq&kd if trsm;oH;k zke;f ('grrS [kw)f oift h vkyw f u kd u f tvG,w f ulo;kH Edik w f zhJ ek ;f udk oH;k wm taumif;qH;k bJ? ody, f Ofaus;zd@k vnf;rvdyk gb;l ? ouFmruif;zG,f usaemfydk@vdkufwJhig;awG &+yD jzpfr,fh pum;0SufawGudkvnf; roHk;ygeJ@? "usaemf vm; [k w f w ,f a v bD & d k x J x nf h x m;wm [m r[kwfbl;/ a& vm;"?"[k m;wm?" "[m cJaowWmudkajymwm jymwm?"'grsdK;awGu ykvdyfudkteH@&ap&Hkrubl;/ taumif 31

Phone calls

28

yk e f u ef o l a v;

yg jyvdrfhr,f? uae@umvrSm ydkvefvlrsdK;awmfawmfrsm;rsm;u bmrSta&; r}uD;wmav;vnf; pum;0S,foHk;+yD;ydk@ae=uwmbJ? 'Dvdk‘nHoH’awG a=umifh trSm;udk zH;k uG,x f m;ovdjk zpfayr,fh owd&w dS m taumif;qH;k bJ? ajratmufvkyfief;rSm w,fvDzkef;[m qufoG,fa&;twGuf jzpfw,f? tv†yov†m ajymzd@k r[kwb f ;l ? w,fvzD ek ;f qufvu kd v f @kd vdik ;f ay: trd e f @ ay;r_ E S i f h a jymaeaom pum;rsm; rS m "trd pum;rsm;"vd k @ }ud K wif t oH o G i f ; xm;wJh wdyaf cGvkd xyfwvJvJ =um;ae&&if 'g[m wu,fr[kwb f ;l qdw k m owdjyKyg? uGefjrLepfawG jzpfapcsifwmu b,fol@udkrqdk/ b,ft&mudk rqdk udkifvdk@&oavmuf udkifzdk@bJ? csuG u f a o 32 csuGufaoqdkwm rD;cvkwfwckvdkbJ? wckckjzpf&if v#yfpD;udk tvdv k kd jzwfcsvu kd rf ,f? csuu G af oqdw k m tkypf t k oD;oD;u qufo, G Ef ikd f wJ/h ypPn;f zvS,f Edik w f hJ ae&mwckb?J tJ'g[m tdr/f qdik (f od@k ) tdrcf ef;wcef; jzpfEdkifw,f? csuGufaoudk trsm;}uD;oHk;vdk@vnf;&w,f? enf;enf;bJ oH;k vd@k vnf; &w,f? csuu G af owckukd tvGef tu|o H ;kH &if rvdv k m;tyfwhJ tm&Hkpdkufr_udk cH&Edkifw,f? tdrfeD;csif;awG/ tvkyftwlvkyfzufawGu ouFmruif; jzpfvmEdkifw,f? 32

Dead drops

yk e f u ef o l a v;

29

csuu G af oudk c%c% roH;k bl;qdjk yef&ifvnf;/ csuu G af orSm wm0ef,o l l eJ@ tjcm;tquftoG,frsm;qufoG,fr_[m crf;ajcmufoGm;Edkifw,f? b,folrS wvudk pmav;(3)apmif vufcHzdk@ wywfudkESpf}udrf em&Daygif; rsm;pGm csuGufaorSm xkdifrapmifhcsifbl;? csuGufaorSm aumif;rGefwJh tH0SufawGvkyfxm;wm/ 'grS r[kwf wjcm;vHk+cHKwJhtdrfwtdrfqD tvG,fwul ul;oGm;EdkifwmawG[m tE W&m,fr&Sdygbl;? csuGufaoudkwm0ef,lol[m 'gawGudkem;rvnf&if/ vHk+cHKa&;tpDtrHawGvkyfrxm;&if wjcm;wa,mufudk &Sm+yD;cdkif;wm taumif;qHk;bJ? cyfvef@vef@vu l w kd m0efay;&wmeJ@pm&if csuu G af otopf w ckukd pDpOf&wmydv k , G yf gw,f? ol@csuu G f aoudo k ;kH wdik ;f vnf; pdwcf s&w,f? ydv k efe@J Zm±lqpJ uD;&J@wu kd yf rJG mS &mZ0ifwiG o f w l OD;&Scd zhJ ;l w,f? ajratmuf yHkESdyfwdkuf[m ypPnf;awGvmydk@oludk wHcg;zGifhay;+yD;/ tJ'DpmapmifawG vm ,lolawGudkawmh ESifxkwfw,f? tJ'Dvdkta&;}uD;+yD; vl}udKufrsm;wJh ukepf nf twGuf olp;kd &drw f ,fav? 'grS wu,fh csuu G af obJ? (ol@ypPn;f u b,frS ra±G@ awmhbl;?) ±H k ;rsm; ; rsm; 33 +rdK@[zkd ufxyd ef @J 'Dzufxyd f ajy;v$m;+yD; rqH;k Edik w f t hJ pnf;ta0; awG rwufcsif&if/ w,fvDzkef;tqufrjywf qufae&wm rjzpfcsif&if/ qufom;eJ@ wcsdefvHk; eyef;vHk;raecsif&if/ oifhrSm ±Hk;w±Hk;&Sdzdk@vdkygw,f? 33

Offices

30

yk e f u ef o l a v;

±H;k [m vkyaf zmfuikd zf uf ajratmuftzG@J 0ifawGe@J awG@z@kd / qufom;udk vufcH awG@qHkzdk@oHk;EdkifwJh ae&mwae&mjzpf&if&yg+yD? ±Hk;[m yHkrSefqufoG,fr_ twGuo f m jzpf&r,f? tjcm; yHrk eS rf [kww f u hJ pd aP wG/ vlra_ &; yGo J bifawG twGufawmh tjcm;ukr`%Dvl}uD;&J@±Hk;rSm tajymif;tvJtaeeJ@vkyfEdkifyg w,f? oifhtpnf;t&Hk;[m vl(7)a,mufrS (10) a,mufom&SdwJh/ b,f avmufbJ ao;i,fwJhtzGJ@jzpfygap/ yHkrSefqufoG,fa&;vkyfief;awG&J@ tvGeftrif;zdpD;wJh '%frcHcsif&if/ ±Hk;w±Hk;&Sdzdk@ vdktyfygw,f? 'Dvv kd yk rf xm;&if omrefy*k Kd~ vfa&;tcuftc/J wkyaf uG;av;rd vdu k &f ifawmifrS uvmyfpnf;&J@v#Kd @0u S v f yk if ef;awG &yfwef@omG ;Edik yf gw,f? ±Hk;[m csuGufaovdkbJ taotcsmumuG,fxm;&r,f? pum;0Suf oHk;&r,f? trsm; tm&HkpdkufrcH&atmif *±kjyK&r,f? tH 0 S u f r sm; 34 oifhudk pGJcsufwifcH&EdkifapwJh b,ft&mudkrqdk zGufxm;yg? "bmrS bmrS r&S d w meJ @ pm&if yk H p H w rsd K ;rsd K ;eJ @ 0S u f x m;wmu yd k a umif ; yg w,f" qdkwJh Oya'oudk owd&yg? ykvdyfu vm&SmwJhyHkpH (3)rsdK;&Sdw,f? yxr wrsdK;u³³³ tdrfrSm b,fol aeovJqdkwm&,f/ tdrfem;ywf0ef; usifrSm bm&SdovJqdkwmudk a0h0J=unhf&Hk avmuf&,f 'DavmufbJ omrefppfaq;wm? bmudkawG@atmif&Smr,fqdkwJh &nf&G,fcsufr&Sdayr,fh/ oifhudk tr_ziG Ehf ikd af vmufw/hJ b,ftaxmuftxm;rqd/k Oyrm³³³ ausmufyEkH ydS &f m 34

Secret compartments

yk e f u ef o l a v;

31

rSmoHk;wJh ydk;p/ opfom;abmifav;avmufudkbJ jzpfjzpf&SmrSmbJ? 'kw, d wrsKd ;uawmh³³³ oift h rd /f tcef;/ tvkyXf mewd@k ukd pepf wus&mS wm? bD&w kd ikd ;f / pmtkyw f ikd ;f / tHqw JG ikd ;f / pm&Guw f ikd ;f udk tukev f eS f avSm&SmrSmbJ? 'guawmh tvGeftcsdef,lwJh/ em&Daygif;rsm;pGm=umwJh/ cufcJwJhvkyfief;bJ? aemufqHk;wrsdK;uawmh³³³ oifhtdrf Oypm wae&m&mrSm ajr atmufvkyfief;oHk; ypPnf;rsm;aomfvnf;aumif;/ yHkEdSyfpufaomfvnf; aumif;/ zGufxm;w,fqdkwm aocsmodxm;vdk@vm&SmwmrsdK;bJ? tJ'gu awmh olwdk@vdkcsifwm rawG@rcsif;&SmrSmbJ? oabmw&m;t&ajym&if vlwa,mufuzGufEdkifwJht&mudk aemufwa,mufuvnf;awG@atmif&SmEdkifwmbJ? }uHKawmifh}uHKcJjzpf&yf awGtay: odyfrrSDcdkygeJ@? vufawG@t&ajym&ifwwd,trsdK;tpm;&SmazGr_ u jzpfcJygw,f? 'kwd,trsdK;tpm;u&Hzef&Hcgjzpfwwfwmyg? ykvdyfu wck c k u d k &S m awG @ oG m ;w,f q d k w J h jzpf & yf & J @ (90µ) u ud k , f h z uf u ayg@avsmhvdk@bJ? ypPnf; udk vljrifoljrifxm;wmrsdK;ayg@? ajratmuftzGJ@0ifawGtwGuf udk,fhvnfyif;}udK;uGif;pGyfrJh t,ltqrsdK;udky,fzdk@vdkr,f? yxrwrsdK;u³³ "ykykvdyfvmvdrfhr,f 'gay r,fh bmrSvkyfxm;p&mrvdkbl;"qdkwJhtjrif? 'kwd,wrsdK;u³³³ "ykykvdyf vmrSm r[kwfygbl;/ ypPnf;awG[dkzGuf 'DzGufeJ@ bmvdk@'kuQ&SmaeOD; rSmvJ"qdkwJht,ltq? [dkzGuf'DzGufvkyfvnf; cH&rSmygbJ/ rvkyfvnf; cH&rSm "[d ygbJ " qdkwJhtjrifu wu,fhudk rSm;ygw,f? tE W&m,f}uD;ygw,f? tE W&m,fudk t&Sdtwdkif; aocsmwGufcsuf&r,f? wcgw&Hawmh ajratmuftzGJ@tpnf;udk 'kuQay;wm ykvdyf 32

yk e f u ef o l a v;

r[kwfbl;? pyfpyfpkpkEdkifvSwJh tdrfeD;csif;a=umifhvnf; jzpfwwfw,f? vHk+cHK a&;tpDtrHawGuo kd m aocsmvdu k ef m&if ppfqifa&;0ifO;D awmh ykvyd v f ckd sif wmudk &roGm;atmif vkyfEdkifygw,f? ta&;t}uD;qHk;jzpfwJh wckwnf;aomtcsufuawmh tH0Suf awG }udKwif pDrHxm;zdk@bJ? wu,f tav;teufxm;vkyfudkifwwfwJh yHkpH trsdK;rsdK;&Sdygw,f? puUef@ydkif;twGif; pm&Gufpmwrf;awGudk tvG,fwul zGuEf ikd w f hJ ao;i,fwhJ tH0u S u f av;awG vkyx f m;Edik yf gw,f? aemuf yd}k uD; wJh ajratmufyEkH ySd pf m&Gupf mwrf;awG zGuEf idk w f hJ 'kw, d tH0u S v f nf; &Sw d wf ygw,f? vdktyf&if 'Dxufydk}uD;wJh tH0Sufvnf;&SdEdkifygw,f? tvGeftusL;tpdk;&drfrvGefzdk@awmh vdkygw,f? w&m;r0if ajr atmufpmtkyfwtkyf (odk@) owif;pmwapmifudk vuf0,fxm;&HkeJ@ tE W&m,fr&Sdygbl;? 'g[m ae@pOf ydkvefjynfoloef;aygif;rsm;pGm vkyfaeus tvkyyf g? ajratmuf y H k E d S y f w d k u f 35 ajratmuf yHkEdSyfwdkufwwdkuf wnfaxmifwm[m b,fbuf u=unfh=unfhtoHk;wnfhwJht&myg? vHk+cHKa&;a=umifh woD;wjcm;pDjzpfae wJh uvmyfpnf;awGtwGuf qufoG,fa&;vrf;a=umif;wck zGifhay;Edkifyg w,f? uvmyfpnf;acgi;f aqmifawGtwGuv f nf; Edik if aH &;t,ltqawG/ ynm&yfqdkif&mta=umif;t&mawGudk rdrdzmom jyefqef;ppfEdkifw,f? owif;pm[m pdwu f ;l pdwo f ef;awGujkd zef@jzL;ay;&Ho k m r[kwf 35

Underground Press

yk e f u ef o l a v;

33

bl;/ owif;tcsut f vuf/ aiGe@J &yk 0f wˆKypPn;f awGtwGuv f nf; taumif; qHk; a&aomufjrpfjzpfw,f? ajratmufvkyfief;vufoifav;awGtwGuf enf;ynmqnf;yl;&m avhusiahf &;uGi;f vnf;jzpfw,f? olw@kd ukd ta=umuf w&m;udk b,fvakd usmv f m$ ;&r,f/ &ifqikd &f r,fqw kd mudk oifay;aewmbJ? vufoifwa,muf b,favmufw;kd wufvmwmud/k jy\emawGukd b,f avmufajz&Si;f Edik v f m+yD qdw k mudk wdik ;f wmEdik w f ehJ nf;wckuawmh ol b,f avmuf toif;tvkyaf wG o,fy;kd ay;Edik rf vJ qdw k m=unf&h if odEikd w f mbJ? ajratmufowif;pmwapmifudk xkwfvkyfjzef@jzL;&wJhjzpfpOf [m ykefuefa&;twGuf tajccHenf;pepfawGtm;vHk;udk oifay;vdkufwm bJ? u¾wckeJ@wck uwWm;jcm;xm;zdk@ (yHkESdyfwdkufeJ@ jzef@csda&;) vdkw,fqdk wm jyaew,f? Oyrmtm;jzifh ³³³ t,f'DwmtzGJ@eJ@ yHkEdSyfwdkufwdk@t=um; qufoG,fzdk@ csuGufao pmwdkufyHk;pepf vdkw,fqdkwm jzpfvmapw,f? vufum;yd@k aqmifa&;eJ@jzef@csad &;udk vufvyD @kd aqmifa&;eJ@jzef@csad &;eJ@ cGjJ cm; xm;zdk@vdkw,fqdkwmudkvnf; em;vnfvmapw,f? 'Dae&mrSmuvmyfpnf;wcke@J wck/ rdwaf qGcsi;f tquftoG,f wd@k &@J tvsm;vdu k f qufqrH u _ ay;Edik w f hJ tE &W m,fawGukd aqG;aEG;csiw f ,f? uvmyfpnf;wck&J@acgif;aqmifu owif;pmjzef@csda&;,lepfwckudk ydwfzdk@ qH;k jzwfcw hJ hJ Oyrmav;udk ajymjycsiyf gw,f? olq;kH jzwfc&hJ wmu 'D,el pf&@J vkyif ef;awGuykd v k yd u f odomG ;+yDv@kd ,=kH unf&vd@k / 'grrS [kwf 'Djzef@csad &;,lepf udk ykvdyfuapmifh=unfhwmcHae&+yDvdk@ ouFmruif;jzpfvmvdk@ pojzifh jzpf Edkifygw,f? 'gayr,fh tJ'D,lepf&J@qufom; tzrf;cHvdkuf&ygw,f? 'Dquf om;[m ae&mopfudkoGm;zdk@ ajymxm;ayr,fh tE W&m,fudk rodusdK;u|HjyK +yD;/ oleJ@&if;ESD;cifrif+yD;om; uvmyfpnf;acgif;aqmifqDudkbJ oGm;zdk@qHk; jzwfcJhvdk@yg? 34

yk e f u ef o l a v;

yk v d y f 36 ºuGufawGtay: ajratmufawmfvSef;a&;orm;awGxm;wJh oabmxm;u olw@kd e@J a0;a0;aevdw k mbJ? olw@kd [m wefz;kd te*~&o dS al wG vnf; r[kw/f ae&mtES@H &adS eEdik w f mvnf; r[kwyf g? 'Dvb kd J &ufpufz@kd om odwJh tE
Police

yk e f u ef o l a v;

35

xJrSmrsm;rsm;r&SdwmygyJ? ykvdyftzGJ@&J@tiftm;[mtvGef}uD;rm;wJh bwf *suef @J tawG@t}uHKay: wnfygw,f? ykvyd t f zG@J u olw@kd tzG@J tpnf;udk *k%f ,l+yD; cyfºuGm;ºuGm;av;ajymwm &Syd gw,f? olw@kd puf&u kH xkwv f yk v f u kd w f hJ ypPnf;&J@ (90µ) u t&nftaoG;rrSD&ifawmif uGefjrLepf,E W,m;xJrSm ppfwyfeJ@ygwDxuf omao;w,fwJh? 'g rSefygw,f? r=umao;cifuav;uwif tpdk;&0efxrf; tvdkawmf&d 'gZif tawmfrsm;rsm;udk orRmefpm rSm;qif+h yD;/ 0gaqm ykvyd Xf mecsKyfukd ac:cJrh yd g ao;w,f? ykvyd t f zG@J tvkyv f yk af ewm[m qGpZf mvefvyk f em&DwvH;k vdk r[kwfygbl;? qdkAD,ufAsL&dku&uf,E W,m;twdkif; vkyfaewmyg? ajratmuf‘aoG;pnf;nD!Gwfa&;tzGJ@’u '%f&m&xm;wJh *sefem&dka[;37udk aq;&Hkucdk;xkwfoGm;wJhtcg ykvdyfuvGefcJhwJh(2)ESpf (1980) uol@qDuzrf;rdxm;wJh vdyfpmpmtkyfudk tajccH+yD;vdkufygw,f? 'gudk=unhf&ifolwdk@[m pepfwuszGJ@pnf;xm;w,f/ t&mtm;vHk;udk armf uGef;wifxm;w,fqdkwm xif&Sm;ygw,f? tE W&m,ftcsufay;acgif;avmif;oH=um;&if *rl;±ª;xkd;rjzpfyg eJ@? tE W&m,fudk aocsmwGufyg? wa,mufa,mufudk ‘ykvdyfowif;ay;’ vd@k rouFm&if ol@ukd v#Kd @0u S v f yk if ef;awGxJ rygapbJ uif;uGmatmif xm; yg? ckvdk uef@owfxm; wmudk =um=umvkyfzdk@vdkygw,f? ykvdyf tvkyfvkyf wm aES;vdk@yg?

37

Jan Narothiale

36

yk e f u ef o l a v;

t+rD ; 38 v#Kd @0u S yf v k yd u f oifu h akd emufa,mifcv H u kd zf @kd enf;rsm;pGm &Syd g w,f? wcgw&H rodombl;? oifhum;udk aemufa,mifcHud&d,mwyf+yD; ta0;u vdu k rf ,f? 'grrS [kwf oift h rd u f kd apmif=h unfah er,f? wcgw&Hawmh ajAmifususbJ aemufa,mifcv H u kd +f yD;/ taESmuft,Suaf y;vdrrhf ,f? &nf &G,fcsufuawmh wckxJbJ? oifhajratmufvkyfief;udk taESmuft,Suf jzpfatmif v_yf&Sm;r_udkuef@owfzdk@eJ@ ae&maysmufatmif vkyfzdk@yg? v#dK@0Sufaemufa,mifcHvdkufwmuawmh oifhtquftoG,f awG tm;vHk;udkajc&mcHzdk@ygbJ? a,bl,stm;jzifh 'Dvdkvkyf&if um;(3) pD;/ (4) pD;/ vl(10) a,mufrS (12) a,mufoHk;wwfygw,f? vrf;av#mufae onfbJ jzpfap/ bwfpf um;ay:rSmbJjzpfap/ oift h &dy[ f m oifah emufa&m a&S@rSmyg &Sdygw,f? ajAmift aESmuft,Sufay;wmu a=umuf±GH@aeapzdk@eJ@ oifhpdwf"mwfudk zsufqD;zdk@bJ? ajratmufvyk if ef;udk orm;&d;k us yHak ovkyaf ewm[m tusK;d &So d vdb k J tE &W m,fvnf;&Syd gw,f? tvky'f %fukd cHEikd &f nf&adS pw,f? pdwzf d pD;r_udkavsmhusap+yD;/ tE W&m,fudk&ifqdkifzdk@ pdwf"mwft& toifhjzpf apw,f? 'gayr,fh wcsed x f rJ mS bJ/ t+rJwrf; Ed;k Ed;k =um;=um;jzpfatmif aeae &wma=umifh vludkyifyef; EGrf;e,f vmapw,f? usaemfwdk@rSmtjiif;yGm;r_wck&Sdw,f? tJ'gu ta&;}uD;wJh ajratmuf acgif;aqmifawGudkbJ ykvdyfu aemufa,mifcHvdkufwm? atmufajcu bmtE W&m,frS r&Sdygbl;qdkwJh tjrifbJ? 38

The tail

yk e f u ef o l a v;

37

oif[mtcsdefra±G;/ ae&mra&G; aemufa,mifcH vdkufcH&Edkif w,fqdkwmudk owdrarhrSom oifhvHk+cHKa&;[m pdwfcs&vdrfhr,f? aemuf a,mifcHtvdkufcH&+yDqdkwmeJ@ oifyxrqHk;vkyf&r,fh tvkyfu tJ'Dt+rD;udk cgcsypfvkdufzdk@bJ? obm0ususvkyfEdkifav aumif; avbJ? aemufa,mifcH tvdu k cf aH e&+yDqw kd mudk oifow d t hJ a=umif; olw@kd rodygapeJ@? 'D enf;eJ@r&&if vSnzhf sm;wJeh nf;udk oH;k yg? *dwaf yguaf wG trsm; }uD;&Sw d hJ 0if;xJ 0ifomG ; yg? tayguaf wGtrsm;}uD;&Sw d /hJ ±_yaf xG;wJh p}uFeaf wG &Sw d hJ taqmuftOD;xJ 0ifomG ;yg? wHwm;ay:u jzwfajy;yg? bwfpu f m;udk tqifhqifh ajymif;pD;yg? igu ('Dtcsed rf mS ) oif&h @J yxrqH;k tawG;u 'Dvjkd zpfoifw h ,f? "ig awmh tzrf ; cH & awmh r ,f (b,f a vmuf = umr,f q d k w m b,f o l r S rod E d k i f ) ? 'gayr,f h 'D t p[m ig@rS m bJ t qH k ; owf & r, r,f " yk v d y f u d k b,fae&mudkrSac:oGm;+yD; jyrdwmrsdK;rjzpfygapeJ@? um;udk wae&mrSm &yf xm;cJh&if oGm;jyef,lzdk@r}udK;pm;ygeJ@? oifh"gwfyHk ykvdyfxHrSm &SdEdkifygw,f? 'gayr,fh oifb,folvJqdkwmudkawmh olwdk@rodygapeJ@? oifh"gwfyHk[m ydv k efvrl sKd ;(36)oef;xJu rsuEf mS wckr#om jzpfygw,f? 'gayr,fh oifh um; eHygwfuawmh oifb,folvJqdkwm ajymjyvdrfhr,f? td k ; 39 (yk v d y f q if w J h axmif a csmuf ) ykvyd u f ajratmufvyk if ef;oH;k v#Kd @0u S t f rd f (od@k ) &H;k udk awG@+yD 39

The pot (A trap the police set)

38

yk e f u ef o l a v;

qdw k meJ@ axmifacsmufqifxm;vdu k v f rd rhf ,f? &ufaygi;f rsm;pGm tdraf &S@u xkdifapmifhae+yD;/ wHcg;vmacgufol b,fol@udkrqdk zrf;vdrfhr,f? 'Dvkd rESprf sKd @z, G f tvef@w=um;jzpf&r_ukd a&Smif&mS ;zd@k &d;k &Si;f wJ/h rodomwJh/ tcsufay;pepfoHk;+yD;/ wpHkwckjzpfae+yDqdkwmudk tjcm;olawG udk tvG,w f ul owday;Edik yf gw,f? tdr[ f m tm;vH;k udk wHcg;zGix hf m;w,f qdk&if tJ'DtxJrSm ykvdyfvnf;ygw,fqdkwm rarhygeJ@? pD ; eif ; jcif ; 40 &efou l pD;eif;r_ukd oifrar#mv f ifq h ;kH tcsed rf mS vkyaf vh&w dS ,f? 'DtcsdefrSm taumif;qHk;uawmh uGefjrLepfawG&J@ vlzrf;pm&if;rSm ig[m yxrqH;k vnf;r[kw/f aemufq;kH vnf;r[kwq f w kd m oifu h o kd if owday;ae zdk@ygbJ? tJvufZif;'g; qdkZifepfZif&J@41 "The Gulag Archipelago" udk =unfyh g? tzrf;cH&&if b,favmufb, J w k rdW &Sw d hJ ±l;oGyw f [ hJ m jzpfygap/ tcif;jzpfcsdefu oifb,frSm&Sdaew,fqdkwm oufaojyzdk@ tqifoifhvkyf xm;yg? oabmw&m;taeeJ@awmh ykvyd ef @J qufqw H t hJ cg taumif;qH;k u awmh qdwfqdwfaezdk@ygbJ? 'gayr,fh wcgw&Hawmh olwdk@udkwpHkwck ajym vku d w f mydak umif;ygw,f? ykvyd u f oifb,fov l q J w kd meJ@ olw@kd &mS awG@whJ ypPnf;bmqdkwm odcsifrSodr,f? 'DvdktajctaerSm olwdk@zrf;rdol[m wu,fhajratmufawmfvSefa&; orm;wa,mufygvm;qdkwm b,fvdk enf;eJ@rS odroGm;ygapeJ@? 40 41

Busted Alexandar Solzenicsyn

yk e f u ef o l a v;

39

zrf;rd+yD; oif[m olw@kd ukd 'l;axmufrnfo h l r[kwrf eS ;f odwmeJ@ ºuGuaf wGu oifhudk pdwWaA't& zdtm;ay;wmudk &yfvdkufvdrfhr,f? tusOf;om;qDu olw@kd vckd siw f m n‡px f w k v f @kd r&bl;qdw k modwmeJ@ n‡i;f yrf;wmudk &yfvu kd f vdrfhr,f? oHEMdXmefeJ@ydkif;jzwfcsuf&Sd+yD;/ bmr#rajymbJ a&iHkE_wfydwfaecJhwJh olawG&J@pm&if;&Snf}uD; twdwfutawG@t}uHKt& &SdcJhzl;ygw,f? 'Dvdk vl awGukd azmfaumifvyk o f al wGxufawmif apmapmv$wv f u kd w f mudk }uHKzl;yg w,f? tusO;f axmifxJ a&muf+yDqw kd meJ@ jyifyu b0udk arhypfvu kd f yg? 'Dt&mawGtm;vH;k udk oifq;kH ±_;H cJ+h yD? tusO;f axmifxaJ &mufwmeJ@ oifh *k%o f u d mQ eJ@ vlom;obm0tay: oif, h =kH unfcsuu f kd ppfaq;wJh tcufcJ qHk;pmar;yGJ pyg+yD? tusOf ; axmif w G i f ; b0 42 vlom;tm;vHk;eJ@tqufjzwfcHxm;&+yD;/ tjcm;tusOf;om; wOD;waveJ@pum;av;ajymrd&HkeJ@tjypfay;cH&wJh tusOf;cef;av;xJrSm wa,mufxJ txD;useaf e&&ifawmifrS tusO;f axmif0g'gawG&@J OD;a%Smuf aq;rcH&atmifeJ@ rdrd&J@*k%foduQmudk xdef;odrf;xm;Edkifzdk@ enf;vrf;awG&Sd ygw,f? tiftm;udk rdrd&J@rSwf^m%fxJrSm&SmawG@Edkifygw,f? vGwfajrmuf a&;wdu k yf u JG kd qufvufqifEaJ$ ewJh &Jabmfrsm; tay: ,H=k unfpw d x f m;yg? aemufwcku tusOf;axmifwHcg;0udk jzwf+yD;0ifvdkufwmeJ@ t&m&med*Hk; csKyfoGm;+yDvdk@ rpOf;pm;ygeJ@? t&m&m[m ckrS topf p wmyg? tckxdawmh 42

Prison life

40

yk e f u ef o l a v;

'Dt,ltq ESpfckpvHk;u rSefqJygbJ? b0rSm avhvmoif,lcJh&wJh tjcm; t&mawGvdkbJ/ tusOf;axmifwGif; b,fvdk&Sifoefatmifaexdkif&r,f qdw k hJ t&m[mvnf; oif,&l r,ft h &mwckb?J oif jyifyrSmodcw hJ o hJ w l OD; [m tvkyrf mS aomfvnf;aumif;/ vlra_ &;t&vnf;aumif;/ wdu k yf t JG wGi;f rSmaomfvnf;aumif;/ tawmfqHk;&JabmfwOD;jzpfcJhayr,fh axmifwGif; a&mufwt hJ cg tvGeyf si;f p&m aumif;wJh tcef;azmfjzpfcsijf zpfae vdrrhf ,f? tusO;f axmifqw kd m vl@avmu ti,f pm;av;ygb?J tusO;f axmifwiG ;f b0u tusOf;om;wdkif;udk pdwfcHpm;r_udk xdef;csKyfzdk@/ y&d,g,f&Sdzdk@/ tvGef tu|Hrjzpfzdk@/ rdrdudk,frdrd csKyfwnf;Edkifzdk@ vdktyfw,fqdkwm awmif;qdkae r,f? 'grS pdwfcHpm;r_ v#HxGuf+yD;/ a&qlrSwf ra&mufrSm? +idrf+idrfav;xdkif wwfz@kd e@J / ud, k yhf *k v ~ u d cHpm;r_u tjcm;olawGukd taESmuft,Surf jzpfz@kd oif,l&r,f? ae@pOftcsdefZ,m;qJG+yD; tJ'Dtwdkif; vdkufem&r,f? rdrdtwGif;pdwfudk wnf+idrfatmifxdef;xm;Edkifzdk@/ wHwdkif;jcm; xm;Edkifzdk@ta&;}uD;w,f? 'grStusOf;axmif&J@pnf;urf;awGudk ausmfv$m; &ifqdkifEdkifrSm? axmifxJrSm b,fol@udkrS r,Hk&ygvm;qdkwJh trSefw&m;udk vnf; &ifqdkifem;vnfEdkifvmvdrfhr,f? tusOf;axmifwGif; pdwfzdpD;r_udk ajyapzdk@qdk+yD; rdrdcHpm;csufudk zGifhjyr,fhpmrsdK; rdom;pkqDra&;ygeJ@? tvm; wlbJ wpHkwOD;&J@usef;rma&;tcuftcJudk pdk;&drfylyefa=umif;qdkwJh pmrsdK; vnf ; ra&;ygeJ @ ? oif h p mawG u d k tusOf ; axmif q if q mtzG J @ uom zwfaewm r[kwfbl;? oifhtr_ppfykvdyfpHkaxmufuvnf; zwfaew,f qdkwm rarhygeJ@? oifhudkb,fvdkusdK;oGm;atmifvkyf&r,fqdkwm &Smzdk@u ol@ tvkyfbJ?

yk e f u ef o l a v;

41

emusif j cif ; 43 vlawG[m olwdk@b0rSm ta=umufqHk; ESpfckbJ&Sdw,f? wcku emusifjcif;eJ@ aemufwcku xGufaygufrJhoGm;jcif;wdk@bJ? 'DESpfckvHk;[m txD;usefjzpfjcif;u vmwm? vlvlcsif;qufqHa&;udk zsufqD;ypfvdkufwJh t&mbJ? &dk;&Sif;wJhcE<mudk,femusifr_udk tvG,fwul pnf;pm;=unfhvdk@ & Edik w f ,f? 'guv kd w l ikd ;f }uHKzl;ygw,f? t&d;k usKd ;wke;f ujzpfjzpf/ oGm;pku d q f &m 0efqDwkef;u jzpfjzpf/ cGJpdwfcH&wkef;ujzpfjzpf }uHKzl;=uwmbJ? tusOf; axmifxJrSm }uHK&wJhemusifjcif;u 'geJ@jcm;em;w,f? emusifjcif; yxr wrsKd ;u ud, k u f rpd;k ydik w f /hJ rwm;qD;Edik w f /hJ uH=urRmuay;wJh emusijf cif;? 'kwd,wrsdK;jzpfwJhtjypfay;cH&jcif;/ &dkufESufcH&jcif;/ n‡Of;yef;cH&jcif;/ vl@ odumQ ndK‡ ;EGr;f atmif vkycf &H jcif;(bmvkyv f @kd bmudik &f rSe;f rodatmif/ bm jzpfaerSef;rodawmhatmif) xGufaygufrJhoGm;jcif;³³³ pwJh axmifxJrSm }uHK awG@&wJeh musijf cif;uawmh vGwv f yfpmG (rdrzd mom)a&G;cs,cf w hJ hJ t&mjzpf w,f? vlwa,muf[m tusO;f axmifxrJ mS olcpH m;ae&wJh emusijf cif;udk oufomatmif azmfz@kd q;kH jzwfc&hJ if 'g[mtod&pdS mG qH;k jzwfwmbJ? olvyk f p&mvdkwmu odor#udk tomav; azmfajymvdkufzdk@ ygbJ? vlrqefpmG n‡O;f yef;EdyS pf ufc&H wJt h cg/ vufocJ t HG cGgc&H wJt h cg b,forl qdk OD;usKd ;oGm;Edik yf gw,f? 'Dvu kd sKd ;oGm;olukd *&k%mw&m;a=umifh yifqdkapOD;awmh cGifhv$wfygw,fvdk@ tvG,fwulrajymoifhbl;? uHqdk;csif awmh v#dK@0Sufykvdyft&m&Sdu ,Of,Ofaus;aus;pum;ajym+yDqdk&if ud, k o f o d r# tuket f cH swo hJ u l vnf; trsm;om;? 'Dval wG[m v_y&f mS ;r_ukd 43

Pain

42

yk e f u ef o l a v;

opPmazmuf&o kH m r[kw/f rdru d , kd rf rd ed @J rdr&d @J ,=kH unfcsuu f ykd g opPmazmuf =uolawG jzpfw,f? 'DvdkvlrsdK;[m aemufydkif;rSmolwdk@vkyfcJhor#rSefa=umif;qifjcif usaemf h r S m rd e f ; reJ @ uav;awG e J @ Asm vJ w wf = uw,f ? "usaemf Asm"vd k @ ajym aumif;ajymvdrfhr,f? 'Dtvkyfudk rvkyfcifuwnf;u 'DvdkjzpfvmEdkifw,f qdkwm olod+yD;om;? ajratmufv_yf&Sm;r_rSm jynfolcsif;aoG;pnf;cspf=unfa&; vky&f w,fqw kd m cifAsm;vdk rde;f rawG/ uav; awG&w dS o hJ al wGe@J vky&f wmyg? qd k A D , uf y H k p H o G i f ; jcif ; ud k qef @ usif j cif ; 44 uGejf rLepfpepfuw kd u kd zf suw f ,fqw kd m jzpfEikd o f r#tus,jf yef@ qH;k ajym&&if qdAk , D uf,Ofaus;r_ukd qef@usiw f mjzpfw,f? ta&S@(Oa&my) rSm vlwdkif;[m twdkif;twmwckxd qdkAD,ufyHkpH toGif;cHxm;&wmbJ? b,folu jrefjreftoGif;cH&w,f/ b,foluaES;w,fqdkwmbJ jy\em &Sw d ,f? abmf&AdS pf0g'45u uif;pifapcsi&f if ^m%fynm&S&d r,f? zefw;D Edik pf rG ;f &S&d r,f? ajymif;vJaewJt h ajctaeeJ@tnD wke@f jyefaqmif&u G Ef ikd pf rG ;f &Sd&r,f? qdkAD,uf0g'udk opPmazmuf&r,f? (J. Kachersabi . "tjzL a&mifZmpepfrS teDa&mifZmpepfodk@46"udk =unfhyg?) 44

Fighting Sovietization Bolshevism 46 From White to Red Czarism 45

yk e f u ef o l a v;

43

&efou l kd av#mrh wGuyf ge@J ? olw@kd &@J a&S;&d;k usjcif;eJ@ &ufpufru _ olw@kd &@J ±l;oGyf D uf rdu k rf rJ u _ kd jywmr[kwb f ;l ? ydv k efv#Kd @0u S yf v k yd w f yfz@JG (UB) [m qdAk , KGB &J@niD ,fyg? uGejf rLepfAsL&du k &uf,E , W m;[m tm;enf;csuef @J tm; omcsufESpf&yfvHk;&J@ A[dkcsufrbJ? usaemfw@kd u wDxiG zf efw;D Edik o f rl sm;jzpf&if ,Ofaus;r_e,fy,f rSm 'Dt&mawGukd ausmv f m$ ;Edik yf gw,f? ykeu f efz@kd twGuf enf;vrf;opfawG udk t+rJ&mS ae&r,f? teDawGukd tvpftidu k rf mS +cHKcdw k u kd cf u kd &f r,f? olw@kd udk ynmoHk;+yD;&ifqdkifEdkifygw,f? 'grsdK;udk AdkvfcsKyf}uD;Zm±lZJpuD;eJ@ ydkvef jynfoal wG&@J wu kd yf rJG mS wpHw k OD;u oyfoyf&yf&yf vkyo f mG ;zl;ygw,f? olu aoG;pnf;nD!w G af &;tzG@J ukd zdEydS w f mawG&yfz@kd trde@f twkawG xkwcf w hJ ,f? }uD;rm;vSwJh qdkAD,uf ,E W,m;}uD;udk oJr_efav;wyGifhu &yfoGm;atmif vkyfEdkifcJhw,f? a=umuf ± G H @ jcif ; 47 ydkvefjynfeJ@ Zm±lZJpuD;wdk@t=um; qifE$JaewJhppfyGJrSm jycJhwm uawmh ‘aoG;pnf;a&;’wHqyd u f x kd ;dk xm;zd@k e@J wjcm;olrsm;eJ@ trSew f u,f csp=f unfz@kd vakd =umif;ygb?J wpHw k a,mufu oift h m; ol@trd u f kd csuu G af o tjzpf oH;k zd@k ajymwJw h csed w f nf; "b,favmuf=umrSmvJ"vd@k ar;vdrrhf ,f? 'gq&kd if ol[m &ufowWywf tenf;i,ftwGi;f pdw"f gwyf sujf ym;p jyKvm awmhr,fqdkwm aocsmae+yD? enf;enf;av;=umvmwmeJ@ usaemft h rd af wmh apmif=h unhcf aH e 47

Fear

44

yk e f u ef o l a v;

&+yD? usaemfhtdrfem;rSmvnf; rouFmp&m vlawGtrsm;}uD;bJvdk@ wD;wdk; wD;wdk; ajymawmhr,f? 'DvdkvlrsdK;u "usaemfawmh a=umufae+yDAsm/ quf rvkycf siaf wmhb;l "vd@k ajAmif ajymrSmr[kwb f ;l ? ajratmufvyk if ef;udk vkyf zdk@ a=umuf'l;wkefaewJh'DvdkvlrsdK;u ol@ol&Jabma=umifr_udk zHk;uG,fzdk@ ol rsm;udk tjypfajymvdrfhr,f? vkyfazmfudkifzufawGudk ‘olcdk;-ykvdyf’ upm; ae=uwmvd@k pGypf v JG rd rhf ,f? aemufwrsKd ;u 'Dval wG[m at;at;aq;aq; xdkif+yD;/ wckvHk;tajctaeudktuJjzwfzdk@ tcsdefav;awmif r&Sd=ubl;? 'grSr[kwfvnf; 'DvlawG[m wnvHk; xkdifpum;ajym+yD;/ ykvdyfvmzrf;rSm udk xkdifapmifhae=uwmvdk@ ajymvdrfhr,f? 'Dvdk w0ufwysufrsdK;cspfawG[m wdkif;jynf&J@ yg&rD&Sif t!Gef@ tzl;av;awGukd xde;f odr;f xm;zd@k vw kd ,fv@kd awmufav#mufbJ tav;ay; ajymvdrfhr,f? olwdk@udk,folwdk@vnf; 'DtpkxJuvdk@xif+yD; tem*gwfrSm tzEdkifiHawmf[m olwdk@r&SdbJ r&SifoefEdkifbl;vdk@ jrif=uvdrfhr,f? olwdk@u ajym=uvdrfhr,f³³³ toifhawmfqHk;wdkufyGJyHkpHu rjrifEdkifwJhpdwf"mwfa&; t& ckcu H muG,rf ³_ ³³ vd@k ? (qdv k w kd mu wdik ;f jynf&@J t!Ge;f tzl;av;awGukd xde;f odr;f umuG,zf @kd ygb?J ) 'grrS [kwf ajratmufvyk if ef;&J@ vdrv f nfvn S hf zsm;r_awGudkusifh0wft&=unfh&if &efolvdk@jrifvdrfhr,f? vlwdkif;[m ckvdk a=umuf±@HG ra_ wGuw kd efjyefz@kd toifjh zpfxm;=u&r,f? 'Da=umuf±@HG ru _ jznf; jznf;csif; jzpfvmwmyg? wa,mufa,mufu tpdk;&eJ@aygif;oGm;wJh EdkifiHa&; jynfhwef qmtvdkawmf&dwa,mufudk acgif;wHk;&dyfypfr,fvdk@ [efaqmifyefaqmif &ufowWywfaygif;rsm;pGmajymvm&if r,HkygeJ@? wzufu oluvnf; t=urf;zufwmudk bk&m;ocifr}udKufb;l vd@k ajymcsiaf ewmyg? uufovpf bmom0ifaumif; wa,muftaeeJ@ ol 'grsdK;rvkyfEdkifbl;wJh? yk e f u ef o l a v;

45

wu,fh ykeu f efopl pfppfawG[m xdwv f ef@a=umuf±@HG ru _ kd }uHKzl; cJh=uwmcsOf;ygbJ? 'gayr,fh a=umuf±GH@r_udk zHk;uG,fzdk@xuf tjcm;olawGeJ@ aoG;pnf;nD!Gwfr_udkwnfaqmuf+yD;/ a=umuf±GH@r_udk ausmfv$m;Edkifzdk@ }udK; pm;=uygw,f? ajratmufvkyfief;rSm a=umufp&maumif;wmu ol&Jabm a=umifoal wG r[kwb f ;l ? ta=umuftvef@ r&Sw d o hJ al wG? awmfao;wmayg@ 'DvdkvlrsdK;uvnf; odyfrrsm;vdk@? tcsuf j yrsm yrsm; 48 (tcsuf j yud k yd k @ yg? nH o H u d k ryd k @ ygeJ @ ?) ta&;}uD;wmu oifbmvkyEf ikd w f ,fqw kd m wwfEikd o f r# &Si;f &Sif;vif;vif; owfrSwfxm;zdk@ygbJ? OD;‘u’/ OD;‘c’/ OD;‘*’wdk@eJ@ pum;ajym ae&if; olwdk@xJrSm b,folut}uD;tuJqdkwm/ b,folu bmvkyf&r,f qd k w m/ ol w d k @ zmom ol w d k @ rqH k ; jzwf E d k i f b l ; qd k w m od v m&if bmrSqufrvkyfwm taumif;qHk;ygbJ? tJ'Dvdk tajctaersdK;rSm ‘udk,f rodwmudk razmfEikd ’f qdw k hJ Oya'oudv k u dk ef m&if rSm;vdrrhf ,f? 'Dvv kd yk &f if em;vnfr_v$JrSm;EdkifwJh tE W&m,f&Sdw,f? oifhudk,foifa&m tjcm;olrsm; udkyg vSnfhzsm;&ma&mufvdrfhr,f? avxJrSm wdkuftdrfraqmufygeJ@?49 aemufjy\emwcku vHk+cHKa&;ta=umif;jycsufeJ@ owif;vdk r[kwfbJ nHoHawGydk@rdwmygbJ? owif;awG [m wdk&r,f? Za0Z0g rjzpf 48 49

Signals (Send signals, not noise) Kazimierz Brandy &J@ "Rondo" udk =unfy h g?

46

yk e f u ef o l a v;

ap&bl;? txl;ojzifh vH+k cHKa&;eJ@qikd &f ifayg@? 'Dvrkd [kw&f if 'Dowif;awGukd &Sif;atmifvkyfae&wm tcsdefeJ@*Gif;qufawGukefvdrfhr,f? Oyrm³³³ "v#dK@ 0SufykvdyftzGJ@u OD;‘u’. ta=umif; tukefodaeonf"qdkwJh twif;rsdK; [m wefz;kd r&Sb d ;l ? bmudrk aS jymrjyEdik yf gb;l ? OD;‘u’twGuo f m tvkyv f yk f &wm ydktcuftcJawG@apygvdrfhr,f? pd w W Z rsm; 50 usdK;a=umif;rqDavsmfwJh a=umuf±GH@r_yHkpHrsdK;pHkudk wenf;tm; jzifh pdwZW awGukd ajratmufvyk if ef;oufwrf;rSm óuH&wwfygw,f? v#K@d 0u S f ykvdyf&J@ apmifh=unhfcH&wmudka=umufwm&,f/ txif}uD;vGef;wm&,fwdk@ u ay:vmwJt h 0dik ;f cHae&+yDv@kd xifw(hJ rvH+k cHKwJ)h pdw[ f m pdwZW ygb?J tvm; wl a=umufp&maumif;wJh aemufpdwWZu ESdrfpufn‡Of;yef;cH&rSmudk a=umufwphJ w d yf g? 'gvnf; tckvkd tprf;oyfcaH e&wJu h mvrsKd ;rSm em;vnf Ekdifygw,f? tvm;wl óuH&wwfwhJ aemuftpGu J t&mtm;vH;k udk ‘&efp’ wmvd@k csO;f jrifaewmyg? axmifxrJ mS r&Sb d J tjyifrmS vGwaf ewJo h l rSeo f r# udk tm%m&Siaf wGurzrf;csiv f @kd v$wx f m;wmvd@k jrifw,f? 'Dvkd a=umuf±@HG r_rsdK;[m udk,fhudk,fudk ‘oif;’ypfwmeJ@ twlwlbJ? 'Dvdkjzpf&if ykvdyftul tnDawmifrvdkbJ usaemfwdk@tvkyfudk zsufqD;wwfw,f? tvGe}f uD;us,w f yhJ ek u f efro _ abmw&m;awG[m trSew f &m; udk yHkysufyef;ysufjzpfatmifvkyfxm;=u+yD; 'gawGudk pdwWZawGvdk@ trnf 50

Manias

yk e f u ef o l a v;

47

ay;oifhw,f? 'grsdK;[m e,fcsJ@awGubJjzpfjzp/f EdkifiHwumuGefjrLepfawG uyJ jzpfjzpf/ nDtudkawmf*dk%f;om;awGuyJjzpfjzpf/ *sL;awGubJjzpfjzpf vkyfwJh ykefuefr_tukeftusHK;0ifw,f? qdkAD,ufawGu ydkvefvlrsdK;awGudk w a,mufeJ@wa,muf owfapcsifae=uwm/ uGefjrLepfygwDudk v#dK@0Suf ykvyd f ubJ aemifrmS tav#mah y;vd@k &atmif avsmv h sv J saJ v; vkycf ikd ;f wm? 'DvdkbJ ppfwyfuvnf; bmnmqdk+yD;ajymwJh &efpr_ oabmw&m;tm;vHk; [m twlwlbJ? trSefw&m;eJ@uif;uGmwJh tpGJawGcsnf;bJ? 'D ykeu f efre_ @J &efpr_pw d ZW awG[m vkyo f ifv h yk x f u kd w f t hJ &mudk rvkyfwmrSefw,fvdk@xifvmapw,f? "usaemfwdk@vkyfor# uGefjrLepfawG tusK;d &Szd @kd csn;f jzpfaeawmh bmvd@k vyk af eOD;rSmvJAsm"qdw k mrsKd ;ayg@? ESyd pf uf n‡Of;yef;cHae&rSmudka=umufwJh pdwWZuawmh ydk+yD;tcH&cufw,f? 'Dvdk vlrsKd ;[m ol@tzd@k ae&mwumrSm v#Kd @0u S yf v k yd cf sn;f bJjzpfae+yD;/ wajy;xJ ajy;ae&vdk@bJ? od z d k @ vd k o n nff 51 twif;tzsif;ajymwJh tdrfeD;csif;[m ykvdyfowif;ay;xuf ydk tE &W m,f&w dS ,fqw dk hJ qd&k ;kd pum;a[mif;&Sw d ,f? twif;tzsi;f qdw k m rsKd ; uvnf; olajymor#twGuf bmrSwm0ef,lp&m rvdkbJudk;? tusdK;quf taeeJ@ajym&&if tjrifzvS,w f t hJ cg oifu h vmyfpnf;&J@z@JG pnf;yHek @J bmvkyf aew,fqw kd mawGukd rajymrdygapeJ@? b,fvt kd a=umif;a=umifeh @J rS emrnf awG/ vdypf mawGukd rajymyge@J ? ta&;}uD;qH;k u t&if;ES;D qH;k rdwaf qG r[kwf wJh olawGeJ@ tmracsmifygeJ@? 51

Need to know

48

yk e f u ef o l a v;

qdk&dk;pum;opfuawmh taumif;qHk; ajratmuf&Jabmfyifv#if a&cJ aowWmvdb k J wcgw&Hawmh a&cJt&nfazsmaf y;zd@k vdw k ,fw?hJ vlwikd ;f [m wa,mufa,mufudkawmhpum;ajymzdk@vdkw,f? ta&;}uD;wmu b,f ae&mrSm b,fol@udk b,frD;zdkacsmifxJrSm ajymrvJqdkwmygbJ? ,Hk=unf pdwfcs&wJh vkyfazmfudkifzufawG=um;rSmbJ ajymyg? tjcm;ta=umif;t&m wckudkawmh bm;cef;a'gifhwae&mrSm ajymyg? wcsdK@aom v#dK@0SufcsufawG [mtjcm;tcsuaf wGxufta&;}uD;w,f? ta&;}uD;qH;k uoift h zG@J tpnf; &J@ zG@J pnf;yHek @J tjcm;ajratmuf&aJ bmfawG&@J trnfawGe@J vdypf mawGygb?J 'grS ta&;}uD;wJhypPnf;eJ@tzrf;cH&&ifawmifaxmifxJrSm odyf r=umbJjyefvw G v f mr,f? tzG@J tpnf;xJrmS oifbmqdw k mrajymeJ@? wdwf wdwaf e/ oifh [mo^m%fux kd ed ;f odr;f / 'Dvakd e&r,f? 'gt h jyif 'Dvo kd EMXd mef rsdK;[m oifhrdwfaqGawGudk 0rf;enf;p&m=urRmqdk;eJ@rawG@atmif u,fwif Edkifvdrfhr,f? vG w f v yf a &; 52 (1944)rSm ydv k efvrl sKd ;awGe@J tjcm;ta&S@Oa&myvlrsKd ;awG[m w&m;Oya'pdk;rdk;r_&J@tjyifzufudk a&mufoGm;w,f? tJ'Dtcsdefup+yD; wck wnf;aomajymif;vJr_u Oya'rJhr_&J@tjyif;taysmhbJ? qdk&S,fvpfOya' t,ltqavmuf tm;vH;k udk v$r;f +cHKxm;Edik w f m/ om;a&uGi;f vdk tavsmh twif;vkyfEdkifwm bmrSr&Sdbl;? (1981) 'DZifbm (13) &ufae@u rm&S,af vm jyXmef;vdu k w f m 52

Freedom

yk e f u ef o l a v;

49

[m uGefjrLepfpepfatmufrSm Oya'rJhr_udk,fwdkifu Oya'jyXmef;Edkifw,f qdkwm aemufw}udrfoufaojyvdkufwmbJ? ydkvefjynfol@orRwEdkifiHrSm aocsmwmwckb&J w dS ,f? tJ'gu vGwv f yfa&;&J@twdik ;f twm[m ckcq H ef@ usiaf &;tiftm;pkawG&@J tiftm;tay:rSmbJwnfw,fqw kd mygb?J ckcq H ef@ usifa&;vrf;ay:av#mufaeol rnfolrqdk 'DtrSefw&m;udk t+rJtvGwf & ae&r,f? rmhufpf0g'DawG[m vGwfajrmufa&;oabmw&m;u zrf;qD;jcif; [m vdktyfw,fqdkwmvufcHw,fvdk@ajym=uw,f? ajratmufawmfvSef a&;orm;awGuawmh usaemfw@kd prG ;f aqmifEikd o f avmufom vGwv f yfa&; ud&k r,fv@kd todtrSwjf yK=uw,f? Edik if aH wmfu cGijhf yKoavmufvw G v f yf a&; eJ@om wif;wdraf er,fq&kd if tJ'g[m u|epf epfypkH o H pf wckbJ jzpfr,f? usaemfwdk@[m tpuwnf;u vGwfvyfwJh vl@tzGJ@tpnf;udk wnfaqmufz@kd rpOf;pm;cJb h ;l qd&k if/ vlom;udt k ajccHwhJ ud, k v hf w G v f yfa&; udk ud, k zfh mom t&,lwmr[kwcf &hJ if tem*wfwcsed cf sed rf mS uGejf rLepfawG ±_;H edro hf mG ;&ifawmif 'Dpmtkyif ,fav;udjk yefzwfae&wm ud, k u hf , kd u f dk awG@ =u&vdrrhf ,f? 'Dwu kd yf [ JG muGejf rLepfpepfuo kd mtEdik w f u kd zf @kd r[kw?f usaemf wd@k xrH mS tjrpfw, G af ewJu h eG jf rLepft,ltqawGuykd g tEdik w f u kd zf @kd vw kd ,f? tpyxrawmh vlwdkif;jy\emeJ@}uHKzl;=uwmcsnf;bJ? u eOD;ajratmufowif;pmudk ae&mpdrf;rSm udk,frodwJh vlpdrf;wa,mufqD oGm;ydk@&awmh vlwdkif;a=umuf=uwmcsnf;bJ? vm,lwJhvlvnf; a=umuf wmbJ? ESpaf ,mufpvH;k u 'DtcuftcJuakd usmv f m$ ;Edik v f u kd w f t hJ cgtusO;f cef;ESpfcef;=um;jcm;xm;wJh wHcg;av;udk wGef;zGifhvdkufovdkbJ? aemufw cef;/ aemufwcef; ³³³ qufwdkuf zGifhoGm;EdkifawmhwmbJ? wa,mufeJ@w a,muf+yHK;=unf=h uvd@k vGwaf jrmufa&;qdw k m ,H=k unf&r,ft h &m wckom r[kw/f vufawG@usio hf ;kH &r,fh t&mvnf;jzpfw,fqw kd m odvmvdrrhf ,f? 50

yk e f u ef o l a v;

Ed k i f i H o m;ES i f h v #d K @0S u f y k v d y f 53 orR e f p m 54 &mZ0wfusifhxHk; Oya'yk'fr(144)t& "EdkifiHom;wOD;OD;udk (w&m;&Hk;/ ykvdyfXmecsKyf/ w&m;vdk&Hk;)a&S@arSmufodk@vma&muf&efqifhqdk onfh orRepf mudk xkwf jyefonft h m%mydik t f zG@J (od@k ) tm%mydik w f OD;onf owfrw S x f m;aomyHpk u H kd jynfph pkH mG jznfo h iG ;f &rnf" vd@k yg&ydS gw,f? r=um c%bJ ‘tr_wt JG rSw’f / ‘rnfonfh yk*Kd~ vftjzpf qifq h o kd nf’qdw k ahJ e&mrsKd ; awGrmS uGuv f yfcsex f m;wmjzpfjzpf/ &mZ0wfusix hf ;kH Oya'twdik ;f tjynfh tpHk ra&;oGi;f wmjzpfjzpf }uHK&wwfw,f? tr_trSwaf e&m ‘tpd;k &tr_’/ ‘EdkifiHul;vufrSwftr_’/‘&Sif;vif;csufwifjy&ef’qdkwmavmufbJyg+yD;tr_ trSwrf ygwm awG@&w,f? 'grrS [kwv f nf; &mZ0wfusix hf ;kH Oya'rSm uGuf vyfae&mrSm tr_trSwfuvGJ+yD;/ bmrSrjznfhoGif;&bl;vdk@ twdtvif;qdk xm;w,f? ‘rnfonhfyk*~dKvftjzpf’qdkwJh uGufvyfrSmvnf; atmufyg yk*~dKvf (6) OD;xJu wrsdK;rsdK;udkom jznfhoGif;&r,fvdk@ qdkxm;w,f? tJ'g awGu³³³ oufao/ yg&*l/ pum;jyef/ ouFmruif;jcif;cH&ol/ pGyfpGJcH&ol/ w&m;cH³³³ (6)rsdK;yg? 'DtcsufawGxJu tcsufcsuf aoGznf&if orRefpm xkwfqifhcH&ol[m orRefpmudk rvdkufembJaeEdkifygw,f? tm%mydik u f &mZ0wfusix hf ;kH Oya'udk rvdu k ef m&if orRepf m vnf; ysufjy,fygw,f? Oya't& 'DvdkorRefpmrsdK;udk rvdkufemvdk@ oifhudk 53 54

The Citizen VS The secret police Thr summons

yk e f u ef o l a v;

51

ta&;r,lEdkifyg? vlawmfawmfrsm;rsm;u 'DvdkorRefpmrsdK;[m rvdkufembJ aevdk@&w,fqdkwm odxm;wmawmifrS ykvdyfeJ@jy\emrjzpfcsifvdk@qdk+yD;/ ykvdyfXmecsKyfudkoGm;=uw,f? 'Dvdkta=umif;jycsufrsdK;[m rcdkifvHkygbl;? 'g[m aemifrmS ykvyd u f kd Oya'twdik ;f rvdu k ef mzd@k vrf;cif;ay;vdu k w f mbJ? wa,mufa,mufu olemrnf/ ol@tdrfvdyfpmwyf+yD; orRefpmwapmif vufc&H +yDq&kd if "ykvyd f usaemfu h rkd supf u d svmrSm rvdv k m;bl;Asm"vd@k ajym wm[m t"dy`g,fr&Sdbl;? xHk;enf;ruswJh orRefpmudk ‘jrifhjrwfwJh+idrf;csrf;a&;’ twGuf ykvdyfeJ@qufqHa&;aumif;aeapcsifwmtwGufqdk+yD; vdkufavsmvdkuf&if/ 'Dvl[m taES;eJ@tjrefqdkovdk ykvdyfeJ@oleJ@yl;aygif;aqmif&Gufzdk@ajymwm cH& zdk@aocsmae+yD? 'Dvekd nf;ruswhJ orRepf mawG[m vloal v;pm;jcif;cH&wJh Edik if H om;wOD;udk ykvyd o f wif;ay;jzpfatmifvyk zf @kd v#Kd @0u S yf v k yd &f @J yxrajcvSr;f bJ? r=umcif 'Dvdkxdwfvef@a=umuf±GH@aewJhvl[m ykvdyfu vuf zuf&nfqikd w f ckrmS ‘tvGwo f abmpum;pjrnfajym’zd@k zw d af c:wmudv k uf cHawmhr,f? 'Dvpkd um;pjrnfajymqdrk u _ jzpfEikd w f m(2)ckb&J w dS ,f? ykvyd ef @J yl;aygif;aqmif&Gufzdk@ jiif;qefvdkuf+yD;/ aqG;aEG;yGJysufoGm;wm&,f/ ykvdyf owif;ay;vkyfzdk@ vufcHvdkufwm&,f³³³ 'D(2)ck wckckjzpfrSmbJ? jiif;vkdufrd &ifawmh ykvdyfu+idKjiifrSmbJ? ykvdyfubmbJjzpfjzpf olwdk@udk pum;rajym csio f u l kd olw@kd uvnf; pum;rajymcsiyf gb;l ? tcsed u f ek ±f b kH J &Sw d ,f? olw@kd &Smwmu vlaysmah wGyg? owif;n‡px f w k v f @kd &wJo h al wG/ t=uyfuikd v f @kd &wJh olawGukd olw@kd e@J y;l aygi;f zd@k qGo J iG ;f wmbJ? 'Dvkd rcdik v f w kH o hJ rRepf mawGtjyif tckvdk &mZ0wfusifhxHk;Oya'ta=umif;rodolawGudk txif}uD;atmif 52

yk e f u ef o l a v;

vkyf+yD;/ zrf;pm;EdkifwJhenf;awG trsm;}uD;&Sdao;w,f? v#dK@0Sufykvdyf&J@ zdwf =um;csufawG/ orRefpmawG/ urf;vSrf;pmawG/ tqdkjyKcsufawGeJ@ olwdk@&J@ udk,fpm;vS,fpHkaxmufawGudk ykvdyf&Hk;rSmbJjzpfjzpf/ bm;rSmbJjzpfjzpf/ pm; aomufqdkifrSmbJjzpfjzpf awG@zdk@csdef;wwfw,f? 'Dvdk yxrw}udrfawG@pOf jywfjywfom;om;rjiif;vdkufbl; qdk &if t}udrf}udrf zkef;qufac:vdrfhr,f? qdkif;ryg AHkrqifh oifhtdrfudkjzpfjzpf/ tvkyu f jkd zpfjzpf a&mufvmvdrrhf ,f? aemufxyf xyfawG@z@kd csed ;f vdrOhf ;D r,f? tJ'DtcgusrS a&Smifzdk@}udK;pm;&if tquftpyfr&SdwJhar;cGef;awGudk ‘&Sif; vif;ajz=um;zdk@’ tvGwfoabmorRefpmawGudk ar#mfvifhxm;ayawmh? 'g u aemufxyfpum;ajymzdk@/ yl;aygif;aqmif&Gufzdk@yef=um;csufawG twGuf tzHk;tuG,fvkyfxm;wmbJ? 'Dvdk r=umc% taESmuft,Sufay;cH&zef rsm;vm&if vl[m pdwfyifyef;vmw,f? ‘igawmh³³³ oGm;+yD’qdkwJh pdwfrsdK; jzpfvmr,f? rvdk;vm;aom {nfhonfawGudk rvmapcsifwmeJ@ pm&Gufw &Guu f kd vufrw S x f ;kd vdu k &f wwfw,f? 'gu tckvo kd w l @kd e@J awG@wmudk b,f olrSrajymbJ v#dK@0Sufxm;ygr,fvdk@ uwday;&wmxufydk+yD; bmrSrjzpf Edkifbl;? 'Dvkd vkyv f u kd &f vd@k v#K@d 0u S yf v k yd ef @J tquftoG,af wG &yfqikd ;f oGm;+yDvdk@rxifygeJ@? 'Dvdk uwd0efcHcsufrsdK;udk vufrSwfxdk;vdkuf&+yD;wm eJ@'v D rkd vky&f if b,fvjkd zpfomG ;Edik w f ,fv@kd v#Kd @0u S yf v k yd &f @J t+rJ+cdr;f ajcmuf vmwmudk cH&awmhr,f? 'Dvdk uwd0efcHcsufrsdK;udk jynfxJa&;0ef}uD;Xmea&S@rSm xkd;& w,fq&kd ifawmif ol@rmS Oya't& tpGr;f tmedoifr&Syd gb;l ? tckvkd ykvyd f &J@usK;H oGi;f cH&olawG/ uwdawGay; t=uyfuikd w f mawGc&H +yD;/ axmifacsmuf xJusoGm;olawGtwGuf taumif;qHk;t}uH^m%fuawmh jywfjywfom; yk e f u ef o l a v;

53

om; jiif;vdkufzdk@ygbJ? bmpm&GufudkrS vufrSwfrxdk;ygeJ@? pum;ajymor# tm;vHk;udk rSwfwrf;wifxm;zdk@awmif;qdkyg? oifhrdwfaqGawG/ ajratmuf yHkEdSyfwdkufu &JabmfawGudkvnf; ckvdk ykvdyfu vmcsOf;uyfa=umif; tod ay;xm;yg? tpdk;&a&S@ae±Hk;udk wdkif=um;pma&;yg? tckvkd ykvyd u f +cdr;f ajcmuft=uyfuikd w f m/ axmifacsmufqif usKH;oGif;wmrS &kef;xGufzdk@wckwnf;aomaocsmwJhenf;vrf;u ykvdyf&J@ npfywfwhJ vky&f yfawGukd vload tmifvyk v f u kd zf @kd ygb?J 'gomv#if wOD;csi;f pdwfwnf+idrfr_udk jyef&ap vdrfhr,f? ydkvefjynfrSm w&m;Oya'pdk;rdk;r_&Sdapzdk@ wdkufyGJqifEdkifapvdrfhr,f? xd e f ; od r f ; jcif ; 55 &mZ0wfusifhxHk;Oya'yk'fr(206)/ tydk'f(1)u 'Dvdkqdkygw,f? "jynfol@ppftzGJ@onf rouFmolwOD;udk tjypfusL;vGefcJhonf[k vnf; aumif;/ xGufajy;ykef;a&SmifzG,f&Sdonf[k vnf;aumif;/ oufaocHypPnf; rsm;udk zsuq f ;D rnf[k vnf;aumif;/ ,H=k unfavmufaomta=umif;&Sv d #if xko d u l x kd ed ;f odr;f xm;Edik cf iG &hf o dS nf? xde;f odr;f &ef&nf&, G o f nfu h mvudak &; om;azmfjy&rnf?" qdkvdkwmu ykvdyfuom rouFmolwOD;udk jypfr_usL; vGeo f nf[k ,H=k unfavmufaomta=umif;&Sv d #if xde;f odr;f xm;Edik w f ,f qdkwmygbJ? 'gu oabmw&m;oufoufr#ombJ? vufawG@rmS ykvyd zf uf u vdkovdk t"dy`g,fzGifhcGifhawGay;+yD;/ bufvdkufxm;w,f? tusdK;qufu 55

Detention

54

yk e f u ef o l a v;

awmh ydkvefjynfol@orRwEdkifiH&J@ EdkifiHom;wOD;udk pGJcsufrwifbJ (48)em&D txd zrf;csKyfxm;Edkifygw,f? 'Dvdk }udKwifumuG,fwJhxdef;odrf;r_&J@&nf&G,fcsufu rouFm olwOD;udk aysmhoGm;atmifvkyfzdk@bJ? OD;usdK;oGm;atmif vkyfzdk@bJ? ykvdyfu ouFmruif;cH&olukd cifAsm;[m ESp&f n S v f rsm; usO;f usomG ;zd@k vufwurf; bJ vdw k ,fqw kd m odapcsiw f ,f? tpd;k &a&S@aevufxJ tr_a&mufroGm;zd@k u,fwifEdkifol[mvnf; olwdk@bJjzpfw,fqdkwm odapcsifw,f? bmbJjzpfjzpf ouFmruif;cH&olu pum;ajymvm+yD;/ olw@kd e@J yl;aygif;aqmif&Gufvm+yDqdk&if/ }udKwifumuG,fwJh xdef;odrf;r_umv t uef@towf (48) em&Drausmfcif v$wfypfEdkifw,f? jynfo@l ppfubJjzpfjzpf/ v#Kd @0u S yf v k yd 56f ubJjzpfjzpf rouFmol wa,mufudk v$wfypfEdkifwJhtm%m&Sdw,f? 'gayr,fh (48) em&DtwGif; v$wyf pf&r,f? (48)em&Dausm&f if tpd;k &a&S@aeqDtr_uv kd aJ$ jymif;ay;&r,f? vufawG@rSmawmh rm&S,favma=unm+yD;uwnf;u 'Dtcsdef umv[m tuef@towfr&Sad wmhb;l ? xde;f odr;f w,f/ rac:awmhbJ wm; qD;xm;w,fv@kd baJ jymawmhw,f? ykvyd u f usaemfw h @kd t,ltqawGe@J ae yH/k xdik yf akH wGukd r}uKdu&f if usaemfw@kd tm;vH;k tcsed rf a&G; ud, k Ehf ikd if x H rJ mS bJ ppfoHk@yef;jzpfoGm;Edkifw,f? Oya't& ykvyd t f &m&Su d vlwOD;wa,mufukd xde;f odr;f r,f qd&k if bmha=umifx h ed ;f odr;f w,fqw kd m azmfjy&r,f? wcgw&Hawmh tvGef tE W&m,f}uD;wJh &mZ0wfaumifeJ@ &ifqdkifae&ovdk qifjcifuefwwf w,f? "usaemfu h kd 'Dvv kd yk cf ikd ;f vd@k yg/" 'grrS [kwf "a[haumif³³³ pum;odyf 56

The MO or SB (People's Militia, Secret Police)

yk e f u ef o l a v;

55

r&Snef @J u?G rif;rsuEf mS udk xd;k cJG ypfvu kd &f rvm;" pojzifah yg@? jyefvw G v f m &ifawmh tpd;k &a&S@aeqDukd uef@uu G pf mwapmif a&;ukad &;&r,f? 'Dvu kd pd P awGrSm tawmfrsm;rsm;u pmjyefrvmayr,fh/ tm%mydkifawG&J@ Oya'rJh vkyf&yf udk rSwfwrf;wifzdk@ vkyfudkvkyf&r,f? &S m azG j cif ; 57 &mZ0wfusix hf ;kH Oya'yk'rf (181) tyd'k (f 1)t& &SmazGciG t hf rde@f udt k pd;k &a&S@aeuaomfvnf;aumif;/ w&m;&H;k uaomfvnf;aumif;/ pmeJ@ a&;om;+yD;xkwaf y;&r,fv@kd qykd gw,f? rnfo@kd yifqakd p ta&;w}uD; aqmif &Guf&efvdktyfaom tr_udpPrsm;wGif &mZ0wfusifhxHk; Oya'yk'fr(191)/ tydk'f(2)t& &SmazG&eftrdef@udk jynfol@ppfwyfzGJ@. wyfrª;u ay;Edkifonf? od@k wnf;r[kwf ykvyd t f &m&Su d ‚if;.pm&Gupf mwrf;rsm;udjk yo+yD;/ aqmif &GuEf ikd o f nfv@kd &ydS gw,f? pmjzifah &;om;xm;aomtwnfjyKcsuu f akd wmif; cHvmv#if tpd;k &a&S@aeonf (7)&uftwGi;f xkt d wnfjyKcsuu f kd xkwaf y;& rnf? TusifhxHk;onf vludk&SmazGjcif;/ tcef;/ tdrf/ um;/ um;*dka'gif³³³ ponf tm;vHk;udk &SmazGjcif;udpP&yftm;vHk;ESifh oufqdkifonf? od@k aomf &mZ0wfusix hf ;kH onf ‘ta&;w}uD;aqmif&u G &f ef vdk tyfaomtr_upd rP sm;Y’qdo k nfEiS yhf wfoufI uef@owfru _ &kd iS ;f vif;wdus pGmzGifhqdkxm;jcif; r&Sday? tusdK;qufu ykvdyftzdk@ xdktrdef@tm%mudk tvGJoHk;pm;vkyf&ef tcGifhta&; &oGm;wmygbJ? wzef &mZ0wfusifhxHk; (182)u &SmazGjcif;udk eHeuf(6)em&DrS n (9) em&DtcsdeftwGif; pwifjyK 57

Searches

56

yk e f u ef o l a v;

vky&f rnfv@kd azmfjyxm;+yD;/ &SmazGjcif;vkyif ef;udk wnvH;k qufvufjyKvkyf Edkifygw,f? ‘ta&;ay:udpP&yfrsm;’wGifawmh ae@ae@nn b,ftcsdefrqdk vkyfEdkifygw,f? @'gu³³³ &mZ0wfusifhxHk;Oya'u qdkxm;wmudkajymwmyg? vaygif;rsm;pGm rm&S,favmatmuf aevmcJh&wJh usaemfwdk@tm;vHk; tzdk@ awmh jynfol@ppfujzpfjzpf/ vHkxdef;ujzpfjzpf58/ bmta=umif;jycsufeJ@ jzpf jzpf/ bmta=umif;jycsufrS rjybJjzpfjzpf usaemfwdk@tdrfawGxJ tcsdefra&G; usL;ausmfvmwm[m txl;tqef;r[kwfawmhyg?olwdk@u rm&S,favm atmufrmS Oya'rJrh u _ kd tcGiahf umif;,lrmS bJ? 'gayr,fu h saemfw@kd u ckv&kd ef pusL;ausmfwmudk ra=umufrvef@/ xdwfxdwfysmysm rjzpfbJ wkef@jyefzdk@ vdw k ,f? ykvyd u f oift h rd w f cH g;vmacgu&f if csucf si;f zGirhf ay;vdu k yf ge@J ? pdwfat;at;xm;yg? 'grS olwdk@wHcg;udkzsuf+yD;0ifvmwJhtcgoifhrSm tE W &m,fay;Edik rf ,fh ypPn;f / pm&Gupf mwrf;/ vdypf mpmtky/f ajratmufowif; pm 'grSr[kwf oifhpdwfxJay:vmor# ypPnf;tm;vHk;udkzsufqD;zdk@ tcsdef& +yD;jzpfygvrd rhf ,f? (pm&Gupf mwrf;awGuzkd suq f ;D wJt h cg a&csKd ;ZvHu k kd toH;k jyKyg? jymawGudk b,folu *&kpdkufrSmvJ? v#Kd@0Sufykvdyfu oifhtdrf wHcg;udck sKd ;zsu+f yD; 0if+yDq&kd if 'g[m rawmfwqr[kwyf g? oifv h y_ &f mS ;r_ukd wpHw k &molw@kd o+d yD;jzpfygonf? od@k aomf a&csKd ;ZvHx k w J iG jf ymawGawG@&jkH zifh awmhoifu h w kd &m;rpGEJ ikd yf g?) wHcg;udx k &k u kd +f yD; usaemfrar#mv f ifw h {hJ nfo h nf awGa&mufvmwma=umifah =umuf+yD;owif;pma[mif;awG/pm&Guaf [mif; awG udk rD;±_d@wmygvdk@ ajym&HkygbJ?@59 58 59

The MO or ZOMO (People's Militia, Riot Police) @_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf?

yk e f u ef o l a v;

57

&SmazGolt&m&Sd[m pmjzifha&;om;rSwfwrf;wifxm;&ygr,f? odrf;qnf; ypPn;f tm;vH;k udk pm&if;vkyaf zmfjy&r,f? &SmazGc&H oltaeeJ@vnf; xkrd w S f wrf;rSm &SmazGonfhenf;vrf;/ &SmazGolt&m&Sd. tjyKtrl/ odrf;qnf;cH& onfhypPnf;twGuf rdrd&J@wkef@jyefr_ pwmawGudk rdrd&J@oabmxm;rSwfcsuf taeeJ@ azmfjycGifh&Sdygw,f? w&m;0ifrSwfwrf;rSm tenf;i,fr#aomuGJvGJcsufudk awG@cJh v#ifyif vufrSwfxdk;zdk@jiif;qefyg? oif.uef@uGufcsufudk xdkrSwfwrf;wGif csa&;yg? oifu h kd w&m;pJcG v hJ #if xdu k ef@uu G cf suu f oifu h kd w&m;pD&if&mwGif tumtuG,fay;Ekdifygvdrfhr,f? (}udKwifumuG,fr_twGuf xdef;odrf;jcif;) wkef;uvdkbJ &SmazGcH&+yD;wJhtcg tajctjrpfr&SdwJh&SmazGr_twGuf tpdk;&a&S@aexH wdkif =um;pm wapmifa&;yg? u|Ekfyfwdk@v_yf&Sm;r_onf ydkvefjynfol@orwEdkifiH. Oya' abmiftwGif;rSjzpfonf? vufESdyfpufwvHk;/ a&'D,dkwvHk;/ yHkESdyfpm&Guf wcsKd@ydkifqdkifwmudk b,folrSwm;qD;EdkifcGifhr&Sdyg? &SmazGcH&wJhtcg 'DypPnf; rsKd;awG &SmazGodrf;qnf;cH&avh&Sdygw,f? tpdk;&a&S@aexH wdkif=um;pmrSm 'D odr;f qnf;cHypPn;f awGukd jyefay;zd@k awmif;qdw k mudv k nf; wygwnf; azmf jyyg? @v#Kd @0u S yf v k yd ef @J yxrt}udrq f w kH t hJ cg taumif;qH;k AsL[m u ±l;csif[efaqmifzdk@ygbJ? 'gwu,fudk trSefbJ? oifhrSm ‘EdkifiHa&;aemuf a=umif;’ r&Sd? ykvdyfeJ@ ckvdk awG@wmvnf; rawmfwqbJ? oifh‘jypfr_’ t wGuf wckwnf;aom taxmuftxm;onf oifhudk,fay:wGifawG@aom t&myif jzpfonf? 58

yk e f u ef o l a v;

oifZh mwfvrf;u olw@kd u, kd =kH unfapzd@k rvdyk g? 'gayr,fh jzpfEikd f p&m ta=umif;awmh &Sd&r,f? 'DvdkbJ pGJpGJ +rJ+rJqkyfudkifxm;&r,f? Oyrm³³³ oifhudkvrf;rSm or*~pm=unfhwdkufu iSm;vmwJhpmtkyfawGeJ@ &yfwef@ppf aq;cH&+yDqdkygpdk@? "rm&S,favmOya'u jyif;xefvGef;wma=umifh a=umuf +yD; 'Dajratmufpm&Gupf mwrf;awGukd zsuq f ;D rvd@k vyk af ewke;f cifAsm;wd@k e@J awGwmyg" vd@k ajymyg? pmtkyaf wG b,fu&w,f/ pm=unfw h u kd rf ;ª u b,f olqw kd m pwmawG bmrSajymzd@k rvdyk g? pmtkyaf wGvuf0,f&w dS m &mZ0wf r_ r[kwfyg? &Sif;jy&efvnf;rvdkyg? tqHk;awmh "'D[mawG&Sdaewmudk odyf a=umufae+yD; 'gawGudk &Sif;ypfrvdk@yg? =urRmiifcsifawmh cifAsm;wdk@eJ@ckvdk awG@vdkuf&awmh rvkyfvdkuf&awmhbl;ayg@Asm" vdk@ ajymyg? ppfa=uma&;t&m&Su d oifZh mwfvrf;[m vHñuwfqw kd m odyg w,f? 'gayr,fh 'DZmwfvrf;udkbJ taoqkwfudkif+yD; ajymaeoa&G@ tE W &m,fu a&SmifEdkifygvdrfhr,f? oifhajratmufcef;xJrSm yHkEdSyfzdk@vkyfxm;wJh pm&Gufpmwrf;udk ykvdyfu awG@oGm;+yDqdkygpdk@? tvG,fqHk;&Sif;jyEdkifwmu "'g rm&S,favm r a=unmcifu pm&Gufpmwrf;awGyg" vdk@ajymvdkufyg? 'DZmwfvrf;u ±l; a=umifa=umifawmhEikd yf gw,f? 'gayr,fh ykvyd u f akd wmh vSnphf m;Edik yf gw,f? oifht,ltqawG/ ,Hk=unfcsufawGudk ykvdyfeJ@ taqG;aEG;rcHygeJ@? ‘ajr atmufv_yf&Sm;r_’qdkwmudk vHk;0jiif;yg? ‘v_yf&Sm;wufºuGol’ qdkwmrsdK; vnf; rjzpfygapeJ@? oif[m ajratmufvyk if ef;oH;k a0g[m&awGukd vH;k 0rodo[ l ef aqmifyg? csuGufao/ qufom;/ axmufyHha&;vrf;a=umif;³³³ ponf tm;vHk;udk ‘bmawG vmajymaewmvJqdkwJh *dkufzrf;xm;yg? oif[m omreft&yfom;wa,muf/ wckckudk ‘rawmfwqoGm;awG@w,f’/ ‘tck yk e f u ef o l a v;

59

wdik ;f jynfuxGuo f mG ;+yDjzpfwhJ rdwaf qGwa,mufe@J twl vGecf w hJ hJ (10) ESpf u awG@cJhwJholu 'D[mudkay;vdkufwm’/ tck csdef;xm;wJhae&mrSm 'Dvludk oGm;awG@+yD; 'Dtxkwu f akd y;rvd@k / olu 'Dtxkwu f jkd rif&if usaemfu h kd rSwrf d r,fvdk@xif&wmbJ’? Zmwfvrf;u jzpfEdkifp&mawmhjzpfw,f? 'gayr,fh tla=umif a=umifawmhEdkifw,f? taumif;qHk;Oya'ou enf;enf;bJajymav aumif;avbJ? v#K@d 0Suyf v k yd u f awmh b,fvrkd S ,Hrk mS r[kwb f ;l ? 'gayr,hf w&m;&Hk;u (w&m;&Hk;a&mufcJh&ifayg@av) oifhrSmtjypfxif&Sm;a=umif; r awG@&ao;or# tjypfuif;pifw,fvdk@ ,lq&rSmbJ? vGefcJhwJhvtenf;i,f tawG@t}uKHawGt&awmh Zmwfvrf; wckxu J kd pJpG +JG rJ+rJ xyfwvJvJ ajymae&if/ tjynft h 0rSew f m r[kwOf ;D awmh vlwa,muf vGwfvmwmudk }uKHzl;ygw,f? "rouFmol. &Si;f vif;wifjycsuo f nf jzpfEikd pf &m&So d nf" qdk wm ppfcHk&Hk;w&m;vdka&S@aeu tr_ydwfwJhtcg oHk;wJhpum;vHk;yg?@60 ppf a =uma&; 61 oufaotjzpfjzpfap/ rouFmol/ w&m;cHtaeESifhjzpfap/ ppfa=umzdk@qifhac:wm cH&Edkifygw,f? &mZ0wfusifhxHk;Oya'yk'fr (61) u 'Dvdkqdkygw,f? "rouFmolqdkonfrSm ykvdyf.pGyfpGJr_udk cH&oljzpfonf? w&m;cHonf w&m;&Hk;u enf;vrf;wus pGJcsufwif ppfaq;cH&oludk qdv k o kd nf?" 60 @_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf? 61

Interrogation

60

yk e f u ef o l a v;

@ppfa=uma&;twGuf qifhac:wJhorRefpmrSm oifhudkbmtr_eJ@ac:w,f

qd k wm &S i f ; &S i f ; vif ; vif ; azmf j yxm;&r,f ? rouF m ol t aeeJ @ / oufaotaeeJ@ ac:wJhtcg tr_wGJeHygwfudkazmfjy&r,f? ‘yk*~vdutr_’/ ‘&S i f ; vif ; wif j y&ef qif h a c:onf ’ qd k w J h rS w f c suf r sd K ;awG y gvm&if / tr_wGJeHygwfudk csefvSyfxm; &if/ &Hk;wHqdyfwHk;ryg&if orRefpm[m ysufygw,f? 'Dvdk orRefpmrsKd;udk vufcH vdkufemp&mrvdkyg?@62 ar;cG e f ; awG rpcif wm0ef c H p pf a =umol t&m&S d u tr_ ta=umif;t&mudk w&mcHudkajymjyzdk@wm0ef&Sdygw,f? (vufawG@rSm jzpfcJ ygw,f?) @ar;cGef; wdkif;udk pmeJ@a&;om;rSwfwrf;wifzdk@awmif;qdkyg? +yD;rS arcGef;udkajzzdk@ jiif;qefyg?@63 oufaou ol@ujkd zpfap/ aqGrsK;d &if;csmwOD;udjk zpfap ta&;,l tjypfay; Edkifaomar;cGef;udk jiif;qef&ef Oya't& tcGifhta&;&Sdygw,f? (&mZ0wfusifhxHk; yk'fr 166) @ppfa=uma&;umvrSm oufao[m oufaocHtcsuf t vufuakd y;tyfz@kd rjiif;qefEikd yf g? od@k aomf ol@ujkd zpfap/ aqGrsKd ;&if;csm wOD; udkjzpfap ta&;,ltjypfay;EdkifwJh tcsuftvufrsKd;udkawmh ta=umif; wpHkw&mrjybJ jiif;qefcGifh&Sdygw,f?64 ar;cGef;awGudk ajzzdk@ jiif;qefwm[m ta&;}uD;w,f? bmvdk@ vJqdkawmh oufaou rouFmoljzpfoGm;Edkifw,f? oufaocHxGufqdkae wke;f tcsut f vufwcsKd @[m aemifrmS oifu h w kd &m;pGw J ifEikd w f mrsKd ; rawmf 62

@_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf?

63

@_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf?

64

(&mZ0wfusifhxHk;Oya'yk'fr 165 ESifh 166 udk n$ef;) yk e f u ef o l a v;

61

wq xGufqdkrdwwfw,f? tcsuftvufrSm;udk xGufqdkwmxufpm&if rajymbJ yg;pyfyw d x f m;wmu ydak umif;ygw,f? oufaovdrx f u G &f if (5) ESpftxd axmifcsEdkifygw,f?@65 'gawGu=kd unf&h if v#Kd @0u S yf v k yd ef @J qufqw H t hJ cg/ ppfa=uma&; 0if&wJhtcg/ wckwnf;aom avsmfuefwJhenf;y&d,m,fu wcsKd@aomar; cGef;rsm;udk rajzrdzdk@ygbJ? rouFmoltaeeJ@jzpfap/ w&m;cHtaeeJ@jzpfap ar;cGef;tar;cH&wJhtcg/ &mZ0wfusifhxHk; Oya'yk'fr(63)t& oufaocH csuaf y;zd@k jiif;qefciG &hf ydS gw,f? 'Dy'k rf u w&m;cH&@J tcGit hf a&;udk &nf!e$ ;f ay r,fh yk'fr(61)t& rouFmoluvnf; cHpm;cGifh&Sdygw,f?)*66 (ra=umufyge@J 67? usaemfw@kd cka&mufaewm ‘a*:rlumacwf’68 r[kwyf g? olu‘cE<mud, k n f O‡ ;f yef;ESyd pf ufr’_ udk qef@usiyf gw,f? tckacwf rSmawmh v#Kd@0Sufykvdyfu ppfa=uma&;umvrSm +cdrf;ajcmufwm/ tiftm; oH;k wm r=umc% vkyw f wfygw,f? wa,mufuqdk olw@kd t&m&Scd si;f ajym aewJh ‘'Daumifh yg;pyfyiG v hf matmif 'Daumifrh suEf mS udak v;ig;csuaf vmuf xkd;vdkufprf;uGm’qdkwmudk =um;cJh&ygw,f? 'Dvdk +cdrf;ajcmufr_rsKd;udk vufawG@vnf;vkyfwwfygw,f? pdwf "mwfa&;&mt&toifjh zpfatmif usaemfw@kd u, kd u f kd usaemfw@kd toifjh yif& ygr,f? uHaumif;wmu‘pwmvifacwf’r[kwfawmhwmyg? tJ'Dacwfu 65 @_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf? 66 * rS pmrsm;onf jyifqifxw k af 0onfh rltxJrS pmyd'k rf sm;jzpfonf? 67

Don't be intimidated Waldslow Gomulka

onf 1956-70 uGefjrLepfygwDA[dkaumfrwD. yxrtwGi;f a&;rSL; jzpfonf? 68

62

yk e f u ef o l a v;

awmh cE<mudk,fn‡Of;yef;EdSyfpufr_[mjzpf&dk;jzpfpOfyg? cE<mudk,fn‡Of;yef;ESdyf pufr_udkjyefvkyfzdk@ w&m;0ifqHk;jzwfwmrsKd;awmh rvkyf&ao;ygbl;? +cdrf; ajcmufwm/ tiftm;oHk;wm&J@ &nf&G,fcsufu wOD;wa,mufudk tE W &m,f&Sdae+yDvdk@ cHpm;oGm;&atmif/ tm;udk;&mrJhoGm;+yDvdk@ cHpm;oGm;& atmif vkycf siw f myg? usaemfw@kd [m ud, k u hf , kd u f v kd nf; umuG,Ef ikd w f ,f? jyefvSefwdkufppfyif qifEdkifygw,f? +cdrf;ajcmufcH&wJhtcg jyefatmfyg? 'Dvdk +cdr;f ajcmufwmudk jynfwiG ;f a&m jynfyuygoad tmif vkyv f u kd rf ,fv@kd jyef +cdrf;ajcmufyg? jzpfEdkif&if p}uFefzufajy;xGuf+yD; qlqlylyljzpfatmif vkyfyg? ud, k u hf pkd pfaewJh t&m&Sx d uf}uD;wJt h &m&Su d dk 0ifawG@z@kd }udK;pm;+yD; wdik w f ef; yg? tawG@t}uKHt& 'Dvt kd jyKtrlu +cdr;f ajcmufEydS pf ufwmudk &yfypfEikd yf g w,f? 'Dvt kd =urf;enf;eJ@owif;r&Edik b f ;l qdw k mudo k o d mG ;&if v#K@d 0u S yf v k yd f u olwdk@udkay;wJh!$ef=um;csufudk jyefpOf;pm;ygvdrfhr,f? ('D!$ef=um;csuf uvnf; tcsdefra&G; ajymif;Edkifygw,f? jzpf&dk;jzpfpOft&awmh ‘taysmh qGJ’enf;udk ajymif;oHk;ygvdrfhr,f?)69 ppfa=uma&;&J@&nf&, G cf suu f usaemfw@kd ukd pum;ajymatmif vkyzf @kd yg? p˜pcsi;f awmh³³³ "cifAsm;awmh wb0vH;k axmifxJ aeoGm;&awmh rSmbJ"qdw k mrsK;d eJ@‘pdw"f mwfa&;’t&+cdr;f ajcmufygvrd rhf ,f? 'Daemufawmh "a=omf³³³ cifAsm;uud, k u hf , kd u f w kd if 'kuaQ y;wmr[kwb f ;l / cif;Asm;&J@ teD; qHk;eJ@ tcspfqHk;awGudkyg 'kuQay;aewmudk;"vdk@ ajymygvdrfhr,f? +yD;awmhrS wajz;ajz;ydk+yD; acwfrDqef;jym;wJhenf;awGudk oHk;ygvdrfhr,f? rvef@yge@J 70 ? a'goxGuaf tmif qG˜ay;wJh pGypf cJG suaf wGa=umifh 69 70

@_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf? Don't get alarmed

yk e f u ef o l a v;

63

rvef@vdkufygeJ@? ppfa=uma&;&J@enf;wenf;u jypfr_udk yHk}uD;cs@JwmbJ? 'D awmhrS pGypf cJG &H olu owdvufvw G jf zpf+yD;/ bmawGjzpfvmOD;rSmvJv@kd awG; +yD; a=umufvmw,f? 'DawmhrS 'DudpPrSm wu,fwef;usawmh olb,f avmufbJygcJhwmygqdk+yD;ajymawmhr,f? 'DvdkudpPrsKd;rSm e*dkpGyfpGJcsufudk jyef &kyfodrf;vdkuf+yD;/ ydkqdk;wJhtajctaexJudk ckefqif;rdvsufom; jzpfaeawmh w,f? ppfa=umolbufu=unf&h if oifu ckawmh pum; p˜ajymae+yDjzpfv@kd 'Denf;u atmifjrifwmbJ? ppfa=umol[m omreftm;jzifh rouFmcH&olxuf Oya'udk ydkem;vnfw,f? vG,fvG,fululbJ vdrfvnfvSnfhzsm;Edkifw,f? 'DvdkbJ r ouFmcH&ol[m ol@tcGit hf a&;udk rodwmrsm;w,f? 'guo kd &d zd@k vnf; ppf a=umoludk tm;udk;vdk@r&bl;? Oyrm³³³ ppfa=umolu oif'Dar;cGef;udk bm vd@k rajzovJqw kd m r&ruar;vdrrhf ,f? wu,fwef;u oifrh mS 'Dvkd tcGihf ta&;&Sw d ,fqw kd m olaumif;aumif;odw,f? "cifAsm;rajzwm[m rajz csiv f @kd rajzwmr[kwv f m;"/ "'Dxu G cf suu f cifAsm;udk &mZ0wfre_ @J &H;k wif ppfaq;Edkifw,fqdkwm odvdk@r[kwfvm;"? 'Dvdktr_rsKd;rSm ppfa=umolu "'DxGufcsufu cifAsm;udkjyef ywfEdkifw,fqdkwm cifAsm;ubmvdk@xif&wmvJ"vdk@ ar;aumif;ar;vdrfh r,f? oif pum;ajymvmvdrrhf ,fqw kd hJ ar#mv f ifch suef @J ar;wmbJ? tajzu awmh &Si;f &Si;f av;bJ? "'Dxu G cf suu f usaemfu h jkd yefywfvrd rhf ,fxifv@kd "vd@k jyefajzvdkufyg? 'g[m vHkavmufwJhtajzbJ? aemufwqifhuawmh +cdrf; ajcmufwmbJ? rajzbJae&if w&m;pGJzdk@ cGifhjyKcsufawmif;&vdrfhr,f qdkwm rsKd;ayg@? 'grSr[kwfvnf; "'gav;ajzvdkuf&if cifAsm; jrefjrefvGwfrSmyg"vd@k ajymvdrfhr,f? 64

yk e f u ef o l a v;

'g[m olwwfEdkifwmxuf ydkajymwmbJ? 'DvdkqHk;jzwfcsufrsKd; ay;zdk@ ol@rSmtm%mr&Sdbl;? (ppfa=umol[m rouFmcH&oludk yxr(48) em&DtwGi;f rSmbJvw $ yf pfEikd w f ,f? tpd;k &a&S@aeqDucGijhf yKrde@f r&&if't D csed f xufausmf+yD; xdef;odrf;xm;vdk@ r&bl;?)*71 ppfa=uma&;umvwav#mufvHk; ppfa=uma&;t&m&Sdzufu t+rJwrf;t}uD;tus,t f ompD;&aewmcsn;f bJ? ol@zufu emp&mu eJeJ av;? usaemfwdk@u vGwfvyfr_eJ@ tavmif;tpm;vkyfae&wm? 'ga=umifh usaemfw@kd [m ppfa=uma&;rSmoH;k avh&w dS ehJ nf;vrf;awGukd eJeb J jJ zpfjzpf od xm;zdk@aumif;ygw,f? zsm;roGm;ygeJ@72 ? cifAsm;b0ta=umif; awmfawmftao;pdwf uswmav;awGudk ajymvdkufvdk@ zsm;roGm;ygeJ@? "'gawmifodaerSawmh³³³ tukefvHk;odaeavmufa&mayg@uGm"vdk@ tvG,fwul aumufcsuf rcs vdu k yf ge@J ? olw@kd rodygb;l ? oifu h kd ‘aysmo h mG ;atmif’vkyzf @kd enf;a[mif;}uD; udk oHk;wmyg? oifhta=umif; wcsKd@w0uf oifhrdwfaqGawGudk ppfa=um&if; &oGm;wm jzpfaumif;jzpfEdkifygw,f? oifhrdwfaqGuvnf;tr_eJ@bmrS rqdkifwJh 'DtcsufawG udkajym+yD;/ ppfaq;oludk acgif;±_yfoGm;atmif }uKd;pm;cJhwmyg? 'Denf;eJ@ wzufom;udk wywf&dkufEdkifvdrfhr,fvdk@ xifcJh wmyg? oifrh w d af qGwOD;OD;&J@ ud, k af &;ud, k w f m b0tao;pdyu f kd b,f awmhrS pum;pjrnfvyk +f yD;rajym&bl;qdw k m owd&yg? 'Dtcsut f vufawG u olw@kd u'kd u k aQ &mufapEdik w f ,f? oifu h v kd w l pke@J w&JG u kd x f m;wJh oif"h mwfykH 71 72

* rS pmrsm;onf jyifqifxw k af 0onfh rltxJrS pmyd'k rf sm;jzpfonf? Don't panic

yk e f u ef o l a v;

65

xkwjf yvd@k ta=umif;rJv h ef@roGm;yge@J ? "mwfy/kH wdyaf cG/ tpD&ifcpH m³³³ pwm awG[m ykvyd o f wif;ay;&J@ yHrk eS v f yk if ef;tcsut f vufawGyg? ykvyd u f 'grsK;d udk yHkrSefpkaqmif;&w,f? 'gayr,fh 'gawGu w&m;&Hk;rSm oufaocHr0ifyg? oifu h kd +cdr;f ajcmufz@kd / axmifacsmufqifz@kd e@J tEdik t f xufvyk +f yD; xGucf suf ,lz@kd bJ toH;k usygw,f? (pmeJ@) xGuq f +kd yD;+yDq&kd ifawmh usew f mawGrvdak wmhyg? w&m; cGifwav#mufvHk;rSm oifhudk'kuQtay;EdkifqHk;u ckvdkpmeJ@a&;xm;wJh ouf aocHcsuf ygbJ?@73 b,f[mudrk S 0efrcHyge@J 74 ? cifAsm;ta=umif;xGucf suaf y;r,f/h oufaoeJ@ &ifqdkifawG@ay;&ifawmif bmudkrS0efrcHygeJ@? pdwf"mwft& t !Gef@usKd;aewJh 'DvdkoufaoawGudk "olwdk@udkrodygbl;? olwdk@eJ@twl &mZ 0wfru _ sL;vGecf w hJ mr&Syd gb;l "vd@k worwfwnf;jiif;+yD;&ifqikd &f if ppfa=um a&;umvrSmjzpfjzpf/ tr_ppfaq;aepOfrSmjzpfjzpf olwdk@xGufcsufawGudk jyef&kwfodrf;oGm;wwfygw,f? oifrh w d af qGtenf;pku oifvnf; ygygw,fv@kd quf+yD;xGuq f kd ae&ifawmif oifrh mS 0efczH @kd tcsed t f rsm; }uD;useyf gao;w,f? ‘&mZ0wfr’_ udk usL;vGefcJhygw,fvdk@ 0efcHzdk@qHk;jzwfw,fqdk&if oifha&S@aea&S@rSm 0efcHyg? ydkaumif;wmu w&m;&Hk;rSm0efcHyg? ppfa=uma&;umvtwGif; v$rf;rdk; t EdkifusifhcH&&if/ xifa&mifxifrSm; jzpfatmiftvkyfcH&&if/ a&S@ae&J@t}uH ^m%f&,lzdk@ (&mZ0wfusifhxHk;Oya'eJ@qef@usif+yD;) jiif;y,fcH&&if E_wfydwf aeyg? 'grSr[kwf bmrSrywfoufcJhygbl; vdk@jiif;yg? 73 @_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf? 74

Do not admit anything

66

yk e f u ef o l a v;

rouFmolwa,mufxufydk+yD; ppfa=umcHae&wJh umvrsKd;rSm ykvdyfudk ausmzd@k tcGit hf vrf;vH;k 0r&Sb d ;l qdw k mem;vnf&r,f? qdyk gp@dk ³³³ rouFmol wa,mufu(kd ykvyd u f ar;vd@k )tjcm;rouFmolwa,mufe@J aumfzq D ikd rf mS pum;ajymcJhwmudk jyefajym+yDqdkygpdk@? ykvdyfudkvrf;v$Jzdk@ tr_eJ@rqdkifwJh tao;pdwt f a=umif;t&mav;awGukd pajymvdrrhf ,f? 'D tao;pdwaf wGukd 'kw, d rouFmcH&olukd oGm; ajymwJt h cg "[m³³³ 'Daumifawmh azmf+yD"vd@k xif+yD; pajymawmhrSmbJ? vlwpkukd ppfa=umcH&&if ykvyd u f v kd n S phf m;Edik zf @kd qw kd m rjzpfEikd f yg? olwdk@rSm wdkifyifaqG;aEG;cGifhvnf;r&Sd/ b,ftcsufudk azmfajymr,fqdk wmvnf; n‡dE_dif;cGifhr&Sdvdk@ygbJ? ppfa=umolawGu rouFmolawGukd &ifqikd &f mrSm oH;k avh&w dS hJ vufoHk;pum;u "rif; udk,fhudk,fudk tjypfr&Sdbl;qdk+yD; pum;ajymzdk@ jiif; ae&if ud, k u hf , kd u f kd 'kuaQ y;wmjzpfrmS bJ? &d;k &d;k om;om;eJ@ tjynft h pHak jym rS tjypfr&Sd&ma&mufrSmayg@"? 'gu bmrS rSm;wmawmhr[kwfbl;? ydkvef orwEdik if &H @J Oya'ta=umif;tcsut f &ajym&if w&m;cH[m tjypfr&Sb d ;l qdw k , hJ q l csuu f kd tajccHw,f? qdv k w kd mu jypfru _ sL;vGeaf =umif; oufao xif&mS ;rjyEdik o f r#/ Edik if o H m;wdik ;f [mtjypfuif;rJw h ,fv@kd qv kd w kd mbJ? ppf a=uma&;vkyif ef;&J@&nf&, G cf suef @J wnf&&dS wJt h a=umif;&if;[m rouFmol [m jypfr_usL;vGefa=umif; oufaoxif&Sm;jyzdk@bJ? tjypfuif;rJha=umif; oufaojyzdk@ r[kwfbl;? oifhudkulnDcsifwJh ‘oabmaumif;wJh OD;av; }uD;’&J@ t&l;vkyw f mudrk cH&ygapeJ@? ol@&@J t&if;cHapwemudjk iif; y,fr+d yDv@kd xifrda,mifrSm;rjzpfygeJ@? tcsdefom vHkvHkavmufavmuf&ygap? tjypf r&Sdbl;vdk@ajymwJh oufaojycsufwdkif;udk (t+rJwrf;awmh w&m;0ifwJhenf; vrf;r[kww f )hJ enf;eJ@ v#K@d 0u S yf v k yd u f rrSeaf =umif;oufaojyEdik w f mcsn;f yk e f u ef o l a v;

67

bJqdkwm rarhygeJ@? bmbJjzpfjzpf tr_u w&m;&Hk;a&mufoGm;+yDqdk&ifawmh v#Kd@0SufykvdyftwGuftcsdefuenf;oGm;yg+yD?*75 w&m;&H;k rSm vufrw S af &;xd;k xm;wJh oufaocHcsu[ f m cdik v f kH ygw,f? 'g@a=umifhbJ ppfa=uma&;rSwfwrf;awGudk ppfa=uma&;+yD;vdk@ em&D tawmf=umrS r=umc% csa&;=uwmbJ? rouFmcH&olarmyef;ae+yD/ ouf aocHcsuu f kd tao;pdwjf yefvnf rppfaq;Edik af wmhb;l qdw k t hJ csed =f urS 'Dvkd vkyw f mbJ? ppfa=umolu ppfa=umcH&ol rajymwJh tcsut f vufwcsK@d ukd vnf;xnfhzdk@ }udK;pm;aumif; }uKd;pm;vdrfhOD;r,f? tpuwnf;u ar;cGef;wdkif;udk aocsmpGma&;zdk@awmif;qdkyg? ra&;&if qufajzzdk@jiif;qdkyg? rSwfwrf;xJrSmb,fvdktao;tzGJudk csefxm; cJw h mrsK;d udrk S vufrcHyge@J ? oifx h u G q f ckd suef @J uGv J w JG mjzpfjzpf/ wvGw J acsmf a&;wmjzpfjzpf/ b,favmufbJao;i,fygap/ rSwfwrf;xJrSmvdktyfovdk &Sif;vif;csufxnfhay;zdk@ awmif;qdkyg? vufrSwfxdk;zdk@ jiif;qefyg?76 EdkifiHa&;tr_awGrSm tpkvdkuft+yHKvdkuf tzrf;cH&wJhtcg/ ppf a=umolawGvkyfwwfwmu tcsif;csif;=um;aoG;pnf;a&;udk +zdKcGJypfzdk@bJ? tzrf;cH&oltcsi;f csi;f aw@ay;+yD;vnf; upm;wwfw,f? r=umc% olw@kd vkyfwwfwmu }uH&mygwa,muf ay;xm;w,fvdk@xif&wJh xGufcsufxJ rSm tcsut f vufopfwcsKd @ wDxiG x f nfo h iG ;f wmbJ? ,H=k unf&atmif xGuf csuu f kd rSww f rf;xJxnfx h m;wwfao;w,f? ud;k um;xm;wJh tcsuu f rSef w,fq&kd ifawmif &nf&, G cf suu f ‘wjcm;olawGazmfuek +f yD’vd@k xifapcsif awmhwmbJ? 'Dvdkxifrd+yDqdkwmeJ@rouFmcH&ol[m p ajymawmhwmbJ?h 75

* rS pmrsm;onf jyifqifxw k af 0onfh rltxJrS pmyd'k rf sm;jzpfonf?

(yd k v ef j ynf w &m;Oya't& rouF m cH & ol e J @ ouf a oawG [ m ppfa=uma&;rSww f rf;rSm vufrw S x f ;kd zd@k Oya't& wm0efr&Syd g?)

76

68

yk e f u ef o l a v;

cke udk;um;csufygwJh xGufcsufrSwfwrf;[mvnf; w&m;&Hk;a&mufrvm awmhbJ pkyfpjrKyfp aysmufoGm;awmhwmbJ? aemufxyf SB oH;k wwfwhJ ta[mif;rsO;f qH;k vSnphf m;enf;u -- oif vkyfaewJhvlr_vkyfief;awG[m taemuf*smr%D jyKjyifa&;orm; opPmazmufawG/ tpPa&;v#Kd @0u S af xmufvrS ;f a&;tzG@J e@J CIA pwmawGu aiGa=u;axmufyHhaewmvdk@ ,Hk=unfvmatmifvkyfwmbJ? rouFmcH&ol u 'D&HyHkaiGxJrS udk,fusdK;twGuf wjym;wcsyfrSr&bl;qdkapOD;/ (olu odyf ao;wJh e,f&kyfav;jzpfaevdk@) 'DEdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rSmygaewJh wjcm;olawG uawmh aiG&vdk@vkyf=uwm/ olwdk@u qGpfZmvefb%fpm&if;awGrSmvnf; aiGawGtrsm;}uD;tyfxm;w,fvdk@ ajymvdrfhr,f? olwdk@oHk;cJhwJhenf;awGxJu tatmifjrifqHk; wckuawmh (1968)u oHk;cJhwJhenf;bJ?77 olwdk@enf;u qef@usifykefuefr_&Jh ppfrSefr_eJ@ ta&;ygru _ kd jiif;y,fxm;wmbJ? 'DxyJ gwv hJ t l m;vH;k udk "rif;wd@k toH;k csc&H wm/ jc,fvS,fcH&wm" vdk@ajymr,f? "rif;wdk@q&m}uD;awGu*sL;awGeJ@ t aemuf*smrmefjyKjyifa&;orm;awGb?J olw@kd uolw@kd u, kd u f sKd ;pD;yGm;twGuf rif;wdk@udkajrSmufay;aewm"? udk,fhudk ppfa=umaewJholeJ@ pum;rajym& raeEdkif&if/ oleJ@ pum;pjrnfajymzdk@qHk;jzwf+yD;+yDqdk&if wckrSwfxm;&rSmu ol[moifhudk t+rJwrf;awmh wdkuf&dkufar;cGef;awG ar;rSmr[kwfbl;? pD;u&ufwvdyf/ vbuf&nfwcGufay;+yD; &if;&if;ESD;ESD; i,faygif;}uD;az:vdk pum;ajymr,f? ol[m ol@tvkyo f v l yk af ew,fqw kd m owd&ydS g? ppfa=uma&;rSmoH;k wJh enf; vrf;wcku ppfa=umcH&oleJ@ rdwfaqGzGJ@zdk@ bJ? zGifhajymvmatmif pdwf"gwf 77

(1968 rwfvrSm ausmif;om;ykeu f efrw _ ck jzpfcw hJ ,f?)

yk e f u ef o l a v;

69

a&;&mt& zdtm;ay;zdk@bJ? ppfa=uma&;eJ@oifh=um;rSm b,fvdktqufqH rsdK;rS rxm;ygeJ@? oifhtaetxm; ydkcufoGm;vdrfhrnf?*78 @vaygif;tawmf=um ppfaq;ar;jref;cH&+yDqdk&if ppfa=umcH &ol[m usKd ;oGm;+yD;zGiahf jymawmhrmS bJv@kd v#Kd @0u S yf v k yd f (SB)u t+rJwrf; ar#mv f ifx h m;w,f? 'ga=umifb h J olw@kd [m(ajcmufvu kd /f acsmv h u kd /f avaysmh av;eJ@qufqHvdkufeJ@) olwdk@enf;awGudkt+rJwrf;ajymif;aewm? wcgw&H awmh vlEpS af ,mufutvSnu hf svyk v f mwwfw,f? wa,mufu tquf rjywf qJqakd tmf[pfaew,f? aemufwa,mufu at;at;aq;aq; odrf odrfarG@arG@eJ@ oifhudkem;vnfzdk@ }udK;pm;aeoa,mif/ ulnDcsifoa,mif aqmifr,f? oifhudk ppfa=umzdk@ac:oGm;+yD; b,folurS bmrSrajymbJ em&D aygi;f rsm;pGmxm;csix f m;r,f? ppfa=uma&;udk oifw h u kd cf ef;usO;f av;xJrmS vkycf siv f yk rf ,f? Edik if aH &;tr_awGrmS awmhoifw h u kd cf ef;usO;f usO;f av;xJrmS owif;ay;wa,mufudk a&mxm;wwfw,f? ('Dvlu axmifu ae aemufxyfppfaq;p&m&Sdvdk@ac:vmwJhol/ 'grSr[kwf w&m;&Hk;rSm tpdk;& oufaotjzpf xGufqdkr,fholjzpfwwfw,f? ) yHkaojzpfavh&Sdwmu 'Dvl [m ‘oufawmifo h ufomaevdk wJ’h / tvky=f urf; rvkyv f w kd /hJ qd;k &Gm;vSwhJ axmifwGif;'g%fudk rcHEdkifwJh/ tJ'Dtpm; ppfa=umcHzdk@ oufouftwGuf tzrf;cHvdkolomjzpfwwfw,f? ol 'Dvdktm%mydkifawGeJ@ yl;aygif;aqmif &Guf&if apmapmvGwfr,f/ axmif0ifpmrsm;rsm;&r,f? axmif0ifpm c% c%awG@&r,f? pm tquftoG,f&r,f-- ponfjzifh uwday;xm;wm rsKd ; jzpfwwfw,f? ol[m ppfa=umcHae&wmeJ@wcsed x f rJ mS oifu h pkd pfa=um aewJh ppfa=uma&;t&m&Sed @J vnf; tquftoG,&f w dS ,f/f bmvd@k vq J akd wmh 78

* rS pmrsm;onf jyifqifxw k af 0onfh rltxJrS pmyd'k rf sm;jzpfonf?

70

yk e f u ef o l a v;

oifhwdkufcef;usOf;av;xJrSm oif[m oifhudk,foifwcsdefvHk; xdef;csKyfr xm;Edik b f ;l qdw k modv@kd / oifq h u D ‘ajzmifch su’f ud&k atmif,zl @kd b?J olupm ay;p&m&S&d if axmifxu J cd;k xkwv f @kd &atmif olvyk af y;r,fv@kd ajymaumif; ajymvdrfhr,f? aemufqHk;ppfa=uma&;t+yD; oifhtjyKtrlwkef@jyefyHkawGudk tuJcwf+yD;/ tm;vH;k wprusef owif;yd@k vrd rhf ,f? 'Dvb kd J aemufxyf owd xm;p&mu tusO;f cef;wdik ;f rSmcd;k em;axmifwu hJ &d,mawGwwfxm;w,f qdkwmbJ? 'gawGudka&SmifvGJzdk@ enf;vrf;a[mif;}uD;u pma&;+yD; owif; vufurf;wmbJ? 'DvdkbJ oifhxHudk cdk;a=umifcdk;0Sufa&mufvmwJh owif; pum; wcsdK@[mvnf; twkawGqdkwm rarheJ@? oifhudktvGeftiftm;}uD;+yD; tvGefxufjrufwJhtzGJ@tpnf; ,E , W m;}uD;wcku ppfa=umaew,fv@kd rarhyge@J ? oifu h pkd pfa=umaewJh ppf a=uma&;t&m&S[ d m 'D,E , W m;}uD;xJubD;i,fav;wckomjzpfw,f? ol [m wa,mufxv J yk af ewmr[kwb f ;l ? ol@uv kd nf; tawG@t}uHK&ifu h suf wJv h w l pkuapmif=h unfx h ed ;f csKyfxm;wm? ol@ukd ol@&v'fe@J tuJjzwfw,f? tJ'g[m oifhxGufcsufbJ? 'ga=umifhbJ 'DxGufcsuf&zdk@ enf;vrf;aygif;pHk oHk;cGifhay;xm;w,f? toHcdk;em;axmifwm/ oifhtcef;xJrSmxnfhxm;wJh owif;ay;uwqifh oift h jyKtrlukd apmif=h unfw h m/ owif;rSm; xGucf suf rSm;awG &atmifvkyfwm? oifhrdom;pk/ 'grSr[kwf oifhtr_wGJxJu wOD;OD; usef;rma&;awmfawmfqdk;ae+yDvdk@ vdrfajymwm³³³tukefyg ygw,f? ta&; }uD;wmu &v'fbJ? tJ'gu oifh&Jh pmeJ@a&;xm;wJh xGufcsufbJ? tzrf;cHy*k Kd~ vfwOD;&Jh txD;useb f 0[m pdw"f gwu f kd ,d, k iG ;f ap w,f? tvGefudkrS rSefwrf;r[kwfwJhb0bJ? twlae wa,mufa,muf&Jh tjyKtrl wkef@jyefyHkwdkif;udk oHo,eJ@apmifh=unfhae&w,f? ppfa=uma&; umvtwGuf taumif;qH;k enf;AsL[mu omreftajctaerSm vGwv f yf yk e f u ef o l a v;

71

wJh vlwa,mufaeovdk aezd@k b?J oift h ay: zdpnf;vmwJh t&mrSeo f r#ukd qef@usiw f eG ;f vSeyf g? olw@kd wawG[m bmawG ajymajym/ bmawG vkyv f yk /f oifhudk 'kuQa&mufatmifvkyfae=uwmcsnf;bJ? 'Dvdk txD;usefjzpfwma=umifh rSefwrf;r[kwfwJh tajctae awG&&hJ w _ af xG;ayGvrD a_ =umifb h ,fenf;y&d,m,f[mjzifah umif;w,f/ b,f [mu qdk;w,f/ b,f[muvHk+cHKpdwfcs&w,f/ b,f[murvHk+cHKbl; ³³³ pwJh pOf;pm;qifjcifEdkifpGrf;[m tawmfxdcdkufoGm;wwfw,f? olwdk@eJ@ &if qdik &f mrSmb,fvekd nf;y&d,g,af wGo;kH &rvJv@kd pOf;pm;ae&wm[m/ aemuf qHk;rSm t&_H;eJ@&ifqdkif&wmcsnf;bJ? olwdk@vdkcsifwJh xGufcsufray;rdzdk@qdkwJh pdw&f hJ +idr;f csr;f r_ukd xdcu kd af wmhwmygb?J b,fvzkd t d m;ay; cH&cH& ppfa=um a&;umvrSm oifhyg;pyfudk ydwfxm;Edkifor#/ ppfa=uma&; w}udrf+yD;wdkif; udk,fhpdwfudkajzavsmh+yD; aemufpmar;yGJopfudk&ifqdkifzdk@tm; arG;Edkifvdrfh r,f? wckckudk pajymvdkufrd+yDqdkwmeJ@ b,fvdkbJjzpfjzpf tajctaeu vHk;0 ajymif;oGm;awmhwmbJ? oifhudk pdwf"gwft& !Sif;yrf;ESdyfpufr_awG &yfomG ; +yD;/ ppfa=uma&;t&m&S&d hJ qufqyH [ kH m tvGeEf ;l nHo h rd af rG@vmr,f? 'gayr,fh oif (oif[mtvGef&dk;om;jzLpifolwOD;/ v#dK@0Sufykvdyf&Jhzdtm; ay;r_udkrcHEdkifolwOD;/ oifhrdwfaqGawGta=umif; wwfEdkifor#eJeJbJ ajym olwOD;/ tr_u&kd w _ af xG;oGm;atmif wwfEikd o f r# aphaphpyfpyfvyk v f o kd l w OD;) jzpfr,fqdk&if oifh+idrf;csrf;r_udkqHk;&_H;zdk@ aocsmae+yD? ppfa=uma&;tcsdef wdkif;&Jh em&Daygif;rsm;pGmtwGif; b,f[mudk ajymr,f/ b,f[muddk zHk;xm; r,f/ udk,fhudk,fudkeJ@ tjcm;olawGudk txdtcdkuftenf;qHk; jzpfatmif b,fvakd jzqdrk ,f qdw k mawGukd pOf;pm;ae&wmeJ@ tcsed u f ek o f mG ;awmhwm bJ? twdwfumvtawG@t}uHKawGt&awmh tawmfrsm;rsm;[m pajym 72

yk e f u ef o l a v;

zdk@ qHk;jzwfvdkufwmeJ@ r=umcif &l;a=umifa=umifjzpfoGm;awmhwmbJ?@79 Edik if aH &;r_awGrmS ppfa=uma&;rSm&wJx h u G q f ckd suaf wGbJ Oya' t& oufaocH0ifw,fqw kd m owdjyK&r,f? bmbJjzpfjzpf b,ft&mrqdk oifhudk pGJcsufwifzdk@ oHk;Edkifw,f? 'g[m jynfxJa&;0ef}uD;Xme&Jh qifjcifwHk w&m;twGif;usa&mufwJh t&momjzpfw,f? &Hk;wifw&m;pGJrvm;§rpGJ bl ; vm;qd k w m[m oif h x G u f c suf a y:rS m wnf w mr[k w f b l ; ? aemufqufwGJ EdkifiHa&;tajctaeawGeJ@bJqdkifw,f? ppfa=umcHae&wkef;rSm igawmh wae@rkcs jyefvGwfrSmbJqdkwm owd&aezd@k vw kd ,f? tJ't D cdseu f s oifrh w d af qGawG&hJ rsuv f ;kH udk wnfw h nfh &if qdkif=unfhEdkifpGrf;&Sdzdk@[m odyfta&;}uD;w,f?

79

@_@ rS pmrsm;onf rl&if;xkwaf 0onfh rltxJrp S myd'k rf sm;jzpfonf?

yk e f u ef o l a v;

73

ppf a =uma&;upm;yG J } uD ; 80 usaemfwdk@ ppfa=uma&;vkyfwrf;upm;=u&atmifvm;? cif Asm;u cifAsm;&J&h aJ bmfwcsKd @e@J twl ajratmufvyk if ef;vkyv f @kd txde;f odr;f cH& (aemufawmh tzrf;cH&ol) qdkygpdk@? tr_&Jh Oya'tajccHu ta&;r}uD; ygb;l ? (tJ'gu tcsed rf a&G; ajymif;vJwmbJ) usaemfu cifAsm;udk ppfa=umzd@k txuft&m&Sdu wm0efay;xm;cH&ol qdkygpdk@? ppfa=uma&;[m owif; tcsuftvufwdkufyGJbJ? cifAsm;wdk@vlpk&Jh v_yf&Sm;r_awGudk yHkrSefvkyfief; aqmif&Gufr_enf;vrf;awGeJ@ pkaqmif;xm;+yD;+yD? (apmifh=unfhwm/ cdk;em; axmifwm/ owif;ay;arG;wm³³³pojzifhaygh) usaemfwdk@vufxJrSm enf; ynmaygi;f pHt k awmfrsm;rsm;&Sad yr,f'h eD nf;eJ@pak qmif;vd@k &wJt h csut f vuf awGudk w&m;&Hk;rSmwifvdk@r&bl;? (cifAsm;eJ@ OD;‘u’ wHcg;0rSmtwl&yf ae wmud)k usaemfw@kd pHak xmufu cd;k &du k x f m;wJh "gwyf akH wG/ cifAsm;w,fvzD ek ;f eJ@ pum;ajymaewmudk cdk;+yD;toHzrf;xm;wJh wdyfacGudkw&m;&Hk;u ouf aocHtjzpfvufrcHbl;? w&m;&Hk;uvufcHEdkifwJh wckwnf;aom oufao cHcsufu cifAsm;eJ@cifAsm;&Jh &JabmfawGay;wJhxGufcsufbJ? aemufwcku wwd,yk*d~Kvfuay;wJhtr_eJ@qdkifwJh xGufcsufbJ? 'ga=umifh cifAsm;&JhxGuf csuf[m r&Sdrjzpfta&;}uD;w,f? 'ga=umifh cifAsm;&JhxGufcsufudk vkyfxHk; vkyef nf;awGtwdik ;f 'DvufEydS pf ufay:rSm owfrw S x f m;wJh yHpk t H wdik ;f pepf wus&u kd &f r,f? pmrsuEf mS wdik ;f rSm cif;Asm;vufrw S x f ;kd cdik ;f xm;&r,f?tr_ wifzdk@twGuf jyifqif&mrSmcifAsm;xGufcsufvdkw,f? 'gayr,fhcifAsm;udk &Hk;wifr vm;? b,folu jypf'%fcsrSwfr,fqdkwm usaemfeJ@rqdkifbl;? 0

The Interrogation Game

74

yk e f u ef o l a v;

usaemfw@kd ,E , W m;&Jph epft& 'guq kd ;kH jzwfwmu ykvyd rf [kwb f ;l ? Edik if aH &; orm;uqHk;jzwfwm? tr_&JhOya'&v'fu cef@rSef;vdk@r&wJh EdkifiHa&; tajc taeay:wnfw,f? oifu h kd pD&ifcsucf sz@kd oifx h u G q f ckd suf vdw k ,f? ydt k a&; }uD;wmu oifw@kd vy_ &f mS ;r_uo kd zd @kd e@J 'Dtwdu k t f cHEikd if aH &; vkyif ef;rSm ygae wJt h jcm;olawGta=umif; odz@kd b?J usaemfw@kd u cifAsm;eJ@ cifAsm;&Jh &Jabmf &JbufawGt=um; qufqHa&;udkvnf; zsufqD;ypfcsifwmbJ? usaemfw@kd twGuf t}uD;tus,f qH;k atmifjrifru _ cifAsm;udk usaemfw@kd vt l jzpfajymif;ypfz@kd b?J ('grrS [kwv f nf; tJ'v D kd xifa,mifxif rSm;jzpfatmif) vkyfzdk@bJ? cifAsm;&Jh&JabmfawGtjrifrSm cifAsm;[molwdk@ ta=umif;tukefzGifhajymwJh opPmazmufwa,mufjzpfoGm;atmif vkyfzdk@ u usaemfw@kd wm0efb?J axmifxu J ae pdw"f mwfus b0ysu+f yD; xGuo f mG ; wmudkjrif&&if/ ajratmufvkyfief;[m bmrStusdK;r&Sdygbl;uGmvdk@ jrif oGm;atmifvkyfEdkif&if usaemfwdk@auseyfw,f? 'ga=umifh cifAsm;udk pum; ajymvmatmifvkyfzdk@ usaemfwdk@ 'gavmuf aomua&mufae&wmbJ? cifAsm;[m ckxdawmh acgif;rmrmeJ@yg;pyfydwfaewkef;bJaemf? cifAsm;yg;pyfuykd iG v hf matmifusaemfvyk jf yr,f? usaemfrh mS tcsed af wGtrsm; }uD;&Sdw,f? tcsdef[m usaemfh&Jht}uD;qHk;r[mrdwfbJ? axmifxJu txD; usefjcif;eJ@ pdwfzdpD;r_u oifh ckcHqef@usifpdwfudk wpwp wdkufpm;oGm;vdrfh r,f? usaemfu cifAsm;udkb,ftcsdefrSm ajcmuf+yD;/ b,ftcsdefrSmacsmh& r,fqw kd m aumif;aumif;odwyhJ nm&Si?f b,ftcsed rf mS cifAsm;udk pD;u&uf wvdyw f u kd +f yD;/ b,ftcsed rf mS pm;yGu J x kd &k rvJ qdw k mvnf; aumif;aumif; em;vnfw,f? ppfa=uma&;wcg+yD;wdkif; cifAsm;&Jh wkef@jyefyHkudk tao;pdwf owif;ay;aewJh usaemfwdk@vluvnf; cifAsm;eJ@wcef;xJ? cifAsm;[m &if xJrSm&Sdaewmudk rqifrjcif todcHr,fhol r[kwfbl;qdkwmvnf; jzpfEdkif yk e f u ef o l a v;

75

ygw,f? 'gayr,fh tdyfr&wJhpdwfzdpD;r_&Sdayr,fh aumif;aumif;tdyfaysmf ygw,fvdk@ +zD;vdk@r&bl;? cifAsm;&JhtawG;awG a'gifcsmpdkif;aewJhtcsdefrSm pm wyk'u f kd at;at;aq;aq; zwfaeEdik yf gw,fv@kd [efaqmifv@kd r&bl;? 'Dvkd eJ@cifAsm;[m'Dvludk cifAsm;xifxm;Edkifwmxufydk+yD; zGifhajymrdawmhrSmbJ? cifAsm;rSm wefz;kd xm;wJt h &mwcsKd @&w dS ,f? 'gukd ESpEf pS u f mum ,Hk=unfw,f? ('Dwefzdk;xm;r_awG[m usaemfhtwGufawmh tpdrf;ouf oufjzpfayr,fh cifAsm;E_wq f w d af ewmudak wmh +zdKcsypfEikd w f ,f?) 'D wefb;kd xm;r_awG[m cifAsm;,Hk=unfr_awG&Jh tajccHawGbJ? KGB eJ@ v#dK@0Suf ykvyd w f yfz@JG 81awGtzd@k cifAsm;tr_upkd pfaq;&cufapwJh t&mawGjzpfayr,fh cifAsm;twGufawmh &Sif;aewmbJ? tJ'Dt&mawGu cifAsm;udk aysmhoGm; atmifvyk v f @kd &yg w,f? cifAsm;&Jh tvGe&f ;kd &Si;f wJh twWAZD pdwu f kd awG@wmeJ@ cifAsm;wefb;kd xm;r_awGukd vufeuftjzpfo;kH vd@k &+yD? cifAsm; axmifusrmS udka=umufwm/ axmifxJu apmEdkifor#apmapmjyefxGufcsifwm--p wmawG[musaemfw@kd twGut f a&;r}uD;awmhygb;l ? cifAsm;u pum;ajym csif pdwrf &Sb d ;l ? ud, k u hf , kd u f kd umuG,cf siw f ,f/ 'grrS [kwv f nf; cifAsm;wd@k wdu k yf &JG &hJ nf&, G cf suef @J enf;vrf;awG[m b,favmufreG jf rwfoef@pifw,f qdkwm ajymaumif; ajymvdkvdrfhr,f? bmbJjzpfjzpfav cifAsm;pum;ajym vm+yDqdk&if +yD;wmbJ? uJ³³³ck cifAsm;eJ@usaemf ESpfa,mufpum;ajym=uawmhr,f? usaemfuawmh aoaocsmcsm ppfaq;prf;oyfcH+yD;om; enf;a[mif;}uD; awGo;kH rSmbJ? tH=h op&maumif;wmu tJ'eD nf;a[mif;}uD;awGu (90)&m E_ef;avmuf tvkyfjzpfw,fAs? 81

KGB and NKVD

76

yk e f u ef o l a v;

cifAsm;udk,fcifAsm; 'DtajctaeeJ@ aeom;wusjzpfatmif vkyfvdkufygOD;? tvsifrvdkygeJ@av? 'Dpmydk'fawGudk aocsmtcsdef,lzwfyg? tcsufwcsuf+yD;wdkif; c%em;+yD;pOf;pm;yg? pdwWaZ' jyZmwfav;wyk'f vdkvkyf+yD; pOf;pm;yg? usaemfhae&mrSm oli,fcsif;wa,mufudk ppfckdif;+yD; upm;=unfhyg? usaemfhar;cGef;awGudk ouf&Sdvlwa,muf&Jh toH=um;& awmh ydt k ouf0ifwmayg?h cifAsm;&Jw h ek @f jyefyakH wGukd jyefqef;ppfyg? apm'u wufcsifpdwfudk }udK;pm;+yD;azsmufyg? usaemfhudk&Sif;jyzdk@/ vufcHvmatmif vkyfzdk@ rpOf;pm;ygeJ@? usaemfu t+rJwrf;rSefwJh vl? wdwfqdwfaewJh txJ rSm cifAsm;&JhpdwfxJ cifAsm;&JhtajzawGudk jyefem;axmif=unfhyg? +yD;awmhrS cifAsm;odypf w d &f w _ o f mG ;wJh tcsed af v;awGukd jyefpOf; pm;=unfyh g? rdwaf qGawGe@J bma=umifjh zpf&ovJqw kd hJ tajzudk wdik yf ifaqG; aEG;=unfhyg? tcufcJqHk;tajctaeawGrSmawmif cifAsm;yg;pyfydwfaezdk@vdk w,f?

wae@us&if 'D [ mawG [ m toH k ; 0if a umif ; 0if v myg vd r f h r ,f ? 1) 2)

cifAsm; rajzbl;qdk&ifawmh cifAsm;udk usaemfwdk@u zrf;& awm hrSmbJ? tdrfjyefcsif&if ajymAsm³³³cifAsm; 'Dpmapmif awGudk b,fu &cJhovJqdkwmudk cifAsm;tr_u bmrSta&;r}uD;ygbl;? cifAsm; ckvdkacgif;rm ae&ifom tpdk;&a&S@aeu zrf;zdk@ trdef@ay;awmhrSm? 'Dvdk yk e f u ef o l a v;

77

3)

4)

78

pmapmiftr_awG usaemfwdk@qDrSmwyHk}uD; pmapmifav; vufxJawG@&HkeJ@awmhb,fol@udkrS rzrf;ygbl;Asm? usaemf wd@k tawG@t}uHKt&awmh b,fo@l qu D ae/ b,fuae pm apmifawG&w,fv@kd yGiyhf iG v hf if;vif;ajymwJh vl[m 'Djzef@csd a&;xJrSm xJxJ0if0if rygwm aocsmw,f? olwdk@u zrf; avmufwJholawG r[kwfygbl;? vufum;orm;awGbJ wdk@u pdwf0ifpm;wmyg? vufvDorm;awGudk *&krpdkufyg bl;? pum;ajymzdk@ jiif;qefaewJholuawmh vufum; orm;bJ? cifAsm;vdkaygh? cifAsm;pdwfudk ajymif;vJatmif vkyfzdk@/ yg;pyfyGifhvmatmifvkyfzdk@ axmifxJrSm (3) v avmufawmh oGm;aevdkufOD;aygh? cifAsm;udkzrf;&wm ckvdkzGifhajymzdk@ jiif;qefaevdk@bJ? cifAsm;udk OD; ‘u’}uD;&hJxGufqdkcsufzwfjyr,f? olu 'D udpPxJrSm cifAsm;xuf trsm;}uD;ydkvkyfcJhwJholqdkwm cifAsm;odygw,f? 'gayr,fh ck ol vGwfoGm;+yDav? cifAsm;ckvx kd u G cf suaf y;zd@k jiif;qefaewmudk b,fw&m;&H;k ujzpfjzpf/ tpdk;&a&S@aeujzpfjzpf tjypf&Sdw,fvdk@,lq p&m jzpfvmvdrrhf ,f? 'g &mZ0wfusix hf ;kH Oya'u qdx k m; wmbJ? jypfru _ sL;vGe+f yD; jypfru _ sL; vGeo f &l hJ pdwaf eoabm xm; b,fvdk&Sdw,fqdkwmudk b,fw&m;&Hk;ujzpfjzpf/ tpdk;&a&S@aeujzpfjzpf xnfhoGif;pOf;pm;rSmawmh oHo, jzpfp&mrvdkbl;? txl;ojzifh jypfr_usL;vGef+yD;a=umif; 0efcHwJholawG/ ppfa=uma&;t&m&SdawGudk tr_ta=umif; tcsuftvufjynfhjynfhpHkpHk ajymjyolawGudkaygh? 'g[m yk e f u ef o l a v;

5)

6)

tr_ukd w&m;&Siv f w $ zf @kd / y vyfz@kd 'grS r[kwrf v$rJ uif;om &Hk;a&mufoGm;&ifvnf; oufouf!Sm!Sm pD&ifzdk@ vHk avmufwt hJ a=umif;awGb?J cifAsm; csucf si;f xGucf suaf y; ovm;/ tawmf=um=umppf+yD;rS vaygif;tawmf=umrS xGufcsufay;rvm;qdkwm w&m;&Hk;twGuf ta&;r}uD;yg bl;? [kwfvdkufavAsm cifAsm;u ol&Jaumif;jzpfcsifvdk@ yg;pyf ydwfaewmudk;? cifAsm;u ydkvefaygifrkef@udkpm;+yD; &efol wa,mufvdkE_wfydwfxm;awmhwmudk;? tck'DrSm cifAsm; udk vmpum;ajymaewm tjypfuif;olawGukd a&G;xkwzf @kd / ydkvefjynf}uD;udkulnDcsifayr,fh toHk;cscHae&olawGudk wu,fh &efot l ppfawGe@J cGx J w k zf @kd b?J at;--rif;uawmh &efolbJ? wdk@vkyf+yDqdk&ifawmh rif;roufombl; rSwfay a&mh? rif;touf(30)&Sd+yDaemf?a,mufsm;&Sdw,f? uav;ESpf a,mufeJ@? rif;udkaxmifcsvdk@&wJhtaxmuftxm; awG wd@k rmS wyH}k uD;&Sw d ,f?ajratmuf pmapmifjzef@csrd e_ @J pGJcsufwifrvm;tpdk;&udkjzKwfcs&ef}uHpnfwJh&mZ0wf ruif;aom tzGJ@tpnf;rsm;wGifyg0ifr_eJ@ pGJcsufwif rvm;?}udKufwmvkyfvdk@&w,f? 'kwd,tr_eJ@om&Hk; wif vdkufvdk@uawmppfcHk&Hk;eJ @ppfrSm?atmuff xpf (5) ESpfbJ? (5)ESpfqdkwm trsdK;orD;wa,muftwGuf awmh tawmf=umwmaemh? a,musfm;wa,muf yk e f u ef o l a v;

79

xuf pm&ifayghav³³³? axmifuxGufvm&if axmifu ESyd pf ufvu kd v f @kd vluvnf;a=umifawmifawmifjzpfae/ &kyfuvnf; tdkemusaerSm? &mZ0wfr_eJ@ axmifxJ a&mufvm+yD; ck rif;eJ@twlwl wcef;xJrSmaewJholawG udkar;=unfhprf;yg? axmif(5)ESpfus+yD; jyefxGufoGm;wJh rde;f rb,fEpS af ,mufrsm; jyefp&mtdr&f adS o;vd@k v?J rif; a,mufsm;udq k v kd w kd maemf? rif;eJ@igw@kd e@J em;vnfra_ v; wckavmufprf;=unfh=u&if raumif;bl;vm;? rif;vkyf ay;&rSmu wckxJ? a'oqdkif&mtzGJ@tpnf;xJu rif; &JhtquftoG,fawGudk igwdk@udkajymjy/ 'dk@u twif; t=uyfq;kH v#Kd @0u S x f m;rSmyg? +yD;awmh rif;udik gw@kd u pm apmifjzef@csdr_eJ@bJ qufppfr,f? 'gqdk qdkif;iHhaxmif'%f (2) ES p f a vmuf e J @ w&m;&H k ; xJ u tomav;vrf ; av#mufxGufoGm;EdkifrSm aocsmw,f? 7) 'Dtr_rSm tjcm;olawG b,fvdkxGufqdkxm;w,f qdk wm igzwfjywm rif;=um;+yD;+yDr[kwfvm;/ rif;oli,f csi;f awGuawmh olw@kd tjypfukd 0efcEH ifkd af vmufatmif&;kd om;=uw,fuG? at;av³³³ igajymwm oabmrwl vnf;/ b,folbJjzpfjzpf olwdk@owWdudkawmh av;pm;& rSmbJuG? tJ³³³ rif;uawmh vla=umufwJh/ owWdr&SdwJh aumif? 8) OD;‘u’}uD;eJ@awG@+yD;rSawmhrif;oli,fcsif;awGuolwdk@ 80

yk e f u ef o l a v;

odwm &dk;&dk;om;om; tukefajymae+yDqdkwm rif; oHo, jzpfp&mrvdkawmh ygbl;uGm? rif;wdk@ta=umif; wdk@tm;vHk;odxm;+yD;om;qdkwm rif; ckawmhod+yD r [kwfvm;? wu,ftawG@t}uHK&ifhwJh vufaxmuf awGuawmh tazmfe@J vyk w f t hJ r_qw kd m tzrf;cH&wmeJ@ ay:awmhrSmbJqdkwm aumif;aumif;odw,fuG? vl rsm;rsm;ygav wdk@twGufvG,fulavbJ? olv#dKr_/ aiG tvGJoHk;pm;r_/ vdrfvnfr_tm;vHk; 'Dvdkcsnf;bJ? rif; =unfah v'Dvt kd r_rsKd ;rSmtaES;eJ@tjrefwa,mufa,muf u pajymwmcsnf;bJuG? rif;wdk@tr_wGJbJ=unfhav/ rif;wa,mufuvGJvdk@ vlwdkif;uajymae+yD? rif;awmh emawmhrSmbJ? =unfhav ³³³ tqHk;usawmh tm;vHk;u udk,fvGwf&Hk;=uawmhwmbJ? wa,mufudk wa,muf v$Jcsvdk@/ rajymwJholu "g;pmcHjzpfrSmbJ? aemufrS usaemfajymygawmhr,fqdk&if odyfaemufusoGm;+yD ud, k v hf ?l w&m;&H;k uvnf; t&ifq;kH zGiahf jymwJo h u l kd ,Hk wmbJuG? uJ--rif; oli,fcsif; OD;‘u’}uD;&Jh xGufqdk csufudkjyef=unfh&atmif? oluajymawmh rif;u ol@udk vyfAvif (Lublin) eJ@ (Lodz) rSm csuGufaoawG pDpOfcdkif;cJhwmqdk? +yD;awmh rif;u bkef;awmf}uD; ³³³eJ@ tpnf;ta0;vkyfzdk@vnf; csdef;cdkif;cJhao;w,fqdkbJ?

yk e f u ef o l a v;

81

9) rif;urifhuav;udkrcspfbl;vm;? [kwfvm;/ rif;u u av;rxdef;csifbJ axmifxJrSmbJ aecsifwmudk;uG/ rifh uav;uawmh tdrfrSm wa,mufxJrae&Jvdk@ tdrfeD; em;csif;awGqD idk+yD;wae@vHk; av#mufoGm;aew,f? rifh udk uav;tkyx f ed ;f cGihf &kwo f rd ;f vdu k +f yD; uav;udk rdb rJha*[m ydk@vdkufwmbJaumif;r,f? 'gu taumif; qHk;jzpfrSmbJ? 10) uJ³³³'gawG yGifhyGifhvif;vif;pm&if;&Sif;=u&atmifav? rif;taemuf*smreDudk ypPnf;wcsdK@ydk@cJhw,fqdkwm igwdk@ aumif;aumif;odygw,fuG? 'Dvrf;a=umif;udkvnf; ig wdk@odygw,f? wefjyefaxmufvSrf;a&;Xmeu ay;wJh owif;t& rif;u 'Dvrf;a=umif;uwqifh trsdK;om; vHk+cHKa&;eJ@ ywfoufwJh owif;tcsuftvufawG ydk@cJh w,fwJh? olv#dKr_eJ@ w&m;pGJrcHcsif&ifawmh wvrf;bJ &Sw d ,f? 'DypPn;f awG rif;udb k ,fou l ay;cJw h ,fqw kd m wd@k uakd jymuGm? tJ'v D u l rif;udo k al y;cJw h m[m omref vufurf;pmapmifav;awGygvdk@om oufaojyEdkif&if wdk@u aemufwae@ v$wfay;rSmaygh? 11) rif;u wu,fu h , kd =kH unfcsuef @J pdw"f gwt f jynfeh @J vkyf wm igwdk@uodygw,f? rif; 't' wm? tawG@t}uHK r&Sw d m? vkycf siu f ikd cf sipf w d &f w dS mawGukd olw@kd u toH;k csoGm;wmbJ? rif;udk 'Dvkyfief;awGxJ qGJoGif;olu 82

yk e f u ef o l a v;

vnf; wcsdK@tcsufawGudk eJeJ‘um;’ajymw,fuGm? (1980) =o*kwfv rwdkifcif(Gdansk) oabFmusif; tygt0if qENjyyGJrsm; woD}uD;jzpfcJh+yD;/ ‘aoG;pnf; nD!Gwfa&;tzGJ@’ay:ayguf vmonfhtcsdefu wcsdK@ tpdk;&qHk;jzwfcsufawG rw&m;bl;qdkwm igwdk@oabm wlygw,f? tJ'aD emufyikd ;f vnf; 'Dvykd gbq J w kd m [kwyf g w,fuGm/ bmbJjzpfjzpfav rif;uawmh olwdk@toHk;cs oufouf jzpfae+yD? rif;uawmh olwdk@b,folawGvJ/ olwdk@EdkifiHa&;&nfrSef;csufawGu bmawGvJ/ olwdk@rSm b,fvdktquftoG,fawG&Sdaew,fqdkwm rif;u awmh r od & S m bl ; ? OyrmuG m ³³³rif ; wd k @ ‘aoG ; pnf ; nD !Gwfa&;tzGJ@’ e,fajrcHt}uHay;[m pwmvifacwf u &J&Jawmuf bk&m;rJh0g'Dqdkwm rif;odvm;? *dkrlum (Gomulka) acwfu 0dkif;Zif;o,f (AD,ifem&Hk;pdkuf emZDrkqdk; Simon Wiesenthal) &Jh olv#dKjzpfcJhbl;wm rif;odvm;? taemufEdkifiHb%frSm pm&if;zGifhxm;wm rif;odvm;? abmufpf0yf*Gef; um;}uD;pD;aewmaum rif;odvm;? oluawmh ol@woufwmzlvakH e+yDu?G rif; &Jh &dk;&dk;ukwfukwf aeygw,fqdkwJh acgif;aqmif}uD; OD; ‘u’}uD;uvnf;v#dK@0SufcsufawGeJ@bJuG? rm&S,favm umvu rif;wdk@tkyfpktwGuf taxmuftyHh tul tnDawGa':vmb,favmuf&cJw h ,fqw kd m rif;wd@k ukd yk e f u ef o l a v;

83

ajymjycJhzl;ovm;? b,fol@qDu&w,fqdkwmaum r ajymbl;vm;? jiif;r&wJh oufaocHawG =unfhcsifao; ovm;? 12) rif;rSmuav;&Sdvm;/ r&Sdbl;[kwfvm;? 0rf;enf;yg w,fuGm? igarhoGm;vdk@yg/ aumif;wmaygh? tJ'godyf aumif;wmaygh? vleJeJbJcH&av aumif;avayhguGm? 'gayr,fh wckawmh&Sdw,f? rif;tjypf&oGm;&ifawmh aoG;qHk;ae+yDaemh/ uav;&zdk@ tcGifhtvrf;r&Sdawmh bl;ayghuGm? 13) rif;udkppfaq;vdk@&wJh tcsuftvufawGeJ@ rif;udk ol v#dKr_eJ@ &Hk;wifvdk@&w,f? rif;tr_udk ppfcHk&Hk;udkv$Jvdk@& w,fqdkwmrif;odvm;? puf&Hk‘u’}uD;[m ppfypPnf; xkwfvkyfr_rSm ywfoufaew,fqdkwm rif;odvm;? P8 Xmeu bmawGvkyfaew,fqdkwmaum rif;odvm;? rodbl; r[kwfvm;? P8 puf&Hktvkyform;awGxJu b,foal wG rif;qDu aiGe@J tpm;tpmawG &aew,fqkd wm igwdk@odw,f? ‘tzdESdyfcHrsm;twGuf tultnD’ vd@k awmh emrnfcw H maygu h mG ? olw@kd csi;f b,fvkd tjyef tvS e f quf o G , f r _ & S d w ,f q d k w m rif ; rod b l ; ? 'g axmufvrS ;f a&;vkyif ef;uG/ rif; igw@kd ajymwm,Hyk gumG ? ppfvufeufxkwfvkyfa&;vkyfief;u tvkyfjzKwfcH&ol awG&JhtrnfawG/ vdyfpmawG&r,fqdk&if b,f axmuf 84

yk e f u ef o l a v;

vSrf;a&;tzGJ@urqdk aiGay;rSmbJuG? b,fol t&uf aomufvGefvdk@ tvkyfjzKwfcH&w,fqdkwmawmif ol wdk@u odcsifao;w,f? oydwform;awmh rajymeJ@ awmhayghuGm? rif; igajymwmem;axmifprf;yg? axmuf vSr;f a&;at*sipf w D cktwGuo f w l @kd tm;vH;k [m tvm; tvm&Sad om olv#Kd awGb?J rif;u tJ'o D v l #Kd pk aqmif; a&;vkyif ef;rSmygaewm rif;odvm;? rif;u rodv@kd vkyf aewmvm;? olv#dKvkyfief; Zmwf&_wf}uD;xJygaewm udk rodavmufatmif 't' aewmvm;awmh igwdk@ rodbl;ayghuGm? rif;udk igwdk@ rsm;rsm;rar;ygbl;? 'D ukodkvfjzpfvkyfief;rSm rif;tjyifb,folygao;vJ qdk wmudk iguodcsiw f myg? 'gav;ygbu J ?G 'gu wu,fukd ukodkvfjzpfvkyfief; tppfjzpfw,fqdk&if b,folrS rxd cdkufap&ygbl;? rif;udkawmh wckowday;vdkufr,f? rif; udk wd@k vw $ af y;vdu k +f yD; odyrf =umcif rif; rawmfwqr_ wckckeJ@awG@r,f? 'grSr[kwfvnf; udk,fhtdrfrSm ao a=umif;}uHwmudkbJjzpfjzpf awG@&vdrfhr,f? axmuf vSrf;a&;XmeawGu olwdk@bmvkyf&r,fqdkwm aumif; aumif; odw,fuG? 14) rif;udk OD;‘u’u aiGawGc%c%ay;wmigwdk@odygw,f uG tJ'DxJu wcsdK@eJ@rif;uaq;qdk;yef;&dkuftvkyf &Hkav;axmifzdk@/ usefwJhydkufqHudk txdef;odrf;cHrdom;pk yk e f u ef o l a v;

85

awGudk axmufyHhzdk@ayghuGm? OD; ‘u’}uD; u&dk;ygw,fuG/ oluwdk@udktukefvHk;tao;pdwfajymjyw,f?a':vmeJ@ taemuf*smref‘rwf’aiGawG b,frSmvJw,f? ydkvef ZavmhwD b,favmuf&w,fqdkwm igwdk@tukef od w,f? rif;uol@udk vufusef &Sif;wrf;ray;vdk@eJeJawmh pdwfylaew,fuG? b,fol@udk b,favmufay;vdkuf& w,fqdkwm rif;u wdk@udkrajymbl;ayghav? at; ³³³ aumif;ygw,fuGm? 0g'jzef@csda&;twGufawmh 'Dvdk jzpfwmydak umif;wmaygu h mG ? rif;udk tao;pm;aiGtvGJ oH;k pm;vkyo f /l vlvrd t f jzpfe@J igw@kd u&H;k wifr,f?odyu f kd aumif;wJh tr_aygu h mG ? "}uD;rdu k v f &l y_ }f uD;or*~ ydu k q f H ,l+yD;awmh ajratmufol&Jaumif; [efaqmifjcif;" ayghuGm? nuvyfawGrSm rif;b,fvdk ydkufqHjzKef;cJh w,fqdkwm usrf;}udrf+yD; oufaoxGufr,fholawG wyHk}uD;&Sdaew,fqdkwm rif;odw,fr[kwfvm;? wdk@ twGuf tvkyfvkyf ay;aewJh zmawG trsm;}uD;&Sdw,f qdkwm rif;odygw,f? rif;rSm a&G;p&m(2)ckbJ&Sdw,f? wdk@ar;wmajz+yD; aoG;pnf;nD!Gwfa&; tzGJ@0ifawGudk &Hk;wifwJh tr_wGJxJygrvm;? EdkifiHa&;t& odyfudkta&; }uD;wJ/h xif&mS ;wJyh *k Kd~ vfawGe@J twlaygh uGm? 'grrS [kwf OD;aESmufr&SdbJ ckvdk jiif;ae+yD; w&m;cH0uf+cHxJrSm xdkif rvm;? 0gaqmw+rdK@vHk;u zmawGu rif;tr_twGuf 86

yk e f u ef o l a v;

oufaoxGuf=urSmuG? pOf;pm;ayghuGm rif;a&G;wJh twdkif;ygbJ? 15) rif; tckvdk acgif;rmwm/ E_wfqdwfaewm[m rif; wa,mufxJemrSm r[kwfbl;/ wjcm;vlawGvnf; em rSm? rif;tcef;u wdk@&SmawG@wJh vufurf;pmapmifa&S@ tzHk;rSm a': ‘c’ acG;&Jhzkef;eHygwf awG@xm;w,fuG? wdk@ u ol@udkzrf;xm;+yD;+yD? olu odyf+yD;pdwf"gwf}uH@cdkifol r[kwfbl;qdkwm rif;odygw,f? ol@rSm uav; w a,mufvnf; usefcJhw,fuG? ol@qDu xGufcsuf wdk@ &xm;+yD;+yD? reufzefus&ifol@udk axmifxJrSm quf xm;rvm;§v$wfypfrvm;qdkwm wdk@qHk;jzwfr,f? uHqdk;csifawmh ol@xGufcsufawGu a0hvnfa=umifywf eJ@ odyftm;aysmhvGef;w,f? tpdk;&a&S@aeu ol@udk axmifxJrSmbJ qufxm;awmhrSm igpdk;&drfw,fuGm? rif; wdk@ar;wmrajzbl;qdk&if/ ol@zkef;eHygwfudk b,fu &cJhw,fqdkwm rajymbl;qdk&ifawmh tpdk;&a&S@aeu 'DvdkbJ vkyf&awmhrSmbJ? 16) rif;&Jh tcspfqHk;rdwfaqG r‘*’i,f&JhxGufcsufa=umifh tckvdk tzrf;cH&w,fqdkwm rif;aumif;aumif;odyg w,f? olu=um=umrcHEdkifbl;avuGm?oluwdk@udk&dk;&dk; om;om;jynfhjynfhpHkpHk xGufcsufvnf;ay;+yD;a&m wcg xJ &kwfw&uf t&kyf}udK;jywfusoGm;awmhwmbJ? yk e f u ef o l a v;

87

owf a ozd k @ }ud K ;pm;awmh w mbJ ? wd k @ pd w f a &m*g q&m0efuajymwmawmhpw d u f sa&m*gw?hJ ol@ut kd cktxl; aqmifrSmxm;vdkuf+yD? tJ'D taqmif&Jhtajctaeu usef;rmoefpGrf;wJh a,musfm;wa,mufawmif &ifqdkif zdk@rvG,fbl;? 'Daumifrav;udk rif;u rif;&Jh tpdk;& qef@usiaf &;tkypf x k x J nfv h u kd w f mwd@k oyd gw,f?rif;u ol@txufu/ ckawmh 'Duav;rav;&Jh aemifa&;u rif;vufxJrSm? rif;qDu wdk@xGufcsuf&&if/tif; ³³³ qdkygawmhuGm ³³³rif;u ol@udk *'ef@ (Gdansk) oabFm usif;udk oHk;av;acgufv$wfw,f? ajratmuf pmapmif awG j zef @ csd & mrS m eJ e J y g;yg;avmuf ygcJ h w ,f q d k w m avmufeJ@qdk&ifawmh wdk@u ol@udk csufcsif;v$wfvdkuf rSmbJ? wdk@udk ,HkyguGm? wdk@uvnf; axmifxJrSm ckvdk owfaowmawG c%c%rjzpf apcsifygbl;? olu awmh cktcsdefrSm bmrqdkvkyfEdkifw,faem? uJ³³³wdk@ wa,mufudkwa,muf em;vnfEdkif+yDvm;? tvGef oem;p&maumif;wJh pdwfusa&m*g&aewJh rdef;uav; wa,muf&Jh vGwfajrmufa&;[m rif;vufxJrSm&Sdae w,fqdkwmudk? 17) rif;eJ@aphpyfxm;wJh/ rif;eJ@twlzrf;rdwJh aumifrav;u rif ; ud k umuG , f z d k @ awmh }ud K ;pm;aewmbJ u G ? oluwd@k uakd jymjywmawmhtawmf=um+yu D ?G ol@xu G cf sux f J 88

yk e f u ef o l a v;

u wcsdK@udk wdk@zwfjyr,f? tcspfpdwfv$rf;aewJh rdef;r awG xH;k pHaygu h mG ? olvyk cf w hJ mawG yH}k uD;cs@J ajym/ rif;vkyf cJhwmawG av#mhajym? 'DyHktwdkif;qdk oluawmh axmif '%ftawmfwefae+yDuG? rif;odwJhtwdkif;bJ olu rvnfbl;av? vlwdkif;uvnf; rif;vdk acgif;rrmbl;? igt h awG@t}uHKt&ajym&&if/ igrif;udk ajym &§r&awmh rodb;l aygu h mG ? rif; Bridge zJ upm;wwfvm;? upm; wwfw,f[kwfvm;? ajymjyprf;yguGm? aumif;aumif; upm;wwfwmeJ@ nHhnHhupm;wwfwm b,f[mu ydkvG,fovJqdkwm em;axmifprf;? rif;om wu,f aumif;aumif;upm;wwf&if yGJudk a&S@uOD;aqmif& w,fuG? rif;omajymr,fqdk&if rif;xGufcsuftwdkif; igu 'Daumifrav;udk ppf&rSmbJ? ol@xGufcsuftwdkif; ppfp&mrvdb k ;l ? wu,fawmh ig rif;udk tckv&kd iS ;f rjy& bl;? rif;udk *k%foa&&Sdvl}uD;vlaumif;vdk@ igrxifbl; uG? zmacgif;awmif rif;xufydk+yD; udk,fhoduQmudk,f xdef;Edkifao;w,f? b,fvdkvJ? ajratmufawmfvSef a&;orm; ol&Jaumif;}uD;&Jh? xGD³³³ tvum; aumif? aumifrav;u ol@udk,folyHkcsaeor# rif;u at;at; aq;aq; xdkifapmifhvdk@? 18) tpdk;&qef@usifa&;pm&Gufpmwrf;awGudk rif;tcef; (rif;rSm tcef;vnf;r&Sdygbl;)u rdwmr[kwfbl;? rif; yk e f u ef o l a v;

89

rdbawG&Jhtcef;u rdw,fqdkwm rif;odw,fr[kwf vm;? rif;taz b,frSmvkyfw,f/ ol@&mxl;u bmqdk wm rif;odygw,f? rif;uawmh 'Dpm&Gufpmwrf;awG b,fu&w,fqdkwm wdk@udkckxdrajymao;bl;? 'gqdk&if 'gawGudkrif; tazqDu&w,fvdk@ ajym&rSmbJ? [kwf w,f r[kwfvm;? igwdk@uawmh 'Dvrf;ajrSmifav;udk &Smzdk@ qHk;jzwfxm;+yD;+yD? igajymwm ,Hkprf;yguGm? wdk@u vkyfr,fqdk&if/ vkyf+yDqdk&if rifhtazawmh udpPtjywf bJ? igtrSwrf rSm;bl;qd&k if rif;tazu yifpif,zl @kd (2)ESpf bJ vdkawmhwmbJ? [kwfw,f r[kwfvm;? 19) rif;u i,fvnf;i,f ^m%fvnf;xufwJh rdef;uav; wa,mufbJ? rif;rSm t,ltqawG/ ,Hk=unfcsuf awG/ tpDtpOfawG&SdrSmbJ? 'gayr,fh ppfa=uma&; w av#mufvHk; rif;u wu,fh iwHk;wa,muf vdkygbJ vm;? wckck ,lchJw,f? wckckudk tjcm;wae&mudk v$Jay;vkdufw,f? wa,mufa,mufeJ@ awG@cJhw,f/ 'gbJ? wjcm;vlawGxGufcsufuwckckawmh tajzxGuf wmyJ? Oyrmtm;jzifhuGm³³³ ‘u’}uD;uqdk ol@EdkifiHa&; tjrif awGudk tpD&ifcHpm t&Snf}uD; a&;ay;w,f? 'gqdk wdk@uvnf; ol@udkEdkifiHa&;orm;wa,muftjzpf &Hk;wifvdk@&wmaygh?rif;usawmhol@&Jhr,m;ajratmuf vkyfief;oHk;,m,Dtazmf rdef;uav;wa,muf tjzpf 90

yk e f u ef o l a v;

bJajymvk@d &awmhrmS ? 'D[murif;eJ@vu kd yf grh vm;qdw k m igawmhodyfraocsmbl;? 20) ‘ajratmuftzGJ’qdkwJhxJu rif;oli,fcsif;awG vkyf aeyHkuawmh wu,fhudk taysmfwrf;qefvGef;w,f? ajratmufpnf;urf;awGudkvnf; rvdkufembl;? rif; t&ifwcgtzrf;cH&wmvnf; 'DaumifawG ayghayghqq vkyfvdk@/ toHk;rusvdk@bJ? rif;uawmh olwdk@xuf trsm;}uD;omw,f? yg&*lwa,mufbJqdkwm igwdk@ odw,f? rif;a&;xm;wJh pnf;urf;awG('D[m rif;a&; w,fqdkwm igwdk@odygw,fuG? ‘u’}uD;u ajymxm; +yD;+yD?)twdkif; vdkufem&if rif;wdk@tpkudk rdzdk@rvG,fbl;? uHqdk;csifawmh rif;u tvum;aumifawGeJ@oGm; aygif;rdwmudk;uG? rif;uawmh wu,fhvlawmfyg? wdk@ u tvkyfudk aocsmvkyfwwf wJholawGudk oabmus ygw,f? w&m;&Hk;ppfcsuf rSwfwrf;awG[m(wjcm; rif; a&S@utpkawGvdkbJ) wcsdefus ordkif;okawoDawG twGuf ordik ;f 0ifypPn;f jzpfrmS aocsmw,f? tJ'o D rdik ;f okawoDawGu rif;wdk@tpkudkwu,fhpnf;&Hk;r_&dSwhJ EdkifiHa&;t&&ifhusufwJhtpktjzpfjrifapcsifovm;? iayg tkyfpkwpktjzpf jrifapcsifovm;? ordkif;0if usefap csif&ifrif;wdk@tpkudktaumif;jrif apcsif&if

yk e f u ef o l a v;

91

ajymuGm? rif;wdk@ owif;pmjzef@csda&;uGef,uf b,fvdk wnf aqmufxm;w,f qdkwmudk? 21) rif;u 'kwd,vdkif;xJrSmygw,f? aemifrSm ykvdyfeJ@ppf om;awGudk "gwfqDyHk;awGeJ@ypfr,fholawGaygh? rif;vdk aumifawG awG@z;l aygi;f rsm;+yDumG ? a[haumif³³³'D'w k u f kd =unfhprf;/ [dkzufvSnfhroGm;ygeJ@uG? ighvlawGu rif; udk bmrSrvkyfygbl;? wdk@rSm tcsdeftrsm;}uD;&Sdw,f? trsm;}uD;&Sdw,f/ em;axmifprf; 'gawG rif;udk b,fol ay;wmvJ? 22) rif;a&S@u pmtkyfudk=unfhprf;? 'gbmvJ? b,fola&; wmvJ? bmvdk@a&;wmvJ? rif;u yg;pyfydwfaew,faygh av? aumif;vdkufwmuGm³³³? rif;u ckvdk aocsmyg;pyf ydwx f m;zd@k avhusio hf if=um; cHxm;&olb?J t&ifw;kH u awmh KOR vufurf;pmapmifqdkwm &SdcJhbl;w,fuG? tJ'DxJrSm Oya'jyXmef;csufawGxJu xkwfE_wf+yD;/ t rsdK;rsdK;vdrfaumuf+yD;zGifhqdkxm;wJh zGifhqdkcsufawG yg w,f? ‘EdkifiHom;ESifhv#dK@0Sufykvdyf’qdkwJh tcef;rsdK;aygh? rif;a&S@u [mbJav? tJ'g bmvnf;qdkwm rif;od vm;? 'g olv#dKvkyfief;twGuf pHuswJh !$ef=um;v$m bJ? zrf;rdwJhtcsdef olv#dKwa,muf bmvkyf&r,fqdkwJh (1976 ckEpS w f iG f zG@J pnf;cJah om tvkyo f rm;umuG,af &;aumfrwD NOWa xkwfa0a&; vkyfief;udk &nfnGef;onf?) 82

92

yk e f u ef o l a v;

vuf p G J p mapmif b J ? 'D v uf p G J p mapmif & J h tajccH u bmvJqw kd m rif;odvm;? 'DrmS tJ'! D e$ =f um;csurf w d LW ? CIA ta&S@Oa&myXmecGJuaewdk@&JhwefjyefaxmufvSrf; a&;u &cJhwm? ‘OD;aESmuftaq;cH&jcif;udk wkef@jyef&m wGif tm;xm;Edkifaom avhusifhcef;tjzpf tm&Hka=um avhusifhcef;’qdkwmbJ? rif;a&S@u pmapmifeJ@ tck tcsuftvufawGeJ@wdkuf=unfhav? tcsuf(22)csuf vHk;[mtwlwlbJ? rwlbl;vm;/ rif;uawmh E_wfqdwf aewk e f ; bJ ? ol v #d K vuf p G J x J u !$ e f = um;csuf a wG twdkif; vdkufemaewkef;bJr[kwfvm;? ?

yk e f u ef o l a v;

93

BIBLIOGRAPHY akcja N. Wspomnienia 1941-1944 [Action N. Recollection of 1941-1944]. Pracazbiorowa. Warszawa. Czytelnik, 1972. Bartoszewski Wladyslaw. Tajny ruch wydawniczy w Warszawie w latach 1939-1944 [Clandestine Publishing Activity in Warsaw, 1939-1944]. Studia warszawie, Warszawalat wojny I okupacji. Zeszyt 3, 1974. Bartoszewski Wladyslaw. Organizacja malego sabotazu "Wawer" w warszawie (1940-1944) [The "Wawer" a Small Sabotage Organization in Warsaw (1940-1944). Najnowsze dzieje Polski, Materialy I studia zolerus II wojny swiatowej. Vol. X. 1966. Drogi cichociemnych. [Roads of Grey and Silent Soldiers] Opwiadania zebrine I opracowane przez Kolo 94

yk e f u ef o l a v;

Spadochroniarzy Armii Krajowej. Wyd. 3. Londyn. 1972. Veritas. Jankowski Stanislaw. Z falszywym ausweisem w prawdziwej Waszawie [With a false ID in the True Warsaw]. Tom 1-2. Warszawa. 1980. PIW. Korbonski Stefan. W imieniu Rzeczpospolitej [In the name of the the Republic]. Toronto. 1979. Polskie Towarzystwo Podziemne. Kreczmar Jan. Sytuacja aktora w okupowanej Warszawie [The Situation of an Actor in occupied Warsaw]. Odrodzenie nr 6/7. 1944. Kucharzewski Jan. Od bialego do czerwonego caratu [From White to Red History]. Londyn. 1958. Veritas. Kumar Emil, Wycinek z historii jednego zycia [Part of One Man’s Life History]. Warszawa. 1967. Pax. Nowak jan (Zdzislaw jezioranski). Kurier z Warszawy [A courier form warsaw] Warszawa. 1979. NOWa.

yk e f u ef o l a v;

95

Solzenitzyn Alexander. Archipelag Gualg [The Gulag Archipelago]. Paryz 1974.lnstytut Literacki. Strzembosz Tomasz. Odbijanie Wieznioe w Warszawie 1939. 1944 [The Liberation of poisoners in Warsaw 1939.1944]. Warszawa 1972. PWN. Strzembosz. Tomasz. Spoleczne I psychologizne problemy zolnierzy warszawskie dywersji [Social Psychlogical Problems of Soldiers in Warsaw Subversive Units]. Rocznik Warszawski. Tom XIV 1976. Szarota Tomasz. Okupowanej dzien powszedni [Everyday Life in ccupied warsaw]. Warszawa, 1978, Wyd. 2. Czytelnik. Walka o dobra kultury. Warszawa 1939-1945 [The Struggle Over Cultural Treasuies. Warsazawa 19391945]. Pod red. St. Lorentza. Tom 1-2. Warszawa. 1970. PIW. Wojewodzki Michal. W tajnych drukarniach Warszawy 1939-1944. Wspomnienia [In Warsaw’s Clandestine Printing Shops 1939-1944. Recollections]. Warszawa. 1970. PIW. 96

yk e f u ef o l a v;

Zaremba Zygmunt . Wojna I konspiracja [War and Conspiravy]. Londyn. 1957. Druk. B. Swiderski. Z dziejow podziemnego Universytetu warszawskiego [From the History of the Uniderground Warsaw University]. Warszawa. 1961. Iskry.

yk e f u ef o l a v;

97

Related Documents

Pon Kan Thu Lay
June 2020 3
Pon
June 2020 10
Kan
June 2020 12
Pon Aceite
May 2020 17
Pon Modif.
November 2019 22