Pluatdc5

Chöông 5

LUAÄT TOÁ TUÏNG DAÂN SÖÏ

I. NHAÄN THÖÙC CHUNG VEÀ LUAÄT TOÁ TUÏNG DAÂN SÖÏ. + Toá tuïng daân söï laø toång hôïp caùc hoaït ñoäng, caùc haønh vi cuûa Toaø aùn nhaân daân vaø nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng daân söï nhaèm tìm ra söï thaät khaùch quan cuûa vuï aùn ñeå giaûi quyeát ñuùng phaùp luaät. + Vuï aùn daân söï laø nhöõng tranh chaáp daân söï ñöôïc giaûi quyeát taïi Toaø aùn. + Luaät toá tuïng daân söï laø ngaønh luaät ñoäc laäp trong heä thoáng phaùp luaät Vieät Nam goàm toång theå caùc qui phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä toá tuïng phaùt sinh giöõa Toøa aùn nhaân daân vôùi nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng trong quaù trình Toøa aùn giaûi quyeát caùc vuï aùn daân söï ñeå baûo veä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa caùc beân vaø traät töï phaùp luaät. + Ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa luaät Toá tuïng daân söï : ngoaøi caùc nguyeân taéc chung, phaùp luaät Toá tuïng daân söï coù nhöõng nguyeân taéc ñaëc thuø cuûa ngaønh ñoù laø : -

Nguyeân taéc ñaûm baûo quyeàn töï ñònh ñoaït cuûa ñöông söï

-

Nguyeân taéc ñöông söï coù nghóa vuï cung caáp, thu thaäp chöùng cöù, töï chöùng minh vuï vieäc

- Nguyeân taéc Toøa aùn coù traùch nhieäm hoøa giaûi. II. THAÅM QUYEÀN CUÛA TOAØ AÙN NHAÂN DAÂN TRONG TOÁ TUÏNG DAÂN SÖÏ. 1. Thaåm quyeàn theo vuï vieäc. Ñieàu 10 Phaùp leänh giaûi quyeát caùc vuï vieäc daân söï ngaøy 29/11/1989 thì Toaø aùn nhaân daân giaûi quyeát caùc vuï vieäc sau : -

Nhöõng vieäc tranh chaáp veà quyeàn sôû höõu, veà hôïp ñoàng, veà boài thöôøng thieät haïi ngoaøi hôïp ñoàng hoaëc nhöõng tranh chaáp khaùc veà quyeàn vaø nghóa vuï daân söï giöõa coâng daân vôùi coâng daân, phaùp nhaân vôùi phaùp nhaân, coâng daân vôùi phaùp nhaân tröø nhöõng vieäc thuoäc thaåm quyeàn cuûa cô quan toå chöùc khaùc.

-

Nhöõng tranh chaáp veà hoân nhaân gia ñình

-

Nhöõng vieäc xaùc ñònh coâng daân maát tích, cheát tröø caùc quaân nhaân vaø caùn boä maát tích, cheát trong chieán tröôøng

-

Nhöõng vieäc khieáu naïi cô quan hoä tòch veà vieäc töø choái ñaêng kyù hoaëc khoâng chòu söõa ñoåi nhöõng ñieàu ghi trong giaáy tôø hoä tòch.

-

Nhöõng khieáu naïi veà danh saùch cöû tri

-

Nhöõng khieáu naïi cô quan baùo chí veà vieäc khoâng caûi chính nhöõng thoâng tin xuùc phaïm danh döï, nhaân phaåm caù nhaân

-

Tranh chaáp veà quyeàn taùc giaû, quyeàn sô höõu coâng nghieäp

-

Nhöõng vieäc khaùc do phaùp luaät qui ñònh

2. Thaåm quyeàn theo caáp Toøa aùn. Theo ñieàu 11 Phaùp leänh Thuû tuïc giaûi quyeát caùc vuï aùn daân söï 1989.

- Toøa aùn nhaân daân caáp huyeän: giaûi quyeát theo thuû tuïc sô thaåm caùc vuï aùn daân söï qui ñònh taïi ñieàu 10 cuûa Phaùp leänh Thuû tuïc giaûi quyeát caùc vuï aùn daân söï tröø nhöõng vieäc thuoäc Toøa aùn caáp Tænh. Vaø nhöõng vuï vieäc veà vaán ñeà Hoân nhaân gia ñình ñöôïc qui ñònh taïi ñieàu 102 luaät Hoân nhaân gia ñình naêm 2000. - Toøa aùn caáp Tænh giaûi quyeát theo thuû tuïc sô thaåm nhöõng vuï aùn: + Khi coù ñöông söï laø ngöôøi nöôùc ngoaøi hoaëc ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi + Tranh chaáp veà quyeàn sôû höõu coâng nghieäp + Caùc vuï aùn thuoäc thaåm quyeàn caáp huyeän maø Toaø aùn Tænh laáy leân ñeå giaûi quyeát - Toøa aùn nhaân daân toái cao giaûi quyeát theo thuû tuïc sô thaåm nhöõng vuï aùn thuoäc thaåm quyeàn cuûa Toøa aùn caáp döôùi maø Toaø aùn nhaân daân toái cao laáy leân ñeå giaûi quyeát 3. Thaåm quyeàn cuûa Toaø aùn nhaân daân theo laõnh thoå. - Toaø aùn coù thaåm quyeàn giaûi quyeát vuï aùn daân söï laø Toaø aùn nôi cö truù hoaëc nôi laøm vieäc cuûa bò ñôn, neáu laø phaùp nhaân thì Toaø aùn nôi coù truï sôû cuûa phaùp nhaân. - Neáu tranh chaáp veà baát ñoäng saûn thì Toaø aùn laø Toaø aùn nôi coù baát ñoäng saûn toïa laïc. Luaät toá tuïng daân söï qui ñònh nhöõng tröôøng hôïp nguyeân ñôn ñöôïc löïa choïn Toaø aùn : • Khi khoâng bieát ñòa chæ cuûa bò ñôn, bò ñôn khoâng coù nôi cö truù ôû Vieät nam thì nguyeân ñôn coù theå yeâu caàu Toaø aùn nôi coù taøi saûn cuoái cuøng cuûa bò ñôn. • Neáu caùc bò ñôn coù nôi cö truù khaùc thì nguyeân ñôn yeâu caàu Toaø aùn nôi cö truù cuûa moät trong caùc bò ñôn. • Neáu vuï aùn phaùt sinh töø moät chi nhaùnh cuûa phaùp nhaân thì Toaø aùn nôi coù truï sôû phaùp nhaân giaûi quyeát hoaëc nôi chi nhaùnh cuûa phaùp nhaân • Neáu vuï aùn veà yeâu caàu caáp döôõng thì nguyeân ñôn coù theå yeâu caàu Toaø aùn nôi cö truù cuûa mình • Neáu tranh chaáp veà boài thöôøng thieät haïi tính maïng söùc khoûe thì nguyeân ñôn coù theå yeâu caàu Toaø aùn nôi cö truù cuûa mình hoaëc Toaø aùn nôi xaûy ra thieät haïi. • Neáu vuï vieäc phaùt sinh töø vuï vieäc hôïp ñoàng – Toaø aùn nôi cö truù cuûa bò ñôn hoaëc nôi thöïc hieän hôïp ñoàng hoaëc nôi Toaø aùn maø hai beân ñaõ choïn khi kyù keát hôïp ñoàng. III. CHUÛ THEÅ CUÛA TOÁ TUÏNG DAÂN SÖÏ. 1. Caùc cô quan tham gia toá tuïng daân söï. -

Toaø aùn nhaân daân

-

Vieän kieåm saùt nhaân daân

Caùc cô quan giao vieäc giaûi quyeát vuï aùn daân söï cho nhöõng ngöôøi sau ñaây : • Thaåm phaùn Toaø aùn nhaân daân: giöõ vai tro toå chöùc vaø chuû toaï phieân toaø. • Hoäi thaåm nhaân daân: laø ñaïi bieåu cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân tham gia toá tuïng do Hoäi ñoàng nhaân daân cuøng caáp cöû ra, thöôøng tham gia caùc vuï aùn sô thaåm. Hoäi thaåm nhaân daân ñoäc laäp vôùi thaåm phaùn vaø bieåu quyeát theo ña soá khi xeùt xöû. • Ñaïi dieän Vieän kieåm saùt nhaân daân: coù chöùc naêng kieåm saùt vieäc xeùt xöû vuï aùn daân söï khi tham gia phieân toaø • Thö kyù phieân toaø: ghi nhaän dieãn bieán vaø noäi dung phieân toaø. 2. Nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng daân söï.

¾ Nguyeân ñôn daân söï: coù theå laø caù nhaân, phaùp nhaân, toå chöùc xaõ hoäi khôûi kieän vì lôïi ích chung. Khi vieän kieåm saùt khôûi toá vì lôïi ích chung thì ngöôøi ñöôïc baûo veä quyeàn lôïi coù theå tham gia vôùi tö caùch laø nguyeân ñôn. Nguyeân ñôn daân söï tham gia toá tuïng vôùi vai troø laø ngöôøi phaùt ñôn kieän khi thaáy quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa mình bò xaâm phaïm. ¾ Bò ñôn daân söï laø ngöôøi bò khôûi kieän : coù theå laø caù nhaân, phaùp nhaân ¾ Ngöôøi coù quyeàn lôïi vaø nghóa vuï lieân quan Nguyeân ñôn, bò ñôn, ngöôøi coù quyeàn lôïi vaø nghóa vuï lieân quan ñöôïc goïi laø ñöông söï. Ñeå trôû thaønh ñöông söï trong vuï aùn daân söï, coâng daân phaûi töø ñuû 18 tuoåi trôû leân khoâng maéc caùc beänh laøm haïn cheá nhaän thöùc. Ngöôøi töø ñuû 16 ñeán döôùi 18 tuoåi ñaõ tham gia hôïp ñoàng lao ñoäng ñöôïc töï mình tham gia veà nhöõng vuï vieäc lieân quan ñeán lao ñoäng nhöng khi caàn thieát Toaø aùn coù theå trieäu taäp ngöôøi ñaïi dieän cuûa hoï. Ngöôøi töø ñuû 16 tuoåi ñeán döôùi 18 tuoåi trong nhöõng vuï vieäc khaùc phaûi coù ngöôøi ñaïi dieän tham gia khi caàn thieát Toaø hoûi theâm yù kieán cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân. Ngöôøi chöa thaønh nieân phaûi coù ngöôøi ñaïi dieän tham gia toá tuïng, neáu ngöôøi coù nhöôïc ñieåm veà theå chaát hoaëc taâm thaàn thì phaûi coù ngöôøi ñaïi dieän, neáu khoâng coù ngöôøi ñaïi dieän thì Toaø cöû moät ngöôøi thaân thích cuûa ñöông söï hoaëc thaønh vieân moät toå chöùc xaõ hoäi laøm ñaïi dieän. Ñöông söï coù theå uyû quyeàn cho luaät sö hoaëc ngöôøi khaùc thay mình trong toá tuïng tröø vieäc ly hoân vaø huyû vieäc keát hoân traùi phaùp luaät. Phaùp nhaân tham gia toá tuïng thoâng qua ngöôøi laõnh ñaïo hoaëc ngöôøi ñaïi dieän ñöôïc phaùp nhaân uyû quyeàn hôïp phaùp. + Quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ñöông söï : theo ñieàu 20 Phaùn leänh giaûi quyeát caùc vuï aùn daân söï 1989 • Nguyeân ñôn coù quyeàn ñöa ra yeâu caàu, thay ñoåi yeâu caàu. Bò ñôn coù quyeàn thay ñoåi yeâu caàu cuûa nguyeân ñôn vaø ñeà ñaït yeâu caàu coù lieân quan ñeán yeâu caàu cuûa nguyeân ñôn. Ngöôøi coù quyeàn lôïi nghóa vuï lieân quan coù theå coù yeâu caàu ñoäc laäp hoaëc ñöùng veà phía nguyeân ñôn hay bò ñôn. • Caùc ñöông söï coù quyeàn bình ñaúng trong vieäc ñöa chöùng cöù, coù quyeàn ñöôïc bieát chöùng cöù phía beân kia, yeâu caàu Toaø aùn tieán haønh bieän phaùp ñieàu tra, quyeát ñònh bieän phaùp khaån caáp kòp thôøi, tham gia hoaø giaûi, tham gia phieân toaø yeâu caàu thay ñoåi thaåm phaùn, hoäi thaåm nhaân daân, kieåm saùt vieân, thö kyù phieân toaø, ngöôøi giaùm ñònh, ngöôøi phieân dòch, ñeà xuaát vôùi Toaø aùn khoâng caàn hoûi ngöôøi khaùc, tham gia tranh luaän, khaùng caùo baûn aùn quyeát ñònh cuûa Toaø aùn. • Caùc ñöông söï coù nghóa vuï cung caáp chöùng cöù; thi haønh quyeát ñònh yeâu caàu cuûa Toøa aùn, coù maët theo giaáy trieäu taäp. Bò ñôn vaéng maët ñeán laàn thöù hai khoâng coù lyù do chính ñaùng thì coù theå bò phaït tieàn. • Neáu ñöông söï cheát, thì ngöôøi thöøa keá veà quyeàn vaø nghóa vuï taøi saûn cuûa hoï seõ tham gia toá tuïng. Neáu saùp nhaäp, phaân chia hoaëc giaûi theå thì phaùp nhaân naøo tieáp tuïc nhieäm vuï tieáp thu taøi saûn cuûa phaùp nhaân cuõ tham gia toá tuïng. 3. Nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng khaùc. + Ngöôøi laøm chöùng : laø ngöôøi bieát ñöôïc tình tieát vuï aùn + Ngöôøi phieân dòch: khi coù ngöôøi nöôùc ngoaøi tham gia toá tuïng + Ngöôøi giaùm ñònh: laø ngöôøi coù kieán thöùc chuyeân moân caàn thieát, ngöôøi giaùm ñònh ñöôïc bieát taøi lieäu lieân quan ñeán giaùm ñònh, tham döï xeùt hoûi lieân quan ñeán giaùm ñònh

+ Luaät sö, baøo chöõa vieân nhaân daân hoaëc ngöôøi khaùc ñöôïc ñöông söï nhôø baûo veä quyeàn lôïi cuûa ñöông söï vaø phaûi ñöôïc Toaø aùn chaáp nhaän. Nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc tham gia töø khi khôûi kieän vaø coù quyeàn kieán nghò caáp treân xem xeùt nhöõng vieäc laøm traùi phaùp luaät cuûa Toaø aùn caáp döôùi. IV- TRÌNH TÖÏ GIAÛI QUYEÁT VUÏ AÙN DAÂN SÖÏ: Moät vuï aùn daân söï ñöôïc giaûi quyeát theo trình töï sau : 1. Khôûi kieän vaø khôûi toá vuï aùn. -

Moät ngöôøi coù theå moät ngöôøi hay nhieàu ngöôøi veà moät hoaëc nhieàu yeâu caàu khaùc nhau. Ngöôøi khôûi kieän phaûi coù ñôn kieän noäp taïi Toaø aùn

-

Vieän kieåm saùt khôûi toá vuï aùn khi coù vi phaïm phaùp luaät maø khoâng ai khôûi kieän trong caùc tröôøng hôïp xaâm phaïm taøi saûn xaõ hoäi chuû nghóa, xaâm phaïm quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng, keát hoân traùi phaùp luaät, xaùc ñònh cha meï cho con vò thaønh nieân ngoaøi giaù thuù, xaâm phaïm quyeàn lôïi cuûa ngöôøi chöa thaønh nieân, ngöôøi coù nhöôïc ñieåm veà theå chaát hoaëc tinh thaàn.

Toaø aùn traû laïi ñôn kieän neáu thôøi hieäu khôûi kieän ñaõ heát, ngöôøi khôûi kieän khoâng coù quyeàn khôûi kieän söï vieäc ñaõ ñöôïc giaûi quyeát baèng baûn aùn ñaõ coù hieäu löïc 2. Thuï lyù vuï aùn: laø vieäc Toaø aùn nhaân daân khôûi kieän hoaëc vaên baûn khôûi kieän cuûa vieän kieåm saùt neáu thaáy vuï vieäc thuoäc thaåm quyeàn cuûa mình vaø phaûi baùo ngay cho nguyeân ñôn ñeå taïm öùng aùn phí. Trong thôøi haïn 1 thaùng keå töø ngaøy noäp ñôn, nguyeân ñôn phaûi ñoùng taïp öùng aùn phí, ngaøy thuï lyù vuï aùn laø ngaøy nguyeân ñôn ñoùng taïm öùng aùn phí. Tröôøng hôïp ñöôïc mieãn aùn phí ngaøy thuï lyù laø ngaøy nguyeân ñôn noäp ñôn vaø ngaøy Toaø aùn nhaän ñôn. Neáu ñöông söï ñöôïc mieãn taïm öùng aùn phí thì ngaøy thuï lyù laø ngaøy Toaø aùn quyeát ñònh mieãn noäp taïm öùng aùn phí. Vuï aùn do Vieän Kieåm saùt khôûi toá hoaëc toå chöùc xaõ hoäi khôûi kieän vì lôïi ích chung khoâng phaûi chòu aùn phí. 3. Ñieàu tra vuï aùn daân söï. Toaø aùn tieán haønh ñieàu tra baèng caùch laáy lôøi khai cuûa ñöông söï, ngöôøi laøm chöùng, yeâu caàu cô quan nhaø nöôùc cung caáp caùc baèng chöùng coù yù nghóa cho vuï aùn, xem xeùt taïi choã; tröng caàu giaùm ñònh, ñònh giaù taøi saûn tranh chaáp; uûy thaùc cho Toaø aùn ngoaøi ñòa phaän ñeå ñieàu tra giuùp. Ñeå giaûi quyeát yeâu caàu caáp baùch cuûa ñöông söï hoaëc ñeå baûo veä baèng chöùng Toaø aùn coù theå aùp duïng caùc bieän phaùp khaån caáp taïm thôøi theo yeâu caàu cuûa ñöông söï, cuûa Vieän kieåm saùt hoaëc töï mình. Caùc bieän phaùp khaån caáp taïm thôøi goàm: -

Buoäc moät beân thöïc hieän caáp döôõng Giao ngöôøi chöa thaønh nieân cho ngöôøi troâng nom Traû löông cho ngöôøi lao ñoäng Keâ bieân taøi saûn Caám chuyeån dòch taøi saûn ñang tranh chaáp Cho thu hoaïch vaø baûo quaûn saûn vaät coù lieân quan vuï aùn Caám hoaëc buoäc ñöông söï thöïc hieän moät soá haønh vi nhaát ñònh

Caùc quyeát ñònh veà bieän phaùp khaån caáp taïm thôøi coù theå ñöôïc khieáu naïi vôùi chaùnh aùn cuûa Toøa aùn ñang giaûi quyeát vuï aùn. Trong thôøi haïn 3 ngaøy chaùnh aùn Toøa aùn phaûi xem xeùt vaø traû lôøi khieáu naïi. 4. Hoøa giaûi trong toá tuïng daân söï. Hoøa giaûi laø thuû tuïc baét buoäc trong toá tuïng daân söï ñeå caùc ñöông söï töï thöông löôïng thoûa thuaän vôùi nhau moät caùch töï nguyeän döôùi söï toå chöùc ñieàu haønh cuûa Toøa aùn. Neáu hoøa giaûi thaønh

thì caùn boä Toøa aùn laäp bieân baûn hoøa giaûi thaønh. Bieân baûn ñöôïc giao cho Vieän kieåm saùt cuøng caáp hoaëc toå chöùc xaõ hoäi khôûi kieän vì lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi (neáu coù). Neáu trong thôøi haïn 15 ngaøy keå töø ngaøy laäp bieân baûn hoaø giaûi thaønh maø caùc ñöông söï khoâng thay ñoåi yù kieán, Vieän kieåm saùt, Toå chöùc xaõ hoäi khoâng phaûn ñoái thì Toaø aùn ra quyeát ñònh hoaø giaûi thaønh. Quyeát ñònh naøy coù hieäu löïc ngay, neáu caùc ñöông söï coù thay ñoåi yù kieán, Vieän kieåm saùt, Toå chöùc xaõ hoäi khôûi kieän coù phaûn hoài thì Toaø aùn ñöa vuï aùn ra xeùt xöû. Neáu qua ba laàn tieán haønh hoaø giaûi maø caùc ñöông söï khoâng töï thoaû thuaän ñöôïc thì Toaø aùn ra quyeát ñònh môû phieân Toaø sô thaåm ra coâng khai xeùt xöû. Nhöõng vuï vieäc sau ñaây khoâng tieán haønh hoaø giaûi maø chæ xeùt xöû : - Huûy keát hoân traùi phaùp luaät - Giao dòch traùi phaùp luaät - Ñoøi boài thöôøng thieät haïi taøi saûn nhaø nöôùc - Nhöõng vieäc xaùc ñònh coâng daân maát tích hoaëc ñaõ cheát - Nhöõng vieäc khieáu naïi cô quan hoä tòch - Nhöõng vieäc khieáu naïi danh saùch cöû tri 5. Xeùt xöû vuï aùn daân söï. * Xeùt xöû sô thaåm vuï aùn daân söï: Trong thôøi haïn 4 thaùng keå töø ngaøy thuï lyù vuï aùn tuyø töøng tröôøng hôïp Toaø aùn ra moät trong caùc quyeát ñònh sau ñaây : -

Coâng nhaän hoaø giaûi thaønh Taïm ñình chæ vieäc giaûi quyeát vuï aùn Ñình chæ vieäc giaûi quyeát vuï aùn Ñöa vuï aùn ra xeùt xöû

Vuï aùn phöùc taïp thì thôøi haïn treân laø 6 thaùng Trong thôøi haïn 1 thaùng keå töø ngaøy coù quyeát ñònh ñöa vuï aùn ra xeùt xöû Toaø aùn phaûi môû phieân Toaø xeùt xöû. Neáu coù lyù do chính ñaùng thì coù theå môû phieân Toaø trong thôøi haïn 2 thaùng. * Phieân toaø sô thaåm ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc say ñaây : • Phaàn môû ñaàu phieân Toaø : Chuû toïa phieân toaø ñoïc quyeát ñònh ñöa vuï aùn ra xeùt xöû, kieåm tra söï coù maët vaø giaáy tôø cuûa ngöôøi ñaõ ñöôïc Toaø trieäu taäp; giôùi thieäu thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng xeùt xöû, thö kyù phieân toaø, ñaïi dieän vieän kieåm saùt, giaûi quyeát yeâu caàu cuûa nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng nhö thay ñoåi ngöôøi tieán haønh toá tuïng, trieäu taäp theâm ngöôøi laøm chöùng, caáp theâm baèng chöùng. • Phaàn xeùt hoûi taïi phieân toaø: Hoäi ñoàng xeùt xöû hoûi tröôùc, ñeán kieåm saùt vieân, ngöôøi baûo veä quyeàn lôïi ñöông söï. Nhöõng ngöôøi tham gia toá tuïng coù quyeàn ñeà xuaát Hoäi ñoàng xeùt xöû nhöõng vaán ñeà caàn hoûi theâm. Trong phaàn naøy caùc vaät chöùng cuõng ñöôïc ñöa ra xem xeùt. • Tranh luaän taïi phieân toaø : Sau khi keát thuùc vieäc xeùt hoûi, chuû toïa phieân toaø ñieàu khieån cho caùc beân ñöông söï, luaät sö, ngöôøi coù quyeàn lôïi, nghóa vuï lieân quan trình baøy yù kieán cuûa mình veà ñaùnh giaù chöùng cöù, ñeà xuaát höôùng giaûi quyeát vuï aùn. Moãi beân ñaùp laïi yù kieán cuûa beân kia chæ ñöôïc moät laàn ñoái vôùi moãi yù kieán maø mình khoâng ñoàng yù. Sau ñoù ñaïi dieän vieän kieåm saùt trình baøy yù kieán veà höôùng giaûi quyeát vuï aùn. • Nghò aùn vaø tuyeân aùn : Sau phaàn tranh luaän, Hoäi ñoàng xeùt xöû rôøi phoøng xeùt xöû ñeå nghò aùn. Nghò aùn phaûi coù bieân baûn ghi laïi phaàn tranh luaän, Hoäi ñoàng xeùt xöû quyeát ñònh theo ña soá. Sau khi nghò aùn Hoäi ñoàng xeùt xöû trôû laïi phieân toaø ñeå tuyeân aùn. Sau khi tuyeân aùn chuû toaï phieân toaø giaûi thích cho caùc ñöông söï veà quyeàn khaùng caùo cuûa hoï.

Ngay sau phieân toaø caùc ñöông söï ñöôïc caáp trích luïc baûn aùn vaø caùc quyeát ñònh. Chaäm nhaát 15 ngaøy keå töø ngaøy tuyeân aùn, Toaø aùn caáp cho hoï baûn sao baûn aùn, quyeát ñònh vuï aùn. * Xeùt xöû phuùc thaåm döï aùn daân söï: + Phuùc thaåm laø vieäc Toaø aùn nhaân daân caáp treân döïa tröïc tieáp xeùt laïi nhöõng baûn aùn vaø nhöõng quyeát ñònh sô thaåm cuûa Toaø aùn nhaân daân caáp döôùi chöa coù hieäu löïc thi haønh treân cô sôû coù khaùng caùo khaùng nghò theo quy ñònh cuûa phaùp luaät + Nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn khaùng caùo laø ñöông söï, ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa ñöông söï, toå chöùc xaõ hoäi ñaõ khôûi kieän vì lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi. Ñoái töôïng khaùng caùo laø baûn aùn hoaëc caùc quyeát ñònh taïm ñình chæ, hoaëc ñình chæ vieäc giaûi quyeát vuï aùn cuûa Toaø aùn caáp sô thaåm ñeå yeâu caàu Toaø aùn caáp treân moät caáp xeùt xöû phuùc thaåm. Vieän kieåm saùt cuøng caáp hoaëc caáp treân moät caáp coù quyeàn khaùng nghò baûn aùn, quyeát ñònh cuûa Toaø aùn caáp sô thaåm. + Thôøi haïn khaùng caùo laø 15 ngaøy keå töø ngaøy Toaø aùn ra baûn aùn hoaëc quyeát ñònh ñoái vôùi ñöông söï vaéng maët thì thôøi haïn naøy ñöôïc tính töø ngaøy baûn aùn ñöôïc giao cho hoï hoaëc nieâm yeát taïi truï sôû UÛy Ban Nhaân Daân phöôøng xaõ nôi hoï cö truù. Thôøi haïn khaùng nghò cuûa Vieän kieåm saùt cuøng caáp laø 15 ngaøy, caáp treân laø 30 ngaøy. Neáu kieåm saùt vieân khoâng tham gia phieân toøa thì thôøi haïn khaùng nghò tính töø ngaøy Vieän kieåm saùt cuøng caáp nhaän ñöôïc baûn sao baûn aùn hoaëc quyeát ñònh. Neáu khaùng caùo khaùng nghò quaù haïn thì thôøi haïn khaùng nghò khaùng caùo ñöôïc tính töø ngaøy vieäc trôû ngaïi cho vieän khaùng nghò khaùng caùo khoâng coøn nöõa. + Phieân toaø phuùc thaåm ñöôïc tieán haønh nhö phieân toaø sô thaåm, nhöng Hoäi ñoàng xeùt xöû goàm 3 thaåm phaùn. Tröôùc khi xem xeùt noäi dung khaùng caùo khaùng nghò Hoäi ñoàng xeùt xöû ñoïc noäi dung vuï aùn, ñoïc baûn aùn sô thaåm noäi dung khaùng caùo khaùng nghò. Toøa aùn caáp phuùc thaåm coù quyeàn -

Giöõ nguyeân baûn aùn sô thaåm Söûa baûn aùn sô thaåm Huûy baûn aùn sô thaåm ñeå xeùt xöû laïi töø ñaàu Ñình chæ giaûi quyeát vuï aùn, hoaëc taïm ñình chæ giaûi quyeát vuï aùn

Ñoái vôùi vieäc khaùng caùo khaùng nghò caùc quyeát ñònh cuûa toøa aùn caáp sô thaåm toøa aùn caáp phuùc thaåm coù quyeàn ra quyeát ñònh maø khoâng phaûi môû phieân toøa ñaõ xeùt xöû nhö ñoái vôùi baûn aùn sô thaåm. Baûn aùn quyeát ñònh cuûa toøa aùn caáp phuùc thaåm laø chung thaåm, coù hieäu löïc thi haønh ngay. + Toøa aùn caáp tænh xeùt xöû phuùc thaåm baûn aùn sô thaåm bò khaùng caùo khaùng nghò trong thôøi haïn 3 thaùng. Thôøi haïn cuûa Toøa aùn Nhaân daân Toái cao xeùt xöû phuùc thaåm trong thôøi haïn 4 thaùng keå töø ngaøy nhaän ñöôïc hoà sô vuï aùn. Ñoái vôùi caùc quyeát ñònh sô thaåm bò khaùng caùo khaùng nghò thì thôøi haïn xeùt phuùc thaåm laø 1 thaùng. * Thuû tuïc giaùm ñoác thaåm: • Giaùm ñoác thaåm laø vieäc Toøa aùn caáp treân thaåm tra laïi tính hôïp phaùp vaø tính coù caên cöù cuûa baûn aùn vaø quyeát ñònh daân söï ñaõ coù hieäu löïc phaùp luaät neáu thaáy coù vi phaïm phaùp luaät treân cô sôû khaùng nghò cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn • Ngöôøi coù thaåm quyeàn khaùng nghò : - Vieän tröôûng vieän kieåm saùt nhaân daân toái cao, Chaùnh aùn Toøa aùn nhaân daân toái cao coù quyeàn khaùng nghò baûn aùn quyeát ñònh cuûa Toøa aùn caùc caáp.

- Phoù Vieän tröôûng Vieän Kieåm saùt Nhaân daân toái cao, Phoù Chaùnh aùn Toøa aùn Nhaân daân toái cao coù quyeàn khaùng nghi baûn aùn toøa aùn caáp döôùi - Chaùnh aùn Toøa aùn Nhaân daân Tænh, Vieän tröôûng VKSND tænh coù quyeàn khaùng nghò baûn aùn cuûa Toøa aùn nhaân daân caáp huyeän. • Cô sôû khaùng nghò : - Vieäc ñieàu tra chöa ñaày ñuû - Keát luaän trong baûn aùn, quyeát ñònh khoâng phuø hôïp vôùi nhöõng tình tieát khaùch quan cuûa vuï aùn. - Coù vi phaïm nghieâm troïng thuû tuïc toá tuïng - Vieäc aùp duïng phaùp luaät coù sai laàm nghieâm troïng • Thôøi haïn khaùng nghò 3 naêm keå töø ngaøy baûn aùn, quyeát ñònh coù hieäu löïc. Vieäc khaùng nghò theo höôùng khoâng gaây thieät haïi cho ñöông söï naøo thì khoâng haïn cheá thôøi gian • Trong thôøi haïn 6 thaùng phaûi tieán haønh phieân toøa giaùm ñoác thaåm (keå töø ngaøy nhaän ñöôïc khaùng nghò) phieân toøa giaùm ñoác thaåm khoâng coâng khai, Toøa aùn chæ trieäu taäp ngöôøi tham gia toá tuïng khi caàn thieát. Hoäi ñoàng giaùm ñoác thaåm (3 thaåm phaùn hoaëc 5 thaåm phaùn) coù thaåm quyeàn sau : - Giöõ nguyeân baûn aùn, quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc - Giöõ nguyeân baûn aùn, quyeát ñònh ñuùng phaùp luaät Toøa aùn caáp döôùi ñaõ bò huûy boû hoaëc bò söûa neáu thaáy vieäc bò boû hoaëc söûa laø sai. - Söûa baûn aùn quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc - Huûy baûn aùn, quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc ñeå xeùt xöû laïi theo thuû tuïc sô thaåm hoaëc phuùc thaåm - Huûy baûn aùn vaø ñình chæ vuï aùn * Thuû tuïc taùi thaåm: • Taùi thaåm vuï aùn daân söï laø vieäc Toøa aùn Nhaân daân caáp treân xem xeùt laïi baûn aùn ñaõ coù hieäu löïc phaùp luaät cuûa Toøa aùn caáp döôùi neáu phaùt hieän ñöôïc caùc chi tieát quan troïng laøm thay ñoåi noäi dung vuï aùn treân cô sôû khaùng nghò cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn. • Ngöôøi coù thaåm quyeàn khaùng nghò theo thuû tuïc taùi thaåm : - Chaùnh aùn Toøa aùn Nhaân daân toái cao, Vieän tröôûng Vieän Kieåm saùt Nhaân daân toái cao coù quyeàn khaùng nghò caùc baûn aùn cuûa Toøa aùn caùc caáp - Chaùnh aùn Toøa aùn Nhaân daân caáp tænh, Vieän tröôûng Vieän Kieåm saùt Nhaân daân caáp tænh khaùng nghò baûn aùn cuûa Toøa aùn Nhaân daân caáp huyeän • Cô sôû khaùng nghò : - Phaùt hieän tình tieát lieân quan ñeán vuï aùn maø caùc ñöông söï tröôùc ñoù chöa bieát - Lôøi khai nhaân chöùng, lôøi phieân dòch, keát luaän giaùm ñònh khoâng ñuùng söï thaät hoaëc coù giaû maïo. - Thaåm phaùn, Hoäi thaåm nhaân daân, kieåm saùt vieân coá tình laøm sai leäch hoà sô vuï aùn - Baûn aùn hoaëc quyeát ñònh hình söï, daân söï maø Toøa aùn döïa vaøo ñeå giaûi quyeát ñaõ bò huyû boû. • Thôøi haïn khaùng nghò taùi thaåm laø 1 naêm keå töø ngaøy baûn aùn hoaëc quyeát ñònh coù hieäu löïc. Vieäc khaùng nghò coù theå khoâng haïn cheá thôøi gian neáu höôùng khaùng nghò khoâng gaây thieät haïi cho caùc ñöông söï.

• Phieân toøa taùi thaåm dieãn ra nhö phieân toøa giaùm ñoác thaåm, hoäi ñoàng xeùt xöû taùi thaåm coù quyeàn : - Giöõ nguyeân baûn aùn, quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc - Huûy baûn aùn, quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc ñeå xeùt xöû sô thaåm laïi - Huûy baûn aùn quyeát ñònh ñaõ coù hieäu löïc, ñình chæ vuï aùn 6. Thi haønh aùn daân söï: (Theo phaùp leänh thi haønh aùn daân söï 21.04.1993) • Thi haønh aùn daân söï laø moät giai ñoaïn ñoäc laäp trong toá tuïng daân söï, trong ñoù caùc baûn aùn vaø quyeát ñònh coù hieäu löïc ñöôïc ñöa ra thi haønh, ñaây laø giai ñoaïn keát thuùc quaù trình baûo veä quyeàn lôïi cuûa ñöông söï. • Ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn coù quyeàn yeâu caàu ngöôøi thi haønh aùn thi haønh baûn aùn vaø quyeát ñònh cuûa toøa aùn. Neáu ngöôøi phaûi thi haønh aùn khoâng töï nguyeän thi haønh thì ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn coù quyeàn göûi ñôn ñeán cô quan thi haønh aùn (caáp tænh coù Ñoäi thi haønh aùn thuoäc Sôû tö phaùp, caáp huyeän coù Ñoäi thi haønh aùn thuoäc Phoøng tö phaùp) ñeå yeâu caàu. Trong thôøi haïn 10 ngaøy keå töø ngaøy nhaän ñôn yeâu caàu, thuû tröôûng cô quan thi haønh aùn phaûi ra quyeát ñònh thi haønh aùn vaø giao cho chaáp haønh vieân traùch nhieäm toå chöùc thi haønh aùn. • Ñeå cöôõng cheá thi haønh aùn ñoái vôùi ngöôøi phaûi thi haønh aùn, chaáp haønh vieân coù quyeàn keâ bieân taøi saûn vaø baùn ñaáu giaù taøi saûn keâ bieân ñeå thi haønh aùn. Chæ ñöôïc keâ bieân nhaø khi caùc taøi saûn khaùc khoâng ñuû ñeå thi haønh aùn. - Khi thi haønh aùn caáp döôõng, hoaëc taøi saûn keâ bieân khoâng ñuû ñeå thi haønh aùn thì aùp duïng bieän phaùp tröø daàn vaøo thu nhaäp haøng thaùng cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn (chæ tröø ñeán möùc 5%). Quyeát ñònh naøy chaáp haønh vieân phaûi chuyeån ñeán cô quan cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn, cô quan naøy phaûi chuyeån cho ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn. - Chaáp haønh vieân coù theå cöôõng cheá thi haønh aùn baèng bieän phaùp tröø vaøo taøi saûn cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn ñang giöõ ôû ngaân haøng, ñang cho vay, möôïn, göûi giöõ, göûi söûa chöõa. - Cöôõng cheá coøn thöïc hieän döôùi hình thöùc giao ñoà vaät, cöôõng cheá traû nhaø, cöôõng cheá haønh vi traùi phaùp luaät. • Khi cöôõng cheá thi haønh aùn coù söï chöùng kieán cuûa chính quyeàn ñòa phöông xaõ phöôøng, ngöôøi laùng gieàng, ñaïi dieän cuûa cô quan coâng an. Chaáp haønh vieân phaûi laäp bieân baûn cöôõng cheá coù ñaày ñuû chöõ kyù cuûa nhöõng ngöôøi ñaïi dieän tham gia vaø caùc beân ñöông söï, neáu caùc ñöông söï khoâng chòu kyù thì ghi roõ vaøo bien baûn • Tröôøng hôïp ñöôïc hoaõn thi haønh aùn : - Ngöôøi phaûi thi haønh aùn oám naëng khi nghóa vuï phaûi do ngöôøi ñoù thöïc hieän - Ngöôøi ñöôïc thi haønh aùn ñoàng yù cho ngöôøi thi haønh aùn hoaõn - Chöa xaùc ñònh ñöôïc ñòa chæ cuûa ngöôøi phaûi thi haønh aùn, ngöôøi phaûi thi haønh aùn khoâng coù taøi saûn - Khi caàn thieát ngöôøi coù quyeàn khaùng nghò theo thuû tuïc giaùm ñoác thaåm, taùi thaåm coù quyeàn yeâu caàu hoaõn thi haønh aùn.