ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒသည္ ၿခဳံခိုတိုက္ခိုက္ရန္ ေစာင့္ဆိုင္းေန၏

  • Uploaded by: M-Media
  • 0
  • 0
  • June 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒသည္ ၿခဳံခိုတိုက္ခိုက္ရန္ ေစာင့္ဆိုင္းေန၏ as PDF for free.

More details

  • Words: 25,779
  • Pages: 223
1

2

3

pmzwfolodk‹ TO THE READER

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D ysufokOf;oGm;jcif;ta-umif;udk TpmtkyfY txl;tcef;wpf cef;tjzpf az:jyxm;ygonf? tb,fha-umifhqdkaomf/ ToDtdk&Donf/ bmomt,l0g'udk qef‹usifonfhtawG;tac:rsm;tm;vkH;ESifh bk&m;rJh0g'wdk‹.tajccHoabmw&m;rsm; yg&Sd aoma-umifh jzpfygonf? 'g0if0g'u zefqif;jcif;,kH-unfcsufudk jiif;y,fvdkufjcif; jzifh tv†m[ft&Sifjrwf&Sdjcif;udkvnf; jiif;y,f&ma&mufaoma-umifh/ vGefcJhonfh ESpf aygif; 140 ausmftwGif; vltajrmuftjrm;tm; olwdk‹.bmomt,l0g',kH-unfcsuf rsm;udk pGef‹v$wfoGm;apcJhjcif; 'dG[oHo,jzpfapjcif;rsm; jyKcJhayonf? xdk‹a-umifh ‚if; oDtdk&DtawG;tac:onf vdrfvnfvSnfhpm;jcif;omv#ifjzpfa-umif;udk vltrsm; &Sif;vif; pGmod&Sdoabmaygufatmifwifjy&efrSm rvkyfrae&wm0ef jzpfayonf? pmzwfy&d\wf tcsdKŒonf u|Efkyfwdk‹.pmtkyftcsdKŒudkom zwfrd-urnfjzpfaoma-umifh/ xdkoDtdk&Dt a-umif;udk TpmtkyfwGifvnf; tcef;wpfcef;wGif tusOf;csKyfI az:jyoifhonf[k ,lq ygonf? pma&;ola&;om;cJhaom pmtkyftm;vkH;wGif/ bmoma&;,kH-unfr+ESifhywfoufI uk&ftmefusrf;awmfjrwftm,ofawmfrsm;jzifh&Sif;jyI/ pmzwfoludk tv†m[ft&Sifjrwf. rdef‹-um;oGefoifcsufrsm;udk avhvmrSwfom;um xdkoGefoifcsufrsm;twdkif; aexdkif&ef zdwfac:xm;ayonf? tv†m[ft&Sifjrwf.tm,ofawmfrsm;ESifhywfoufaomta-umif; &yfrsm;udk&Sif;jy&mY pmzwfol.pdwfwGif 'Gd[oHo,uif;&Sif;I aemufxyfar;cGef;rsm; xkwf&efr&SdEdkifatmif &Sif;vif;wifjyxm;ayonf? pma&;ol. pdwf&if;apwemrSef t &if;cHaom a&;enf;a&;[efESifh vG,ful&Sif;vif;aomtokH;tE+ef;rsm;onf pmzwfolvl -uD;vli,ft&G,fwdkif;ESifh vlr+a&;tkyfpkwdkif;u vG,fulpGmem;vnfoabmaygufEdkif ygonf? xda&mufI &Sif;vif;aompmom;rsm;a-umifh wpfxdkifwnf;wGif tjyD;zwf±+ Edkifygonf? bmomt,l0g'rsm;udk jyif;xefpGmjiif;y,folwdk‹yifv#if/ Tpmtkyfyg rSefuefonfh &Sif;vif;csufESifh udk;um;csufrsm;udk jiif;qefI r&Edkif-uacs? TpmtkyfESifhtwl pma&;ol.usefpmtkyftm;vkH;wdk‹udk wpfOD;csif;zwfjcif; odk‹r [kwf tkyfpkvdkufaqG;aEG;jcif;jyKEdkifygonf? pma&;ol.pmtkyfrsm;rS tusKd;aus;Zl; &&Sd vdkolwdk‹twGuf tkyfpkzGJ‹IaqG;aEG;&eftvGefoifhavsmfygonf? xdkodk‹jyKjcif;jzifh wpfOD;ESifh wpfOD;.tjrifESifh tawG‹t-uHKrsm;udk ESD;aESmzvS,fEdkifvdrfhrnf? xdk‹tjyif/ Tpmtkyfudk a&;om;jcif;onf tv†m[ft&Sifjrwf.ESpfoufjcif;udk &,l&efudkom &nf&G,faoma-umifh/ zwf±+jcif;ESifhykHESdyfxkwfa0jcif;onf -uD;us,faom tpPvmrfhtusdK;aqmifjcif;yifjzpfayonf? Tpma&;q&m.pmtkyfrsm;onf zwfaumif; &kHru ,kH-unfxdkufaompmtkyfrsm;jzpfygonf? xdk‹a-umifh/ rSefuefaom bmomt,l 0g'twGuf tjcm;olrsm;udk qufoG,f&mY Tpmtkyfrsm;udk zwf±+&efwdkufwGef;jcif;onf taumif;qkH;aom enf;vrf;jzpfygonf? Tpma&;ol.pmtkyfrsm;wGif/ pma&;ol.yk*~vdutjrifrsm;/ 'Gd[oHo,jzpfzG,faom udk;um;csufrsm;jzifh&Sif;vif;wifjyjcif;/ &dkaoav;pm;xdkufaomrGefjrwfonfht&mrsm;ESifh ,kH-unfcsufrsm;udk xdyg;onfhtokH;tE+ef;rsm;/ pmzwfol.pdwfudk ±+yfaxG;aprnfh a0zef okH;oyfcsufrsm; uif;&Sif;ygonf?

4

uGefjrLepf0g'onf jcHKcdkwdkufcdkuf&ef apmifhae. COMMUNISM IN AMBUSH 20=&mpkESpfrS ab;qdk;-uD;onf &ufpufr+ topftwGuf jyifqifaeykHta-umif; HOW THE SCOURGE OF THE 20TH CENTURY IS PREPARING FOR FRESH SAVAGERY

[m&Gef,[f,m 2003ckESpf arv

HARUN YAHYA MAY 2003

5

pma&;olta-umif; ABOUT THE AUTHOR

Tpmtkyfudk [m&Gef,[f,m[laom uavmiftrnfjzifha&;om; ol pma&;q&m-uD;onf/ wl&uDEdkifiH tefum&mjrKdŒY 1956ckESpf wGif arG;zGm;cJhI/ tefum&mjrKdŒwGifyif txufwef; ausmif;ynm oif,lcJhavonf? tpPwefblvfjrKdŒ&Sd rDrm&fqDeefwuUodkvfwGif 0dZ…mbmom&yfudk qufvufqnf;yl;um 0dZ…mbGJ‹ESifhr[m0dZ…mbGJ‹ udkqGwfcl;cJhavonf? xdk‹aemuf tpPwefblvfwuUodkvfrS '\ed uaA'bmom&yfjzifh yg&*lbGJ‹udk qGwfcl;cJhavonf? 1980=ckESpf rSpI EdkifiHa&;odyH`bmom&yf/ odyH`bmom&yfESifh ,kH-unfcsufqdkif&mta&;rsm;ESifhywf oufonfhpmtkyfrsm;udk a&;om;xkwfa0cJhayonf? tDAdkvl;&Sif;ac:wpfpwpfp qifhuJ ajymif;vJjzpfay:jcif;tawG;tac:0g'Drsm;.ta,mifaqmifvdrfvnfr+ESifh ‚if;wdk‹. t cdkif trmtqdkjyKcsufrsm;onf usKd;a-umif;qDavsmfr+r&Sda-umif;tjyif/ 'g0if0g'ESifh wuG urBmay:wGif aoG;acsmif;pD;apcJhonfh zufqpf0g'ESifh uGefjrLepf0g'wdk‹udk aemufuG,frS aeI qufpyfay;aeolwdk‹ta-umif;udk pmtkyfaygif; rsm;pGma&;om;I az:xkwfcJhav onf? ol.uavmiftrnfonf tv†m[ft&Sifjrwfudk r,kH-unfr+wGif twdkuftcHvkyf cJh&mY ausmf-um;aom wrefawmfESpfyg;jzpfonfh [m&Gef(tm&Gef)ESifh ,[f,m(a,m[ef) wdk‹.trnfESpfckudk aygif;pyfxm;aomtrnfjzpfonf? Tpmtkyf.rsufESmzkH;rsm;wGif yg onfh wrefawmfjrwf.wHqdyfonf pmtkyftwGif;&Sdta-umif;tcsufrsm;ESifh qufpyf vsuf &Sdaeygonf? aemufqkH;usrf;awmfjrwfjzpfonfh uk&ftmefusrf;awmfjrwfESifh aemuf qkH;wrefawmfjrwfjzpfonfh rdk[rR'f(qGv†v†m[ktvdkif;a[h0qv†rf)wdk‹udk udk,fpm;jyK xm;jcif;jzpfonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwfESifh qGEMwf(wrefawmfjrwf.-o0g'usifhpOf) rsm;.oGefoifcsuft&/ bk&m;rJh0g'wdk‹.tajccHa&aomufjrpf tcsuftvufrsm;udk oufaoom"ursm;ESifhtwl acszsufI/ bmomt,l0g'rsm;udk wm;jrpfpGyfpGJaomtoH rsm;udk wdwfqdwfoGm;apygonf? ynmhtvif;udk&&SdI yuwdjynfhpkHaumif;rGefaom tusifhoduQmESifhudk,fusifhw&m;rsm;jzifhjynfhpkHonfh aemufqkH;wrefawmfjrwf. wHqdyf awmfudk tokH;jyKI xdkbk&m;rJh0g'Dwdk‹. toHudk wdwfqdwfoGm;apjcif;jzpfygonf? [m&Gef,[f,ma&;om;onfhpmayrsm;onf/ uk&ftmefusrf;awmfjrwf.owif; rSm-um;csufrsm;udk ydk‹oay;I/ pmzwfolwdk‹tm; ,kH-unfcsufESifhoufqdkifonfh tajccH tcsuftvufrsm;udk pOf;pm;qifjcifokH;oyfjcif;jzifh tv†m[ft&Sifjrwfwnf&Sda-umif;ESifh xdkt&Sifjrwfonf wpfyg;wnf;aomt±Sifjrwf jzpfawmfrla-umif;udk od&Sd-uI/ azguf jyefaombk&m;rJhtawG;tac:rsm;. usKd;a-umif;cdkifvkHr+r&Sdonfh tajccHrsm;udk az:xkwf jyo&efom t"duyef;wdkif jzpfayonf? [m&Gef,[f,ma&;om;onfhpmtkyfrsm;udk tdEdN,EdkifiHrStar&duefEdkifiHtxd/ t*Fvef EdkifiHrStif'dkeD;&Sm;EdkifiHtxd/ ydkvefEdkifiHrSabmhpeD;,m;EdkifiHtxd/ pydefEdkifiHrS b&mZD;vfEdkifiHtxd/ pojzifh urBmtESH‹tjym;rS pmzwfy&d\wfwdk‹ zwf±+-uygonf? t*Fvdyf/ jyifopf/ *smref/ pydef/ tDwvD/ ay:wl*D/ tl&'l/ tm&AsD/ tvfab;eD;,ef;/ &k&Sm;/ qmbdk= c&dktuf/ ydkvef/ rav;/ tGD*k&f/ wl&uDESifh tif'dkeD;&Sm;bmompum;rsm;jzifh jyefqdkxm; onfudkvnf; zwf±+Edkifygonf? 6

[m&Gef,[f,m.pmtkyfrsm;onf/ urBmwpf0Srf;vkH;&Sd pmzwfoly&d\wf. -udKufESpfoufjcif;&Sdonfhtjyif/ tajrmuftjrm;aomyk*~dKvfwdk‹udk tpPvmrfomoemodk‹ jyefvnfa&muf&SdvmapI olwdk‹. tDrmef,kH-unfcsufudkvnf; ydkrdkcdkifrmap&mwGif ta&; ygvSayonf? ol.pmom;rsm;onf Om%ftajrmftjrifESifhjynfhpkHI &Sif;vif;jywfom; onfhtjyif/ em;vnfoabmaygufvG,faom a&;enf;a&;[efrsm;jzpfum/ zwf±+ol. todw&m;udk vG,fulpGmyGifhvif;apygonf? TpmtkyfwGifa&;om;xm;aomtcsufrsm; onf/ &kyf0g'tawG;tac:rsm;udk vsifjrefxda&mufpGmacsyxm;jcif;rsm;jzifh pDukH;xm; aoma-umifh/ Tpmtkyfrsm;udk tav;teufxm;olwdk‹onfvnf; bk&m;rJh0g'ESifhtwl tjcm;azgufjyefaomtawG;tac:rsm;udk qufvufaxmufcH-uawmhrnfr[kwfay? t u,fI qufvufaxmufcHae-uao;aomfvnf;/ wrifoufoufayuyf aejcif;om jzpf ayvdrfhrnf? tb,fha-umifhqdkaomf/ Tpmtkyfrsm;onf xdkuJhodk‹aom tawG;tac: rsm;udk ‚if;wdk‹.tajccH&m tkwfjrpfrsm;rSpwifI vSefvdkufjcif;a-umifh jzpfygonf? ,ae‹vuf&SdtcsdefwGif tv†m[ft±Sifjrwfudk jiif;y,faomv+yf&Sm;r+rsm; tm;vkH;onf/ [m&Gef,[f,m.pmtkyfrsm;a-umifh tawG;tac:t& ppfa&;±+H;edrfhoGm;-uavjyD? ,if;&v'frsm;onf uk&ftmefusrf;awmfjrwf&Sd Om%ftvif;ESifh ,if;.&Sif;vif; jywfom;r+rsm;a-umifhjzpfonfrSm ,kHrSm;oHo,r&SdEdkifawmhay? pma&;olonf tv†m[f t&Sifjrwf. vrf;rSefudk trsm;vlom;rsm;&SmazGpl;prf;&mwGif taxmuftuljzpfap&ef &dk;om;aom apwemt&if;cH&nf&G,fcsufxm;&Sdygonf? Tpmtkyfrsm;udk a&;om;xkwf a0aomvkyfief;wGif rnfonfh&kyf0wˆKtjrwftpGef;udkr# ar#mfudk;jcif;tvsif;r&Sdyg? Tpmtkyfrsm;udk tjcm;olrsm;zwf±+&ef tm;ay;ulnD&if;/ ‚if;wdk‹udk tv†m[f t&Sifjrwf. opPm&Sdaomaus;u|efrsm;jzpfvmatmif olwdk‹.pdwfESvkH;om;rsm;udk zGifhay; I tv†m[ft&Sifjrwf.vrf;pOfodk‹ ac:aqmifoGm;Edkifolwdk‹onf wefzdk;rjzwfEdkifavmuf atmif -uD;us,faom tusKd;aqmifolrsm;yifjzpfayonf? ,QKtcsdefwGif vlrsm;.pdwfudk Za0Z0g±+yfaxG;apI/ olwdk‹.pdwfxJ&Sd 'Gd[ oHo,jzpfaejcif;rsm;udkxda&mufpGm &Sif;vif;apEdkifjcif;r&Sdonfhtjyif cdkifvkHaomouf aoom"ursm; r&Sdonfh ±+yfaxG;aomtawG;tac:qDodk‹ OD;aqmifoGm;Edkifrnfhpmtkyf rsm;udk jzef‹a0jcif;onf tv[\tcsdefjzKef;aejcif;omv#ifjzpfaeygvdrfhrnf? vltrsm; tm; tDref,kH-unfr+aysmufuG,faejcif;rS u,fwifvdkonfhrGefjrwfaom&nf&G,fcsuf xuf/ pma&;ol.pmaytpGrf;udkjy&efudkom t"duxm;onfhpmtkyfrsm;onf xda&mufr+ r&SdEdkifay? Ttcsufudk oHo,jzpfolwdkif;onf[m&Gef,[f,m.pmtkyfwGif tDref,kH -unfr+uif;rJhjcif;udk csKd;ESdrfausmfv$m;I uk&ftmefusrf;awmfjrwf. oif-um;csufusifhpOf wefzdk;rsm;udkom t"duxm;jzef‹jzL;onfudk-unfhI pdwf&Sif;oGm;Edkifygonf? TtusKd; aqmifcsuf. atmifjrifr+onf pmzwfolwdk‹. cH,lcsuftay:wGif o&kyfouefay:vGif vmrnfomjzpfygonf? ,ae‹urBmay:wGif &ufpuf-urf;-uKwfr+/ oabmxm;uGJvGJr+a-umifh&ifqdkifwdkuf cdkufyËdyuQ jzpfae-ujcif;ESifhtwl vltrsm;-uKHawG‹ae-u&onfh tjcm;'kuQqif;&Jjcif;t aygif;wdk‹onf/ tv†m[ft±Sifjrwfudk r,kH-unfjiif;y,fonfh tawG;tac:rsm;v$rf;rdk;r+ a-umifh jzpfonfudk ta&;-uD;qkH;tcsuftjzpf rSwfom;xm;&efvdktyfygonf? xdk 'kuQyifv,frS vGwfajrmufEdkif&efrSm tv†m[ft&Sifjrwf. tHhzG,frcef;aom zef;qif; jcif;udk owdw&m;&&Sd-ujyD; xdkt&Sifjrwfu uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif oif-um;ydk‹cs xm;aom usifh0wfw&m;a'oemawmfrsm;udk jzef‹csdjcif;jzifh rdpm>'d@dtawG;tac:bk&m;rJh 0g'udk qkH;cef;wdkif acszsufypf&efvdktyfayonf? vuf&SdurBmhtajctaeudk -unfhvdkuf ygu/ t-urf;zufjcif;rsKd;pkHESifh azgufjyefr+yËdyuQtrsKd;rsKd;odk‹omv#if a&SŒ±+OD;wnfvsuf 7

&Sdaeojzifh/ tcsdefraESmif;rD tv†m[ft±Sifjrwf.a'oemawmfudk xda&mufpGmESifh vsifjrefpGm ydk‹csjzef‹a0&ef vdktyfaea-umif; xif&Sm;aeayonf? ,if;-uKd;yrf;csufwGif/ [m&Gef,[f,ma&;om;aom pmtkyfrsm;onf a&SŒwef;rS yg0ifvsuf&Sdayonf? tif&Smtv†m[f (tv†m[ft&Sifjrwftvdkawmf&Sdygu)/ ESpfq,fh wpf&mpkESpf&Sd urBmolurBmom;rsm;onf/ uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif uwdu0wf jyKxm;onfhtwdkif; jidrf;csrf;r+/ w&m;r#wr+ESifh om,maysmf&$ifr+rsm;udk &&Sdatmif ay; aqmif&mwGif Tpmtkyfrsm;rSwpfqifh &±Sdaom todw&m;rsm;u wpfpdwfwpfa'otjzpf yg0ifEdkifygvdrfhrnf?

8

tv†m[ft&Sifjrwf. vrf;awmfwGif &yfwnf&ef &nf&G,fcsufjzifh u|Ekfyf. cspfvSpGmaom ZeD;/ om;orD;rsm;/ nDtpfudkrsm;ESifhrdwfo*F[rsm;udk ESpf&Snfvrsm; cGJcGmcJhjcif;*sD[m'fwGif wpdwfwa'o jznfhwif;ygap[k &nfpl;vsuf Tpmtkyfudk ukodkvfjzpf jrefrmbmomjyefqdkygonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwftm,wfawmfrsm;.t"dy`g,fudk &Sif;jy&mY &efukefjrdKŒuk&ftmefusrf;jrefrmbmomjyeftoif;rS xkwfa0aomjrefrmbmomjyefudk tokH;jyKygonf? Tjrefrmbmomjyef pmtkyfudk rnfolrqdk vGwfvyfpGmykHESdyfxkwfa0a&mif;csjzef‹jzL;cGifh ay;ygonf? rdk[rR'ftvD (v[D)wef*Gef; 2009=ckESpf ZEM0g&Dv 26=&uf

9

bmomjyefol.trSm Foreword from the Translator

u|Ekfyfonf bmoma&;udkif;±d+if;aom ESpfjcif;c&pf,mefomoem0if tdrfaxmifpkwGif arG;zGm; -uD;jyif;vmcJholjzpfygonf? i,fpOfuwnf;upI we*FaEGae‹wdkif; uav;oli,frsm;tm; c&pfawmf . a'oemawmfESifhorRmusrf;oifcef;pmrsm;udk/ u|Ekfyf.&GmrS twefa0;uGmaomjrKdŒ&Sd bk&m;&Sdcdk; ausmif;wGif rSefrSefwufa&mufqnf;yl;cJhygonf? "rRq&mrsm;u okH;qlonf wpfqlwnf;jzpfa-umif; oif-um;&mwGif rnfolur# u|Efkyfoabmaygufatmif &Sif;vif;jyEdkifjcif;r&SdcJh-uyg? tv,fwef; ausmif;om;b0 15=ESpfom;t&G,fwGif rGwfpvifrf'dkif*sufESifh tpPvmrpf&DjAL;r*~Zif;rsm;tjyif urBmhtvif;pmapmifudkzwf±+cGifh&&SdcJh&mrSpI/ tpPvmrfomoemonf zefqif;&SifESifhywfoufI t &Sif;vif;qkH;oif-um;aom omoemtjzpf vufcHoabmaygufojzifh/ 1955=ckESpfOD;ydkif;wGif “awm0f [D'f”ac: wpfyg;wnf;aomzefqif;&Sifudkomv#if udk;uG,fqnf;uyfaom tpPvmrfomoemudk awG‹&SdvufcHI touf 16=ESpfwGif umvDrm&S[m'wf zwfcJhygonf? xdkacwfumvwGif aemiftem*wfEdkifiHa&;avmuodk‹ ajcvSrf;-urnfh ausmif;om;rsm;onf jyifqifa&;tjzpf txufwef;tqifhrSpI wuUodkvfausmif;om;b0txd ausmif;om;or*~v+yf&Sm;r+ rsm;wGif yg0if-uonf? EdkifiHa&;udkydkrdkIpdwf0ifpm;onfhausmif;om;rsm;onfvnf; txl;ojzifh EdkifiH a&;odyH`/ '\eduaA'ESifh rEk\aA'bmom&yfrsm;udk a&G;cs,fqnf;yl;-uayonf? 'g0if.tDAdkvl; &Sif;oDtdk&D/ trsdK;om;qdk&S,fvpf(zufqpf)0g'/ jyifopfpufr+awmfvSefa&;ta-umif;/ rm;ufP/ tif *sJvf/ vDeif/ xa&mhpfuD/ pwmvifESifharmfpDwkH;wdk‹ta-umif;awGudkvnf; aema-u-uayonf? ,kwWd aA'enf;jzifhusdK;a-umif;qifjcifI tajz&Smaom&kyf0g'[kt"dy`g,f&aom tEkyËdavmr&kyf0g' (dialectic materialism) tawG;tac:udkvnf; xufatmufwGif;jyif ar$aESmufusufrSwfxm;-uay onf? xdkacwfwGif tiftm;t-uD;qkH;awmwGif;awmfvSefa&;tzGJ‹jzpfonfh ArmjynfuGefjrLepfygwD (Auy)odk‹0ifI awmcdkcJh-uaomausmif;om;rsm;onfvnf; xdkausmif;om;rsm;yifjzpfonf? jrefrm rGwfpvifrfwdk‹ zGJ‹pnf;onfh yoDaumifpDtzGJ‹0ifwdk‹yifv#if AuyESifhqufoG,fI ajray:ajratmuf EdkifiHa&;v+yf&Sm;-uayonf? aemifwGifarmfpDwkH;.,Ofaus;r+awmfvSefa&;umvtwGif; w&kwfEdkifiH odk‹oGm;a&mufoifwef;wufcJholta0;a&muf A[dkaumfrDwD0ifwdk‹onf AuyXmecsKyfodk‹ jyefvnf a&muf&Sdvmaomtcg/ wyfeDvli,fzGJ‹pnf;I tpGef;a&mufatmif vuf&JZuf&JowfjzwfcJh-uavonf? rdrdwdk‹.tawG;tac:0g'ESifh tenf;i,fuGJvGJolwdk‹udk/ rdrd.arG;rdcifzcifyifjzpfap/ vnfvSD;I xdkvnfacsmif;aoG;jzifh ajcaq;cJh-uonf? (tao;pdwfaumufE+wfcsufudk aemufqufwGJ(3)wGif az:jyxm;ygonf)? xdkuGefjrLepftzGJ‹0ifwdk‹onfvnf; bmomomoem udk;uG,fqnf;uyfonfh rdb rsm;rSarG;zGm;vmcJh-uolrsm;jzpf-uaomfvnf; tb,fha-umifhxdkr#avmufvlrqefatmif&uf puf-urf; -uKwfcJh-uonfudk tHh-ojcif;-uD;pGmjzifh oabmraygufEdkifcJhyg? uGefjrLepf0g'onf bmom omoem tm;vkH;udkqef‹usifonfh0g'jzpfI/ tv†m[ft&Sifjrwf.zefqif;jcif;udk jiif;y,faom0g'jzpfa-umif; udk odxm;ojzifh tajccHtm;jzifh tpPvmrfomoemESifh qef‹usifa-umif;udkawmh odxm;ygonf? [m&Gef,[f,ma&;om;aom “vl‹avmuodk‹ 'kuQqif;&Jaygif;pkH ,laqmifcJhaom'g0if0g'” pmtkyfESifh “uGefjrLepf0g'onf jcHKcdkwdkuf&ef apmifhae.” [laompmtkyfudk zwf±+rdojzifh xdk&ufpufr+rsm;. aemufuG,f&Sd tawG;tac:tiftm;pk-uD;ESifh ywfoufI &Sif;vif;pGm od&ygonf? Auywdk‹onfvnf; Ak'
rdk[rR'ftvD(v[D)wef*Gef;

10

rmwdum Contents

ed'gef; tcef; 1 uGefjrLepf0g' pwifay:aygufvmjcif;

12 14

tcef; 2 bdkvf&SDApfygwD. &dkif;pdkif;&ufpufr+ordkif;

30

tcef; 3 jiD;aiGŒzG,f uGefjrLepfavmu

84

tcef; 4 tm&SwdkufrS teDa&mift-urf;zufr+

107

tcef; 5 bmoma&;udk uGefjrLepf0g'. &efvdkr+

149

tcef; 6 uGefjrLepf0g'onf wdkufcdkuf&efacsmif;ajrmif;aeonf 168 aemufqufwGJ 1 &kyf0g'ukd y,fzsufvdkufonfh ta&;-uD;aomtrSefw&m;

182

aemufqufwGJ 2 tDAdkvl;&Sif; vdrfvnfvSnfhjzm;r+

194

aemufqufwGJ 3 Auy A[dkaumfrDwD0if &JabmfaX;.om; zdk;wl;u ol.zcifudkpGJcsufwifykH

216

11

ed'gef;(Introduction) jrLepf0g'onf/ 20&mpkESpfudk ted@m&kHtpGef;txif;rsm;jzifh npfnrf;ay usefapcJhonf? xdktpGef;txif;rsm;onf/ usL;ausmfjcif;ESifh &ufpuf -urf;-uKwfjcif;/ aoG;acsmif;pD;jcif;ESifhrsuf&nftdkifxGef;apjcif;rsm;jzpf.? &k&Sm;awmfvSefa&;rSpwifI ‚if;tawG;tac:a-umifh vl‹toufaygif;oef; 120=ausmf qkH;±+H;apcJhonf[k ordkif;yg&*lrsm;u cef‹rSef;-uayonf? xdkaoausysufpD; toufqkH;±+H;olrsm;wGif/ ppfajrjyifwGifusqkH;ol ppfom;rsm;omr[kwfbJ olwdk‹.tpdk;& rsm;u owfjzwfvdkufonfh t&yfom;rsm;yg0ifayonf? uGefjrLepfacgif;aqmifwdk‹u o em;usifemr+uif;rJhpGm owfjzwf-uonfudk wurBmvkH;u awG‹jrifcJh-uonf? aoG;at; at;ESifh&dkif;pdkif;onfh TtawG;tac:a-umifh a,musfm;rdef;r/ Z&mtdkESifhvlrr,fuav; i,frsm;tygt0if vlOD;a&aygif; oef;aygif;wpf&mwdk‹ toufqkH;±+H;cJh-uavonf? uGef jrLepftpdk;&wdk‹u/ jynfolwdk‹udk olwdk‹.aetdrfrsm;rSESifxkwfjcif;/ pepfwus zefwD;aom iwfrGwfacgif;yg;r+/ tvkyfpcef;ESifhtusOf;axmifrsm;Y u|efjyKjcif;/ ponfhvkyf&yfrsm; jzifh oef;aygif;rsm;pGmaomjynfolwdk‹. vl‹tajccHtcGifhta&;ESifh vGwfvyfr+udk qkH;±+H;ap onf? oef;aygif;rsm;pGmaom jynfolwdk‹onf/ uGefjrLepfajymufusm;wyfzGJ‹rsm;ESifht-urf; zuf tzGJ‹tpnf;rsm;. ajcmif;ajrmif;ypfcwfrnfhusnfqHtEW&m,fudk usD;vef‹pmpm; a-umufvef‹ae-u&onf? TtawG;tac:.Zpfjrpfu bmawGjzpfoenf;? uGefjrLepf0g' b,frSmarG;zGm; vmcJhoenf;? Tr#&ufpuf-urf;-uKwfI aoG;qmonfhurBmhtjrifonf rnfodk‹urBmtESH‹ tjym;wGif axmufcHtm;ay;olrsm;&&SdI rnfodk‹tjrpfwG,f&mae&mrsm; &&SdcJhoenf;? t b,fha-umifh tm%m&vmjyD;t-uD;tus,f&SifoefI ta&twGufoef;ESifhcsDaomvlxkudk qGJac:EdkifcJhoenf;? qdkAD,ufjynfaxmifpkuGJjyJoGm;jcif;ESifhtwl tb,fha-umifh ed*kH;csKyf oGm;cJhoenf;? odk‹r[kwf wu,fbJ ed*kH;csKyf&yfwef‹oGm;jyDavm? odk‹r[kwf urBmajray: &Sd EdkifiHwdkif;udk jcdrf;ajcmufaeao;ovm;? Tar;cGef;rsm;udk Tpmtkyfu tajzay;I/ TtawG;tac: urBm-uD;udk quf vufjcdrf;ajcmufaeao;onf[laom ta&;-uD;qkH;tcsufudkod&Sd&ef u|Ekfyfwdk‹udk owday; xm;ygonf? [kwfuJh/ tifrwef0rf;enf;a-uuGJzG,faumif;vSygonf? uGefjrLepf0g' onf jcKHcdkwdkufcdkuf&ef acsmif;ajrmif;apmifhqdkif;aeygao;onf? vl‹toufZD0defaygif; oef; 120=udk 0g;rsdKcJhonfhaoG;tdkif-uD;rSm rcef;ajcmuf ao;yg? &Sdaeygao;onf? uGefjrLepf0g'u xdkaoG;tdkif-uD;.xdyf0udkzkH;xm;ygonf? ‚if;. rodrompdrfh0iful;pufwwfaomv+yf&Sm;r+rsm;udk tomt,modk0Sufxm;onf? ‚if;. ywf0ef;usifudk &kyfazsmufxm;I/ owdrxm;rdol tr+rJhtrSwfrJhaewwfoludk zrf;&ef axmifajcmufaxmifxm;onf? ‚if;.jyifyo¾mefrsm;onfvnf; ajymif;vJae vdrfhrnf? olokH;pGJaomtrnfrsm;onfvnf; uGJjym;aevdrfhrnf? odk‹aomfvnf; vGefcJhonfh tcsdefumvwGif vl‹avmuudk em-unf;zG,fzsufpD;apcJhovdk xyfrHzsufqD;&ef acsmif;ae ygonf? Tpmtkyf. t"du&nf&G,fcsufrSm/ qdkcJhonfhrodrompdrfh0iful;pufwwfaom tqdyftawmufjcdrf;ajcmufr+rsufESmzkH;udk cGmcsjyD; vl‹avmu-uD;udk t-uD;tus,f'kuQ ay;cJhbl;aomtawG;tac:. &kyfvkH;rSefudk uGif;uGif;uGufuGufjrifEdkifatmif az:xkwfjy &efjzpfygonf?

uGef

12

13

uGefjrLepf0g' pwifay:aygufvmjcif; How Communism Began

uGef

jrLepf0g' pwifay:aygufarG;zGm;vmjcif;ESifhywfoufI em;vnf oabm ayguf&eftwGuf/ 18=&mpkESpfESifh 19=&mpkESpftwGif; Oa&myordkif;udk qef;ppf&efvdktyfayonf? c&pfouU&mZf 'kwd,&mpkESpfydkif; bk&if{uU &mZfuGefpwifwdkifrSpwifI c&pf,mefomoemudk vufcHvmcJh-uavonf? c&pf,mef omoemonf/ Oa&mywdkufwpf0Srf;vkH;wGif/ ynmtvif;yGifhjcif;tzGJ‹ (The Enlightenment)acwfrwdkifrDtxd ausmf-um;jyef‹yGm;cJh.? xdk‹aemufydkif;wGifum; tEkynmonfESifh tawG;tac:&Siftawmfrsm;rsm;u *&dESifh&dkref,Ofaus;r+wdk‹. bk&m;rJhrdpm>'d@dt,l0g'udk vufcH,kH-unf-uonfESifhtr# bmomomoem.ynwfcsufrsm;udk ypfy,f-uavonf? ynmtvif;yGifhjcif;tzGJ‹. EdkifiHa&;qdkif&m&vm'ftusdK;qufwpf&yfrSm jyifopfawmfvSef a&; jzpfonf? xdkawmfvSefa&;onfacwfa[mif;tkyfcsKyfa&;tm%mudk ykefuefawmfvSef jcif;omr[kwfbJ/ wpfcsdefwnf;wGif bmoma&;udkvnf; awmfvSefypfjcif; jzpfayonf? jyifopfawmfvSefa&;. tajccHonf bk&m;w&m;r,kH-unfaom rdpm>'d@dtawG; tac:&Sifrsm;jzpf-uonfh Adkvaw/ 'pf'g&GwfESifh rGefwuf-uLwdk‹. -oZmv$rf;rdk;r+atmuf wGif ysdK;axmifcJhayonf? c&pfouU&mZf 1789=ckESpfrSpI ynmtvif;yGifhjcif;tzGJ‹. rd pm>'d@dESifh bmomt,l0g'qef‹usifa&;[efrl&mrsm; xif&Sm;vmcJhonf? tjyif;txef0g' jzef‹jyD;aemuf/ *sufudkbiftzGJ‹om;wdk‹u/ tajccdkifvsuf&Sdaom umaomvdwfc&pf,mef omoemudk qef‹usifonfhawmfvSefa&;udk OD;aqmif-uawmhonf? omoemtopfudkyif xlaxmifEdkif-uavonf? 1790=ckESpf Zlvdkifv 14=&ufae‹wGifusif;yaom jynfvkH;qdkif &mtoif;rsm;.nDvmcHpm;aomufyGJwGif/ xdkawmfvSefa&;. omoemopfylaZmfyor+udk awG‹&ayonf? aoG;acsmif;pD;onfhawmfvSefa&;acgif;aqmifwpfOD;jzpfol &dkbufPydkif,m u tpD&ifcHpmwpfapmifwGif olwdk‹.bmomt,l0g'opf. pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk az:jyxm;ayonf? xdkt,l0g'opfudk “tjrifhrm;qkH;ewfbk&m;udk udk;uG,fqnf;uyf jcif;”[k ac:xm;onf? yg&DjrdKŒawmf-uD;&Sd aemfwma';rfbk&m;&Sdcdk;ausmif;udk “usdK; a-umif;qifjcifjcif;bk&m;ausmif;”[ktrnfay;jyD; olwdk‹. bmomopfbk&m;ausmif;t jzpf ajymif;vJvdkufavonf? c&pf,mefolawmfpif“pdef‹”wdk‹.&kyfykH&kyfxkrsm;udk jzKwf zsufvdkuf-ujyD; “qifjcifjcif;.ewforD;” (Goddess of Reason) &kyfxkudk tpm;xdk;xm; 14

onf? jyifopfawmfvSefa&;umvtwGif; c&pf,mefb&if*sDbkef;-uD;ESifhoDv&Siftrsm;t jym;towfcHcJh&onf? bkef;-uD;ausmif;rsm;ESifhc&pf,mefbk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;udk vk,uf zsufqD;ypf-u.? wpfcsdefwnf;wGif &kyf0g'tawG;tac:jyefvnf&SifoefEdk;-uGvmjyD; Oa&mywdkuf wcGifvkH;wGif pwifjyef‹ESH‹avonf? tcsdKŒaoma&S;a[mif;*&dtawG;tac:&Sifrsm;u Tt awG;tac:udk wifjycJh-ubl;onf? olwdk‹.wifjycsuft&/ j'yfypPnf;omv#if y&rwfjzpf I/ ouf&SdypPnf;[lor#=vlom;wdk‹.todw&m;tygt0if=wdk‹onf “j'yfypPnf;. v+yf &Sm;r+”omv#ifjzpfonf[k qdk.? 18=&mpkESpftwGif; jyifopfawmfvSefa&;Y emrnf xif&Sm;aom yk*~KdvfESpfOD;jzpfonfh 'Jepf 'pf'g&GwfESifh ol.a,mif;,if; ab&Gef 'D[dk;vf bufwdk‹u TtawG;tac:udk vufcH,ljyD; vltrsm;tay:twif;t"rR&dkufoGif;-u onf? 1770=ckESpfwGif ykHESdyfxkwfa0aom obm0.pepf trnf&SdpmtkyfwGif/ ab&Gef 'D [dk;vfbufu “ody`Henf;us”pdwful;rSef;qcsuf[kac:onfhtqdkwpfckudk wifjy.? T wifjycsufwGif/ j'yf0wˆKypPnf;ESifhpGrf;tifom wnf&Sdonf[k qdkxm;onf? wpf,loef rdpm>'d@d 'D[dk;vfbufonf/ vlom;wdk‹ udk,fusifhw&m;&Sdjcif;udk qef‹usifI/ vlom;wdk‹ onf rdrd.aysmf&$ifr+udk&,loifhonf[k qdk.? xdkaysmif&$ifr+&&Sd&eftwGuf rdrdvkyfEdkifpGrf; &Sdor# tm;vkH;vkyfaqmifoifhonf[k qdkonf? uGefjrLepf0g'.Zpfjrpfonf “qifjcifjcif;. ewforD;”jzifh o&kyfaz:xm;aom/ bmoma&;udk &efvdkykefuefonfh/ jyifopfawmfvSefa&;rS tpjyK cJh.? vuf0JwGifjyxm;onfh ykHuJhodk‹ aemufydkif; wGif uGefjrLepfydkpwmrsm;wGif ,if;ewforD;ykHudk awG‹&onf?

18=&mpkESpfwGiftcsdKŒaomtawG;tac:&Sif wdk‹u vufcH-uI/ 19=&mpkESpfwGif jyif opfEdkifiHe,ferdwfudk ausmfvGefI tjcm;O a&myEdkifiHrsm;odk‹ xyfrHus,fjyeful;puf vmcJhayonf? 20=&mpkESpftpOD;ydkif;wGif/ *smreD EdkifiHY ta&;ygonfh &kyf0g'DtawG; tac:&SifESpfOD;ay:aygufvmonf?vl'f0duf bGcsfemESifh umvfaAmh*fjzpf.? aAmh*fu vlom;.qifjcifwkHw&m;ESifhpOf;pm;csifh csdefjcif;udk om"ujyjcif;jzifh &Sif;jyonf? “tonf;uonf;ajc&nfxkwfvkyfouJhodk‹ OD;aESmufonfvnf; pOf;pm;Om%fxkwf vkyfonf”[kqdkonf? t"dy`g,fuif;rJhaom aAmh*f .E+dif;,SOfcsufudk ol.acwfrS &kyf0g'D wdk‹yif vufrcH-uacs? xdkodk‹aom t"dy`g,fuif;rJhonfh wifjycsufrsm;udk ay;vifhupm;/ bmoma&;udk qef‹usifvdkonfhtiftm;pku &kyf0g'udk axG;ydkuf-ujyD; Oa&myvl‹tzGJ‹tpnf;odk‹ twif; t"rR&dkufoGif;-uavonf? &kyf0g'onf qifjcifokH;oyfjcif;ESifhodyH`ynmwdk‹. tajccH tkwfjrpfjzpfonf[k 0g'jzef‹-uonf? ,if;vdrfvnfvSnfhjzm;r+u ynmtvif;yGifhjcif; toif;om;rsm;t-um;wGif vsifjrefpGmjyef‹ESH‹oGm;avonf? yxr jyifopfjynfrS *smreD EdkifiHodk‹jyef‹oGm;I/ wajz;ajz;Oa&mywcGifvkH; ysH‹ESH‹oGm;avonf? Todk‹jyefESH‹oGm;jcif; 15

wGif z&D;arqGeftzGJ‹onf ta&;-uD;onfhr[mrdwfjzpfayonf? arqGefwdk‹onf 19=&mpk ESpfwGif &kyf0g'udk olwdk‹.omoemtjzpf vufcH,kH-unf-uI/ ynmtvif;yGifhjcif;tzGJ‹ 0iftajrmuftjrm;wdk‹onfvnf; z&D;arqGeftzJG‹0ifjzpfoGm;-uavonf? (z&DarqGeftzGJ‹ ESifhywfoufonfhpmtkyfudk TpmtkyfbmomjyefjyD;aemuf qufvufI jrefrmbmomjyef ygrnf? =tif&Smtv†m[f? bmomjyefol) Ta&S;a[mif;wpf,loef,kH-unfr+jyef‹yGm;oGm;onfESifhtr#/ odyH`ynmbmom&yf tajrmuftjrm;wGifvnf;/ &kyf0g'ESifhudkufnDatmif qGJoGif;n‡d,l-uavonf? 1? obm0qdkif&modyH`ynmbmom&yfwGif t*FvdyfvlrsdK;odyH`ynm&Sif csm;vfpf 'g0ifu tokH;jyK.? 2? vlr+a&;odyH`bmom&yfwGif *smreftawG;tac:&Sif umvfrm;ufPESifh z&uf'&pf tif*sJvfwdk‹u tokH;jyK-uonf? 'g0if. qDavsmfatmifjyKjyif,lonfhtawG;tac:udk tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D[k wGif ac:I/ rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹ qDavsmfatmifjyKjyifokH;jcif;udk uGefjrLepf0g'[k ac:.?

rm;ufPESifh'g0if (Marx and Darwin) 'g0if.oDtdk&DwGif rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹.tawG;tac:rsm;yg0ifaejyD;om;jzpf onf[k qdkEdkifygonf? tb,fha-umifhqdkaomf/ uGefjrLepf0g'onfvnf; ordkif;ESifhvlr+ a&;bmom&yftwGuf “tDAdkvl;&Sif;”(tvdktavsmufwpfpwpfp ajymif;vJjcif;)udk t vdkufoifhatmif jyKjyif,ljcif;omjzpfayonf? tvGefausmf-um;vlodrsm;aom 'g0if0g'D= rm;ufP0g'DtawG;tac:&SifwpfOD;jzpfol tefwGef yifeDukwfu 20=&mpkESpftpOD;ydkif;wGif ykHESdyfxkwfa0aom ol.pmtkyfwGif atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? rm;ufP0g'ESifh'g0if0g'wdk‹. odyH`enf;t& ta&;-uD;aomtcsufrSm 0g'ESpfrsdK;pvkH;onf tDAdk vl;&Sif;oDtdk&DudkvdkufemcH,ljcif; yg&Sdaeonfhtcsufyifjzpfayonf? wpfrsdK;rSm ouf&Sdatmf *JepfavmuESifhywfoufI/ tjcm;wpfckrSm vl‹tzGJ‹tpnf;e,fy,fESifhywfoufayonf?=== xdk‹a-umifh/ 'g0ifESifhrm;ufPwdk‹.oGefoifcsufESpfrsdK;pvkH;onf/ wpfcku ouf&SdZD0avmu(-o *Jepfavmu)ESifhywfoufI tjcm;wpfckrSm vl‹tzGJ‹tpnf;ESifhywfoufaeojzifh/ tDAdkvl;&Sif; oDtdk&Dudk cdkifrmrSefuefaomodyH`ynmtqifhodk‹ jr‡ifhwifay;avonf? Todk‹jyKjcif;jzifh/ vltrsm;u tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk vlr+a&;odyH`ESifhZD0aA'qdkif&m wdk;wufzGH‹jzdK;r+twGuf tajc 1 cH cH,lcsuftjzpf vufcHap.?

'g0if0g'ESifhrm;ufP0g'wdk‹onf tcsufESpfcsufwGif tH0ifcGifusI tjynhft0vdkuf zuftokH;jyKEdkifayonf? 1? 'g0if0g'u &Sd&Sdor#t&mcyfodrf;onf “v+yf&Sm;a&GŒvsm;aeaomj'yf0wˆK” omyg0ifzGJ‹pnf;xm;onf[kwifjy.? bk&m;ocif(tv†m[ft&Sifjrwf)u j'yf0wˆKypPnf; udk zefqif;xm;jcif;r[kwfonfhtjyif trdef‹ay;Edkifjcif;/ xdef;uGyfjcif;r&Sd/ ouf&Sdt&m tm;vkH;onf rawmfwq-uKH-udKufjcif;jzifh ol‹tvdkvdkjzpfay:vmonf[k qdkonf? vl om;onf wd&pm>ef.rsdK;uGJwpfrsdK;omjzpfI/ wd&pm>efrSqif;oufvmjcif;jzpfonf? xdk‹ a-umifh wd&pm>efruswus owW0gjzpf.? odk‹aomfvnf; TtqdkrSm;,Gif;a-umif; aemuf ydkif;odyH`ynmawG‹&Sdcsufrsm;u oufaoxlxm;jyD;jzpfonf? 'g0if.oDtdk&Donf j'yf0wˆK omv#if y&rwftjzpfwnf&Sdonf[k ,kH-unfonfhtjyif/ vl‹ordkif;wpfckvkH;udkvnf; &kyf 0g'jzifh &Sif;jyI&Edkifonf[k ,kH-unfaomrm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹.tjrifESifh o[Zmwjzpf vsuf&Sdaeonf? (tao;pdwftcsuftvufrsm;udk Dawinism Refuted: How the Theory

16

of Evolution Breaks Down in the Light of Modern Science by Harun Yahya, Goodword Books, 2002 ESifh The Evolution Deceit by Harun Yahya, Ta-Ha Publishers, 2002 wdk‹wGif-unfhyg?)

2? ouf&SdowW0grsm;wGif/ “yËdyuQ”jzpfjcif;onf wdk;wufzGH‹jzdK;r+twGuf v+HŒ aqmfr+wGef;tm;jzpfonf[k wifjyonf? urBmajr-uD;.obm0o,HZmwypPnf;rsm;onf ouf&SdowW0grsm;udk axmufyHh&efrvkHavmuf[k qdk.? xdk‹a-umifh ouf&SdypPnf;rsm;onf tqufrjywf&kef;uefae-u&ojzifh tcsif;csif;wdkufcdkuf-u&.? xdkwdkufcdkufr+ESifh &kef; uefv+yf&Sm;r+wdk‹u wpfpwpfajymif;vJr+jzpfpOf=tDAdkvl;&Sif;ay:aygufaponf[k wifjy xm;onf? rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹ cH,laom ,kwWdaA'enf;us usdK;a-umif;qifjcifI trSef w&m;udk&SmazGjcif;/ wpfenf;tEkyËdavmr('dkiftmvufwpf)enf;onfvnf; 'g0ifwifjy xm;aomcH,lcsufESifh twlwljzpfonf? 'dkiftmvufwpftqdkt&/ p-um0VmurBmavmu wGif wdk;wufzGH‹jzdK;r+jzpfay:ap&ef qef‹usifbuftkwfpkwdk‹t-um; yËdyuQr+jzpfay:aponfh ikwfv#dK;aeaom v+H‹aqmfr+wGef;tm;onf wpfckwnf;aomtiftm;jzpf.? vl‹ordkif;wGif wdk;wufr+&SdvmcJhjcif;onfvnf; TyËdyuQa-umifhjzpf.? vl‹avmu-uD;onfvnf; xdk odk‹aomenf;jzifhomv#if wdk;wuf-uD;xGm;vmcJhonf[k tEkyËdavmr 'dkiftmvufwpf tawG;tac:u qdkxm;onf?

trSefrSm/ um;vfrm;ufPu 'g0if. &kyf0g'twGufta&;ygaomaqmif&Gufcsufudk yxrqkH;owdxm;rdI todtrSwfjyKoljzpfonf? 1859=ckESpfwGif ykHESdyfxkwfa0aom 'g0if. rsdK;pkrsm;jzpfay:vmjcif; pmtkyfudk zwf±+jyD;aemuf/ rm;ufPu ol.oDtdk&Dudk t -uD;tus,ftaxmuftulay;aea-umif;udk awG‹&Sdavonf? 1896=ckESpf 'DZifbmv 19=&ufae‹pGJygtif*sJvfxHodk‹a&;aompmwpfapmifwGif/ 'g0if.pmtkyfwGif “u|Ekfyfwdk‹. obm0ordkif;tjriftwGuf tajccHoabmw&m; yg&Sdaeonf”2[k a&;om;cJhonf? 1861=ckESpf ZEM0g&Dv 16=&ufae‹pGJyg vmaq;avxHodk‹a&;aompmwpfapmifwGif/ rm; 17

ufPu “'g0if.pmtkyfonf u|Ekfyfa&;om;aeaom vlwef;pm;v+yf&Sm;r+ordkif;twGuf t a&;ygaom obm0odyH`tajccHudk ay;aqmifygonf?“3[k qdkxm;onf? rm;ufP. 'g;pfuJyDwmvf pmtkyfwGif a&; om;xm;aom 'g0if. -uD;us,faomtawG;t ac:qdkif&maqmif&GufcsuftwGuf &nfn$ef;pum; rsm;u olwdk‹ESpfOD;. wlnDaomtawG;tac:pdwf "gwfudk jyqdkvsuf&Sdayonf? *smrefbmomjzifh ykHESdyfxkwfa0aom txufygpmtkyfwGif “csm;vf 'g0ifxHodk‹= trSefwu,fcsD;-uL;vsuf&Sdol um;vfrm;ufPxHrS”[k rm;ufPudk,fwdkif. vufa&; jzifh &nfn$ef;pum;a&;om;I 'g0ifxHodk‹ ydk‹cJh.? tif*sJvfuvnf; 'g0ifudk csD;-uL;onf? “obm0onf 'dkiftmvufwpf. prf;oyfcsuf jzpfonf? aemufqkH;wGif/ obm0onf 'dkiftm vufwpftwdkif; jzpfysufI/ obm0vGeftiftm; jzifh jzpfysufjcif;r&Sd[k ed*kH;csKyf&rnf?==TudpP wGif 'g0ifudk tm;vkH;xuf OD;pGm todtrSwfjyK& ayrnf?”4 tjcm;wpfae&mwGifvnf;/ “'g0ifu ouf&Sdobm0. tDAdkvl;&Sif;ed,mrudk awG‹&Sdo vdk/ rm;ufPuvnf; vl‹ordkif;. tDAdkvl;&Sif;udk awG‹&SdcJh.?5

&k&Sm;vlrsdK; uGefjrLepfacgif;aqmifwpfOD; jzpfol yavcgaemhu/ rm;ufP0g'onf “vl r+a&;odyH`wGiftokH;jyKxm;aom 'g0if0g' jzpfonf”[k qdk.?

EdkifiHwumrm;ufP0g'pmayrsm;udk 'dkifcHOD;pD;jyKpkojzifh vDeif.csD;-uL;jcif;cH&ol &k&Sm;uGefjrLepfacgif;aqmifwpfOD;jzpfonfh *sdK*sD AmvifwDEdkAdcsf yavcgaemhu rm;ufP0g' onf “vlr+a&;odyH`wGiftokH;jyKxm;aom 'g0if0g'jzpfonf?”6[k cyfjywfjywf twdkcsHK; xm;onf? AufwDuifjrKdŒawmf-uD;rS ykyf&[ef;rif;-uD;orRmusrf;pmoifwuUodkvfrS ygarmuQ rmvmcsD rmwifu rm;ufPESifh 'g0ifwdk‹t-um; qufpyfr+udk atmufygtwdkif; az:jyxm; onf? csm;vfpf'g0ifu tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk ykHESdyfxkwfa0vdkufonfhtcsdefwGif/ rm;ufPu oDtdk&D wpfcktjzpfxufydkI vufcHvdkufonf? bk&m;oQif.aumif;uifbkHr&Sd/ j'yf0wˆKypPnf;avm uom&Sdonf [laomol.,kH-unfcsuftwGuf “odyH`enf;us”oufaocHtjzpf aumuf,l vdkufonf? rm;ufPu a[*sJvf. y"ge0g'udkjiif;y,f&mwGif pdwfpEdk;paemifhrjzpfbJ uif; &Sif;vdyfjymoef‹oGm;atmif 'g0ifuoufaoxlay;vdkufavonf? 'g0if.tDAdkvl;&Sif;onf oDtdk&DtawG;tac:omjzpfaeao;onfudk arhxm;vdkuf.?==rm;ufPu/ 'g0if.tDAdkvl;&Sif; tawG;tac:udk/ ol.acwf&Sd vlr+a&;twef;pm;ESifhywfoufonfhtawG;tac:wGif tokH;cs vdkufonf?==='g0if.oDtdk&Dtwdkif; rm;uPfuvnf; j'yf0wˆKuJhodk‹ vlwef;pm;rsm;onf qufvuf&Sifoefa&;ESifh -oZmv$rf;rdk;cs,fvS,fEdkifa&;twGuf tpOfojzifh&kef;uefwdkufcdkuf 7 -u&onf[k okH;oyf.?

rsufarSmufacwfrS tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹uvnf; 'g0if0g'ESifh rm;ufP0g'wdk‹t-um; wGif cdkifrmaomqufpyfr+aESmif-udK;&Sdonf[k rSwfcsufcs-uonf? vuf&SdacwfrS tDAdkvl; &Sif;oDtdk&Dudk axmufcHtm;ay;&mY tausmf-um;qkH;wpfOD;jzpfol ZD0aA'ynm&Sif a'guf vyfpf zlwl,mrmu/ “rm;ufP.ordkif;ESifhvl‹tzGJ‹tpnf;qdkif&m &kyf0g'oDtdk&Dtygt0if 18

===(tDAdkvl;&Sif;),EW&m;ESifh&kyf0g'ZmwfckH. ysOfcsyfrsm;udk 'g0ifu tacsmoyfay;vdkuf onf?”8[k ol.tDAdkvl;&Sif;qdkif&mZD0aA' Evolutionary Biology trnf&Sdpm tkyfpum; csD;wGif a&;om;xm;ayonf? emrnfausmfausmufjzpf&kyfu|if;ynm&Sif pwDzif a*s a*gvfuvnf;/ “'g0ifonf obm0udk&Sif;jy&mY udkufnDaom&kyf0g'tawG;tac: udk tokH;csay;onf?9[k qdk.? vDeifESifhtwl &k&Sm;awmfvSefa&;ydokumwpfOD;jzpfol vD,Gefxa&mhpuDu/ 'g0if.awG‹&Sdcsufudk “ouf&SdypPnf;-o*JepfavmuwpfckvkH;ESifh ywfoufaom tEkyËdavmr='dkiftmvufwpfqdkif&m tjrifhrm;qkH;atmifjrifr+jzpfonf” [k qdk.?10 Ttcsufwdk‹onf 'g0if0g'ESifhrm;ufP0g't-um;&Sd -uD;us,fcdkifrmaomqufpyf r+EG,f-udK;udk jyqdkvsuf&Sdonf? 'g0if.-oZmv$rf;rdk;r+r&SdcJhygu rm;ufPoDtdk&Donf vnf;ay:aygufvmcJhrnfr[kwfay? xdk‹tjyif 'g0if0g' rrSefuef w&m;r0ifygu rm;ufP 0g'onfvnf; w&m;r0if rrSefuef[k oabmayguf&ayrnf? xdkenf;wl 'g0if0g'udk us,fus,fjyef‹jyef‹vufcHonfh vl‹tzGJ‹tpnf;wdkif;wGif rm;ufP0g'onfvnf; rvGJra&Smif om -uD;xGm;vmayonf? xdk‹a-umifh/ 'g0if0g'onf odyH`avmuwGifaomfvnf;aumif;/ vlr+a&;odyH`e,f y,fwGifvnf;aumif;/ w&m;r0ifjcif;udk em;vnfoabmayguf&ef tvGefta&;-uD;ay onf? Todk‹em;vnfoabmaygufjcif;onf/ ‚if;rSt&if;cHvmI wpfa-umhjyefvnfx-uG vm&ef apmifhqkdif;aeonfhrm;ufP0g' jyefvnf&Sifoefvmjcif;r&Sdatmif umuG,fEdkifrnf jzpfonf? ‚if;jyif vGefcJhonfh&mpkESpftwGif; vl‹avmu-uD; cHpm;cJh&onfhem-unf; r+xyfrHrjzpfvm&efvnf; [ef‹wm;Edkifrnf jzpf.? ordkif;udku 'g0if0g'r&Sdv#if rm;ufP 0g'vnf;r&SdEdkifa-umif; jycJhavjyD?

bk&m;ocifudk jiif;y,f&mY 'g0ifonf uGefjrLepf0g'udk/ olwdk‹tqdkt& odyH`enf;usonf qdkonfh tajccHudkay;.? xdk‹a-umifh bdkv&SDApfawmfvSefa&;. qdk;&Gm;&ufpufonfhacgif; aqmifwpfOD;jzpfol xa&mhpuDu/ 'g0ifonf obm0odyH`avmutwGuf tEkyËdavmr= 'dkiftmvufwpf&kyf0g'wGif axmufcHtm;ay;oljzpfonf[k qdkonf?

19

'g0if0g'ysHŒESH‹r+ESifh uGefjrLepf0g'ESifht&if;&Sif0g'wdk‹t-um; qufpyfr+ Dawinism's Spread and The Relationship Between Communism and Capitalism

'g0if0g'. EdkifiHa&;-oZmv$rf;rdk;r+udk u|Ekfyfwdk‹avhvmonfhtcg/ ToDtdk&Donf tawG;tac:wpfckwnf;ESifhqufpyfaejcif;r[kwfbJ uGJjym;jcm;em;oa,mif&Sdaom t awG;tac:rsm;pGmESifh qufpyfaeonfudk owdxm;&rnf? uGefjrLepf0g'tjyif/ 'g0if0g' wGiftajccHaomtawG;tac:rsm;onf e,fy,ftm;jzifhus,f0ef;I/ vlrsdK;a&;0g'/ e,fcsJŒ 0g'/ t&if;&Sif0g'ESifh zufqpf0g'/ uGefjrLepf0g'rsm;yg0ifayonf? TtawG;tac:0g' rsm;onf wpfckESifhwpfck oD;jcm;r+&Sdonfhtjyif tcsdKŒrSm qef‹usifbufyifjzpf-uaomf vnf;/ wpfyg;wnf;aomzefqif;&Sif bk&m;ocif(tv†m[ft&Sifjrwf)udk,kH-unfonfh bmomt,l0g'wdk‹. w&m;a'oemESifh udk,fusifhw&m;oGefoifcsufrsm;udk qef‹usifykef uefonfhtcsufwGif tm;vkH;wlnD-uonf? ‚if;tawG;tac:rsm;.OD;pD;acgif;aqmifwdk‹onf bmomt,l0g',kH-unfcsufESifh wefzdk;rsm;udk t[ef‹twm;rsm;tjzpfjrif-uI bmoma&;udk wdkufcdkufzsufqD;ypf&ef 'g0if0g'udk vufeuftjzpftokH;jyK-uonf? &,fbG,faumif;onfhtcsufwpfcsufrSm olwdk‹.tawG;tac:udk tiftm;aumif;aprnfhenf;vrf;&Sm&if; ‚if;enf;tm;vkH;wdk‹onf tjydKiftawG;tac:rsm;udk ydkrdktm;aumif;apjcif;om jzpfaeayonf? Oyrm/ t&if;&Sifwdk‹ u/ vGwfvyfaomaps;(z&D;rm;uuf)wGif -urf;wrf;&ufpufaom “touf&Sifa&; twGuf &kef;uefwdkufcdkufjcif;”udk w&m;0ifap&ef 'g0if.tjrifvdktyfonf[k qdkonf? Todk‹jzifh olwdk‹qef‹usifvsuf&Sdaom uGefjrLepf0g'udk tm;ay;vsuf&Sdaeonf? tefwGef yefeDukwf. rm;ufP0g'ESifh'g0if0g' [laompmtkyfwGif ‚if;0da&m"d (wpfckESifhwpfck jcm;em;onfhtoGifaqmifaomfvnf; tESpfom&tm;jzifhwpfrsdK;wnf;jzpf aejcif;)ESifhywfoufI xkwfaz:ajymjyxm;ayonf? blkZGm(Oa&mywdkufrS csrf;om-uG,f0 aom t&if;&Sif)wdk‹u 'g0if0g'udk tm;ay;axmufcHonfhta-umif;udk atmufygtwdkif; az:jyxm;.? rm;ufP0g'onf ypPnf;rJhvlwef;pm;v+yf&Sm;r+twGif; ta&;-uD;aomu¾wGif yg0ifa-umif; tm;vkH;odxm;jyD;jzpfonf?==odk‹aomfvnf; 'g0if0g'onfvnf; rm;ufP0g'twdkif; awG‹-uKH cJh&onfudk uGif;uGif;uGufuGufjrifEdkif&ef cufcJayvdrfhrnf? 'g0if0g'onf odyH`ynmavm uwGif "rR'd@mefusus aqG;aEG;ppfaq;I vufcHonfh pdwful;,OftawG;tac:,lqcsuf oDtdk&Dwpfck r[kwfay? 'g0if0g'ay:aygufvmvmcsif; pdwftm;xufoefpGm axmuf cHtm;ay;ol &SdouJhodk‹/ tjyif;txefqef‹usif-uolrsm;vnf; &SdcJhonf? 'g0if0g'. tqdkyg yg0ifr+u¾a-umifh uGefjrLepf0g'onfvnf; vsifjrefaomE+ef;jzifh ysHŒESH‹oGm;um pdwftm; xufoefpGm axmufcHtm;ay;olESifh tmCmwxm;onfhqef‹usifolwdk‹vnf; ay:aygufvm jcif;jzpfonf? ya'o&mZfvlwef;pm;/ rif;pdk;&mZmtodkif;t0dkif;/ bkef;awmf-uD;rsm;.&ydkifcGifhrsm;ESifh ya'o &mZft&Sifocifrsm;udk qef‹usifykefuef&mwGif/ 'g0if0g'onf blZGmwdk‹twGuf taumif;qkH; vufeuf jzpfcJh.? blZGmwdk‹u olwdk‹a&SŒwGif umqD;tkyfpdk;aeaomtm%mudk jzKwfcsazsmuf zsufypfvdkjcif; jzpfonf?==bmoma&;.tultnDjzifh bkef;awmf-uD;rsm;u -uD;rm;aomvl xkudk -oZmoufa&mufEdkifojzifh blZGmwdk‹.awmif;qdkcsufrsm;udk qef‹usif&ef tqifoifh&Sd ae-uonf?==bmomt,l0g'ESifh rd&dk;zvmxkH;pHrsm;udk qef‹usifwdkufzsuf&eftwGuf obm 0odyH`onf taumif;qkH;vufeufjzpfayonf? odyH`ynmESifh topfpufpufawG‹&Sdaz:xkwf aom obm0ed,mrOya'orsm;udk a&SŒwef;rS wifjy-uayonf? Tvufeufrsm;jzifh blZGm wdk‹u wdkufyGJ0ifcJh-uavonf?=='g0if0g'onfvnf; tcsdefaumif;wGif tHudkufay:xGufvm

20

cJhayonf? vlom;onf tqifhedrfhaom wd&pm>efrS arG;zGm;ajymif;vJqif;oufvmonf[laom oDtdk&Du/ c&pf,mefomoem. tajccH,kH-unfcsufudk zsufqD;ypfavonf? Tta-umif; &if;a-umifh blZGmwdk‹u 'g0if0g'ay:xGufvmvmcsif; pdwftm;xufoefpGmjzifh zufvJwuif; axG;ydkuf,lvdkuf-ujcif;jzpfonf?==Todk‹aomtajctaewGif/ vlwef;pm;v+yf&Sm;r+ESifh ywf oufI odyH`aqG;aEG;yGJrsm;udkvnf;t±l;trl; pdwftm;xufoefpGm usif;yI jiif;ckH-uonf? xdk‹a-umifh odyH`pma&;q&mrsm;yif jzpf-uaomfvnf; 'g0ifESifhywfoufI tusdK;tjypfokH;oyf onfh pmaya&;om;r+rsm; yvlysHaeatmif a&;om;acwfpm; cJh-uonf?11

'g0if0g'onf trSefwu,f Tenf;twdkif; ysHŒESH‹cJhayonf? Oa&mywdkufwGif pdk; rdk;-uD;pdk;aeonfh tiftm;pkonfvnf; olwdk‹.wdkif;jynfrsm;wGif wnfaxmiftajcpdkuf xm;onfh t&if;&SifpepfESifh wurBmvkH;wGif wnfaxmifxm;aome,fcsJŒpepfwdk‹udk w&m; 0ifap&eftwGuf 'g0if0g'udk &Sm;yg;vSonfhtcGifhta&;tjzpf jrif-uayonf? (tao; pdwfudk/ [m&Gef,[f,m. vl‹avmuodk‹ab;'kuQtaygif;pkH ,laqmifcJhaom 'g0if0g' wGif -unfhyg?) 'g0if0g'. odyH`ynmt&a&SŒaemufrnDnGwfjcif;/ pdwful;,Ofoufouf jzpfaom,lqcsufrsm;ESifh t"dy`g,fuif;rJhaom tqdkjyKcsufrsm;udk rodusdK;u|efjyK-uay onf? bmoma&;ESifh udk,fusifhw&m;udk qef‹usifrnfhvufeuftjzpf tokH;csvdkolwdk‹ onf/ 'g0if0g'udk tawG;tac:0g'a&;&mtwGufoufouf jzef‹jzL;-uavonf? odk‹aomfvnf;/ 'g0if0g'udk jzef‹jzL;onfh t&if;&Sifvlwef;pm; blZGmwdk‹onf/ ToDtdk&DudktaxmuftuljyKonfhtwGufa-umifh olwdk‹.jydKifbufwdk‹udkvnf; tvdkvdk taxmuftul ay;cJh-uayonf? tb,fha-umifhenf;´? 'g0if0g'udk jzef‹jzL;jcif;a-umifh bmoma&;udk zsufqD;jcif;onf olwdk‹.t&if;&SifpepftwGuf tusdK;&Sdoavmuf/ rm;ufP 0g'twGufvnf; tusdK;oufa&mufayonf? bmoma&;onf tvGeftu|Hrjzpfatmif csifhcsdefwwfjcif;/ oifhwifhavsmufywfatmif aexdkifqufqHjcif;/ nD&if;tpfudk armif&if; ESrpdwf"gwfxm;&SdI cspfcif-uifemwwfapjcif;/ udk,fusdK;pGef‹wwfjcif;/ oem;-uifem wwfjcif;/ ponfwdk‹udk oif-um;ay;.? Ttcsif;t&mrsm;udk y,fzsufvdkufonfESifh w jydKifwnf;/ vl‹tzGJ‹tpnf;onfvnf; &ufpuf-urf;-uKwfonfh ppfwvif;-uD;jzpfoGm; awmhonf? t&if;&Sifwdk‹onf “touf&Sifa&;twGuf wdkufcdkuf&kef;uef”-uoavmuf/ t&if;&SifESifh uGefjrLepfwdk‹t-um;wGifvnf; vlwef;pm;wdkufyGJ t-udwfte,fqifEGJ-u awmhonf? 1871=ckESpfukefydkif;wGif/ Oa&mywdkufrS obm0odyH`ynm&Sifrsm; tjynfjynfqdkif &muGef*&ufnDvmcHusif;y-uonf? xdkuGef*&ufwGif rdef‹cGef;ajymolrsm;teuf wpfOD; jzpfol *smreDEdkifiHrSobm0avmuynm&Sifvnf;jzpf/ t"du&EdkifiHa&;orm;wpfOD;vnf; jzpfol &l;a'ghzf AmcsdKu/ “'DoDtdk&Dudk owdxm;-uyg/ 'DoDtdk&Du usKyfwdk‹&JhtdrfeD;em;csif; EdkifiHwpfEdkifiHrSm xdwfvef‹a-umufrufzG,faumif;atmif qdk;0g;onfhtjzpfudk zefwD;ay; wJhoDtdk&DeJ‹ qufpyfaew,f?12 [k rdef‹cGef;wGif xnfhajymcJh.? olqdkvdkaomEdkifiHrSm jyif opfEdkifiHjzpfI olqdkvdkonfh oDtdk&DrSm jyifopfuGefjrLepf0g' jzpfonf? jyifopfuGefjrLepf ygwDu xdkESpfwGif yg&DuGefjrL;ef (yg&DjrdKŒawmfbkHtzGJ‹)udk wnfaxmifcJhonf? (xdkuGef jrL;efonf jyifopfEdkifiHu jyifopfy&yf&Sefppfa-umifh tiftm;csdeJ‹oGm;csdefwGif uGefjrLepf wdk‹u awmfvSefykefuefI jrdKŒawmfwpfckvkH;udk vaygif;rsm;pGmtkyfcsKyfcJh-uonf? bmom a&;qdkif&mXmersm;ESifh omoemhacgif;aqmifrsm;udk wdkufcdkufowfjzwf-uonf?) aemufqkH;wGif/ olwdk‹t-um;&Sd rwlnDjcm;em;r+rsm;&Sdaeaomfvnf;/ t&if;&SifESifh uGefjrLepfESpfrsdK;pvkH;onf/ bmoma&;udk qef‹usifrnfh bkHtajccHudk awG‹&Sd-uonf? xdk odk‹jzifh bmoma&;udk qef‹usif&eftwGuf 'g0if0g'udk 0dkif;0ef;tm;ay;axmufcH-u.? xdk‹a-umifh/ vl‹tzGJ‹tpnf;wpf&yfonf/ awmfvSefa&;pwifjcif;rjyKrD OD;pGmt&if;&Sif jzpf& rnf[k uGefjrLepfwdk‹u ,kH-unf-uayonf? TtawG;tac:t&/ t&if;&Sifudk,fusifhw 21

bmoma&;udk wdkufcdkuf&efrljcif;ESifhywfoufI uGefjrLepfESifh blZGmwdk‹onf wpfrsdK;wnf;jzpf-u onf[k vDeifu a&;om;cJhayonf? uGefjrLepf0g'ESifh t&if;&Sif0g'wdk‹t-um;&Sd yËdyuQonf t rSefpifppf “twGif;jy\em”omjzpfI/ ,if;&kyf0g'tawG;tac:ESpfrsdK;pvkH;. bkH&efolrSm bmom a&;jzpfonf[k vDeifu &Sif;jyxm;ayonf?

&m;udk a,bk,stm;jzifhtrsm;uvufcHaom ('g0if0g' 0g'jzef‹r+onft"du&u¾wGif yg0ifaeaom)vl‹tzGJ‹tpnf;onf uGefjrLepf0g'&Sifoefr+rjzpfrD bmoma&;,kH-unfr+udk OD;pGm pGef‹ypf&rnf? “tvkyform;ygwD. bmoma&;tay:oabmxm;”[laomacgif;pOf yg 1909=ckESpfwGif a&;om;onfh vDeif.aqmif;yg;wpfyk'fY/ bmoma&;udkqef‹usif onfh t&if;&SifblZGmwdk‹. yg0ifr+u¾ESifhywfoufI uGefjrLepfacgif;aqmif-uD;u atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? ===bmoma&;udk wdkufzsufjcif;onf awmfvSefa&;orm;blZGmwdk‹. ordkif;ay;wm0ef jzpf .? taemufEdkifiHY/ ordkif;opfu¾zGifhcJhaom tv,facwf ya'o&mZfpepfudkykefuefonfh awmfvSefa&;rsm;wGif Twm0efudk blZGm'Drdkua&pDu trsm;qkH;aqmif&GufcJhonf? jyifopfEdkif iHESifh *smreDEdkifiHESpfEdkifiHpvkH;onf/ qdk&S,fvpf0g'tvsif ESpfaygif;rsm;pGmuwnf;upI/ blZGmwdk‹u bmoma&;udkppfcif;onfhtpOftvm&SdcJhayonf? &k&Sm;EdkifiHwGif/ u|Ekfyfwdk‹. blZGm'Drdkua&pDawmfvSefa&;tajctaea-umifh/ TawmfvSefa&;wm0efonfvnf; tvkyfo rm;vlwef;pm;.ykckef;ay:odk‹ tjynfht0 usa&mufvmjcif;jzpfonf?13

22

bmoma&;acgif;aqmifrsm;/ q&mawmfrsm;udk ao'%fay;&eftwGuf yg&DuGefjrLepf tm%m om;rsm;.a&SŒwGif wef;pDxm;pOf?

t&if;&Sifwdk‹onf Oa&mywdkufrSmuJhodk‹ bmoma&;udk wdkufcdkufacsrkef;&efwm0ef &Sdonf/ odk‹aomfvnf; &k&Sm;EdkifiHwGif t&if;&Sifvlwef;pm; r&Sdojzifh olESifhtwl ol.uGef jrLepfygwDu Twm0efudk,l&rnf[k vDeifuqdkvdkjcif;jzpfonf? vDeifajymaompum; rsm;u uGefjrLepfESifh t&if;&Sifwdk‹t-um; qef‹usifjcif;onf “twGif;a&;yËdyuQ”omjzpf onf[k t"dy`g,foufa&mufayonf? trSefrSm Ttiftm;pkESpfckpvkH;. bkH&efolrSm bm oma&;jzpf.? uGefjrLepf0g'Dwdk‹onf/ vl‹tzGJ‹tpnf;rskm;udk qkwf,kwfoGm;ap&ef -udK;yrf;ae-u a-umif; xif&Sm;ayonf? olwdk‹.bmomw&m;r&Sdaompepfudk vufcHap&ef vlwdk‹udk trSef w&m;rSuif;uGmapI udk,fusifhw&m;ESifhvl‹usifh0wfwefzdk;rsm;udk tm;aysmhap&ef -udK;yrf;-uonf? odk‹aomfvnf; Twdkufppfrsm;onf wpfckrSatmifjrifjcif;r&Sdacs? vGef avjyD;aom acwfumvtqufqufwGif tajrmuftjrm;aomvlwdk‹u bmom,kH-unf r+udk wdkufzsufcJh-uavjyD? tv†m[ft&Sifjrwf. wrefawmfrsm;udk emcHjcif;r&Sd/ t&Sif jrwf.usrf;*efrsm;udk ausmcdkif;cJh-uavonf? t&Sifjrwf.omoemawmfudk qef‹ usifwdkufcdkuf taESmuft&Sufay;olwdk‹udk TurBmay:0,f jypf'%ftrsdK;rsdK;ay;cJh.? tcsdKŒudkrlum; aemifwrvGefb0 aemufqkH;w&m;pD&ifrnfhae‹txd 'kuQqif;&Jjcif; cHpm;&ef apmifhqdkif;aponf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf(40;4=6)wGif/ atmufygtwdkif; rdef‹qdkxm;awmfrl.? tv†m[ft&Sifjrwf. tm,oftrdef‹awmfrsm;ESifhpyfvsOf;I “umzd&f”aoGznf jiif;y,faomolwdk‹onfomv#if tjiif;tckH jyKavh&Sd-uukef.? odk‹jzpfay&m wdkif;jynfEdkifiHrsm;wGif ‚if;wdk‹.vSnfhywfoGm;vmv+yf&Sm;r+onf toifhtm; jzm; a,mif;jcif; r&Sdap&? Tolwdk‹tvsif (eADwrefawmf)“El;[f”.trsdK;om;wdk‹ onfvnf;aumif;/ xdk“El;[f”.trsdK;om;wdk‹.aemufwGif (aygufzGm;cJhaom) tkyfpkrsm;onfvnf;aumif;/ (&plvfwrefawmfrsm;tm;)r[kwfrrSefl[lI pGyfpGJjiif; y,fcJh-uayonf? xdk‹jyif tkyfpkwdkif;onf rdrdwdk‹(xH yGifha&mufcJhaom)&plvfw refawmftm; zrf;qD;&ef -uH&G,fcJh-uonfhjyif ‚if;wdk‹onf trSm;udk vufudkif xm;I trSefudk wdrf;yg;aptHhaomiSm (&plvfwrefawmfrsm;ESifh) tjiif;tckH jyKcJh 23

-uavonf? odk‹jzpfay&m igt&Sifjrwfonf ‚if;wdk‹tm; zrf;qD;uGyfrsufcJhay onf? xdk‹aemuf igt&Sifjrwf. tjypf'%fonf rnfodk‹&SdcJhoenf;? pifppfaomf um; Tenf;twdkif;yif “umzd&f”aoGznfjiif;y,folwdk‹ESifhywfoufI “{ueft rSef ‚i;fwdk‹onf i&Jom;rsm; jzpf-uonf” [laomtoifhtm; zefqif;arG;jrLawmf rlaomt&Sifjrwf (rdef‹-um;awmfrlaom) trdef‹awmfonf twnfjzpfcJhacsjyDw um;?

zufqpf0g'ESifhuGefjrLepf0g'wdk‹ t&l;trl;,kH-unfonfh = 'g0if0g'qdkif&m yËdyuQ THE COMMON DELIRIUM OF FACISM AND COMMUNISM: DAWINIST CONFLICT

uGef

1

jrLepf0g'udk wnfaxmifcJhaomrm;ufP u/ ordkif;wGif wdk;wufzGH‹jzdK;r+ jzpfay:vm&ef twGuf yËdyuQjzpfjcif;onf/ wpfckwnf;aomenf;vrf;jzpfonf[k qdk.? vl‹tzGJ‹ tpnf;ESifh pdwful;=tawG;tac:wdk‹onf ppfjzpfjcif;ESifhawmfvSefa&;qifE$Jjcif;jzifh omv#if wdk;wufEdkifonf[k olu,kH-unfonf? wpfqifhwufI tppt&m&monf/ xdkodk‹wdkufcdkuf &kef;uefjcif;r&Sdygu ajymif;vJjcif;r&SdbJ wnfjidrfaevdrfhrnf[k qdk.? um;vfrm;ufPonf/ “tiftm; okH;jcif;onf topftqef;wnf;[laomudk,f0efaqmifudk arG;xkwfay;rnfhvufonf jzpfonf/”[k ajymI oef;aygif;ajrmufjrm;pGmaom vlwdk‹udk ppfajrjyifodk‹ aoG;acsmif;pD;aeatmif owfjzwf-u&ef zdwfac:cJhayonf? rm;ufP. ‚if;tawG;tac:onf aemifESpfaygif;tenf;i,ftwGif; vltajrmuftjrm;. axmufcHtm;ay;r+udk vufcH&&SdcJhayonf? urBmavmuwGif &ufpuf-urf;-uKwfqkH; owfjzwfr+udk OD;aqmifcJhol uGefjrLepfacgif;aqmifvDeifu “zGH‹jzdK;wdk;wufr+onf qef‹usifolwdk‹t-um; wdkufcdkuf 2 &kef;uefjcif;jzpfonf” [k ,kH-unfcJhayonf? xdk‹tjyif ,if;&kef;uefjcif;onfvnf; aoG;acsmif;pD; jcif; jzpfay:&rnf[k ,kH-unfonf? uGefjrLepfacgif;aqmifrsm;uJhodk‹ zufqpf0g'Dacgif;aqmifwdk‹onfvnf; t-urf;zufjcif;/ awmfvSefykefuefjcif;ESihf ppfyGJcif;usif;jcif;onfomv#if wdk;wufr+twGuf wpfckwnf;aomenf;vrf; jzpfonf[k ,kH-unf-uonf? [pfwvm. tawG;tac: ay:xGef;vma&;Y ta&;-uD;qkH; -oZm oufa&mufol vlrsdK;cJGjcm;a&;ordkif;yg&*l [def;&dcsf AGef x&pfcsfuDu “wdkif;EdkifiHwdk‹onf jyif;xefpGm 3 jydKifqdkifjcif;r&Sdygu wdk;wufzGH‹jzdK;jcif; r&SdEdkif[k qdk.?” rdkqdkvDeDonfvnf;/ t-urf;zufjcif;onf vl‹ordkif;.aphaqmfr+wGef;tm;jzpfI &kef;uefjcif;onf awmfvSefykefuefjcif;udk ay;aqmifonf[k ,kH -unfaom aemufxyfzufqpfacgif;aqmifwOD;jzpfonf? ol‹twGuf/ “t*FvefEdkifiHu ppfcif;&ef wGef‹qkwfaejcif;onf tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dt& jAdwdo#tifyg,maqG;ajrŒqkwf,kwfaejcif;udk jyqdkonfh 4 oufaocHjzpfonf?” TtawG;tac:0g'wdk‹onf/ 'g0if. obm0&Sd touf&Sifa&;twGuf&kef;uefwdkufcdkuf& jcif;tqdkwGif tajccHtm;jzifhaxmufcHtm;ay;r+ ,lxm;jcif;jzpfonf? rm;ufP.'dkiftmvufwpf tEk yËdavmr&kyf0g'tawG;tac:ESifh zufqpf0g'.yËdyuQonf aphaqmfr+wGef;tm;jzpfonf[laom,kH -unfcsufwdk‹onf/ 'g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk vlr+a&;odyH`rsm;wGif tokH;jyKjcif;yif jzpfonf? TtawG;tac:0g'wdk‹onf &vm'fESpfrsdK;udk arG;xkwfay;.? ‚if;&vm'fwdk‹rSm/ rjywfrpJ aomyËdyuQ vdktyfonf[kqdkjcif;ESifh vl‹avmuudk ysufokOf;oGm;aprnfh rjywfrpJaomaoG;xGuf oH,dkr+twGuf tqifhrsm;jzpfonf? T0g'tawG;tac:wdk‹udk vufcH,kH-unfolonf/ tjcm;olrsm;ESifh tpOftjrJyËdyuQjzpfjcif;/ wdk;wuf-uD;xGm;zGH‹jzdK;r+trnfjzifh tjcm;oltay:&ufpuf-urf;-uKwfjcif;/ ponfwdk‹udk a&SmifvGJIr&Edkifacs? vlwdk‹. jidrf;csrf;om,mr+ESifhcsrf;omokcudk zsufqD;-u.? bk&m;

24

ociftv†m[ft&Sifjrwfu trdef‹ay;n$ef-um;xm;aom/ cspfjcif;arwWm/ &dkaoav;pm;r+/ udk,fusdK;pGe‹f v$wfr+/ r#wpGmcGJa0r+ ponfwdk‹udkvnf; zsufqD;-u.? T0g'tawG;tac:wdk‹a-umifh/ vGefcJhonf&mpk ESpfonf/ em-unf;zG,f'kuQqif;&Jaygif;pkH yifv,fa0aomumv jzpfcJhonf? trSefrSm t-urf;zufjcif;ESifh owfjzwfjcif;onf rvdktyfacs? obm0tavsmuf ae&mw umwGif qef‹usifaomydkpGef;ESpfzuf &SdpjrJjzpfonf? ae‹ESifhn/ tvif;ESifhtarSmif/ tE+wfESifhtaygif;/ yljcif;ESifhat;jcif;/ aumif;jcif;ESifhqdk;jcif;/ ponfjzifh jzpf.? odk‹aomfvnf; Tqef‹usifzuf tcsif; t&mrsm;onf zefqif;xm;aomt&mrsm;jzpfI/ vSyjcif;udk wefqmqif&eftwGuf tav;xm;&if; onf;cHjcif;/ cGifhv$wfwwfjcif;ESifhjidrf;csrf;jcif; ponfhudk,fusifhw&m;rsm;udk aqmifusOf;&ef jzpfay onf? xdktcsif;t&mrsm;onf tawG;tac:avmuESifhvnf; oufqdkifayonf? vlwpfOD;csif; tjrif rwluGJjym;-ujcif;twGuf tcsif;csif;owfjzwf-u&ef ta-umif;r[kwfay? bk&m;ocif tv†m[ft&Sif jrwfonf vlom;wdk‹tm; rdrd.&efoludkyif aumif;rGefpGmqufqH&efESifh vlwdk‹tm; aumif;rGef&nfrGef aompum; yD,0gpmjzifh ajymqdkqufqH&ef rdef‹qdkoif-um;ayonf? trSefpifppfaomfum; aumif;r+ESifh raumif;r+wdk‹rSm wl-uonfr[kwfay? (odk‹jzpfay&m) toifonf (raumif;r+udk) aumif;r+jzifh ckcHwGef;vSefygav? odk‹jzpfv#if t-uifolESifh t oif.t-um;Y &efjidK;&Sd.? xdkolonf rdwfaqGt&if;uJhodk‹jzpfvmayrnf? (pl&m 41;34) uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif rdef‹qdkxm;onfhtwdkif;/ owdw&m;&SdI Om%faumif;olwdk‹onf/ tajctwifjiif;ckHr+tajctaewdkif;udk at;csrf;,kH-unfpGmESifh onf;cHjcif;jzifh ajz&Sif;-uayonf? T -o0g'udk oabmraygufbJ/ 'dkiftmvufwpftEkyËdavmr&kyf0g'.vSnfhjzm;r+udk ,kH-unfolwdk‹onf wpfOD;ESifhwpfOD; ESpfaygif;rsm;pGmwdkufcdkuf-ujcif;/ awm&dkif;wd&pm>efrsm;uJhodk‹ vkH;axG;owfjzwf-ujcif; a-umifh aemufqkH;wGif wdkif;EdkifiHwpfEdkifiH.tiftm;ukefcef;oGm;avonf? TtrSefw&m;ESifhywfoufI tv†m[ft&Sifjrwfu uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&m 8;46 wGif rdef‹qdkxm;awmfrl.? xdkrSwyg; toifwdk‹onf tv†m[ft&Sifjrwf.trdef‹awmfrsm;udkvnf;aumif;/ xdkt&Sifjrwf .&plvfwrefawmf.trdef‹rsm;udkvnf;aumif;/ vdkufem-uavukef? xdk‹jyiftoifwdk‹onf tcsif;csif; tjiif;ryGm;-uukefvifh? odk‹tjiif;yGm;cJh-uv#if toifwdk‹onf pdwf"gwfusqkH;-u ayrnf? toifwdk‹.tiftm;onfvnf; qkwf,kwfoGm;acsrnf? ‚if;jyif toifwdk‹onf onf;cH -uavukef? {uefrvGJ tv†mt&Sifjrwfonf onf;cHolwdk‹ESifh twl&Sdawmfrlayownf;? Ttm,ofawmft&/ vlwdk‹onf tv†m[ft&Sifjrwf.eADwrefawmfrsm;u oGefoifay;aom tv†m[fhvrf;pOfrS a&SmifcGmaoGznfoGm;-uayonf? jidrf;csrf;om,maomurBmavmutjzpfwnf aqmufrnfhtpm;/ urBmajr-uD;udk &ufpuf-urf;-uKwfjcif;aygif;pkHarG;xkwf&ma'otjzpfodk‹ ajymif;vJ xm;-uayonf? xdk‹a-umifh olwdk‹wGif&Sdaom tm%mESifhpGrf;yum;rsm;udk qkH;&+H;vufv$wf-u&jyD; ysufpD;jcif;tjzpfodk‹ a&mufcJh-uavonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif oGefoif-o0g'ay;xm;onfh udk,fusifhw&m;rsm;jzpfonfh -uifemoem; arwWm*&k%mw&m;&Sdjcif;/ oufn‡mcGifhv$wfjcif;/ udk,fusdK; pGef‹wwfjcif;/ onf;cHjcif;cEWDw&m;xm;&Sdjcif;/ w&m;r#wjcif;/ ponfwdk‹omv#if vlom;wdk‹ESifhtwl wdkif;EdkifiHrsm;twGufyg tiftm;t&if;tjrpf trSefjzpfonfudk rarhoifhay? bmomt,l0g'qef‹usifa&; rdkufrJr+rS aygufzGm;vmonfh tEkyËdavmr='dkiftmvufwpf&kyf0g'uJhodk‹aom t"dy`g,fuif;rJhonfh tawG;tac:rsm;onf/ ysufpD;,dk,Gif;jcif;ESifhem-unf;zG,f'kuQqif;&Jjcif;udkom ay;aqmif.? TurBm ajr-uD;ay:0,f vlom;wdk‹ u,fwifjcif;udkcH&I csrf;omokc&Sd&Sd vkHjcHKpGmjzifh aexdkifaygufzGm;Edkif&ef wpfckwnf;aomenf;vrf;onf uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGifay;xm;aom tv†m[ft&Sifjrwf.trdef‹ awmfrsm;twdkif; aexdkif&efom jzpfayonf?

25

'g0if0g'. aoG;acsmifpD;apaom tEkyËdavmr Dawinism's Bloody Dialectic

Ttxd urBmwpf0Srf;vkH;wGif uGefjrLepf0g'jyef‹yGm;cJhjcif;ta-umif; t-urf;zsif; az:jycJh-ujyD? wdkif;jynfwdkif;vdkvdkwGif t&if;&Sifpepfodk‹r[kwf zufqpf0g'twGuf tjcm;a&G;p&mtawG;tac:tjzpf jyef‹yGm;cJhayonf? uGefjrLepf0g'ESifhzufqpf0g'wdk‹onf t&if;&Sif0g'ESifh wdkuf&dkufqef‹usifbufjzpfykHay:aomfvnf;/ 'g0if0g'onf ‚if;wdk‹tm; vkH;. tajccH&mv+H‹aqmfr+jzpfaeonf? t&if;&Sif0g'ESifhzufqpf0g'wdk‹onf 'g0if0g'. vufsmbufawmifyHjzpfI/ uGefjrLepf0g'onf vuf0Jbuf awmifyHjzpfayonf? wdkif; jynfwdkif;wGif/ 'g0if0g'acwfpm;vmonfESifhwjydKifwnf;/ xdkawmifyHESpfckpvkH;u csuf csif; ay:aygufvmpjrJjzpf.? xdk‹a-umifh/ zufqpf0g'ESifh t&if;&Sif0g'wdk‹udk axmufcH tm;ay;olonf uGefjrLepf0g'udkvnf; tvdkvdkaxmufcHtm;ay;&m oufa&mufayonf? 'g0if0g'Dwdk‹. bk&m;rJh0g'tjrift&/ vuf0JESifhvufsmwdk‹onfwpfcktwGufwpf ckaygufzGm;ay:xGef;vmonfhtjyif/ wpfckESifhwpfck ta-uG;tarG;jyK tiftm;jznfhwif;ay; vsuf&Sd.? wpfbufonf tjcm;wpfbufESifh tpOfrjywfyËdyuQ&SdaejrJjzpfonf? 'g0if 0g'u Todk‹aom&ifqdkifaejcif;onf oifhawmfr+&SdI vl‹tzGJ‹tpnf;rsm;twGuf vdktyf csufyif jzpfonf[k qdkonf? Ta,bk,st-urf;zsOf;az:jycsufudk-unfhjcif;jzifh/ 'g0if0g'onf EdkifiHa&;t qifh 'dkiftmvufwpf(,kwWdaA'enf;us usdK;a-umif;qifjcifjcif;jzifh trSefw&m;udk &SmazG jcif;=tEkyËdavmr)udk wDxGifaz:xkwfonf[k u|Ekfyfwdk‹ qdkEdkifayonf? *smrefvlrsdK; ygarmuQ a[*sJvfu wifjyI/ aemufydkif;wGif rm;ufPESifh tif*sJvfwdk‹u vufcHtokH;jyK aom 'dkiftmvufwpfrSm/ p-um0VmwpfckvkH;wGif zGH‹jzdK;wdk;wufr+rSefor#onf yËdyuQrS jzpfay:vmjcif; jzpfonf[k qdk.? tajctaewdkif; odk‹r[kwf t-uHOm%ftawG;tac: wdkif;onf “avhvmwifjycsuf”jzpfI ‚if;ESifh yËdyuQjzpfaom“qef‹usifbuftajctae odk‹r[kwfwifjycsuf”vdkufvmpjrJjzpf.? aemufqkH;wGif pkaygif;nd‡E+dif;jcif;wGifqkH;jzwf csuf cs&ayonf? tcsdeftwef-umaomtcg/ xdknd‡E+dif;qkH;jzwfcsufuyif avhvmwifjy csuf jzpfvmjyefjyD;/ aemufxyfqef‹usifbuf wifjycsufwpfcku yËdyuQtjzpf xyfrHay:aygufvmonf? 'dkiftmvufwpftawG;tac:t& yËdyuQonf Tenf;twdkif; qkH;cef;wdkifjcif;r&SdbJ qufvufjzpfysufaevdrfhrnf? 'g0if0g'onf/ vl‹avmuudk bk&m;ociftv†m[ft&Sifjrwfzefqif;xm;onf [l aomtcsufudkjiif;y,fI vlom;rsm;onf wd&pm>efwpfrsdK;jzpfonf [laomtawG;tac: udk v+H‹aqmfjr‡ifhwifI 'dkiftmvufwpftawG;tac:twGuf ppfajrjyiftjzpf zefwD;xm; ayonf? urBmhEdkifiHtajrmuftjrm;/ txl;ojzifhOa&mywdkufwGif/ vufsmorm;'g0if0g'D wdk‹ -oZmanmif;pdk;rdk;-uonf? bmoma&;udkzsufqD;ypfjcif;/ wpfenf;tm;jzifh udk,fusifh w&m;wefzdk;rsm;udk zsufqD;ypfjcif;jzifh/ *&k%mw&m;uif;rJhaomt&if;&Sifpepfudk az: xkwfI ‚if;rSwpfqifh zufqpf0g'udk az:xkwfcJh-uayonf? Ttkyfpkudkqef‹usifI/ vuf0Jorm; uGefjrLepfwdk‹u pkaygif;pnf;vkH;um/ ESpfzufpvkH;onfvnf; tqkH;rowf Edkifonfh yËdyuQtajctaeodk‹ ajcpkHypf0if-uayonf? T'g0if0g''dkiftmvufwpft awG;tac:. nd‡E+dif;ajz&Sif;onfh&vm'frSm/ tpOfojzifh ae&mwum twlwlyifjzpfay onf? ‚if;&vm'frSm ESdyfpufjcif;/ emusifjcif;/ aoG;acsmif;pD;jcif;/ ppfajrjyifjzpfjcif;/ rsuf&nftdkifxGef;jcif;/===ponfhted@m&kHrsm;omv#if jzpfayonf? u|Ekfyfwdk‹. tjcm;pmtkyfrsm;wGif/ vufsmorm; 'g0if0g'D'dkiftmvufwpf tawG; tac:orm;rsm;jzpfonfh zufqpf0g'Dwdk‹. &ufpufykHrsm;udk az:jyxm;ygonf? Tpm 26

tkyfwGifrlum; uGefjrLepfwdk‹. xdwfvef‹a-umufrufzG,faom &dkif;pdkif;r+ ESifh&ufpufr+ rsm;udk ppfaq;-uygrnf?

rdrdESifhqef‹usifonfhtawG;tac:rsm;udk “'dkiftmvufwpfyËdyuQ” jzifh wdwfqdwfoGm; atmif vkyfvdkolwdk‹onf acwfwdkif;wGif t±+H; ay;-u&pjrJ jzpf. THOSE WHO WISH TO SILENCE OPPOSING IDEAS WITH A "CONFLICT OF DIALECTIC" ARE DEFEATED IN EVERY AGE

'dkif

tmvufwpf&kyf0g'onf/ 'g0ifoDtdk&DwGiftajccHI ordkif;onf qef‹usifbufjzpf aomtawG;tac:rsm;t-um; oem;-uifemr+uif;rJhpGm wdkufcdkuf &kef;uef-u&onfht jzpftysufrsm;omjzpfonf[k cH,lxm;.?20=&mpkESpftwGif; uGefjrLepf0g'Dwdk‹u zu qpf0g'Dwdk‹ESifh xdyfwdkufawG‹-u&if; ESpfzufaomwdkif;oljynfom;wdk‹udk qef‹usifwdkufcdkuf-uap jcif;jzifh urBm-uD;udk aoG;tdkiftjzpf zefwD;cJh-uonf? 0g'wpfckcsif;uvnf; rdrd.tawG;tac: 0g'uom tEdkif&&Sdvdrfhrnf[k ,kH-unf-uonf? odk‹aomfvnf;/ uGefjrLepf0g'Dwdk‹u atmifEdkifol tjzpf ay: xGef;vmcJhjcif;r&Sdonfhtjyif/ 'dkiftmvufwpf &kyf0g'. tawG;tac:jzpfaom ordkif; qdkif&m 'dkiftmvufwpf(tEkyËdavmr)onfvnf; ysufokOf;oGm;cJhayonf? vl‹ordkif;wav#mufvkH;wGif/ wpfckESifhwpfck qef‹usifbufjzpfaom taumif;ESifhtqdk; wdk‹onf/ tawG;tac:avmuwGifyif tpOftjrJ&SdvmcJhayonf? aumif;r+onf tpOftjrJ tEdkif&&Sd .? tb,fha-umifhqdkaomf/ uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif tv†m[ft&Sifjrwf ay;xm;awmfrlaom trdef‹-o0g'rsm;onf jidrf;csrf;jcif;udk,laqmifvm&ef/ wpfOD;ESifhwpfOD;,kH-unfr+&Sd&Sd taqGcifyGef; jzpfap&ef/ wpfOD;ESifhwpfOD;rkef;wD;I &efoljzpfaejcif;udk ysufys,foGm;&ef tuGufcspDpOfxm;aom a-umifhjzpf.? Oyrm/ tv†m[ft±Sifjrwfu eADwrefawmfrlpmtm; zg&dk;bk&ifvrf;rSefodk‹ a&mufvm atmif w&m;a'oemjzifhzdwfac:&ef cdkif;apawmfrl.? eADrlpm(tvdkifa[hqvmrf)ESifh zg&dk;bk&if wdk‹.&nf&G,fcsufrSm wpfrsdK;pDwpfjcm;pDjzpfaeayonf? odk‹aomfvnf; xdkqef‹usifbufESpfzuf pvkH;udk rsufESmqkHnDawG‹apawmfrl.? tv†m[ft&Sifjrwfu eADwrefawmfrlpm(rdk;Zuf)ESifh ol. nDawmf[m&Gef(tm&Gef)wdk‹tm;/ “toifwdk‹ESpfOD;onf zpf&fatmifefxHodk‹oGm;-uavukef? {uef rvGJ ,if;zpf&fatmifefonf vGefpGmarmufrmvsuf&SdaeacsjyD? xdk‹aemuf toifwdk‹ESpfOD;onf ‚if; tm; El;nHhodrfarG‹aompum;udk ajymqdk-uavukef? ,if;zd&fatmifefonf w&m;&aumif;&&Sday vdrfhrnf? odk‹wnf;r[kwf‚if;onf(tv†m[ft&Sifjrwftm;)a-umuf±GHŒaumif; a-umuf±GHŒayvdrfh rnf? (pl&mwGm[m 20;43=44)? tv†m[ft&Sifjrwf.trdef‹awmftwdkif; eADwrefawmfrlpmESifh[m&Gefwdk‹u zg &dk;bk&ifxH odk‹oGm;-ujyD; enf;rsdK;pkHjzifhodrfarG‹aompum;rsm;tokH;jyKI tv†m[ft&Sifjrwf. aumif;rGefajzmifh rwfaomtrdef‹awmfrsm;udk &Sif;jyvrf;n$ef-uavonf? tqkH;wGif zg±dk;bk&ifonf trSefw&m;udk rjrifEdkifbJ qufvufI zdESdyfcsKyfcs,faeayonf? aemufqkH; zg&dk;bk&ifonf a&epfaoqkH;oGm;I/ eADwrefawmfrlpmwdk‹rSm vGwfajrmufoGm;-uavonf? TOyrmonf vl‹ordkif;. tusOf;csKyf yifjzpf.? wdkufcdkufjcif;ESifhaoG;xGufoH,dkr+jzifh rnfolurS atmifEdkifjcif;r&Sdacs? yËdyuQjzpfjcif; ESifh t-urf;zufjcif;jzifh wufvmolwdk‹onfyif/ oufawmifhoufom jidrf;csrf;om,maomb0jzifh tqkH;rowfEdkif-uacs? olwdk‹onf tcsdefor,wdkif;wGif &kyf0wˆKa&;&mESifhpdwf"gwfqdkif&m wGif npfnL;EGrf;e,fIom touf&Sif-u&onf? tv†m[ft&Sifjrwfudk tDrmefouf0if ,kH -unfolwdk‹ rlum; tpOftjrJ vlwdk‹tm; jidrf;csrf;om,mr+ESifh ,kH-unfr+tjynfht0jzifh pOf;pm;a0zefokH;oyf&ef wdkufwGef;Ed+;aqmftm;ay;vsuf&Sd-uonf?

27

txyfygykHwGif tD*spfvlrsdK; zg&dk;bk&ifu ol‹udkqef‹usifolwdk‹. OD;acgif;udk &dkufcGJaeykH o&kyfaz:xm; onf? zg&dk;bk&ifonf ol.&ufpuf-urf;-uKwfr+ESifh zdESdyfcsKyfcs,fr+rsm;udk txl;wvnf *k%f,l.? odk‹aomfvnf; olonf 0rf;enf;a-uuGJbG,fed*kH;csKyf&ayonf?

28

29

bdkvf&SDApfygwD. &dkif;pdkif;&ufpufr+ordkif; The History of Bolshevik Savagery

bdkvf&SDApfygwD. &dkif;pdkif;&ufpufr+ordkif;

ESpf

q,f&mpkESpfonf vl‹ordkif;wGif ,Qifur-um;bl;aom urBmppf-uD;rsm;/ vl rsdK;jzKwfowfjzwfr+rsm;/ tusOf;pcef;rsm;/ El;uvD,m;ESifh"gwkaA'vufeuf rsm;udkxkwfvkyfjcif;/ bkH;-uJjcif;/ ajymufusm;wdkufyGJrsm;/ t-urf;zufr+rsm;ESifh jynfhae onfh t-uD;us,fqkH;aomaoG;acsmif;pD;onfh acwfumvjzpfayonf? T &ufpuf-urf; -uKwfr+rsm;a-umifh vl‹toufaygif; oef;aygif;&mcsDI qkH;&+H;cJhonf? tb,fha-umifh vGefcJhonfh&mpkESpfonf xdkr#txd aoG;acsmif;pD;aomumv jzpfcJh oenf;? yxrqkH;tcsufrSm/ wdk;wufonfhwufEdkvdk*sDenf;ynmrsm;u ,Qifuxuf ydkrdk tiftm;-uD;rm;I tkyfpkvdkufaoa-uysufpD;apEdkifaomppfvufeufud&d,mrsm;udk xkwf vkyfEdkifatmif zGH‹jzdK;apjcif; jzpfonf? odk‹aomfvnf;/ 'kwd,ta&;-uD;qkH;tcsufrSm/ ‚if; ppfvufeufrsm;udk urf;ukefatmif &uf&ufpufpuf tokH;jyKaponfh tawG;tac:rsm; a-umifh jzpfonf? 20=&mpkESpfonf 19=&mpkESpfwGif tajccHtkwfjrpfcsI ysdK;cif;-uJcJh aom “tpfZif;rf=0g'a&;”trsdK;rsdK;wdk‹. &ufpuf-urf;-uKwf cg;oufonfh tqdyfoD;ESH rsm;udk &dwfodrf;onfhESpf[k qdk&ayrnf? ,if; “tpfZif;rf=0g'a&;”rsm;teuf uGefjrLepf0g'onftus,fjyef‹qkH;0g'jzpfI t&ufpuf-urf;-uKwfqkH;ESifh aoG;acsmif;pD;jcif;trsm;qkH;jzpfay:apaom0g'jzpfonf? vGefcJhonfh ESpfwpf&mtwGif; uGefjrLepftpdk;&ESifh uGefjrLepftzGJ‹tpnf;rsm;uowfjzwfI aoa-uysufpD;apcJhaomvlOD;a&rSm t-urf;tm;jzifh oef;aygif; 120=cef‹&SdcJh.? 0g'a&; &mwpfckwnf;a-umifh xdkolwdk‹onf/ rdrdwdk‹.aetdrfrsm;rSESifxkwfcH&jcif;/ tvkyfpcef; ESifh tusOf;pcef;rsm;wGif aoqkH;jcif;/ qdkifab;&D;,m;jrufcif;vGifjyifrsm;wGif aoa-u ukefatmif ESifxkwfcH&jcif;/ a-umufrufzG,ftaumif;qkH;tusOf;pcef;rsm;wGif ESdyfpufcH &jcif;/ uGefjrLepfOD;aESmufaq; ynmay;olt-urf;zuform;wdk‹.vufcsufjzifh owf jzwfcH-u&jcif;/ vnfrsdKudkn‡pfowfcH&jcif;/ vnfvSD;owfcH&jcif;/ wrifwumtpma& pmiwfrGwfacgif;yg;apjcif;jzifh iwfrGwfIaoapjcif;/ ponfjzifhtoufqkH;±+H;cJh-uonf? TtvHeD&dkif;pdkif;t-urf;zufr+onf 1917=ckESpfwGif &k&Sm;EdkifiHYay:aygufaom bdkvf&SDApfawmfvSefa&;rS pwifcJh.? topfpufpufwnfaxmifcgp qdkAD,ufjynfaxmif pkwpf0Srf;ysHŒESH‹oGm;I/ xdkrSwpfqifh ta&SŒOa&myEdkifiHrsm;/ w&kwfEdkifiH/ udk;&D;,m;EdkifiH/ AD ,uferfEdkifiH/ uarBm'D;,mEdkifiH/ vmwiftar&duEdkifiHtcsdKŒ/ -uLbm;EdkifiHESifh tmz&du wdkufEdkifiHtajrmuftjrm;wdk‹odk‹ ysHŒESH‹oGm;cJhonf? 30

vDeif. aoG;acsmif;pD;onfhawmfvSefa&; Lenin's Bloody Revolution

um;vfrm;ufPu rnfonfhEdkifiHa&;ygwDudkr# OD;pD;OD;aqmifrvkyfcJhacs? olonf vl‹ ordkif;udk 'dkiftmvufwpf(tEkyËdavmr)&kyf0g'pnf;rsOf;twGif;wGif jyGwfodyfoGwfoGif; xm;ol oDtdk&Daz:xkwfoltawG;tac:&SifwpfOD;jzpfonf? T±+axmifht&/ olonf t wdwfudkt"dy`g,fzGifhqdkI tem*wfudk cef‹rSef;cJhayonf? xdkcef‹rSef;csufwGif t-uD;us,f qkH;rSm wurBmvkH;wGif awmfvSefa&;jzpfay:vmvdrfhrnf [laomtcsufjzpfonf? tvkyf orm;rsm;u t&if;&Sifpepfudk zsufodrf;ypfjyD;aemuf vlwef;pm;rJh vl‹tzGJ‹tpnf; ay: xGef;vmvdrfhrnf[k uwdjyKcJhonf? 1883=ckESpfwGif um;vfrm;uPfuG,fvGefjyD;aemuf 10ESpfwdkifwdkif rnfonfhawmf vSefa&;rS ray:aygufcJhacs? Oa&mywdkuf&Sd t&if;&Sifpepfwdkif;jynfrsm;wGif tvkyform; rsm;. aexdkifa&;ESifhtvkyfcGiftajctae ydkrdkaumif;rGefvmonf? blZGmt&if;&Sifrsm;ESifh tvkyform;rsm;t-um; wif;rmr+onfvnf; tvdkufoifh avsmhyg;oGm;ayonf? awmf vSefa&; ray:aygufvmcJhacs? ay:aygufrnfh tvm;tvmvnf;r&Sday? 1900=ckESpfOD;ydkif;wGif &k&Sm;EdkifiHY ta&;-uD;onfh aemufxyftrnfwpfck ay: aygufvmonf? &k&Sm;EdkifiHwGif rm;ufP0g'Dwdk‹ wnfaxmifxm;cJhaom qdk&S,f'Drdku&uf wpfygwDY Avm'DrD&f tDvdcsf vDeiftrnf&SdolwpfOD;onf xif&Sm;vmayonf? vDeifu rm;ufP0g'udk tjrifopfjzifh t"dy`g,fzGifhqdkonf? ol.tjrift&/ awmfvSefa&;onf ae &mwumjydKifwljzpfay:vmEdkifjcif;r&Sd[k qdk.? tb,fha-umifhqdkaomf Oa&mywdkuf t vkyform;vlwef;pm;onf blZGmwdk‹. jidrfaq;wdkufau|;jcif;a-umifh arhajrmae-uonf? tjcm;EdkifiHrsm;Yvnf; tvkyform;tiftm;pkrSm ajymyavmufaom OD;a&r&Sd [kqdkonf? Tjy\emudk vDeifu t-urf;zufvufeufokH;enf;jzifh ajz&Sif;&ef tqdkjyKonf? tvkyform;(rm;ufP0g'pmayrsm;wGif ypPnf;rJhvlwef;pm;)wdk‹u awmfvSefa&;udk pwif-u rnfr[kwfbJ/ ppfoifwef;wufjyD; ppfynmu|rf;usifolwdk‹u tvkyform;vlwef;pm;. udk,fpm; awmfvSefa&;qifEGJay;vdrfhrnf[k vDeifu cef‹rSef;a[mudef;xkwf.? vufeuf tokH;jyKI 0g'jzef‹jcif;jzifh “uGefjrLepfygwD”u EdkifiHa&;&mawmfvSefa&; aqmifusOf;ay; vdrfhrnf[k qdkonf? ola[mudef;xkwfonfhtwdkif;/ tm%m&&csif; vDeif.tac: “ypPnf;rJhvlwef;pm; tm%m&Sifpepf”udk wnfaxmifavonf? ‚if;pepfonf/ qef‹usif olwdk‹udk z,f&Sm;okwfoifypfI yk*~vduydkifypPnf;rsm;udk zsufqD;ypfum vl‹tzGJ‹tpnf; onf uGefjrLepfvrf;pOftwdkif; wdk;wufzGH‹jzdK;r+ &&Sdayrnf? vDeif.oDtdk&Dt&/ uGefjrLepf0g'onf vufeufudkift-urf;zuform;wpfpk. tawG;tac:jzpfoGm;awmhonf? ol.aemufydkif; uGefjrLepfygwD(odk‹r[kwf aoG;acsmif; pD;jcif;udkom vdkvdkvm;vm;tm&kHpdkufaom awmfvSefa&;tvkyform;ygwD)aygif; &mESifh csDI wurBmvkH;jyef‹oGm;avonf? uGefjrLepfygwDu ‚if;.awmfvSefa&;wGif rnfonfhenf;rsm;udk tokH;jyK&ef &nf &G,fcJhoenf;? vDeifu Tar;cGef;udk pmaya&;om;jcif;jzifhvnf;aumif;/ vufawG‹t aumiftxnfjyjcif;jzifhvnf;aumif;/ tajzay;cJhayonf? uGefjrLepfygwDonf twwf EdkifqkH; aoG;trsm;qkH;xGufonfhenf;udk tokH;jyKayrnf? 1906=ckESpf/ bdkv&SDApfawmf vSefa&;rwdkifrDtvsif wpfq,fhwpfESpfwGif ypPnf;rJh r*~Zif;wGif atmufygtwdkif; a&; om;cJh.?

31

rm;ufPuG,fvGefjyD;aemuf vDeifu rm;ufP.tawG;tac:udk t"dy`g,fzGifhqdkI rm;ufPucsefxm;cJh aom raojcmra&&monfhtcsufrsm;udk -udK;pm;jznfhpGufcJh.? xdkodk‹jyKpOftwGif;/ vDeifu vuf eufokH;t-urf;zufI uGefjrLepftm%mwnfaqmufEdkifrnfh ykHaoenf;udk az:xkwfcJhayonf? t ay:ykHonf 1897=ckESpfwGif vDeif(tv,f)ESifh tjcm;uGefjrLepft-urf;orm;rsm;ESifhtwl pdef‹yDwm (pf)bm;*fwGif &dkufxm;aomykHjzpfonf? vufsmykHrSm rm;ufP. 'g;pfuJyDwmvfpmtkyfudk &k&Sm;bm ompum;jzifh jyefqdkxm;aompmtkyfjzpfonf?

32

33

u|Efkyfwdk‹pdwf0ifpm;aomjzpf&yfrSm vufeufudkifwdkufyGJ0ifv+yf&Sm;jcif;jzpfonf? wpfOD;csif; a&m tkyfpki,ftvdkufa&mjzifh vkyfaqmif-u&rnf? tcsKdŒu awmfvSefa&;tzGJ‹tpnf;awGrSm yg0if-ujyD; tcsdKŒ(&k&Sm;EdkifiH.tcsKdŒaoma'orsm;rS trsm;pkwdk‹)rSm rnfonfhtzGJ‹tpnf;wGif rS yg0ifjcif;r&Sd? vufeufudkifwdkufcdkuf&kef;uefjcif;wGif/ &nf&G,fcsufESpfck yg0ifonf? ‚if; &nf&G,fcsufrsm;udk jywfjywfom;om;cGJjcm;Edkif&rnf? yxr&nf&G,fcsufrSm/ Tvufeuf udkifv+yf&Sm;r+onf tkyfcsKyfa&;acgif;aqmifrsm;ESifh ppfwyfESifh&JtzGJ‹wGiftr+xrf;vsuf&Sdaom ‚if;wdk‹.wynfhrsm;/ yk*~dKvfwpfOD;csif;udk owfjzwf&efjzpfonf? 'kwd,&nf&G,fcsufrSm/ tpdk; &ESifh yk*~vduydkif aiGa-u;rsm;udk &HykHaiGtwGuf wdkufcdkuf odrf;,l&efjzpfonf? odrf;,l&&Sd aomaiGa-u;rsm;rS wpfydkif;udk ygwD&HykHaiGtjzpfcGJa0ay;I/ tjcm;wpfydkif;udk vufeufudkif x-uGykefuef&ef vufeufpkaqmif;&eftwGuf cGJa0ay;&rnf? aemufqkH;wpfydkif;udk Tvkyf ief;wGif wdkuf&dkufyg0ifolwdk‹. aea&;xdkifa&;pm;aomufa&;twGuf jzpfonf? -uD;rm;onfh (Oyrm aumauqyfwGif &lb,fvf 200000ausmfESifh armfpudkjrdKŒ-uD;wGif &lb,f 875000) tvkH;t&if;odrf;,l&&SdaiGrsm;wGif yxrqkH; awmfvSefa&;ygwDrsm;odk‹cGJa0ay;I/ ao;zGJaom odrf;,l&&SdaiGrsm;udk “oGm;a&mufodrf;,lol”wdk‹udk trsm;pk odk‹r[kwf tm;vkH;ay;tyfvdkuf 14 onf?

1900=ckESpfOD;ydkif;wGif/ &k&Sm;'Drdku&ufwpfygwDY tawG;tac:uJGvGJr+jzpfay:cJh onf? vDeifOD;aqmifaomtkyfpku vufeufudkift-urf;zufawmfvSefa&;udk axmufcHI/ useftkyfpkonf rm;ufP0g'udk &k&Sm;EdkifiHodk‹ ydkI'Drdkua&pDqefaomenf;jzifh ,laqmifoGwf oGif;vdkayonf? vDeif.aemufvdkufom;rsm;u/ vlenf;pkjzpfaomfvnf;/ enf;rsdK;pkHokH;I trsm;pkjzpfvmatmif zdtm;ay;pkaqmif;-uonf? xdk‹a-umifh aemifygwD0ifvlrsm;pk. axmufcHr+&&Sdaomtcg olwdk‹.tkyfpkudk &k&Sm;bmompum;t& “trsm;pk”[kt"dy`g,f& aomtrnf bdkvf&SDApf[k ac:wGifavonf? tjcm;tkyfpkudkrl “vlenf;pk”[k t"dy`g,f& aom rif&SDApf[k ac:wGifavonf? bdkvf&SDApfwdk‹onf vDeifvrf;cif;ay;onfhtwdkif; pnf;&kH;a&;qif;I vkyf-uHowf jzwfjcif;/ tpdk;&b¾maiGrsm;udkwdkufcdkufodrf;ydkufjcif;/ tm%mydkifwdk‹.vkyfief;Xmersm; udk "g;jywdkufjcif; ponfwdk‹udk pwifaqmif&Guf-uavonf? jynfESif'%fcH&ojzifh ESpf aygif;rsm;pGm aysmufae-u&mrS/ 1917=ckESpfwGif bdkvf&SDApfwdk‹u &k&Sm;awmfvSefa&;udk p wif-uavonf? trSefrSm/ xdkESpfwGif oD;jcm;pDjzpfonfhawmfvSefa&;ESpfckjzpfay:cJhonf? yxrwpfckrSm/ azaz:0g&DvwGifjzpfI/ Zmbk&if'kwd,edudkvyfpfudk eef;csum ol.tdrf axmifpkwpfckvkH;ESifhtwl tusOf;cs-ujyD; 'Drdkua&pDtpdk;&wnfaxmif-uonf? odk‹aomf vnf; bdkvf&SDApfwdk‹u 'Drdkua&pDudk rvdkvm;-uacs? olwdk‹u ypPnf;rJhtm%m±Sifpepfudk wnfaxmif&efom pdwftm;oef-uavonf? 1917=ckESpf/ atmufwdkbmvwGif olwdk‹apmifhar#mfcJh-uaomawmfvSefa&;udk t aumiftxnfaz:-uonf? vDeifESifhol.yxrvufaxmuf xa&mhpuDwdk‹OD;pD;aom uGef jrLepfvufeufudkift-urf;zuform;wdk‹u jrKdŒawmfa[mif; yD-wdK*&ufESifh armhpudkjrdK‹udk odrf;ydkufvdkuf-uonf? TjrdK‹awmf-uD;ESpfckwGif jzpfcJhaomwdkufyGJwdk‹u urBmhyxrOD;qkH; aom uGefjrLepftpdk;&udk wnfaxmifay;cJhonf? atmufwdkbmawmfvSefa&;.aemufydkif;wGif/ &k&Sm;EdkifiHonf okH;ESpfwdkifwdkif Zm bk&if.AdkvfcsKyfwdk‹pnf;&kH;OD;pD;aomwyfjzLESifh xa&mhpuDOD;pD;aom wyfeDwdk‹wdkufcdkuf onfh jynfwGif;ppfudk tvl;tvJcH&avonf? 1918=ckESpf ZlvdkifvwGif Zmbk&if'kwd,ed udkvyfpfESifh ol.om;orD;okH;yg;tygt0if tdrfaxmifpkwpfckvkH;udk uGyfrsuf&ef vDeif u bdkvf&SDApfwdk‹tm; trdef‹ay;cJhonf? xdkjynfwGif;ppftwGif;/ bdkvf&SDApfwdk‹onf tqdk; &Gm;qkH;aom&mZ0wfr+/ owfjzwfr+rsm;udk usL;vGef-uI olwdk‹tm;qef‹usifolwdk‹udk enf; rsdK;pkHjzifh ESdyfpuf&ef 0efrav; rwGef‹qkwfcJh-uacs? 34

tay:ykH? 1918ckESpfwGif vDeifudk bdkvf&SDApft-urf;zuform;wpfpkESifhtwl awG‹&ykH? vlxkutpOfa-umufvef‹ajcmufjcm;ae&eftwGuf vDeifu uGefjrLepft-urf;zuform;rsm; xHodk‹ oH-udK;pmjzifh tqufrjywftrdef‹ay;cJhavonf?

awmfvSefa&;udk qef‹usifonfh &k&Sm;vl‹tzGJ‹tpnf;tm;vkH;udk wyfeDESifh vDeifzGJ‹ pnf;aom csufumac:ppfykvdyftzGJ‹u/ t-urf;zufjcdrf;ajcmuf-uonf? ygarmuQwpfpk u 0dkif;0ef;a&;om;jyKpkI [m;AwfwuUodkvfrS ykHESdyfxkwfa0aom uGefjrLepf0g'. pmtkyfrJ (The Black Book of Communism)trnf&SdpmtkyfwGif uGefjrLepfwdk‹. wurBm vkH;twdkif;twmESifh tvGef‹tvGef&ufpuf,kwfrmaomvkyf&yfrsm;ta-umif;a&;om;&m Y bdkvf&SDApfwdk‹. a-umufrufxdef‹vef‹zG,fvkyf&yfrsm;udkvnf; atmufygtwdkif; xnfh oGif;az:jyxm;ayonf? bdkvf&SDApfwdk‹onf/ olwdk‹udk odk‹r[kwfawmfvSefa&;ESifhtm%mudk qef‹usifolESifhoabmrwl olwdk‹tm;/ Oya't&a&m um,uHajrmuft&yg azsmufzsufypf&ef qkH;jzwfcsufcsxm;-u onf? olwdk‹.vkyfenf;vkyf[efrSm/ EdkifiHa&;tjrift& olwdk‹ESifhqef‹usifonfhtkyfpkrsm;ESifht wl txufwef;v$mya'o&mZfrsdK;EG,frsm;/ tv,ftvwfvlwef;pm;rsm;/ ynm&Sifrsm;/ aq;q&m0eftif*sifeD,mponfhtoufarG;0rf;ausmif;u|rf;usifolrsm;/ ppfom;ykvdyft&m&Sd rsm;ESifh bmoma&;q&mbkef;-uD;rsm;udk z,f&Sm;ypf-uonf? wpfcsdKŒtydkif;wGif bdkvf&SDApfwdk‹ u rsdK;jzKwfowfjzwfjcif; vkyfaqmif-uonf? 1920=ckESpfwGifpwifonfh “aumqufvlrsdK; &Sif;vif;a&;”tpDtpOfonf u|Ekfyfwdk‹ajymonfhvlrsdK;jzKwfowfjzwfjcif;twGuf taumif; qkH;Oyrm jzpf.? ae&ma'owpfckwGif twnfwustajcpdkufaexdkifaom aumhqufvlrsdK;pk wpfckvkH;udk ukefcef;vkeD; owfjzwfypf-uonf? a,musfm;rsm;udk ypfowfvdkuf-uonf? rdef;r/ uav;oli,fESifh Z&mtdkwdk‹udkrl jynfESif'%fay;-u.? &Gmrsm;udkrD;wif±d+Œypfjcif; odk‹r [kwf aumhqufvlrsdK;r[kwfolwdk‹udk ay;aeonf? vDeifu aumhqufvlrsdK;rsm;udk 1795=ck ESpfY acwfopfuGefjrLepf0g'udk yxrOD;qkH;wDxGifol *&ufcsKpfbmbkpfu “vlOD;a& av#mh 15 aygha&;”[kac:aom jyifopfawmfvSefa&;acwftpDtpOfrS Aif'Dwdk‹ESifhEd+if;,SOfavonf?

bdkvf&SDApfwdk‹ 0ifa&mufonfhjrdKŒwdkif;wGif olwdk‹.tawG;tac:udk vufrcHolrsm; udk owfjzwfypf-uonf? vlxku olwdk‹tm; a-umuf&GHŒap&ef tvGef&dkif;pdkif;,kwfrm 35

aomt-urf;zufr+rsm;udk -uL;vGef-uonf? uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJwGif c&D;rD,m;Y -uL;vGefaom&ufpufr+rsm;udk az:jyxm;ayonf? bdkvf&SDApfwdk‹onf/ c&D;rD,m;jrdKŒ-uD;ESifhtwl qDAwfpfwdkydkvf/ a,mvfwm/ tvl&SmESifh qDrfzg &dkydkvf ponfhjrdKŒrsm;wGif tvm;wlt-urf;zufr+rsm;udk -uL;vGef-uayonf? 1918=ckESpf {jyDvESifh arvtwGif; olwdk‹udk awmfvSefykefuefaeaom aumhqufjrdKŒ-uD;wGifvnf; tvm; wl&ufpuf-urf;-uKwfonfht-urf;zufr+rsm;udk -uL;vGef-uayonf? tifrwefwdusvSaom 'ifeDuifaumfrD&Sif. rSwfwrf;wGif “vlaotavmif;rsm;onf/ vufrsm;jzwfxm;jcif;/ t&dk;rsm;-udK;aejcif;/ OD;acgif;rsm;udk qkwfjzJxm;jcif;/ ar;&dk;rsm;-udK;aejcif;ESifh vdifwefqm 16 rsm;vSD;jzwfxm;jcif;/ ponfwdk‹jzifh jynfheufaeayonf?

qdk&S,fvpf0g'D&k&Sm;vlrsdK;ordkif;yg&*ljzpfol tufpfyD rJvf*laemhAf. &k&Sm;EdkifiHrS teDa&mif&ufpuft-urf;zufr+rsm;(The Red Terror in Russia) [laompmtkyfwGif/ rsuf jrifoufaorsm;udk ajzmufzsuf&Sif;vif;a&;wdkufyGJa-umifh qDAwfpfwdkydkvfjrdKŒudk “-udK;qGJ csjrdKŒ”tjzpf ajymif;vJypf-uonf[k a&;om;xm;onf? emcDarmhAfpuDrSpI vrf;wGifzrf;qD;&&SdcJhonfh t&m&Sdrsm;/ ppfom;rsm;ESifh t&yfom;rsm;.t avmif;rsm;udk vrf;ab;wpfav#muf wGJavmif;qGJxm;onfudk awG‹&onf? jrdKŒwpfckvkH;onf aoaeaomjrdKŒjzpfaeonf? touf&Sifusefaeolwdk‹onfvnf; jrif;aZmif;xyfcdk;ESifh ajr atmufcef;rsm;wGif ykef;atmif;ae-uonf? eH&HawG/ qdkifa&SŒawGESifh a-u;eef;wdkifrsm;wGif “aopPmazgufwdk‹udk owfypf” [laomydkpwmrsm;jzifh jynfheufvsuf&Sdonf? olwdk‹u vlawG 17 udk taysmfwef; owfjzwfae-uonf?

bdkvf&SDApfwdk‹onf/ olwdk‹owfjzwfvdkaomvlrsm;udk trsdK;tpm;cGJxm;-uonf? O yrm/ (qdk&S,fvpf0g'udk bdkvf&SDApfwdk‹ em;vnfoabmaygufjcif;wGif jcm;em;onfh “rif &SDApf”ac:)blZGmwdk‹onf tpdk;&opf. t"du&efol jzpfonf? vlOD;a&trsm;qkH;yg0ifaom “ulvyf”udk txl;wvnfxm;I okwfoif&Sif;vif;-uonf? &k&Sm;bmompum;wGif ul vyfonf -uG,f0csrf;omaom ajrydkif&Sifwdk‹udk ac:aomtrnfjzpfonf? awmfvSefa&;um vtwGif; ulvyfwdk‹tay:odk‹ oem;-uifemr+uif;rJhonfht-urf;zufr+rsm;jzifh uHqdk;rdk; arSmifusa&mufaponfh &maygif;rsm;pGmaomtrdef‹pmrsm;udk vDeifudk,fwdkif xkwfjyefcJhay onf? Oyrm/ yifZmqdkAD,ufrS A[dktvkyftr+aqmifaumfrDwDodk‹ay;ydk‹aoma-u;eef; pmwpfapmifwGif/ “&Jabmfwdk‹/ oifwdk‹.ig;c&dkifwGif jzpfay:onfh ulvyfx-uGr+udk oem;-uifemjcif;uif;rJhpGm ESdrfeif; ypf&r,f? awmfvSefa&;wpfckvkH;&JhtusdK;twGuf ,if;aqmif&Gufcsufvdktyfw,f? ulvyfwdk‹eJ‹ aemufqkH;jydKifqdkifwdkufcdkufjcif; ,QKtcsdefuae pwifaejyD? 'DvlawGeJ‹ oifwdk‹ erlemjy-uyg? -udK;qGJcsowfyg? (u|Ekfyfqdkvdk&if;u/ trsm;vlxkjrifatmif vlxka&SŒrSm -udK; qGJowf-uyg?) tenf;qkH;wpfc&dkifrSm -uG,f0csrf;omwJhacG;rom; aoG;pkwfaumif ulvyf 100 pD owfyg? olwdk‹&JhemrnfawGudk pm&if;jyKpk jyD;a-umfjimtjzpf a0iSyg? olwdk‹&Jh qef pyg;tm; vkH;odrf;,lyg? ywf0ef;usifrdkifaygif;rsm;pGmuvl awG awG‹atmif/ oabmayguf-uatmif/ wkefv+yf ajcmufjcm;atmif u|Ekfyftrdef‹ay;wJhtwdkif;vkyf-u 18 yg? oifwdk‹.==vDeif?

vDeifonf Todk‹aomtrdef‹pm t ajrmuftjrm;xkwfjyefcJhonf? bdkvf&SDApft -urf;zuform;wdk‹uvnf; ol.trdef‹udk 0rf;yef;wom vdkufemaqmif&Guf-uonf? tcsdKŒu olwdk‹pdwful;&onfh &ufpufenf; rsm;udk xyfrHuGef‹-uao;onf? tvGefausmf 36

-um;aompma&;q&m rufZifrfa*:uDu ‚if;enf;tcsdKŒudk oufaocHIa&;om;cJhayonf? wrfabmhAfwdkif;wGif uGefjrLepfrsm;u vlawGudk vuf0g;uyfwdkifwGif vufwpfzufESifh ajc wpfzufudk oHrd+&dkufI ajrjyifrS wpfrDwmcef‹tjrifhwGifudk&dk;um;,m;um;pifwifxm;onf udk vlxktm; 0dkif;-unfhaponf? tusOf;om;.0rf;ydkufudkcGJI tlodrftpydkif;udk opfyif/ ikwfwdkif odk‹r[kwf a-u;eef;wdkifYcsnfxm;jyD; xdktusOf;om;udk &dkufESufIxGufajy;cdkif;av &m tlodrfonfvnf; 0rf;wGif;tacGrS woDwwef;-uD; ajyxGufvmonfudk vlxktm; -unfh cdkif;.? tpdk;&t&m&Sdrsm;udk zrf;qD;I udk,fvkH;wD;c|wfjyD; ykckef;rSom;a&udk pvG,fodkif;-udK; 19 uJhodk‹ cGmxm;onfudkvnf; jyo-uonf?===

37

38

uGefjrLepf0g'udk vufrcHol rvdkufemolwdk‹udk azsmufzsufypf&mY bdkvf&SDApfwdk‹ u wm0ef,l-uonf? vlaygif;odef;ESifhcsDI ckH&kH;wifppfaq;jcif;r&SdbJ owfjzwfypf-u onf? uGefjrLepfqef‹usifoltajrmuftjrm;wdk‹tm; “ulvyf”[kac:aomEdkifiHa&;tusOf; pcef;odk‹ ydk‹-uonf? xdkpcef;rsm;Y tifrwef-urf;wrf;aomtvkyfrsm;udk vkyf-u&ojzifh qif;&J'kuQ-uD;pGmjzifh aoqkH;-u&onf? trsm;tm;jzifh xdkpcef;rStouf&SifI jyefvmcJh jcif; r&Sd-uacs? 1918=ckESpfrSpI 1922=ckESpftxd uGefjrLepftpdk;&udk qef‹usifonfh &Gmom;rsm;ESifh tvkyform;aygif; odef;aygif;rsm;pGmudk owfjzwfcJh-uonf? [m;AwfwuUodkvfrS ordkif;yg&*l &pfcsm'fydkufpfu ol. trsm;rodaomvDeifac: pmtkyftwGuf qdkAD,uf&k&Sm;.v#KdŒ0SufarmfuGef;pm&Gufpmwrf;rsm;udk &SmazGokawoe jyKcJhonf? vDeifu vltajrmuftjrm;udk ESdyfpufowfjzwfonfhtrdef‹pmaygif;ra&rwGuf Edkifavmufatmif xkwfjyefcJhonf[k az:xkwfcJhayonf? aemufqkH;wGif ol.pmtkyfwGif atmufygtwdkif; csifhwGufxm;ayonf? ,QKtcsdeftxd&&Sdaom oufaotaxmuftxm;rsm;t&/ vDeifonf pHerlemxm;xdkufol wpfOD;r[kwfbJ wpfpkHwpfckaomjy\emtrSefbJjzpfjzpf pdwful;,OfbJjzpfjzpf/ ,if;jy\ emrsm;udk ajz&Sif;onfhtaumif;qkH;enf;vrf;rSm xdkjy\emudkpwifzefwD;oludk owfjypfjcif; jzpfonf[k ,kH-unfol/ tpkvdkuftjyKHvdkufowfjzwfol vlowform;jzpfonf [laomtqdk udk jiif;qef&ef cufcJayonf? olonf/ 20=&mpkESpftwGif; toufZD0defoef;aygif;&mcsDI qkH;±+H;aponfhEdkifiHa&;ESifh vlr+a&;qdkif&mrsdK;jzKwfowfjzwfr+tavhtxudk pwifcJholjzpf 20 onf?

ygAfavmhAf.acG;rsm;ESifh vlom;tDAdkvl;&Sif;twGuf vDeif.pDrHudef; Pavlov's Dogs and Lenin's Plans for Human Evolution

vDeif.t-urf;zufr+ESifhaemufxyfvdkufygvmaomuGefjrLepf&ufpufr+wdk‹. aemufuG,f&Sd ta-umif;&if;rsm;udk oabmayguf&ef ta&;-uD;ayonf? pwmvif/ armf ESifhyGefyGwftp±SdonfhuGefjrLepfacgif;aqmifwdk‹onf tb,fha-umifhtodw&m;uif;rJhouhJ odk‹ xdef;rEdkifodrf;r&aom vlowform;rsm; jzpfcJh-uonfudk u|Ekfyfwdk‹qef;ppf-uygrnf? t"dua-umif;&if;rSm/ olwdk‹cH,lvufudkifxm;aom &kyf0g'ESifh vlom;rsm;tay:t jrifa-umifhjzpfayonf? u|Ekfyfwdk‹ tpOD;ydkif;wGif az:jycJhonfhtwdkif;/ uGefjrLepf0g'onf tajccHtm;jzifh &kyf0g'tawG;tac:udk ordkif;wGiftokH;jyKxm;I/ &kyf0g'udk obm0avm uudkavhvm&mY vufeuftjzpftokH;jyKonfh'g0if.oDtdk&DESifh o[Zmwoifhonf [laomtawG;tac: jzpfonf? uwfoD;uwfowfu-udua-umifEdkifaom TtawG;t ac:. t"dutcsufrsm;udk atmufygtwdkif; az:jyEdkifayonf? 1? vlom;onf/ j'yf0wˆKjzihfzGJ‹pnf;xm;aomt&momjzpfI/ 0dnmOfyg0ifaejcif; r&Sd? 2? vlom;onf/ tjrifhqkH;zGH‹jzdK;jyDjzpfaom wd&pm>efrsdK;pdwfwpfrsdK;jzpfonf? vl om;ESifh wd&pm>eft-um;wGif t"du&uGmjcm;r+r&Sdacs? vlom;onf tjcm;wd&pm>efrsm; t-um;&Sd wpfckwnf;aomuGmjcm;aer+rSm/ ol.ywf0ef;usifu ol‹tm;,Ofyg;apjcif; om jzpfayonf? 3? obm0ESifh vl‹tzGJ‹tpnf;wGif rajymif;rvGJEdkifonfhwpfckwnf;aomOya'o rSm yËdyuQjzpf.? udk,fusdK;wGif &kef;uefwdkufcdkufjydKifqdkifjcif;wnf;[laom yËdyuQjzpf jcif; ay:aygufvmonf? aemufqkH;wGif obm0tavsmufaomfvnf;aumif;/ vdktyfcsuf 39

a-umifhaomfvnf;aumif;/ wpfzufzufu±+H;edrfhjcif;/ 'kuQcH&jcif;ESifh aoa-uysufpD;jcif; jzifh ed*kH;csKyf&onf? 4? xdk‹a-umifh/ uGefjrLepftjrift&/ zGH‹jzdK;wdk;wufr+wpfckcktwGuf/ Oyrm=“awmf vSefa&;”atmifjrif&eftwGuf vlaygif;ajrmufjrm;pGm 'kuQcH&jcif;/ EdSyfpufcH&jcif;/ ao a-uysufpD;-u&jcif; ponfwdk‹jzpfay:vm.? wpfcgwpf&H xdkodk‹jzpf&efyif vdktyf.? 5? uGefjrLepf0g'ESifhtwl &kyf0g'tawG;tac:udkvufcHaom tjcm;EdkifiHa&;t awG;tac:tm;vkH;wdk‹onf/ T(txufwGifqdkcJhjyD;aom)cH,lcsufrsm;udk w&m;0ifjzpfap &eftwGuf vl‹tzGJ‹tpnf;. bk&m;oQif(tv†m[ft&Sifjrwf)Y ,kH-unfr+udk wdkufzsuf-u ayonf? trSefrSm &kyf0g'.&nf&G,fcsufrSm vl‹tzGJ‹tpnf;. tv†m[ft&Sifjrwftm; ouf0if,kH-unfjcif;udk yaysmufapI bmomw&m;ESifhudk,fusifhw&m;wefzdk;rsm;udk ypf y,fap&efjzpfonf? ‚if;aemuf trsm;vlom;wdk‹udk rdrdudk,fudk0dnmOfuif;rJhaomwd&pm>ef jzpfonf[k xifjrif,kH-unfoGm;ap&ef jzpfonf? Tenf;jzifh TEdkifiHa&;tawG;tac:&Sif ESifh axmufcHtm;ay;olwdk‹onf/ trsm;vlxkudk xdef;csKyfEdkifjyD; olwdk‹.-oZmtm%m wnfaqmufI olwdk‹usL;vGefvdkonfh udk,fusifhw&m;uif;rJhaom &ufpuf-urf;-uKwfr+ rsm;twGuf w&m;0ifonfhtajccHrl0g'tkwfjrpfudk csrSwfwnfaqmufEdkifrnf[k ,kH-unf -u.? uGefjrLepf0g'onf vlom;udk Todk‹aomtjrifjzifh -unfhonfhaemufydkif;/ olwdk‹ vkyfvdkonfhvkyfief;ydkif;rsm;u qufvufI vdkufygvmayonf? vlwdk‹udk “wd&pm>efpdwf "gwf”oGwfoGif;I/ awm&dkif;wd&pm>efrsm;udk qufqHouJhodk‹“&dkufESuf”jcif;/ emusifap jcif;jzifh a-umuf&GHŒatmifvkyfjcif;/ tu,fI vdktyfygu olwdk‹. vnfacsmif;udk "g;jzifh vSD;jzwfjcif;rsm; jyKvkyf-uayonf? vDeifonf/ vlom;rsm;udk wd&pm>eftjzpf jrifonfh &kyf0g'='g0if0g'DtawG;tac: tjrifudk cH,la-umif; xif&Sm;ayonf? avhusifhay;xm; onfhtwdkif; wkH‹jyefvkyfaqmifaponfhaq;udk wd& pm>efrsm;tm; tyfjzifhxkd;jcif; wdkufa-uG;jcif;jyK onfhprf;oyfcsufjzifhemrnfausmf-um;aom &k&Sm; vlrsdK;odyH`yg&*l tdkifAif yuf-wdKApf ygAfavmhAfESifh v#KdŒ0SufawG‹qkHjyD;aemuf &k&Sm;vl‹tzGJ‹tpnf;wGif ‚if;aq;enf;udk tokH;cs&ef-udK;pm;cJhonf? pma&; q&m tdkvef'dk zD*suf a&;om;aom trsdK;om;wpf ck.a-uuGJzG,ftjzpf=&k&Sm;awmfvSefa&;ordkif; [l aompmtkyfwGif vDeifu &k&Sm;vlrsdK;wdk‹tm; wd& pm>efrsm;udkavhusifhay;onfh enf;twdkif; “avh avhusifhay;xm;onfhtwdkif; wkH‹ usifhoifwef;”ay;&efqEN&Sda-umif;ESifh xdkuJhodk‹ jyefvkyfaqmifaponfhaq;udk t okH;jyKI wd&pm>efrsm;udk avhusifh aom&nf&G,fcsufqEN. t&if;tjrpfonf 'g0if ay;&mwGif emrnfausmf-um;aom 0g'wGif rnfodk‹tajccHonfudk az:jyxm;ayonf? tdkifAif ygAfavmhAf

tausmfaZ,stajymt& vDeifonf ZD0urRaA' ynm&Sif tdkifyDygAfavmhAf."gwfcGJcef;odk‹ v#dKŒ0SufpGm oGm;a&mufI avhusifhay;xm;onfhtwdkif; wkH‹jyefvkyfaqmifaponfh aq;enf;udk tokH;jyKI &k&Sm;vlrsdK;rsm;tm; bdkvf&SDApfwdk‹u vdkovdkoifwef;ay;avhusifhjyD; cdkif;Edkif&ef twGuf ppfaq;ar;jref;cJh.? “usKyfu &k&Sm;vlrsdK;wdk‹ uGefjrLepfykHpHudk vdkufemusifhokH; wkH‹

40

jyefapcsifw,f?”==[k vDeifu &Sif;jy.? ygAfavmhAfu xdwfvef‹w-um; tHhtm;oifhoGm; avonf? ol‹taeESifh acG;rsm;udk avhusifh&mwGif tokH;jyKonfhaq;udk vlom;rsm;wGif tokH;

jyK&ef&nf&G,fa-umif; csufcsif;odvdkufonf? “&k&Sm;vlrsdK;tm;vkH;udk wpfykHpHxnf;jzpfatmif vkyfr,fvdk‹ qdkvdkygovm;? olwdk‹tm;vkH;udk wpfykHpHxnf;usifh-uHjyKrlapr,fvdk‹ ajymwm vm;?”[k ygAfavmhAfu vDeifudkar;&m/ “tJ'Dtwdkif;ygbJ?”[k vDeifujyefajzonf? vlom; [mjyKjyifvdk‹&w,f? vlom;udk usKyfwdk‹u jzpfapcsifovdkjzpfatmif vkyfEdkifw,f?” ===uGef

41

jrLepfpepf&Jh tpGef; qkH;&nf&G,fcsufu vlom;&Jhobm0udk ajymif;vJypfzdk‹jzpfonf? xdkacwf wGif tcsif;csif;wdkufcdkufae-uaom tjcm;tm%m&Siftpdk;&rsm;uvnf; T&nf&G,fcsufykHpH twdkif; &Sd-uonf? 1920=ckESpfwGif pwifcJhonfh *smrmefemZDwdk‹. a&SŒajy;v+yf&Sm;r+jzpfaom vlrsdK;oef‹pifa&;pepfonf vlom;ESifhywfoufonfh cH,lcsufajymif;vJoGm;a-umif; u|Ekfyf wdk‹rsufjrifudk,fawG‹ jzpfcJhayonf? ==trsm;vlxkudk todOm%fyGifhvif;apjcif;jzifh ykHpHopf vlom;rsm;udk ysdK;axmifxkwfvkyfa&;onf 19=&mpkESpfrS &k&Sm;vlrsdK;ynm&Sifwdk‹. u,fwif &Sifhwm0eftjzpf ,lqxm;aomoabmxm;rS bdkvf&SDApfwdk‹ay:xGufvmcJhayonf? rm;ufP0g' tawG;tac:onfvnf;/ vlom;.obm0onf ordkif;zGH‹jzdK;r+rS ay:xGef;vmjcif;jzpfaom a-umifh/ awmfvSefa&;jzifh ajymif;vJay;Edkifonf[k oGefoifxm;ayonf? vDeifi,f&G,fpOf tcsdefu &k&Sm;vlrsdK;ynm&Sifwdk‹twGuf bmomomoemESifhwef;wltqifh xm;jcif;cH&aom odyH`enf;usonfh 'g0ifESifh [yfpfavwdk‹.&kyf0g'tjrifuvnf; olwdk‹touf &Sifaeaom TurBmavmuudk owfrSwfay;cJhonf? xdk‹a-umifh/ bdkvf&SDApfwdk‹u olwdk‹. awmfvSefa&; onf odyH`ynm.tultnDjzifh ykHpHtopfjzpfaomvlom;rsm;udk zefwD;Edkifvdrfhrnf[k okH;oyf aumufcsufcsapjcif; jzpfayonf?=== ===ygAfavmhAfonf awmfvSefa&;udk ajAmifwdkufIa0zefoljzpfI/ EdkifiHjcm;odk‹armif;xkwfypf rnf[k r-umc%jcdrf;ajcmufcH&aomfvnf;/ bdkvf&SDApfwdk‹u ol.azgufonf jzpfaeonf? ESpfESpfcef‹ oludk,fwdkifjcHwGif [if;oD;[if;&Guf rkHvmOeDpdkufysdK;pm;aomufae&mrS/ ygAfavmh u &m&Sifaumif;aumif;ESifh armfpudkjrdKŒ-uD;twGif; us,f0ef;aomwdkufcef;wdk‹jzifh qkcsjcif; cH&avonf?===vDeifu ygAfavmhAf.aqmif&Gufcsufonf awmfvSefa&;twGuf t-uD;t us,f tusdK;jyKonf[k csD;-uL;ajymqdkayonf? blcg&ifu ‚if;aqmif&Gufcsufudk &kyf0g'. 21 oHvufeufwdkufrS vufeufwpfck[k trnfay;avonf?

uGefjrLepftawG;tac:. oabmw&m;a&;&mynm&SifwpfOD;jzpfonfhtjyif/ vD eifjyD;v#if'kwd,ta&;-uD;qkH;yk*~dKvfjzpfol xa&mhpuDuvnf; 'g0if0g'wGiftajccHaom vDeif.“vlom;obm0udk jyKjyifajymif;vJa&;”tjrifudk oabmwlcJhayonf? xa&mh puDu atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? vlom;[lonftb,fenf;? vlom;[lonf jyD;jynfhpkHI tpOfojzifho[Zmwoifhaoma0ae ,sr[kwfay? olonf tvGeftrif;uoduatmifhtcsdK;rusao;aom owW0gjzpfaeao; onf? vlom;onf/ wd&pm>efwpfrsdK;jzpfI pDrHudef;tpDtpOfusus wpfjydKifwnf;ajymif; vJay:aygufvmcJhjcif;r[kwfaoma-umifh/ rnDrnGwftjrD;tarmufrwnfhjcif;rsdK;pkHudk pk aqmif;vmcJhayonf? ta&;-uD;onfhtcsufu rnfodk‹ynmoif-um;ay;Ixdef;a-umif;&rnf/ rnfodk‹vl‹udk,fum,ESifhpdwf"gwfwnfaqmufr+jyD;jynfhpkHatmiftjyif wdk;wufaumif;rGefvm atmif rGef;rH&rnf/ qdkonfhtcsufutvGef-uD;rm;aomjy\emjzpfayonf? ,if;jy\emudk qdk&S,fvpf0g'tajccHjzifhomv#if oabmaygufEdkifayonf? u|Ekfyfwdk‹onf q[m&moJuEWm &udkjzwfI rD;&xm;vrf;aqmufvkyfEdkif-u.? tDzDvfar#mfpif-uD;udkvnf; aqmufvkyfEdkif-u .? e,l;a,mufjrdKŒESifhvnf; wdkuf&dkufpum;ajymEdkif-u.? odk‹aomfvnf;/ vlom;udk ydkrdk aumif;rGefatmif rjyKjyifEdkif-uyg? wu,fwef;awmh vkyfEdkifygonf? ykHpHopfrlopfvlom; xkwfvkyfbdk‹u==uGefjrLepf0g'.aemiftem*wfwm0efjzpfonf?==vlom;onf rdrdudk,fudk ukefpdrf;wpfcktjzpf -unfhjrif&rnf? tn‡mwmqkH;taeeJ‹ rjyD;pD;ao;onfhwpf0ufwpf jywfxkwfvkyfxm;aom xkwfukeftjzpf-unfhjyD;/ “cspfvSpGmaom[dkrdkaqyD,Ha&==igawmh 22 rif;udk jyKjyifa&;vkyfawmhr,f?”[k ajym&ygrnf?

vDeifESifhxa&mhpuDwdk‹ESifhtwl/ tjcm;bdkvf&SDApfwdk‹uvnf; vlom;udk wd&pm>eft rsdK;tpm;wpfrsdK;tjzpfomjrif-uI/ j'yfypPnf;rsm;pk&kH;aygif;pnf;aejcif;om jzpfonf[k ,kH-unf-uayonf? olwdk‹u vl‹b0oufwef;.wefzdk;vkH;0r&Sd[kjrif-uojzifh/ awmf vSefa&;twGuf vlOD;a&aygif;oef;aygif;rsm;pGm.toufudk paw;EdkifcJh-uayonf? &pf csm'fydkufpf. “vltrsm;rodaomvDeif”(The Unknown Lenin) pmtkyft& “vDeift wGuf vlom;avmuwpfckvkH;onf txifao;p&mcsnf;jzpf.? pm&Gufpmwrf;rsm;u vDeiftwGuf vlom;wpfOD;csif;onf bmwefzdk;rS r&Sdacs? tvkyform;vlwef;pm;udkrl 42

oHxnftvkyform;wpfa,mufu oHowWK&dkif;udkjrifouJhodk‹om jrifayonf?” [laom a*:uD.tqdkudk twnfjyKaxmufcHvsuf&Sdayonf?23

wrifwumiwfrGwfacgif;yg;apaom vDeif.ay:vDpD Lenin's Policy of Deliberate Starvation

20=&mpkESpftwGif;rS uGefjrLepftpdk;&tm;vkH;vdkvdk jynfolvlxktm; iwfrGwf acgif;yg;apcJh-uonf? vDeif.acwfwGif iwfrGwfacgif;yg;jcif;a-umifh vlOD;a& ig;oef; aoqkH;cJhavonf? 1932=ESpfrS 1933=ckESpftxd/ pwmvif.acwfwGif ‚if;enf;twdkif; iwfrGwfacgif;yg;r+xyfrHjzpfay:.? Twpf-udrfwGifrl ydkrdkus,fjyef‹jyD; vlOD;a& ajcmuf oef; aoqkH;cJhonf? a&SŒwGifvmrnfhpmrsufESmrsm;wGif armfpDwkH;.w&kyfeDESifh yGefyGwf. uarBm'D,m; EdkifiHwdk‹wGif vlOD;a&oef;aygif;ajrmufjrm;pGm iwfrGwfjcif;jy\ema-umifh aoqkH;cJh-uonfudk zwf±+&ygrnf? ,ae‹tcsdefwGif/ plygrm;uufrsm;/ rkef‹zdkrsm;/ tqmoGwfudwfrkef‹qdkifrsm;/ pm; aomufqdkifrsm; ponfwdk‹u u|Ekfyfwdk‹udk ywfvnf0dkif;vsuf&Sdonf? tiwfjy\emqdk onfrSm tjcm;urBmrS -um;bl;em;0jy\emwpfcktjzpfom xif-uayonf? tiwfjy\ emqdkonfudk u|Ekfyfwdk‹-um;&aomtcg c%wjzKwfxrif;iwfonfhtjzpfudkomawG;xif avh&Sd-u.? odk‹aomfvnf; &k&Sm;EdkifiH/ w&kwfeDEdkifiHESifh uarBm'D,m;EdkifiHwdk‹wGif jzpfcJh onfhtiwfjy\emrSm tcsdeftm;jzifh vaygif;rsm;pGm-umjrifhI/ tcsdKŒa'orsm;wGif ESpfcsD I-umjrifhcJhayonf? awmifolv,form; &Gmol&Gmom;wdk‹rSm olwdk‹udk,fwdkif pdkufysdK;I&&Sd Edkifaom qefpyg;tcsdKŒuvGJI useftpm;tpmtm;vkH;udk vk,uf,loGm;jcif;cH-u&onf? pm;aomufp&mtjcm;tpm[lI vkH;0r&Sdawmhacs? jynfolvlxkawmifolv,form;rsm;u a&mif;cs-uonfh oD;ESHopfoD;0vHrsm;udk pm;okH;-u&onf? a&mif;cs&efarG;jrLxm;aom wd&pm>efrsm;tm;vkH;udkvnf;owfjzwfpm;okH;vdkuf-u&.? xdktpm;tpmrsm;ukefcef;oGm; onfESifhwjydKifwnf; jrufrsm; opf&Gufrsm;ESifh opfacgufrsm;udk csufjyKwfpm;aom-u& jyefonf? oDwif;tygwfaygif;rsm;pGm tpmiwfjywfI qmavmifrGwfodwfaomtcg olwdk‹. udk,fcE<monfvnf; ydefcsKH;csdeJ‹oGm;-uawmhonf? tcsdKŒu acG;avacG;vGifhrsm;/ a-umifrsm;-uGufrsm;udk zrf;owfpm;I/ tcsdKŒuvnf; &Edkifonfh ydk;aumifrsdK;pkHudk zrf;,l pm;aomuf-uavonf? aemufqkH;awmh vlawGvnf; wpfa,mufjyD;wpfa,muf touf xGufaoqkH;-uavonf? vlaotavmif;rsm;udk jr‡yfESHrnfholvnf; r&Sdawmhacs? tpm iwfrGwfacgif;yg;jcif;. tqdk;qkH;tpGef;a&mufcsdefwGif yxrydkif;wGif vlaotavmif; rsm;udk pm;aomuf-uonfh tajctaea&mufavonf? aemufydkif;wGifrl awG‹&mvludk wdkufcdkufowfjzwfjcif;/ uav;oli,frsm;udk zrf;,loGm;jcif;jyKI tirf;r±aomuf -uavonf? uGefjrLepftawG;tac:t& vlwdk‹udk wd&pm>efppfppftjzpfajymif;vJay;vdkuf onf? vlxkrSm vlom;rsm;r[kwf-uawmhovdk/ xdktajctaeudk wrifwumzefwD;ol wdk‹onfvnf; vlom;r[kwf-uawmhay? Tum; uGefjrLepftpdk;&. yef;wdkifyifjzpfayonf? r,HkEdkifavmufaomtjzpft ysuf jzpfaomfvnf; 20=&mpkESpftwGif; vDeifacgif;aqmifaombdkvf&SDApfvufxufwGif &k&Sm;EdkifiHY trSefwu,fjzpfcJhonf? 1918=ckESpfwGif/ bdkvf&SDApfwdk‹tm%m&jyD;r-umrDtwGif;/ vDeifu yk*~vdu y pPnf;ydkifqdkifr+udk zsufodrf;ypfvdkufonf? ol.qkH;jzwfcsufwGif ta&;-uD;qkH;tcsufrSm/ awmifolv,form;rsm;ydkifqdkifaomajr,mudk odrf;jcif;jzpfonf? bdkvf&SDApfygwD0ift -urf;zuform;rsm;/ csufumykvdyfolv#Kdrsm;ESifh wyfeD&Jabmfrsm;u/ &k&Sm;wEdkifiHvkH;&Sd v,f,majrrsm;odk‹wyfjzef‹I vufeufjzifhjcdrf;ajcmufum/ awmifolv,form;rsm; cuf 43

cJpGm aexdkiftouf&Sifaeaomtajctae-um;xJrS &Sdor#tpm;tpmESifh oD;ESHxkwfvkyfEdkif onfh t&mtm;vkH;udk odrf;,lvdkuf-uavonf? awmifolv,form;rsm;tm; bdkvf&SDApf wdk‹udk ay;tyf&rnfhoD;ESHcGJwrf;udkwm csay;avonf? ,if;cGJwrf;udkwmudk jznfhEdkif&ef

awmifolv,form;wdk‹u &dwfodrf;I&or#aomoD;ESHrsm;udk tyfvdkuf&onf? jiif;qef ol&Gmom;rsm;udk t-urf;qkH;enf;jzifh toHwdwfoGm;atmif vkyf-uonf? tcsdKŒ&Gmom;rsm;u oD;ESHtm;vkH;tyfvdkuf&rnfudk ESarsmojzifh tcsdKŒt0ufudk odk0Sufxm;-uonf? xdkodk‹aomvkyf&yfonf awmfvSefa&;udk qef‹usifaomvkyf&yfjzpf onf[k pGyfpGJum r,kH-unfEdkifavmufaom &dkif;pdkif;&ufpufaomenf;jzifh '%fcwf-u 44

onf? 1922=ckESpf azaz:0g&Dv 14=&ufae‹wGif tkH;rfa'oodk‹ oGm;a&mufppfaq;cJhaom t&m±SdwpfOD;awG‹cJhaomtjzpfudk atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf? ,cktcsdefwGif acsmqGJwyf. &mxl;udkrSDcdkI jyKusifhaomvkyf&yfrsm;onf/ bGif;bGif;ajym& v#if/ r,kH-unfEdkifavmufaomtqifhodk‹ a&mufaeygjyD? zrf;xm;aomawmifolv,form; rsm;udk/ -udKwifpDpOfxm;onfhtwdkif;/ tyltaEG;ray;xm;aom -uD;rm;onfhpyg;usDwGif csKyf aESmifxm;-u.? xdk‹aemuf olwdk‹udk -udrf'%fay;jyD; ao'%fay;rnf[k jcdrf;ajcmuf-u onf? owfrSwfxm;onfh udkwmudk tjynfhray;Edkifolwdk‹udk -udK;csnfjyD; t0wfwkH;vkH;c|wfI &Gmv,facgifwGifajy;cdkif;onf? xdk‹aemuf tyltaEG;ray;xm;aom av,mOfodkavSmifaom tdrfrsm;wGif csnfaESmifxm;-uonf? rdef;rtawmfrsm;rsm;udk owdvpfarharsmoGm;onftxd 24 &dkufESufI ESif;awmxJwGif wl;xm;aomusif;Y udk,fvkH;wD;c|wfjyD;ypfxnfh-uonf?==

&Gmom;rsm;rS csrSwfxm;aomudkwmrjznfhEdkifonfhpm&if;udk awG‹aomtcg vDeif u a'goacsmif;acsmif;xGufavonf? 1920=ckESpfwGif/ tcsdKŒa'orS oD;ESHudkwm(cGJwrf;) csjcif;udkqef‹usifonfh&Gmrsm;udk tvGefjyif;xefpGm '%fcwfonfhtrdef‹xkwf.? xdk&Gm rsm;rS oD;ESHtm;vkH;udk odrf;,lonfhtjyif rsdK;aphrsm;udkygodrf;,lvdkufavonf? aemifESpf wGif xyfrHpdkufysdK;pm;aomuf&ef rjzpfEdkifawmhacs? rvGJraoG iwfjywfIaoaus-uay rnf? 1921=ckESpfrS 1922=ckESpftxd xdkodk‹aom jypf'%fcwfjcif;udk &k&Sm;vlrsdK; 29= oef;u cH-u&I OD;a&aygif; 5=oef;rSm iwfrGwfjcif;'%fa-umifh aoqkH;cJh-uavonf? taemufEdkifiHrsm;odk‹ xdkiwfrGwfjcif;jy\emowif; a&mufoGm;aomtcg/ vlxk .twd'kuQrsm;udk oufomap&ef ulnDu,fq,fa&;vkyfief;pwif-uonf? atmifjrif vkeD;eD;jzpfaomfvnf; bdkvf&SDApfwdk‹u ,if;owif;udk jiif;qdkI aemufxyfowif;rjyef‹ &ef owif;Xmersm;udk ydwfyif-uawmhonf? &pfcsm'fydkufa&;om;aom &k&Sm;EdkifiHawmf vSefa&;ordkiftusOf;csKyf [laompmtkyfwGif atmufygtwdkif;a&;om;xm;ayonf? 1921=ckESpf aEGOD;ydkif;wGif/ tpm;tpmiwfrGwfacgif;yg;aomt&yfa'orSvlrsm;onf jrufyif rsm;/ opfacgufrsm;ESifh -uGufrsm;udk pm;okH;-uonf?==vlom;udkvnf; pm;okH;-ua-umif; cdkifvkHaom owif;&&Sd.? 'kuQonf oef;aygif;rsm;pGmwdk‹onf/ olwdk‹.&Gmrsm;udk ypfxm; cJhjyD; tpm;tpm&Sdonf[kowif;&&Sdaomt&yfodk‹ oGm;&efar#mfvifhcsufjzifh teD;qkH;rD;&xm; blwm&kHodk‹ -udK;pm;I ta&mufoGm;-uonf? 1921=ckESpf Zlvdkifvtxd armfpudktpdk;&u iwfrGwfjcif;jy\em'kuQqif;&Jjcif;jzpfay:r+udk jiif;qefxm;aoma-umifh/ &Gmom;rsm;udk rD;& xm;jzifh c&D;oGm;cGifhrjyKay? xdk‹a-umifh blwm&kHrsm;onfvnf; vlawGESifh jynfhusyfvsuf&Sd .? xdktcsdefwGif blwm&kHY 'kuQcHcJh&ol.tajymt&/ “vlawGu rvmrnfhrD;&xm;udk apmifh ar#mfae-uonf? odk‹aomfvnf; olwdk‹xHodk‹ aorif;um; rvGJraoGa&muf&SdvmcJhonf?” c&D; oGm;olwdk‹onf &Gmwpf&GmjyD;wpf&Gm jzwfoef;vmcJhaomfvnf; ouf&Sd[lI wpfpkHwpf&mudkr# rawG‹-uacs? &Gmol&Gmom;rsm;onf toufaoqkH;oGm;onfvnf;&SdI raoao;olwdk‹rSm vnf; a&GŒvsm;Edkifrnfhtm;tifr&Sdawmhojzifh arSmuf&ufvJae-u.? vrf;wav#mufwGifrl 25 um; vlaotavmif;rsm;jzifh jynfheufvsuf&Sd.?==

Tay:vDpDwGif rnfonfh&nf&G,fcsufrsm; yg&Sdaeygoenf;? vDeifonf yk*~vdu ydkifqdkifr+udk zsufodrf;um &Gmol&Gmom;wdk‹. xkwfukefrsm;udk odrf;ydkufI bdkvf&SDApftpdk; &. pD;yGm;a&;udk awmifhwif;atmifvkyfvdk.? odk‹aomfvnf; ol.aoG;csif;om;csif;jzpf onfh &k&Sm;vlrsdK;rsm;udk tiwfjy\emESifh -uHKapjcif;wGif tjcm;&nf&G,fcsufwpfckvnf; &Sdaeao;onf? tpmiwfjywfjcif;onf/ vlwdk‹udk t-uD;tus,f pdwf"gwfus pdwftm; ajymhaponfudk olaumif;aumif;odxm;.? vlxk.bk&m;ocifudk ,kH-unfonfhpdwf tm; wdkufzsufypf&ef iwfrGwfjcif;jy\emudkvufeuftjzpftokH;jyKvdkjcif;jzpfonf? xdk rSwqifh bmoma&;tiftm;pkudk wdkufzsuf&ef v+HŒaqmf&eft-uHjzpfavonf? uGefjrLepf 0g'. pmtkyfrJwGif vDeif.pdwftajctaeudk az:jyxm;ayonf? 45

46

Avm'DrD&f tDvpfcsf tkvf,maemhAf trnf&Sdvli,fa&SŒaewpfOD;onf iwfrGwfacgif;yg;jcif; jy\em t-uD;us,fqkH;usa&mufaoma'oqdkif&mjrdKŒawmfjzpfonfh qrm&mjrdKŒwGif arG;zGm;I xdkjrdKŒwGifyif tajcpdkufaexdkifoljzpfonf? a'ocHynmwwfrsm;teuf olonfqmavmif rGwfodwfolwdk‹twGuf u,fq,fa&;vkyfief;wGifyg0if&ef wpfOD;wnf;aomjiif;qefol jzpf onfhjyif trsm;a&SŒwGif vlod&Sif-um;qef‹usifoljzpf.? “Avm'DrD&f tDvpfcsf tkvf,m aemhAfu/ tiwfjy\emrS aumif;aomtcsuftajrmuftjrm; &&Sdvmvdrfhrnf[k ajymxGuf 0ef‹oljzpfonf? blZGmrsm;xHrS pD;yGm;a&;vufajymif;vGJ,l-urnfh pufr+vufr+ypPnf;rJh vlwef;pm; ay:xGufvma&;twGuf txl;tusdK;&Sdonf?==tiwfjy\emonf/ a&S;usaejyD jzpfaom awmifolv,form;pD;yGm;a&;udk zsufqD;ypfI/ aemufxyftqifhwpfqifhodk‹ ydkrdk vsifjrefpGm wufvSrf;Edkifatmif az;ray;vdrfhrnf? aemufqkH;wGif t&if;&Sifpepfudk tpm; xdk;rnfh qdk&S,fvpfpepfodk‹ OD;aqmifoGm;vdrfhrnf? tiwfjy\emonf/ Zmbk&ifudk,kH-unf udk;pm;jcif;udk wdkufzsufypfrnfomr[kwf/ bk&m;ociftm; ,kH-unfjcif;udkvnf; zsufodrf; ay;vdrfhrnf[k trsm;a&SŒwGif &J&J0ifh0ifhajymqdkcJha-umif;/ ol.oli,fcsif;rsm;u jyefajymjyygonf?” aemif ESpfaygif; 30 -umjyD;aemuf/ xdk“vli,fa&SŒae”u bdkvf&SDApftpdk;&acgif;aqmifwpfOD; jzpfvmonftcsdefwGif/ ol.tawG;tac:onfvnf; rajymif;vJao;ay? tiwfjy\em onf “&efoludk evHrxlEdkifavmufatmif ESufay;vdkufEdkifcJhonf?” xdkodk‹vnf; jyif;jyif; xefxef ESufay;oifhayonf? xdk&efolonfum;/ a&S;&dk;c&pf,meftoif;awmf (Christian 26 Orthodox Church)yif jzpfayonf?

47

ay:vpfjAL&kdtzGJ‹0ifrsm;xH vDeifay;ydk‹cJhaom 1922=ckESpf rwfv 19=&ufae‹pGJyg pmwGif/ vlxkESifhbmoma&;t-um;&SdaESmif-udK;udk jzwfawmufypf&ef tiwfjy\emudk vufeufwpfcktjzpftokH;jyK&efvdkvm;a-umif; jyqdkvsuf&Sd.? bmoma&;qdkif&mXme rsm;udk wdkufcdkufzsufqD;&efpDrHudef;twGuf vlxkxHrSwefjyefrnfh&efudk tiwfjy\em jzifh xkHxdkif;oGm;apjcif;jzpfonf? trSefrSm vuf&Sdtajctaeonf/ olwdk‹udkxuf usKyfwdk‹udk ydkjyD;tomay;aeonf? olwdk‹ (usKyfwdk‹.&efolrsm;)udk evHrxlEdkifavmufatmif ESufay;jyD; aemifvmrnfhESpfaygif;rsm;pGm twGuf A[dktm%mudk csKyfudkifEdkif&ef 99=&mcdkifE+ef;eD;yg; aocsmaeygonf? olwdk‹tcsif; csif;owfpm;ae-uonfhtjyif oef;ESifhcsDIaoae-uonfh iwfjywfae-uaomvlawG.tul tnDjzifh usKyfwdk‹usef&Sdaeao;onfh&ufpufEdkifonfhtiftm;tm;vkH;udktokH;jyKI c&pf,mef omoemydkifypPnf;rsm;udk odrf;ydkufvdkuf-u&ef Ttcsdefonf aemufxyf&Smr&aom wpf-udrf wnf;aomtcGifhta&;jzpfonf?==tajctaetm;vkH;u Ttcsdefonf u|Ekfyfwdk‹twGuf aemufxyf&SmI apmifhqdkif;Ir&Edkifaomtcsdefjzpfa-umif; oufaocHaeygonf? tb,fh a-umifhqdkaomf vlawGudk iwfjywfatmifvkyfvdkufjcif;jzifh olwdk‹.ar#mfvifhcsufrsm; ukefqkH; -ujyD;jzpfaoma-umifh/ u|Ekfyfwdk‹udk tav;ay;-uvdrfhrnf? odk‹r[kwfvnf; tenf;qkH; 27 rESpfjrdKŒonfht-unfhjzifhom -unfhEdkif-uvdrfhrnf?

48

49

50

vDeif.&ufpufenf;onf uGefjrL epfwdk‹. yxrqkH;aom &dkif;pdkif;,kwfywf r+jzpf.? ol‹aemufvmaom uGefjrLepftm %m&Sif pwmvifESifh armfwdk‹u xdka-umuf rufzG,fvkyf&yfrsm;udk xyfrHIwdk;yGm;ap cJhonf? vDeif. aemufqkH;ae‹rsm;uvnf;/ trsm; oHa0*&atmif azgufonfcsxdkuf onfhtjzpftysufwpfck jzpfayonf? 1922=ckESpf arvwGif yxrOD;pGm avoif wkef;jzwfI/ 1922=ckESpf 'DZifbmv 16 &ufae‹wGif aemufxyfwcg cH&jyefonf? udk,fwpfydkif;aooGm;I ukwifay:rSmom vJavsmif;ae&onfhtajctaea&mufav onf? 1923=ckESpf rwfvwGif ol.a&m*g ydkqdk;vmojzifh aemufqkH; pum;rajymEdkif awmhacs? t-uD;tus,facgif;udkufojzifh 1923=ckESpf wpfESpfvkH;wGif bD;wyfukvm; xdkifay:Yom tcsdefukefavawmhonf? ol aocgeD; aemufqkH;vydkif;rsm;wGif/ t&l; wpfydkif;jzpfaeonfh ol‹rsufESmudk jrifol wdkif; xdwfvef‹w-um; jzpfukef-u.? OD;aESmufwGif; aoG;,dkI 1924=ckESpf ZEM 0g&Dv 21=&ufae‹wGif aoqkH;oGm;av onf? bdkv&SDApfwdk‹onf/ ol.tavmif;udk,fcE<mydkif;udk &kyfvkH;oGif;xm;I/ OD;aESmuf udkvnf; tifrweftzdk;wefonf[kqdkjyD; aq;&nfpdrfxm;-uonf? ol.udk,fcE<mudk armhpudkjrdKŒ-uD;&Sd ,ifjyifeD-uD;wGif *&dbk&m;ausmif;ykHpHtaqmif aqmufvkyfI jyoxm; onf? vltajrmuftjrm;vnf; oGm;a&muf-unfh±+-uayonf? wef;pDaeonfhvlwdk‹u vnf; tavmif;aumifudk a-umuf&GHŒxdwfvef‹pGm -unfh±+-uayonf? olwdk‹. a-umuf±HGŒxdwfvef‹jcif;onf/ aemifvmrnfhESpfrsm;wGif qxufwHydk; wdk;vmcJhawmhonf? vDeif.OD;aqmifr+udkqufcHaom *sdK;Zufpwmvifonf/ ydkrdk&ufpuf -urf;-uKwfI vlowfjcif;Y ydkrdkaysmfarG‹-unfEl;oljzpf.? tcsdeftenf;i,ftwGif; acwf opfordkif;wGif/ t-uD;us,fqkH;aom “a-umufrufzG,f-urf;-uKwfonfhtm%mpuf”udk wnfaxmifvdkufavonf?

51

52

pwmvif rnfodk‹uGefjrLepfjzpfcJhoenf; How Did Stalin Become Communist?

tdkiftdkqdzf Apfpm&DtdkEdkApf Zl*g&SfADvDonf a*smf*sD,me,f bDvDpDjrdKŒteD;&Sd *dk&DjrdK‹ i,frS qif;&JEGrf;yg;aomtdrfaxmifpkwGif 1879=ckESpfY arG;zGm;cJh.? &k&Sm;bmom pum;t& “oHr%da,musfm;”[kt"dy`g,f&aom pwmvif[lonfhtrnfudk 1913=ckESpf rSpwifI tokH;jyKcJhavonf? ol.rdcifonf/ bmoma&;udkif;&+dif;aomtrsdK;orD;wpfOD;jzpf.? olr.om;udk bmoma&;bkef;awmf-uD;jzpfap&ef olr.tiftm;&Sdor#tokH;jyKI jyKpkysdK;axmifcJhay onf? xdk‹a-umifh *dk&DjrdKŒl&Sd c&pf,mefpmoifausmif;wGif ausmif;xm;cJh.? ig;ESpft-um wGif xdkausmif;rSatmifcJhI/ bDvDpDjrdKŒ&Sd c&pf,mefomoemusrf;pmoifausmif;wGif 0if a&mufqnf;yl;um a*smf*sD,efatmfodka'ghc&pf,meftoif;awmfwGif bkef;-uD;&mxl;jzifh tr+pwifxrf;aqmifavonf? TumvtwGif;/ pwmvifonf pmtkyftcsdKŒudkzwf±+I ol.urBmhtjrifonf vnf; ajymif;vJvmcJhavonf? Ttcsdeftxd/ olonf bmoma&;udkif;±+dif;onfhrdcifudk opPm&Sdaeao;aomfvnf;/ 'g0if.rsdK;pkwdk‹pwifjzpfay:jcif;pmtkyfudk zwf±+jyD;onfhaemuf bk&m;rJh0g'DwpfOD;jzpfvmcJhavonf? atmufpzdk‹'fwuUodkvf ordkif;yg&*lwpfOD;jzpfonfh tvufpf 'D a*smif;u ol. pwmvifESifhqdkAD,ufjynfaxmifpkudk ykHpHoGif;jcif; [laompmtkyfwGif/ pwmvif. i,f &G,fpOfb0ykHpHoGif;&mwGif 'g0if.yg0ifr+u¾ta-umif;a&;om;xm;ayonf? a*smif;. tqdkt&/ pwmvifonf/ “bmomw&m;wGif,kH-unfr+ysufjym;oGm;aom usrf;pmoif ausmifom;jzpfI/ xdkodk‹,kH-unfr+ysufjym;oGm;&mY 'g0ifonf t"duwm0ef&Sdonf[k pwmvifu ,lq.?”28 pwmvifu aemifr-umrDtwGif; uGefjrLepf0g'udkvnf; xyfrH arG;pm;vdkufavonf? pwmvifu tvmyovmypum;0dkif;wdkif;vdkvdkwGif Ttcsufudk txl;jyKI xkwfaz:ajymqdkavh&Sdonf[k a*smif;uqdkonf? 53

t*FvdyfvlrsdK;ordkif;yg&*l tvefbl;avmufu ola&;om;aom [pfwvmESifhp wmvif=b0wlrsm; [laompmtkyfwGif/ xdkyk*~dKvfESpfOD;udk Ed+if;,SOfxm;&mY/ pwmvif onf i,f&G,fpOftwGif; &k&Sm;bmomjyefxm;aom um;vfrm;uPfESifh-o*wfpfawaumfrf awwdk‹.pmtkyfrsm;udk zwf±+I ol‹tay:tvGeftrif; -oZmv$rf;rdk;cJhonf[k qdkxm;ay onf?29 trSefrSm/ TvSnfhjzm;r+onf pwmvif wpfOD;wnf;cHcJh&onfr[kwfacs? olESifhwpf acwfwnf; &k&Sm;ausmif;om;trsm;pkESifh t jcm;vli,ftajrmuftjrm;wdk‹vnf; yg0ifcJh .? 'g0if/ [yfpavESifh vmrufwdk‹.odyH` 0wf&kHjcKHxm;aom wifjycsufa-umifh &k&Sm;vl rsdK;vli,ftajrmuftjrm; bmomrJhjzpfukef -uonf? vlrsdK;wpfrsdK;.a-uuGJzG,ftjzpf= &k&Sm;awmfvSefa&;ordkif; [laompmtkyfwGif ordkif;yg&*l tdkvef'dk zdkif*sJpfu “odyH`ynm qefatmifjyKjyifaz:jyxm;onfh 'g0ifESifh[yf pavwdk‹. &kyf0g'onf/===vDeifi,f&G,f pOftcsdefY &k&Sm;vlrsdK;ynmwwfvlwef;pm; wdk‹twGuf bmomt,l0g'wpfcktqifhtxd &SdcJh.?”30 [k a&;om;xm;ayonf? zdkif*sJpf u tDAdkvl;&Sif;0g'jzef‹r+a-umifh aemifwGif bdkv±SDApftzGJ‹0ifjzpfoGm;aomvli,ftvkyf orm;wpfOD;jzpfol/ qDrif umewfcsDaumhAf bmomomoemudk rnfodk‹ypfy,foGm;onfhta-umif; az:jyxm;ayonf? vli,ftvkyform;wpfa,mufu vlom;udk bk&m;oQifzef;qif;xm;jcif;r[kwfa-umif; bl; wpfbl;wGif ajr-uD;tjynfhxnfhI aEG;axG;atmifxm;v#if r-umrD&uftwGif; ydk;r$m;rsm; jzpfay:vmonfudk oufaoom"utjzpf ol‹tm;jycJhonf? TuJhodk‹aom 'g0ifrwdkifrDt csdefu atmufwef;usonfhodyH`ynmrsm;udk xdktcsdefuvuf0Jorm;wdk‹. vufurf;pmapmif rsm;wGif a0a0qmqm awG‹&.? umewfcsDaumhAfuJhodk‹aom vli,ftvkyform;rsm;udk tvGeftrif;-oZmv$rf;rdk;qGJaqmifEdkifayonf?===“,cktcsdefwGif u|Ekfyf.tajctjrpfr&Sd aom tpGJtvrf;rSv$wfajrmufjyD;aemuf/ a&SŒodk‹t&Sdeft[kefjyif;pGmjzifh csDwufvsuf&Sdyg onf? bk&if*sDbkef;awmf-uD;xHwGif tjypfzGifhqdk0efcHjcif; rvkyfawmhyg? bk&m;&Sdcdk;ausmif;odk‹ vnf; roGm;yg/ wm;jrpfxm;onfhtpm;tpmrsm;udkvnf; pwifpm;aomufaeygjyD?”[k a&; 31 om;xm; ayonf?

tv†m[ft&Sifjrwfu touf&Sdjcif;udk zrf;qif;xm;jcif;r[kwfa-umif;ESifh t oufonf rawmfwqjzpfay:vmjcif;jzpfonf[laomtqdkudk taxmuftuljyKaprnfh txufwGifn$ef;cJhonfhOyrmrsdK;onf rSefuefjcif;r±dS twkta,mifomv#ifjzpfayonf? wDaumifydk;aumifrsm;onf tv,facwfwGif ,kH-unfcJh-uonfhtwdkif; bmrSr&Sd&mrS ol‹ tvdkvdkrawmfwqjzpfay:vmjcif;r[kwfay? ajr-uD;wGif;Y Ocsxm;aomydk;aumifwD aumifwdk‹. Orsm;rSaygufxGufvmjcif;jzpfayonf? odk‹aomfvnf; xdkacwfu odyH`avm uonf/ oufrJhypPnf;rsm;rS ouf&SdypPnf;jzpfay:vmEdkifjcif;r&Sda-umif;udk rod&Sdao;o jzifh/ xdkuJhodk‹aom'¾m&Drsm;u a&v$rf;rdk;ouJhodk‹ jyef‹vmEdkifaoma-umifh/ ynmrpkH rvsifaom&k&Sm;vli,frsm;udk bk&m;w&m;rJht,l0g'wGif epfrGef;oGm;apcJh.? 54

&k&Sm;EdkifiHwGif 19=&mpkESpftwGif; -uD;xGm;rsm;jym;vmcJhaombk&m;w&m;rJh0g'Dwdk‹ onf/ 20=&mpkESpfwGif opPm&SduGefjrLepfrsm;jzpfvmcJh-uavonf? ‚if;wdk‹teuf pwm vifvnf; wpfOD;tygt0ifjzpf.? pwmvifonf 1898=ckESpfwGif uGefjrLepftzGJ‹odk‹0if cJhjyD;/ 1901=ckESpfrSpI b&'fZdkvm(&kef;uefjcif;)ac:v#dKŒ0SufuGefjrLepfpmapmifwGif aqmif;yg;rsm; pwifa&;cJhavonf? 1917=ckESpfwGif olonfvDeifOD;aqmifaomuGefjrL epfv+yf&Sm;r+wGif udk,fwdkif&ma&mufyg0ifaqmif&Gufaom uGefjrLepft-urf;zuform; wpfOD; jzpfvmcJhavonf? 1917=ckESpf atmufwdkbmawmfvSefa&;aemufydkif;wGif/ ol onf uGefjrLepfygwDwGif tjrifhqkH;tqifhjzpfaom ydkvpfjAL&dktzGJ‹0ifjzpfvmcJhavonf? 1923=ckESpfwGif vDeifemzsm;rusef;jzpfonfESifhwjydKifwnf; pwmvif.tm%mpuf onfvnf; ydkrdk -uD;xGm;vmavonf? aemufqk;H wGif vDeifuG,fvGefoGm;csdefwGif olonf tjrifhqkH;tm%mudk vufcH&&SdI tm%m&Sifjzpfvmavonf? pwmvifonf 1924= ckESpfrS 1929=ckESpftwGif; ol.twdkuftcHrsm;udk vkyf-uHowfjzwfjcif;/ ao'%fay; jcif;/ jynfESif'%fay;jcif;ESifh jynfyodk‹xGufajy;oGm;apjcif;rsm;jzifh &Sif;vif;okwfoif ypfavonf? atmufwkdbmawmfvSefa&;.ydokum xa&mhpuDonfyifv#if pwmvif. a'gorkefwdkif;rSrvGwfEdkifbJ qdkAD,ufjynfaxmifpkrS ESifxkwfjcif;cH&avonf? ol.tm%mwnfjrJonfESifhwjydKifwnf;/ ol.oHr%dvufoD;qkyfonf jynfol jynfom;vl‹tzGJ‹tpnf;odk‹ vSnfhvmawmh.? vDeifu pdkufysdK;ajr,mtm;vkH;udk jynfol ydkifodrf;&ef -udK;pm;cJhaomfvnf;/ 1921=1922=ckESpfiwfrGwfjcif;jy\em-uD;a-umifh ‚if; tpDtpOfudk a&$Œqdkif;xm;cJh&onf? pwmvifonf TtpDtpOfudk tqkH;owfvdkojzifh/ “pkaygif;pDrHudef;”[laomtrnfjzifh pwifavonf? t"du&nf&G,fcsufrSm awmifol v,form; &Gmom;wdk‹. ypPnf;tm;vkH;udk odrf;&efjzpfonf? olwdk‹.xkwfukefrsm;udk odrf;,lI jynfyodk‹xkwfa&mif;&efjzpfonf? &&SdonfhaiGudk qdkAD,ufpufr+vufr+wGif &if;ESD;jr‡KyfESHI ppfwyftiftm;-uD;xGm;a&;twGuf tokH;jyK&efjzpfonf? pwmvifonf ol.pDrHudef;udk zrf;qD;EdSyfpufjcif;/ owfjzwfjcif;ESifh iwfrGwf acgif;yg;jcif;jy\emzefwD;jcif;jzifh taumiftxnfaz:.? olu qefpyg;(*sKH)wefcdsef aygif; odef;oef;csDI EdkifiHjcm;odk‹wifydk‹a&mif;cspOf &k&Sm;vlxk 6oef;wdk‹onf iwfrGwfI aoqkH;cJh-uonf? vlom;avmuonf wd&pm>efrsdK;pkwpfckomjzpfojzifh/ emusifr+jzifh 55

jyKjyifqkH;r&rnf [laom&kyf0g'='g0if0g'tawG;tac:udk pwmvifu wzefxyfrHI vufawG‹ taumiftxnfaz:um ordkif;rSwfwrf;wifxm;cJhavonf?

pkaygif;pepf. &ufpufr+rsm; The Savagery of Collectivization

pwmvif.Tay:vDpDonf 1929=ck ESpfwGifpwif.? ol.pDrHudef;t& yk*~vdu ydkif tm;vkH;udk y,fzsufypf&efjzpfonf? &Gm om;wdkif;onf EdkifiHawmftpdk;&udk ol. xkwfvkyfr+rS owfrSwfxm;aom udkwmcGJ wrf;twdkif; qufo&.? olwdk‹.xkwf ukefrsm;udk a&mif;cscGifhydwfyifvdkufonf? owfrSwfxm;aom udkwmcGJwrf;rSmjrifhvGef; ojzifh trsm;tm;jzifh olwdk‹&Sdor# ay;tyf vdkuf&-u.? 1920=ckESpfwGif vDeifpwif cJhaom &ufpufr+onf wpfa-umhxyfrH a&mufvmawmhonf? pkaygif;pDrHudef;udk taumiftxnf az:&eftwGuf pwmvifonf t&ufpufqkH; pwmvifonf aemufydkif;wGif vDeifESifhyl;yl; uyfuyf aygif;oif;I ygwDtwGif; ol.wuf enf;rsm;udk tokH;jyK.? jiif;qefolwdk‹udk vrf;twGuf -udK;yrf;cJh.? vDeifuG,fvGefjyD; owfjzwfvdkuf.? qdkufab;&D,m;e,fodk‹ aemuf/ pwmvifonf ol.jydKifbufrsm;udk (ESpf&Snfowfjzwfjcif;tjzpf)vnf; ydk‹vdkuf tEdkif,lI qdkAD,ufjynfaxmifpk. wpfOD; onf? odk‹r[kwf tpmiwfatmif ypfxm;jcif; wnf;tkyfpdk;onfh tm;%m&SifjzpfvmcJhonf? jzifh wajz;ajz;csif;aooGm;aponf? uGefjrL epfpepf. pkaygif;pDrHudef;udk qef‹usifol rsm;ESifh ulvyfac: -uG,f0csrf;omonfh ajr ydkif&Sifwdk‹udk wdkif;jynfwpfckvkH;tESH‹tjym; vdkufvH&SmazGI zrf;qD;owfjzwfvdkufonf? Tay:vDESifhywfoufI uGefjrLepfpepf.pmtkyfrJ wGif atmufygtwdkif; a&;xm;.? pkaygif;pepfudk qef‹usifonfhulvyfwdk‹tm; zrf;qD;ypfowfvdkuf-uonf? tcsKdŒudkrl olwdk‹. ZeD;om;orD;rsm;ESifhtwl jynfESif'%fay;vdkufonf? ulvyftm;vkH;udk wdkuf&dkufazsmufzsuf vdkufjcif;rvkyfaomfvnf;/ tvGefa0;uGmaomajrmufydkif;t&yfa'oESifh qdkufab;&D,m;e,f rsm;odk‹ tvkyf-urf;jypf'%fay;jcif;ESifh ydk‹xm;vdkufjcif;jzifh/ touf&Sifusef&pf&eftcGifht vrf; tifrwefenf;yg;vSayonf? wpfOD;wavomtouf &SifcJhavonf? vlaygif;aomif; aygif;rsm;pGm ,if;a'orsm;Y toufqkH;&+H;cJh-u.? aoqkH;oGm;olwdk‹.pm&if;twdtusudk rnfolurS rodEdkifay? 1932=33=ckESpfrsm;wGif twif;t-uyfcdkif;apaom pkaygif;pDrHudef; udk vlxkuqef‹usifojzifh ,lu&def;jynfe,fY jzpfay:aom vaygif;rsm;pGm-umanmif;onfh 32 iwfrGwfjcif;jywf\emwGif vlOD;a&aygif; 6oef; xufrenf; aoqkH;cJh-uavonf?

56

&ufpufr+taygif;wGif ulvyfwdk‹ tay:Y t-urf;-uKwfqkH;enf;rsm;jzifh us a&mufcJhayonf? 1933=ckESpf{jyDvwGif p wmvifxHodk‹ pma&;q&m rDac; ±d+vdkacghzf a&;om;ay;ydk‹aompmwpfapmifwGif atmuf ygtwdkif;az:jyxm;ayonf? qdkAD,ufjynfaxmifpkwGifyg0ifaom emydkavmhAfpuD cdkvfcdk‹ZfwGif/ yavmhuiftrnf &Sd c&dkifaumfrDwDtm%mydkifwpfOD;onf zrf;vm cJhaom vlrsm;udk av,mOf&kHwpfckY eD&Jaeatmif tylay;xm;aomrD;zdkwGifrD;vkHapjyD;/ rDjidrf;vdkuf 33 um udk,fvkH;wD;ydwfxm;cJh.?

1929ckESpfwGif ,lu&def;e,fY pkaygif;pepf ta-umif;0g'jzef‹jcif;udk em;qifae-upOf? pkaygif;pepfudk pdkufysdK;a&;oD;ESHxGufwdk;yGm;r+ ykHpHjzifh wifjy-uaomfvnf;/ vufawG‹wGifrl t-uD;tus,fiwfrGwfjcif; jzpfay:apcJh.?

pwmvifuvnf;/ vDeifuJhodk‹yif “ulvyf”[kac:aom pdwful;,Of&efoludk wDxGifonf? olwdk‹azsmufzsufvdkolwdkif;udk Ttrnfwyfay;vdkuf-uonf? uGefjrLepf wdk‹twGuf/ olwdk‹rvdkvm;olwdk‹udk TtrnfwyfI cGJjcm;um‚if;wdk‹udk zrf;qD;okwfoif ypf&ef jrdKŒwdkif;odk‹trdef‹xkwfvdkufonf? Tta-umif;ESifhywfoufI uGefjrLepf0g'. pmtkyfrJ wGif atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf? tcsdKŒaomc&dkifrsm;wGif/ ulvyf&Sif;vif;a&;wGif 80 rS 90=&mcdkifE+ef;onf aq&ufnmufac: tv,ftvwf0ifaiG&Sdonfh awmifolv,form;rsm; jzpf-uonf? a'ocHwyfwdk‹onf csrSwf xm;aomcGJwrf;jynfhatmif ydk‹aqmif-u&onf? tu,fI jzpfEdkifygu ydkrdkydk‹&ef wdkufwGef; xm;.? 1925=ckESpfESifh 1926=ckESpfrsm;wGif/ rdrdwdk‹. oD;ESHxGufukefrsm;udk a&mif;xkwfol/ oD;ESH&dwfodrf;&eftvkyform;&SdolESifh a&aEG;wnfonfh &k&Sm;c&m;tdk;ESpfvkH;&Sdol ponfhawmif olv,form;wdk‹udk zrf;qD;I jynfESif'%fay;vdkuf-uonf? 1929=ckESpf puf wifbmvwGif rdrdydkif0ufwpfaumifudk“owfpm;onfhtwGuf” qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pepfumuG,fxdrf;odrf; onfhtaejzifh jynfESif'%fay;vdkufonf? awmifolv,form;wdk‹ olwdk‹&SdonfhypPnf;rsm;udk a&mif;csojzifh “pD;yGm;a&;vkyfonf”[kpGyfpGJjyD; owfvdkuf-uonf? awmifol v,form; wpfa,mufrSm ol.OD;av;wpfa,mufonf Zmbk&if.tpdk;&tzGJ‹wGif t&m&SdwpfOD;jzpfaom a-umihf jynfESif'%fay;cH&onf? aemufwpfa,mufudkrl “bk&m;&Sdcdk;ausmif;odk‹ r-umc% oGm;aoma-umifh “ulvyf”wpfa,mufjzpfonf[k pGyfpGJcH&onf? pkaygif;pepfudk qef‹usif olwdkif;tm; ulvyfjzpfonf[k pGyfpGJvdkuf-uonf? tcsdef-umjrifhvmonfESifhtr# ulvyf &Sif;vif;a&;onfvnf; ±+yfaxG;vmawmhonf? aq&ufnmuf wpfa,mufonfvnf; ol udk,fwdkifulvyf&Sif;vif;a&;wyfzGJ‹wGif yg0iftr+xrf;aevsufESifh jrdKŒ.tjcm;wpf bufwGif 34 wm0efxrf;aqmifaeaom wyfzGJ‹u zrf;qD;onfudk cH&avonf?

ulvyfrsm;[k pGyfpGJjcif;cH&onfhtrnfpm&if;wGif/ bmoma&;0efxrf;rsm;ESifh c&pf ,mefbkef;awmf-uD;rsm; xdyfqkH;u yg0ifonf? 1930=ckESpfwGif bkef;awmf-uD;aygif; 13,000 wdk‹onf/ ulvyf&Sif;vif;a&;wGif ygoGm;avonf? &GmESifhjrKdŒrsm;wGif pkaygif; pepfudk pwifonfESifhwjydKifwnf; c&pf,mefbk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;udk ydwfypfI bmom a&;acgif;aqmifrsm;udk &Sif;vif;ypf-uonf?35 pkaygif;pepfrS &vm'fESpfckrSm iwfrGwfjcif;jy\emESifh jynfESif'%fay;jcif;jzpf.?

57

pwmvif,laqmifvmcJhaom iwfrGwfacgif;yg;jcif;jy\em Famine Brought About by Stalin

ol.tvsifvDeifuJhodk‹/ pwmvifonfvnf; pkaygif;pepfudk vl‹tzGJ‹tpnf;tm; jcdrf;ajcmufonfh vufeuftjzpf tokH;jyK&ef -uHpnfcJhonf? wdkif;jynftwGif; oltvdk&Sd onfha'orS qefpyg;rsm;udkodrf;,ljcif;jzifh xdka'owGif iwfrGwfjcif;jy\em jzpfay:ap onf? ,lu&def;jynfe,fu uGefjrLepf0g'udk qef‹usifaoma-umifh pkaygif;pepf. ypf rSwfjzpfcJhonf? ordkif;wGif vluzefwD;aomiwfrGwfacgif;yg;jcif;uyfqdk;udk ,lu&def; jynfe,fu t-uD;us,fqkH;tvl;tvJcH&I/ iwfjywfjcif;a-umifh vlOD;a& av;oef;ausmf aoqkH;cJhavonf? rnfodk‹rnfykHjzpfvmcJhonfrSm xif&Sm;vS.? 1931=ckESpfwGif pkaygif;a&;ay:vDpD t& ,lu&def;jynfe,frS *sKHaphwefcsdefaygif; 7oef; 7odef; cGJwrf;csawmif;qdkcJh.? pk aygif;a&;wyfzGJ‹rS *sKHwefcsdefaygif; 18oef; odrf;qnf;cJhavonf? eudkuwnf;u awmif olv,form;&Gmom;wdk‹ iwfjywfvkeD;eD; rEdkifreif;jzpfaeonfhcGJwrf;a-umifh ,lu&def; e,fom;wdk‹u pwmvif.wyfrsm;udk qef‹usif-uavonf? xdk‹a-umifh pwmvifu ydkrdka'goacsmif;acsmif;xGufI oem;-uifemjcif; ydkrdkuif;oGm;avawmhonf? 1932=ckESpf ZlvdkifvwGif eudkcsrSwfaom udkwmcGJwrf;tay:wGif aemufxyfwefcsdef 7 oef; 7odef; xyfrHcsI A[dktpdk;&udk qufo&ef awmif;qdkvdkufavonf? vlaygif; oef;aygif;rsm; pGmudk iwfrGwfI aoaponf? Tay:vDpDESifhywfoufI b&kdif;,ef rG,fem[ef . &k&Sm;EdkifiH=vGefcJhonfhESpfwpf&mordkif;wGif atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf? uGefjrLepfv+yf&Sm;r+acsmqGJ*dk%f;rsm;onf/ q,fayavmuf&Snfvsm;aomoHr%dacsmif;rsm;udk udkifaqmifI ,lu&def;jynfe,fodk‹ pkjyKHa&mufvm-uavonf? tdrfwGif;tdrfjyif/ -uyfcdk;rsm;/ wJukwfrsm;/ pyg;usDrsm;/ 0ufjcH/ aumuf&dk;ykH ponfwdk‹tm;vkH;udk ESH‹aeatmif &SmazG-uonf [k t&SmcH&aom&Gmom;wpfOD;u ajymjy.? v,fuGif;wGif ,m,Dar#mfpifrsm;aqmufvkyfI ajcmif;ajrmif;ypfcwfrnfh&efudk apmifh-uyf-unfh±+-uonf? xdkar#mfpifwGif uif;apmifholwdk‹ onf ESpfvkH;jyL;aoewfrsm; udkifaqmif-uonf? qmavmifrGwfodyfvGef;olwdk‹rSm ajymif;zl;ESH rsm;udk uyfa-u;jzifh jzwf,lpm;-uonf? zrf;rdolrsm;teuf tcsdKŒrSm Oya't& 7=8 ESpf

58

axmifusI/ tcsdKŒrSmrl ypfowfcH-u&onf? cg&faumhAfw&m;&kH;wpfckwGif wpfvtwGif; tr+aygif; wpfaxmifhig;&mppfaq;axmifcs.? rdef;rwpfa,mufudk rdrdpdkufxm;aom ajymif;zl; tzl; 100 ckwf,lonfhtr+a-umifh axmif 10ESpfcsvdkuf.? aemufESpfygwfwGif ol.vifa,mufsm;rSm tiwfab;a-umifhaoqkH;oGm;&Smonf? -uufESifh0ufrsm;udkrl 1932=ck

59

ESpf aqmif;OD;ydkif;wGif owfpm;ukefjyD? ‚if;aemuf acG;ESifha-umifrsm;udk qufvufIowfpm; onf? AmqmvD *a&mhpfrmefu ‘zrf;zdk‹awmfawmfcufw,f’[ka&;onf? ‘wd&pm>efawGu vl awGudka-umufjyD; &dkif;ukef-uw,f? vlawGu olwdk‹udkjyKwfpm;-uw,f?=’ =1932=ckESpf ukefwGif wefcsdefaygif; 4 oef; 7 odef;om qufoEdkifcJhonf? cGJwrf;opfxyfrHa-ujimonf? rdk;av0ot&m&Sdrsm;u oD;ESHrsm;ysufpD;atmif rdk;av0orSm;,Gif;pGmcef‹rSef;onfhtwGuf t zrf;cH&-uonf? wd&pm>efq&m0efrsm;udk/ arG;jrLa&;ysufvdkysufpD;vkyfonfhtwGuf ypfowf vdkuf-uonf? oD;ESHpdkufysdK;a&;orm;rsm;udk ulvyfjzpfonf[kpGyfpGJI qdkufab;&D,m;odk‹ydk‹ vdkuf-uonf?==1933=ckESpf rwfvwGif ESif;t&nfaysmfonfhtcsdefupI jynfolvlxk-uD; wpfckvkH; iwfjywf-uavonf? vlwdk‹u -uGufrsm;/ yk&Gufqdwfrsm;ESifh wDaumifrsm;udkyif zrf;,lpm;aomuf-uonf? &moDtvdkufyGifhonfhyef;rsm;ESifh zuf,m;yifrsm;udkjyKwfI pm; aomuf-u.? e,l;a,mufnae*sme,frS owif;axmufwpfOD; uDAfjrdKŒESifh rdkif20 a0;aom &Gmwpf&Gmodk‹ oGm;a&mufcJh&m ‘wJwpfvkH;wGif trnfray;wwfaom pGyfjyKwftdk; rD;ay:wnf xm;onfudk awG‹cJh&onf’[k a&;.? ‘tdk;xJwGif t&dk;rsm;/ ta&jym;rsm;yg0ifI bGwfbdeyf tpu tdk;xdyfqkH;wGif ay:aeonf’=== vlawGu olwdk‹.&Gmrsm;udk ypfxm;cJh-uonf? rD;&xm;vrf;ab;rsm;wGif rD;&xm;jywif; aygufrsm;rS tpmt-uGif;tusefrsm;ypfcsay;rnfudk apmifhar#mf-uonf? ppfwyfrsm;a&$Œajymif; onfht&yfbufodk‹ vdkuf-uonf? jrdKŒtwGif; av;bufwGm;-uonf? uDAfjrKdŒwGif eHeufwdkif; vufwGef;vSnf;rsm;jzifh ,QifnwGifaooGm;aomtavmif;rsm;udk vdkufaumuf-u.? uav; rsm;. ydefcsKH;I &SnfarsmaeaomrsufESmrsm;onfvnf; iSufESifhyif wlawmhonf?

60

61

62

odk‹aomfvnf;/ uGefjrLepfv+yf&Sm;r+acsmqGJ*dk%f;om;rsm;onf/ qefpyg;rsm;udk qufvufIom &SmazGae-u.? tmvl;wl;aeonfhrdcifrsm;udkawG‹v#if ypfowfvdkuf-uonf? rsufESmazg a,mifaejcif;onf iwfjywfr+.vuQ%mjzpfonf? xdkodk‹azga,mifaejcif;r&Sdolrsm;udk ol wdk‹0Sufxm;onfhtpmrsm;udk jy&ef &dkufESuf-uonf? ‘u|Ekfyfwdk‹onf ordkif;.vdktyfcsufudk az:xkwfae-uonf’[k vJAf udkydkvJAfu a&;om;xm;.?‘u|Ekfyfwdk‹onf u|Ekfyfwdk‹.awmf vSefa&;wm0efudk xrf;aqmifae-ujcif;jzpfonf? u|Ekfyfwdk‹onf u|Ekfyfwdk‹. trdtzqdk&S,f vpfajrtwGuf qefpyg;pkaqmif;ae-ujcif;jzpfonf?== rdef;rESifhuav;rsm;. ylazgif;ae aom0rf;ydkufrsm;/ aoG;r&Sdojzifhtjyma&mifoef;aeonfhrsufESm/ [mvm[if;vif;touf uif;aeonfhrsufvkH;rsm;udk awG‹jrifae-uonf? pkwfjywfaeonfh odk;om;a&jcKHxm;aomvl aotavmif;rsm;/ aps;aygIjyJaejyDjzpfaombGwfzdeyfrsm;pGyfxm;onfh vlaotavmif;rsm; udk jcHv,fwJawG/ ESif;awmawGESifh cg&faumhAfwHwm;ay:awGrSm/ ae&mwum awG‹&.==?’ ==taemufEdkifiHrsm;odk‹ tiwfjy\emowif;a&mufvmonf?==AD,ifembda&Smhbkef;awmf -uD;.OD;aqmifr+atmufwGif tjynfjynfqdkif&m u,fq,fa&;aumfrDwDzGJ‹pnf;vdkufonf? odk‹ aomfvnf; qdkAD,uftpdk;&u rnfonfhtiwfjy\emrS rjzpf[k jiif;qdkvdkufaoma-umifh 36 bmrSrvkyfEdkif?

T±+cif;rsm;u rDac;vf ±+dvdkacghAfudk pwmvifqDodk‹ Tr#&ufpuf-urf;-uKwf onfhvkyf&yfrsm;udk csufcsif;&yfwef‹&ef awmif;qdkonfhpm a&;ap.? odk‹aomfvnf; pwm vifu wrifwumzefwD;aom jzpf&yfrsm;om jzpfaeonf? 1933=ckESpf {jyDvwGif pma&;q&m rDac;vf ±+dvdkacghAf ulbefjrdKŒteD;jzwfoGm;&m/ pkaygif; v,f,mtvkyform;rsm;udk a'ocHt&m&Sdrsm;uESdyfpufI olwdk‹.oD;ESHtm;vkH;udk tyf&ef twif;cdkif;apaeonfudk awG‹ojzifh pwmvifxHodk‹ pmESpfapmifa&;om;ay;ydk‹cJhavonf? xdk pmrsm;wGif twGif;a&;r+;csKyfrS tpm;tpmtjrefqkH;ydk‹&efawmif;qdk.?=== arv 6 &ufae‹pGJjzifh a&;aomjyefpmwGif pwmvifonf [efaqmifIyif oem;-uifemr+udk r jyocJhacs?==1933=ckESpfwGif vlaygif;oef;ESifhcsDI iwfjywfIaoa-uae-upOf/ qdkAD,uft pdk;&u qefpyg; tav;csdef[jEdNwf 18oef;udk “pufr+vufr+ul;ajymif;a&;twGuf” EdkifiHjcm; 37 odk‹ wifydk‹a&mif;cscJhavonf?

tiwfjy\ema-umifh a,mufsm;rdef;r/ uav;oli,frsm;/ Z&mtdkrsm; OD;a& ajcmufoef;ausmf aoqkH;cJh.? qdkAD,ufEdkifiHu tpma&pmxkwfvkyfr+ravmufiaom a-umifhr[kwf? uGefjrLepfygwDu vlvkyfaomtiwfjy\emudk wrifwumzefwD;jcif; a-umifhjzpfonf? wpfenf;tm;jzifh vlxktajrmuftjrm;udk owfjzwfjcif;jzpf.? pwmvifu taemufEdkifiHrsm; xdkjzpf&yfudk odoGm;rnfudk tifrwefpdk;&drfcJhavonf? tb,fha-umifhqdkaomf/ ol&nf&G,fcsuf-uD;pGmjzifh ,lu&def;jynfe,fudk qkH;r'%fcwfjcif; tm;aysmhoGm;rnfudk pdk;&drfaoma-umifh jzpfonf? ordkif;yg&*l 'gem 'vf&ifrfyvfu/ atmufygtwdkif; a0zefxm;ayonf? qdkAD,ufjynfaxmifpkonf tiwfjy\emay:aygufcJhonf[k w&m;0if b,faomtcgr# 0ef cHjcif; rjyKcJhacs? tar&duefESifht*Fvdyfwdk‹ qdkAD,ufjynfaxmifpkESifhywfoufI ,lu&def;jynfe,f wGif ay:aygufcJhaomtiwfjy\emta-umif; wpfcgwpf&H xnfhajymavh&Sd-uaomfvnf; twdtus tao;pdwfaz:jyjcif;rjyK-uay? odk‹aomfvnf; qdkAD,ufjynfaxmifpkwGif jzpfysufcJhaom tiwf jy\emESifhywfoufI tjcm;EdkifiHrsm;wGif tao;pdwfrSwfwrf;wifxm;onfudk awG‹&Sd&ayonf? tb,fha-umifh Todk‹uGmjcm;oenf;? tajzrSm 1932=34=ckeSpf tiwfjy\emonf/ aemifqufI 38 jzpfyGm;aomtiwfjy\emESifhrwlbJ vlvkyfonfhtiwfjy\emjzpfaoma-umifhwnf;?

pkaygif;pepfa-umifh/ ,lu&def;jynfe,frS awmifolv,form;wdk‹trsm;qkH; xdcdkuf epfemqkH;±+H;cJh-u.? toufaygif; 4 oef;aoa-ucJhonf? umZufpwefwGif vlwpfoef; pkaygif;pepfa-umifh iwfjywfcJh-uonf? aumhauqyfajrmufydkif;ESifh ajreufa'oydkif;wGif 63

toufaygif; wpfoef;aoa-ucJh.? pwmvif. wpfckwnf;aomtrdef‹jzifh vlaygif; ajcmufoef; aoa-uysufpD;cJhavonf?39

jynfESif'%fcH&olrsm;ESifh tvkyfpcef;rsm; Exiles and Work Camps

pwmvifu uGefjrLepfpepfudk qef‹usifol oef;aygif;rsm;pGmtm; “jynfESif'%f” ay;jcif;jzifh owfjzwfcJh.? qdkAD,ufjynfaxmifpktpdk;&onf/ c&DrD,Hwl&uDvlrsdK;rsm; tygt0if vlenf;pktajrmuftjrm;udk a&G;xkwfI/ nOfhtcsdefwGif olwdk‹.tdrfrS armif; xkwfum uDvdkrDwmaxmifESifhcsDIa0;vHaomt&yfrsm;odk‹ tvdkvkdaoa-uysufpD;ukef atmifydk‹vdkuf-uonf? c&D;vrf;-um;wGif OD;a&aygif;odef;ESifhcsDI aoa-u-uukef.? qdkufab;&D,m;taemufbuf em&ifrfwGifwm0ef,l&aom ygwDaumfrDwD0ifwpf OD;u &k&Sm;EdkifiH. jynfESif'%f[lonf “tpkvdkufowfjzwfjcif;omjzpfonf”[k atmuf ygtwdkif; ol.udk,fydkifrSwfwrf;wGifa&;om;xm;.? 1933=ckESpf {jyDv29 ESihf 30 &ufae‹rsm;wGif “acwfrrDa[mif;EGrf;aomypPnf;”rsm;udk armhpudkESifhvDeif*&ufwdk‹rS o,f,lvmonfh rD;&xm;wGJuGefAG,frsm; u|Ekfyfwdk‹xHodk‹a&muf &Sdvmonf? awmif;rfblwmodk‹a&mufv#ifa&mufcsif; wGJrsm;udka&qdyfodk‹ydk‹I wHcg;rsm;udk zGifhvdkufonf? arv 18 &ufae‹ESifh 26 &uf ae‹rsm;wGif emZD&dkjrpfESifh atmhbfjrpfqkH txuf &Sd emZD&dkt&yfodk‹ydkvdkufonf? yxr uGefAG,fwGif vlaygif; 5070 ygvmI 'kwd,wGif 1044 a,mufygvmonf? pkpkaygif; 6114=a,muf &Sdonf? ydk‹aqmifa&;tajctaeonf qdk;&Gm;vS .? ygvmonfhtpmtenf;i,frSm pm;Ir&acs? c&D;onfrsm;udk av0ifaygufr&Sdo avmufaomae&mwGif jyGwfodyfxnfhxm;onf?==ae‹pOfvlaygif; 35 a,mufrS 40 E+ef;txd aoqkH;-uonf? emZD&dku|ef;wGif olwdk‹tm; apmifhaeaomtajctaeESifhEd+if;,SOfv#if Ttajc taeonf ZdrfcHonfhtajctae[kyif qdk&ygrnf? (xdkae&mrSwpfqifh emZD&dkjrpftxuf topfcsJŒcJhaome,fajrodk‹ tcsdKŒudk cGJIydk‹&rnfjzpfonf?) emZD&dku|ef;onf vlaetdrfajc uif;rJhaomt&yfjzpfonf? 'g;aygufwl;aygufjym;ponfhud&d,mvufeuf wpfckrSr&Sdacs? qefpyg; tpm;tpm[lIAvmewˆd? trdk;tumr&Sdonfhae&mwGif ypfxm;vdkuf-uonf? tat;'%fudkumuG,f&ef rD;arG;Edkifjcif;yifr&Sd-uacs? yxrae‹wGif vlaotavmif;aygif; 295=udk jr‡KyfESHvdkuf&onf? xdku|ef;odk‹ vlrsm;a&muf&SdvmjyD;aemuf 4=5&uf-umrS *sKHr+ef‹ tenf;i,fa&muf&Sdvmonf? wpfOD;v#if aygifcsdeftenf;i,fpDa0r#ay;&.? olwdk‹udk a0iS ay;onfh&m&Sifudk vufcH&&SdonfESifhwjydKifwnf; qmavmifvGef;ojzifh rdrdwdk‹wGifygaom OD;xkyf abmif;bD *sufuufrsm;wGif *sKHr+ef‹udk a&jzifhe,fI pm;-uonf? tcsdKŒrSm a&ESifhre,fEdkifawmhbJ *sKHr+ef‹udkyg;pyfxJodk‹oGyfxnfhvdkufjyD; a&aomufcsvdkuf&m vnf acsmif;wGifwpfI qdk‹aooGm;olvnf; &Sd.? xdkjynfESif'%fay;cH&olwdk‹u Tu|ef;wGif vma&mufydk‹xm;onfhae‹rSpI wpfcsdefvkH;&&SdaomtpmrSm Tr#omjzpf.? tcsdKŒuvnf; ygvmaomtpmrsm;jzifh udwfrkef‹zkwf&efe,fxm;onfh *sKHudkpm;-uonf? zkwf&efrD;r&Sd/ tjcm;a&mp&mvnf;bmr#r&Sd? r-umrDtwGif;rSmawmh tcsif;csif;owfpm;ojzifh vlom; 40 pm;pepfay:vmawmh.?

pwif;zdk‹'fwuUodkvfrS okawoeynm&Sif a&mbwfaumifuGuf. a-uuGJzG,f aumufoif;&dwfodrf;jcif; [laompmtkyfwGif pwmvifacwfrS jynfESif'%fay;cH&olrsm; ta-umif; atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? 1940=ckeSpfwGif wpfzefjzpfay:onfh vlenf;pkrsm;udk tpkvdkuftjyKHvdkufjynfESif'%fay;ol rsm;udk o,fydk‹pOfvrf;c&D;-um;Y 15 rS20 &mcdkifE+ef;txd/ trsm;tm;jzifhuav;oli,frsm;/ aoqkH;ukef-u.? jynfESif'%fay;cH&olrsm;wGif usef;rma&;tajctaetrsdK;rsdK;yg0ifonf? tcsdKŒrdef;rrsm;onf udk,f0efaqmifrsm;jzpf-uonf? aumhquftrsdK;orD;wpfOD;u rD;&xm;

64

65

ay:uav;arG;av&m uav;rSm oefoefrmrmyuwdtwdkif; jzpfaomfvnf;/ r-umrDtwGif; aoqkH;oGm;.? tapmifhppfom; ESpfa,mufu xdkuav;tavmif;udk rD;&xm;ckwfarmif;ae pOf wHcg;rSatmufodk‹ ypfcsvdkufonf? jynfESif'%fay;cH&oltajrmuftjrm;onfvnf; ol wdk‹.b0aemufqkH;c&D;odk‹ wdkuf&dkufydk‹aqmifjcif; cH-u&onf? tcsdKŒvnf; vrf;-um;rS jrdKŒ i,frsm;wGif aeusefcJh-uonf?==tm&fcsef*JvfwGif bk&m;&Sdcdk;ausmif;tm;vkH; ydwfxm;onf? bk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;udk tusOf;om;rsm;twGuf vrf;c&D;-um; wnf;cdk&mae&mtjzpf ajymif; vJxm;onf? tdyf,mqifhrsm;udk txyfxyfaqmufxm;onf? zrf;qD;vmcJhaom awmifol v,form;rsm;onf udk,fvufaq;a-umEdkifjcif;r&Sd/ temrsm;tESH‹tjym; aygufvsuf&Sdonf? jrdKŒwGif;wGif vSnfhvnfawmif;&rf;-uonf? tultnDawmif;-uonf? odk‹aomfvnf; jynfESif'%fay;cH&onfh tusOf;om;rsm;udk a'ocHrsm;rS rnfonfhtultnDr# ray;&ef jyif; xefpGm wm;jrpfxm;.? aooGm;onfhtavmif;udkyif aumuf,ljr‡KyfESHcGifh r&Sday? a'ocHvl wdk‹onfvnf; olwdk‹udk,fwdkifu tvGeftrif; a-umuf&GHŒxdwfvef‹ae-u&onf? Adkvkwf'gjrdKŒ -uD;wGifvnf; bk&m;&Sdcdk;ausmif; av;q,fhckepfausmif;odrf;,ljyD; jynfESif '%fay;cH&ol 41 rsm;ESifh jynfhESufvsuf&Sd.?

jynfESif'%fay;cH&olwdk‹udk tpkvdkuftjyKHvdkufowfjzwfonfh aemufxyfenf; wpfenf;rSm/ tvkyfpcef;rsm;jzpfonf? 1928=rS 1953=ckESpf(pwmvifaoqkH;onfhESpf) txd/ cef‹rSef;ajctm;jzifh qdkAD,uftkyfcsKyfa&;tawG;tac:ESifhrwlol oef;aygif; 30=udk zrf;qD;I aexdkiftouf&SifIrjzpfEdkifonfh qdkufab;&D,me,frsm;wGif owfrSwfwnf 66

aqmufxm;aom*lvyfac:tvkyfpcef;rsm;odk‹ ydk‹vdkuf.? Tpcef;rsm;wGif okH;ykHESpfykH xufrenf;=tenf;qkH; oef;aygif; 20=aoqkH;cJh-uonf? tpm;tpm iwfjywfr+a-umifh aovkeD;yg;jzpfaeonfhtusOf;om;rsm;onf wpfae‹v#if 14 em&DrS 16 em&Dtxd tvkyf vkyf-u&.? tusOf;om;tjrm;tjym;wdk‹udk tapmifhppfom;wdk‹u cdkifvkHaomta-umif;jy

pwmvif,kH-unfaom &kyf0g'tawG;tac:u ol‹tm;Tr#&ufpuf-urf;-uKwfoltjzpf ajymif;vJ vdkuf.? tjyHK;rygaomrm;ufP."gwfykHudk odef;aygif;rsm;pGmudk owfjzwfypf&ef ao'%ftrdef‹pm vufrSwfxdk;aompwmvif.&kH;wGif csdwfqGJxm;.?

67

csufr&SdbJ owfvdkuf-uonf? tcsdKŒtusOf;om;rsm;udk wrifwum tpmtiwfxm;I aoaponf? aexdkifonfhtajctaeqdk;&Gm;r+ESifh tpmt[m&rvkHavmufr+a-umifhvnf; useftusOf;om;tajrmuftjrm;aoqkH;ukef-uonf? tusOf;om;tajrmuftjrm;wdk‹udk yg;v$maomt0wfjzifhom tvkyfvkyfapojzifh/ qdkifab;&D,me,f. tat;'%fudk rcH EdkifI awmifhwif;cJIaooGm;-uavonf? tusOf;om;wdk‹vufacsmif;ajcacsmif;rsm; yx rqkH; cJIa-uGusoGm;onf? aemufawmh em;&GufESmacgif;rsm;“a-uGus”oGm;avonf? Tenf;jzifh vlaygif;odef;aygif;rsm;pGmaoa-uysufpD;ukef-uonf? emrnfausmf &k&Sm;vl rsdK;pma&;q&m tvufZENm qdkvfZifepfqifu ol. 1918=1956 *lvyfolu|ef; [laom pmtkyfwGif ‚if;a-umufrufzG,f&mtjzpftysufESifhywfoufaom aemufxyfoufao om"ursm;udk a&;om;az:jyxm;ayonf?

ta&SŒEdkifiHrsm;tkyfpkrS teDa&mifxdwfvef‹a-umuf&GHŒzG,frsm; Red Terror in the Eastern Block

1953=ckESpfwGif pwmvifuG,fvGefoGm;onf? vDeifpwifaz:xkwfcJhaom xdwf vef‹a-umuf&GHŒzG,fvkyf&yfrsm;udk pwmvifu xyfrHcJsŒxGifcJhojzifh/ vlaygif; oef;csDI aoqkH;-u&um/ ajrmufjrm;pGmaom vlenf;pkwdk‹u ESdyfpufcH&onfh'kuQi&Judk -uKHawG‹cJh -u&.? vDeif=pwmvifacwfrS uGefjrLepf&dkif;pdkif;&ufpufr+rsm;udk uGefjrLepf0g'. teufa&mif pmtkyfwGif tus,fw0ifh az:jyxm;ayonf? 1918 rS 1922=ckESpftwGif; tusOf;om;aygif; odef;aygif;rsm;pGmESifh olwdk‹udk awmfvSefykefuefaom tvkyform;ESifhawmifolv,form; odef;aygif;rsm;pGmwdk‹ tm; w&m;pD&ifjcif;r&SdbJ owfjzwfypfjcif;? 1922=ckESpfwGif jzpfyGm;apaom iwfrGwfacgif;yg;jcif;jy\emzefwD;jcif;a-umifh toufaygif; 5=oef; aoqkH;oGm;jcif;? 1920=ckESpfwGif 'GefaumhqufvlrsdK;wdk‹udk jynfESif'%fay;I taysmuf&Sif;ypf jcif;? 1918 rS 1930=ckESpftxd tusOf;pcef;wGif odef;aygif;rsm;pGmudk owfjzwfjcif;? 1937=38=ckESpfwGifjzpfyGm;aom tm%mvkyGJwGif vlaygif; 690000 owfjcif;? 1930=1932=ckESpftwGif; ulvyf(ESifhulvyf[k pGyfpGJcH&ol)aygif; 2=oef;udk jynfESif'%fay;jcif;? 1932=33=ckESpfrsm;wGif aocsmpepfusus pDpOfcJhaom tiwfab;rsm;a-umifh ,lu&def;jynfe,fom; 4 oef;ESifhtwl tjcm;vlrsdK;rsm; 2 oef; aoa-uysufpD; apjcif;? 1939=ckESpfrS 1941=ckESpftxdESifh aemufxyf 1944=45=ckESpfrsm;wGif/ ydkvfvl rsdK;rsm;/ ,lu&def;vlrsdK;rsm;/ abmhvlrsdK;rsm;/ rdkv'dkAefvlrsdK;rsm;ESifh abqm&mbD ,HvlrsdK;rsm; odef;aygif;rsm;pGmudk jynfESif'%fay;jcif;? 1941=ckESpfwGif Adkv*g*smrefvlrsdK;rsm;udk jynfESif'%fay;jcif;? 1943=ckESpfwGif c&DrD,HwmwmvlrsdK;rsm;udk tpktjyKHvdkuf jynfESif'%fay;jcif;? 1944=ckESpfwGif cscsifvlrsdK;rsm;udk tpktjyKHvdkuf jynfESif'%fay;jcif;/ 1944=ckESpfwGif tif*Gwfcsf vlrsdK;rsm;udk tpktjyKHvdkuf jynfESif'%fay;jcif;?42 68

pwmvifaoqkH;jyD;aemuf qdkAD,uftpdk;&onf/ tuef‹towftm;jzifh aysmh ajymif;oGm;cJhonf? odk‹aomfvnf;/ a-umuf&GHŒxdwfvef‹r+jzifh wnfaqmufvmcJhaom tkyf csKyfr+u vl‹tzGJ‹tpnf;udk v$rf;rdk;qJ jzpfonf? aemufvmrnfh tydkif;wGif/ qdkAD,ufjynf axmifpkESifh tjcm;uGefjrLepfvl‹tzGJ‹tpnf;rsm;wGif a-umuf&GHŒjcif; rnfodk‹v$rf;rdk;I rnf odk‹pnf;&kH;-uonfudk ppfaq;-uygrnf? qdkAD,ufwdk‹onf olwdk‹.ajcmufvSef‹jcdrf;ajcmufr+udk olwdk‹.vlxktay:Yom uef‹owfxm;jcif;r[kwfacs? 'kwd,urBmppfjzpfyGm;jcif;u qdkAD,ufjynfaxmifpk. -o Zmtm%monf ta&SŒOa&mywdkif;jynfrsm;odk‹ a&muf&Sdvmapawmhonf? urBmppfjyD;onf ESifh rsm;pGmaomwdkif;jynfwdk‹u qdkAD,uf-oZmatmuf a&mufoGm;avonf? EdkifiHa&;vkyf -uHr+ESifh v+yf&Sm;r+enf;rsdK;pkHtokH;jyKI ESpfrsm;r-umrDtwGif; wdkif;jynftajrmuftjrm;wdk‹ u armhpudk. tm%mpufatmuf a&mufoGm;avonf? ydkvefEdkifiH/ [efa*&DEdkifiH/ csuf udkpvdkaA;eD,m;EdkifiH/ &dkareD,m;EdkifiH/ blva*;&D,m;EdkifiH/ tvfab;eD,m;EdkifiHESifh t a&SŒ*smreDEdkifiHwdk‹u pwmvif.aoG;pGef;aomvufoD;qkyfwGif;odk‹ usa&mufoGm;-u.? teDa&mif&dkif;pdkif;&ufpufr+jzifh TEdkifiHrsm;wGif i&JbkHor#aom'kuQqif;&Jjcif; b0odk‹a&mufoGm;aponf? tpdk;&udk qef‹usifolwdk‹udk zrf;qD;ESdyfpufum owfjzwf-u onf? r-umrDtwGif; xdwfvefa-umuf&GHŒjcif;onf ,if;EdkifiHwdk‹. vl‹tzGJ‹tpnf;rsm; wGif v$rf;rdk;oGm;avonf? 1990=ckESpf/ blva*;&D,m;uGefjrLepftpdk;&jyKwfoGm;jyD; aemuf/ trsdK;orD;wpfOD;u/ 1944=ckESpfwGif olrtay:usa&mufcJhaom tjzpftysufudk blva*;&D,m;&kyf&SifrSwfwrf;&dkuf&mwGif zGifhqdkcJh.? usr.zcifudkzrf;oGm;jyD;aemufwpfae‹wGif/ tjcm;ykvdyf&Jwpfa,muf a&mufvmjyD;/ xdkae‹ 5=em&DtcsdefwGif &JXmemtrSwf 10 odk‹ oGm;a&muf&ef rSm-um;oGm;w,f? usr.rdcifrSm vSyI oabmaumif;aomtrsdK;orD;wpfOD;jzpfygw,f? t0wftpm;vJjyD;xGufoGm;w,f? usrESifhtwl armifESrokH;a,mufu tdrfwGifapmifhaecJh-uygw,f? taru eHeufwpfem&DcGJ tcsdefrSm jyefvmygw,ff? rsufESmjzLzwfjzLa,mfjzpfI t0wfawGvnf; pkwfjywfayawaeyg w,f? ol0ifvmvmcsif; rD;zdkodk‹oGm;um t0wftm;vkH;c|wfIrD;±d+Œvdkufygw,f? jyD;aemufa& csdK;jyD;rS usrwdk‹udkayG‹ygw,f? aemufae‹rSm ol‹udk,folowfaozdk‹-udK;pm;w,f? aemuf xyfokH;cgaoa-umif;-uHcJhygw,f? aemufqkH;tacgufrSm tqdyfaomufaozdk‹ -udK;pm;yg w,f? olckxd touf&Sifaeygao;w,f? usrbJ ol‹udkjyKpkygw,f? pdwfrESH‹awmhbl;? olwdk‹ 43 wawG ol‹udk bmvkyfcJhw,f qdkwmudk b,faomtcgrS rodEdkifcJhygbl;&Sif?

tusOf;orm;rsm;onf tvGefyiftwd'kuQa&muf-uonf? uGefjrLepf0g'. pm tkyfrJ wGif edudkvf ±d+qufpul. &dkar;eD,m;tpdk;&u jyKusifhcJhaom vkyfaqmifcsufrsm; udk atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf? &dkareD,m;onf tm&SuGefjrLepfwdk‹tokH;jyKonfh OD;aESmufaq;jcif;enf;udk Oa&mywdkufEdkifiH rsm;wGiftokH;jyKonfh yxrOD;qkH;EdkifiHjzpfEdkifonf? trSefrSm tm&SEdkifiHrsm;wGif Tenf;rsm; udk tus,fw0ifh tokH;rjyKrD &dkar;eD,m;EdkifiHwGif yxrOD;pGm jyD;jynfhpkHatmif prf;oyfjyif qifcJhjcif; jzpfonf? ‚if;wDxGif-uHqr+.,kwfywfqdk;oGrf;onfhyef;wdkifrSm/ tusOf;om; tcsif;csif;ESdyfpuf-uatmif zefwD;ay;jcif;jzpfonf? Tprf;oyfcsufonf 1949=ckESpf 'DZif bmvwGifpwifI okH;ESpf-umrS tqkH;oyfcJhavonf?==TtzGJ‹.yef;wdkifrSm EdkifiHa&;t usOf;om;rsm;tm; udk,fum,ESifhpdwf"gwft& ESdyfpufI uGefjrLepf0g',kH-unfcsufrsm;udk 44 oGwfoGif;ay;jcif;jzpfonf?

tusOf;om;wdk‹. bmoma&;,kH-unfcsufrsm;udk zsufqD;ypfI aemufqkH;wGif bk&m;ocifudk jiif;y,foGm;vdrfhrnf[k ar#mfvifhxm;-uonf?

69

qDul&Dwdwfac: &dkareD,m;v#dKŒ0Sufykvdyfu/ ar;jref;ppfaq;aepOftwGif; a&S;a[mif;ESdyfpuf enf;tm;vkH;udk tokH;jyK-uonf? &dkufESufjcif;/ ajczaESmifhudk ydwfuefjcif;/ ajymif;jyefcsnfI wGJavmif;qGJxm;jcif;/ ponfjzpf.? odk‹aomfvnf; blcsm&ufpfjrdKŒrS uDvdkrDwm 110 a0;uGm

70

aom yDwufpwDt&yfwGif 1930=ckESpfrsm;wGif aqmufvkyfonfh tusOf;axmifwGif xdkESdyf pufenf; rsdK;xufajrmufrsm;pGm ydkrdk&ufpufaomenf;rsm;udk tokH;jyK-uonf? tawG;tac: &Sif A&f*sdvf tD&efum.tajymt&/ “yDwufpwDwGif pdwful;aygufEdkifor# ,kwfywfqdk; oGrf;qkH;aom ESdyfpufenf;rsm;udk tokH;jyK-uonf? tusOf;om;. wpfudk,fvkH;udk pD;u&uf jzifh rD;±+dŒxm;onf? olwdk‹.wifyg;rsm;rS pwifykwfyGvmavonf? olwdk‹vJavsmif;aomtcg

71

olwdk‹.om;a&cGHrsm;onf tem-uD;a&m*gjzpfouJhodk‹ uGmusvmonf? tcsdKŒtm; rpifudk ZGef;jzifhcyfIpm;aponf? tu,fI rpm;bJpGef‹ypfonfudk awG‹v#if/ olwdk‹.tHzwfudk pm; cdkif;onf? ==A&f*sdvf tD&efum. tqdkt&/ jyefvnfynmay;enf; tqifhav;qifh&Sdonf? yxrtqifh udk “jyifyrsufESmzkH;cGmcsjcif;”[kac:onf? tusOf;om;udk yxrpGyfpGJpOfu zkH;zdxm;onfh tcsufrsm;udk az:xkwf0efcHcdkif;jcif;jzifh ol.opPm&Sdjcif;udk oufaojyaponf? txl;ojzifh jyify&Sd rdwfaqGtquftoG,frsm;udk az:xkwfjcif;jzpfonf? 'kwd,tqifhrSm/ “twGif;pdwf "gwfrsufESmzkH;cGmjcif;”[kac:onf? ‚if;rSm/ tusOf;pcef;wGifa&mufpOf pcef;twGif;Y ol‹ udkulnDay;olwdk‹udk az:xkwfcdkif;onf? wwd,tqifhrSm/ “vlxka&SŒ pdwf"gwfrsufESm zkH;cGmjcif;”[k ac:onf? w&m;cHjzpfoltxGwftjrwfwefzdk;xm;onfht&mtm;vkH;/ rdwfaqG o*F[/ tdrfaxmifpk ZeD;odk‹r[kwf cspfolwdk‹udk qJqdk-udrfqJypfy,fvdkuf&onf? tu,fI bmomt,l0g'udk ,kH-unfoljzpfv#if bk&m;ocifudkvnf; -udrfqJ&onf? pwkwˆtqifhrSm/

72

uGefjrLepf0g'udk ,kH-unfaomtusOf;om;tzGJ‹ (Organization of Prisoners with Communist Beliefs- 0PCB)odk‹0ifI/ olwdk‹. t&if;ESD;qkH;rdwfaqGoli,fcsif;wdk‹udk ESdyf pufjcif;jzifh olwdk‹udk,fwdkif vlowform; tm%mom;awGjzpfoGm;&ef jzpfonf?

qdkAD,ufjynfaxmifpkonf/ 0ifa&mufodrf;ydkufaomta&SŒOa&myEdkifiHrsm;odk‹ uGefjrLepf0g'udk &uf puf-urf;-uKwfpGmt-urf;zufjcif;jzifh,laqmifcJhonf? armhpudkESifhqef‹usifonfh rnfonfhv+yf&Sm; r+udkrqdk aoG;acsmif;pD;aom*vJhpm;acsjcif;jzifhom ESdrfeif;.? 1968=ckESpf aEGOD;ydkif;wGif csufudk qvdkaA;uD,m;wGifay:aygufaom vGwfvyfa&;v+yf&Sm;r+aemufydkif; wyfeDwdk‹ 0ifa&mufodrf;ydkuf vdkufonf? (txufyg)ykHwGif 1968=ckESpf -o*kwfvwGif 0ifa&mufodrf;ydkufpOf qdkAD,ufwifh um;rsm;udk awG‹&pOf? ==(OPCD)onf EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;udk jyefvnfynmay;jcif;ESifh uGefjrLepf0g'wpf ,loef ,kH-unfcsufpmtkyfrsm;ESifhtwl pdwf"gwfa&mudk,fcE<myg ESdyfpuf&onfhvkyfief;jzpf &m (t-uD;tuJwpfa,mufjzpfol) ,l*sifwmumElu bmoma&;0efxrf;wdk‹ukd twif;t-uyf ,kH-unfcsuf±+wfcsaponfh tvGefqdk;,kwfaomenf;udk wDxGif.? bmoma&;orm;tusOf; om;rsm;udk ao;a&ESifhrpifa&maESmxm;aoma&ykH;wGif rdrdwdk‹.acgif;udk t-udrf-udrftcgcg 45 ESpfaepOf tapmifhu ESpfjcif;r*FvmESifhqdkifonfh "rRaw;oDcsif;udk qdkay;onf?

Oa&myta±SŒydkif;EdkifiHwdkif;onf pdwful;aygufovdkt&l;xonfh a-umufrufzG,f aomuGefjrLepf0g'. vufatmufcHtjzpfoGwfoGif;jcif;cH&I/ bmoma&;udkvnf; jyif; jyif; xefxefrkef;wD;atmif zefwD;ay;avonf? 'g0if0g'D=&kyf0g'DtawG;tac:onf vl om;rsm;udk wd&pm>efwpfrsdK;tjzpfowfrSwfxm;onfhenf;wl/ ,if;“wd&pm>ef”wdk‹tm; ,Ofyg;ap&ef tpOfwpdkuf-urf;wrf;cufxefaomESdyfpufr+ESifh a-umuf&GHŒr+vdktyfonf[k ,kH-unfxm;onf? xdk‹a-umifh/ uGefjrLepftusOf;axmifrsm;wGif a-umufrufzG,fpdk;rdk;r+ udk ,laqmifvm-ujcif;jzpfayonf? xdk‹a-umifh/ 'g0if0g'onf tEW&m,fr&Sd[kqdkol/ odk‹r[kwf 'g0ifoDtdk&DrSyGm;vm aomoDtdk&Drsm;onfvnf; tEW&m,fr&Sd[k xifjrif-uolwdk‹onf/ Tpmtkyfudk aoao csmcsmzwf±+&ef vdktyfygonf? 'g0if0g'D=uGefjrLepftawG;tac:wdk‹. aemufqkH;&nf &G,fcsufonf/ vlwdk‹udk tcsif;csif;&efwdkufay;jcif;/ udk,fusifhw&m;ESifhjrifhjrwfaom pdwfxm;rsm;udk ypfy,fI “wd&pm>eftkyf”wpftkyfuJhodk‹jzpfoGm;apjcif;jzifh/ vG,fulpGm xdef;ausmif;,Ofyg;apum vG,fulpGmtkyfcsKyfEdkif&ef jzpfonf? rnfonfhtawG;tac: 73

tjzpf &kyfzsufxm;apumrl/ olwdk‹.&nf&G,fcsufonfum; ajymif;vJjcif;r&Sdonfudk ordkif;u oufaocHcJhavjyD?

-uL;bm;EdkifiHrStarSmifacwf Darkness in Cuba

ppfat;umvtwGif;/ qdkAD,ufjynfaxmifpku zD'Jvfumpf-wdK. -uL;bm;EdkifiH uGefjrLepftpdk;&udk axmufyHhcJh.? umpf-wdK. ajymufusm;v+yf&Sm;r+udk tm*sifwDem ajymufusm;wyfacgif;aqmif tmeufpfwdk “csD”*GDAm&m. ulnDr+jzifh 1959=ckESpfwGif tm%modrf;cJh.? umpf-wdKonf ol.tpdk;&udk qdkAD,ufjynfaxmifpk.EdkifiHa&;ppfa&; ESpfrsdK;pvkH;ulnDaxmufyHhr+jzifh umuG,fxm;EdkifcJhonf? qdkAD,ufjynfaxmifpk tpdwf pdwftr$mr$m uGJoGm;onfhtcsdefwGifyif umpf-wdKu qufvuftouf&SifEdkfifao;onf?

-uL;bm;EdkifiHESifh a,bk,stm;jzifh vufwiftar&duwdkufrS uGefjrLepfv+yf&Sm;r+ rsm;udk -unfEl;zG,f&mtjzpftysufrsm;tjzpf jrifavh&Sd-uonf? txl;ojzifh csD*GDAm;&m; .ajymufusm;wyfv+yf&Sm;r+rsm;udk “ol&Jaumif;wpfOD;.Zmwfvrf;”tjzpf wifjyavh&Sd -uonf? vli,ftajrmuftjrm;u csD.uGefjrLepf0g'twGuf -udK;yrf;r+ydkpwmrsm;udk 74

csdwfqGJxm;I vufwiftar&duuGefjrLepfoDcsif;rsm;udk 0dkif;qdk-uonf? tay:,Htm; jzifh -uL;bm;awmfvSefa&;onf jynfolvlxktm; -uL;bm;tm%m&Sif bmwpfpwm. zd ESdyfcsKyfcs,f&ufpufr+rsm;rS u,fwifonfh “vGwfajrmufa&;wdkufyGJ”tjzpf jrif-uonf? odk‹aomfvnf;/ pifppftm;jzifh ‚if;twdkif;tm;vkH;rSefonf[k rqdkEdkifay? uGefjrL epf0g'. pmtkyfrJwGif -uL;bm;uGefjrLepfEdkifiH. tvkyfpcef;ESifhtusOf;pcef;rsm;t a-umif; az:jyxm;ayonf? tvkyfcGiftajctaerSm -urf;wrf;cufcJr+ tpGef;a&mufayonf? tusOf;om;rsm;onf udk,f vkH;wD;vkeD;eD; twGif;cHabmif;bDomomavmufom 0wfqif-u&onf? “vl±+yfvlrdkufrsm;” udk '%fcwfonfhtaejzifh jrufrsm;udkoGm;ESifhudkufjzwfcdkif;onf? odk‹r[kwf qD;oGm;aom wGif;rsm;wGif wpf-udrfv#if em&Daygif;rsm;pGm xdkifcdkif;xm;onf? tusOf;axmifwGif; &ufpuf-urf;-uKwfr+onf omrmef&mZ0wfr+tusOf;om;rsm;ESifh EdkifiHa&; tusOf;om;rsm;tm;vkH; wpfrsdK;wpfpm;wnf; cHpm;-u&onf? &ufpuf-urf;-uKwfr+rSm Departmento Tecnico Investigaciones (DTI-'DwDtdkif) ppfaq;a&;enf;ynmXmerSppf aq;ar;jref;csdefrS pwifonf? 'DwDtdkifwdk‹onf/ tusOf;om;rsm;udk oD;oef‹wpfa,mufxnf; avSmifI ppfaq;avh&Sdonf? rdef;rwpfOD;rSm ydk;r$m;rsm;udk a-umufwwf&m/ ydk;[yfrsm; jynfh -uyfaeaomtcef;wGif wpfa,mufxnf; avSmifxm;.? 'DwDtdkifwdk‹onf um,uHajrmuf vnf; ESdyfpuf-uonf? tusOf;om;rsm;udk cJtav;rsm;tjynfhxnfhxm;aombGwfbdeyfudk pD;apI avSum;wufcdkif;onf? avSum;xdyfa&mufonfESifh avSum;atmufxpfqkH;a&muf atmif uefcsvdkuf-ujyefonf? pdwfydkif;qdkif&mESdyfpufr+udkvnf;/ aq;vkyfom;wpfpkjzifh aqmif&Guf-u.? tusOf;om;udk tdyfridkufatmif qdk'D,rfyifwmaomvfaq;wdkufxm;-u onf? rwfZdk&maq;&kHwGif aq;ydkif;qdkif&m-uD;-uyfr+rygbJ/ '%fcwfonfhtaejzifh tpOfo jzifh v#yfppf"gwfjzifhusifatmif wdk‹avh&Sdonf? tapmifhrsm;u acG;qdk;rsm;udkvnf;tokH;jyK-u onf? ao'%fay;jcif;twkvnf; vkyf-uonf? pnf;urf;csdK;azgufolrsm;udk qkH;ronfht usOf;cef;rsm;wGif a&ESifhv#yfppf"gwftm;ray;xm;acs? tcsdKŒtusOf;om;rsm;udk vkH;0tvkH ydwfxm;jcif;vnf; vkyf-uonf?== ==aqGrsdK;rsm;vma&mufvnfywfjcif;onfvnf;/ tusOf;om;rsm;udk oduQmcs&ef tcGifht vrf;wpfrsdK; jzpfoGm;onf? vmumbmemtusOf;pcef;rStusOf;om;rsm;udk olwdk‹.tdrf axmifaqGrsdK;rsm;a&SŒwGif udk,fvkH;wD;t0wfrygAvmusif;I awG‹qkHaponf? rdef;rtusOf; orrsm;udk olwdk‹.vifa,mufsm;a&SŒwGif rzG,fr&m udkifwG,f&SmazGjy-uonf? -uL;bm;tusOf;axmifrsm;wGif trsdK;orD;tusOf;orrsm;twGuf tapmifhwdk‹. n‡if;yef; jcif;jzifh umrqENom,mr+,ljcif;ESifh -uKH&ayonf? 1959=ckESpfrSpI trsdK;orD;aygif; 1100 xufrenf; EdkifiHa&;tusOf;om;tjzpf axmifus-uonf? 1963=ckESpfwGif olwdk‹udk *Ggema*stusOf;axmifY csxm;-uonf? olwdk‹udk &dkufESufjcif;ESifh ESdyfpufuvljyKjcif;trsdK; rsdK;vkyfonfudk rsufjrifoufaorsm;u xGufqdk-uonf? Oyrm/ a&rcsdK;rD tusOf;orwdk‹ 46 udk tapmifhrsm;a&SŒY wpfudk,fvkH;c|wfjycdkif;I &dkufESuf-uonf?

1959=ckESpf awmfvSefa&;aemufydkif;wGif/ vlaygif; wpfaomif;ausmfudk ao'%f ay; owfjzwfcJhonf? OD;a&aygif;okH;aomif;xufrenf;aomvlrsm;udk txufaz:jyygt ajctaersdK;jzifh tusOf;csxm;cJh-uonf? tjcm;uGefjrLepftpdk;& pdk;rdk;tkyfcsKyfaomEdkifiH rsm;rSmuJhodk‹yif em-unf;zG,f ESdyfpufjcif;ESifh a-umuf&GHŒxdwfvef‹zG,frsm;udk zefwD;-u .? wpfcsdefwnf;wGifqdkAD,ufwdk‹xHrSvufcH&&Sdaom -uD;rm;onfhaiGa-u;tultnD axmufyHhr+tvkH;t&if;-um;wGif -uL;bm;vlxkonfvnf; wajz;ajz;qif;&JEGrf;yg;vm -uonf?

75

tzf*geDpwefwGif qdkAD,ufwdk‹.owfjzwfr+ Soviet Massacres in Afghanistan

rm;ufP0g'D=vDeif0g'Dbdkv&SDApfwdk‹. tawG;tac:ESifh ‚if;.&dkif;pdkif;&ufpufr+ rSwfwrf;udk tjynfhtpkH ppfaq;Edkif&eftwGuf/ qdkAD,ufjynfaxmifpku 0ifa&mufodrf; ydkufaom EdkifiHrsm;udkvnf; -unfh&ayrnf? tzf*geDpwefonf t&ufpuf-urf;-uKwfqkH; cHpm;&aom EdkifiHwpfEdkifiHjzpfonf?

1979=ckESpfwGif/ wyfeD-uD;onf tzf*geDpwefEdkifiHudk 0ifa&mufodrf;ydkufI/ rdef;ruav;ra&G;udk rsdK;jzKwfowfjzwfjcif; jyK-u.? txufygykHonf 1984=ckESpfwGif armhpudkjrdKŒwGifusif;yaom/ olwdk‹tqdk atmifyGJ ppfa&;jyjcif;jzpfonf?

1978=ckESpfwGif/ uGefjrLepfppfAdkvfcsKyfrsm;ESifh t&yfom;uGefjrLepftcsdKŒwdk‹yl; aygif;I tzf*geDpwefY tm%modrf;vdkuf-ujyD;/ uGefjrLepftpdk;&u qufvufI tkyf csKyfoGm;rnfjzpfa-umif; a-ujimvdkufavonf? bmoma&;udk qef‹usifonfhppfudkvnf; t-urf;wrf;qkH; cif;-uonf? Tay:vDpDESifhywfoufI uGefjrLepfpepf. pmtkyfrJ wGif atmuf ygtwdkif; az:jyxm;ayonf? r-umrDtwGif;/ tpdk;&u bmoma&;qef‹usifonfhu&l;qdwfppfyGJudk cif;-uavonf? trsm; vlxka&SŒwGif uk&ftmefudk rD;±d+Œ-uonf? tDrmrfESifhbmoma&;acgif;aqmifwdk‹udk zrf;qD;I uGyfrsuf-uonf? 1979=ckESpf ZEM0g&Dv 6&ufae‹ nOfhtcsdefwGif rdk*s'f'D'DrsdK;EG,frS &SDtmacgif;aqmifaygif; 130=a,mufudk owfjzwfvdkufonf? bmoma&;0wfjyKjcif; tm; 47 vkH;udk wm;jrpfvdkuf.?==

tzf*gefuGefjrLepfwdk‹.vpmudk qdkAD,ufjynfaxmifpkrS ay;I/ olwdk‹.vlrsdK;rsm; udk armhpudkrS “t-uHay;t&m&Sd”wdk‹.n$ef-um;csuftwdkif; tkyfpkvdkufowfjzwfjcif; jyK -uonf? olwdk‹tm%m&&SdjyD;aemufr-umrDtwGif; t-uD;tus,fxdwfvef‹r+ oufa&muf aponf? tzf*geDpwefqdkif&m u|rf;usifolyg&*l rdkufu,f bm&Du xdkodk‹aomtjzpf tysufwpfckudk xkwfaz:xm;ayonf? 76

1979=ckESpf rwfvwGif=au&mvm&GmrS vltm;vkH;wpfa,mufrusef uav;vl-uD;pkpkaygif; 1700=wdk‹udk/ jrdKŒv,facgif,ifjyifwGifpk&kH;xm;I pufaoewfjzifh teD;uyfypfowfvdkuf-u onf? aojyD;olrsm;ESifh aovkeD;olrsm;tm;vkH;udk usif;okH;usif;wGif pkjyKHypfcsI bdk'dkZmESifh ajrzdk‹vdkuf-u.? usif;teD;wGif -unfhaeonfh rdef;rtcsdKŒu/ twGif;rS raoao;olwdk‹ xGufvmEdkifatmif -udK;pm;aejcif;a-umifh zdk‹xm;aomajr-uD;onf twef-umonftxd v+yf &Sm;aeonfudk awG‹cJh-uonf? odk‹aomfvnf; r-umrDtwGif; jidrfoufoGm;onf? rdef;rawG 48 tm;vkH;vnf; ygupPwefodk‹ xGufajy;oGm;-u.?

wpfcsdefwnf;wGif/ umblvfjrdKŒawmf-uD;Yvnf; a-umufrufzG,f xdwfvef‹ ajcmufjcm;aeavjyD? jrdKŒawmf-uD;.ta&SŒzufjrdKŒjyif&Sd ydkvf=at=us&fuDaxmif-uD;onf vnf; pkaygif;tusOf;pcef;jzpfoGm;avawmhonf? TtusOf;axmifwGif jzpfysufykHrsm; udk uGefjrLepfpepf. pmtkyfrJ Y atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf? tusOf;axmif.n$ef-um;a&;rSL;jzpfol qm,'ftAf'lvmu tusOf;om;rsm;udk “rif;wdkŒ[m trd+ufykHwpfykHjzpfoGm;zdk‹ 'Dae&mudka&mufvm-uwmjzpfw,f?”[k &Sif;jy.? EdSyfpufjcif;onf vkyf&dk;vkyfpOftvkyfwpfckomjzpfonf? tqdk;qkH;rSm tusOf;om;rsm;udk t&Sifvwfvwf tdrf omwGif;rsm;wGif jr‡Kyfvdkufjcif;jzpfonf? nwdkif;tusOf;om;&maygif;rsm;pGmudk owfjzwf-u onf? vlaotavmif;ESifh aovkeD;yg;vlrsm;udk pkjyKHI usif;xJodk‹ypfxnfhjyD; bdk'dkZmESifh ajr zdk‹vdkuf-uonf? pwmvif.jypf'%fay;enf;twdkif;/ tcsdKŒaomolwdk‹.vkyf&yfjypfr+a-umifh vlrsdK;pkwpfckvkH;udk '%fcwf-u.? 1979=ckESpf -o*kwfv 15=&ufae‹wGif [mZm&mvlrsdK; pktcsdKŒudk awmfvSefa&;udkaxmufcHonf[k rouFmojzifh vlaygif; 300 udkzrf;qD;vdkuf onf? “vl 150=udk t&Sifvwfvwf bdk'dkZmESifh ajrzdk‹owfvdkuf-u.? usefvlrsm;udkrl "gwfqDavmif;I t&SifvwfvwfrD;±d+Œowfvdkuf-uonf?” 1979=ckESpf pufwifbmvwGif tusOf;axmiftm%mydkifwdk‹u vlOD;a&aygif; 12000=udk owfjzwf&Sif;vif;ypfjyDjzpfa-umif; 0efcH-uonf? ydkvf=at=us&fuDtusOf;axmifn$ef-um;a&;rSL;u em;axmifolwdk‹udk Todk‹ &Sif;jy.? “usKyfwdk‹u tzf*efvlOD;a& 1=oef;udkbJ touf&Sifvsufxm;r,f? qdk 49 &S,fvpfpepfudk wnfaxmifzdk‹ usKyfwdk‹tJoavmufbJvdkw,f?”

Tvkyf&yfrsm;tm;vkH;udk armhpudkrS n$ef-um;jcif;jzpfonf? trSefrSm/ tzf*gefeDp wefEdkifiH. jynfwGif;±+yfaxG;r+tm;vkH;udk qdkAD,ufwdk‹u -udKwifpDrHudef;csjyD;jzpfonf? tzf*gefuGefjrLepfwdk‹udk tm%modrf;&efOD;pGmqGay;I/ ‚if;udkta-umif;jyK,r,f&SmjyD; olwdk‹tqdkt& “'Drdkua&pD”tpdk;&udk taxmuftulay;onf[k ta-umif;jyum tzf *gefeDpwefEdkifiHudk usL;ausmfwdkufcdkufodrf;,lcJhavonf? EdkifiHa&;ordkif;yg&*ltrsm;pkwdk‹ u armhpudk. ,if;pDrHudef;aemufuG,f&Sdta-umif;&if;rSm tpPvmrfomoemudk uGefjrL epf0g'twGuf tEW&m,f&Sdonf[k ,lqxm;jcif;jzpfonf[k vufcH-uonf? 1979=ckESpf 'DZifbmv 27&ufae‹wGif qdkAD,ufwyfeD-uD;onf tzf*gefuGefjrL epftpdk;&u rGwfpvifrf“twdkuftcH”rsm;udkwdkufcdkuf&mY ulnDaxmufyHh&ef[kt a-umif;jyI/ tzf*gefpwefEdkifiHudk 0ifa&mufodrf;ydkufcJhonf? Todk‹jzifh tzf*gefvlrsdK; rsm;tay:Y ydkrdk-uD;av;aom&ufpuf-urf;-uKwfr+ usa&mufavawmhonf? wyfeD-uD; onf tzf*gefEdkifiHwGif q,fESpftajcpdkufcJh.? xdkumvtwGif;/ twdkuftcHtkyfpkrsm; u wefjyefawmfvSefjcif;udk oem;-uifemjcif;uif;rJhaom &ufpuf-urf;-uKwfqkH;enf; rsm;jzifh zsufqD;-uavonf? tzf*gefeDtwdkuftcHtzGJ‹0ifwpfOD;u T&ufpufenf;rsm; udk az:jycJh.? qdkAD,ufwdk‹onf tdrfwdkif;udk 0ifa&mufwdkufcdkufI/ vk,ufjcif;ESifh trsdK;orD;wdk‹udk rk'def; usifhjcif;rsm; jyK-uonf? olwdk‹.&dkif;pdkif;r+onf ADZxufydkrdkvGefuJ.? -udKwifpDrHudef;csI vkyfaqmifonf[k ,kH-unfEdkifayonf? xdkodk‹jyKusifhjcif;jzifh u|Efkyfwdk‹. vl‹tzGJ‹tpnf;.t 50 ajccHrludk zsufqD;ypfjcif;jzpfonfudk aumif;pGm odxm;-uonf?

77

tzf*gefrGwfpvifrfrsm;tay:wGif qdkAD,ufwyfeDu tajccHtusqkH;aomenf;udk tokH;jyKayonf? rdkif;AkH;rsm;udk uav;upm;p&mtoGif jyKvkyfxm;ojzifh uav;i,f wdk‹ aumuf,lupm;&if; aoa-uysufpD;-uatmif vkyf-uonf? twdkuftcHtkyfpkwdk‹udk zrf; qD;I &ufpufqkH;enf;rsm;jzifh n‡if;yef;ESdyfpuf-uonf? t&yfom;rsm;udk AkH;-uJ&efvnf; 0efrav;-uacs? q,fESpf-umaom qdkAD,ufwyfpGJjcif;u odef;aygif;rsm;pGmaom touf aoa-uysufpD;onfhtjyif odef;aygif;rsm;pGmaom 'kuQdwrsm;udk csefxm;cJh.? xdk‹a-umifh tzf*gefvli,ftrsm;tm;jzifh vufjywfajcjywfawG jzpfukef-uonf? urBmay:wGif tzf *gefEdkifiHonf ajcwkvufwk trsm;qkH;xkwfvkyfonfhEdkifiH jzpfvmayonf? odk‹aomf vnf;/ qdkAD,ufwyf qkwfcGmoGm;onfhtcsdefwGif/ tm%muGufvyf usef&pfcJhI jynf wGif;ppfqufvufjzpfyGm;avonf? twdkcsKH;Iajym&rnfqdkv#if/ 1970=ckESpfwGif qdkAD,ufu pwifzefwD;rD;±d+ŒcJhonfh &kdif;pdkif;&ufpufr+rsm;onf/ tzf*geDpwefEdkifiHudk &mpkESpf=xuf0ufausmf avmifu|rf;em-unf;ap.? txufuqdkcJhonfhtwdkif;/ uGefjrLepf&k&Sm;EdkifiHonf tpPvmrfomoemjyef‹yGm; jcif;udk tEW&m,fwpfcktjzpfjrifI/ ,if;jyef‹yGm;r+udkumuG,fonfhtaejzifh &ufpuf-urf; -uKwfjcif;udk oufa&mufapcJh.? tzf*gefeDvlrsdK;wdk‹udk qGvmwf0wfjyKjcif;Y wm;jrpfcJh -uonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwftkyfa&aygif;rsm;pGmudk rD±d+ŒypfI tpPvmrfomoemhwm 0efudkaqmif&GufusifhokH;olwdk‹udk owfjzwfypf-uonf? odk‹aomfvnf;/ usL;ausmfolwdk‹u ta&;-uD;onfhtcsufwpfcsufudk xnfhwGufjcif;rjyKcJh-uacs? ,kH-unfr+r&Sdolwdk‹onf ouf0if,kH-unfolrktfrifefwdk‹ESifh tv†m[ft&Sifjrwft-um;&Sd cdkifjrJaomqufpyfr+udk o abmraygufEdkif-uay? usrf;awmfjrwfpmtkyfrsm;udk zsufqD;ypfjcif;jzifh ,kH-unfr+aysmuf uG,foGm;vdrfhrnf[k xif-uonf? odk‹aomfvnf; ,kH-unfr+onf tonf;ESvkH;wGif&Sd.? tDrmef,kH-unfr+ cdkifjrJolwdk‹onf/ olwdk‹cHpm;ae-u&aom 'kuQokctm;vkH;wdk‹onf tv†m [ft&SifjrwfxHawmfrSvmaom prf;oyfr+jzpfonfudk od-u.? xdk‹a-umifh olwdk‹onf/ xdk 'kuQrsm;udk onf;cH-u.? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&mtvfbuU&m 2;155=157wGif/ xdk‹jyifw0 rc|wf{uef igt&Sifjrwfonf toifwdk‹udk wpfpkHwpfckaom a-umuf &GHŒpdk;&drfapjcif;jzifhaomfvnf;aumif;/ iwfrGwfapjcif;tm;jzifhaomfvnf;aumif;/ OpPm ypPnf;rsm; qkH;yg;apjcif;jzifhaomfvnf;aumif;/ toufaoa-uysufpD;apjcif;jzifhaomf vnf;aumif;/ aumufyJoD;ESHysufjym;apjcif;jzifhaomfvnf;aumif;/ om;orD;rsm;aoqkH; apjcif;jzifhaomfvnf;aumif;/ prf;oyfawmfrlvwHWŒ? odk‹&mwGif cEWDw&m;jzifh onf;cHolt aygif;tm; 0rf;ajrmufzG,f&m aumif;jcif;r*Fvmowif;udk toifonf ajym-um;ygav? xdkolwdk‹onf rdrdwdk‹tay:Y ab;Oy'ftEW&m,fwpkHw&mqdkufa&mufvmaomtcg {ueftrSef tu|Ekfyfwdk‹onf tv†m[f t&Sifjrwf. tbdk‹t&momjzpfI rkcs{uef xdkt &Sifjrwf. txHawmfodk‹om jyefvnf oGm;-u&rnfholrsm; jzpf-uygonf[k qdkavh&Sd-u ukef.? Tolwdk‹tay:Yomv#if ,if;olwdk‹tm; arG;jrLawmfrlxaomtv†m[ft&Sifjrwf txHawmfrS aumif;csD;r*Fvmrsm;ESifh arwWm*&k%mawmf oufa&mufayrnf? ‚if;jyifxdk olwdk‹omv#if ajzmifhrwfrSefuefaomw&m;udk&&Sdolrsm; jzpf-uukefownf;? Tuk&ftmeftm,wfawmfrsm;wGif rdef‹qdkxm;onfhtwdkif;/ rktfrifefwdk‹onf T urBmavmuwGif trsdK;rsdK;prf;oyfcH-u&.? odk‹aomfvnf; rnfonfhtcuftcJwGifrqdk olwdk‹onf tv†m[ft&SifxHawmfodk‹rsufESmvSnfhI tultnDawmif;-uayonf? xdk‹ a-umifh rnfonfhrGwfpvifrfurS olawG‹-uHK&onfhtcuftcJrsm;twGuf pdwfysufvuf 78

av#mhjcif;/ ar#mfvifhcsufukefcrf;jcif;r&Sdacs? olonf tv†m[ft&Sifjrwfu uk&ftmef usrf;awmfjrwfwGif uwday;xm;onfhtwdkif; aemifwrvGefb0wGif 0rf;ajrmuf0rf;om jcif;taygif; ty,fv#Hvdrfhrnfudk odxm;ojzifh 0rf;ajrmuf0rf;omvsufom&Sdayonf?

uGefjrLepf&dkif;pdkif;&ufpufr+.aemufuG,frS tawG;tac:= vlom;rsm;udk wd&pm>eftjzpf owfrSwfjcif; The Philosophy behind Communist Savagery: The Bestialization of Humam Beings

&kyf0g'tawG;tac:&Sifrsm;jzpf-uaom rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹ wifjyaom 20=&mpk ESpfrS uGefjrLepfvdrfvnfr+onf/ aoG;qmavmifjcif;wGif 0tDjcif;r&SdEdkifonfh vlowf puf,EW&m;-uD; jzpfayonf? uGefjrLepfpepfonf -uD;us,faom &mZ0wfr+rsm;udk -uL; vGefxm;.? vlom;wdk‹tm; vlr+a&;zdESdyfr+/ a-umuf&GŒHxdwfvef‹jcif;/ jynfESif'%fay; jcif;/ ESdyfpufjcif;/ tvkyftusOf;pcef;rsm;/ iwfrGwfacgif;yg;r+ESifh owfjzwfr+rsm;udkom ay;aqmif.? odk‹aomfvnf;/ T,kwfrm&dkif;pdkif;r+'%fudk aemiftem*wfwGif aemufxyf rcHpm;-u&atmif/ ‚if;.t&if;tjrpfta-umif;tcsufudk a0zefokH;oyf&ygrnf? vDeif ESifh pwmvifuJhodk‹aom tm%m&Sifwdk‹. &ufpufrdkufrJr+ESifh yk*~vdujyif;jyaomqENrsm; omjzpfoavm´ odk‹r[kwf 'g0if0g'wGiftajccHonfh uGefjrLepftawG;tac:udk vuf awG‹tokH;csusifhokH;jcif; jzpfoavm´ 'kwd,tcsufonfomv#if tajzrSefjzpfonfudk awG‹&ygrnf? ,kwfywf&dkif;pdkif; r+&Sdonfum; trSefjzpf.? vlom;onf/ wd&pm>eftrsdK;pm;wpfrsdK;omjzpfonf[laom uGefjrLepftawG;tac:.&vm'fonf Todk‹omjzpfrnfrSm obm0yifjzpf.? rm;ufPu vnf; uGefjrLepf0g'onf 'g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DwGif tajccHonf[k rarmryef; t xyfxyftcgcg n$efjyxm;onf? 'g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf/ vlom;onf zGH‹jzdK;jyD; jzpfaom wd&pm>efjzpfI/ vlom;tcsif;csif; jydKifqdkifjcif;/ yËdyuQjzpfjcif;/ zdESdyfcsKyfcs,f jcif;/ &dkif;pdkif;-urf;wrf;jcif;/ tiftm;udktokH;jyKI t-urf;zufjcif; ponfwdk‹onf o bm0t*Fg&yfomjzpfojzifh w&m;0ifonf[k wifjyxm;.? tu,fI TtawG;tac:udk vufcH,kH-unfolwpfOD;wpfa,mufonf vkHavmufaomtm%mESifh vkyfEdkifcGifh jynfhpkHyg u/ olawG;Edkifor#aom &ufpuf-urf;-uKwfr+rsm;udk usifh-uHvkyfaqmifvdrfhrnfom jzpf onf? TtcsufESifhywfoufI uGefjrLepf0g'. pmtkyfrJ wGif Todk‹qdkxm;.? vlwdk‹udk owfjzwfjcif;udpPESifhywfoufI tawmftwefavhvm&ef vdktyfayonf? vlom; tcsif;csif; owfjzwfvdkpdwf&Sdolrsm;onf Ed+if;,SOfcsuft& tifrwefenf;yg;ayonf? xdk‹ a-umifh TudpPtwGuf enf;vrf;wpfckckudk &Sm&efvdktyfayonf? txda&mufqkH;enf; vrf;rSm paw;cH&ol. vlom;tqifhudkjiif;y,fI vlr[kwfaomom;aumiftjzpfodk‹a&muf atmif vkyfjcif;jzpfonf? atvdef; ba&mhqwfu “t&dkif;tpdkif;wdk‹.ylaZmfyor+wGif a&G; cs,fjcif;"avhESifh vlrsdK;&Sif;vif;a&;,EW&m;wdk‹onf/ tjcm;ol/ &efoltppftrSef odk‹r[kwf pdwful;&efolwpfOD;OD;udk wd&pm>eftjzpfrsdK;a&mufatmif zdpD;ESdyfpufr+ESifh rsm;pGmqufpyf vsuf&Sdayonf?”[k rSwfcsufcsxm;.? Oa&mywdkufom;rsm;. &SDAm&DESifhumeDAmvfyGJawmf rsm;onf tjcm;oludk wd&pm>eftqifhtxdowfrSwfaponfh a&S;&dk;xkH;"avhjzpfI/ 18=&mpk ESpfwGif EdkifiHa&;&kyfajymifrsm;tjzpf jyefvnfay:aygufvmcJhonf? TylaZmfyGJ tcef;tem; wGif zkH;uG,fxm;aomyËdyuQtm;vkH;udktpm;xdk;xkwfaz:-uonf? 1930=ckESpf armhpudkjrdKŒ wGif tpm;xdk;az:xkwfjcif;rsdK;r[kwfawmhay? wd&pm>eftjzpfowfrSwfol &efoljydKifbufrsm; udk om;aumiftjzpf OD;acgif;wGif aoewfjzifhrypfowfrD vdkufvHzrf;qD;-uonf? pwmvif u Ta&S;&dk;"avhudk pepfwusrGef;rHI tus,fw0ifh tokH;jyKvdkufav&m/ aemifwGif uarBm

79

'D,m;EdkifiH/ w&kwfEdkifiHESifh tjcm;a'otajrmuftjrm;wGif tarGqufcH-uavonf? trSef rSm pwmvifu Tenf;vrf;rsm;udk wDxGifcJhol r[kwfay? vDeifudkom tjypfwifxdkufyg onf? oltm%m&jyD;aemuf/ ol.&efolrsm;udk “tEW&m,fydk;aumifrsm;”/ “avS;aumifrsm;/” 51 “uif;jrD;aumufrsm;/”“aoG;pkwfaumifrsm;”ponfjzifh ac:a0:orkwfavh&Sd.?

rm;ufP/ tif*sJvfESifh vDeifwdk‹u uGefjrLepf&dkif;pdkif;&ufpufr+onf 'g0if. vlom; udk wd&pm>eftjzpfowfrSwfaom tjrifudk vufawG‹tokH;csjcif;omjzpfonf[k t-udrft cgrsm;pGm tav;teufxm;I ajymcJhavjyD?

80

uGefjrLepfordkif;u|rf;usifol jyifopfEdkifiH/ trsKd;om;odyH`okawoepifwmrS ok awoen$ef-um;a&;rSL; pwD zdef; aumfwG,f.tqdkt&/

wyfeD-uD;.tusOf;om;rsm;udk wd&pm>efrsm;udkuJhodk‹ oHavSmiftdrfwGif xnfhxm;-uonf? uGefjrLepf0g'wGif/ vlr+a&;§EdkifiHa&;qdkif&m vlrsdK;oef‹pifa&;tpDtpOf&Sdonf? vlr+a&;'g0if 0g'wpfrsdK;jzpfonf? 'dkrDepf udkvwfpfu “vlr+a&;rsdK;pkqdkif&m tDAdkvl;&Sif;ynm. t&Sif ocifjzpfol vDeifonf/ rnfol‹udk ordkif;.tr+dufykef;xJodk‹xnfhI ±+wfcsjcif;jzifh azsmuf zsufypf&rnf[laom tcsufudk vDeifuqkH;jzwf.?”[k qdk.? (EdkifiHa&;ESifh ordkif;a&;&mt awG;tac:tjyif rm;ufP=vDeif 0g'wdk‹wGiftajccHI) blZGmwdk‹onf vlom;avmu. tqifh wpfqifhudk ausmfv$m;cJh-ujyDjzpfojzifh/ twef;pm;wpfcktjzpfaomfvnf;aumif;/ xdktwef; tpm;wGif trSefwu,fyg0ifolESifh yg0ifonf[k xif&ol wpfOD;csif;udkaomfvnf;aumif;/ azsmufzsufypfjcif;udk odyH`enf;usaomtajccHjcif;jzpfonf[k qkH;jzwfcsufcsjcif;onf qkH; 52 jzwfcsufcscsdefrSpI w&m;0ifonf [k&Sif;jy.?

ol.a0zefcsufaemufqkH;ydkif;wGif/ rm;ufP=vDeif0g'. tajctjrpfudk rm;ufP.a&;om;csufrsm;wGif vkH;0&SmawG‹Edkifrnfr[kwf? odk‹aomfvnf; 'g0if0g'rS udkif;EG,fvmaomykHpHudk vlr+a&;udpPrsm;twGuftokH;jyKI trSm; rsm;ay:aygufvmovdk/ vlrsdK;a&;udpPrsm;wGif xyfrHtokH;csonfhtcg/ xdkuJhodk‹aom ysufpD; 53 jcif; ay:aygufvmayonf?

pifppftm;jzifh qufpyfr+&Sdayonf? uGefjrLepf0g'onf 'g0if0g'wGiftaotcsm tajccHayonf? 'g0if0g'rS udkif;EG,fvmaomykHpHr[kwfyg? 'g0if0g'wGif tajccHonf [k twdtusajymEdkifygonf? vlom;rsm;onf wd&pm>efrsdK;pkwpfckjzpfonf/ obm0t avsmufESifhrvGJra&SmifomaomyËdyuQjzpfjcif;a-umifh ordkif;zGH‹jzdK;wdk;wufvmjcif;jzpf onf/ rnfol‹tay:wGifrS wm0efr&Sd/ [laomtawG;tac:wdk‹onf csm;vfpf 'g0if. tawG;tac:rsm;jzpfonf? 'g0ifu oDtdk&Dtjzpf wifjycJh.? uGefjrLepfwdk‹u vufawG‹ 81

usifhokH;onf? 20=&mpkESpftwGif; uGefjrLepfwdk‹jyKusifhcJhaomaoG;xGufoH,dkr+tm;vkH; onf/ “odyH`ynm”udkta&jcHKxm;onfh t"dy`g,fuif;rJhaomtEkyËdavmr('dkiftmvuf wpf) &kyf0g'udk az:xkwfjyjcif;jzpfI/ trSefpifppfrSm tokH;cs'g0if0g'omv#if jzpfonf?

82

83

jiD;aiG‹zG,f uGefjrLepfavmu The Dull World of Communism

jrLepftawG;tac:onf ododomom-uD; a&S;&dk;qefI rmausmwif;usyf um ta&miftqif;uif;rJhaomvl‹tzGJ‹tpnf;udk az:xkwfayonf? Tt csufudk oabmayguf&ef uGefjrLepfwdk‹ olwdk‹. jynfolrsm;tay:xm;&Sd aom oabmxm;udk jyefvnfokH;oyf&kHjzifh vkHavmufayonf? txufu qdkcJhonfhtwdkif;/ uGefjrLepf0g' tajccHaom &kyf0g'onf/ vlom;udk j'yfypPnf;rsm;pk aygif;yg0ifaeaom ouf&SdypPnf;wpfrsdK;tjzpfom jrifonf? vlom;wGif 0dnmOf&Sdjcif;udk jiif;y,fxm;.? &kyf0g'.tqdkt& vlom;wdk‹. todOm%fESifhtodw&m;onf “j'yf 0wˆKypPnf;a&GŒvsm;r+”rSjzpfay:vmjcif;omjzpfonf? xdk‹a-umifh &kyf0g'Dwdk‹twGuf vlom; wdk‹onf wdk;wufqkH;aom puf,EW&m;rsm;om jzpfayonf? vlwdk‹.pOf;pm;Om%fESifh cHpm;csufrsm;tm;vkH;onf/ xdkpuf,EW&m;twGif;&Sd "gwfypPnf;rsm;tcsif;csif; "gwfjyK jcif;rS jzpfay:vmjcif;jzpfonf[kqdk.? wpfenf;tm;jzifh/ u|Ekfyfwdk‹.udk,fcE<mtwGif;Y wnfaqmufyg0ifaeaom qJvf ESifhtwrft%kjrLwdk‹onf todw&m;/ pOf;pm;qifjcifEdkifpGrf;/ awG‹jrif-um;emEdkifpGrf;/ vS yjcif;udk ESpfoufwwfjcif;/ qdk;&Gm;r+ESifh-uHKawG‹aomtcg 0rf;enf;wwfjcif; &Sd-uonf [k &kyf0g'Dwdk‹u ,kH-unf-u.? Tyk*~Kdvfwdk‹udk t%kjrLtwrfwpfvkH;onf pOf;pm;qif jcifEdkifpGrf;&Sdygovm;[k ar;v#if/ r&Sd[kajz-uvdrfhrnf? odk‹aomfvnf; t%kjrLtwrf tcsdKŒ vma&mufpkaygif;I OD;aESmufjzpfvmonfhtcg pOf;pm;qifjcifEdkifpGrf;&Sdvmonf[k ,lq-uonf? xdk‹xufru/ rm;ufP0g'tawG;tac:wGif vlom;wdk‹.,Ofaus;r+ESifh todw&m; tm;vkH;wdk‹onf &kyf0wˆKypPnf;wGifom tajccHonf[k qdkonf? uGefjrLepf0g'tawG;t ac:t&/ u|Ekfyfwdk‹.ywfvnf&Sd&kyfavmutjyif vGwfvyfaomtodw&m;r&Sdacs? vlom; wdk‹. todw&m;onf &kyfavmutwGif;Yom tjynfhtpkHjzpfay:cHpm;vmjcif; jzpfonf [k ,kH-unf-u.? rm;ufPu/ “vlom;wdk‹.todw&m;u vl‹om;wdk‹wnf&Sdaejcif;udk owfrSwf ay;jcif;r[kwf/ olwdk‹. vlr+a&;tqifhwnf&Sdjcif;u olwdk‹.todw&m;udk owfrSwfay;onf?54[k qdk.? ausmf-um;aom rm;ufP0g'tawG;tac:&SifwpfOD;jzpfol vG'f0duf jzLtmbuf u/ t"dy`g,fuif;rJhaom &kyf0g'avm*spfudk twdkcsKH;xm;. = “vlwpfOD;onf olpm;aomtpmjzpf.”[lowwf?

uGef

84

vDeif/ tif*sJvfESifhrm;ufPwdk‹. at;pufaomrsufESmwdk‹onf uGefjrLepftpdk;&wdkif;. ta&;ygaom Xmersm;wGif qif,ifxm;-uonf?

olwdk‹.rSef;qqkyfudkifxm;aom&kyf0g'tpGJtvrf;a-umifh/ rm;ufP0g'Dwdk‹onf vl‹ tzGJ‹tpnf;udk &kyf0wˆKtaetxm;jzifhom -unfh-uayonf? olwdk‹onf &kyf0g'cH,lcsuf jzpfaom“vlwef;pm;”udpPudk trsm;qkH;t"duxm; tm&kHpdkuf-uonf? vlwef;pm;qdkonf rSm vl‹tzGJ‹tpnf;&Sd pD;yGm;a&;tqifhtrsdK;rsdK;ESifhoufqdkifonf? rm;ufP0g'Dwdk‹twGuf ‚if; onfomv#if wpfckwnf;aomta&;-uD;qkH; ta&;jzpfonf? Oyrm/ rm;ufP0g'Dwdk‹u tvkyform;tm;vkH;udk “ypPnf;rJhvlwef;pm;”[kac:aom wpfckwnf;aomvlwef;pm;wGif pkykHxm;vdkufonf? t&if;&Sifwdk‹onf “blZGm”vlwef;pm;wGif yg0if-uonf? tvkyfo rm;tm;vkH;onf roifhjrwfaomtajctaewGifaexdkif-u&aoma-umifh olwdk‹tm;vkH; “ypPnf;rJhvlwef;pm;”todw&m;om&Sd-u&rnf? xdkenf;wl/ t&if;&Siftm;vkH;wdk‹onf vnf;/ OpPm"ewpfckwnf;udk 0dkif;0ef;ydkifqdkif-uojzifh “blZGm”vlwef;pm;todw&m;om &Sd-urnf? rm;ufP0g'Dwdk‹onf/ tvkyform;wpfa,muf odk‹r[kwf puf&kHydkif&Sifwpfa,muf onf/ vGwfvyfaom-uHtifvuQ%mt*Fg&yf odk‹r[kwfurBmhtjrifrS vkH;0jcm;em;aom t odw&m;&SdEdkifonf [laomtcsufudk vufrcHacs?55 Ttjrif.&vm'frSm/ vlwdk‹udk oD;jcm;&kyf0wˆKtrsdK;tpm;rsm;tjzpfcGJjcm;I csifh wGuf wefzdk;jzwfxm;jcif;om rvGJraoGjzpf.? rm;uPf0g'Dwdk‹u vlwdk‹udk blZGmrsm;/ t ao;pm;blZGmrsm;/ ypPnf;rJhrsm;/ e,fcsJŒorm;rsm;ESifh uGefy&m'dkrsm;= pojzifh cGJjcm;owf rSwfxm;jcif;onf vkH;0&kyf0g'tajccHjcif;jzpfonf? tu,fI puf&kHtvkyform;wpf a,mufonf ol.vufjzifh tvkyfvkyfv#if/ ol.touf&Sifwnf&Sda&;udk olvkyfaom tvkyfjzifh owfrSwfxm;onf? tu,fI &Gmom;wpfa,mufonf v,fawm,mawm wGif &Gmom;wpfa,muf. todw&m;omv#if &Sdvdrfhrnf? TtjrifrsdK;a-umifh/ rm;ufP0g'Dwdk‹u ordkif;jzpfpOfwav#mufvkH;. tqkH;tjzwf ay;aomt&monf “ukefxkwfvkyfr+enf;vrf;”omv#ifjzpfonf[k tcdkiftrmajym-u 85

onf? rm;ufP. tifrwefausmf-um;aom 'g;pfuJyDwvf wGif ordkif;udk ukefxkwfvkyfr+ enf;vrf;jzifh -udK;pm;&Sif;jyxm;ayonf? rm;ufPtaeESifh “ordkif;OD;vl‹tzGJ‹tpnf;”onf awmvdkufpkaqmif;aexdkifpm;aomuf-uaom vlwpfpkomv#if jzpfonf? pdkufysdK;a&; ay: aygufvmonfESifh “ajru|ef”ac:vl‹tzGJ‹tpnf;wpfrsdK; ay:aygufvmavonf? aemif wGif xkwfukefenf;vrf;ESifhtrsdK;tpm;topftopfajymif;vJvmonfESifhtr# “ya'o &mZfvl‹tzGJ‹tpnf;” qufIjzpfay:vmonf? puf,EW&m;rsm;udk wDxGifvdkufonfESifh pufr+vufr+[kac:aom ukefxkwfvkyfr+topf xyfrHjzpfay:vmonf? ,if;ESifhtwl “t&if;&Sifvl‹tzGJ‹tpnf;”ay:aygufvmavonf? rm;ufP.tqdkt&/ bmoma&;/ EdkifiH ESifhEdkifiHtpdk;&/ Oya'/ tdrfaxmifESifhudk,fusifhw&m;wdk‹onf ukefxkwfvkyfr+ rwlnDuGm jcm;r+rsm;rS ay:aygufvmjcif;jzpfonf? rm;ufP0g'.usOf;ajrmif;aomordkif;tjrif rrSefuefa-umif; cdkifrmonfhtawG‹t -uHKrsm;udkrajym-uawmhbJ tomxm;vdkufygawmhrnf? tawG;tac:&Sif tajrmuftjrm; wdk‹u &Sif;jyxm;-uonfrSmvnf; rsm;jym;vSygjyD? xdk‹a-umifh/ Tae&mwGif xdkodk‹aom rrSefa-umif;tcsufrsm;udk xyfrHoufaoxlaep&mrvdktyfawmhyg? &kyf0g'Dwdk‹wDxGif zefwD;xm;aom a&S;&dk;qefjcif;/ jiD;aiG‹zG,frmausmwif;usyfjcif;/ ta&miftqif;uif;rJh jcif;rsm;jzifhjynfheufaeaomvl‹tzGJ‹tpnf;jzpfa-umif;udkomt"duxm;tm&kHpdkufygrnf? rm;ufP0g',kH-unfcsufESifh rwlnDonfhtcsufrSm/ vlom;wdk‹.0dnmOfonf &kyf 0wˆKypPnf;rS ay:xGufvmjcif;r[kwfay? trSefrSm/ u|Ekfyfwdk‹u j'yf0wˆKypPnf;[kac:onfh t&mudk 0dnmOfu jrifjcif;/ -um;jcif;ESifh xdawG‹cHpm;jcif; jzpfonf? xdk‹a-umifh 0dnmOfu awG‹jrifcHpm;&onfh 0wˆKypPnf;rsm;.oabmw&m;jzifh 0dnmOf(&l[f)udk az:jyI rjzpfEdkif acs? tv†m[ft&Sifjrwfonf0dnmOfudk Om%fynmxufjrufr+/ pdwful;,Ofr+/ cHpm;r+ESifh vdktifqEN&Sdr+ ponfhoGifjyifvuQ%mESifh ,drf;,dkifr+trsdK;rsdK;&Sdatmif zefqif;xm;onf? vlom;onf rnfonfhtajctaewGifbJ&Sdaeonfjzpfap/ xdk,drf;,dkifr+ESifhoGifjyifvuQ %mrsm;onf yaysmufajymif;vJjcif;r&Sdacs? ‚if;wdk‹udk xkwfaz:jyor+omv#if uGmjcm;ay onf? tv†m[ft&Sifjrwfonf yxrOD;qkH;aomvlom;udkzefqif;cJhpOfu ,ae‹&Sdvlom; rsm;wGif&Sdonfht&nftcsif;rsm;ESifhu|rf;usifr+rsm;udkyg wygwnf;jynfhpkHatmif zefqif; cJhavonf? xdk‹a-umifh u|Ekfyfwdk‹.todw&m;tqifhonf u|Efkyfwdk‹aexdkifaygufzGm;onfh ae&mESifhtcsdefay:rlwnfI jcm;em;jcif;r&Sday? vl‹ordkif;rS yxrOD;qkH;vlom;.pdwWm "dywdac:pdwfpGrf;tm;ESifh qEN/ pdwfwGif;cHpm;r+rsm;/ pdwful;pdwfoef;rsm;ESifh pdwftm&kHwdk‹ onf ,ae‹urBmay:wGiftouf&Sifaeonfh vlom;wdkif;ESifh twlwlyif jzpfayonf? jcm; em;csufrSm/ ‚if;wdk‹udk az:jyxkwfaz:&mY oltokH;jyKaomenf;edo#rsm;omv#if jcm;em; rnfjzpf.? vlyk*~KdvfwpfOD;csif;. todw&m;rsm;onf/ ol.pdwful;pdwfoef; Om%fpGrf; Om%fprsm;udk rnfodk‹tokH;jyKonf/ rnfonfhOm%fpGrf;tqifhtxdol‹udkay;xm;onf/ ol .todw&m;u rnfr#txdawmifhwonf/ [lonfhtcsufrsm;tay:rlwnfI jcm;em;-u ayonf? Ttcsufudk odaomrGwfpvifrfwdk‹udk/ ae&ma'o/ ywf0ef;usif odk‹r[kwf tawG;tac:rsm;. uef‹owfxm;jcif;r&Sdacs? tv†m[ft&Sifjrwfu uk&ftmefusrf;awmf jrwfwGif rdef‹qdkxm;onfhtwdkif;/ olwdk‹wGifjzpfvmor#udpPt00udk pOf;pm;qifjcifwkH w &m;jzifh ‚if;.odrfarG‹El;nHheufeJr+udkpOf;pm;a0zefum ‚if;.tvSudk xdk;xGif;-unfhjrif wwf-uonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&mtvfbuU&m 2;164wGif/ Todk‹rdef‹qdkxm; awmfrl.? rdk;aumif;uifrsm;ESifh yx0Dajrjyifudk zefqif;awmfrljcif;Yvnf;aumif;/ ae‹ESifh nY ajymif;vJoGm;vmjcif;Yvnf;aumif;/ vlom;wdk‹tm; tusdK;jzpfxGef;apaom0wˆK 86

ypPnf;rsm;udk wifaqmifI yifv,fork'N&mrsm;wGif pkHqefoGm;vmaeaom a&,mOfrsm;Y vnf;aumif;/ ajraoajra[mif; ajroa&mif;udk jyefvnf&SifapjyD; (ajr-oZmjzpfapI opfyif0g;yiftrsdK;rsdK;aygufa&mufap&ef tvdk‹iSg) rdk;aumif;uifrS tv†m[ft&Sifjrwf &GmoGef;apawmfrlaomrdk;a&Yvnf;aumif;/ xdkajrjyifYaygufyGm;jyef‹ESH‹apawmfrlaom wd& pm>eftrsdK;rsdK;Yvnf;aumif;/ rdk;ESifhajr-um;0,f(tv†m[ft&Sifjrwf.trdef‹awmfudk) emcH vsuf&Sdaom rdk;wdrf rsm;Yvnf;aumif;/ edorROm%ft&if;cHI pOf;pm;qifjcif odjrifem; vnf-uukefaom vlrsm;tbdk‹ rkcs{uef oufaovuQ%mrsm; &Sdayownf;? xdk‹a-umifh/ tv†m[ft&Sifjrwfudk ouf0if,kH-unfolwdk‹onf ydkrdkI us,fjyef‹pGm awG;wwf jrifwwf.? tpOftjrJ vGwfvyfpGmawG;awm.? tzufzufaomtEkynmY jyifvsmwifharmr+qdkif&mtvS&ocHpm;r+udk tqkH;r&Sd tuef‹towfr&Sd ±+jrifwwf-u.? TtrSefw&m;udk awG;awmEdkifpGrf;r&Sdonfh rm;ufPESifh ol.aemufvdkufwdk‹onf/ vl‹todw&m;udk tifrwefusOf;ajrmif;I olwdk‹u -uHzefykHpHoGif;xm;onfh “vlwef;pm;= todw&m;”wGif jyGwfodyfxnfhvdkuf-uonf? olwdk‹-oZmanmif;Edkifolwdkif;udk Tpdwf ul;,Ofa0g[m&twGif;Yom touf&Sifaexdkifaponf? rm;ufP0g'-uD;pdk;tjrpfwG,frd onfh EdkifiHwdkif;wGif vlaygif;oef;aygif;rsm;pGmudk ESajrmwojcif;/ oem;-uifemjcif;/ aemifw&jcif;vkH;0r&SdbJ owfjzwfvdkuf-uovdk/ vlom;wdk‹. tEkynm&oaz:xkwf jcif;/ jyifvsmwifharmr+qdkif&mtvS&ocHpm;r+ESifh vlom;wdk‹. tjcm;pdwf"gwfpdwful; pdwfoef;rsm;udk [ef‹wm;&yfwef‹aponf?

toufrygaom “uGefjrLepftEkynm” The Lifelessness Of "Communist Art"

1917=ckESpf bdkvf&SDApfawmfvSefa&;jzifh &k&Sm;EdkifiHwGif urBmhyxrOD;qkH;aom rm;ufP0g'tpdk;&udk wnfaxmifcJhonf? yxr vDeif/ xdk‹aemufpwmvif.oHr%dvuf oD;qkyfatmufwGif/ uGefjrLepftawG;tac:u wEdkifiHvkH;udk jyefvnfpDpOfykHpHoGif;cJh.? ‚if;.-oZmwdurudk ta&;-uD;aom,Ofaus;r+qdkif&mtEkynm/ tvS&ocHpm;r+ESifh ydokumvuf&mrsm;wGif awG‹&Sd&.? awmfvSefa&;jyD;jyD;csif;/ “ypPnf;rJhvlwef;pm;tEkynm”xGufay:vmonf? Iskus stvo Kommunu ac: “bkHpepftEkynm” r*~Zif;wGif uGefjrLepftEkynmonfwdk‹u ypPnf;rJhvlwef;pm;,Ofaus;r+udk tusdK;aqmifonfh tEkynmvuf&mrsm;az:xkwfrnf[k a-unmavonf? tvm;wlpdwful;t-uHtpnfudk Proletkult (ypPnf;rJh,Ofaus;r+)pm apmifwGifxkwfaz:xm;onf? olwdk‹u “ypPnf;rJhtEkynm”.t"dy`g,fudkvnf; pwifaqG;aEG;-uonf? 1920= ckESpf ESpfOD;ydkif;rSpI/ Avm'DrD&f ,JAf*&mzdkAdcsf wwfvifESifh tvufqef rDac;vdkAdcsf &dk'f csifudk tp&Sdonfhausmf-um;aom&k&Sm;tEkynmonfwdk‹u tEkynmonfwpfOD;.pdwful; tawG;tac:onf ypPnf;rJhvlwef;pm;.jy\emrsm;udk vufawG‹ ajz&Sif;ay;onfh enf; ynmonfwpfa,mufjzpf&rnf[k umuG,fajymqdk-uonf? vDeifu TtawG;tac:udk axmufcHtm;ay;I/ tEkynme,fy,ftajrmuftjrm;udk ypPnf;rJhvlwef;pm;tjrift& t usdK;r&Sd[k,lqojzifh csKyfcs,fydwfyifcJhavonf? Oyrm/ wwfvifESifh&dk'fcsifudkwdk‹u tEk ynmqefonfhaz:jycsufrsm;onf tvkyform;wpfa,muf. ae‹pOfb0twGuf tokH;r 0ifaoma-umifh/ yef;csDykHqGJjcif;onf w&m;r0ifaomtEkynmwpfrsdK;jzpfonf[k owf rSwf-uonf? 87

1921=ckESpfwGif/ “tjyKoabm”[kac:onfh TtEkynmoabmw&m;topf onf/ qdkAD,uf&k&Sm;. w&m;0if tEkynmay:vDpDjzpfvmcJhavonf? wwfvifonf/ Todk‹aomtawG;tac:.a&SŒwef;wGif&yfwnfI/ tokH;rusonfhyef;csDykHrsm;udk a&;qGJ rnfhtpm;/ tdrfESifhy&dabm*uJhodk‹ “tokH;us”aom'DZdkif;ykHrsm;udk a&;qGJ&efvdktyfonf[k tawG;aygufavonf? ypPnf;rJhvlwef;pm;.b0udk tvkyfta-uG;jyKonfhtaejzifh/ ol wdk‹twGuf tcsdef-um-umtvkyfvkyfaepOf 0wfqifEdkifrnfh tjrifhqkH;aEG;axG;r+udkay;I tvkyfvkyf&mwGif v+yf&Sm;r+tqifajyqkH;ay;Edkifum ayghyg;qkH;jzpfjyD; ‚if;.ukefpdrf;aps; E+ef;tenf;qkH;jzpfrnfh t0wfykHpH'DZdkif;udk a&;qGJay;.? olu/ tyl&Sdeftjrifhrm;qkH;ay;I avmifpmtenf;qkH;tokH;jyKonfh rD;zdkwpfrsdK;'DZdkif;ykHpHudkvnf; a&;qGJay;cJhonf? tEkynmonfyef;csDq&mtm;vkH;u wwfvifuJhodk‹“tif*sifeD,m”rjzpfcJh-uay? odk‹aomfvnf; “ypPnf;rJhvlwef;pm;tEkynm”tawG;tac:udk vufcH-ujyD;/ olwdk‹.t pGrf;tptm;vkH;udktokH;jyKI uGefjrLepftawG;tac:udk tvkyfta-uG;jyKcJh-u&Smonf? xdk acwfu qdkAD,ufyef;csDq&mtm;vkH;eD;yg;wdk‹onf tvkyform;uvyfESifh “qdkAD,uf awG”[kac:aom tkyfpki,frsm;twGuf ydkpwmrsm;/ qdkif;bkwfrsm;/ a-uG;a-umfa&;pmwrf; rSykHrsm;udk a&;qGJay;cJh-uonf? tm;vkH;uvnf; vufarmif;-uGufom;azgif;azgif;-uG-uG ESifh tifwdkuftm;wdkuftvkyf-udK;yrf;aeaom wludkifonfhtvkyform;ykHESifh wHZifudkif xm;aom&Gmom;ykH/ a'gowacsmif;acsmif;xGufaeaomypPnf;rJhvlwef;pm;wdk‹u rwfwyf &yfae&mY olwdk‹udk csnfaESmifxm;aom oH-udK;rsm;udkqGJjzwfypfaeykH/ vDeif.acgif; aqmifr+ESifhatmifvHwHcGefatmufwGif -uGm;-uGm;0ifh0ifhcsDwufae-uonfh ppfom;wdk‹. ykH/==ponfwdk‹udkom wnDwnmwajy;nD 0dkif;qGJ-u.?

88

Todk‹aom tEkynmoabmw&m;opfwGif/ “jyifvsmwifharm tvS&ooabm” rsm; uif;rJhvsuf&Sd.? ‚if;udk tEW&m,f&SdaomblZGmtpGJtvrf;jzpfonf[kyif ,lq-u .? vSyjcif;oabmwGif pHerlemjzpfaomyef;csDykHrsm;/ &kyfvkH;rsm;/ ydkpwmrsm;/ taqmif wGif;qif,ifr+rsm;ESifh ydokumvuf&m'DZdkif;rsm;udk zsufqD;jzKwfypf-uonf? jAdwmedum pG,fpkHusrf;wGif TudpPESifhywfoufI/ “vSyjcif;oabmudkqef‹usifa&;”onf uGefjrL epftEkynmavmuudk -uD;pdk;oGm;ojzifh/ vdktyfonfxufydkaomcufxefjcif;/ jiD;aiG‹ zG,fxkHxdkif;jcif;ESifh acsmarmajyjypfjcif;r&Sd-urf;wrf;onfh oGifjyifrsm;tjzpfodk‹ ul; ajymif;oGm;ayonf[k qdkxm;onf? pwmvif.acwfwGif/ tEkynmESifhywfoufonfh Todk‹aomoabmaygufjcif; onf ydkrdkIa&S;&dk;qefonfh “qdk&S,fvpf,xmblwtjrif”(Socialist Realism)ac:aom ay:vDpDudkw&m;0ifyif csrSwfavonf? Tay:vDpD.oabmw&m;rSm tEkynmonf/ qdkAD,ufawmfvSefa&; (uGefjrLepftawG;tac:)rS ypPnf;rJhvlwef;pm;.ae‹pOfb0t wGuf xm;&SdaomtajccHrl. “,xmblwusjcif;”udk ay:vGifatmifwifjyjcif;jzpfonf [k qdk.? qdk&S,fvpf ,xmblway:vDpDt& 0wˆKZmwfvrf;rsm;wGif uGefjrLepfvl-urf; rsm;udk/ qkH;jzwf&Jolrsm;/ owWdajymifolrsm;ESifh udk,fusdK;pGef‹olrsm;tjzpf o&kyfaz:oifh onf? olwdk‹.-udK;yrf;csufrsm;udk twk,lxdkufonfhykHpHay:vGif&rnf? Zmwfvrf;tqkH; ydkif;wGif &yfol&Gmom;rsm;ESifh tvkyform;rsm;onf awmfvSefa&;a-umifh rnfodk‹aysmf&$if ae-uonf [laomtcsufrsm; yg0if&rnf?

1927=ckESpfwGif &k&Sm;vlrsdK;yef;csDq&m tvufqENm; &kd'fcsifudk a&;qGJaom “yuf-wKd*&ufumuG,fa&;” trnf&Sd yef;csDum;

89

qdk&S,fvpf,xmblwusaomtEkynmonfwdk‹onf/ awmfvSefa&;u vlxkxH aysmf&$ifr+ay;aqmifjcif;r&SdbJ/ tpmiwfjywfjcif;/ zdESyfcsKyfcs,fjcif;ESifh aoa-uysufpD; jcif;udkomay;aqmifonfh trSefw&m;ESifh wdkuf&dkuf qef‹usifbufjzpfaomo&kyfaqmif jcif;twGuf pdwfrodk;roef‹rjzpf-uacs? trSefrSm/ qdk&S,fvpf,xmblwonf ,xmbl wrusay? pdwful;,OfZmwfvrf;omv#if jzpf.? jAdwmedum pG,fpkHusrf;.tqdkt&/ “qdk&S,fvpf,xmblwonf/ trsm;vlxk. todw&m;udk ykHpHoGif;Edkif&eftwGuf ol&J aumif;wpfOD;OD;ESifhtjzpftysufwpfckckudk pHerlemtjzpfxm;I ajr‡mufyifh0g'jzef‹ay; onfh pdwful;,OfZmwfvrf;xGifjcif;odk‹ wpfa-umhjyefvSnfhoGm;jcif;ESifh wlayonf?”[k a&;om;xm;ayonf? qdk&S,fvpf,xmblwudk 1932=ckESpf aoG;ajrtrsm;qkH;usonfh pwmviftpdk;& acwfwGifaz:xkwfowfrSwfxm;cJhjcif;jzpf&m/ 1980=ckESpfrsm;txd qdkAD,ufjynfaxmifpk .w&m;0ifEdkifiHawmftEkynmqdkif&may:vDpD jzpfcJhonf? xdkumvwav#mufvkH;twGif; uGefjrLepf0g'. pdwf-unfvifzG,fuif;rJhI at;wdat;pufEdkifum rajymif;rvJxkHxdkif; r+wdk‹onf qdkAD,uftEkynmavmuudk v$rf;rdk;xm;ayonf? tjynfjynfqdkif&mtodt rSwfjyKjcif;cH&&eftwGuf/ qdkAD,uftpdk;&u tEkynmonfrsm;udk tEkynmvuf&mopf rsm; wDxGifxkwfvkyf&efta&;-uD;a-umif; v+H‹aqmftm;ay;jyefonf? odk‹aomfvnf;/ qdk &S,fvpf,xmblw w&m;ao0g'.udkifwG,fenf;a-umifh tEkynmvuf&mrsm;onf usOf;ajrmif;I pdwf-unfvifzG,fuif;rJhum &kyfqdk;yef;qdk;vGef;aomykHpHwGifom zdESdyfcsKyf cs,fxm;jcif;cH&cJhonf? 1949=ckESpfrSpwifI qdk&S,fvpf,xmblwonfvnf; uGefjrL epftpdk;& tm%m&oGm;jyDjzpfaom w&kwfEdkifiHodk‹ ul;pufoGm;avawmhonf? tvm;wl xdkif;r+dif; -urf;wrf;onfhtEkynmoabmu w&kwfEdkifiHudk pdk;rdk;oGm;avonf?

uGefjrLepf0g'vufatmufwGif/ tEkynmonf ‚if;.jyifvsmwifharmaomtvSoabmawG aysmufuG,f ukefjyD;/ 0g'jzef‹ puf&kyfykHpHxkwfvkyfr+tjzpfodk‹ ajymif;vJoGm;.? Tyef;csDykHwdk‹onfacwfopfvlrsm;udk o&kyfaqmifxm;onf? -urf;wrf;cufxefI/ cGeftm;ESifhjynfhpkHum r+Hr+dkif;onfhtvkyform; odk‹r[kwf t xufucsay;onfhpepfudkomvdkufemwwfonfh awmifolv,form;ykHrsm;omjzpfonf?

90

1920=ckESpfrsm;u qdkAD,uf0g'jzef‹ydkpwmrsm;=“ypPnf;rJhvlwef;pm;. ynwfawmfq,fyg;”ESifh “tjynfjynfqdkif&m e,fcsJŒwdk‹.rkom;?”

awmfvSefa&;rwdkifrDumvwGif/ &k&Sm;vl‹tzGJ‹tpnf;u tifrwefaumif;rGefvSy onfhtEkynmvuf&mrsm;ESifh -uD;us,fcef;em;onfhydokumvuf&mrsm;udk xkwfvkyfcJh onf? pdef‹yDwmpbufrS urBmausmf[mrDwufjywdkufwGif xif&Sm;-uD;us,fonfh tEky nmvuf&mrsm;udk pkaqmif;xm;ayonf? trsm;tm;jzifh Oa&mywdkuf tEkynmonfwdk‹ .vuf&mrsm;jzpfonf? odk‹aomfvnf; uGefjrLepf0g'u 1917=ckESpfwGif &k&Sm;tEkynm udk &yfwef‹ypfonfhtjyif/ ,if;wdk;wufzGH‹jzdK;r+rsm;udkyif aemufodk‹qkwfcGmoGm;apcJh.? &kyf0g'tawG;tac:rS pdwf-unfvifzG,fuif;rJhaom uGefjrLepftEkynmu uGef jrLepfavmu. urBmhtjrifudk owfrSwfay;.? &kyf0g'tawG;tac:onf/ vlom;udk j'yf0wˆKrsm;pkaygif;pkpnf;aeaomt&mtjzpf jyifytay:&Hudkom-unhfjrifojzifh/ t&m cyfodrf;udk &kyf0wˆKtjzpfodk‹om av#mhcsvdkufayonf? &kyf0g'tawG;tac:udk tEkynmY tokH;csjcif;onf/ tjcm;aomvkyfief;ydkif;wGifuJhodk‹ t±+H;-uD;jzifhom-uKH&ayonf? tEkynmtppfrSm/ vlom;rsm;onf tv†m[ft&Sifjrwfu ay;oem;awmfrlaom jyifvsmwifharm vSyjcif;oabmwGif -unfEl;I cspfjcif;arwWmESifhtjcm;cHpm;csufpdwf v+yf&Sm;r+rsm;udk xkwfaz:Edkif-ujcif; jzpfayonf? tEkynmvuf&mrsm;udk xkwfvkyfEdkif &eftwGuf/ vlom;.0dnmOfonf arG;&mygtwGif;oabmudk twwfEdkifqkH;vGwfvyfpGm xkwfaz:jyoEdkifcGifh &Sd&ygrnf? qdkAD,ufjynfaxmifpkwGif pwiftkwfjrpfcswnfaqmufcJh aom =aemifwGif w&kwftpdk;&/ Oa&myta&SŒydkif;EdkifiHrsm;tkyfpk/ tif'dkcsdKif;em;ESifh -uL; bm;EdkifiHwdk‹wGif ykHwlul;cscJhonfh= uGefjrLepftm%m&Sifpepfonf/ TvGwfvyfIouf awmifhoufom&Sdonfhywf0ef;usiftajctaeudk tjyD;ydkifacszsufypf-uonf? olwdk‹. 91

jynfolrsm;udk tpOfwpdkufzdESdyfcsKyfcs,fjcif;jzifh tEkynmudk uGyfrsufowfjzwfvdkuf-u onf?

olwdk‹udk bmoma&;rSjzwfawmufuif;uGmapojzifh/ uGefjrLepf0g'onf tEkynm udk aemufxyfwpfrsdK; xdk;ESufvdkufjyefonf? tEkynmudk yxrOD;pGmjzpfay:Edk;-uGvmap jcif;onf bmoma&;rS&&Sdaom pdwf"gwfa&;&m-unfEl;r+jzpfonf? ordkif;wGif tausmf -um;qkH;aom tEkynmonfwdk‹u wDxGifcJhaomyef;yk&kyfvkH;rsm;ESifh ydokumvuf&mrsm; onf/ olwdk‹.bmoma&;,kH-unfr+rS&&Sdaom pdwf"gwfa&;&mEdk;-uGr+tiftm;jzifh bmom a&;tmabmfrsm;wGiftajccHaom vuf&mrsm;yif jzpfayonf? olwdk‹onf/ vlom;rsm;udk 92

93

qdkAD,ufjynfaxmifpku uruxjyKIusif;ycJhaom wwd,t-udrfajrmuf tjynfjynfqdkif&m uGefjrLepfnDvmcH. 0g'jzef‹ydkpwmwpfckjzpfonf? at;pufr+efrd+if;aomuGefjrLepfavmuudk t vHudkifxm;onfh vl-urf;-uD;.rsufESmwGif xif[yfvsuf&Sd.?

aojcif;jzifhaysmufysufoGm;rnfh wd&pm>efrsdK;pkwpfcktjzpfrjrif-ubJ/ tv†m[ft&Sifjrwf u 0dnmOfoGif;ay;xm;aom ouf&Sda0ae,stjzpf jrif-uonf? olwdk‹u vl‹avmuudk cspfcifI txl;wvnftr$rf;wifcsD;-uL;um olwdk‹.tEkynmvuf&mrsm;wGif tv†m[f t&Sifjrwf.zefqif;jcif;tEkynmudk xif[yfaponf? bmom,kH-unfr+r&Sdonfh vl‹tzGJ‹ tpnf;wGifrlum;/ vlwdk‹onf Todk‹aompdwftm;xufoefr+ESifh-unfEl;r+ qkH;±+H;oGm;-u I/ pdwf"gwf0dnmOfa&;t& tokH;0ift&ma&mufjcif;uif;rJhr+rsm;jzifh ywfvnf0dkif;xm; jcif; cHae-uonf? TtawG‹t-uHKrsdK;udk uGefjrLepftpdk;&wdkif;wGif awG‹&Sd&ayonf? bm omt,l0g'r&Sdjcif;ESifh vlom;onf wd&pm>efrsdK;pkwpfckomjzpfonf [laomtawG;t ac:wdk‹a-umifh vl‹b0vl‹toufonf wefzdk;r&SdawmhbJ/ vlwpfOD;csif;. wnf&Sdjcif;onf ol.udk,fcE<maoqkH;oGm;csdefwGifukefqkH;oGm;ayonf? xdkodk‹aomvl‹ tzGJ‹tpnf;wGif tqdk;jrif0g'/ -unfEl;r+uif;rJhjcif;ESifht"dy`g,fuif;rJhjcif;wdk‹ v$rf;rdk;vmawmhonf? armfpDwkH;. w&kwfeDEdkifiHonf/ uGefjrLepf0g'. a&S;&dk;qefjcif;ESifh oabmxm; usOf;ajrmif;jcif;wdk‹u aemufxyfxif&Sm;aomO'g[&k%frsm;tjzpf jyqdkcJhayonf? (T ta-umif;udk a&SŒvmrnfhtcef;rsm;wGif qufvufqef;ppf-uygrnf)? ,Ofaus;r+awmf vSefa&;umvtwGif; vlwdkif;onf t0wfwpfrsdK;wnf;0wfqif&.? tdrfwGif;tvSarG; aomwd&pm>efrsm;udk wm;jrpfcJhonf?

94

t"dy`g,fuif;rJhaom “uGefjrLepf odyH`ynm” The Nonsense of "Communist Science"

odyH`ynmonfvnf; uGefjrLepf.jyif;xefaomvufoD;xkaxmif;jcif;cH&onfh t ydkif;wpfydkif;jzpfonf? pwmviftpdk;&u “ypPnf;rJhvlwef;pm;tEkynm”ESifhtwl “ypPnf; rJhvlwef;pm;odyH`ynm”udkvnf; wifjycJh.? ToDtdk&Dt&/ blZGmodyH`ynmESifh ypPnf;rJhvl wef;pm;odyH`ynm[lI ESpfrsdK;&Sdonf [l.? jcm;em;aomodyH`ynmESpfrsdK;u jcm;em;aom &vm'frsm;udk &aponf? Ttcsufudk emZDygwD.*smreDEdkifiHu *sL;vlrsdK;odyH`ynm&Sif tdkifpwdkif;. awG‹&Sdcsufudk ypfy,fonfhtjzpfESifh E+dif;,SOf&ygrnf? ypPnf;rJhvlwef;pm;odyH`ynmonf &Sd&if;pGJodyH`ynmudk &kyf0g'tawG;tac:ESifh udkufnDatmif ta&;ay:jyKjyifajymif;vJxm;jcif; jzpfonf? pwmvif.qdkAD,uftm %m&Sifpepftpdk;&twGuf trSwfw&jzpfapaom “vdkifqifudk tjzpftysuf”onf xif &Sm;aomoufaoom"uwpfck jzpfayonf? x&dkzif 'ifeDqdkApf vdkifqifudkonf qdkAD,ufjynfaxmifpkrS pdkufysdK;a&;ausmif; rsm;wGif ynmoif-um;atmifjrifcJholjzpfonf? 1940=ckESpfrsm;wGif pwmvif.pdwf0if pm;r+udk vufcH&&SdI qdkAD,ufpdkufysdK;a&;ESifhZD0aA'ay:vDpDtm%mudk wpfOD;wnf;ydkif pdk;rdk;vmcJhavonf? ta&;-uD;qkH;rSm/ vdkifqifudku -op-wD,HvlrsdK; &kuQaA'ynm&Sif c &pf,mefbkef;awmf-uD; *&D*dk rif;'Jvf. 19=&mpkESpftwGif; awG‹&SdcJhI 20=&mpkESpfwGif aemufxyfvufawG‹prf;oyfcsufrsm;jzifh oufaojycJhaom rsdK;ADZaA'udk ypfy,fjcif; jzpf onf? vdkifqifudku rif;'Jvf.ed,mrrsm;udk “blZGmodyH`ynm”jzpfonf[kqdkum y,fcs ypfI/ 18=&mpkESpfrS jyifopfZD0aAynm&Sif vmruf. “avhusifh,ljcif;jzifh&&Sdaomt &nftcsif;udk ADZtarGcHjcif;”pmwrf;udk axmufcHcJhonf? vdkifqifudk. tawG;tac:onf rnfonfhodyH`ynmqdkif&m oufaojycsufay: wGifrS tajccHjcif;r[kwfacs? 1930=ckESpfrsm;wGif qdkAD,ufjynfaxmifpku -uD;us,f onfh pdkufysdK;a&;jy\emESifh -uHKawG‹&jcif;a-umifh/ vdkifqifudktm; pdwf0ifpm;cJhjcif;jzpf onf? ol.oDtdk&Dudk tokH;jyKjcif;jzifh ZD0aA'ynm&Sifwdk‹,kH-unf-uonfhenf;xuf qef ESifh*sKHpyg;xGufE+ef;ydkrdkaumif;rGefvmvdrfhrnf[k uwday;cJhonf? Oyrm/ tu,fI oifh awmfonfhtajctaeay;IpdkufysdK;ygu *sKHpyg;onf &dkif;pyg;aphtjzpfodk‹tvdkvdkajymif; vJ xGufvmvdrfhrnf[k tcdkiftrmtqdkjyK.? ol‹tqdktwdkif; atmifjrif&ef jyifqif.? (TtqdkrSm tu,fI acG;rsm; awmeufxJwGifusufpm;ygu ajracG;uav;tjrKHvdkuf arG;xkwfay;vdrfhrnf [kqdkonfESifhtvm;wl.? ,if;tqdkonf odyH`ynmESifh vkH;vkH;-uD; qef‹usifaeonf? xdkuJhodk‹aomtjzpftysufudk b,faomtcgurS rawG‹bl;cJh-uacs?) 1940=ckESpfwGif/ pwmvifu vdkifqifudktm; qdkAD,ufqdk&S,fvpfjynfaxmifpkorw EdkifiH. odyH`ynmtu,f'rDrS rsdK;ADZaA'Xmet-uD;tuJtjzpfcef‹tyfvdkufavonf? T wuUodkvfonf qdkAD,ufjynfaxmifpk. t-uD;us,fqkH;aom wuUodkvfjzpfayonf? vdkifqifudkuvnf; T&mxl;udk ESpfq,fhig;ESpfwdkif ,lxm;cJh.? 1948=ckESpfwGif or&dk;usrsdK;ADZaA' oif-um;ydk‹csjcif;udk wm;jrpfvdkufonf? vdkifqifudk. tDAdkvl;&Sif;0g'Dpmwrf;udk 0dkif;y,fI rif;'Jvf. rsdK;ADZoDtdk&Dudk axmufcH aom rsdK;ADZynm&Sifwdk‹udk v#KdŒ0Sufzrf;qD;jyD; uGyfrsufypfvdkufonf? xdktcsdeftawmtwGif;/ vdkifqifudk. pdkufysdK;a&;ay:vDpDu oD;ESHxGufE+ef;usqkH; jcif; tus,fw0ifh jzpfay:aponf? Oyrm/ tu,fI rsdK;aphrsm;udk at;pufaeaom a&cJ a&wGif tcsdeftwef-umatmif pdrfxm;jyD;aemuf xkwf,lIpdkufygu at;jraom&moDudk 95

cHEdkifvdrfhrnf[k tcdkiftrmtqdkjyKonf? ol.,lqcsufudkprf;oyf&ef wefcsdefrsm;pGm aom rsdL;aphrsm;udk a&cJa&wGifpdrfI qdkufab;&D,m;jrufcif;jyifwGif -uJapcJhonf? rsdK; aphrsm;rSm tan‡mufrxGufvmay? tvm; wl prf;oyfcsufrsm;tm;vkH;onfvnf; atmifjrifr+r&SdcJhacs? odk‹aomfvnf; T qkH;&+H;r+rsm;ESifhywfoufI 1960=ckESpft xd az:xkwfjcif;r&SdbJ 0Sufxm;cJh-uav onf? aemufqkH; 1964=ckESpfwGifusrS vdkifqifudk.oDtdk&DrSm;,Gif;a-umif; 0ef cH-uavonf? rif;'Jvf.rsdK;ADZawG‹&Sd csufudk tus,fw0ifhoif-um;&ef pDrH udef;csI tokH;cs-u&ayonf? &k&Sm; EdkifiHonf tar&duefpdkufysdK;a&;rS rsdK; pyfjcif;ESifh aemufacs;ajraqG;tokH;jyK I pdkufysdK;ajrrsm;udk jyefvnfjyKjyifonf h enf;odk‹ ul;ajymif;&avonf? olwdk‹. t"dy`g,fr&Sdaompmwrf;u &k&Sm;EdkifiH pdkufysdK;a&;udk t-uD;tus,fysufpD;apcJh aomfvnf;/ vdkifqifudkESifhtaygif;ygwdk‹ kifqifudku tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DtwGuf rsdK;ADZ onf olwdk‹.pdwful;rsm;udk rypfy,f-u vd aA'udkjiif;y,fxm;ojzifh/ qdkAD,ufpdkufysdK;a&; ao;acs? qdkAD,ufodyH`ynmavmuwGif onf ESpfaygif;rsm;pGm acwfaemufus usef&pfcJh olwdk‹.&mxl;tqifhrsm;udk xdef;xm;EdkifcJh avonf? -uao;onf?

vdkifqifudkvufsmbufvlu qdkAD,ufu|rf;usifolrsm;tm; “ypPnf;rJhvlwef;pm;odyH`ynm”ta-umif; &Sif;jyaeykH?

96

a,bk,stm;jzifh/ acwfopftDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dorm;wdk‹onf/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D wGif rsufpdrSdwfwG,fuyf,kH-unfjcif;a-umifh -uD;us,fonfhysufpD;jcif;udk ay;aqmif onfh vdkifqifudkudpPESifhywfoufI zGifh[ajymqdkjcif;rjyK-uay? vdkifqifudk. tawG;t ac:ta-umif;ajymv#if vmruf0g'wpf,loefykHpHjzpfonf[k pGyfpGJI pum;jzwfypfavh&Sd -uonf? odk‹aomfvnf; vdkifqifudkESifhtaygif;ygwdk‹onf vmruf0g'Drsm;omr[kwf-u acs? olwdk‹onf 'g0ifoDtdk&D0g'Drsm;jzpfonfhtjyif/ vmrufESifh'g0ifwdk‹ESpfOD;pvkH;onf wpfOD;ESifhwpfOD;tjyeftvSefjznfhpGufr+ay;-uonfh tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DtawG;tac:&Sifrsm; jzpf-uonf[k ,kH-unf-uayonf? vmruf. “avhusifhI&&Sdaomt&nftcsif;udk tarGcHjcif;”oDtdk&Dudk tajct jrpfr&Sd[k ypfy,fvdkufaomtcsdefwGif/ 'g0if.oDtdk&Donfvnf; tajccHr&Sdawmha-umif; udk olwdk‹owd&-uayonf? xdk‹a-umifh olwdk‹u vmruf.oDtdk&Dudk rsufpdrSdwfI qufvuf axmufcHcJh-uonf? rm;ufP0g'D='g0if0g'DtawG;tac:±Sif a&mbwf tJrf ,ef;u ola&;aomaqmif; yg;wpfyk'fwGif atmufygtwdkif; a0zefxm;onf?

TykHwGif/ vdkifqifudk. t"dy`g,fuif;rJhaomoDtdk&Dudk &k&Sm;awmifolv,form;rsm;tm; twif;t usyfvdkufemusifhokH;ap&ef tao;pdwf&Sif;jyaeonf? &vm'frSm -uD;rm;aomqkH;±+H;r+om jzpf.?

97

u|Ekfyfwdk‹.vuf&Sdacwfodk‹a&mufvmcgeD;tcsdefwGif/ vl‹tzGJ‹tpnf;ESifhobm0wdk‹onf tDAdk vl;&Sif;oDtdk&DESifh uGefjrLepf0g'ESpfrsdK;pvkH;udk vdkufemonf[laom vdkqifudktawG;tac: udk ,kH-unfjcif;a-umifh t-uD;us,fqkH;aom ysufpD;,dk,Gif;r+ESifh -uKHcJh-u&.? obm0ed,m ronf 'dkiftmvufwpf(,kwWdaA'enf;us qifjcifokH;oyfjcif;jzifhtrSefw&m;udk&SmazGjcif;= tEkyËdavmr)usonf[k qdk.? Ttwdkif;r,kH-unfonfh ZD0aA'ynm&Sifonf tvkyfjzKwf cH&.? &Hzef&Hcg ol.vGwfvyfr+vnf; qkH;±+H;-u&.? wpfcsdKŒvnf; toufygqkH;±H+;-u&.? vdkifqifudktawG;tac:onf/ tDAdkvl;&Sif;0g'jzpfI urBm-uD;.useftydkif;wGif pdwf0ifpm; zG,faom rsdK;ADZaA'qdkif&mzGH‹jzdK;r+udk vspfvsL±+xm;jcif;jzpfonf? 'g0if0g' trnfjzifhom 56 aqmif&GufcJh-ujcif;jzpfonf?===

vdkifqifudk.acwfwGif qdkAD,uftkyfcsKyfa&;tm%mydkifwdk‹u rsdK;ADZaA'udk qef‹ usif-ujcif;onf &kyf0g'Dwdk‹. t,loefjcif;udk jyonfhOyrmwpfckjzpfayonf? xdkenf; wl/ vdkifqifudkESifh ol‹udkaxmufcHaomtaygif;ygwdk‹u rsdK;ADZaA'ed,mrrsm;udk vufcH &efjiif;y,fcJh-uouJhodk‹/ ,ae‹vuf&Sdacwf &kyf0g'Dtajrmuftjrm;wdk‹onfvnf; ouf&Sd t&mtm;vkH;wGif wdusonfhykHpH“'DZdkif;”(0g=&nf&G,fcsuftjynfh&Sdaomzefqif;jcif;)&Sd a-umif; odyH`ynmuawG‹&Sdaz:xkwfxm;onfudk olwdk‹. tawG;tac:bufvdkufr+a-umifh rsufpdrSdwfxm;-uonf? Ttcsufudk qef‹usifEdkifonfhoDtdk&Dwpfckck&&Sd&ef a':vm oef; aygif;rsm;pGmtukefcHjzKef;wD;I ESpfaygif;rsm;pGm tyifyef;cH-uaomfvnf; olwdk‹. okaw oersm;rSm tcsnf;ESD; aiGukefvlyef;om jzpfaeayonf?

uGefjrLepf0g'. vlr+a&;wGif xdcdkufr+ Communist Ideology's Effect on Social Life

20=&mpkESpfwGif/ uGefjrLepfwpf,loefwdk‹.-oZmonf olwdk‹pdk;rdk;aomwdkif;jynf rsm;. vlr+a&;tydkif;wGif tE+wfoabmxdcdkufcdkufr+&SdcJhonf? ,if;EdkifiHwdk‹rS jynfol jynfom;rsm;udk oem;-uifemjcif;pdwf"gwfuif;rJhI i&JbkHwGifa&mufaeouJhodk‹aom

uGefjrLepftpdk;&onf a-umufvef‹&onfhtpdk;&jzpfonf? vlxkudk rma-umcufxefaomrsufESm xm;jzifh txufrS-unfhaeonfh ,leDazgif;0wft&m&Sdwdk‹u tpOfjcdrf;ajcmufaeayonf?

98

qif;&Jjcif;b0odk‹ twif;tusyfydk‹aqmifcJh-u.? tv†m[ft&Sifjrwfwnf&Sdjcif;udk jiif; y,fap.? vlwdk‹udk bmoma&;rSuif;uGmapjyD; bmoma&;todw&m;pdwf"gwfrsm;ESifh udk,fusifhw&m;rsm;udk twif;tusyf azsmufzsuf-u.? vl‹tzGJ‹tpnf;udk vlom;rsm; onf j'yf0wˆKypPnf;wdk‹ompka0;aygif;pnf;xm;onfhtwkH;twpfjzpfI xdktwkH;twpf -uD;onf aoqkH;oGm;onfESifh aysmufysufoGm;rnf[laom tjrifudk twif;&dkufoGif; onfh vl‹ordkif;wGif vlrqefqkH;usifhpOfxkH;"avhudk wnfaqmufcJh-uayonf? qdkAD ,ufjynfaxmifpk/ Oa&mywdkufta&S‹ydkif;tkyfpkESifh w&kwfeDEdkifiHrsm;wGif u|Ekfyfwdk‹awG‹ jrifcJh-uonfh tjzpftysufrsm;t&/ uGefjrLepf0g'onf/ olwdk‹.jynfoljynfom;rsm;udk wd&pm>eftkyfwpftkyftjzpfomjrifonfh vl‹tzGJ‹tpnf;ykHpHudk wnfaxmif&ef-udK;yrf;-u onf[k qdkEdkifygonf? ‚if;rSm/ 'g0if.oDtdk&DrS &nf&G,fcsuftwdkif;yif jzpfonf? • 'g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DESifh tif*sJvf. “obm0qdkif&mtEkyËdavmr ('dkif tmvufwpf)”wdk‹onf/ vlom;rsm;udk wdk;wufzGH‹jzdK;jyD;aom wd&pm>efwpfrsdK; jzpfonf[k ,lqxm;onf? xdk‹a-umifh vl‹tzGJ‹tpnf;onf wd&pm>ef tkyf-uD; wpftkyfomjzpfonf[laom,lqcsufudk tqifhwdkif;wGif az:jy-uonf? uGefjrLepftpdk;&wdk‹onf/ pdwfr-unfrvifjzifh pdwf"gwfjyif;jyjcif;vJr&Sd/ toufvnf;rygouJhodk‹aom wd&pm>efvnf;ru puf&kyfvnf;rus xdkESpfrsdK; -um;&Sdvlom;rsdK;udk ysdK;axmif-uonf? • uGefjrLepfpHepfonf vlyk*~dKvfwpfOD;csif;udk wefbdk;rxm;ay? tkyf-uD;wGif OD; a&tm;jzifh rsm;jym;onfhtwGuf wpfOD;wpfavudk qkH;±+H;vdkuf&jcif;onf t a&;r-uD;acs? rpGrf;roefol tvkyfrvkyfEdkifol'kuQdwwdk‹udk tkyf-uD;rSz,f xkwfypfI iwfjywfaooGm;atmif ypfxm;-uonf? rusef;rmola&m*gonf wdk‹udk tEW&m,fay;Edkifoltjzpf owfrSwf-uonf? cGifhv$wfjcif;/ oem;-uif u&k%mw&m;xm;&Sdjcif;/ opPm&Sdjcif; ponfwdk‹onf uGefjrLepfavmuwGif r&Sdaoma-umifh/ vlwdkif;onf tdkrif;jcif;ESifhaoqkH;jcif;udk a-umuf&GHŒ-u onf? Z&mtdkrsm;onf rnfonfhjyKpkr+udkrS rcHpm;-u&acs? “ao&eftwGuf ocsõKif;odk‹OD;wnfoGm;aeonfh qifwpfaumif”udkrnfolurS av;pm;jcif; rjyK-uawmh ouJhodk‹jzpf.? •

wd&pm>eftkyfwGifuJhodk‹ vl‹tzGJ‹tpnf;onf wpfrsdK;wpfpm;wnf;aom vlom v#if yg0ifzGJ‹pnf;.? t0wf/ armfawmfum;ESifh tdrfrsm;onf wpfykHpHwnf; jzpfonf? vl‹tzGJ‹tpnf;wpfckvkH;onf/ jiD;aiG‹zG,f&kd;tDaeatmif xyfwvJvJ jzpfjcif;/ jyifvsmwifharmr+tvS&o oabmuif;rJhjcif;rsm; pdk;rdk;vsuf&Sd.? tm;upm;orm;rsm;/ tEkynmonfrsm;/ ynm&Sifrsm;ESifh tvkyform;rsm;tm; vkH;wdk‹onf b0ykHpHwpfrsdK;wnf;jzifh aexdkiftouf&Sif-uonf? tdrfrsm;onf vnf;/ arG;jrLa&;wd&pm>efwdk‹twGuf aqmufvkyfxm;aomwif;ukwfrsm;ESifh wl.? t0wftxnfrsm;udkvnf; taemufEdkifiHrsm;rStdrftvSarG;onfhwd& pm>efrsm;udk tat;'%fumuG,f&efcsKyfay;aomt0wfuJhodk‹ wpfykHpHwpfa&mif wnf;csKyf0wf-u&onf?

• Tpepfonf &kyf0g'wGif vkH;0tajccHxm;aom “tvkyfESifhukefxkwfvkyf jcif;”pepfjzpfonf? ta&;-uD;qkH;rSm jynfolvlxkyk*~dKvfwpfOD;csif;. t&nf tcsif;r[kwfbJ/ oluvl‹tzGJ‹tpnf;twGuf aqmif&Gufay;Edkifjcif;om t"du jzpf.? pHjyyk*~dKvfrSm/ tvkyf-udK;pm;onfhtvkyform; odk‹r[kwf oD;ESHxGuf trsm;qkH;pdkufysdK;xkwfvkyfay;Edkifonfh awmifolv,form; jzpf.? vlom; 99

wdk‹. udk,fusifhw&m;wefzdk;/ &nf&G,fcsufrsm;ESifh pdwf"gwftajctaersm;udk *&kpdkufjcif; r&Sdacs?

qdkAD,ufjynfaxmifpkY/ vlxkqENjyjcif;udk ESdrfeif;&mwGiftokH;jyKonfh 'ZifrfpuDtxl;wyfzGJ‹?

• vl‹b0onf touf&Sifaea&;twGuf vkH;yef;v+yf&Sm;ae&jcif;jzpfonf[k jrifxm; onfhtwdkif;/ TtawG;tac:rsdK;onf tm;enf;csdeJ‹olwdk‹udk z,f&Sm;ypf&mY jy\ emr±Sdacs? xdk‹xufru Todk‹jyKvkyfjcif;onf vdktyfcsufjzpfonf[k ,lqayonf? wd&pm>efrsm;t-um;wGif/ touf&Sifaea&;twGuf wdkufcdkufvkH;yef;-u&ovdk/ vl wdkif;onf ol‹twGufyxrjzpf&rnf[k pOf;pm;-u.? xdk‹a-umifh wdk;wufr+r&Sdacs? vlwdk‹onf -uifemoem;jcif;u&k%mw&m;uif;rJhjcif;a-umifh/ vl‹tzGJ‹tpnf;onf jidrf;csrf;jcif;ESifh om,m0aysmr+ r&&SdEdkifacs? -uifemjcif;u&k%mw&m;uif;rJhjcif; tay:wGif tem*wftwGuf pdk;&drfa-umifhusjcif;u xyfrHjznfhpGufvdkufjcif;a-umifh/ ar#mfvifhcsufuif;rJhjcif;ESifh tqdk;bufudkomjrifjcif;pdk;rdk;vmayonf? • “wd&pm>eftkyfpdwf"gwf”a-umifh/ tedrfhqkH;rStjrifhqkH;tqifh&Sdvltm;vkH;wdk‹onf/ t pOfojzifh a-umuf&GHŒxdwfvef‹ae-uojzifh/ udpPwdkif;udk a-umufvef‹w-um; jyef vnfwkH‹jyef-uonf? ukwftusô&Snf0wfxm;ol tdrfa&SŒwGifvm&yfv#if 'l;wkefatmif a-umufae-uonf? tpdk;&tm%mydkift&m&Sdrsm;u qifhac:rnfudk a-umufvef‹ae-u onf? odk‹aomfvnf; olwdk‹u bmudka-umufaeonf/ bmha-umifha-umufaeonf 100

[laomta-umif;&if;rSm xif&Sm;jcif;r&Sdacs? b,folurSvnf; twdtus owfrSwf az:jyEdkifjcif; r&Sdacs?

bmvifwHwdkif;-uD;udk rjzdKzsufypfrD awG‹&ykH? oHql;-udK;rsm;/ rdkif;bkH;rsm;ESifh wifhum;rsm;u uGefjrLepf tm%m&Sifpepf.vuQ%mudk az:jyvsuf&Sd.?

• tv†m[ft&Sifjrwfudk a-umuf&GHŒ&rnfhae&mwGif/ tjcm;a-umuf&GHŒ&rnfh “Xme”trsm; tjym;&Sd.? Oyrm/ qdkAD,ufjynfaxmifpkwGif/ (,Qif csufumESifh tifauAD'DuJhodk‹ aom v#dKŒ0SufwyfzGJ‹jzpfonfh) au*sDbDu vl‹tzGJ‹tpnf;wpfckvkH;udk aovkcref; xdwfvef‹a-umuf&GH‹aeatmif -udK;pm;oGwfoGif;arG;jrLay;onf? vloef;aygif;rsm;pGm udk &kH;wifppfaq;jcif;r&Sd/ rdrdudk,fudk umuG,fxkacscGifhr&SdbJ aorif;pcef;odk‹ydk‹ vdkuf-uonf? TtzGJ‹tpnf;wdk‹u pD&ifcsufcscJhonfhtjzpftysufrsm;u -um;&ol jrif&olwdk‹ESifh jynfolvlxkwpfckvkH;.pdwfudk pdk;rdk;ajcmufjcm;apayonf? TtzGJ‹t pnf;wdk‹onf/ awm&dkif;tavhtxay:tajccHI pepfwusa&G;cs,fokwfoif &Sif;vif; -uonf? • bk&m;ociftm; a-umuf&GŒHtm;udk;jcif;udk pepfwus zsufqD;ypfvdkufojzifh/ yk*~Kdvf wpfOD;csif;wdk‹onf xkdpepfudka-umuf&if; olwdk‹.twGif;pdwfoabmxm;todw&m; tm;vkH;udkESdyfuGyf odk0Sufxm;vdkuf-u.? xdk‹a-umifh pepfu teH‹cHEdkifjcif; odk‹r[kwf jypf'%fcyfEdkifjcif;r&Sdygu cdk;0Sufjcif;/ vmbfay;vmbf,ljcpm;jcif;/ tvGJokH;pm; 101













vkyfjcif; pojzifh -uHLor#aomOya'qef‹usifa&;vkyf&yfrsm;udk a&Smif&Sm;jcif;r&Sd-u awmhacs? usD;vef‹pmpm;a-umuf&GHŒxdwfvef‹ae&jcif;/ a-umufpdwfr$efaejcif;wdk‹jzifh jynfheuf aeaomywf0ef;usifwGifaexdkif&ojzifh vlwdk‹onf pdwfaomuzdpD;ae-uayonf? ae‹ a&mnOfhyg tcsdefwdkif;wGif tdyfraysmfEdkif-uacs? tppt&m&monf olwdk‹twGuf a-umuf&GHŒzG,f&mcsnf;jzpfaeayonf? olwdk‹. udk,fcE<monf vsifjrefpGmtiftm;csd eJ‹oGm;-u.? pdwfzdpD;r+ rsm;vGeftm;-uD;ojzifh rdef;ra,mufsm;wdk‹onf EGrf;e,ftm; aysmhoGm;-ujyD; t&G,faumif;aewkef;yif aoqkH;oGm;-uonf? ar#mfvifhcsuf uif;rJh jcif;a-umifh/ olwdk‹.b0wGif aumif;aomt&mrsm;udk okH;pGJpHpm;I om,maysmf&$if pGm aexdkiftouf&SifEdkifjcif;r&SdonfhtwGuf/ olwdk‹.b0'kuQyifv,fudk arhajymuf Edkif&ef t&ufaopmrl;,pfjcif;jzifh acwWarhaysmufap-uonf? toufaoqkH;jyD;aemuf olwdk‹.b0onf ysufpD;ysufokOf;oGm;vdrfhrnf[k ,kH-unf -uojzifh/ olwdk‹.b0touf&Sifa&;twGuf ZGJebJ-uD;pGmjzifh usm;ukwfusm;cJ wG,f wm-uayonf? olwdk‹touf&Sifa&;twGuf &kef;uef-u&mwGif vlwdkif;udk jydKifbuf tjzpfom jrif-u.? olwdk‹tenf;i,fr#avmuftvdkrusonfh trlt&mudkvnf; a'goacsmif;acsmif;xGuf-u.? qdk&S,fvpfpepf. 0g'a&;&mtajccHa&aomufjrpf jzpfonfh “tjyeftvSefulnDa&;”ESifh “axmufyHha&;”onf 0g'jzef‹r+a-uG;a-umfoHom jzpfonfudk vufawG‹udk,fawG‹cHpm;-uayonf? trSefrSm uGefjrLepfavmurS vl wdkif;onf tjcm;olwdk‹udk oHo,jzifhom-unfhjrif-uaoma-umifh/ rdrdwdk‹udk,fudk t xD;usefb0tjzpfodk‹ydk‹aqmifxm;I -udwfrSdwfcHpm;ae-uayonf? yk*~dKvfwpfOD;csif;onf tv†m[ft&Sifjrwftm; ouf0if,kH-unfjcif;r&Sdaoma-umifh/ rdrdudk,fudk tjcm;rnfolwpfOD;wpfa,mufudkrS t"dy`g,f&SdonfhaESmif-udK;qufpyfr+ ESifh ,kH-unfpdwfcsr+ r&Sday? 'g0if0g'DuGefjrLepf0g'Dwdk‹onf yk*~vduta&;udk azsmuf zsufypf&onf? wpfOD;ESifhwpfOD; &efvdk-uonf? wpfOD;OD;u rnfonfhtcsdefwGifrqdk ol&Sdor#tm;vkH;udk odrf;,loGm;Edkifayonf? uGefjrLepfwdkif;jynfwGif rdrdudk,fom v#if olpdwftcs&qkH;yk*~dKvfjzpfonf? odk‹aomfvnf;/ oludk,fwdkifuvnf; tm;enf; oljzpfa-umif; oluodxm;ojzifh/ ol‹udk,fudkvnf; r,kH-unfEdkifawmhay? olonf ar#mfvifhcsufuif;r+udk tjyif;txefcHpm;ae&ayonf? xdk‹a-umifh/ ol‹b0udkol tpOf ra-ureyfjzpfaeaomfvnf; rnfodk‹rS ajymif;vJEdkifpGrf;r&Sdacs? uGefjrLepfvl‹tzGJ‹tpnf;wGif/ vlwdk‹.pdwfudk ydwfyifxm;jcif;jzifh jynfheufaeojzifh/ ausmif;wGifjzpfap tdrfwGifjzpfap azsmfajzr+Xmersm;wGifjzpfap olwdk‹.b0 ae&m wum t&m&mwdkif;wGif csdKŒ,Gif;csufrsm;&Sdaeayonf? olwdk‹udk oif-um;n$ef-um; xm;onfhtwdkif;omv#if vkyfaqmifEdkif-uayonf? xdk‹a-umifh jy\emtopftqef; wpfckckESifh &ifqdkifaomtcgwGif ajz±Sif;Edkifonfh yifudkOm%ftpGrf;tpr&Sd-uacs? t u,fI ,if;jy\emudk &ifqdkifajz&Sif;yguvnf; jyif;xef-urf;wrf;pGmomv#if wkef‹ jyefwwf-u.? pOf;pm;qifjcifwkHw&m;r&Sdonfh vlwdk‹onf/ pepfwus pDpOfEdkifpGrf;aom pdwf"gwfr&Sd -uojzifh o,HZmwrsm;udk aumif;usdK;oufa&mufwdk;wufatmif tokH;rcswwf-u ay? o,HZmwypPnf;rsm;udk vdkifqifudkudpPrSmuJhodk‹ pdwful;,OfavmuwGif okH;jzKef; ypf-uavonf? uGefjrLepf0g'onf vl‹tzGJ‹tpnf;. tajccH,lepfjzpfaom tdrfaxmifpkudk zsufpD;ypf onf? xdrf;jrm;jcif;wGif ‚if;.eufeJaomoabmt"dy`g,frygay? umrqufqH jcif;ESifh om;arG;jcif;jzifh vkyftm;xkwfvkyfr+om jzpfayonf? xdrf;jrm;jcif;onf 102

udk,fusifhw&m;twGuf r[kwfacs? t"du&nf&G,fcsufrSm rsdK;okOf;jcif;rjzpfatmif xdef;xm;jcif;om jzpfayonf? tdrfaxmifpkrsm;onf/ olwdk‹.om;orD;rsm;udk apmifh a&SmufjyKpkysdK;axmifjcif;rvkyf-u&ay? tpdk;&/ wpfenf;tm;jzifh tpdk;&ucef‹tyfxm; olrsm;u wm0ef,l&onf? uav;wpfa,mufudk vlom;tkyf-uD;twGuf OD;a&wdk; vmjcif;omjzpfI/ olyg0ifaeaomvlom;tkyfudk umuG,f&eftwGufom oifwef;ay; -uonf? rdcifu ol.tdrfaxmifpkudk wG,fwmjcif;r&SdbJ rkef;wD;jcif;a-umifh/ ol. cufxefr+udk om;orD;rsm;odk‹wpfqifh v$Jay;vdkuf.? tdrfaxmifpkcspfcifr+uif;rJh onfhb0wGif -uD;jyif;vmaomuav;rsm;onf tqdk;jrifolESifharmufrmolrsm; jzpf vm-uonf? tdrfaxmifpktwGif;&Sdonfh cspfjcif;arwWmESifh av;pm;r+tpm; &efvdkr+ u zkH;v$rf;aeonf? xdkuav;onf rnfol‹udkrS ,kH-unfpdwfcsjcif;r&Sdacs? • xdrf;jrm;r*FvmjyKjcif;t,ltqr&Sdaomvl‹tzGJ‹tpnf;wGif/ razgufjyef opPm&Sdjcif;/ tysKdvlysdKppfjcif;udk wefzdk;xm;jcif; ponfwdk‹r&Sday? ‚if;tpm; umrqufqHrdwf vdkufjcif;pdwf"gwfESifh jynfhwefqmvkyfief;rsm;om ysHŒESH‹vsuf&Sd.? • ykvdyf&JwyfzGJ‹udk vufudkifwkwfvkyfI zdESdyfcsKyfcs,fonfh uGefjrLepfvl‹tzGJ‹ tpnf;wGif/ tv†m[ft±Sifjrwfudk a-umuf&GHŒjcif;todw&m;r&SdEdkifacs? xdk‹a-umifh/ &mZ0wfr+wdk;yGm;vm.? cdk;0Sufvk,ufjcif;onf ae&mwumwGif tv#Hy,frsm;jym; .? puf&kHtvkyf&kH/ v,f,mjcHESifhor0g,rrsm;wGif pkaygif;cdk;0Sufjcif;u tpOftjrJ jzpfonfh obm0tavhtxwpfckomjzpfayonf? • uGefjrLepftawG;tac:u wpfrsdK;wpfzkHtwnfwusqdkxm;aomfvnf;/ uGefjrLepfvl‹ tzGJ‹tpnf;wGif/ vlrsdK;cGJjcm;a&;onf tvGefysHŒESH‹ayonf? qdkAD,ufjynfaxmifpkwGif &k&Sm;vlrsdK;r[kwfolwdk‹udk/ txl;ojzifhrGwfpvifrfwdk‹udk/ rkef;wD;qef‹usif-u.? 'g0ifoDtdk&Dudk wdk;wdk;wdwfwdwf vufcHxm;aom &k&Sm;vlrsdK;wdk‹onf rGwfpvifrfvl enf;pkrsm;ESifh tjcm;vlenf;pkrsm;udk “jynfhpkHjynfh0pGmajymif;vJr+tqifh ra&mufao; olrsm;”[k,lqI jynfESif'%fay;jcif;jzifh tpkvdkuftjyKHvdkufowfjzwfvdkuf-u.? uGefjrLepf0g'tawG;tac:wGif “vlowfr+”onf tDAdkvl;&Sif;jzpfpOfwGif obm0t avsmuf yg0ifaom “obm0'dkiftmvufwpf”(tEkyËdavmrobm0)tjzpftysuf[k ,lqxm;.? • uGefjrLepf0g'onf/ vlom;rsm;udk ukefxkwfvkyfr+pGrf;aqmifEdkifonfh wd&pm>efwpfrsdK; tjzpfom jrif.? ‚if;tawG;tac:u aus;vufawm&Gmaevlxkudk txl;wvnf rkef;wD;pufqkyf&GH&Smjcif; jzpfap.? rm;ufPu aus;vufawm&Gmom;rsm;onf nHhjzif; aom “tmvl;tdwfrsm;”[k trnfay;xm;onf? txufwGif u|Ekfyfwdk‹awG‹cJh-uonfh twdkif; vDeifESifh pwmvifwdk‹u oef;ESifhcsDaom awmol&Gmom;rsm;udk wrifwum tiwfxm;I owfjzwfcJh-u.? olwdk‹.tjrifwGif awmol&Gmom;rsm;onf qefpyg; ESifh 0g*Grf;xkwfvkyfay;onfh wd&pm>eftkyfom jzpf.? (pkaygif;pepftrnfjzifh) ol wdk‹&Sdor#qefpyg; pm;ukefaomufukefypPnf;tm;vkH;/ ysm;&nfESifhysm;tkHrsm;rusef odrf;,lvdkufjcif;onf usdK;a-umif;qDavsmfI w&m;0ifonf[k jrif-uonf? Ta,bk,sokH;oyfcsufrsm;onf bmomt,l0g'omoemr&Sdaomvl‹tzGJ‹tpnf; rStjzpfrsm;udk csKHikHIt-urf;jzif;az:jyjcif;jzpfygonf? bk&m;oQiftv†m[ft&Sifjrwftm; ,kH-unfr+r&SdonfhEdkifiHrsm;wGif Todk‹aomb0aexdkifr+onf rvGJra&SmifomysHŒESH‹rnfom jzpf.? tv†m[ft&Sifjrwfu 0dnmOfoGif;Izefqif;xm;aomwefbdk;&Sdonfh ouf&Sda0ae

103

'g0if0g'=uGefjrLepf0g'wnfaxmifr+onf &k&Sm;vlrsdK;wdk‹tm; qufvufzdESdyf.

'g

0if0g'=uGefjrLepftpdk;&onf/ vlom;rsm;udk wd&pm>efwpfrsdK;tjzpfowfrSwfaoma-umifh/

jynfoljynfom;rsm;udk av;pm;jcif;r&Sdonfhtjyif ,kH-unfjcif;vnf; r&Sday? xdk‹a-umifh/ xdef;uGyf &eftwGuf/ a-umuf&GHŒxdwfvef‹jcif;/ zdESdyfcsKyfcs,fjcif;/ vkyf-uHowfjzwfonfhtEW&m,fESifht-urf; zufr+rsm;jzifh jcdrf;ajcmufjcif;/ ponfwdk‹udk zefwD;-u.? tpdk;&onf/ vlwdkif;udk trSm;usL;vGef xm;oltjzpfESifh opPmazgufrnfholtjzpf r,kHrouFmaomtjrifjzifhom -unfh.? xdkodk‹aom EdkifiHwGif vlwpfa,mufudk '%fcwf&ef/ &ufpufpGm&dkufESuf&ef odk‹r[kwf owfypf&eftwGuf xdkolu &mZ0wfr+wpfckckudk trSefwu,fusL;vGefae&efyif rvdktyfay/ xdkol‹udk rouFm&kHjzifh vkHavmufayonf? tvGefausmf-um;aom ordkif;yg&*lZaAwef wdk'dka&mhAfu Todk‹aomtawG;tac:udk vufudkifusifhokH;onfh EdkifiHtpdk;&wdk‹u olwdk‹. jynfoludk rnfodk‹jyKusifhonfh t a-umif;udk az:jyxm;ayonf?== &efol[kowfrSwfjcif;onf t-urf;zuf r+twGuf taumif;qkH;ta-umif;jy um uG,fenf;jzpf.? wpfygwDtm%m&Sifp epfEdkifiHawmftpdk;&wdk‹ oufqdk;&Snfaea&;twGuf &efoltjrJ&Sdae&efvdktyfonf? tu,fI r&Sd bJaysmufoGm;ygu/ zefwD;,l-uonf? &efol[k az:xkwfcH&olonf oem;-uifemjcif;uif;rJh pGmESdyfpufjcif;cH&awmhonf?==&efoljzpfjcif;onf azsmufzsufIr&Edkifaom tarGcHtpGef;xif jcif;jzpfonf?==uGefjrLepf0g'onfvnf; xl;rjcm;em; wpfykHpHwnf;yifjzpf.? zdESdyfcsKyfcs,f r+onf vdktyfcsufjzpf.? (odk‹r[kwf ta&;tcif;umvwGifrl okwfoif&Sif;vif;ypf.?) blZGm udkvnf; vlwef;pm;wpfckvkH;udk okwfoif&Sif;vif;-uonf? vlwef;pm;wGif yg0ifjcif;uyif vkHavmufaomta-umif;jycsufjzpfayonf? tjcm;rnfonfhjypfr+udkrS usL;vGef&ef rvdktyf awmhay?1 vDeif. Tpum;rsm;onf uGefjrLepftpdk;&u jynfoltay:xm;aomoabmxm;udk oabmayguf aprnfh ta&;-uD;aompum;rsm; jzpfayonf? trSefrSm/ EdkifiHawmftpdk;&onf vlwef;pm;wpfrsdK;u aemufxyfvlwef;pm;wpfrsdK;udk ESdyfuGyfzd ESdyfonfh ,EW&m;wpfrsdK;omv#if jzpfonf? tm%m&Sifpepfonf tiftm;udkwdkuf&dkuftajccH onfh pnf;pepfjzpfI rnfonfhOya'urS ‚if;tay:uef‹owfr+r&Sday? ypPnf;rJhvlwef;pm;. awmfvSefa&;tm%m&Sifpepfonf ypPnf;rJhvlwef;pm;u blZGmwdk‹tay:wGif t-urf;zufjcif;jzifh atmifjrifcJhonfh tkyfcsKyfr+jzpfI qufvufxdrf;odrf;xm;rnfhtkyfcsKyfr+pepf jzpfonfhtjyif 2 rnfonfhOya'urS uef‹owfxm;jcif;r&Sdonfh tkyfcsKyfr+pepfjzpfonf? vDeifajymonfhtwdkif;/ 'g0if0g'D=qdkAD,ufuGefjrLepftpdk;&onf ‚if;.jynfolwdk‹udk ,kH-unfr+ r &Sdonfhtjyif wefbdk;r&Sdonfh wd&pm>efrsm;tjzpf owfrSwfxm;cJh.? xdk‹a-umifh/ oef;aygif;ajrmuf jrm;pGmaom jynfolwdk‹tm; ESdyfpufn‡if;yef;owfjzwfonfhtjyif iwfjywf&if;aoa-u-uatmifvkyf I/ wdkif;jynfudk ESpfaygif;rsm;pGm-umjrifhatmif a-umufrufzG,faom tarSmifwGif;odk‹ ydk‹cJh-uay onf? ,ae‹vuf&Sd&k&Sm;jynfolwdk‹onfvnf; xdka0'emudk rcsdwifuJcHpm;ae-uao;onf? tb,fh a-umifhqdkaomf &k&Sm;tpdk;&tkyfcsKyfa&;,EW&m;&Sd tcsKdŒaomt&m&Sdwdk‹onf uGefjrLepfpdwfaepdwf xm;raysmuf-uao;ojzifh/ vludk wd&pm>eftjzpfaomfvnf;aumif;/ wefbdk;r&SdonfhypPnf;tjzpf aomfvnf;aumif;/ owfrSwfae-uao;aoma-umifh jzpf.?

104

&k&Sm;EdkifiHwGif 2000=ckESpfwGif jzpfysufcJhonfhtjzpftysufwpfcku TtcsufESkifhywfoufaocHcsuf wpfckjzpfI/ qdkAD,ufacwfrS tarGcHcJhaom 'g0if0g'D=uGefjrLepf pdwfaeoabmxm;. arSmifrdkuf aomtydkif;udk az:jyvsuf&Sdayonf? &k&Sm;a&ikwfoabFm a&epfaepOf/ armhpudkrS tcsdef-umjrifhpGm u,fq,fa&;tpDtpOfrvkyfcJh-uay? “trsdK;om;vkHjcHKa&;”ta-umif;jycsufjzifh u,fq,fa&;tul tnD tvsiftjrefay;Edkifonfh taemufEdkifiHrsm;odk‹ 'kuQa&mufjyD; &ufaygif;rsm;pGm-umjyD;rS tod ay;a-unmcJh.? &k&Sm;tpdk;&onf odvsufESifh olwdk‹.oabFmom;rsm;udk aoukefonftxd ypfxm;cJh.?

owif;

Tta-umif;udk wefjyefajymqdkonfh&k&Sm;vl rsdK;rdcifwpfOD;udk vkHjcHKa&;wyfzGJ‹rS pdwfjidrfaq; xdk;ay;vdkufavonf? Ttjzpftysufu &k&Sm; tpdk;&tm%mydkifwdk‹wGif pwmvif0g'oabm xm; pdk;rdk;aea-umif; az:jyvsuf&Sdayonf?

,stjzpf av;pm;jcif;r&Sd-uay? rdrdwdk‹onf toufaoqkH;onfESifh ysufpD;oGm;-urnfh zGH‹jzdK;jyD;aomwd&pm>efrsm;tjzpf ,lqxm;-uojzifh/ vl‹tzGJ‹tpnf;onf om,m0ajym jcif;okc/ jidrf;csrf;jcif;okc/ vkHjcHKjcif;okc/ ulnD,dkif;yif;-ujcif;ESifh nD&if;tpfudkarmif &if;ESrpdwf"gwf&Sdjcif; ponfwdk‹udk awG‹-uHKcHpm;&jcif; r&Sdacs? rnfolur# tjcm;rnfol‹ oufomacsmifcsda&;/ usef;rma&; odk‹r[kwf om,m0ajyma&;okctwGuf pOf;pm;ay;jcif; r&Sdacs? xdk‹xufru xdkodk‹aombmomt,l0g'uif;rJhonfhvl‹tzGJ‹tpnf;wGif/ trsm; udk,fpm; ormorwfaqmif&Gufay;rnfholudk &SmawG‹Edkif&ef rjzpfEdkifay? vlwdkif;onf rdrd udk,fusdK;udkom-unfhI rdrdwwfEdkifor# tjrwfxkwf&efom -udK;pm;ayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwfu oGefoifaomudk,fusifhw&m;udk vdkufemusifhokH;onfh vl‹tzGJ‹tpnf;wGifrl/ vlwdkif;udk tv†m[ft&Sifjrwf. aus;u|efrsm;tjzpftodtrSwfjyK um tcsif;csif;wefbdk;xm;-uayonf? rdrdvkyfvdkufaomaumif;usdK;twGuf jyefvnf ay;qyfjcif;udk rnfolurSar#mfvifhjcif;rjyK-uay? olwdk‹onf rdrdwdk‹.aumif;r+ukodkvf vkyfaqmifcsufrsm;udk qufvufIomvkyfaqmif-ujyD;/ tv†m[ft&Sifjrwf.oabmwl ESpfoufawmfrljcif;udk &,l&efom -udK;yrf;-uonf? aemifwrvGefb0wGif aumif;rGef aomb0&&Sd&ef ar#mfvifh-uonf? olwdk‹onf/ “trSefpifppf rnfolrqdk tv†m[ft&Sif jrwf. ESpfoufr+udk &,ljcif;iSm/ xdkuJhodk‹(ay;urf;pGef‹-uJr+udk‚if;/ aumif;r+udk‚if;/ vl cyif;wdk‹ pyf-um;0,f/ aphpyfjcif;udk‚if;/) jyKrltHh/ odk‹jzpfv#if r-umrD igt&Sifjrwfonf xdkoltm; -uD;us,fvSpGmaomtusKd;udk csD;jr‡ifhay;oem;awmfrltHh?”[k uk&ftmefusrf; awmfjrwf pl&mtefeDqm 4;114 wGif rdef‹qdkxm;onfudk pdwfcs,kH-unf-uayonf? olwdk‹ onf tjcm;olrsm;xHrS tusdK;tjrwf&,ljcif;twGufar#mfudk;I xdkodk‹aumif;r+jyKjcif;r [kwfbJ/ tv†m[fxHawmfrS &&SdrnfhqkvmbftwGufom jyK-ujcif; jzpfonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&mtvf'[f&f 76;8=10wGif/ pHerlemxm;xdkufonfh pdwfxm;udk,fusifhw&m;&Sdjcif;udk tv†m[ft&Sifjrwfu rdef‹qdkxm;awmfrl.?

105

xdkrSwyg; xdkolwdk‹onf tpm;tpmudk ckHrifpkHruf-uvsufESifhyif xdkt&Sifjrwf tm; cspf-unfjrwfEdk;aoma-umifh olqif;&Jwdk‹tm;vnf;aumif;/ brJhuav;oli,fwdk‹ tm;vnf;aumif;/ okH‹yef;wdk‹tm;vnf;aumif;/ au|;arG;-uukef.? u|Ekfyfwdk‹onf toifwdk‹tm; tv†m[ft&Sifjrwftm; &nfpl;Iomv#ifau|;arG;-u .? u|Efkyfwdk‹onf toifwdk‹xHrS rnfonfhtusdK;aus;Zl;udkr#vnf;aumif;/ rnfonfh aus;Zl;wifjcif;udkvnf;aumif;/ &nfpl;-uonfr[kwfay? {uefrvGJ u|Ekfyfwdk‹tm; zefqif;arG;jrLawmfrlaomt&SifjrwftxHawmfrS -urf; -uKwfcufxefpGmaomae‹udk a-umuf&GHŒpdk;&drf-uukef.? ([kajymjy-uukef.?) pdwftpGJtvrf;onf vl‹tzGJ‹tpnf;wpfck.tEkynmESifh odyH`ynmwdk;wufzGH‹jzdK; a&;wGif t"dut[ef‹twm;jzpfayonf? tu,fI EdkifiHwpfEdkifiHonf usOf;ajrmif; aom pOf;pm;qifjcifjcif;enf;vrf;wpfckcktwGif;owfrSwfcsKyfcs,fxm;jcif;cH&ygu/ ‚if; .tEkynmESifhodyH`ynmonf &yfwef‹oGm;vdrfhrnf? tEkynmESifhodyH`ynmwdk;wufzGH‹jzdK; ap&eftwGuf/ vlwdk‹wGif oabmxm;-uD;jcif;ESifh urBmudkus,fus,fjyef‹jyef‹-unfhjrifEdkif jcif; &Sd&rnf? tcsdKŒu/ tEkynmESifhodyH`ynmwGif t[ef‹twm;jzpfaponfh a&S;&dk;qefpdwftpGJ tvrf;onf bmoma&;twGuf tusdK;&Sdonf[k &Sif;jy-uayonf? odk‹aomfvnf;/ uk&f tmefusrf;awmfjrwfu oGefoifay;aomppfrSefonfhbmomt,l0g'onf/ a&S;&dk;(rd&dk; zvm)tpGJtvrf;udk qef‹usifI vGwfvyfqkH;tjrifESifhtawG;tac:udk ay;aqmif.? tv†m[ft&Sifjrwfudka-umuf&GHŒjcif;jzifh tjcm;a-umuf&GHŒpdk;&drfa-umifhusr+rSefor#tm;vkH; rS vGwfajrmufap.? uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif wdkufwGef;Ed+;aqmfxm;csufrsm;udk eufeJpGm awG;awmqifjcifolwdk‹onf/ olwdk‹.Om%ftpGrf;udktokH;jyKum p-um0VmESifh obm0rStawG‹t-uKHrsm;udk awG;qqef;ppfjcif;jzifh/ tEkynm/ odyH`ynmESifhpOf;pm;Om%f wdk‹wGif tjrifhrm;qkH;tqifhtxd zGH‹jzdK;apEdkifayonf? xdk‹xufru/ bmoma&;onf tv†m[ft&Sifjrwfudk 0wfjyKjcif;ESifhywfoufI o abmaygufapjcif;jzifh/ vlwdk‹udk pdwfcsrf;omr+ay;aqmif.? pdwftm;xufoefjcif;ESifh t Ekynmvuf&mrsm;udk az:xkwf&efpdwful;aygufvdkvm;jcif;jzpfay:aponf? xdkrSwpfqifh tawG;tac:rsm;ESifhpdwful;pdwfoef;ay:xGef;vmaponf? xdk‹a-umifh/ tpPvmrfhEdkifiHawmf yxrqkH;&mpkESpfonf/ trSefwu,f-uD;us,faomacwfwpfacwfjzpfcJhayonf? odk‹aomfvnf;/ uGefjrLepf0g'onf/ wif;usyfaomEdkifiHa&;ESifhvlr+a&;pepfudk wnfaqmufI/ vlwdk‹. bk&m;oQif(tv†m[ft&Sifjrwf)wGif ouf0if,kH-unfr+udk zsuf qD;ypfojzifh/ t"dy`g,f&Sd&Sdtouf&Sifonfh om,maysmf&$ifaomolwdk‹.b0udkyg zsufqD; ypfavonf? rm;ufP0g'.zdESdyfuef‹owfcsKyfcs,fjcif;u tEkynm/ odyH`ynmESifh qef; ppfvdkonfhpdwf"gwfpdwful;rsm;udk acsrkef;zsufqD;ypfcJh.? tm&Swdkufta&SŒjzm;wGif uGefjrLepf0g'.vuf&mrsm;udk ydkrdkxif&Sm;onfhykHpHrsm; jzifh u|Efkyfwdk‹udk jyxm;cJh.?

106

107

O

a&mywdkufwGif arG;zGm;cJhaomuGefjrLepf0g'. yxrOD;qkH;aom awmfvSefa&; onf &k&Sm;EdkifiH.ta&SŒpGef;qkH;a'owGifjzpfay:cJhonf? 20=&mpkESpf yxrydkif; wGif ta&SŒbufodk‹qufvufa&GŒvsm;oGm;cJh&m urBmay:wGif vlOD;a&trsm;qkH; jzpfaom w&kwfEdkifiHonfvnf; 1949=ckESpfwGif armfpDwkH;acgif;aqmifonfhajymufusm; wyfvufxJodk‹ usa&mufoGm;cJh.? aemufq,fESpfwdkifatmif armf.wyfrsm;onf w&kwf EdkifiHudk urBmay:wGif 'kwd,t-uD;qkH;uGefjrLepfawmfvSefa&;tjzpfodk‹ajymif;vJypf&ef t pdk;&wyfrsm;udk wEdkifiHvkH;tESH‹tjym;vdkufvHwdkufcdkufavonf? T'kwd,awmfvSefa&; onf/ bdkvf&SDApfawmfvSefa&;ykHpHtwdkif;=&mZ0wfom;rsm;uJhodk‹t&rf;uma&mwdkufcdkuf jcif;/ tpkvdkuftjyKHvkdufowfjzwfjcif;/ ESdyfpufn‡if;yef;jcif;/ iwfjywfapjcif;/ qif;&JrGJ awapjcif;/ oduQmcsjcif; ponfhvkyf&yfrsm;jzifh tpOfa-umuf&GHŒxdwfvef‹ae&I pdwfqif; &Jn‡dK;i,fae&um oD;jcm;bmodbmom&yfwnfae&onfhvl‹tzGJ‹tpnf;udk zefwD;xm; onf? vDeif.aemufydkif; armfonf uGefjrLepfoDtdk&DwGif 'kwd,t-udrftjzpf ta&;-uD; onfh ajymif;vJr+jyKvkyfI rm;ufP0g'udk ta&;-uD;onfhtcsufokH;csufudk jyKjyifcJh.? 1? rm;ufPESifhuGefjrLepfoabmw&m;a&;yg&*lwdk‹u “tvkyform;”ypPnf;rJhvl wef;pm;tawG;tac:udk tifrwefta&;w,l csrSwfcJh-uayonf? odk‹aomfvnf; armfu awmifolv,form;vlwef;pm;onf awmfvSefa&;.ppfrSefonfha&SŒaqmifrsm;jzpfonf[k ,kH-unfojzifh/ “awmifolv,form;qdk&S,fvpfpepf”tawG;tac:udk wifjycJh.? 2? vDeif.tawG;tac:twdkif; uGefjrLepfygwDudk jrdKŒ-uD;rsm;wGiftajccHI awmf vSefa&;udk jyifqifonfhenf;udkrokH;bJ/ “ajymufusm;ppfqifa&;”ESifh aus;&Gmawmif wef;a'orsm;wGif tajccHaomuGefjrLepfygwDudk wnfaxmif.? 3? rm;ufP0g'.tajccHjzpfonfh vDeiftokH;jyKcJhaom EdkifiHwumodk‹a&SŒ±+onfh v+yf&Sm;r+tpm;/ armfu trsdK;om;a&;udkOD;pm;ay;I “trsdK;om;qdk&S,fvpf0g'”tawG;t ac:udk wnfxGifcJhonf? TuJhodk‹aom uGJjym;jcm;em;onfhcsnf;uyfenf;okH;rsdK;.aemufuG,f&Sd ta-umif; &if;rSm oludk,fwdkifa&mufaeonfhtajctaersm;udk armfuawG‹&Sdjcif;yifjzpfayonf? w &kwfEdkifiHwGif/ wEdkifiHvkH;enf;yg; a±S;&dk;rd&dk;zvmqHonfh awmifolv,form;rsm;omjzpf aeaoma-umifh/ armfu “trsdK;om;awmifolv,form;qdk&S,fvpf0g'”udk rwnfaxmif bJ tjcm;a&G;p&mr±Sdjzpfaeonf? armfu rvGJomra&Smifom awmifolv,form;rsm;udk 108

OD;pm;ay;um/ awmifolv,form;rsm;udkpnf;&kH;I “awm&yfajymufusm;ppf”ykHpHudk tokH;cscJhavonf? Ttcsufu armf0g'onf vDeif0g'ESifhjcm;em;a-umif;udk jyqdkonfomru/ t b,hfa-umifh ydkrdkI&dkif;pdkif;&ufpuf-urf;-uKwfI wif;usyfaomtawG;tac:jzpfonf [l aomtcsufudkyg &Sif;jyayonf? armf0g'ay:xGufvmjcif;onf/ eudkuwnf;u oem; -uifemjcif;uif;rJhI aoG;qmaomuGefjrLepf0g'wGif/ ydkrdkIt,loefjcif;/ qifjcifwkH w&m;uif;rJhonfhtrsdK;om;a&;ESifh ,Ofaus;r+udk&efvdkjcif; ponfwdk‹udk xyfrHjznfhpGuf vdkufayonf? armf.uGefjrLepf0g'onf tqdk;&Gm;qkH;pepfjzpfI/ tqdk;wumhtqdk;qkH; [kyif ac:Edkifayonf?

w&kwfuGefjrLepf0g'onf/ pwmvif.axmufyHr+jzifh -uD;xGm;wdk;wufvmcJhI tm%m&vmcJh.? odk‹aomfvnf; w&kwfeD. &ufpuf-urf;-uKwfr+onf pwmvifxufqdk;oGrf;ayonf?

armf.uGefjrLepf0g'onf w&kwfEdkifiHwGifom -oZmanmif;cJhonfr[kwf/ aemif wGif (crmeDvufxuf) uarBm'D,m;/ ajrmufudk;&D;,m;ESifh tvfab;eD,mEdkifiHrsm;odk‹yif ysHŒESH‹cJhavonf? armfpDwkH;tawG;tac:onf pwmvif.axmufyHhulnDr+jzifh tm%m-uD; xGm;cJhI/ pwmvif.acwfwGif qdkAD,uf=w&kwfqufqHa&;onfvnf; tifrweftqif ajycJhayonf? odk‹aomfvnf; 1960=ckESpfwGif TqufqHa&;ysufjym;oGm;um ESpfEdkifiH onf &efoljzpfvmcJh.? w&kwf=qdkAD,uf,SOfjydKifr+onfvnf; urBmhuGefjrLepfavmu udk ESpfydkif;cGJypfavonf? w&kwf.r[mrdwfuGefjrLepfEdkifiHESifh qdkAD,ufjynfaxmifpk. r[mrdwfuGefjrLepfEkdifiH[lI ESpfydkif; uGJoGm;onf? armftawG;tac:u w&kwfEdkifiHESifhtwl w&kwfEdkifiHaemufodk‹vdkufaomwdkif;jynf rsm;odk‹ ay;aqmifcJhaomtajctaewdk‹onf/ vDeifESifhpwmvifwdk‹u &k&Sm;EdkifiHodk‹ ,l 109

aqmifcJhoavmuf arSmifrdkufIaoG;acsmif;pD;cJhayonf? odk‹aomfvnf; armfpDwkH;tawG;t ac:u “tqdk;wumhtqdk;qkH;”tpdk;&rsm;udk zefwD;ay;cJhayonf? a&SŒvmrnfhpmrsufESmrsm;wGif/ tm&Swdkufudk v$rf;jcHKcJhaom teDa&mif&dkif;pdkif;&uf pufr+rsm;udk qef;ppf-uygrnf?

w&kwfjynfodk‹ 'g0ifa&mufvmjcif; Darwin's Visit to China

uGefjrLepf0g'onf trSefpifppf Oa&mywdkufom;rsm;.tawG;tac:jzpfonf? O a&mywdkufom;tawG;tac:&Sifwdk‹u pwif wifjyxm;I yxrOD;qkH;Oa&mywdkufom; Edkif iHa&;Ekd;-um;vH+Œaqmfa&;orm;rsm;u vufawG‹usifhokH;cJh-uonf? Oa&mywdkufwGif tjrpf wG,fcJhaom bmomt,l0g'udk&efvdkqef‹usifonfh&kyf0g' jzpfonf? TtawG;tac:u/ tppt&m&mwGif Oa&mywdkufESifh jcm;em;aom/ woD;wjcm;&yfwnfaeonfh w&kwfEdkifiH odk‹ a&mufvmjcif;rSm xl;jcm;vSayonf? odk‹aomfvnf;/ w&kwfEdkifiH. r-umao;rDu ordkif;udk-unfhygu/ ykHpHwpfrsdK;wnf;xGufvmayonf? w&kwfEdkifiHodk‹ uGefjrLepf0g' a&mufvmjcif;onf/ 'g0if0g'u w&kwfEdkifiHwGif bk&m;rJhrdpm>'d@d0g' tjrpfwG,fvm apaoma-umifh jzpfayonf? 18=&mpkESpfukefydkif;rwdkifrD/ w&kwfjynfonf rdrdwdk‹ta-umif;udkompdwf0ifpm;I taemufEdkifiH,Ofaus;r+rS uif;uGmaecJhonf? 19=&mpkESpftwGif; t*FvdyfvlrsdK;ukef onfrsm;a&mufvmcJhjcif;jzifh/ w&kwfEdkifiHudk ajymif;vJr+tajrmuftjrm;jzpfay:ap.? ol wdk‹ESifhtwl Tukefonfwdk‹u w&kwfjynfwGif ,Qifurodbl;r-um;bl;aombdef;[kac: onfhypPnf;wpfrsdK;udk ,laqmifvmcJh-uonf? bdef;pm;okH;jcif;onf w&kwfvl‹tzGJ‹tpnf; wGif ul;pufwwfaoma&m*guyfqdkufouJhodk‹ jyef‹yGm;oGm;cJh&m/ ,if;ta-umif;a-umifh t*Fvdyf=w&kwfppfyGJ ESpf-udrfwdkifwdkif jzpfcJhonf? a[mifaumifESifhtwl tjcm;ta&;-uD; onfh w&kwfjrdKŒ-uD;rsm;vnf; t*Fvdyf.-oZmatmufodk‹ usa&mufoGm;avonf? Todk‹jzifh/ w&kwfjynfodk‹ t*Fvdyfe,fcsJŒpepf0ifa&mufvmcJh&m 'g0ifoDtdk&Du vnf; e,fcsJŒpepfudkodyH`enf;usus axmufcHaomtawG;tac:tjzpf ygvmcJhavonf? 19=&mESpfwGif Oa&mywdkufwGif ysHŒESH‹acwfpm;aeaom&kyf0g'ESifh'g0iftawG;tac:onf w&kwfynm&Sdtodkif;t0dkif;wGif vsifjrefpGmysHŒESH‹oGm;avonf? tDAdkvl;&Sif;pG,fpkHusrf;wGif &pfcsm'frdvfemu atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? 19=&mpkESpftwGif;/ taemufEdkifiHom;wdk‹u w&kwfjynfudk jynfyESifhtquftoG,fjywfaeI a&S;a[mif;&dk;&m"avhnGHawmwGif epfaeaom tdyfaysmfaeonfhe*g;-uD;tjzpf owfrSwf-uay onf? w&kwfynm&Sdtodkif;t0dkif;onf 'g0if.tDAdkvl;&Sif;tawG;tac:udk wdk;wufr+ESifh ajymif;vJr+twGuf wGef;tm;jzpfEdkifonf[k pdwftm;xufoefpGm zrf;qkyfvdkuf-uonfudk tenf;i,faomOa&mywdkufom;wdk‹uom owdxm;rdcJh-uayonf? w&kwfpma&;q&m [l&SD (touf&SifaeaomtawG;tac:rsm;/ 1931).tqdkt&/ aomrwf [yfpav. tDAdkvl;&Sif; ESifhvlŒusifh0wfw&m;pmtkyfudk 1898=ckESpfwGif ykHESdyfxkwfa0csdefY/ w&kwfynm&Sifwdk‹u csufcsif;vufcH-obmay;-uavonf? -uG,f0csrf;omolwdk‹u aps;oufomaom w&kwfbm omjyefudk &dkufxkwfjzef‹a0&ef aiGa-u;axmufyHh-uojzifh/ vlxk-um;wGif us,fus,fjyef‹jyef‹ 57 ysHŒESH‹oGm;aponf?

atmfwdkrefacwftqkH;avmufwGif ,ef;wmuf(Young Turks)wdk‹udk taemufEdkifiH &kyf0g'u nd‡KŒ,lzrf;pm;cJhouJhodk‹aom tawG;tac:a&;&mpmayrsm;udk a&;om;onfh &kyf0g'ESifh'g0iftawG;tac:udk vufcHolwdk‹.pmayrsm; w&kwfEdkifiHwGifvnf; ay: aygufvmayonf? aemufqkH;&vm'frSm/ ESpfaygif;axmifcsDI wnfwHhcJhaomw&kwfEdkifiH 110

awmf{u&mZfbk&iftkyfcsKyfa&;pepfonf 1911=ckESpfwGif zsufodrf;cH&I w&kwforw EdkifiHawmftpdk;&udk tpm;xdk;vdkufayonf? xdkorwEdkifiHawmfudk wnfaxmifolwdk‹onf/ taemufEdkifiHudkqef‹usifonfh tajymESifhay:vDpDrsm;udk rnfr#yifajymqdkcsrSwf-uayaomf vnf;/ taemufEdkifiHrsm;.e,fcsJŒpepfudk w&m;0ifaponfh vlrsdK;pGJESifhvlr+a&;'g0if0g' udkomv#if ul;,lusifhokH;-uayonf? orwEdkifiHopf (The New Republic) [laom tar&duefr*~Zif;wpfapmif. t,f'Dwm *sufaumhbf [Dvfbef;u atmufygtwdkif; a&;om;cJhayonf? xdkacwfumvwGif/ taemufEdkifiHwdk‹.tawG;tac:ESifhwDxGifr+rsm;jzifh wefjyeftokH;jyKrnfh t-uHonf txGwftxdyfodk‹a&mufaeatmif acwfpm;cJhavonf? yDuif;jrdKŒ-uD;wGif 1919=ck ESpf arv 4=&ufae‹wGif jzpfay:onfh qENjyyGJwGif/ acwfopfajymif;vJa&;ESifh nDnGwfa&;udk awmif;qdkcJh-uonf? ynmwwftodkif;t0dkif;wGif odyH`ynmESifh 'Drdkua&pDacwfpm;vsuf&Sd .?==(w&kwfordkif;ESifhtawG;tac:rsm;qdkif&m ygarmuQ) wla0rifu “trSefrSm odyH`ynm aomfvnf;aumif;/ 'Drdkua&pDaomfvnf;aumif;/ wpfckrSr[kwfacs? odyH`ynmqefjcif;ESifh omrefvlxk.tusKd;udk &nfar#mfonf[kqdkaom0g'rsm;omv#if aemufuG,fwGif ykef;v#dKae ayonf[k 1996=ckESpf aqmif;&moDxkwfa';'gvyfpfpmapmifwGif az:jyxm;ayonf? ==arv 4=&ufae‹aemufydkif;umvwGif/ t"duusonfhqifjcifwkHw&m;ESifh a*sudkbiftzGJ‹ (jyifopf awmfvSefa&;az:xkwfaomtzGJ‹)uJhodk‹ pkaygif;pepfwdk‹u w&kwfynmwwfavmu. tawG;tac:tajccHydkif;udk jyefvnfjyifqifajymif;vJypfcJh.?” v#KdŒ0Suf*sme,fudk wnf;jzwf ol./ 'g0ifESifhpyifqmwdk‹. pmayrsm;udk wpf0ufwpfjywfav#mhayghxm;aompmayrsm;u/ vsefuDcsKuJhodk‹aom jyKjyifajymif;vJa&;orm;wdk‹tay:wGif -oZmanmif;aecJhayonf? olwdk‹ 58 u jydKifqdkifjcif;ppfonf wdk;wufzGH‹jzdK;a&;. aomhcsufjzpfonf[k ,kH-unf-uavonf?

txufwGif udk;um;cJhonfh vlrsdK;a&;orm;tawG;tac:&Sif pyifqmonf/ 'g0if ESifh wacwfwnf;jzpfI 'g0if.oDtdk&Dudk vlr+a&;odyH`wGif tokH;csoljzpfonf? -urf; wrf;&ufpufr+ESifh rw&m;r+tawG;tac:rsm;tjyif/ Oa&mywdkufom;rsm;utqifhydkjrifh jcif;ESifh EdkifiHtoD;oD;&SdvlrsdK;toD;oD;wdk‹ESifh tqufrjywfyËdyuQjzpfae&ef vdktyf a-umif;/ vl‹tzGJ‹tpnf;wGif tm;enf;csdeJ‹olwdk‹ESifh qif;&JEGrf;yg;olwdk‹ yg0ifzGJ‹pnf;ae jcif; r&Sdoifha-umif;udk tqdkjyKwifjyol jzpfonf?

'g0if/ [yfpavESifh a*:vwef wdk‹onf/ w&kwfynm&SiftcsKdŒudk zufqpf0g'ESifhuGefjrLepf0g' odk‹ aoG;aqmifoGwfoGif;cJhol tDAdkvl;&Sif;0g'DokH;OD;jzpfonf?

111

'g0ifESifhpyifqmwdk‹ -oZmanmif;aom w&kwfynm&Sifrsm;teuf/ ,ifzl ESifh wif 0ifcsKdifwdk‹ESpfOD;.tawG;tac:onf acwfopfw&kwfEdkifiH.tajccHrlwGif -oZmtrsm;qkH; oufa&mufayonf? tar&duefvlrsdK;ordkif;yg&*l bif*srif±S0gwfZfu/ w&kwfuGefjrLepf 0g'ESifh armf.wufvrf; [laompmtkyfwGif ,ifzlESifh ol.'g0iftawG;tac:udk ay:vGif xif&Sm;pGm az:jyxm;ayonf? ±S0gwfZf.tqdkt&/ ,ifzlonf pyifqmESifhtjcm;t aemufEdkifiHom;wdk‹.a&;om;csufrsm;udk zwf±+jyD; taemufEdkifiHtawG;tac:oDtdk&Drsm; onf vl‹tzGJ‹tpnf;udk ajymif;vJay;EdkifI csrf;om-uG,f0jcif;ESifh tm%mtiftm;-uD; xGm;apEdkifaom aq;tn$ef;tjzpfjrifavonf?59 'g0if.oDtdk&Drsm;onf/ trSefw&m; udk az:jyxm;jcif;omr[kwfbJ/ vkyfaqmifcsufenf;vrf;ESifhwefbdk;rsm;twGuf tn$ef; jzpfonf60[k ,kH-unf-ua-umif; xkwfaz:xm;ayonf? wif0ifcsKdif (Ting Wen-chiang)onf vnf; ta&;-uD;onfh w&kwfvlrsdK;tawG;tac: &SifwpfOD;jzpfI uGefjrLepfacgif;aqmifvnf;jzpf .? ol.tjrifrsm;onfvnf; 'g0iftawG;tac: wGif tajccHcJhayonf? “wif”onf w&kwfjynfY 1910=ckESpfrsm;ESifh 1920=ckESpfrsm;wGif jzpfay: onfh “,Ofaus;r+opf”v+yf&Sm;r+. ta&;-uD;qkH; aomudk,fpm;vS,fjzpfonf? Tv+yf&Sm;r+.ta&; -uD;qkH;t*Fg&yfrSm w&kwfvlrsdK;wdk‹. bmomt,l 0g'jzpfonfh uGefzl;&SyftawG;tac:udk qef‹usifI/ &kyf0g'tjrifudk tpm;xdk;&ef enf;vrf;&Smjcif;yif jzpfonf? (,Ofaus;r+opfv+yf&Sm;r+onf armf. uGefjrLepf0g'ESifh ‚if;.&efbuf csefau&Sdwf. zufqpf0g' ESpfrsdK;pvkH;. tajccH&ma&aomuf jrpfjzpfjcif;u &,fp&maumif;aomtcsufwpf csuf jzpfaeayonf)? 'g0if0g' (wpfenf;tm;jzifh 'g0ift awG;tac:)onf w&kwfjynf.uGefjrL epf0g'ESifh zufqpf0g'wdk‹udk arG;pm;cJh .? zufqpfacgif;aqmif csefau&Sdwf udk 'g0iftawG;tac:u -oZmanmif; cJhayonf?

wif0ifcsKdif=odyH`ynmESifhw&kwfEdkifiH. ,Ofaus;r+opf [laompmtkyfwGif/ tar&duefvl

rsdK; csm;avmh zg;wfu ,Ofaus;r+opfv+yf&Sm;r+. t-uD;tuJjzpfol wif0ifcsKdifudk tawmftwef tao;pdwfatmif avhvmqef;ppfxm;ayonf? csm;avmhzgwf.tqdkt&/ 0ifcsdKifonf tDAdkvl;&Sif;tawG;tac:&Sifrsm;jzpf-u onfh 'g0if/ [yfpavESifh pyifqmwdk‹.pmayrsm;udk w&kwfbmomodk‹jyefqdkjcif;omjyKcJh .? xdk‹a-umifh/ zg;wfu wif0ifcsdKifudk “w&kwfjynf. [yfpav”61[kac:xm;onf? ('g0if.t-uD;us,fqkH;axmufcHtm;ay;ol [yfpavudk ol.acwfvlrsm;u ol‹udk “'g 0if.tdrfapmifhacG;”[k ac:-u.?) wif0ifcsdKifonf ZD0aA'ESifh blrdaA'bmomudk paumhwvefjynfe,f/ *vwfp udkwuUodkvfwGif qnf;zl;cJh.? 1911=ckESpfwGif w&kwfjynfodk‹jyefvmcJhI/ topfpuf puf wnfaxmifxm;aomw&kwforwEdkifiHawmfwGif &kyf0g'ESifh 'g0iftawG;tac:udk jzef‹jzL;&ef tifwdkuftm;wdkuf-udK;yef;cJhonf? 'g0if.nD0rf;uGJ z&ef;ppf a*:vfwef. vlrsdK;oef‹pifa&;(,l*sDepf)oDtdk&D62 udkyif jzef‹jzL;.? 112

(vlrsdK;oef‹pifa&;oDtdk&Donf/ vlrsdK;wpfrsdK;twGif; usef;rmoefpGrf;r+r&Sdolrsm;ESifh'kuQdw rsm;udk &Sif;vif;ypfjcif;jzifh/ usef;rmoef;pGrf;aomvlom;rsm;omv#if “rdwfvdkuf”-uum wurmBvkH;wGif usef;rmoefpGrf;onfhvlom;rsm;om wdk;yGm;zGH‹jzdK;vmrnf[k wifjyxm;ay onf? ToDtdk&Dudk emZD*smreDEdkifiHwGif tus,fw0if‹vufawG‹usifhokH;cJh.?) [m;AwfwuUodkvfrS ordkif;ygarmuQjzpfjyD; ,Ofaus;r+opfv+yf&Sm;r+ESifhywfouf I ta&;ygaoma0zefolwpfOD;u/ atmufygtwdkif; qdkxm;onf? ,Ofaus;r+opfv+yf&Sm;r+.a-uG;a-umfoHrsm;onf ,Qifu 'g0ifuaxmufcHcJhaoma-uG;a-umf oHawGcsnf;jzpf.? ,QKvnf; ,Qifutwdkif; xyfrHaxmufcHtm;ay;.? 'g0ifonf ,Ofaus; r+opfv+yf&Sm;r+udk umuG,fapmifha&Smufr+ay;aeonfholawmfpif jzpfoGm;awmhonf?==ol. oDtdk&Du “ypPKy`efu twdwfxufomvGefxl;uJI/ tem*wfonf ypPKy`efxuf omvGef xl;uJonf” [laomtqdk rSefuefa-umif;udk “oufaocH”aeonf[k ,Ofaus;r+opf v+yf&Sm;r+acgif;aqmifwdk‹u rav#mhwrf; tcdkiftrmajymqdkae-uao;onf? T,kH-unfcsuf onf/ pGefcsifydkuk (ypPKy`efudk av;pm;I twdwfudk txufao;&ef) bk&m;rJh0g'.aemuf uG,f&Sd pD&ifcsuftrdef‹ jzpfayonf? uGefjrLepfwdk‹. aemufydkif;pD&ifxkH;rSm a[mifcsifydkuk 63 (ypPKy`efudktr$ef;wifI twdwfudk txifao;yg) jzpf.?

w&kwfjynfwGif 'g0iftawG;tac:jyef‹yGm;oGm;onfESifhtr#/ 20=&mpkESpfOD;ydkif; wGif ,if;tawG;tac:udkaxmufcHtm;ay;onfh Tw&kwftawG;tac:&Sifrsm;u/ yxr tqifhtjzpf zufqpf0g'odk‹,dkifaom w&kwftrsdK;om;ulrifwefygwDudk arG;xkwfvdkuf jyD; aemufwzef w&kwfuGefjrLepf0g'udk arG;xkwfcJhjyefonf? uae'gEdkifiHom;tawG; tac:ynm&Sif rdkufu,f &l;pfu New Scientist (ody`Hynm&Sifopf)pmapmifwGif atmuf ygtwdkif; a&;om;cJhonf? TtawG;tac:rsm;u (w&kwfjynfwGif)csufcsif;tjrpfwG,fcJhavonf? tb,fha-umifhqdk aomf/ w&kwfjynfwGif taemufEdkifiHrsm;wGif&SdouJhodk‹ tDAdkvl;&Sif;tawG;tac:udk qef‹usif rnfhyif&if;tawG;tac:ESifh bmoma&;twm;tqD;r&Sday? trSefrSm 'g0ifudku w&kwfqef onf[kyif qdkEdkifayonf?==awm0ftawG;tac:ESifh uGefzl;&SyfopftawG;tac:wdk‹u vlom; udk 0wˆKypPnf;tjzpf r-umc%ykHEd+if;xm;jcif; &Sdonf? u|Ekfyfwdk‹ wpf-udrfaomtcgu wd& pm>efjzpfcJhbl;onf[laomtawG;tac:onfvnf; -uD;us,fonfhxdwfvef‹zG,f&mta-umif;r [kwfacs?==,ae‹vuf&Sd w&m;0iftawG;tac:onf rm;ufP=vDeif0g'jzpfI/ vlom;onf wd&pm>efwpfrsdK;jzpfonf[laom tawG;tac:wpfrsdK;wnf;om jzpfayonf? odk‹aomfvnf; 'g0iftawG;tac:udk avmuDa&;oD;oef‹&kyf0g'enf;vrf;jzifh &Sif;vif;jcif;(qdkvdk&if;rSm/ us,fjyef‹aom vlr+a&;tawG;tac:)r&Sdygu/ tajccHajronfvnf; armf.awmfvSefa&;rsdK; 64 aphudk usJEdkifjcif;ESifh toD;tyGifhwdk‹udk &dwfodrf;Edkifjcif; &Sdaprnfr[kwfay?

“w&kwfjynfu csm;vfpf'g0ifudk awG‹jyD” "China find Charles Darwin"

20=&mpkESpftwGif;Y/ w&kwfjynftay: 'g0if.tawG;tac:-oZmv$rf;rdk;jcif; onf/ tifrwef-uD;us,ftm;aumif;vSojzifh/ tvGefausmf-um;onfh [m;AwfwuUodkvf ordkif;yg&*l *sdrf;pf&DAfylqDu/ w&kwfjynfESifh csm;vfpf'g0if[laompmtkyfudk Tta-umif; wpfckwnf;ESifhywfoufI oD;jcm;pmtkyfa&;om;cJhayonf? TpmtkyfwGif t*FvefEdkifiH wGifykHESdyfxkwfa0aom 'g0if. rsdK;pkrsm;pwifjzpfay:vmjcif; pmtkyfudk 36=ESpft-um 1895=ckESpfwGif bmomjyefxkwfa0vdkuf&m/ w&kwfynm&Sdwdk‹t-um;wGif tifrwefwdk awmif;onfhtcsdeftwGif; vsifjrefpGmysHŒESH‹oGm;cJhI/ vlr+a&;ESifhEdkifiHa&;t& -uD;us,faom tusdK;qufoufa&mufr+ &SdcJhavonf? ol.pmtkyfpum;csD;wGif/ ylqDu atmufyg twdkif; a&;om;xm;.? 113

“tm;enf;olonf tiftm;-uD;ola&SŒwGif ikH‹&.” = 1895=ckESpfaemufydkif;wGkif vlwdkif;od onfh pyifqm. “t-uHŒcdkifqkH;olu qufI touf&Sif.” [laoma-uG;ausmfoHudk *syef pum;=w&kwfpum;bmomjyefu/ ,l&SifvD,mydkif (omvGefoltEdkif/ nHholt±+H;)[k jyef-u onf?==Tpum;wdk‹u aqmif;yg;aygif;axmifcsDI a&om;apjyD;/ w&kwfpmapmifr*~Zif; owif;pm t,f'Drsm;.pdwful;pdwfoef;rsm;udk ESpftwef-umonftxd pdk;rdk;xm;cJhI/ 65 vkyf&yfaqmif&Gufcsufwdkif;udk Toabmw&m;jzifh okH;oyfjiif;ckHcJh-uonf?

w&kwfjynfESifh csm;vfpf'g0if

[laompmtkyfwGif/ [m;Awf wuUodkvfordkif;yg&*l *sdrf;pf &DAf ylqDu/ 'g0iftawG;tac: onf w&kwfjynfudk t-uD;t us,f-oZmanmif;I uGefjrLepf ESifh zufqpftawG;tac:ESpfrsdK; pvkH;. tajccHrlrsm;udk jyifqif ay;cJh.=[k a&;om;xm;.?

‚if;pmtkyfwGif/ ylqDu20=&mpkESpfyxrydkif;Y w&kwfjynfwGifacwfpm;aeonfh tawG;tac:rsm;udkqef;ppfI armf0g' rnfuJhodk‹tajccHtkwfjrpfcsvmcJhonfudk u|Ekfyfwdk‹ tm; ajymjyxm;ayonf? olqef;ppfonfhyk*~dKvfrsm;teuf xdkacwfYemrnfausmf-um;I 'g0if.tawG;tac:ESifh &kyf0g'tawG;tac:wdk‹. nd‡KŒ"gwfrd+if;rdcJhaompma&;q&m vsef csDacsmifvnf; wpfOD;tygt0ifjzpfonf? ol(vsefcsDacsmif)u pdwful;,OftawG;tjrify"ge0g'ESifh &kyf0g'tawG;tac:rsm;ta-umif; udk 1902=ckESpf atmufwdkbmv 16=&ufxkwfavmufapmapmuwnf;uyif qifrifpkef‹ aygifac: w&kwfbmom*sme,fwpfapmifwGif xkwfaz:a&;om;cJhavjyD? tjcm;ae&mrsm;wGif vnf; az:jycJhbl;ayrnf[k xif&ayonf? tb,fha-umifhqdkaomf xdkpmapmifwGif tao; pdwft"dy`g,frsm;udk &Sif;jyxm;jcif;r&SdbJ &kyf0g'onf ydkrdkaumif;rGefI 'g0ifa-umifh pdwful; ,OftawG;tjrify"ge0g'(idealism)udk ausmfvGefv$rf;rdk;oGm;aejyDjzpfa-umif; az:jyxm;ay onf? “vGefcJhonfh ESpfq,fhav;ESpfrSpI urBm-uD;onf tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Da-umifh u|Ekfyfwdk‹ ar#mfaecJhonfh -uD;us,fcef;em;r+ &&SdaejyD? &kyf0g'ay:xGef; jrifhwufvmonfESifhtr#/ tawG; 66 tjrify"ge0g'onfvnf; acsmifuyfoGm;avjyD?

w&kwfjynfESifh'g0if pmtkyfwGif/ tjiif;yGm;IrqkH;Edkifonfh w&kwfjynf.awmf

vSefa&;jzpfpOfESifh armf0g'udk tm%m&vmatmif rnfr#-uD;us,fatmif -oZmanmif;cJh onfhta-umif; a&;om;xm;ayonf? 'g0ifu w&kwftawG;tac:jyefvnfacwfpm;vmjcif;udk aphaqmfEdk;-uGay;cJh.? txl;ojzifh trsm;u tjrwfwEdk;xm;onfh &dk;&mtawG;tac:tcsKdŒudk wkjydKifjcif;ESifh -oZmwdur&Sdonfh a&S;&dk;xkH;wrf;pOfvmrd&kd;zvm tm;vkH;udk ±+wfcsypfjcif;wGif trsm;qkH;aphaqmfr+ay;cJhonf? ==odk‹aomfvnf; tcsdefumvtm;jzifh wdkawmif;vSayonf? armfpDwkH;tawG;tac: [kac:

114

onfh &dk;&dk;pif;pif;xkH;pHopfudk vdkufem&eftwif;t-uyfcsrSwfjcif;u wdkawmif;onfhumv twGif; jzwfawmufypfavonf? xdk“twif;t-uyf csrSwfjcif;”uvnf;/ 'g0iftawG;tac:wGif trsm;qkH;rSDcdkcJh&ayonf? 'g 0ifu t-urf;zufaomajymif;vJjcif;ESifhawmfvSefa&;udk w&m;0ifapjcif;a-umifhjzpfonf? Tum; w&kwfjynftwGuf 'g0if.ta&;ygqkH;ESifhtav;eufqkH;aomay;aqmifcsufyif jzpf ayonf? rnfodk‹bJjzpfjzpf/ w&kwfjynfonf awmfvSefykefuefr+jzpfay:&ef vdktyfonf[k,kH -unfolwdk‹twGuf/ w&m;0ifonf[kta-umif;jyEdkifonfhoDtdk&Dwpfckckudk t&l;trl;taot vJ vdktyfaeayonf? tb,fha-umifhqdkaomf/ rdk;ustrdef‹r&SdbJ ESpfaygif;okH;axmif-umjrifh onftxd pdk;rdk;cJhaombk&if{u&mZfpepfudk awmfvSefykefuefjcif;onf t-uD;av;qkH;aom i &Jtjypf'%fESpfckteuf wpfckjzpfaeayonf? (tjcm;wpfckrSm om;orD;wdk‹. rdbwdk‹udk udk;uG,fr+ysuf uGufjcif; jzpfonf?) TuJhodk‹aom tiftm;-uD;onfhi&Jjypf'%ftodw&m;udk pdrfac:&ef armfpDwkH;/ 0lcsD[GD/ qGef,ufqifESifh vsefcsDacsmifwdk‹u 'g0iftawG;tac:a-u nmcsufjzifh awmfvSefykefuefjcif;onf w&m;0ifonf[laom,kH-unfcsuf&Sdvm&ef tifwdkuf tm;wdkuf yifyef;-uD;pGm wdkufzsuf-u&jcif; jzpfonf? aemufqkH;wGif armfpDwkH;u rm;ufP0g' =vDeif0g' ESpfrsdK;pvkH;udk apmifzef,lvD “awmfvSefykefuefjcif;onf w&m;0ifonf?” [laom0guswpfckwnf;wGif pkaygif;xm;Edkifonf[k a-unmcJhayonf?==Ttqdkonf/ ykefuefjcif;onf obm0ed,mrjzpfonf[k qdkvdk.? ,if;oifcef;pmudk armfpDwkH;tm; rm;ufP uaomfvnf;aumif;/ qGef,ufqifuaomfvnf;aumif;/ vsefcsDacsmifuaomfvnf;aumif; oifay;jcif;r[kwfay? rSm;onfjzpfap rSefonfjzpfap/ 'g0ifxHrSwdkuf&dkuf &,ljcif;jzpfonf? 'g0if.oDtdk&Du awmfvSefa&;udk w&m;0ifapjyD; aemufwpfqifh vsefcsDacsmif/ [l&SDESifharmf pDwkH;(tjyif tjcm;tajrmuftjrm;)wdk‹. ,Ofaus;r+awmfvSefa&;udkyg xyfrHw&m;0ifapcJh onf? xdk‹tjyif/ qGef,ufqif/ csefudkif&SdwfESifh armfpDwkH;wdk‹. EdkifiHa&;awmfvSefa&;udkvnf; w&m;0ifaponf?== rm;ufP0g'Dwdk‹u/ u|Efkyftxif/ Tqef;ppfcsufudk -udKufESpfouf-urnfr[kwfay? qdk&S,f'g 0if0g'Dwdk‹a-umifh olwdk‹atmifjrifr+&&SdcJh-ujcif;r[kwf[k ajym-uayvdrfhrnf?==uGefjrLepf awmfvSefa&;tqkH;ydkif;wGif ajrydkif&Sifrsm;.zdESdyfr+/ t&if;&Sifwdk‹. acgif;ykHjzwfr+ESifh e,fcsJŒ (tenf;qkH; *syef)wdk‹. usL;ausmfr+wdk‹u rD;arG;ay; vdkufaom“vlxktiftm;”yg0ifcJhonf um; rSef.? odk‹aomfvnf; tjcm;tiftm;pkrsm;uvnf; az:xkwfEdkifayonf? (trsdK;om;0g 'Dwdk‹vnf; az:xkwfEdkifonf?) rm;ufP0g'Dwdk‹u xdkodk‹az:xkwfEdkifonfhrm;ufP0g'Dwdk‹ tqifoifh&SdaecJhjyDjzpfaoma-umifh az: xkwfcJhjcif; jzpfonf? odk‹aomfvnf; xdkrm;ufP0g'Dwdk‹u ynm&Sifrsm;jzpf-u.?==rm;ufP0g' u ynm&Sifrsm;udk rm;ufP0g'Drsm;tjzpf ajymif;vJay;cJh.==xdkynm&Sifwdk‹onf 'g0if0g'Djzpf ae-ujyD;olrsm;om jzpf-uonf? tu,fIom rm;ufP0g'Dynm&Sifwdk‹u “a&SŒa&;udk ajrmfjrifEdkifol”rsm;jzpfI/ vlxkudk Edk;-uGapcJholrsm;jzpfygu/ w&kwfjynf. apmapmydkif; vlr+ a&;(qdk&S,f)'g0if0g'Drsm;jzpfonfh ,ifzl/ vsefcsDacsmif/ qGef,ufqif/ vD&SDpif/ 0lcsD[GD wdk‹ onf rm;ufP0g'Dwdk‹udk Ed+;qGay;cJhonfh xdk“a&SŒa&;udk ajrmfjrifEdkifol”rsm; jzpf-u.?== ar;cGef;wpfck usefaeao;onf? “w&kwfjynfudk rm;ufP0g'ESifh armfpDwkH;tawG;tac:rsm;wGif tH0if*Gifusjzpfatmif 'g0ifu w&kwfjynftwGuf bmvkyfay;oenf;?” Tar;cGef;udk rar; 67 bJ aeIr&ay?

ol.qef;ppfcsufonf 'g0iftawG;tac:u w&kwfuGefjrLepf0g'. tajccHjzpf a-umif;udk &Sif;vif;pGm jyxm;ayonf? w&kwfjynfonf ESpfaygif;axmifESifhcsDI woD;w jcm;tqufjywfaecJhonfh tifyg,m-uD;jzpfonf? q,fESpftwGif; w&kwfeDwdkif;jynft jzpf ajymif;vJoGm;.? Tajymif;vJr+.aemufuG,f&Sd tawG;tac:onf 'g0if0g' ('g0if tawG;tac:)yif jzpfayonf? odk‹aomf/ 'g0iftawG;tac:u armfpDwkH;tawG;tac:twGuf w&kwfjynfudk rnf odk‹ jyifqifay;cJhoenf;? 115

armfpDwkH; uGefjrLepfrnfodk‹jzpfvmcJhoenf;? How Did Mao Become a Communist?

Ttcsdeftxd/ u|Ekfyfwdk‹u w&kwfjynfudk armfpDwkH;tawG;tac:odk‹ajymif;vJay; cJhykHudk qef;ppfcJh-ujyD? odk‹aomfvnf;/ armfudk,fwdkif. udk,fa&;udk,fwmta-umif; udkvnf; qef;ppfoifhygonf? armfpDwkH;onf 1893=ckESpfwGif w&kwfjynfawmifydkif; aus;&GmwpfckY arG;zGm;cJh .? i,fpOfawmifaus;b0uwnf;u olonf yDuif;jrdKŒ-uD;odk‹oGm;a&mufI tajccsae xdkifvdkcJhonf? toufwpfq,fhig;ESpft&G,fwGif jrdKŒawmf-uD;&Sd ,Ofaus;r+opfv+yf&Sm;r+ rSxkwfa0aom vli,fopf pmapmifudk ESpfoufpGmzwfcJhonf? xdkr*~Zif;wGif ,ifzlESifh wif0ifcsdKifponfh'g0if0g'jzef‹csda&;orm;rsm;.aqmif;yg;rsm;jzifh jynfheufvsuf&Sdonf? 1918=ckESpfwGif armfu oltjrJa&mufbl;jrifbl;vdkcJhonfh jrdKŒawmf-uD;odk‹ a&muf cJh.? yDuif;wuUodkvfrSq&mwpfa,mufjzpfaom ,efcsefpDESifh rdwfaqGjzpfoGm;jyD;/ xdkq&mu tvm;tvm±Sdonfhvli,farmfpDwkH;udk wuUodkvfpm-unfhwdkufwGif tvkyf oGif;ay;vdkufonf? armfu tvkyfpwifcsdefwGif pmtkyfuufoavmufrsm;pDpOfjcif;/ pmtkyfzkHokwfjcif;ESifh tcef;oef‹&Sif;a&;vkyfjcif;ponfhtvkyfrsm;udk vkyf&onf? pm-unfh wdkuf n$ef-um;a&;rSL; vD'gapmifESifh xyfrHcifrifvmjyefonf? vD'gapmif. vli,fopf wGif a&;om;aomaqmif;yg;rsm;udk armfuzwfcJhbl;I -udKufESpfoufcJhavonf? vD'g apmifonf uGefjrLepftawG;ac:&Sdoljzpf.? xdk‹a-umifh aemifwGif ,if;wuUodkvfpm-unfh wdkufudk cef;reD[k wGifac:.? w&kwfuGefjrLepf oDtdk&DtawG;tac:&Sifwdk‹u xdkpm-unfh wdkufwGif r-umc%awG‹qkHaqG;aEG;cJh-uonf? Tae&mwGif armfu rm;ufP/ tif*sJvfESifh vDeifwdk‹.trnfudk yxrOD;qkH; -um;cJh&.? odk‹aomfvnf;/ vli,farmfpDwkH;udk uGefjrLepf0g' vufcH,kH-unfatmifvkyfolrSm yDuif;jrdKŒrSr[kwfacs? yDuif;pm-unfhwdkufwGif vtenf;i,fvkyfjyD;aemuf &Sef[dkif;jrdKŒ odk‹oGm;onf? &Sef[dkif;wGif vD'gapmif.rdwfaqG *EW0ifpmayynm&Sif csif'lplESifh odu|rf; jyefonf? csif'lplonf 'g0iftawG;tac:ESifhywfoufI txl;wvnfjyK avhvmol jzpfonf?68 TuGefjrLepfacgif;aqmif. txl;jcm;qkH;t*Fg&yfwpfckrSm 'g0if tawG; tac:wGif tvGefwuf-uGol wpfOD;jzpf.? ol‹udk w&kwfjynf.ta&;-uD;qkH;aom 'g0if tawG;tac:oGwfoGif;ol[k owfrSwfEdkifayonf? armf.ta&;-uD;qkH;q&m[kvnf; qdkEdkifayonf?69 armf [laompmtkyfwGif/ a[mifaumifwuUodkvfrS ordkif;yg&*l uvJ [dkvif;pf 0gofu armftm; csif'lpl. 'g0iftawG;tac:tjrifrsm; t-uD;tus,f-oZmoufa&muf cJhI/ 1970=ckESpfrsm;wGif oli,f&G,fpOfu avhvmcJhaom 'g0ifta-umif;udk jyefvnf owd&vGrf;qGwfwrf;ocJhayonf/70 [ka&;om;xm;.? csif'lplu xdktcsdefrS w&kwfacgif;aqmifjzpfaom qGef,ufqif.-oZmanmif;ae aomarmftm; 'g0iftawG;tac:.odyH`ynmtjrifrsm;udk EdkifiHa&;tqifhtxd oif-um; ay;cJhonf? acwfopfw&kwfjynfESifh udkrifwef(w&kwftrsdK;om;ygwD)udk wnfaxmifol qGef,ufqifonfvnf; 'g0if0g'DwpfOD;jzpfonfrSm pdwf0ifpm;zG,fjzpfayonf? orw EdkifiHopf [laomr*~Zif;wGifygonfh tar&duefvlrsdK;okawoeynm&Sif *sufaumha[vf b&ef. aqmif;yg;wpfyk'fY atmufygtwdkif; a&;om;xm;onf?

116

w&kwfuGefjrLepf0g'jzef‹ydkpwmwpfck -uD;us,faom w&kwfawmfvSefa&;orm; trsdK;om;0g'DqGef,ufqifu armfpDwkH;udk jywf jywfom;om;-oZmanmif;cJh.? taemufEdkifiHtiftm;udk atmifEdkif&eftwGuf/ w&kwfvlrsdK; wdk‹u trsdK;om;0g'udk vufcH,kH-unf&rnf[k qGef,ufqifu tcdkiftrmcH,lxm;I/ 'g0if .tawG;tac: ('g0if0g')udk a[majymcJhayonf? “obm0tiftm;.aqmif&Gufr+onf aES;auG;aomfvnf;/ -uD;us,fonfhvlrsdK;rsm;udk zsufqD;ypfEdkifonf/”[k a[m-um;.? 1920=ckESpfapmapmydkif;wGif/ vli,farmfpDwkH;onf [leefe,fY uGefjrLepfpnf;&kH;a&;vkyfae pOf/ udkrifwef (KMT)Y ygwD. em,ujzpfol qGef,ufqifudk axmufcHcJhonf? qGef,uf qifu ol.trsdK;om;ygwDESifh uGefjrLepfygwDwdk‹t-um; r[mrdwfzGJ‹cJhonf? 1926=ckESpf 71 wGif armfpDwkH;udk (KMT) 0g'jzef‹a&;r+;tjzpf acwWcef‹cJhao;onf?

'g0ifESifhrm;ufPwdk‹.tawG;tac:rsm;jzifh OD;aESmufaq;vdkufjyDjzpfaom armfonf/ 1920=ckESpfrSpI wuf-uGjyif;jyaomuGefjrLepfwpfOD; jzpfoGm;avonf? olawG;ac:ouJh odk‹pdwfnDoabmwlonfh &Jabmfwpfq,fhwpfa,mufESifhtwl/ 1921=ckESpfwGif &Sef[dkif; jrdKŒY uGefjrLepfygwDudk zGJ‹pnf;wnfaxmifcJhavonf? aemufydkif;wGif tzGJ‹tpnf;tif tm;trsdK;rsdK;ESifh r[mrdwfzGJ‹jcif;/ &kef;&if;qefcwfyGJrsm;zefwD;jcif;/ ajymufusm;ppfqif a&;wdkufcdkufjcif;ESifh 0g'jzef‹jcif;rsm; vkyfaqmifavonf? armfpDwkH;.acgif;aqmifr+ atmufwGif uGefjrLepfygwDonf trsdK;om;ygwDESifh yl;wGJaqmif&Gufr+rsm;vkyfaqmifcJh aomfvnf;/ 1920=ckESpf'kwd,ESpf0ufrSpwifI wpfbufESifhwpfbuf jyif;xefonfh&ef bufrsm; jzpfvmcJhavonf? armfpDwkH;u ol.wyfom;rsm;udk w&kwfjynfawmifydkif;rS usefpDjynfe,fodk‹ a&$Œajymif;vdkufjyD;/ A[dktm%mydkifrsm;.jyify “vGwfajrmufaom e,fajr”udk wnfaxmifavonf? ESpfbuf-um;wdkufcdkufr+rsm;onf ESpfaygif;twef-umcJhavonf? 'kwd,urBmppf aemufydkif;wGif uGefjrLepfwdk‹. “vGwfajrmufaome,fajr”onfvnf; w&kwfjynfudk ywfvnf0dkif;xm;onftxd -uD;xGm;us,fjyef‹vmavonf? 1949=ckESpfwGif armfESifh ol .uGefjrLepfwyfwdk‹onf yDuif;jrdKŒ-uD;odk‹ 0ifa&mufodrf;ydkufjyD;/ “w&kwfjynfol‹orw 117

'g0if.tawG;tac:rsm;udk zwf±+jyD;aemuf armfonf jyif;xefwuf-uGaom uGefjrLepf jzpfoGm;.? olu 'g0if.tawG;tac:udk qGef,ufqifxHrS tarGcHcJhonf?

EdkifiH”tjzpf a-unmcJhavonf? Todk‹jzifh/ urBm-uD;u 1917=ckESpf bdkv&SDApfawmf vSefa&;.aemufydkif;/ 'kwd,uGefjrLepfawmfvSefa&;udk rsufjrifoufaocH-uavjyD? T 'kwd,awmfvSefa&;onfvnf; yxrawmfvSefa&;enf;wl aoG;acsmif;pD;cJhayonf?

118

a&SŒodk‹r[majcvSrf;ESifh r[miwfrGwfjcif;jy\em The "Great Leap Forward" and the Great Famine

1949=ckESpfrwdkifrD/ armfpDwkH;onf aus;&Gma'oESifhawmifwef;a'orsm;wGift ajcpdkufpnf;&kH;I jrdKŒ-uD;rsm;udktkyfcsKyfaeaom A[dktpdk;&udk tcsdefumv-umjrifhaom ajymufusm;ppfjzifh wdkufcdkufcJhonf? xdkodk‹jyKEdkif&eftwGuf aus;&Gma'ovlxktm; vGwf vyfr+ESifh vkyfudkifpm;aomufrnfh ajr,mrsm;udk a0iSay;rnf[k uwday;I oifhjrwf atmif aygif;oif;qufqHcJh.? uGefjrLepftpdk;& tm%m&vmaomtcg/ olwdk‹wawG tifrwef-uD;yGm;csrf;om-uG,f0-uI aysmf&$ifaomb0udk &&Sd-urnf[kvnf; uwday; .? awmifolv,form;rsm;onfvnf; ol‹udk,kH-unf-uI olESifhol.ajymufusm;wyf udk axmufcHaxmufyHhcJh-uonf? odk‹aomfvnf;/ armftm%m&vmonfhtcg/ tppt&m&majymif;vJoGm;awmhonf? awmfvSefa&;jyD;qkH;jyD;yxrESpfrsm;wGif olu w&kwfjynfwpfckvkH;udk odrf;ydkufvdkI ae &ma'owdkif;wGif uGefjrLepftkyfcsKyfa&;tm%mudk csxm;vdkonf? wpfcsdefwnf;wGif/ vl aygif; axmifaygif;rsm;pGmudk “vlwef;pm;&efol”[kowfrSwfjyD; vlxka&SŒwGif -udK;pif wif owfjzwfavonf? 1950=ckESpftv,fydkif;avmufwGif armfpDwkH;u pwmvif. pk aygif;pepfrsdK;uJhodk‹aompepfudk ykHpHcsI 1958=ckESpfwGif vufawG‹taumiftxnfaz: avonf? ‚if;pepfudk “a&SŒodk‹r[majcvSrf;”[kac:I/ ,if;pDrHudef;atmifjrifcsufrSm w&kwfvlxkudk ESdyfpufjcif;ESifh -uD;us,fonfh iwfrGwfjcif;ab;udk ay;tyfjcif;om jzpfcJh avonf? xdkr[majcvSrf;-uD;udk w&kwfjynf. pdkufysdK;a&;ESifh pufr+vufr+ukefxkwfvkyf a&;udk ESpfqwdk;aprnf [laoma-uG;ausmfcsufjzifh pwifcJhonf? tvkyfcsdefrsm;udk wdk;cJh onf? pufypPnf;rsm;onfvnf; r&yfrem; vnf&.? xdkodk‹r&yfrem; vnfywf&aom pufrsm;onf tcsdeftenf;i,ftwGif; ysufoGm;avonf? pdkufysdK;a&;ydkif;wGifvnf; u|rf;usifr+r&Sdonfh pDrHudef;qGJjcif;wdk‹a-umifh -uD;us,f onfhysufpD;jcif;rsm;ESifh -uHK&jyefonf? “yk*~vduydkifqdkifr+udk zsufodrf;jcif;jzifh xkwfukef wdk;yGm;apvdrfhrnf” [laomtawG;tac:a-umifh/ awmifolv,form;rsm;tm;vkH;udk ol wdk‹ydkifqdkifxm;aom v,fajrrsm;udk twif;t-uyf or0g,rbkHpepfodk‹ ay;tyfaponf? pwmvif. &k&Sm;EdkifiHwGif v,fajrrsm;udk odrf;,ljcif;pepfu w&kwfEdkifiHwGif xyfrH ay:aygufawmhonf? t&ifuxufydkonfhtcsufwpfcsufrSm armfpDwkH;u tcsdKŒa'owGif awmifolv,form;wdk‹ pkaygif;pepfudk vdkvdkvm;vm;vufcHjcif;r&SdonfhtwGuf wdk;I '%fcwfjcif; jzpfonf? olwdk‹'%fcwfcH&ykHrSm iwfrGwfItoufaooGm;apjcif;jzpfonf? tcsdeftenf;i,ftwGif;/ r[majcvSrf;-uD;u -uD;us,fonfhiwfrGwfjcif;jy\ emtjzpf jyef‹oGm;avawmhonf? pwmvifu ,lu&def;e,fwGif iwfrGwfjcif;jy\em zefwD;cJhovdk TiwfrGwfjcif;jy\emonfvnf; vlvkyfaomiwfrGwfjcif;ab;qdk; jzpf ayonf? uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJwGif r[majcvSrf;ESifhywfoufI atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? iwfrGwfjcif;ab;qdk;onf tpuwnf;u EdkifiHa&;toGifaqmifjcif;rSm armf0g'tpGef;a&muf acgif;aqmifwdk‹tkyfcsKyfaome,fajrwGif aoa-uE+ef;ydkrdkjrifhrm;jcif;udk -unfhjcif;jzifh ay: vGifayonf? xdke,frsm;onf qefpyg;wifydk‹a&mif;csonfhe,fajrrsm;jzpf-uonf?==a[eef e,fwGif armfpDwkH;udk,fwdkifua&m ygwDpnf;&kH;v+HŒaqmfa&;orm;rsm;uyg tcuftcJtm; vkH;onf awmifolv,form;rsm;u qefpyg;rsm;udk odk0Sufxm;-uaoma-umifh ay:aygufcJh onf[k ,kH-unf-uavonf? (vlOD;a& 10=oef;&Sd)pif,efc&dkifwGif wwdkif;jynfvkH;wGif

119

bkHpepfOD;qkH;wnfaqmufaomc&dkif jzpfonf? Tc&dkifrStwGif;a&;rSL;.tqdkt& “jy\em u qefpyg;rvkHavmuf &Sm;yg;Ifr[kwfyg? qefpyg;vkHvkHavmufavmuf&Sdygonf? odk‹aomf vnf;/ vlOD;a& 90=&mcdkifE+ef;wdk‹onf tawG;tac:ydkif; tcuftcJ&Sdae-uonf?”[kqdk.?

w&kwfeD0g'jzef‹ydkpwmwpfck?=uGefjrLepftawG;tac:udk rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹upwifcJhI/ vDeifESifhpwmvifwdk‹uqufcHusifhokH;cJhonf? aemufqkH;wGif armfuv$J,lvdkufonf? rm;ufP ESifhtif*Jsvfwdk‹u vDeif/ pwmvifESifharmfwdk‹tm; ay;tyfvdkufonfht&monf uGefjrLepf0g'. “owfjzwfr+aoG;tdkif-uD;”om jzpf.? vDeifESifhpwmvifESpfOD;aygif;I vlaygif;oef;aygif; 50 udk owfjzwfcJhI/ armfpDwkH;u oef;aygif; 60udk owfjzwfcJhonf? 1959=ckESpf aqmif;OD;ydkif;&moDwGif vlwef;pm;wdkufyGJudk acwWarhxm;vdkuf-ujyD; awmifol v,form;rsm;udk ppftiftm;tokH;jyKI *syefusL;ausmfa&;udk wdkufcdkufonfh ajymufusm; wdkufcdkufenf;jzifh wdkufcdkufcJh-uonf? awmifolv,form; tenf;qkH;wpfaomif;ausmf zrf; csKyfjcif; cHcJh-u&onf? ‚if;wdk‹teuf tajrmuftjrm;onf tusOf;axmiftwGif; iwfjywfI aoqkH;cJh-uonf? usefaeao;aomyk*~vduydkif tdk;cGufyef;uefrsm;tm;vkH;udk zsufqD;ypf&ef trdef‹usvmonf? bkHpepfrS tpm;tpmwpfppDcdk;0SufcJhonfhtpmrsm;udk tdrfrSmcsufjyKwfpm; aomufEdkifjcif;r&Sdatmif umuG,fjcif;jzpfonf? aqmif;wGif;a&mufvmaomfvnf; rD;ar$; jcif;rjyK&efyif wm;jrpfxm;onf? axmifaygif;rsm;pGmaomtusOf;orm;rsm;udk -udKwifpDrHr+ &Sd&Sd ESdyfpuf-uonf? uav;oli,frsm;udk owfI tdk;-uD;wGifxnfhjyKwfjyD; ajr-oZmtjzpf tokH;jyK-uonf? wpfcsdefwnf;wGif wpfEdkifiHvkH;wGif/ “a[eefe,frS vkyf&yfrsm;udk vdkufem usifhokH;”-u&ef/ 0g'jzef‹v+H‹aqmf-uonf? [ef[GDe,fwGif/ &Sdor#vl 99=&mcdkifE+ef;aoa-u ukefv#ifyif tvHeDudk w0ifh0ifhwvGifhvGifh xlxm;OD;rnf[k w&m;0iftwdtvif; a-unm xm;ayonf? au'gwdk‹onfvnf; &or#vlwdk‹udk t&Sifvwfvwfjr‡KyfESHjcif;/ eD&Jaeatmif rD; 72 zkwfxm;aomoHacsmif;rsm;jzifh ESdyfpufjcif;rsm; jyK-u.?

wdkif;jynf.pdkufysdK;a&;pepfudk zsufqD;vdkufonfh armf. “a&SŒodk‹r[majcvSrf;”pDrHudef;onf todw&m;uif;rJh rdkufrJ&ufpufaom pDrHudef;jzpf.? vlaygif;oef;aygif; 30 iwfjywfI aoa-uukef.? w&kwfjynfawmifydkif;eH eufowif;pOf. yDuif;jAL&dkt-uD;tuJjzpfol *sufpyg bufumu iwfjywfaeaomwap>rsm;=armf.vsdKŒ0Suft iwfjy\empmtkyfwGif xdkiwfrGwfjcif;ab;qdk;. tao; pdwfta-umif;&yfrsm;udk az:jyxm;.?

120

armfu “awmifolv,form;qdk&S,fvpf0g'”[laoma-uG;a-umfoHjzifh pwifcJh onf? tm%mr&rDtcsdefwkH;u w&kwfawmifolv,form;rsm;udk v,f,majr/ tpm;t pmESifh umuG,fr+ay;rnf[k uwday;cJhonf? odk‹aomfvnf; oltm%m&vmaomtcg xdk awmifolv,form;rsm;udk TacwfopfurBmhordkif;wGif wpfcgrSr-uKHbl;aom 'kuQqif; &Jjcif;ESifh ESdyfpufjcif;rsm;udkom ay;aqmifavonf? Tpnf;&kH;v+HŒaqmfr+onf awmifolv,form;rsm;tm; ppfa-unmwdkufcdkufozG,fjzpfay onf?==tcsKdŒaus;&Gmrsm;wGif vlOD;a& 50µausmf iwfjywfaoa-uukef.? tcsKdŒaus;&Gm rsm;wGifrl rdrdwkd‹.&mxl;udk tvGJokH;pm;vkyfol au'gwdk‹om touf&Sifusef&pfcJhonf? a[ eefe,fwGif vlom;pm;onfhtjzpfyif a&mufcJh.? (tr+aygif; 63=ck w&m;0ifrSwfwrf;wif xm;EdkifcJh.?) uav;oli,frsm;udk tcsKdŒae&mrsm;wGif bkHpepfaumfrDwDqkH;jzwfcsuft& 73 csufjyKwfpm;-uonf? wpfEdkifiHvkH;twdkif;twmESifh aopm&if;rSm r,kH-unfEdkifavmufatmif jrifhrm;ayonf? wpfEdkifiHvkH;wGif 1957=ckESpfY 11 &mcdkifE+ef;rS 1959=ckESpfESifh 1961=ckESpfrsm;wGif 15 &mcdkifE+ef;txd wufoGm;I/ 1960=ckESpfwGifrl tjrifhqkH;tjzpf 20=&mcdkifE+ef; iwfrGwfI ao a-u-uavonf? 1957=ckESpfwGif cav;arG;E+ef; 33=&mcdkifE+ef;&SdcJh&m/ 1961=ckESpfwGif 18=&mcdkifE+ef;txd usqif;oGm;cJhonf? cav;arG;zGm;E+ef;avsmhenf;oGm;onfhOD;a&cef‹rSef;ajc 33=oef;udk rxnfhwGufbJ/ iwfrGwfjcif;ESifhqufpyfIaoqkH;oGm;aomOD;a&rSm 1959=ckESpf wGif oef;aygi;f 20 ESifh 1961=ckESpfwGif 43=oef;ausmf&SdcJhonf?==Tpm&if;t& w&kwf EdkifiHordkif;wGifyifru/ urBmhordkif;rSmvnf; iwfrGwfacgif;yg;jcif;uyfab;a-umifh aoqkH; 74 onfhOD;a&trsm;qkH; tqdk;qkH;jzpfonf? r[majcvSrf;ESpfrsm;wGif/ armf.&dkif;pdkif;&ufpufr+ udk qef‹usifoltajrmuf tjrm;tm; ao'%fay; cJh-u.? towfcH&ol t rsm;tm;jzifh OD;acgif;aemuf aphwGif aoewfjzifhypfowf cHcJh-u&onf?

r[majcvSrf;umvtwGif;/ tm%mydkifrsm;u zrf;qD;&ef vdkufaeojzifh tef[GD e,frSaus;&Gmwpf&Gmae ol.rdom;pkxH xGufajy;ykef;atmif;onfh wpfq,fh&SpfESpft&G,f &Sd wyfeDwyfom;wpfOD;u/ armf.&ufpuf-urf;-uKwfykHudk atmufygtwdkif; az:jycJh.? u|efawmfwdk‹ &Gmtem;rSjzwfav#mufoGm;cJh-uygw,f? ajrjzifhvkyfxm;aom tdrf0if;x&H-um; awGrSm pdrf;vef;aeonfhjrufrsm;jcKHrsm;jzifh jynfheufaeonfrSm tem;rS v,fuGif;jyifESifh uGm jcm;r+udk ydkrdkxifay:apayw,f? TjrifuGif;rsm;u usD;ESifhzkwfzkwfjzpfaeaom &Gm.&+cif; udk wpfrsdK;wpfzkH wdk;ay;vsuf&Sdw,f? jcKHykwf-um;uae-unfhvdkufI jrif&onfhjrifuGif;wpf ckuvnf; u|efawmf-um;bl;wJhtjzpftysufudk rsuf0g;xifxif awG‹vdkuf&jcif; jzpfygw,f? xrif;0dkif;[kac:&rnfh xrif;rygbJ rdrdwdk‹. &ifaoG;om;i,frsm;udk tjcm;tdrfaxmifpk. &ifaoG;rsm;ESifh vJvS,fI udkufpm;0g;pm;aeonfh ±+cif;jzpfygw,f? xdktdrfaxmifpkwdk‹. rsufESmwGif tjcm;tdrfaxmifpk.uav;udk 0g;pm;ae&if; pdwfrcsrf;omonfh rsufESmxm; rsm;onfvnf; txif;om;ay:vGifaeygw,f? teD;tem;jrufcif;wGif vdyfysmuav;awGudk

121

uGefjrLepfygwD&Jabmfwpfa,muf r[majcvSrf;pDrHudef;ESpfrsm;twGif; 0g'jzef‹w&m;a[maeykH?

vdkufvHzrf;ae-uwJh uav;oli,fwdk‹onfvnf;/ olwdk‹.rdbrsm;u owfpm;vdkufjyD; aemuf jyefvnf0ifpm;aewJh uav;rsm;[kyif xif&ygawmhw,f? u|efawmf uav;ol i,frsm;twGuf tifrwef0rf;enf;ylaqG;rdygw,f? odk‹aomfvnf; olwdk‹.rdbrsm;twGuf 0rf;enf;jcif;ESifh rwlyg? tjcm;olwdk‹. rsuf&nfaygufaygufusaeonfh-um;u tJ'Dvl om;rsm;udk rsdKcsEdkifatmif olwdk‹udk bmawGursm; vkyfvdkufygoenf;? xdktom;rsm;udk ol wdk‹b0rSm jrD;prf;-unfh&vdrfhrnf[k b,faomtcgrS pOf;pm;rd-urnfr[kwfyg? tdyfruf qdk;xJrSmyif rufbl;-urnfr[kwfyg? wpfcsdefwnf;rSm tJ'Dvl[m rnfr#,kwfrmonfh vl owform;jzpfonfudk u|efawmfcsufcsif;oabmaygufvdkufygw,f? “olESifhwlonfh vlom; wpfOD;wpfa,mufudkrS ESpfaygif; &mpkaygif;rsm;pGmtwGif; awG‹cJh-urnfr[kwfyg? w&kwf jynfuvnf; ESpfaygif;axmifaygif;rsm;pGmtwGif; rawG‹cJhbl;-uyg?” ol[m armfpDwkH;ygbJ? armfpDwkH;ESifhol.opPmawmfcHwdk‹u/ olwdk‹.w&m;rJhonfhEdkifiHa&;pepfudktokH;jyKjyD;/ rdbrsm; udk olwdk‹.qmavmufrGwfodyfr+udk ESpfodrfhap&ef olwdk‹.&ifaoG;om;rsm;udktjcm;olwdk‹. om;orD;tom;awGESifhvJvS,fEdkifavmufatmif &l;oGyfoGm;apw,f? armfpDwkH;[m 'Drdkua& pDpepfudk owfjzwfvdkufwJh ol.&mZ0wfjypfr+udk aq;a-umypf&eftwGuf/ a&SŒodk‹r[m ajcvSrf;pDrHudef;udk csrSwfvdkufjyD;/ axmifaygif;ajrmufjrm;pGmaomawmifolv,form;rsm; udk olwdk‹.i,fpOfawmifaus;rS twlwuG-uD;jyif;vmcJh-uwJh oli,fcsif;a&mif;&if;wdk‹udk aygufwl;aygufjym;rsm;jzifh &dkufowftrJzsufpm;okH;ypfEdkifavmufatmif iwfrGwfqmavmif &l;oGyfoGm;aponf? olwdk‹wawG[m vlowform;tppfr[kwf-uyg? vlowform;tppfrSm 75 armfpDwkH;ESifh ol.taygif;ygwkd‹om jzpf-uygw,f?

122

armf.iwfrGwfjcif;ab;wGif “tDAdkvl;&Sif;odyH`ynm”. -oZmoufa&mufr+ The Influence of "Evolutionist Science” in Mao's famine

1958 rS 1961=ckESpftxd/ armf. r[majcvSef;ay:vDpDa-umifh/ urBmhordkif;. t-uD;us,fqkH;ESifh vl‹toufaygif;trsm;qkH;aoa-uysufpD;onfh iwfrGwfacgif;yg;r+ ab;'kuQjzpfay:cJhayonf? cef‹rSefajctm;jzifh vloef;aygif; 40=cef‹ aoa-uukef.? (T ta&twGufrSm xdktcsdefuwdkif;jynftajrmuftjrm;. wpfwdkif;jynfvkH;&SdvlOD;a&xuf rsm;jym;ayonf?) Tab;'kuQjzpfay:onfh ta-umif;&if;u bmawGjzpfoenf;? txufu qdkcJh onfhtwdkif;/ armf.wyfeDwdk‹u awmifolv,form;rsm;udk pkaygif;a&;pDrHudef;wGif t wif;t"rR0ifapjyD; tdrfaxmifpkaygif; 100 rS 300 txdyg0ifonfh bkHpepfudk wnf axmifojzifh oD;ESHxGufE+ef;t-uD;tus,fusqif;oGm;aoma-umifh jzpfonf? tcsdKŒa'o rsm;Y armf0g'Dwdk‹u awmifolv,form;rsm;udk wrifwumtiwfxm;I '%fcwf-u onf? Tab;'kuQuyfqdkufjcif;wGif aemufxyfta&;-uD;onfhtcsufwpfcsufrSm/ armf u w&kwfpdkufysdK;a&;twGuf 1930=ckrS 1940=ckESpftxd &k&Sm;EdkifiHwGiftokH;cscJhaom “vdkifqifudkykHpH”udk -udK;pm;ul;csjcif;jzpfonf? awmifolv,form;rsm;tay: Tprf; oyfcsufrsm;udk twif;vdkufemaqmif&GufapcJh&m/ -uD;rm;onfh oD;ESHxGufE+ef; usqif; qkH;±+H;jcif; jzpfcJhavonf? x&dkzif 'ifeDqdkApf vdkifqifudk ta-umif;udk u|Efkyfwdk‹txufwGif qef;ppfcJh-u avjyD? pwmvifacwfrS todw&m;uif;rJhonfh “ypPnf;rJhvlwef;pm;odyH`ynm”a-umifh qdkAD,ufZD0aA'qdkif&mudpPt00udk tDAdkvl;&Sif;0g'wGifpdwfjyif;jyt,loefonfh vdkif qifudktm; tyfESHxm;cJhonf? vdkifqifudku rsdK;ADZodyH`bmom&yfudk y,fcsI/ 'g0if oDtdk&Dudk a&SŒwef;rS&yfwnfaxmufcHI “avhusifh,ljcif;jzifh &&Sdvmaomt&nftcsif;udk ADZtjzpftarGqufcHjcif;”wGif ,kH-unfol vmruf.oDtdk&Dudk usifhokH;cJhonf? vdkifqif udk. pdwful;,Ofudk qdkAD,ufpdkufysdK;a&;avmuY tokH;cscJhonfhtajzrSm -uD;rm; aomysufpD;jcif;om jzpf.? odk‹aomfvnf;/ armfu pwmvifacwfrS TysufpD;qkH;±+H;r+ESifhywfoufI ravhvm cJhacs? olESifhol‹udkaxmufcHolwdk‹onf/ i,fpOfuwnf;u 'g0ifoDtdk&Dudk wpfoa0rwdrf; ,kH-unfvdkufem&ef oif,lusufrSwfcJh-u&ojzifh/ “ypPnf;rJhodyH`ynm”udk qufvufI ,kH-uae-uqJjzpfonf? xdk‹a-umifh/ rSefuefonfhodyH`ynmudk tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D.tqdk ESifh udkufnDatmif vdk&mqGJItokH;cs-u.? r[majcvSrf;pDrHudef;wGif vdkifqifudkykHpHudk twk,lI w&kwfawmifolv,form;rsm;udk “tDAdkvl;&Sif;0g'ESifhudkufnDonfhodyH`ynm” rl0g'twdkif; vdkufemusifhokH;&ef twif;cdkif;apcJh-u.?

w&kwfjynfawmifydkif;eHeufcif;owif;pOf (South China Morning Post). yD uif;jAL&dkt-uD;tuJjzpfol *sufpyg bufumu iwfrGwfaeaomwap>rsm;=armf.vsdKŒ 0SufiwfrGwfjcif;ab;pmtkyfwGif vdkifqifudk.pdkufysdK;a&;enf;rsm;udk a&SŒodk‹r[majcvSrf;

pDrHudef;wGif tokH;csykHta-umif; tao;pdwf a&;om;xm;onf? TvkyfaqmifcsufwGif wpfae&mpDY jzpfay:onfh ab;'kuQrsm;udk cGJjcm;Ijyxm;.? pdwfpdwfpdkufysKd;enf;? vdkifqifudku rsdK;aphrsm;onf ‚if;wdk‹aygufa&mufonfhae&ma' oudkvdkufI ajymif;vJEdkifonf[k ,lqojzifh/ rsKd;aphrsm;udk pdwfpdwfusJpdkufjcif;jzifh ‚if; 123

r[majcvSrf;0g'jzef‹ydkpwmwpfck wGif/ OuUX-uD;armfudk atmifjrif aompdkufcif;wpfckY pdkufysdK;a&; wGif xl;c|efol yg&rD&Siftjzpf o&kyfaqmifxm;.? odk‹aomfvnf; armfu vdkifqifudk.enf;rsm;udk tokH;csjcif;a-umifh pdkufysKd;a&;qdkif &m ab;'kuQ-uD;udkom &±SdcJh.?

wdk‹t-um;wGif “qdk&S,fvpfnDnGwfa&;”ay:aygufvmvdrfhrnf[k a-unm.? armfu T pdwful;,Ofudk vufawG‹usifhokH;avonf? ‚if;rwdkifrD ,Qifu w&kwfjynfawmifydkif;wGif ajrwpf{uv#if (pyg;)rsdK;aph 1˜5oef; -uJcJh-uonf? 1958=ckESpfwGif ajrwpf{uv#if 6=oef;rS 7=oef;txd-uJcdkif;onf? 1959=ckESpfwGif pyg;rsdK;aphta&twGuf 12=oef;rS aemufxyf 15=oef;txd-uJcdkif;onf? aemufqkH;awmh pyg;rsdK;aphtajrmuftjrm; tv [\jzpfukefI pyg;xGufE+ef;vnf; rwefwq avsmhenf;oGm;avonf? eufeufxGefjcif;? vdkifqifudk. vufaxmufwpfOD;jzpfol awAifwD armfvaq;Afu ajrudk eufeufxGef,ufwl;qGjcif;jzifh tjrpfrsm;ydkrdkaumif;rGefpGm wG,fEdkifvdrfhrnf[kqdk onf? w&kwfuGefjrLepfwdk‹u Tenf;udk vufawG‹tokH;cs-uonf? r[majcvSrf;pDrH udef;ESpfrsm;twGif;/ awmifolv,form;rsm;tm; olwdk‹.v,f,mrsm;udk 3=4aytxd eufatmif aygufcdkif;xGef,ufcdkif;onf? xdk‹a-umifh oef;aygif;rsm;pGmaomawmifolv,f orm;wdk‹u v,f,majrudkxGef,uf&mY vESifhcsDI tcsdefukef-u&onf? oD;ESHxGufvnf; rwefwqusqif;oGm;ojzifh iwfrGwfacgif;yg;jcif;ab; uyfqdkufavawmhonf? pmuav;zrf;jcif;? armfpDwkH;u pdkufysdK;a&;oD;ESHrsm;udk zsufqD;onfhwd&pm>efrsdK;pkHudk zrf;qD;okwfoifonfhvkyfief;udk pwifaqmif&Gufavonf? ‚if;wd&pm>efrsm;teuf pyg; cif;wGif tkyfvdkufpm;aomufavh&Sdaom pmuav;rsm;udk zrf;qD;okwfoifjcif;vkyfief; onf t"duvkyfief;jzpfonf? pmuav;rsm;udk txl;jyKI avhvmwDxGifxm;aom enf;ynmudktokH;jyKI wEdkifiHvkH;wGif pmuav;rsm;udkvdkufvHzrf;qD;owfjzwfcJhonf? xdk‹a-umifh xdkpmuav;rsm;zrf;,lpm;aomufavh&Sdaomydk;aumifrsm;u xdef;rEdkifodrf;r& wdk;yGm;vmcJhojzifh pmuav;rsm;v,f,moD;ESHudk zsufqD;onfxuf tqrwef ysufpD;cJh avonf? ajr-oZmrokH;aom pdkufysdK;a&;? vdkifqifudk.t-uHjyKaxmufcHcsufudk vdkufemI/ w &kwfuGefjrLepfwdk‹u/ "gwfufajr-oZmtokH;jyKjcif;udk &yfwef‹vdkufonf? (rsKd;aphrsm;onf 124

ajr-oZmuif;rJhaomtcg/ "gwfajr-oZmxnfhay;jcif;r&Sdaomfvnf; eudkoD;ESHxGufE+ef; twdkif;&Sd&ef ywf0ef;usiftajctaeopfESifh vdkufzufoifhavsmfatmif ‚if;twGif;Y ‘tvdkvdkjyKjyifajymif;vJr+(tDAdkvl;&Sif;)’ jzpfay:vmvdrfhrnf[k ,lq-uonf?) Tprf; oyfcsufonfvnf; pdkufysdK;a&;oD;ESHxGufqdkif&m -uD;us,faomaemufxyfqkH;±+H;r+wpfck jzpf.? vdkifqifudk. tDAdkvl;&Sif;pdwful;,OfpdkufysdK;enf;udk tokH;csojzifh ordkif;wGif t -uD;us,fqkH;aom iwfrGwfacgif;yg;jcif; uyfqdkufcJhayonf? oef;aygif;rsm;pGmaom vl‹ toufaoa-uqkH;±+H;cJhaomfvnf;/ xdkab;'kuQESifhywfoufI rnfolurS a0zef0ef‹ol r&Sd cJhacs? umuG,fa&;0ef-uD; AdkvfcsKyfydkif a'[GDwpfOD;omv#if xdkiwfrGwfjcif;ab;'kuQESifh ywfoufI armfpDwkH;xHodk‹ pmwpfapmif a&;cJhbl;onf? aemifwGif ol‹udk “vufsm0g'D”t jzpfpGyfpGJjyD; azsmufzsufypfvdkufavonf? xdkiwfrGwfacgif;yg;jcif;umvtwGif;/ tpdk;& Xmeqdkif&mw&m;0iftpD&ifcHpmrsm;wGif/ pdkufysKd;a&;oD;ESHxGufE+ef; tifrwefaumif;rGef onf[k vdrfvnfxm;-uonf? urBmudkt,kHoGif;&eftwGuf w&kwfjynfu qefpyg;t ajrmuftjrm; wifydk‹a&mif;cscJh.? wpfcsdefwnf;wGif wdkif;jynf.tcsKdŒa'orsm;wGif iwf rGwfI aoa-uukef-upOf/ aemiftcsdefxyfrHwifydk‹a&mif;cs&eftwGuf qefpyg;ESifh *sKHrsm; udk *dka'gifrsm;wGif avSmifxm;-uonf?76 aemifwGif/ ‚if;pdkufysKd;a&;ay:vDpDudk uGefjrLepfuarBm'D,m;EdkifiHESifh ajrmufudk;&D ,m;EdkifiHrsm;wGifvnf; qufvuftokH;cscJh-uonf? tajzum;/ oD;ESHxGufE+ef;t-uD;t us,fusqif;jcif;/ iwfrGwfacgif;yg;jcif;ESifh tpkvdkuftjyKHvdkuf aoa-uysufpD;ukefjcif; om jzpfayonf? rodbJ odk‹r[kwftodOm%fr&Sd-ubJ/ uGefjrLepfwdk‹u vdkifqifudkESifh pwmvif. “pdkufysdK;a&;wGif -uD;us,fonfhajcvSrf;”ay:vDpDudk rsufpdrSdwfI vdkufem usifhokH;jcif;onf &kyf0g'tawG;tac:wGiftajccHaom tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du awmif;qdk aeaoma-umifh jzpfayonf?

armf. 'g0iftawG;tac:t& &ufpufr+rsm; Mao's Dawinist Tyranny

armfpDwkH;u w&kwfEdkifiHodk‹ ,laqmifvmcJhaom 'kuQqif;&Jjcif;aygif;pkHwdk‹onf tDAdkvl&Sif;oDtdk&DESifh trsm;qkH;qufpyfvsuf&Sd.? u|Ekfyfwdk‹awG‹cJhjyD;onfhtwdkif;/ vdkif qifudk. “tDAdkvl;&Sif;odyH`ynm”erlemudk tokH;csojzifh 1958=61 ckESpfrsm;twGif; -uD; us,fonfh iwfrGwfjcif;ab;ESifh -uKHawG‹cJh-u&onf? wpfcsdefwnf;wGif w&kwfjynfudk armfpDwkH;ESifh uGefjrLepftpdk;&. tkyfcsKyfr+onf r,kH-unfEdkifavmufatmif &ufpuf-urf; -uKwfI oem;usifemjcif;w&m; uif;rJh.? vlawGudk tiwfxm;I vlom;pm;onfh zkwf o&Jrsm;jzpfoGm;atmif twif;t"rRwrifwumvkyfvdkufEdkifonfh a-umufrufzG,faom ay:vDpD.aemufuG,fwGif rnfuJhodk‹,kwfrmaom tawG;tac: &Sdaeygoenf;? uGefjrLepfwdk‹. vl‹obm0udk-unfhonfhtjrifwpfckvkH;ESifh qufpyfaeonfrSm ,kH rSm;oHo,jzpfp&mta-umif;r&Sday? ,Qifu/ vlom;rsm;udk wd&pm>eftjzpfowfrSwfonfh tawG;tac:onf qdkAD,ufjynfaxmifpkrS &ufpuf-urf;-uKwfr+. tajccHjzpfcJhovdk/ w &kwfEdkifiHwGifvnf; tvm;wljzpfa-umif; u|Efkyfwdk‹odcJh-uayjyD? 'g0iftawG;tac:t& armfuvnf;/ ol‹udkqef‹usifolwdkudk “wd&pm>ef”tjzpf jrif.? xdk‹a-umifh/ armf.aemuf vdkufwdk‹onf wd&pm>eftkyfpktjzpfowfrSwfaom vlwdk‹. rcsdwifuJemusnf;r+rsm;t wGuf pdwfxdcdkufjcif; r&Sd-uacs? odk‹wdk‹twGuf obm0w&m;. jzpf&dk;jzpfpOfwpfcktjzpf owfrSwf-uayonf? armfpDwkH;. r[majcvSrf;pDrHudef;a-umifh oD;ESHxGufE+ef;rnfr#us 125

qif;oGm;cJha-umif; az:xkwfjyD;aemuf/ uGefjrLepfpepf.pmtkyfrJ u TudpPESifhywfouf aomtjrifudk atmufygtwdkif;a&;om;xm;ayonf? armfpDwkH;onf/ ol.ywfvnfwGifzGJ‹pnf;xm;aomyk*~dKvfrsm;ESifhuGmjcm;vsuf w&kwfvlrsdK; acgif;aqmifrsm;.&dk;&m"avhykHzrf;xm;aomfvnf;/ Tae&mwGif ol‹taeESifh av;vHxkHxdkif; Ia&S;qefonf[kxifaom awmifolv,form;rsm;twGuf pOf;pm;ay;jcif;r&Sda-umif;jyae 77 ayonf?

*sdrf;pfylpDu armfpDwkH;. 'g0iftawG;tac:udk/ “armfpDwkH;.tawG;tac:onf a&SŒaemufrnDrnGwfvSnfhxm;I uGJvGJcsuftajrmuftjrm;udk a&maESmxm;onfh -oZm tiftm;ESifhjynfhpkHaom 'g0iftawG;tac:jzpfonf?”78[k qdkxm;onf? tjcm;wpfae&m wGifvnf; atmufygtwdkif; a&;om;xm;onf? armfpDwkH;onf/ a'goxGufaeonfhtcsdefwGif(1964=ckESpftxd) “raumif;qdk;0g;awGtm;vkH; udk tjyKwf&Sif;ypfrnf”[k -udrfqdk-udrf;0g;avh&Sdonf? xkH;pHtwdkif;ykH-uD;csJŒIwpfydkif;/ vlr+ a&;'g0iftawG;tac:“avmu”t&wpfydkif;/ ol.&efolrsm;udk vlr[kwfatmif orkwfavh &Sd.? olonf/ tjcm;rif;rJh0g'Dtrsm;tm;jzifhuJhodk‹ wefjyefazgufjyefa&;orm;rsm;udk tDAdk vl;&Sif;aemufa-umif;jyefolrsm;jzpfI okwfoif&Sif;vif;ypf&rnf[k jrifonf? jynfol‹&efol 79 wdk‹onf vlom;r[kwfojzifh olwdk‹udk vlom;tjzpfqufqH&efrxdkufwef[k jrif.?

vlom;rsm;udk wd&pm>eftjzpfjrifolonf/ ‚if;wdk‹udk prf;oyfr+rsm;vkyf&ef pdwfxifh jcif;/ pdwfpaemifhpeif;jzpfjcif; r&Sdacs? r[majcvSrf;acwfwGif/ iwfrGwfaeolwdk‹udk -uif emw&m;uif;rJhpGm t[m&opfprf;oyfr+rsm; vkyf-uonf? iwfrGwfjcif;ab;ukefqkH;jyD; wpfESpft-um 1960=ckESpfwGif/==touf&Sifusefaeao;olwdk‹ u jrif;acs;rsm;wGif tpmrausbJusefaeao;onfhpyg;aph*sKhaphrsm;udk vdkufvH&SmazG-uI/ EGm;acs; u|Jacs;ykHtwGif;&Sd ydk;aumifrsm;udkvnf; pm;okH;&efvdkufvH&SmazG-uonftxd tajc taeqdk;&Gm;cJh.? pcef;&Sdvlrsm;udk prf;oyfcHyl;aumifrsm;tjzpf tokH;jyK-uonf? pcef;wpfck wGif nufaeatmif-udwfxm;aompuULrsm;udk tpmacsjcif;ESifhywfoufIavhvm&ef aygif rkef‹ESifha&mI au|;-uonf? tjcm;wpfae&mwGifrl &$HŒnGHawmrS ar#mhESifhavS;rsm;yg0ifonfh a&udk xrif;&nfESifha&mI wdkufau|;-uonf? yxrpcef;rSvlrsm;aoukef-ujyD;/ 'kwd,pcef; 80 rS vlwdk‹uvnf; 0rf;av#mum tm;aysmhI aemufqkH;aoa-uukef-u.?

“r[majcvSrf;”onf/ trSefpifppftm;jzifh obm0.a&G;cs,fr+ESifhywfoufaom prf;oyfcsufwpfrsdK;jzpfonf? armfpDwkH;u tiftm;csdeJ‹olrsm;udk azsmufzsufypf&efESifh uGefjrLepf0g'udk qef‹usifolwdk‹udk okwfoif&Sif;vif;ypf&ef w&kwfvlrsdK;rsm;udk tcufcJ qkH;aomtajctae zefwD;ay;jcif; jzpfonf? wpfbufwGif/ awmifolv,form;rsm;tm; olESifhuGefjrLepfygwDudkom rSDcdktm;udk;ae-u&atmif iwfrGwfapjcif;jzifh OD;aESmufaq; jcif; jzpfonf? Tvkyfaqmifcsuf.tajccHrSm 'g0iftawG;tac:('g0if0g') jzpfonf? wpfcsdefwnf;wGif r[majcvSrf;pDrHudef;pwifcsdefwGif/ “ynma&;qdkif&majcvSrf;”pDrH udef;udkvnf; pwifaz:xkwfavonf? 'dkiftmvufwpf(tEkyËdavmr)&kyf0g'ESifh 'g0if tawG;tac:wdk‹onf Tynma&;pDrHudef;.t"dutydkif;wGif yg0ifcJh.? “w&kwf qdk &S,fvpf0g'. rl0g'tajccHtkwfjrpfonf/ 'g0ifESifhol.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Djzpfonf?81 [laom T(r[majcvSrf;)umvtwGif; armfpDwkH;ay;cJhaomrdef‹cGef;rsm;u ol.&ufpuf -urf;-uKwfr+ rl0g'udk az:jyxm;ayonf? r[majcvSrf;-uD;.aemufydkif; 1962=ckESpf ZEM0g&Dv 30&ufae‹wGif ay;onfhrdef‹ cGef;Y w&kwfuGefjrLepfygwDESifh'g0if wlnDr+&Sda-umif;udk ygwD0ifrsm;tm; &Sif;jycJhay onf? 126

ordkif;rSm obm0odyH`ynm&Sifrsm;jzpfwJh aumfyg;eduyfpf/ *gvDvDtdkESifh 'g0ifwdk‹udk t csdefumv tvGef-umanmif;onfwdkifatmif trsm;pku todtrSwfrjyKcJh-ubJ/ olwdk‹udk rSm;,Gif;w,fvdk‹bJ ,lqcJh-uw,f? olwdk‹acwfrSm olwdk‹[m vlenf;pkawGjzpfcJh-uw,f? usKyfwdk‹&JhygwDudk 1921=ckESpfrSm vlOD;a&aygif;'gZiftenf;i,feJ‹ pwifzGJ‹pnf;cJh-uw,f? odk‹ aomfvnf;/ 'Dvlenf;pkuav;u trSefw&m;udk udk,fpm;jyKcJh-ujyD;/ w&kwfEdkifiH&Jh uH-urRm 82 udkvnf; udk,fpm;jyK-uw,f?

armfu ol‹ygwD.vkyfaqmif-udK;yrf;csufrsm;udk 'g0if.wDxGif-uHqcsufESifh Ed+if; ,SOfI/ 'g0iftm; av;pm;jcif;ESifh csD;-uL;a-umif; xkwfaz:ajymqdkayonf? 'g0if. oDtdk&Drsm;udk tpwGif tenf;i,faomvlwdk‹om vufcHcJh-uovdk/ yxrydkif;wGif uGefjrL epfygwD.tawG;tac:udk vltenf;i,favmufom vufcHcJh-uonf[k qdkonf? xdkuJh odk‹vufrcH-ujcif;u xkdolwdk‹. rSefuefaomtawG;tac:rsm;udk xdcdkufjcif; r&SdcJhacs? odk‹aomfvnf;/ 'g0if.tawG;tac:rsm;onf pdwful;,OfoufoufomjzpfcJho vdk/ armfpDwkH;.tawG;tac:onfvnf; pdwful;,Ofjcif;omjzpfayonf? r[majcvSrf;umvtwGif; vlOD;a&aygif; oef;aygif; 30 rS 45 txd iwfrGwf jcif;ab;a-umifh aoa-uysufpD;ukef-uonf? pDrHudef;udk rvdkufemqef‹usifol awmif olv,form;tajrmuftjrm;wdk‹onfvnf; ESdyfpufjcif;a-umifh toufaoqkH;cJh-uonf? uGefjrLepf0g'udk rvdkvm;onfht&dyfta,miftenf;i,fr#avmufjyolwdk‹udk “vlwef; pm;&efolrsm;”[kpGyfpGJI zrf;qD;csKyfaESmifESdyfpuf-uonf? w&kwftusOf;om;rsm;udk wd&pm>efuJhodk‹xm;I aemufqkH;wGif owfjzwfvdkuf-uonf? TtusOf;axmifrsm;wGif/ w&kwfuGefjrLepf0g'. &dkif;pdkif;&ufpufr+udk txl; ojzifh xif&Sm;aponf?

armf. tusOf;axmifrsm; Mao's Prisons

armf.w&kwfEdkifiHonf a-umufrufzG,faomvl‹tzGJ‹tpnf; vkH;vkH;vsm;vsm;jzpf cJh.? vlaygif;oef;aygif;rsm;pGmwdk‹udk &mZ0wfr+ESifhywfoufaom cdkifvkHonfhoufaot axmuftxm;r&Sdaomfvnf;/ uGefjrLepfudkqef‹usifolrsm;tjzpf zrf;qD;csKyfaESmifcJh-u onf? ‚if;aemuf jrdKŒ-uD;rsm;&Sd trsm;jrifuGif; uGif;jyifus,f-uD;rsm;wGif -uD;us,fonfh tcef;tem;jzifh uGyfrsuf-uonf? cef‹rSef;acstm;jzifh vlOD;a& 6 oef;rS 10oef;txd/ armf. n$ef-um;csuft& rw&m;owfjzwfcJhonf? vlaygif; oef;20=cef‹onf “wefjyef awmfvSefa&;orm;”[kpGyfpGJcH&jyD; EdkifiHawmf.&efoltjzpf olwdk‹.oufwef;trsm;qkH; tydkif;udk tusOf;axmifY aecJh-u&.? odk‹aomfvnf;/ TtusOf;axmifrsm;wGif ae& jcif;onf toufaoqkH;oGm;onfxuf qdk;onf[k uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJ uqdkxm; onf? (tusOf;axmif;wdkif;wGif)pwk&ef;rDwm 100 &SdonfhtusOf;cef;aygif; 300 txd&SdI/ &Sef [dkif;A[dktusOf;axmifwGif 18000 txd&Sdonf? iwfrGwfjcif;/ tvGeftu|Htvkyfvkyf&jcif;/ vlrqefonfhpnf;urf;rsm;ESifh udk,fcEWmudk (Oyrm/ tusOf;om;rsm;udk/ txl;ojzifhwef;pD vrf;av#mufaepOf olwdk‹.OD;acgif;rsm;idkufpdkufrae&atmif &dkifz,faoewf'ifjzifh &dkuf jcif;)pojzifh r&yfrem;ESdyfpuf-uonf? avmif*dkifwGif 1949=rS 1978=txd y#rf;r#aoqkH; E+ef;onf ESpfpOf 5=&mcdkifE+ef;xufrenf; wdk;.? *GrfpDe,fwGif ajcmufvtwGif; 50=&mcdkif E+ef; aoqkH;onf? &SefpDe,frS owWKwGif;wpfwGif;wGif wpf&ufv#if vlaygif; 300 ausmf aoqkH;.? wpfrsdK;ESifhwpfrsdK;uGJjym;I ,kwfrmqkH;aomESdyfpufenf;rsm;onf ae&mwum wdkif;wGif usifhokH;-uonf? Oyrm vufaumuf0wfwGif odk‹r[kwf vufrwGifwkwfaESmifI wGJavmif;qGJxm;jcif; ponfwdk‹ jyK-uonf? w&kwfbkef;-uD;wpfyg;uvnf; tcsdefem&Daygif;

127

120 r&yfrem; ppfaq;ar;jref;ojzifh ppfaq;aepOftoufxGufoGm;.? Tvkyfief;udk t&dkif;pdkif;qkH; t-urf;wrf;qkH;vlrsm;udk olwdk‹vkyfor# tjypfr,lwef;tyfESHxm;-uonf? tusOf;pcef;wpfck. pcef;rSL;onf trsdK;orD;tusOf;om;rsm;udk rk'def;usifhonfhtjyif wpfESpfv#if vlaygif; 1320 owfypfonf[l.? (vufeufudkifppfom;tajrmuftjrm;yg0if aom)tusOf;om;rsm;udk OD;csKd;Edkifjcif;r&Sdao;aomtcsdefjzpfonfhtavsmuf/ axmifwGif;ykef uefx-uGjcif; r-umc%jzpfavh&Sd.? xdkumvrsm;wGif tusOf;om;rsm;udk t&rf;uma&m tpkvdkuftjyKHvdkuf owfjzwfcJh-uonf? ,efcsefa&eHwGif;Y tvkyf-urf;tusOf;om; 20000 teuf axmifaygif;rsm;pGmudk owfvdkuf-uonf? 1949=ckESpfwGif awmwGif;tusOf;pcef; wpfckrS tusOf;om; 5000 teuf 1000 onf axmifazgufxGufajy;-u&m/ zrf;rdoltm;vkH; 83 udk t&Sifvwfvwf ajrjr‡Kyfvdkuf-u.?

,Qifu &Sef[dkif;tusOf;axmifwGif axmifuscJhbl;aom EsefcsKdifu w&kwftusOf; axmifrsm;rS udk,fvufxda&muft-urf;zufr+rsm;ukd Todk‹xkwfaz:ajymjy.? txl;pDrHxm;aom vufxdwfudk tusOf;om;.vufaumuf0wfwGif wif;-uyfpGmcwfjcif; onf armfpDwkH;.w&kwftusOf;axmifpepfwGif tokH;jyKonfhor&dk;us vkyfenf;vkyf[efwpf ck jzpfonf? wcgw&H ajcusif;0wfwGif oHcsdef;-uKd;rsm;udk xyfI cwfay;onf? tjcm;tcsdef rsm;wGif/ tusOf;om;udk vufxdwfajcxdwfcwfjyD; jywif;aygufwGif csnfaESmifxm;-u onf? tusOf;om;rSm xrif;pm;&ef/ a&aomuf&efESifh tdrfomodk‹ tayghtav;oGm;&efvnf; rv+yf&Sm;Edkifacs? t"durSm vlwpfa,mufudk pdwf"gwfusqif;I OD;usdK;oGm;atmif vkyfjcif; jzpfonf?==jynfol‹tpdk;&u ESdyfpufjcif;rsKd;pkHudk w&m;0if y,fzsufwm;jrpfvdkufjyD;jzpfo jzifh/ tm%mydkifrsm;u xdkvkyf&yfrsm;udk “'%fcwfjcif;” odk‹r[kwf “,kH-unfvufcHap 84 atmif zsm;a,mif;jcif;”[k ac:onf?

T&dkif;pdkif;-urf;-uKwfr+onf/ tpdk;&udk qef‹usifolrsm;tm; a-umufpdwfoGif;ay; &efjzpfI/ tqkH;wGif vl‹tzGJ‹tpnf;wpfckvkH;wGif tpdk;&tm; a-umuf&GHŒaeonfhpdwf quf vufoGyfoGif;jcif;jzpfonf? aemufxyfyef;wdkifwpfckrSm/ ajcmufvSef‹jcif;ESifh ESdyfpufjcif; jzifh vlwdk‹.*k%foduQmudk csKd;ESdrfypfjyD;/ “wd&pm>efuJhodk‹”pdwfxm;edrfhusoGm;&ef jzpf onf? Tenf;rsm;jzifh/ armfpDwkH;u w&kwfEdkifiHwpfckvkH;&Sd jynfoltm;vkH;wdk‹udk/ olu xdef;uGyfEdkifonfh wd&pm>eftkyftjzpf ajymif;vJvdkjcif;jzpfayonf? armfpDwkH;.wpfygwDtm%m&Sifpepfudk jyefvnftoufoGif;ay;onfh ta&;-uD; onfhtvSnfhtajymif;rSm w&kwfjynf. “,Ofaus;r+awmfvSefa&;”jzpf.?

,Ofaus;r+awmfvSefa&;=w&kwfjynf.rdkufrJaombkHpepf The Cultural Revolution: China's Communal Folly

r[majcvSrf;pDrHudef;-uD;.ysufpD;jcif;ab;'kuQaemufydkif;wGif/ armfpDwkH;u ol onf “ae‹pOfEdkifiHa&;udpP. txufwGif&Sdonf”[k a-unm.? olonf EdkifiHawmftpdk; &. vkyfief;aqmifwmrsm;rS &yfem;I “ydkrdk-uD;us,fta&;-uD;onfhudpPrsm;”twGuf tm &kHpdkuf&ef qkH;jzwfvdkufavonf? armf.wdwfqdwfr+u 1966=ckESpfwGif qkH;cef;wdkif awmhonf? w&kwfawmfvSefa&;onf “-uD;us,fonfhyJhudkif”jzpfol armfudk,fwdkifu jynfolwdk‹.pdwfwGif;Y vkHavmufjynfhpkHatmif oGyfoGif;ay;Edkifjcif;r&Sdao;ojzifh/ atmif jrifr+yef;wdkifodk‹ ra&mufao;[k a-unmavonf? EdkifiHawmftpdk;&.tjrifhqkH;tqifh wGif wm0efxrf;aqmifaeoltcsdKŒwdk‹yif uGefjrLepf0g'udk oabmrayguf-u ao;[k qdk .? xdk‹a-umifh/ ,if;tajctaeudkjyKjyif&ef ,Ofaus;r+awmfvSefa&; vdktyfonf[k a-u nmavonf? ,Ofaus;r+awmfvSefa&;. wkefv+yfajcmufjcm;zG,frsm;u w&kwfEdkifiHwpfckvkH;ESifh w&kwfvl‹tzGJ‹tpnf;udk zsufqD;vdkuf&efom jzpfcJhavonf? armf.t-uHay;csufu 128

ynmrJhonfhatmufydkif;tqifh uGefjrLepfygwD0ifvli,frsm;udk tvGeftrif; -oZmouf a&mufI oabmawG‹apcJhonf? xdkolwdk‹onf wyfeD(Red Guard)&Jabmfrsm; jzpfvm-uI wEdkifiHvkH; ae&mwumwGif pwifzsufqD;-uavonf? “ta&SŒonf eD&J.”[laom ppf csDoDcsif;udk qdkI/ vrf;rvrf;i,fwdkif;wGif csDwuf-uum/ olwdk‹. usL;ausmfapmfum;r+ p&dkufudk jyo-uavonf? uGefjrLepfqef‹usifa&;orm;[k xifolwdkif;udk zrf;qD;-u onf? axmifaomif;rsm;pGmaom &mxl;&mcH-uD;jrifhonfh jAL&dku&uft&m&Sdrsm;/ wuU odkvfygarmuQrsm;/ odyH`ynm&Sifrsm;ESifh ynm&Sifrsm;udk zrf;qD;csKyfaESmifI/ jyif;xef&uf puf-urf;-uKwfpGmESdyfpuft&SufcGJjyD;aemuf owfjzwfypf-uonf? armf.t&if;ESD;qkH;oli,fcsif;jzpfonfhtjyif/ w&kwfjynfol‹orwEdkifiH. orw a[mif; vsLa&SmcsDudkyif armf.trdef‹jzifh zrf;qD;I/ vltrsm;a&SŒwGif &dkufESufESdyfpufjyD; tusOf;axmifwGif aq;ukojcif;r&SdbJ csKyfaESmifxm;-uonf? aemufqkH;wGif tem'%f &m'%fcsufrsm;udk rcHEdkifbJ 'kuQqif;&Jjcif;-uD;pGmjzifh aoqkH;oGm;avonf? wdefa&Smif ydefonfvnf; armf.ta[mif;qkH;&JabmfwpfOD;jzpfI/ armfpDwkH;.aemufwGif w&kwfEdkifiH udk tkyfcsKyfrnfholwpfOD; jzpfonf? ol.om; ylazgifonf/ yDuif;wuUodkvfrS Om%f xufjrufqkH; &lyaA'ausmif;om;wpfOD;jzpfonf? ol‹udkvnf; wyfeD&Jabmfwdk‹u ppfaq; ar;jref;-uonf? xdkodk‹ppfaq;pOftwGif; "rRwmESifhqef‹usifonfhumrqufqHjcif;udk vnf; cHcJh&onf? aemufqkH;wGif owdvpfarhajrmoGm;onftxd &dkufESufjyD;aemuft cef;jywif;aygufrS ypfcscH&ojzifh ausm&dk;usdK;oGm;um wpfoufvkH;em;yif;I wGef;vSnf; ay:wGifom qufvuftouf&SifcJh&avonf?85

,Ofaus;r+awmfvSefa&;onf/ uGefjrLepf0g' udkqef‹usifonfhtawG;tac:wdkif; vlwdkif; udk azsmufzsufypf&ef xdef;rEdkifodrf;r& aoG;&l;aoG;wef; a-umufrufzG,faumif; atmif pDrHa&;qGJxm;aom pDrHudef;jzpfonf? vufsmbuf&Sd 0g'jzef‹ydkpwmonf TaoG; acsmif;pD;jcif;udk cif;usif;jyvsuf&Sd.? uGef jrLepfqef‹usifa&;orm;rsm;udk uGefjrLepf wyfeDwdk‹. vufoD;jzifh acsrkef;ypfykH jzpf.?

rsufjrifoufaowpfOD;u wuUodkvfygarmuQwpfOD;tm; ,Ofaus;r+awmfvSefa&; twGif; ESdyfpufcJhykHudk atmufygtwdkif; xkwfaz:ajymjy.?

129

130

131

usaemftwGif;bufudk ajy;0ifoGm;w,f? twGif;bufcyfvSrf;vSrf;u av;xyfwdkuf pmoif cef;a&SŒ tm;upm;uGif;rSm wef;pDxm;wJhq&m/ q&mrawGudk usaemfoGm;awG‹ygw,f? tm; vkH; 40=50 a,mufavmuf&Sdr,f? “teufa&mif*dk%f;”jzpfoGm;atmif/ olwdk‹tm;vkH;&Jh OD;acgif;eJ‹ rsufESmawGrSm rSifeufawG avmif;ay;xm;-uw,f? olwdk‹&Jhvnfyif;awGrSmawmh/ “wefjyefynm&Sif tm%mydkif/ ponfjzifh”/ “vlwef;pm;&efol/ ponfjzifh”/ “t&if;&Sif;vrf;

132

ay:av#mufol/ ponfjzifh”/ owif;pmawGxJrSm awG‹or#pmwrf;awGudk qGJay;xm;-uw,f? q&m/ q&mrawGudk ao'%fusvdk‹ owf&ufapmifhae-uwJh&mZ0wfaumifawGykHpH pmwrf; wpfckpDrSm teDa&mif-uufajccwf a&;xm;w,f? olwdk‹tm;vkH;udk Om%fxdkif;wJhausmif;om; awGudk aqmif;ay;wJh uawmhykHOD;xkyfc|efawGaqmif;ay;xm;w,f? OD;xkyfawGrSmvnf; t vm;wlpmwrf;awG a&;xm;w,f? npfywfaewJhwHjrufpnf;/ bdeyfeJ‹oifykef;zsufawGudk ausmrSmydk;cdkif;xm;w,f? ausmufcJawGudk a&ykH;rSmxnfhjyD; vnfyif;rSmqGJay;xm;w,f? ausmif;tkyfq&m-uD;udk usaemfawG‹vdkufw,f? ausmufcJu av;vGef;vdk‹ vnfyif;u0dkif,m -uKd;u vnf*kwftom;xJv#0ifaewmeJ‹ emvGef;vdk‹',drf;',dkif av#mufaewmudk awG‹&yg w,f? olwdk‹tm;vkH; bdeyfrpD;-u&bl;? armif;ysufwdk‹ 'eftdk;pkwfwdk‹udkwD;jyD; “usKyf[m t eufa&mif*dk%f;jzpfw,f/ pojzifh”atmfae-u&w,f? aemufqkH; olwdk‹tm;vkH; 'l;axmufcs jyD;/ tar$;wdkif±d+Œ/ jyD;awmh armfpDwkH;udk “tjypfv$wfay;zdk‹”awmif;cH-u&w,f? usaemfvJ jrifuGif;a-umifh tHhtm;oifhoGm;jyD; rsufESmjzLzwfjzLa,mfjzpfoGm;w,fvdk‹ xif&yg w,f? wcsKdŒrdef;uav;awGu rl;arhowdvpfrwwf jzpfoGm;-uw,f? tJ'Daemufawmh/ 0dkif;&dkufwmwdk‹ trsKd;rsKd;ESdyfpuf-uawmhw,f? t&ifu 'DvdkjrifuGif; b,f awmhrS rjrifbl;cJhbl;? ydk;r$m;rsm;eJ‹nOfhtcsdefpGef‹onfhtnpfta-u;rsm;udk pm;cdkif;jcif;/ v#yf ppfjzifh wdk‹jcif;/ rSefuGJykvif;uGJrsm;tay: 'l;axmufcdkif;jcif;/ vufarmif;ESifhajcaxmufudk 86 csnfI av,mOfysHuJhodk‹wGJavmif;csnfxm;jcif;/ pwJhESdyfpufenf;awGygygw,f?

,Ofaus;r+awmfvSefa&;rSm/ ,Qif vDeifESifhpwmvifwdk‹aqmif&GufcJhbl;onfh “vl om;udk wd&pm>eftjzpfajymif;jcif;”=wpfenf;tm;jzifh wd&pm>efpdwf"gwfoGif;jcif;udkvnf; taumiftxnfaz:cJh.? “jynfolwdk‹. wd&pm>efrsm;”[k orkwfcH&aom twdkuftcH qef‹usifolwdk‹udk trsm;vlxka&SŒwGif wd&pm>efuJhodk‹ o&kyfaqmifcdkif;-uonf? zrf;qD;xm;aomtcsKdŒygarmuQwdk‹udk aemufjyef-uKd;wkwfjyD;/ jrufcif;ay: 'l;axmufxdkif cdkif;I wd&pm>efrsm;uJhodk‹ jrufudkol wdk‹.oGm;jzifh ukef;udkufjzwfjcif; qGJ E+wfjcif; vkyfcdkif;-uonf? 1967=ck ESpf -o*kwfvwGif/ yDuif;owif; XmerS/ armfvrf;pOfudk qef‹usifol wdk‹onf “vrf;ray:wGif ajy;v$m; aeaom -uGufrsm;jzpfojzifh tm;vkH; udk owfypf&rnf[k a-unmvdkuf .?87 ,Ofaus;r+awmfvSefa&;onf/ w&kwfeDEdkifiHwGif EdkifiHa&;t&owfjzwfr+onf ae‹pOf vlxktkyfvdkuf yg0ifonfh ordkif;wGif tjzpftysuf jzpf.? tajrmuftjrm;onf “armf. rjzpfbl;rjrifpbl;aom rdkufrJr+ jzpf vrf;pOf”udk rvdkufemaomypfr+[k ta-umif;jyjyD; onf? wyfeDwdk‹onf/ vlaygif;axmif vrf;rrsm;tay:wGifyif owfjzwf-uonf? aomif;rsm;pGmudk qkawmif;jcif;/ bk &m;0wfjyKjcif;a-umifh/ aw;*DwoDcsif;em;axmifjcif;a-umifh/ tdrfwGifarG;xm;aomwd& pm>efudk au|;arG;aoma-umifh/ owfjzwf-uonf? vlawGudk olwdk‹awG;rdor#aom &uf pufenf;awGudk tokH;jyKatmif tdyfarG‹csvdkufouJhodk‹ jzpfonf? vlrsm;udk rw&m;owf jzwfaeonfudk twdkif;om;-unfhjrifae&if; atmf[pf-obmay;-uonf? uGefjrLepf0g' .pmtkyfrJwGif atmufygtwdkif; az:jyxm;ayonf?

133

aemufxyf tjypfrJhw&kwfvlrsdK; wpfOD;udk owfjzwfae-upOf?

“wefjyefawmfvSefa&;orm;rsm;”udk vlxka&SŒwGif ckH&kH;wifppfaq;rnfhae&modk‹ vlawGtm; vkH;udk qifhac:pk&kH;xm;onf? xdkodk‹aomtusOf;orm;wdk‹onfvnf; tpOfojzifh ao'%f ay;jcif;udkom cH-u&.? xdkvlowfyGJwGif vlwdkif;yg0ifqifEGJ-uonf? w&m;cHudk owfI t ydkif;ydkif; jzwf&efwm0ef,lxm;aom wyfeD&Jabmfwdk‹udk “owfvdkuf/ owfvdkuf”[k 0dkif;atmf -obmay;-uonf? wcgw&H xdkvlom;tydkif;tprsm;udk csufjyKwfI pm;okH;-uonf? odk‹r [kwf xdkvlowfyGJudk vma&muf-unfhae-u&aom aoolw&m;cH.tdrfoltdrfom;rsm;udk t wif; au|;arG;-uonf? y&d\wftm;vkH;udk pm;aomufyGJodk‹zdwfac:I/ ,Qifuajrydkif&SifjzpfcJh aom aool.toJESvkH;rsm;udk rD;uifI a0r#pm;okH;-uonf? tcef;em;rSL;uvnf; vwf vwfqwfqwfowfxm;onfh OD;acgif;rsm;udk wHusifv#dKI pDwef;xm;onfhtem;wGif rdef‹ cGef;ajym.? TuJhodk‹aom uvJhpm;acsonfhvlom;pm;jcif;onf/ ta&SŒtm&Se,fajrrsm;wGif a&S;ya0oeDumvrsm;Y pJGrufpGmusifhokH;cJh-uonfhtavhtusifhwpfckjzpfjyD;/ &kwfw&ufus a&mufvmaomuyfqdk;-uD;yrm jyefvnfay:aygufvmavh&Sd.? yGefyGwftpdk;&acwfwGifvnf; 88 omrmefvkyf&dk;vkyfpOfwpfcktjzpf usifhokH;cJh-uonf?

wyfeD&Jabmfwdk‹twGuf pmtkyfeDuav;onf armf.pum;rsm;yg&Sdaom wpfck wnf;aom vrf;n$efjzpfonf? vlwdkif;u Tpmtkyfudk tvGwfusufrSwfxm;onf? t vGwfr&olwdk‹udk “vlwef;pm;&efol”[k ±+wfcsI wcgw&H0dkif;&dkufjyD; xdkae&mwGifcsuf csif; ao'%fay;vdkuf-uonf? w&m;0ifor&dk;ustvkyftudkifudkyif “uGefjrLepfqef‹ usifa&;”[k pGyfpGJI '%fcwf-uonf? rdrdwdk‹udk,fudk tvGef‹tvGefta&;ygolrsm;tjzpf,lq-uonfh wyfeD&Jabmfwdk‹onf/ “awmf vSefa&;pGrf;tifjzKef;wD;r+”udk wm;jrpfjcif;onf/ aumif;rGefaomt-uHOm%fjzpfonf[k ,lq ojzifh/ a-umif/ iSufESifhyef;rsm;udk wm;jrpfvdkuf-uonf?==&Sef[dkif;uJhodk‹aomjrdKŒ-uD;rsm; wGif/ tkyfpkvdkufav#mufoGm;-ujyD;/ qHyif&SnfolESifh aumf&nfjzifhqHyifjyKjyifxm;olwdk‹udk zrf;qD;I uwkH;&dyfvdkuf-uonf? -uyfvGef;onfhabmif;bDrsm;udk qkwfjzJvdkuf-uonf? a'gufjrifhbdeyfa'gufudk jzwfvdkuf-uonf? xdyfc|efbdeyfxdyfrsm;udk "g;ESifhcGJzGifhvdkuf-u onf? qdkifemrnfrsm;udk csufcsif;ajymif;cdkif;-uonf? vrf;jzwfav#mufoGm;olwdk‹udk olwdk‹ oabmusonfh(pmtkyfeDrS) armf.pum;rsm;udk &Gwfqdkcdkif;-uonf? vltrsm;u tdrfjyif 89 xGuf&efyif r0ef‹r&J-uawmhacs?

134

,Ofaus;r+awmfvSefa&;onf/ &l;oGyfr+tqifh jrifhrm;vGef;tm;-uD;av&m aemuf qkH;wGif wdkif;jynfudk jyefvnfwnfaxmif&ef ppfwyfrS0ifpGufxdef;odrf;&onfh tajct aea&mufoGm;cJhonf? 1970=ckESpfrsm;wav#mufvkH;wGif w&kwfjynfonf ,Ofaus;r+ awmfvSefa&;. '%f&m'%fcsufrsm;udk ukpm;jyKjyifaecJh&ayonf? armfonfvnf;/ 1976=ckESpfwGif toufaoqkH;I todw&m;Om%fynmuif;rJhonfhtawG;tac:. ESdyfpufjcif;ESifh owfjzwfjcif;a-umifhtoufaoqkH;ukef-ujyDjzpfaomvlaygif; oef;aygif; 60=wdk‹qDodk‹ yl;aygif;oGm;avawmhonf?

odrf;ydkufxm;aomwdkif;jynfrsm;wGif w&kwfjynf.&ufpufr+ China's Savagery in Occupied Countries

armfpDwkH;tawG;tac:ab;qdk;-uD;onf w&kwfjynfolwdk‹uom cH&onfr[kwf? w&kwfjynfuodrf;ydkufxm;aom wdkif;jynfrsm;ESifhvlxkwdk‹onfvnf;/ uGefjrLepfwdk‹. &ufpuf-urf;-uKwfr+udk cHpm;-u&onf? ‚if;wdk‹teuf w&kwfjynftaemufbuf&Sd tGD*k&f udk,fydkiftkyfcsKyfa&;e,f/ wpfenf;tm;jzifh ta&S‹wmupPwefwGif aexdkif-uaom tGD*k&f wl&uDvlrsdK;rsm; jzpfonf? Twl&uDvlrsdK;wdk‹onf/ rGwfpvifrfvlenf;pkjzpf-uaom a-umifh/ 1949=ckESpfwGif armfpDwkH;tm%m&onfhtcsdefrSpI yDuif;tkyfcsKyfa&;tm%mydkif wdk‹u pepfwusvlrsdK;jzKwfpDrHudef;twGuf ypfrSwftjzpf a&G;cs,fcJh-uonf? tGD*k&fvlrsdK;wdk‹udk olwdk‹.omoemhwm0efrsm; xrf;aqmifcGifhray;cJh-uacs? pm oifausmif;rsm;ESifh qGvmwf0wfjyK&mae&mrsm;udk ydwfypf-uonf? ae&ma'otajrmuf tjrm;wGif/ bmoma&;acgif;aqmifrsm;udk zrf;qD;owfjzwf-uonf? umuG,fr+tpDtpOf vkH;0r&SdbJ tGD*k&fudk,fydkiftkyfcsKyfa&;e,fwGif w&kwftpdk;&u EsL;uvD,m;prf;oyfcsuf 46=-udrfvkyfcJhonf? xdka-umifh tGD*k&fvlrsdK;wdk‹wGif uifqma&m*g jzpfyGm;E+ef; rwefwq wdk;yGm;vsuf&Sd.? uav;tajrmuftjrm;onfvnf; t*FgrpkHrvif rpGrf;roefarG;zGm; jcif;/ taoarG;zGm;jcif; jzpfay:.? 135

tDG*k&fwl&uDvlrsdK; rGwfpvifwdk‹udkowfjzwf&eftwGuf/ w&kwfwdk‹u enf;rsdK;pkH tokH;jyK-uonf? 1949 rS 1952=ckESpftwGif;/ tGD*k&fvlrsdK;OD;a& 2,800,000 aoqkH; cJhonf? ‚if;rSaemufxyf 1957=ckESpftxdtwGif; 3,509,000/ 1958 rS 1960=ckESpf twGif; tGD*k&f 13,300,000 a,mufudk owfjzwfcJhonf? ta&SŒwmupPwefwGif/ wpftdrf axmifv#if uav;wpfa,mufxufydkI rarG;&[k wm;jrpfxm;.? TOya't& uav; wpfa,muf arG;jyD;oltrsdK;orD;rnfolrqdk. udk,f0efudk zsufcsvdkuf&onf? TtpDtpOfrsm;udk armfpDwkH;.vufxufwGifpwifcJhI/ ,ckwdkif qufvuf aqmif&GufaeqJjzpfonf? twif;tusyfajymif;a&$Œapjcif;/ tdrfaxmifom;arG;pDrHudef;ESifh owfjzwfjcif; ponfwdk‹a-umifh tGD*k&fwdk‹onf olwdk‹.e,fajra'owGif vlenf;pk jzpf oGm;-uonf? 1949=ckESpfrS pwifvmonfh vlrsdK;0g;rsKdonfhay:vDpDa-umifh/ tGD*k&fudk,f ydkiftkyfcsKyfa&;e,frS vlOD;a& 75µ&Sdonfh rGwfpvifrftGD*k&fwdk‹onf 35µom usefcJh onf? ,ae‹tcsdefwGif/ ta&SŒwmupPwefY vlOD;a& 25=oef;aom rGwfpvifrftGD*k&f vlrsdK;wdk‹onf/ w&kwfuGefjrLepftpdk;&. zdESdyfcsKyfcs,fr+atmufwGif aexdkifvsuf&Sd-u onf? xdke,ftwGif; a'owpfckrS axmifaygif;rsm;pGmaom rGwfpvifrfEdkifiHa&;tusOf; om;rsm;. owif;tpteyif r-um;rod&awmhay?

tjynfjynfqdkif&mtzGJ‹rsm;u ta&SŒwmupPwefwGif oufa&mufonfh&ufpufr+ta-umif;udk t ao;pdwftpD&ifcHxm;onf? tGD*k&frGwfpvifrfrsm;udk w&kwftpdk;&u ESdyfpufjcif;ESifh owfjzwf jcif;jzifh rsdK;jzKwfypf&ef jzpfonf[k tjynfjynfqdkif&mvGwfjidrf;csrf;omcGifhaumfrD&Sifu tpD&if cH.? wrifwuma&;qGJaomtpDtpOfjzifh tGD*k&fwdk‹.ae&ma'orsm;Y EsL;uvD,m;vufeuf prf;oyfaoma-umifh/ uav;oli,ftajrmuftjrm;onf udk,fcEWmrpGrf;roef 'kuQdwtjzpf arG; zGm;vm-uonf?

uGefjrLepftpdk;&. &ufpuf-urf;-uKwfr+atmufodk‹ usa&mufoGm;onfhaemuf xyfwdkif;jynfwpfjynfrSm/ w&kwfjynfwGif uGefjrLepftpdk;&wnfaxmifjyD;aemuf wpfESpf t-umrSm 0ifa&mufodrf;ydkufvdkufonfh wdAufEdkifiHjzpfonf? t&m&mudk vdkufavsmwwf onfh wdAufvlrsdK;wdk‹.p&kduft& wdAufvlxk.oabmwlvufcHr+jzifh w&kwfjynf. vufatmuf&Sd udk,fydkiftkyfcsKyfa&;e,fjzpfoGm;cJhonf? odk‹aomfvnf; wdAufvlrsdK;rsm;t ay: zdESdyfcsKyfcs,fr+rSm wpfae‹wpfjcm; wdk;vsufom &Sdavonf? w&kwftpdk;&u wdAuf vlrsdK;wdk‹. xkwfukefudk tvGefedrfhaomaps;E+ef;jzifh twif;tusyf0,f,lonf? jynfe,f &Sdta&;-uD;aomXmet-uD;tuJ&mxl;rsm;wGif a&$Œajymif;vmaom w&kwfvlrsdK;rsm;udkom 136

'g0iftawG;tac:udkcH,lonfh uGefjrLepftpdk;&onf/ rdrd.jynfolrsm;ESifh aoG;om;wdk‹ udkzdESdyfcsKyfcs,f.? olwdk‹udk tiwfxm;I qif;&JEGrf;yg;aomb0odk‹ ac:aqmifoGm;um owfjzwf ypf.? vkyf&yftm;vkH;onf olwdk‹.tusdK;twGufom jzpfonf? acwfopfwGif TtawG;tac: jzifh tkyfcsKyfonfherlemwdkif;jynfjzpf-uaom &k&Sm;ESifhw&kwfjynfwdk‹onf/ jynfolwdk‹. pm;0wfae a&;oufomacsmifcsdr+ESifh -uD;yGm;wdk;wufr+udk *&krpdkufbJ/ olwdk‹. tm%mwnfjrJa&;ESifhtm%m -uD;xGm;a&;udkom *&kpdkuf.? 2000=ckESpfukefydkif;avmufwGif/ arG;cgpuav;udk ol.rdcifxHrSvk,ljyD;/ tdrfaxmifpk om;rsm;.a±SŒwGif vnfyif;n‡pfowfvdkuf-uonf? w&kwfodrf;ydkufxm;aom ta&SŒwmupPwef e,fajrwGif/ rGwfpvifrfwdk‹tay:Y xdkodk‹aomvlrqefonfhusL;ausmf &ufpufr+rsm; jyKusifhvsuf &Sd.? Tvkyf&yf.yif&if;onf/ vlom;rsm;udk av;pm;ae&efrvdktyfaom wd&pm>efrsm;om jzpfonf/ b0oufwef;onf &kef;uefjyKdifqdkifjcif;omjzpfonf [laom'g0if.oDtdk&Du oif-um; ay;xm;jcif; jzpfonf? Ta-umufrufzG,f&mrsm;udk z,f&Sm;azsmufzsufypfI/ vlom;avmu-uD; wpfckvkH; jidrf;csrf;om,m pGm aexdkif&Sifoef-u&eftwGuf/ 'g0iftawG;tac:udk zsufqD;ypf& rnf?

cef‹xm;onf? tifrwefaysmhajymif;onfh qef‹usifr+rsm;udk aoG;xGufoH,dkjzpfonfh &uf puf-urf;-uKwfr+rsm;jzifhom wkef‹jyefonf? wdAufvlrsdK;rsm;udk awmfvSefa&;qifE$J&ef pdwf"gwfoGif;ay;aeonfh'vdkifvmrmu ol.wdAufvlrsdK;rsm;tay: w&kwfuGefjrLepf tpdk;&u rnfodk‹&ufpuf-urf;-uKwfpGm ESdyfuGyfaeykHudk az:xkwfajymjy.? wdAufvlrsdK;wdk‹udk aoewfjzifh ypfowf&kHomruay? olwdk‹udk &dkufowfonf? um;pifwifI owfonf? t&SifvwfvwfrD;±+dŒowfonf? vnfyif;n‡pfowfonf? -uKd;qGJIowfonf? t

137

&Sifvwfvwfajrjr‡Kwfowfonf? a&G;xkwfI oD;jcm;avSmifxm;jyD; aemufqkH; acgif;jzwf 90 owfvdkuf-uonf?

uarBm'D,m;=crmeDuGefjrLepfwdk‹&l;oGyfjcif;. txGwftxdyf Cambodia-the Pinnacle of Red Insanity

uGefjrLepf0g'onf/ eudkuwnf;u oem;-uifemr+uif;rJhjcif;/ &efvdkjcif;/ &uf puf-urf;-uKwfjcif;/ aoG;qmjcif;ponfwdk‹jzifhjynfhaom tawG;tac:jzpfae&mu tqdk; qkH; tpGef;a&mufonfh &ufpufr+rsm;udk armfpDwkH;tawG;tac:u az:xkwfvdkufayonf? armfpDwkH;tawG;tac:.urBmhta&SŒzsm;EdkifiHrsm;rS“&dk;&m"avh”t&jzpfaom&ufpuf-urf; -uKwfr+u uGefjrLepf0g'ESifh tb,fha-umifhyl;aygif;oGm;cJh&onfudk ydkrdk&Sif;vif;pGm o abmayguf&eftwGuf/ aemufxyfurBmhta&SŒzsm;EdkifiHwpfEdkifiHjzpfaom crmeD. uarBm 'D,m;tpdk;&udk Oyrmtjzpf-unfh&ygrnf? crmeDonf w&kwftaxmuftulESifh armfpDwkH; tawG;tac:.enf;rsm;udk vdkufemusifhokH;&if; tm%m&vmcJhjcif;jzpfonf? uarBm'D,m;EdkifiHonf tdEdN,ESifhw&kwfjynf-um;&Sd tif'dkcsdKif;em;a'orS qif;&J EGrf;yg;aomEdkifiHi,fwpfEdkifiHjzpfonf? &mpkESpfaygif;rsm;pGm jynfoltrsm;pkwdk‹onf pdkuf ysKd;a&;vkyfief;jzifh ac|ac|wmwmaexdkifaygufzGm;vmcJh-uonf? wEdkifiHvkH;pyg;udk t"dupdkufysdK;a&;xkwfukeftjzpf pdkufysKd;-uonf? 1975=ckESpfrS 1979=ckESpftwGif;/ T v,fuGif;jyifwdk‹onf/ “owfjzwfa&;uGif;jyifrsm;” jzpfcJhonf? vlOD;a& 9=oef;&Sdaom jynfolwdk‹teuf 3oef;owfjzwfcHcJh-u&onf? tcsKd‹rSm OD;acgif;wGifaoewfjzifh ypfowf cH&I/ tcsKdŒrSm OD;acgif;cGHudk ykqdefjzifh &dkufcGJI owfcH-u&jyD;/ tcsdKŒrSm aoonftxd tiwfxm;cH-u&onf? tcsdKŒrSmvnf; yvyfpwpftdwfjzifh OD;acgif;udkpGyfay;xm;ojzifh toufr±SLEdkifbJ aoqkH;oGm;-uonf? tjcm;Ed+if;,SOf&rnfh&ufpuf-urf;-uKwfjcif; r&Sdawmhonfh Tjypfr+rsm;udk usL;vGefolwdk‹onf crmeDac: armfpDwkH;tawG;tac:0g'DuarBm'D,m; uGefjrLepfygwD0ifrsm; jzpf-uonf? crmeDuGefjrLepf ygwDudk yGefyGwftrnf&Sd armftawG;tac:orm;wpf OD;u wnfaxmifcJh.? crmeDwdk‹onf ESpfaygif;rsm; pGm awmwGif;wGifykef;atmif;I wpf&uf&ufwGif tm %m&vm&ef ar#mfvifhcsufjzifh pnf;&kH;a&;qif;I aecJh -uonf? aemufqkH; 1975=ckESpfwGif/ olwdk‹.tdyfruf onfvnf; taumiftxnfay:vmcJhawmhonf? tm %m&Sif pwmvif.qdkAD,ufjynfaxmifpkESifh/ armf. crmeDacgif;aqmif yGefyGwfonf w&kwfjynfxufydkrdkqdk;oGrf;aom=uGefjrLepf&l;oGrf;r+ uarBm'D,m;jynfol 3oef;udk owf . txGwftxdyfjzpfonfhtpdk;&udk wnfaxmif-u.? jzwfcJh.? wdkif;jynf.tusdK;twGuf/ uGefjrLepfwdk‹. t"duwm0efrSm pyg;v,fawmv,f jyifwGif twwfEdkifqkH;trsm;qkH; tvkyfvkyf-u&rnf[k ygwDrS qkH;jzwfcsufcsvdkufonf? uarBm'D,m;EdkifiHwpfcGifvkH;rS jynfolwdk‹udk xdkv,fuGif;wGif twif;tusyf tvkyfvkyf cdkif;onf? jrdKŒwGif;aevl axmifaygif;aomif;aygif;rsm;pGm=EdkifiHhacgif;aqmifrsm;/ jAL&dku &uf &kH;xdkift&m&Sd-uD;rsm;/ q&m§q&mrrsm;/ ynm&Sifrsm;udk bkHv,fajrpdkufysdK;a&;pcef; wGif tvGefw&m-urf;wrf;cufcJaomaexdkifr+tajctaejzifh tvkyfvkyf-u&ef armif;ydk‹ vdkuf-uonf? tvkyfa&Smifjcif;/ qkawmif;jcif;/ cGifhjyKcsufr&bJ tenf;i,faomtpm 138

yifjzpfap pm;aomufjcif; ponfwdk‹udk “EdkifiHawmftpdk;&udk ykefuefjcif;”jypfr+usL;vGef onf[k pGyfpGJ-uonf? Tjypfr+rsm;a-umifh rdepfwdkif;wGif vlawGtowfcH-u&onf? crmeDwdk‹u olwdk‹.ygwDudk tefum[k trnfwyfI oef;aygif;ajrmufjrm;pGm aom armyef;-uD;pGmtvkyfvkyfae-uonfhvlxkudk tefumu “olwdk‹udk tpOfwpdkuf rjywfrpJapmifh-unfhaeonf”[k xifjrifcHpm;aeatmif vkyfxm;onf? crmeDwdk‹. &uf puf-urf;-uKwfjcif;rS xGufajy;vGwfajrmufcJholwpfOD;u “'Drdkua&wpf” uarBm'D,m; [korkwf-uonfh uarBm'D,m;wdkif;jynfwGif aexdkifcJh-uolrsm;ta-umif;udk atmuf ygtwdkif; az:jyayonf? 'Drdku&ufwpfurfylcsmEdkifiHrSm tusOf;axmifr&Sd/ w&m;&kH;r&Sd/ wuUodkvfr&Sd/ ausmif;r&Sd/ aiGr&Sd/ vkyftm;c&onfhtvkyftudkifr&Sd/ pmtkyfr&Sd/ tm;upm;r&Sd/ em;aecsdefr&Sd/==ESpfq,fh av;em&DtwGif; udk,fydkiftm;vyfcsdef[lI r&Sday? ae‹pOfb0udk atmufygtwdkif; cGJwef;cs xm;w,f?=tvkyf-urf;twGuf wpfq,fhESpfem&D/ pm;aomuf&eftwGuf ESpfem&D/ em;aejcif; ESifhynmay;twGuf okH;em&D/ tdyfcsdeftwGuf ckepfem&D [lI cGJjcrf;xm;w,f? u|Ekfyfwdk‹ tm;vkH; tifrwef-uD;rm;us,f0ef;wJhpcef;rSm ae&w,f? w&m;r#wr+qdkwm r&Sdbl;? tefum u u|Ekfyfwdk‹&Jhb0 tcsdefor,wdkif;udk xdef;csKyfaew,f?==crmeDwdk‹u olwdk‹&Jh a&SŒaemuf r nDnGwfr+rsm;udk Ed+if;,Ofcsufrsm;ay;avh&Sdw,f? vlawGudk u|JEGm;rsm;eJ‹Ed+if;,SOfavh&Sdw,f? “'DEGm;odk;-uD; x,fudkqGJaewmudk -unfhyg? ol‹udk pm;cdkif;wJhtcgrSm pm;w,f? v,fuGif; jyifrSm v$wfvdkuf&if awG‹wmtm;vkH;udk pm;w,f? ol‹udkjrufpdrf;r&SdwJhwjcm;uGif;rSm v$wf xm;&ifvJ rausreyfeJ‹nnf;nLwmrsKd;r&SdbJ qufjyD;&Smpm;w,f? ol[m vGwfvyfr+r&Sdbl;? ol‹udk tjrJapmifh-unfhaeol &Sdw,f? ol‹udk x,fqGJcdkif;&if qGJw,f? ol‹r,m;eJ‹om;orD;awG 91 ta-umif; b,fawmhrS rpOf;pm;bl;?===”

crmeDwdk‹u/ uGefjrLepf0g'.tajccHrljzpfonfh “vlom;rsm;udk wd&pm>eftjzpfo abmxm;jcif;”udk vufawG‹tokH;csaea-umif; xif&Sm;ayonf? txufudk;um;csuf t&/ vlawGudk v,fuGif;jyifwGifx,fqGJaeonfhEGm;odk;rsm;tjzpfodk‹ twif;wGef;ydk‹cJh-u .? wpfcsdefwnf;wGif/ bmoma&;ESifh udk,fusifhw&m;cH,lcsufrsm;udk azsmufzsufypf&m wGif txl;tav;xm;-uayonf? uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJwGif/ crmeDwdk‹u tdrfaxmif twGif;&Sdonfh cspfjcif;arwWmudk zsufqD;ypf&ef tpDtpOfcsI aqmif&Guf-ua-umif; az:jy xm;ayonf? crmeDtpdk;&onf yk*~dKvfwpfOD;csif; tefumudkom rDScdktm;udk;ae&atmif/ wpfygwDtm%m &Sifpepfudk tEW&m,fay;Edkifonf[k xif&aom tdrfaxmifpk=rdom;pktcsif;csif;qufEG,fr+udk jzwfawmufzsufqD;ypf&ef &or#enf;rsKd;pkHudk tokH;jyK-uonf? tvkyform;tkyfpkwdk‹onf olwdk‹ pkaygif;aexdkifaomtdrfrsm;&Sd-uonf? trsm;tm;jzifh &GmteD;&Sd wef;vsm;rsm; odk‹r [kwf wef;pDtdyfpufonfh jzmodk‹r[kwf-uKd;ykcufrsm; jzpfonf? Tpcef;pnf;&dk;tjyifodk‹ xGufcGifh&&ef tifrwefcufcJ.? vifr,m;rsm;onf we*FaEGtygwfaygif;rsm;pGm cGJcGmIae -u&onf? uav;rsm;udk rdbESifh aqGrsKd;rsm;xHrS cGJ,loGm;onf? q,fausmfouf rD;aumif aygufrsm;onf ajcmufvausmf olwdk‹.rdbrsm;ESifhrawG‹&-uay? rdcifrsm;udk olwdk‹. u av;rsm;ESifh tcsdefenf;Edkifor#enf;enf; aexdkif&ef wdkufwGef;-uonf? pmwdkufpepfonf vnf; vkH;0&yfwef‹oGm;ojzifh/ wcgw&H rdrdwdk‹. aqGrsKd;wpfOD;OD;aoqkH;a-umif;owif;udk vaygif;rsm;pGmvGefjyD;rS od&-uonf? txufrSaeI pHerlemjyonfhtaejzifh acgif;aqmif 92 rsm;onfvnf; olwdk‹. ZeD;odk‹r[kwfcifyGef;onfwdk‹ESifh vaygif;rsm;pGm cGJcGmae-uonf?

139

crmeDonf aoG;acsmif;pD;aom jynfwGif;ppf.aemufydkif;wGif tm%m&vmcJhonf? TykHonf zEkrfyifjrKdŒawmf-uD;udk crmeDwdk‹0ifpD;I aoG;acsmif;pD;csdefwGif &dkufxm;aomykH jzpfonf? Tum; a-umufrufzG,faom &ufpuf-urf;-uKwfr+. a&SŒajy;erdwfyif jzpf.?

TtpDtpOfrsm;onf um;vfrm;ufPESifh z&uf'&pftif*sJvfwdk‹. tdrfaxmifpk. rlvblwta-umif;&Sif;jycsufudk vufawG‹taumiftxnfaz:jcif;om jzpfayonf? rm;uPfESifhtif*sJvfwdk‹u ('g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dtwdkif;) vlom;rsm;onf arsmufwd& pm>efrSwpfqifhpDajymif;vJwdk;wufqif;oufvmojzifh/ bmomt,l0g',kH-unfcsuf/ udk,fusifhw&m;ESifh tdrfaxmifpk rvdktyf[k ,kH-unf-uonf? xdk‹a-umifh vlom;rsm;udk wd&pm>efrsm;tjzpf jrif-uonf? ‚if;wdk‹onf pD;yGm;a&;qufqHr+rS ay:aygufvmaom “t xufv$mrSjy@mef;csuf”rsm;jzpfonf[k qdkonf? uGefjrLepfvl‹tzGJ‹tpnf;u TcH,lcsuf rsm;udkzsufqD;ypf&ef *wdu0wfcH,l-uonf? xdk‹a-umifh crmeDwdk‹.pDrHudef;onf rm;ufP ESifhtif*sJvfwdk‹wifjyonfh t"dy`g,fuif;rJhonfh tqdkomv#ifjzpfayonf? crmeDwdk‹u bmoma&;ESifhtdrfaxmifpkudk zsufqD;I/ vlrsm;udk wd&pm>efuJhodk‹usifh -uH-uatmifvkyfjyD; “v,fxGefonfh EGm;odk;rsm;”uJhodk‹jzpf-u&ef vkyf-uonf? wcsdefu vDeif/ pwmvifESifharmfwdk‹ vkyfcJhonfhenf;twdkif;/ vlawGudk wrifwum iwfrGwfatmif vkyfjyD; olwdk‹. rmefrme*k%foduQmESifh pdwf"gwfwdk‹udk csKd;ESdrf-ujyefonf? aemifwGif iwfrGwfaeaomvlxkudk tefumu au|;arG;aomtcg vlawGu crmeDudkomv#if bk&m; tjzpf udk;uG,f-urnfjzpfonf?

140

141

crmeDwdk‹ tm%m&jyD;onfESifh wjyKdifwnf;/ zEkrfyifjrKdŒawmf -uD;rS vltm;vkH;udk jrKdŒwGif;rS xGufcGmoGm;&ef twif;tusyf armif;xkwf.?

v,fuGif;jyifwGif tvkyfvkyf &ef vlawGudk armif;xkwfvdkuf -u.?

&uftenf;i,ftwGif; jrKdŒawmf -uD;onf wap>ajcmufonfh jrKdŒ jzpfoGm;awmhonf?

uarBm'D,m;jynfoltajrmuftjrm;udk aowGif;odk‹ydk‹cJhonfhiwfrGwfjcif;ab;qdk;-uD;udk crmeD tpdk;&u olwdk‹tusKd;twGuf wrifwumzefwD;jcif;jzpfonf? tpmiwfaeolwdk‹onf/ olwdk‹ udk,fcE<mtwGif;Y tpmodkavSmifr+enf;avav xGufajy;EdkifrnfhtcGifhtvrf;enf;av jzpf rnf? tu,fI vlawGu tpm;tpmwGif oJoJrJrJpGJvrf;-uygu/ udk,fydkiftawG;tac:/ t jiif;yGm;Edkifrnfhtiftm;/ umr,m*pdwf ponfwdk‹ aysmufuG,foGm;rnf jzpfonf? tpm;t pmudk tokH;jyKonfhtpDtpOfwGif vlawGudk a&$Œajymif;cdkif;&mY vG,ful.? bkHpepfpm; aomufcef;tpDtpOfudk vufcH-urnf? rdbESifhom;oDR;rsm;tygt0if wpfOD;ESifhwpfOD;-um; qufqHwG,fwmr+vnf; tm;enf;oGm;vdrfhrnf? vltm;vkH;onf olwdk‹udktpm;tpmau|;arG; 93 aomvufudk rnfr#yif&ufpuf-urf;-uKwfaomvufyifjzpfap erf;±+wf-urnfom jzpf.?

rsufjrifoufao uarBm'D,m;vlrsKd;wpfOD;u atmufygtwdkif; zGifhajym.? TiwfrGwfacgif;yg;r+udk wrifwumvkyfwmjzpfw,f? vltajrmuftjrm; iwfjywfvdk‹ ao 94 ae-uvsufeJ‹ pdkufysKd;EdkifwJhv,fajr ig;ykHwpfykHudkom pdkufysKd;cdkif;w,f?

crmeD(crm&l*sf)acgif;aqmifwdk‹u/ “usKyfwdk‹EdkifiHrSm aumif;rGefwJh awmfvSefa&; orm; vlwpfoef;om vdktyfw,f? tJ'gxufydkbdk‹rvdkbl;? rdwfaqG q,fa,mufudk owfypfwmxuf &efolwpfa,mufudk touf&Sifxm;wmu ydkaumif;w,f?”95 [k ajymavh&Sd-uonf? “cspfjcif;arwWmESifh tEkokckr'\eac:jyifvsmwifharmtvS&ooabmaqmif aom ,Ofaus;r+”wdk‹udk &efrljcif;ESifhywfoufI armf.,Ofaus;r+awmfvSefa&;wGif 142

az:xkwfcJhI/ crmeDwdk‹.&l;oGyfr+wGif txGwftxdyfa&mufoGm;onf? rnfolrqdk/ qHyif zD;ol/ tvStenf;i,fjyifol/ rsufrSefwyfolwdk‹udk “jynfol‹&efol”[k owfrSwf.? crmeDtusOf;pcef;rSL;wpfOD;.rdef‹cGef;rS aumufE+wfcsufudk az:jyygonf? -uD;jrifhjrwfwJh tefum&JhtkyfcsKyfr+atmufrSm&SdwJh 'Drdkua&pDurfylcsmEdkifiHrSm/ usKyfwdk‹[m a&SŒ tem*wftwGufom awG;&r,f? twdwfudk pOf;pm;bdk‹ rvdkbl;? vlopfjzpfwJhtoifwdk‹[m awmfvSefa&;rwdkifrDtcsdefuta-umif;udk arhypf&r,f? udknuf(t&uf)udk arhypf&r,f? vSywJhzuf&Sifqefqeft0wfeJ‹qHyifykHpHawGudk arhypf&r,f?=== t&if;&Sifwdk‹&Jh wufEdkvdk*sDenf;ynmawGudk usKyfwdkŒrvdktyfbl;? tJ'gawGwpfckrSrvdkbl;? pepfopfatmufrSm usKyfwdk‹&Jhuav;awGudk ausmif;ydk‹bdk‹rvdkbl;? usKyfwdk‹&Jhausmif;[m v,f awmv,fjyifjzpfw,f? atmifvufrSwfawGay;bdk‹ pmar;yGJawG ppfaebdk‹rvdkbl;? v,fxGef v,fpdkuf ajrmif;wl;wwf&if tJ'g[m atmifvufrSwfjzpfw,f? usKyfwdk‹rSm q&m0efvJrvdkawmhbl;? olwdk‹udk tokH;csrJhae&mr&Sdawmhbl;? wpfa,muf a,mufu tlawGudk cGJpdyfbdk‹vdk&if usKyfudk,fwdkif cGJxkwfay;r,f? vG,fygw,f? ausmif; wufjyD; oifaep&mrvdkbl;? t&if;&Sifwdk‹&Jh toufarG;0rf;ausmif;ynm usKyfwdk‹rvdkbl;? q&m0efwdk‹ tif*sifeD,mwdk‹udk rvdkbl;? usKyfwdk‹udk [kd[mvkyfyg 'D[mvkyfygvdk‹vufnd‡K;xdk;rJh ygarmuQawGudkvJ rvdkbl;? olwdk‹wawGtm;vkH;[m azgufjyefwJhvlawGbJjzpfw,f? usKyfwdk‹u v,fawmrS tvkyf-uKd; pm;vkyfwJhvlawGudkbJ vdkcsifw,f? 'gayrJh/ &Jabmfwdk‹=jiif;qefvdkwJhvlawGeJ‹ taESmuft&Sufay;csifwJhvlawG &Sdaew,f? tvkyf udk vdkvdkvm;vm; rvkyfcsif-uwJhtjyif/ udk,fusKd;pGef‹vdkwJhpdwfr&Sdwmudk az:jyae-uw,f? tJ'DvlawG[m awmfvSefa&;pdwf"gwf tjynfht0r&Sd-ubl;? tJ'DvlawG[m &efolawGjzpf w,f? jyD;awmh &Jhabmfwdk‹=tJ'DvlrsdK;wpfcsKdŒ 'Dpcef; usKyfwdk‹-um;rSm&Sdaew,f? 'DvlawG[m/ t&if;&SifawG;ac:enf;udk pGJvrf;ae-uao;w,f? t&if;&Sif;zuf&SifawGudk pGJ vrf;ae-uw,f? usKyfwdk‹-um;rSm rsufrSefwyfwJhvlawGvJ &Sdaeao;w,f? olwdk‹bmha-umifh rsufrSefwyf-uovJ? usKyfudk rjrifbl;vm;´ usKyfu rif;udkyg;&dkufzdk‹v+yfvdkufwmeJ‹ a&Smif zdk‹vkyfw,f? tJ'gqdk&if rif;uaumif;aumif;jrif&wmbJaygh? wu,fawmh vlawGu rsuf rSefwyfwm[m t&if;&Sifpepf zuf&Sifqefcsif-uvdk‹bJjzpfw,f? olwdk‹u bmrStokH;ruswJh twGufrsufrSefwyf-uwmjzpfw,f? usKyfwdk‹u tJ'DvdkvlrsKd;udk rvdkawmhbl;? olwdk‹udk,fol wdk‹ acsmw,f vSw,fvdk‹xifwJhvlawG[m iysif;awGjzpfw,f? olwdk‹olrsm;&JhaoG;pkwfaewJh ar#mhawG uyfyg;aumifawG jzpf-uw,f?96

armf0g'Dpdwfa0'em&Sifwdk‹u w&kwfeD.axmufyHhr+jzifh uarBm'D,m;EdkifiHudk odrf; ydkufvdkuf-ujyD;aemuf/ tjypfrJhvlaygif; okH;oef;udk owfjzwfypf-uonf? yxrwGif xdk ao'%fay;cH&olwdk‹udk aoewfjzifh ypfowf-uonf? odk‹aomfvnf;/ aemufydkif;wGif “usnfqHukefonf/ usnfqHjzKef;jcif;jzpfonf/”[k qkH;jzwfI/ ydkrdkI &ufpufaomenf; rsm;udk tokH;jyK-uonf? “usnfqHac|wmjcif;”tjyif/ crmeDwdk‹u olwdk‹.&ufpuf-urf; -uKwfaoG;qmonfh tmomudk ajyapaoma-umifh Tenf;udk ydkI ESpfouf-uavonf? towfcH&olrsm;. 53µudk oH'kwf/ ykqdef&dk;ESifh aygufwl;aygufjym;&dk;rsm;jzifh OD;acgif; udk &dkufcGJowfcJh-uonf? 6µrSm -uKd;qGJcsI owfjcif; odk‹r[kwf yvyfpwpftdwf OD;acgif;udkpGyfI owfjcif;/ 5µrSm vnfyif;udk 'g;ESifhvSD;Iowfjcif;/ ponfwdk‹vkyf-u onf?97 1979=ckESpfwGif AD,uferfwyfu uarBm'D,m;EdkifiHudk 0ifa&mufodrf;ydkufvdkuf ojzifh crmeD(crm&l*sf)tpdk;& qkH;cef;wdkifoGm;avonf? ,Qiftpdk;&.&ufpuf-urf;-uKwf r+rsm;udk jyo&eftwGuf AD,uferfwdk‹u “vlowfuGif;jyifrsm;”[kac:onfh pyg;v,f uGif;rsm;udkwl;I tavmif;rsm;udk az:,lum zEkrfyifjrKdŒawmf-uD;&Sd jywdkufwpfckwGif jyoxm;onf? 143

csm;vfpf'g0if.pmtkyfwGif “odyH`enf;us”tajccHudk awG‹&Sdonfh uGefjrLepf0g' onf/ rm;ufPESifhtif*sJvfwdk‹.t"dy`g,fr&Sdaom pmwrf;rsm;wGif ykHpHoGif;um/ vDeifESifh pwmvifwdk‹. &ufpuf-urf;-uKwfr+rsm;jzifh urBmhtiftm;-uD;EdkifiHwpfEdkifiH jzpfvmcJh onf? xdk‹aemuf/ armf.&l;oGyfr+atmufwGif txGwftxdyfodk‹ a&muf&SdcJhjyD;/ uarBm'D ,m;EdkifiHY vufawG‹usifhokH;onfh &dkif;pdkif;r+wdk‹jzifh ol.rsufESmtppftrSefudk zGifhjyvdkuf avonf?

ajrmufudk;&D,m;ESifh AD,uferf North Korea and Vietnam

tm&SwdkufwGif/ uGefjrLepf&ufpufr+onf w&kwfEdkifiHESifh uarBm'D,m;EdkifiH ESpfEdkif iHtxdom uef‹owfcJhonfr[kwf? ajrmufudk;&D,m;tpdk;&onfvnf; ‚if;.jynfolrsm; tay:wGif -uifemw&m;uif;rJhpGm 'kuQay;.? uifrftifqGef. tm%m&Sifpepfvuf xufwGif toufaygif; 1 oef; 5odef; owfjzwfcHcJh&.? odef;aygif;rsm;pGmaom jynfol wdk‹onfvnf; ajrmufudk;&D,m;. -urf;wrf;a-umufrufzG,faom tusOf;axmifrsm; wGif n‡if;yef;ESdyfpufcH&-uonf? uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJu tusOf;om;rsm;tm; wd& pm>efrsm;udkuJhodk‹ jyKrl-ua-umif; az:jyxm;.? tusOf;axmifwGif trsdK;orD;tusOf;ol 2000 tygt0if tusOf;om; 6000 wdk‹onf/ n‡yfzdeyfrsm;/ ypPwdkESifhajcmufvkH;jyL;tdwf rsm;/ vufqGJtdwfrsm;/ cg;ywfrsm;/ peufwHrsm;ESifh yef;twkrsm;udk xkwfvkyf&mY/ eHeuf 5;30em&DrS nOfhoef;aumiftxd tvkyfvkyf-u&onf? udk,f0efaqmifaom tusOf;oludk twif; uav;zsufcscdkif;onf? tusOf;axmifwGif arG;vmaomuav;udk toufr±SLEdkif atmif ESmacgif;yg;pyfydwfIvnf;aumif;/ vnfvSD;Ivnf;aumif; owfypf-uonf?98 qdk;vfjrKdŒodk‹xGufajy;vmcJhaom pcef;apmifhwpfOD;u/ ajrmufudk;&D,m;EdkifiH t usOf;pcef;rsm;wGif jzpfysufvsuf&Sdaom ESdyfpufjcif;ESifh owfjzwfr+rsm;udk atmufygt wdkif; az:xkwfcJhayonf? rnfolu tm%mom; wm0ef,l&oenf;? pcef;&Sd vkHjcKHa&;t&m&Sdwdk‹. a&G;cs,fydkifcGifhrSm rl wnfygonf? olwdk‹.vufudk ayusHjcif;r&Sdapvdkygu/ aoewfjzifh ypfowf-uygonf? odk‹ r[kwf/ emusifr+udk -um-umcHpm;apvdkv#ifvnf;/ ajz;ajz;csif; owf-uygonf? vlawGudk &dkufowfjcif;/ ausmufcJjzifh aygufowfjcif;/ odk‹r[kwf aygufwl;aygufjym;rsm;jzifh &dkuf owfjcif; ponfwdk‹ vkyf-uygonf? wcgw&Hvnf; owfjzwfr+u upm;p&mwpfrsdK;tjzpf ajymif;vJoGm;ygonf? uGif;jyifrSm tusOf;orm;udk aoewfvufwnfhprf;-uygonf? wcg w&H tusOf;orm;rsm;udk aoonftxd wdkufcdkufcdkif;-ujyD; olwdk‹. vufjzifh ±+H;oludk qGJ qkwfcdkif;-uonf?==usaemhrsufpdjzifhjrifcJhygonf? rdef;rrsm;u at;at;csrf;csrf;ESifhao& jcif; tvGefenf;yg;ygonf? EdkŒtkHrsm;udk 'g;jzifhvSD;jzwfjcif;/ vdift*Fgudk aygufwl;&dk;jzifh xdk;xnfhjcif;/ vnf*kwfudk wljzifh&dkufcsKd;jcif;==pojzifh vkyf-uonfudk awG‹cJhygonf? tusOf;pcef;wGif aojcif;onf &dk;aejyDjzpfaom ae‹pOftjzpftysuf jzpfygonf? EdkifiHa&;t usOf;om;rsm;onf/ olwdk‹toufqufvuf&SifcGifh&a&;twGuf/ ajymif;aphtenf;i,f odk‹r [kwf 0ufqDtenf;i,f&&ef bmrqdkvkyf&ygonf? odk‹aomfvnf;/ Tpcef;wGif ae‹wdkif;vdk vdk iwfrGwfIjzpfap/ rawmfwqjzpfap/ owfjzwfjcif;a-umifhjzpfap vl 4=5 a,muf tjrJ 99 ao&ygonf?

ajrmufudk;&D,m;tpdk;&. aemufxyft*Fg&yfwpfckrSm/ vlrsKd;oef‹pifa&;oDtdk&D udk usifhokH;jcif;jzpfonf? ‚if;oDtdk&Donfvnf; 'g0if0g'rS udkif;xGufvmaom oDtdk&Dwpf ckjzpfonf? txufwGif u|Ekfyfwdk‹ avhvmcJh-ujyD;jzpfonfhtwdkif;/ vlrsdK;oef‹pifa&;oDtdk &Dudk 'g0if. 0rf;uGJnD z&ef;ppf a*:vfwefu wifjyjyD; 20=&mpkESpftpOD;ydkif;wGif odyH` 144

enf;usaom tqdktjzpf vufcHusifhokH;cJh-uonf? vlrsdK;oef‹pifa&;. &nf&G,fcsufrSm/ usef;rma&;csKdŒwJhol/ 'kuQdw/ odk‹r[kwf vlrsdK;wpfrsdK;wdk‹udk om;a-umjzwfjcif;jzifh usef; rmoefpGrf;olwdk‹udkom qufvufom;arG;apjcif; jzpfonf? aemufqkH;wGif Todk‹vkyf aqmifjcif;onf/ ydkrdkusef;rmoefpGrf;aom vlrsdK;ay:xGef;vm&ef pdwful;aygufjcif; jzpf onf? urBmay:wGif/ TtpDtpOfudk tpdk;&.w&m;0ifay:vDpDtjzpf yxrOD;qkH;usifhokH; aomEdkifiHrSm emZDygwDtkyfcsKyfaom *smreDEdkifiHjzpfonf? yxrydkif;wGif/ [pfwvmu 0rf;wGif;yga&m*g&Sdolrsm;ESifh 'kuQdwrsm;udk pkpnf;I “om;a-umjzwfXme”odk‹ydk‹cJhI aemufydkif;wGif olwdk‹tm;vkH;udk owfvdkufavonf? ajrmufudk;&D,m;tpdk;&u/ “tDAdkvl;&Sif;udk t&Sdef&apjcif;” [laomta-umif;jy csufjzifh T&ufpuf-urf;-uKwfr+udk usifhokH;ayonf? “uGefjrLepf0g'.pmtkyfrJ”wGif ‚if;vlrsdK;oef‹pifa&; udk;&D;,m;pwdkif pDrHudef;ykHpHESifhywfoufI atmufygtwdkif; a&; om;xm;ayonf? udk;&D,m;EdkifiHwGif/ rpGrf;roefol 'kuQdwwdk‹onf vlr+a&;t& ypfy,fjcif;udk t-uD;tus,f cH-u&onf? rpGrf;roefol 'kuQdwrsm;udk ajymif,efjrdKŒwGif aexdkif&efcGifhrjyKacs? r-umao; rDtcsdeftxd/ aqGrsKd;om;csif;rsm; oGm;a&mufvnfywfawG‹qkHEdkif&eftvdk‹iSg/ jrdKŒjyifreD;ra0; Y oD;jcm;uef‹owfxm;aomae&mwGif xm;xm;onf? ,ae‹tcsdefwGif olwdk‹udk tvGefa0; uGmaom w&kwfjynfe,fjcm;teD; awmawmifa'o odk‹r[kwf yifv,f0gtwGif;&Sd u|ef;rsm; odk‹ ydk‹vdkuf-u.? xdka'orsm;teuf ESpfae&mudk twdtusod&Sd&ayonf? udk;&D,m;EdkifiH. ajrmufbuf w&kwfjynfe,fjcm;teD;&Sd bdk*|eft&yfESifh tGD*sKdt&yfwdk‹ jzpfonf? Tay:vDpD onf ajymif,efjrKdŒrS erfydk/ auaqmifESifh acsmif*sifjrKdŒrsm;odk‹ r-umao;rDupI ul;pufoGm; avjyD?

uGefjrLepftpdk;&tkyfcsKyfa&;vufatmuf&Sd ajrmufAD,uferfEdkifiH = 1968? TuJhodk‹jyKrljcif;onf/ omrefvlrsm;ESifh rwloltm;vkH;ESifhvnf; oufqdkifayonf? Oyrm/ vlykrsm;udk ,QKtcsdefwGif zrf;qD;jyD; pcef;rsm;odk‹ydk‹vdkufonfhtjyif/ olwdk‹udk uav;arG;jcif; wm;jrpfxm;ayonf? uifrftDqGefu “vlyktrsdK;awG aysmufuG,foGm;&r,f”[k trdef‹cscJhay 100 onf?

145

ajrmufAD,uferftm%m&Sif [dkcsDrif;

AD,uferfEdkifiHonfvnf; tm&SwdkufrS aoG;xGuf oH,dkrsm;aom uGefjrLepftm%m&SifpepfEdkifiHwpfEdkifiH jzpf .? ajrmufAD,uferfonf tcsdefumvtvGef-um&Snf aomppfudk yxrydkif;wGif jyifopfESifhwdkufcJh&jyD; aemuf ydkif;wGif tar&duefwdk‹ESifh wdkufcJh&onf? 1975=ckESpfwGif awmifAD,uferfudk odrf;ydkufjyD; uGefjrLepfjynfaxmifpk AD,uferfEdkifiHudk wnfaxmifcJhayonf? [dkcsDrif;onf AD ,uferfEdkifiHudk wnfaxmifoljzpfI/ ol.aemufvdkuf om;wdk‹onf/ olwdk‹.jynfolwdk‹udk jyif;jyif;xefxef ESdyf pufn‡if;yef;&ef vufraES;-uacs? 1975 ESifh 1977=ckESpf t-um;wGif/ AD,uferftpdk;&udk qef‹usifaom AD,uferf pma&;q&mwpfOD;u wdkif;jynf.tajctaeESifhywfouf I az:jyxm;aompmwpfapmif a&;cJh.?

tusOf;axmifwGif;tajctaersm;onf/ rpOf;pm;bl;onfhtajctaewGif &Sdygonf? tpdk;&. w&m;0iftusOf;axmifjzpfonfh csD[GgtusOf;axmifwGif tusOf;om; 8000 udkcsKyfaESmif xm;&m/ ‚if;.tajctaerSm qdk;&Gm;vGef; ojzifh wurBmvkH;u ±+wfcsxm;ayonf? ,ae‹ tcsdefwGif ‚if;tusOf;axmifwGif tusOf;om;aygif; 40000 udk csKyfaESmifxm;vsuf&Sdonf? tusOf;om;rsm;rSm tpmiwfrGwfIvnf;aumif;/ rdrdwdk‹.vufjzifhaomfvnf;aumif; ao a-uukefae-uonf?=== AD,uferfwGif tusOf;axmifESpfrsdK;ESpfpm; &Sdonf? w&m;0ifaxmifrsm;ESifh tusOf;pcef; rsm;jzpfonf? 'kwd,trsdK;tpm;rsm;rSm tvGefa0;uGmaom awmeufxJwGif&Sd-uI tusOf; om;rsm;onf &moufyef tvkyf-urf;ESifhaxmif'%fusolrsm;jzpfonf? &kH;wifppfaq;jcif; 101 r&Sd/ xdk‹a-umifh rdrdudk,fudk w&m;0ifumuG,fxkacsEdkifcGifh r&Sdacs?

1975=ckESpfwGif AD,uferfu avmEdkifiHudk 0ifa&mufusL;ausmfodrf;ydkufjyD; uGef jrLepftpdk;& wnfaxmifvdkufjcif;a-umifh/ tvm;wl &ufpuf-urf;-uKwfr+rsm;udk usL; vGef-uayonf? youfavmuGefjrLepfwdk‹u/ tif'dkcsKdif;em;EdkifiHrsm;tv,fwGif&Sdonfh qif;&JEGrf;yg;aomEdkifiHwGif tm%m-uD;xGm;vmonfESifhtr#/ olwdk‹udk qef‹usifolrsm; tm; ESdyfuGyfojzifh/ aomif;ESifhcsDaom'kuQonfwdk‹onf wdkif;jynfrS xGufajy;-u&onf?

armf0g'tEW&m,f qufvuf&Sdaeonf The Maoist Danger Continues

ordkif;wav#mufvkH;wGif tm&Sta±SŒzsm;wdkif;jynfrsm;onf/ jyif;xefaom vuf eufudkif wdkufyGJtpOfqifEGJjcif;/ aoG;a-uG;acs-ujcif;ESifh &dkif;pdkif;&ufpufonfh uvJh pm;acsjcif; ponfwdk‹ESifh jynfheufvsuf&SdcJh-uonf? t-urf;zufjcif;onf w&m;0ifonfh jyif vdktyfcsufyifjzpfonf[l oif-um;ay;aom uGefjrLepf0g'a&mufvmonfESifhwjydKif wnf;/ vdkufvmonfh &vm'frSm -uD;us,fonfh ysufpD;qkH;±+H;jcif;om jzpfawmhonf? uGef jrLepf0g'u pyg;pdkufonfhv,fuGif;jyifrsm;udk vlowfuGif;jyifrsm;tjzpf ajymif;vJypf .? uGefjrLepf0g'onf qifjcifwkHw&m;uif;rJhum todOm%fuif;I rdkufrJjcif;ESifh &kyfqkd;jcif;udk tav;ay;&eftwGuf ,Ofaus;r+udkypfy,fvdkufaom tawG;tac:jzpfay onf? tzGJ‹tpnf;tajrmuftjrm;ESifh tawG;tac:tajrmuftjrm;wdk‹u xdkr#&ufpuf -urf;-uKwf&dkif;pdkif;onfhtawG;tac:udk vufcHusifhokH;I wurBmvkH;odk‹ jzef‹jzL;cJh-u 146

onfrSm pdwf0ifpm;zG,fjzpfaeayonf? ,ae‹tcsdefwGif/ armfvrf;pOft-urf;zuftzGJ‹ tpnf;rsm;ESifh tawG;tac:tkyfpkwdk‹u EdkifiHtawmfrsm;rsm;awGrSm v+yf&Sm;ae-uonf? armftawG;tac:orm;wdk‹u qdkAD,ufjynfaxmifpk uGJoGm;jcif;onf/ “uGefjrLepf0g'udk t"dy`g,faz:&mY rSm;,Gif;jcif;”udk az:jyjcif;jzpfI/ armf0g'=armftawG;tac:u rSefuef a-umif; oufaoxljcif;jzpfonf[k a-uG;a-umfae-uonf? armf.&ufpuf-urf;-uKwfr+/ rw&m;owfjzwfr+usL;vGefjcif;/ iwfrGwfacgif;yg;jcif;udk zefwD;jcif;ESifh &dkif;pdkif;,kwf ywfaom usifh-uHvkyfaqmifr+tm;vkH;udk arhxm;vdkufjyD;/ Ttodw&m;uif;rJhaom t awG;tac:udk urBmha&SŒa&;. wpfckwnf;aoma&G;p&mjzpfonf[k qdkae-uonf? armf0g 'Dwdk‹u TacwfrrDawmhaom oDtdk&Dudk “wwd,urBm0g'”[kac:I rzGH‹jzdK;ao;aom EdkifiHrsm;udk arSmifrdkufaomuGefjrLepf0g'odk‹ vdrfvnfvSnfhzsm;ac:aqmifoGm;&ef -udK;yrf; ae-uonf? Tarmf0g'Dwdk‹onf/ oef;aygif;ajrmufjrm;pGmaomvlwdk‹udk olwdk‹.trnfudkom ta-umif;jyKI ESdyfpufowfjzwfcJhonfudk rwif;wdrf-uao;a-umif; xif&Sm;ayonf? olwdk‹u aemufxyfaoG;xGufoH,kdr+udk vdkvm;ae-uonf? aoG;qmjcif;tmomrajy-u ao;ay? Tpmtkyf. aemufqkH;tcef;ydkif;wGif/ ae&mwum armf0g'. yg;eyfnifhoufpGm pdrfh0ifjyef‹yGm;aejcif;udk ydkrdkus,fus,fjyef‹jyef‹ tao;pdwfavhvm-uygrnf?

147

148

bmoma&;udk uGefjrLepf0g'. &efvdkr+ Communism's Hostility to Religion

&ftmefusrf;awmfjrwfwGif/ ordkif;wav#mufvkH;wGif/ tv†m[ft&SifjrwfESifh bm omw&m;udk jiif;y,fI &ufpuf-urf;-uKwfaom acgif;aqmifrsm; ay:aygufcJh onf[k az:jyxm;ayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&m 28 tm,ofawmf 41 wGif/ tv†m[ft&Sifjrwfu ‚if;wdk‹udk “i&Jodk‹ zdwfac:-uukefaom a&SŒaqmifa&SŒ&yf rsm;”[k rSnfhac:xm;ayonf? eADwrefawmfrlpm(tvdkifa[hqvmrf)ESifhywfoufI uk&f tmefusrf;awmfjrwf tm,ofawmf tawmfrsm;rsm;wGif az:jy&if;/ zg&dk;bk&ifta-umif; udkvnf; az:jyxm;awmfrl.? eADwrefawmftDA&m[ifrf(tvdkifa[hqvmrf)udk qef‹usif aomzg&dk;bk&ifuJhodk‹ vlawG.,kH-unfcsufwpfckwnf;a-umifh owfjzwfcJhonfh &ufpuf -urf;-uKwfaomtkyfcsKyfrif;vkyfolwdk‹.ta-umif;az:jy&mwGif Orifvdk%facgif;odk‹oGm; a&mufcdkatmif;-u&onfhvkvifwdk‹.ta-umif;udkvnf; az:jyxm;onf? TuJhodk‹aom ,kwf&if;-urf;wrf;onfhZmwfaumifrsm;udk vl‹ordkif;.acwfwdkif;wGif awG‹&Sd&.? ‚if; bmomrJhacgif;aqmifwdk‹onf/ vl‹tzGJ‹tpnf;rsm;tay:Y &ufpuf-urf;-uKwf-uum/ owdrrlrdolwdk‹tm; TurBmwGifa&m aemifwrvGefb0wGifyg ysufpD;jcif;odk‹ ac:aqmif oGm;-uayonf? vGefcJhonfh&mpkESpftwGif;rS tpGef;a&muftcuftcJ/ qif;&J'kuQaygif;pkH/ &ufpuf -urf;-uKwfjcif;rsm;udk ay;aqmifonfhtawG;tac:rsm;udk wpfausmhjyefIvSnfh-unfhyg u/ oem;-uifemjcif;uif;rJhaom bmomrJhacgif;aqmifrsm;udk a&SŒwef;Y awG‹&ayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;onfh zg&dk;bk&ifESifh tvm;wlaom bk&m;w&m;rJh aoG;qmonfh 20=&mpkESpfrSacgif;aqmifwdk‹onf/ Avm'DrD&f vDeif/ *sKd;Zuf pwmvif/ armfpDwkH;wdk‹ESifhtwl/ olwdk‹. tawG;tac:zcifrsm;jzpf-uaom um;vfrm;uPfESifh z&uf '&pf tif*sJvfwdk‹ jzpf-uonf? csm;vfpf 'g0if onfvnf; bmomt,l0g' uif;rJhjcif;Y ol.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Djzifh wpfenf;wpfzkH acgif;aqmifr+ ay;cJhavonf? uGefjrLepf0g'. bmoma&;qef‹usifjcif;udk jiif;ckHaep&mrvdktyfawmhyg? uGef jrLepf0g'udk tm;ay;axmufcHolwdk‹. pmayrsm;udk-unhfv#if ajAmifyifyGifhyGifhvif;vif; az:jy xm;onfudk awG‹&ygvdrfhrnf? rm;ufPudk,fwdkifu/ bmomt,l0g'udk “vlawG. bdef;” jzpfonf[k ac:xm;jyD;/ tkyfcsKyfolvlwef;pm;wdk‹u qif;&Jom;vlxkudk rl;,pfxkH

uk

149

xdkif;apatmif wDxGifxm;jcif;jzpfonf/ xdk‹a-umifh uGefjrLepf0g' wdk;wuf-uD;xGm;Edkif&ef tvdk‹iSm bmoma&;udk zsufqD;ypf&rnf[k twdtvif; a-unmcJhayonf? tif*sJvfu vlom;onf arsmufwd&pm>efrS qif;oufvmojzifh/ bmoma&;onf vljzpfvmonfh wpfqifhpDtvdkvdkajymif;vJwdk;wufvmonfhjzpfpOf=tDAdkvl;&Sif;jzpfpOf. tqifhwpfqifhom jzpfonf[k qdkonf? bmoma&;udk zsufqD;&eftwGuf rnfonfhay:vDpDrsdK;udk tokH;cs-uoenf;? vDeifu yxrOD;qkH; jynfhpkHaomtajzudk ay;cJh.?==1900=ckESpfwGif/ &k&Sm;EdkifiH qdk&S,f 'Drdku&ufwpftvkyform;ygwD (aemifwGifuGefjrLepfygwDjzpfvmonf). acgif;aqmif tjzpf/ “tvkyform;ygwD. bmoma&;tay:oabmxm;”[laomaqmifyg;wpfyk'fudk y&dkav wm&D r*~Zif;wGif a&;om;cJh.? xdkaqmif;yg;wGif/ qdk&S,f'Drdkua&pDonf/ ‚if;.urBmhtjriftm;vkH;udk odyH`enf;usqdk&S,fvpf0g' =wpfenf; tm;jzifh rm;ufP0g'wGif tajccHonf? rm;uPf0g'. tawG;tac:tajccHonf/ rm;ufPESifh tif*sJvfwdk‹u xyfcgwvJvJ a-unmcJhonfhtwdkif;/ tEkyËdavmr&kyf0g'jzpfI/ jyifopfrS wpfq,fh&Spf&mpkESpf&kyf0g'ESifh *smreDEdkifiHom; jzL;bufxHrS (wpfq,fhudk;&mpkESpfOD;ydkif;) &kyf0g'wdk‹.ordkif;0ifxkH;"avhrsm;udk v$Jajymif;,lcJhjcif;jzpfonf? ‚if;onf vkH;0O\kHbk&m; rJh0g'jzpfI bmomt,l0g'tm;vkH;udk qef‹usifonf? rm;ufPu rl-urf;udkzwfay;cJhaom tif*sJvf.tifwD'l&if;udk jyefvnfowd&zdk‹ vdkygonf? 'l&if;onf/ &kyf0g'ESifhudkufnDr+r&Sd onfhjyif/ bmoma&;twGuf [muGufrsm;ay;xm;aoma-umifh/ ‚if;tif*sJvf.pmwrf;onf &kyf0g'DESifh bk&m;rJh'l&if; wdk‹twGuf tajccHrl vrf;n$eftjzpf ay;xm;jcif;jzpfonf? vl'f0duf jzLbufESifhywfoufonfh tif*sJvf.aqmif;yg;udk jyefvnfowd&oifhygonf? vl'f0duf jzLbufonf/ bmoma&;udk wdkufcdkuf&mwGif ‚if;udkzsufqD;ypf&eftwGufr[kwfbJ/ jyifqif rGef;rH&efomjzpfcJhjyD;/ “ydkrdkjrifhjrwfaom”bmomt,l0g'topf wDxGifjcif;om jzpfcJhojzifh/ ol‹tm; tif*sJvfu xdkaqmif;yg;wGif jypfwifa0zefcJhjcif; jzpfonf? “bmoma&;onf bdef;jzpfonf”= rm;ufP. Ttqdkonf/ bmoma&;tay: rm;ufP0g'.tjrifwpfckvkH;. 102 tkwfjrpfjzpfonf?

1905=ckESpfwGif/ EdkZfAm,mZif r*~Zif;wGif “qdk&S,fvpf0g'ESifhbmoma&;” [krnfaom aqmif;yg;wpfyk'f a&;om;cJh.? xdkaqmif;yg;wGif/ bmoma&;onf vGifhpifazsmufzsufypf&rnfh jrLcdk; jzpfonf[k a&;xm;onf? uGefjrLepfwdk‹onf bmoma&;udk qef‹usifonfh 0g'jzef‹jcif;rsm;udk vkyfaqmif&rnf[kvnf; a&;xm;.? u|Ekfyfwdk‹.tpDtpOfonf/ odyH`enf;usaom &kyf 0g'urBmhtjrifwGif vkH;0O\kHtajccHxm;onf?==u|Efkyf wdk‹. 0g'jzef‹vkyfief;wdk‹wGif bk&m;rJh0g'qdkif&m 0g'jzef‹ jcif; yg0if&efvdktyfonf? aumif;rGefoifhavsmfonfh odyH` pmapmifrsm;udk/ ykHESdyfxkwfa0jzef‹jzL;&rnf? ,ae‹tcsdef txd tm%m&Sifya'o&mZftpdk;&u ‚if;vkyfief;udk wm; vDeif.tqdkt&/ uGefjrLepfwdk‹ jrpfxm;onf? Tvkyfief;onf/ u|Ekfyfwdk‹.ygwDvkyfief; onf/ bmoma&;udk jyif;jyif;xef &yfrsm;wGif vkyfief;&yfwpfcktjzpf yg0ifae&rnf? ,QKt xef qef‹usifcJhaom jzLbuf.pm csdefwGif u|Ekfyfwdk‹onf/ tif*sJvfu wpfcgwkH;u *sefref rsm;udk bmomjyefI xkwfa0-u&ef qdk&S,fvpf0g'DawGudkay;cJhonfht-uHOm%ftwdkif; aqmif vdktyf.? &Guf&efyif vdktyfayvdrfhrnf? xdkt-uHOm%frSm wpfq,fh &Spf &mpkESpfrsm;u bk&m;rJh0g'D jyifopfOm%ftvif;yGifh jcif; toif;. pmayrsm;udk bmomjyefjyD; tus,fw0ifhjzef‹jzL;&efjzpfonf?103

150

rm;ufP0g'Dwdk‹taejzifh/ bmoma&;udk wdkufzsuf&mwGif “odyH`pmayrsm;”udk ykHESdyf xkwfa0I/ 18=&mpkESpfu Om%ftvif;yGifhjcif;toif;. pmayrsm;udk jzef‹jzL;&rnf [l aomvDeif.pum;udk rSwfom;oifhayonf? “odyH`pmayrsm;”qdkonfrSm/ odyH`t&nfjcKH xm;I &kyf0g'udk twif;oGyfoGif;aomoDtdk&Drsm;(Oyrm 'g0if0g')udk qdkvdkayonf? “jyifopf Om%ftvif;yGifholrsm;”qdkonfrSm/ rm;ufP.tvsif t-um-uD;apmI bmom a&;udk qef‹usifonfh &kyf0g'=0g'jzef‹pmayrsm;udk a&;om;cJh-uonfh 'pf'g&GwfESifh 'D[dk; vfbufwdk‹ yg0if.? uGefjrLepfwdk‹onf/ vDeifoifay;cJhaom Tenf;rsm;udk ,ae‹xdtokH;jyKae-u ao;onf? tu,fI/ u|Ekfyfwdk‹ wurBmvkH;&Sd pmayykHESdyfxkwfa0onfh vkyfief;rsm;/ odyH`pmapmifrsm;ESifh owif;avmutcsKd‹wdk‹udk qef;ppf-unfhygu/ rm;ufP0g'Dwdk‹u 'g0if tawG;tac:ESifh Om%ftvif;yGifholrsm;tawG;tac:udk axmufcHtm;ay;onfhpmayxkwf a0r+. aemufuG,fwGif &Sdae-uonfudk &Sif;vif;pGm awG‹jrifEdkifayonf?

uGefjrLepf0g'. odk0Sufxm;aom bmoma&;qef‹usif&efvdkr+ Communism's Hidden Hostility to Religion

rm;ufP0g'Dwdk‹onf/ tm%mr&&SdrDtcsdefwGif/ olwdk‹.awG;ac:,lqcsufrsm;u bm oma&;udk yGifhyGifhvif;vif;usL;ausmfapmfum;onfh qef‹usifa&;twdtus r&Sd-uacs? t csdKŒuGefjrLepfwdk‹u bmoma&;udk av;pm;ykHESifh bmoma&;udk udkif;±d+if;oa,mif jyKrljyo -u.? tb,fha-umifh TuJhodk‹aom av#mhayghr+rsm;udk usifhokH;-uoenf;? Tar;cGef;.tajzudk vDeif.pmayrsm;wGif awG‹&SdEdkifayonf? “tvkyform;yg wD. bmoma&;tay:oabmxm;” [laompmtkyfwGif/ rm;ufPESifhtif*sJvfuJhodk‹ u|rf; usifr+wdk‹. vufawG‹usifhokH;r+rsm;udk t"dy`g,faz:jcif;jzifh pwifrnfqdkygu/ bmoma&; udk b,faomtcgrS yGifhyGifhvif;vif; ppfa-unmjcif;rjyK&ay/ [ka&;om;xm;.? ,if; onf/ rvdktyfaom “EdkifiHa&;ppf avmif;upm;jcif;”jzpfonf?104 tjcm;&kyf0g'Dwdk‹ (Oyrm wpfygwDtm%m&Sifrsm;/ odk‹r[kwf “bk&m;rJh0g'DblZGmrsm;”)u bmoma&;udk rvdkvm;a-umif;ESifh bmoma&;qef‹usifonfhv+H‹aqmfa&;tpDtpOfrsm; vkyf-uonf? vDeifu olwdk‹.vkyf&yfrsm;onf/ &dk;vGef; EkHxdkif;vGef;onf[k jrifonf? rm;ufP0g'Dwdk‹udk “av#mhaygh jcif;jzpfonf”[k pGyfpGJjcif;ESifh “a&S‹aemufrnDnGwf”[laom pGyfpGJcsufrsm;udk jiif;y,f vdkufonf? “rm;ufP0g'Dwdk‹. bmoma&;tay:usifh-uHr+wdk‹onf/ vkH;0a&SŒ aemufnDnGwfI rm;ufPESifh tif*sJvfwdk‹u aphaphpyfpyfawG;awmqifjcifxm;aom vkyf enf;vkyf[ef jzpfonf”[k vDeifuxyfrHajymqdk.?105 vDeifu 1917=ckESpf uGefjrLepfwdk‹tm%m&vmonftxd Todk‹aomav#mhayghr+ udk usifhokH;cJhayonf? tm%m&jyD;aemufydkif;wGif/ ‚if;av#mhayghr+rsm;onfvnf; aysmuf uG,foGm;ukefjyD; bmoma&;ESifh bmoma&;yk*~dKvfrsm;udk qdkAD,ufe,fajrwpf0Srf;vkH; wGif ESdyfuGyfzdESdyfavawmhonf? onfhtv#ifwGif/ vDeifu uGefjrLepfwdk‹onf olwdk‹udk,f udk bk&m;w&m;rJholrsm;tjzpf 0efcHjcif;rjyK&bJ bmomw&m;udk ,kH-unfolwdk‹udkyif atmufajcppfonfrsm;tqifhwGif vufcHxm;cGifh ay;cJhayonf? odk‹aomfvnf;/ oltm %m&onfESifhwjydKifwnf;/ tvGefuGmjcm;aomvrf;udk vdkufavonf? 0rf;enf;a-uuGJ r+&dwfodrf;jcif;pmtkyfwGif ordkif;yg&*l a&mbwf uGefuGufu/ bdkvf&SDApfwdk‹. t"duus aombmoma&;ay:vDpDtcsKdŒudk az:jyxm;.?

151

1918=ckESpf zGJ‹pnf;ykHtajccHOya' yk'fr (65)t&/ c&pf,mefbkef;awmf-uD;rsm;ESifh w&m;a[m q&mrsm;udk/ “blZGmwdk‹.aus;u|efrsm;”tjzpfowfrSwfI/ rJay;ydkifcGifhESifh cHpm;cGifhtm;vkH; &kwfodrf;vdkufavonf? xdk‹a-umifh/ &m&SifulyGefr&&SdbJ tedrfhqkH;vlwef;pm;tjzpfowfrSwf jcif;cH&onf? olwdk‹.om;orD;rsm;udk rlvwef;rSvGefI qufvufynmoif,lcGifh ray;awmh acs? 1918=ckESpf ZEM0g&Dv 28=&ufae‹xkwfjyefonfh trdef‹t&/ ‘oD;jcm;bmoma&;oif wef;rsm;udk ausmif;jyifYoif-um;cGifh’ ay;xm;aomfvnf;/ ausmif;wGif bmoma&;oifcef; pmoif-um;cGifh ydwfyifvdkufonf? 1921=ckESpf ZGefv 13=&ufae‹xkwfjyefonfh aemufxyf

152

trdef‹t&/ 18=ESpfatmuf vli,ftm;vkH;udk tpkt&kH;vdkuf rnfonfhae&mYrqdk bmoma&; oif-um;cGifh ydwfyifvdkufjyefonf?== ==1929=ckESpf {jyDv 8=&ufae‹wGif xkwfjyefonfh Oya'wGif bmoma&;toif;tzGJ‹rsm; t csif;csif;axmufyHhonfh &HykHaiGtzGJ‹rsm;udk ydwfyifvdkufonf? oD;jcm;qkawmif;0wfjyKjcif;/ odk‹ r[kwf uav;i,frsm;/ vli,frsm;ESifhrdef;rrsm;udk bmoma&;pk&kH;oif-um;jcif;/ bmoma&; pnf;a0;jcif; odk‹r[kwf c&D;xGufjcif;twGuf tkyfpkzGJ‹jcif;/ toif;tzGJ‹odk‹r[kwftzGJ‹cGJrsm; wnfaxmifjcif;/ pmzwfcef;pm-unfhwdkufzGifhjcif;/ emwm&SnfevHxaq;ukcef;ESifhaq;ay; Xmersm;wnfaxmifzGifhvSpfjcif;/ ponfwdk‹udk ydwfyifvdkufonf? tpdk;&t&m&Sdrsm;.tqdk t&/ c&pf,meftoif;awmfwpfckvkH;.v+yf&Sm;r+vkyfief;&yfrsm;udk bmoma&;tusKd;aqmif jcif;tjzpf av#mhcsowfrSwfvdkufjcif;jzpfonf? 1929=ckESpf arv 22=&ufae‹wGif zGJ‹pnf;ykHtajccHOya'udk jyifqifonf? ‘bmoma&;vGwf vyfr+ESifh bmoma&;qef‹usifonfh0g'jzef‹r+’[laompmydk'fudk ‘vGwfvyfaombmoma&;0wf jyKr+ESifh bmoma&;qef‹usifonfh0g'jzef‹r+’[k zwf&rnf? wpfcsdefwnf;wGif ynma&;rif;-uD; &kH;rS ausmif;rsm;wGifoif-um;ay;aom bmoma&;r[kwfaomoifcef;pmrsm;tpm; bmom a&;qef‹usifr+oifcef;pmrsm;udk tpm;xdk;&ef trdef‹xkwfjyefvdkuf.?== ==pkaygif;bkHpepfonf/ ‘a'ocHc&pf,mefbk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;udk ydwfvdkufjcif;vnf; yg0if .?’ bmoma&;&kyfykH/ &kyfxkESifhoauFwrsm;udk odrf;,ljyD; tjcm;0wfjyKjcif;ESifhoufqdkifaom ypPnf;rsm;ESifhtwl rD;±d+Œypf-uonf? taemufwdkif;aumfrDwDrS ay;ydk‹vmaom 1930=ckESpf azaz:0g&Dv 20&ufae‹pGJygpmwGif/ t&ufrl;onfhppfom;rsm;ESifh udkrdkqdkvf(uGefjrLepfvli,f tzGJ‹0if)wdk‹u/ rnfonfhvlxkjyifqifa&;rsdK;r#yifrvkyfbJ/ &Gmc&pf,mefbk&m;&Sdcdk;ausmif;udk ydwfvdkufjyD;/ bmoma&;qdkif&m&kyfykH &kyfxkESifh oauFwrsm;udk &dkufcsKd;jcif;/ awmifolv,f orm;rsm;udk jcdrf;ajcmufjcif;rsm; jyK-ua-umif; az:jyxm;.? ydwfvdkufjcif;wGif/ bmomt,l0g'tm;vkH;yg0if.?== ==bk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;udk ydwfvdkufonf[kqdk&mY/ bmoma&;vkyfief;rsm;udk jyifywGif aqmif&Guf 0wfjyKcGifhay;jcif;r[kwfay? cg&facghzfwGif t"dubk&m;&Sdcdk;ausmif; udk;ausmif; udk ydwfvdkufjyD;aemuf ‘tdrfrsm;wGif bk&m;&Sdcdk;pnf;a0;rsm;/ qkawmif;pnf;a0;rsm; jyKvkyf jcif;udk wm;jrpfI/ wduspGm vdkufvHppfaq;ta&;,l-uonf?’ vDeif*&m'frS umZefbk&m;&Sdcdk;ausmif;-uD;udk bmoma&;qef‹usifr+a&;jywdkuftjzpf ajymif; vJvdkuf.?==uDAfjrdKŒrS pdef‹qdkzD,mbk&m;&Sdcdk;ausmif;-uD;ESifh tjcm;qkawmif;bk&m;&Sdcdk; ausmif;rsm;udk jywdkufrsm; odk‹r[kwf bmoma&;qef‹usifa&;Xmersm;tjzpf ajymif;vJvdkuf-u onf? pdef‹tef'&Dudkrl &kyf&Sif&kHtjzpf ajymif;vdkuf.? aemufxyfbk&m;&Sdcdk;ausmif; wpf ausmif;udk a&'D,dktoHv$ifhXmetjzpfodk‹vnf;aumif;/ tjcm;wpfckudk pufypPnf;odkavSmif cef;tjzpfvnf;aumif; ajymif;vJvdkuf-uonf? ydkvfwmAmwGif bk&m;&Sdcdk;ausmif;ESpfausmif; udk pyg;usDtjzpfodk‹vnf;aumif;/ tjcm;wpfckudk pufypPnf;jyifqifonfh a0gha&Smhtjzpf vnf;aumif;/ ajymif;vJvdkuf-uonf?== ==Taqmif&Gufcsufrsm;onf bmomt,l0g'tm;vkH;ESifhvnf; oufqdkifayonf? qdkAD ,ufjynfaxmifpk. Oa&mywdkuftydkif;rsm;wGif/ c&pf,mefbk&m;&Sdcdk;ausmif;ESifh *sL;bmom bk&m;&Sdcdk;ausmif; qDema*gh[laompum;vkH;rsm;udk tpdk;&tkyfcsKyfa&;ydkif;wGif tokH;jyKaom pum;vkH;rsm;jzpfI/ tjcm;a'orsm;wGif tpPvmrfomoemudkvnf; xdkenf;wl wdkufcdkuf zsufqD;-uonf?== ==pkaygif;bkHpepfwGif c&pf,mefbmoma&;w&m;a[mq&mrsm;udk &Gmpm;aomufa&;bkHpepf rS xkwfy,fxm;jyD; ulvyfpfrsm;[k pGyfpGJ&+wfcs-uonf? trsm;pkudk jynfESif'%f ay;vdkuf-u 106 onf?

bdkvf&SDApfawmfvSefa&;jyD;qkH;onfhaemufydkif;wGif/ vDeif. “bmoma&;ESifhywf oufaom av#mhayghpGmajymqdkudkifwG,fjcif;rsm;”onf tpGef;a&muft,loefonfh -urf; -uKwfr+tjzpfodk‹ ajymif;vJoGm;avonf? txufwGif u|Ekfyfwdk‹odcJhawG‹cJhjyD;onfhtwdkif;/ 153

1920=21ckESpftwGif; jzpfyGm;cJhaom iwfrGwfacgif;yg;jcif;ab;a-umifh vl‹toufaygif; oef;aygif;rsm;pGm aoqkH;ukefjcif;udk/ vDeifu vlawG.bk&m;ocifwGif,kH-unfjcif; aysmhusoGm;aponf[k ,kH-unf.? bk&m;ociftv†m[ft&SifjrwfESifh bmomw&m;udk qef‹usifykefuefvdkonfh pdwf "gwf&Sdaom vDeifonf/ OD;aESmufysufoGm;jyD; t-uD;tus,femusifjcif;'kuQudk cHpm; cJh&avonf? tv†m[ft&Sifjrwfonf vDeiftm; vlxktay:&ufpuf-urf;-uKwfcJhjcif;t wGuf uk&ftmefusrf;awmfjrwf (58;5=6)wGif rdef‹qdkxm;onfhtwdkif;/ TurBmay:wGif a-umufrufzG,faomjypf'%fcwfjcif;ay;qyfcJhovdk/ aemifwrvGefb0 aemufqkH;ae‹ wGifvnf;/ ol&ufpufcJhonfhjypfr+rsm;twGuf -uD;av;onfhjypf'%fudk xyfrHcH&OD;rnf? {uefpifppf tv†m[ft&Sifjrwftm;vnf;aumif;/ xdkt&Sifjrwf.&plvfwref awmfjrwftm;vnf;aumif;/ u¾u(qef‹usifjcif;) jyKvkyf-uaomolwdk‹um; rdrdwdk‹t vsif &SdcJh-uaoma&S;ola[mif;wdk‹ *k%f&nfao;odrfapjcif; cHcJh-u&onfhenf;wl *k%f&nf ao;odrfapjcif;udk cH-u&ayrnf? trSefpifppfaomfum; igt&Sifjrwfonf xif&Sm;vSpGm aom oufaovuQ%mawmfrsm;udk csay;awmfrlcJhjyD;jzpf.? ‚if;jyif “umzd&f”aoGznf jiif;y,faomolwdk‹Y *k%f&nfysufjym;apaom jypf'%fonf &Sdayrnf? t-uifae‹wGif tv†m[ft&Sifjrwfonf ‚if;wdk‹tm;vkH;udk &SifjyefxapawmfrljyD; aemuf ‚if;wdk‹usifhrlcJhor#wdk‹udk ‚if;wdk‹tm; odapawmfrlayrnf? tv†m[ft&Sifjrwfonf xdktusifhtrludk a&wGufrSwfom;I xm;&Sdawmfrl.? odk‹&mwGif ‚if;wdk‹rSmrlum; ,if;t usifhtrludk arhaysmuf-uukef.? trSefaomfum; tv†m[ft&Sifjrwfonf t&mcyfodrf; wdk‹tay:0,f rsufjrifoufaojzpfawmfrl.? pwmviftm%m&vmonfhtcg/ ol‹tvsifvlavmuf bmoma&;udk qef‹usifjyef onf? ouf0if,kH-unfol oef;aygif;rsm;pGmudk owfjzwfjcif;/ vltrsm;0wfjyKonfhae&m Xmersm;ESifh bmoma&;taqmufttkHrsm;udk zsufqD;jcif;ESifh rqkH;Edkifaombk&m;rJh0g'jzef‹ jcif; ponfjzifh ol.&ufpuf-urf;-uKwfr+udk az:jycJhonf? pwmvif. bmoma&;udk wdkufcdkufonfh ta&;-uD;qkH;vufeufrSm 'g0if.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D jzpfonf? u|Ekfyfwdk‹rSm&Sdonfh c&pf,mefusrf;pmoifausmif;om;rsm;.bk&m;oQifu urBmajr-uD;udk ajcmuf&uftwGif;zefqif;xm;cJhonf [laomtpGJudkc|wfypfzdk‹ u|Ekfyfwdk‹u olwdk‹ESifhtajct wifjiif;ckH&mrSm oufaoom"ursm;jzifh&Sif;jyEdkif&ef/ urBmajr-uD; pwifjzpf ay:vmjcif;qdkif &m blrdaA'udk od&Sdxm;zdk‹vdktyfonf? 'g0if.oGefoifcsufrsm;udkvnf; aemausae&ef vdk 107 tyfonf? [k pwmvifu a&;om;cJh.?

zefqif;jcif;udk,kH-unfonfhodyH`ynm&SifwpfOD;jzpfI ausmufjzpf&kyf-uGif;ynm&yf udk wDaxmifcJhol ulAD,mtm;/ wpfygwDpepf odk‹r[kwf qdk&S,fvpfpepf´ [laompmtkyf wGif pwmvifu 'g0ifudkudk;um;I/ jiif;y,ftHwkcJhonf? “rm;ufP0g'onf 'g0ifwGif tajccHxm;I a0zefokH;oyfjcif;rjyKawmhbJ vufcHxm;onf? qdkvdk&if;rSm/ rm;ufP0g'Dwdk‹ onf ulAD,m. &kwfw&ufjzpfay:jcif;tqdkudk jiif;y,f-uonf?108[k a&;om;xm; onf?

armf0g'. bmoma&;udk&efvdkr+ Maoism's Hostility to Religion

vDeifESifhpwmvifwdk‹. w&kwfEdkifiHtwGufudk,fpm;vS,farmfpDwkH;onf/ bmom a&;qef‹usifonfhay:vDpDudk ysKd;axmifI vufawG‹usifhokH;cJh.? ol.oabmw&m;udk xkwfaz:ajymqdk&mY/ bmoma&;udk tjyif;txefrvdkvm;a-umif; xif&Sm;ayonf? 154

wu,fwef;awmh/ bmoma&;[m tqdyfjzpfw,f? ol‹rSm csKdŒ,Gif;csufESpfck&Sdw,f? vlrsdK;udk txifao;w,f?==(jyD;awmh)wdkif;jynf&Jhwdk;wufzGH‹jzdK;a&;udk aemufqkwfapw,f? wdAufeJ‹ 109 rGef*dkvD,m;ESpfckpvkH;u tJ'Dtqdyfrdae-uw,f?

armftm%m&onfhtcsdefwGif/ bmoma&;ESifh bmoma&;udk vdkufemusifhokH;olwdk‹ udk ppfcif;onfhtpDtpOfcsavonf? odk‹aomfvnf; vDeifuJhodk‹ “v#dKŒ0Suf”tpDtpOfjzpf onf? uGefjrLepfygwDu “udk,fwdkifv+yf&Sm;r+okH;rsdK;”[kac:onfhay:vDpDudk pwifav onf? ‚if;ay:vDpDrSm/ “udk,fydkifaxmufyHhr+/ udk,fydkifpDrHr+/ ESifh udk,fydkifpnf;&kH;r+” [lI jzpfonf? Tay:vDpDudk tay:&Ha-um-unfhv#if/ bmoma&;vGwfvyfr+ay;jcif;wGif tajccHoa,mif&Sd.? odk‹aomfvnf; trSefwu,fvufawG‹rSm/ bmoma&;udk tjyD;tydkif zsufqD;ypf&ef pDrHudef;qGJjcif;jzpfonf? uGefzl&SyfESifh Ak'
ta&SŒwmupPwefrS tGD*k&frGwfpvifrfwdk‹ESifh wdAufAk'Nbmom0ifwdk‹onf&ufpuf pGmtrsm;qkH;owfjzwfcH&-u.? w&kwfuGefjrLepfwdk‹onf/ tDG*k&frGwfpvifrfESifhwdAufAk'N bmom0ifwdk‹tm; olwdk‹. vlOD;a&udk av#mhcsI bmomt,l0g'udkygzsufqD;ypfjcif;jzifh olwdk‹udk ESdyfuGyfxdef;csKyf&ef -udK;pm;-uonf? tm&Swdkuf&Sd tjcm;uGefjrLepftpdk;&wdk‹ onfvnf;/ armf. bmoma&;ty: &efrl-urf;wrf;r+twdkif; vdkufemusifhokH;-uonf? uarBm'D,m;EdkifiHwGif crmeDwdk‹u olwdk‹.jynfolrsm;udk vlrsdK;jzKwfowfjzwf&mwGif csmrfvlrsdK;rGwfpvifrfwdk‹udk txl;ypfrSwfxm;I &ufpuf-urf;-uKwf-uonf? uGefjrLepf 0g'.pmtkyfrJwGif csmrfvlrsdK;wdk‹tay: jyKusifhaom&ufpufr+rsm;udk az:jyxm;ayonf? 1973=ckESpfwGif/ vGwfajrmufaoma'orsm;Y AvDrsm;udk zsufqD;ypfI 0wfjyKjcif;udk wm; jrpf-uonf? 1975=ckESpfaemufydkif;wGif xdkjyKrlr+rsm;u ydkrdkI us,fjyef‹vmcJhonf? uk&ftmef usrf;awmfjrwfrsm;udk pkaqmif;I rD;±d+Œypf-uonf? AvDrsm;udk tjcm;taqmufttkHtjzpf ajymif;vJjcif; odk‹r[kwfrD;±d+Œypfjcif; jyK-uonf? ZGefvwGif rGwfpvifrfvl-uD;vlaumif; ynm&Sif wpfq,fhokH;OD;wdk‹udk owfjzwfvdkuf-uonf? tcsKdŒrSm EdkifiHa&;oifwef;wufrnfh tpm; AvDodk‹oGm;I0wfjyKaoma-umifh owfcHcJh&onf? usefvlwdk‹rSm vufxyfr*Fvmtcef; tem;udk bmoma&;t& usif;ycGifh awmif;qdkjcif;a-umifh owfvdkuf-uonf?==ydkrdk jyif;xefonfhtcsufrSm/ ruUmjrdKŒawmfodk‹ [*sfjyKcJhol [m*sD 1000ausmfudk owfjzwfvdkuf-u &m/ ,QKtcsdefwGif 30a,mufom usef&Sdjcif;jzpfonf? tjcm;uarBm'D,m;vlrsdK;rsm;ESifhrwlbJ csmrfvlrsdK;wdk‹u r-umc%jyefvSefawmfvSef-uonf? trsm;pkrSm xdkx-uGr+aemufydkif; jyefvnfvufwkH‹jyef&mY tpkvdkufowfjzwfcH&jcif;jzpfonf? 1978=ck ESpfv,fydkif;rSpI crmeDwdk‹u csmrfvlrsKd;rsm;udk ydkrdkpepfwus rdef;rrsm;ESifh uav;oli,frsm;udkyg owfjzwf azsmufzsuf-uonf?==tm;vkH;jcHKI (wGufcsuf-unfh&mwGif) towfcHcJh&onfh csmrfvlrsm; 111 onf 50&mcdkifE+ef; &SdcJh.?

155

tvfab;eD,m;wGif/ aemufxyfuGefjrLepftpdk;&wpfckjzpfaom tifAm [kwfpf[m . tm%m&Sifpepfonfvnf;/ armfpDwkH;tawG;tac:.bmoma&;udkqef‹usif&efrljcif; udk az:jy.? tvfab;eD,m;onf 'kwd,urBmppf.aemufydkif;wGif qdkAD,ufjynfaxmif pk. t&HEdkifiHwpfEdkifiHtjzpf ay:xGufvmcJh.? 1960=ckESpf qdkAD,ufESifh w&kwfEdkifiHyËd yuQwGif tvfab;eD,m;u w&kwfEdkifiHbufygcJh&mrStpjyKI/ Oa&mywdkufwGif w&kwf jynfrS armf0g'.udk,fpm;vS,f jzpfvmcJhonf? tifAm[kwfpf[mu bmoma&;0wfjyK&m ae&mXmetm;vkH;(AvDrsm;ESifh ajrmufydkif;&Sd umaomvdwfbk&m;&Sdcdk;ausmif;rsm;)udk ydwf ypfI vlrsm;tm; rdrdwdk‹.tdrfrSmyif 0wfjyKcGifhray;cJhay? rnfonfhbmomt,l0g'udkr

w&kwf0g'jzef‹ydkpwmwpfckwGif/ tvfab;eD,m;tm%m&Sif tifAm [kwfpf[mudk armfESifhtwlawG‹&ykH?

qdk ,kH-unfjcif;onf &mZ0wfr+usL;vGefjcif;jzpfonf[k a-unmxm;ojzifh/ xdkwm;jrpf csufudk rvdkufemolwdk‹tm; enf;rsdK;pkHjzifhESdyfpuf-uavonf? tifAm[kwfpf[monf/ T enf;jzifh &Sd&Sdor#aombmomt,l0g'wdk‹udk azsmufzsufypfEdkifrnf[k,kH-unfojzifh/ urBmay:wGif bk&m;rJh0g'EdkifiHppfppf wnfaxmifEdkifjyD[k a-unm.?

uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom uGefjrLepfpepfESifh bmomw&m;uif;rJhaompepfrsm; Communism and the Irreligious Systems Revealed in The Qur'an

uGefjrLepfpepf. t*Fg&yft&if;tjrpfonf ‚if;.bmoma&;qef‹usifjcif; t awG;tac:jzpfonf? ‚if;.&ufpuf-urf;-uKwfr+ESifh&dkif;pdkif;xkHr+dif;jcif;onfvnf; bm oma&;udk t&l;trl;&efvdkjcif;a-umifhyifjzpf.? bmoma&;onf/ vl‹b0&Sifoefa&;. tydkif;wpfydkif;jzpfI/ tv†m[ft&Sifjrwfu vlom;rsm;udk zefqif;xm;ojzifh vlom;udk -unfh&+arG;jrLaeonf[k pOf;pm;qifjcifjcif; jzpfonf? bmoma&;wGiftajccHI wnfaxmifxm;aompepfomv#if jidrf;csrf;om,m jcif;udk ay;aqmifEdkifI/ bmoma&;udk jiif;y,fonfhpepfrsm;onf rvGJraoG emusifr+/ xdwfvef‹ajcmufjcm;r+ESifh rvkHjcKHr+udkom ay;aqmifayonf? tm;vkH;xuf/ Tpepfrsm; onf bmomw&m;.oif-um;csufjzpfaomw&m;vrf;rSefudk qef‹usifawmfvSef-uojzifh/ vlxkudk ‚if;w&m;vrf;rSefESifhqef‹usifpGm aexdkif&Sifoef-u&ef twif;t"rRcdkif;ap-u aoma-umifh ydkIyiftEW&m,f-uD;rm;ayonf? vl‹ordkif;wGif uGefjrLepf0g'onf xdkodk‹ aompepftwGuf txif&Sm;qkH;aom OyrmykHpHwpfckjzpfayonf? pdwf0ifpm;zG,fta-umif;wpfckrSm/ uGefjrLepf0g'onf tv†m[ft&Sifjrwfu uk&f tmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aombk&m;w&m;rJhpepfrsm;ESifh ta&;-uD;onfhtcsuf rsm;Y wlnDaejcif;yif jzpf.? uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom zg&dk;bk&if. 156

pepfESifh u|Ekfyfwdk‹.acwfrS tjcm;pepfrsm;onf tifrwefqifwlaea-umif;udk awG‹&Sd&ay onf?

-uD;rm;aomtaqmufttkHudk rufarmjcif; The Passion for Big Buildings

bmomw&m;uif;rJhaom tkyfcsKyfa&;rsm;. wlnD-uaomt*Fg&yfwpfckrSm/ -unfh jrifolwdk‹ &ifoyf±+armatmif -uD;us,fcef;em;jcif;udk &Sm-uHjcif;jzpf.? olwdk‹.armuf rmjcif;ESifholwpfyg;udk t&SufcGJapmfum;vdkjcif;udk enf;trsdK;rsdK;jzifh az:jy-uayonf? Oyrmwpfcktaejzifh/ tv†m[ft&Sifjrwfu uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif/ eADw refawmfrlpm(tvdkifa[hqvmrf).vufxuf tD*spfjynfudktkyfcsKyfaom zg&dk;bk&ift a-umif; rdef‹qdkaz:jyxm;ayonf? zg&dk;bk&ifonf ol.armufrmr+a-umifh tv†m[ft&Sif jrwfESifh eADwrefawmfrlpm(tvdkif==)udk r,kHr-unfjiif;y,fI ol.jynfolwdk‹udk zdESdyf csKyfcs,fn‡if;yef;.? zg&dk;bk&if. armufrmr+udk Oyrmwpfcktjzpfjzifh “tvGefjrifhrm; aomar#mfpif”wnfaqmuf&ef trdef‹ay;a-umif; az:jyxm;awmfrl.? uk&ftmefusrf; awmfjrwf (28;38) wGif zg&dk;bk&ifu ol.t&if;ESD;qkH;yk*~dKvf tyg;awmfjrJ[mrefudkay; onfh trdef‹ta-umif; az:jyxm;ayonf? xdk‹jyif zpf&fatmifefu ajymqdkav.? tdk=rSL;rwfwdk‹/ u|Ekfyfonf rdrdtjyif toifwdk‹Y tjcm;udk;uG,f&m&Sdonf[lIroday? odk‹jzpfay&m tdk=‘[mref’/ toifonf u|Ekfyf.tzdk‹ ±$HŒajrudk rD;jzifhzkwfjyD;v#if u|Ekfyftzdk‹ jrifhrm;aomtaqmufttkHwpfckudk jyKvkyfavmh? odk‹rSomv#if u|Ekfyfonf rlpm.udk;uG,f&mt&Siftm; -unfh±+Edkifayrnf? odk‹&mwGif{uefrvGJ u|Ekfyfonf xdkrlpmtm; rkom0g'Djzpfonf[lI xifrSwfayonf? “jrifhrm;aomar#mfpif”udk rufarmvdkvm;jcif;onf zg&dk;(zpf&fatmifef)bk&if.rmefrme udk az:jyjcif;jzpfI/ uGefjrLepftm%m&Sifpepf. “-uD;rm;aomtaqmufttkH”udk ruf armjcif;Y wpfausmhxyfrHxif[yfaeayonf? qdkAD,ufjynfaxmifpkrSpwifI/ uGefjrLepf EdkifiHtm;vkH;wdk‹wGif tpdk;&.tiftm;ESifh awmifhwif;r+udk jyoonfh oauFwwpfcktae jzifh vdktyfonfxuf tajrmuftjrm;ydkrdk-uD;rm;aomtaqmufttkHwdk‹udk aqmufvkyf-u ayonf? &dkareD;,mtm%m&Sif edudkav &SLqufpful. blcsm&ufjrdKŒawmfwGif aqmuf vkyfxm;aomeef;awmfonf urBmay:wGif t-uD;qkH;taqmufttkHtjzpf ESpfaygif;rsm;pGm ausmf-um;cJhonf? xdkeef;awmf-uD;rSm at;wdat;pufEdkifvSaom taqmufttkH-uD;om jzpf.? odk‹aomfvnf; uGefjrLepftawG;tac:. “b0ifjrifhjcif;tpGJ”udk az:jyjcif;tjzpf -uD;rm;jcif;udkom t"duxm;jcif;jzpfayonf?

157

uGefjrLepf0g'. -uD;rm;aomtaqmufttkHrsm;udk rufarmonfhOyrmwpfckjzpfonf? armfpudkjrKdΠawmf-uD;&Sd 0ef-uD;rsm;aumifpD&kH;taqmufttkHjzpfonf?

twif;tusyf ajymif;a&$Œapjcif; Forced Migration

uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif/ tv†m[ft&Sifjrwfu/ vlwdk‹tm; olwdk‹.arG;&yf ajrrSarmif;xkwfjcif;tygt0if/ olwdk‹.tdrf,mrsm;udkzsufqD;jcif; tjypfusL;vGefolwdk‹ . ta-umif;udkvnf; az:jyxm;ayonf? Oyrm/ tv†m[ft&Sifjrwfudk jiif;y,folwdk‹u olwdk‹xHodk‹ ydk‹aqmifay;aomeADwrefawmfrsm;tm;/ “u|Ekfyfwdk‹. jrdKŒ&Gm e,fajrtwGif;rS rkcsESifxkwf-uayrnf? odk‹wnf;r[kwf toifwdk‹onf u|Ekfyfwdk‹.omoemxJodk‹ rkcs jyef0if-u&vdrfhrnff?==” (uk&ftmef 14;13)[kjcdrf;ajcmuf-u.? uk&ftmefusrf;awmf jrwf tm,ofawmf 22;40 wGif “t-uifolonf u|Ekfyftm; zefqif;arG;jrLawmfrlaom t&Sifum; tv†m[ft&Sifjrwfyif jzpfawmfrlonf[k ajymqdk-ujcif;rSwpfyg; (rnfonfht a-umif;r#r&SdbJ) rw&m;ojzifh rdrdwdk‹aetdrfrsm;rS ESifxkwfjcif;udk cHcJh-u&&Smav onf?”[k az:jyxm;onfhtwdkif;/ uGefjrLepfwdk‹onf txl;ojzifh rGwfpvifrfwdk‹udk a&G; cs,fI armif;xkwf-uonf? uGefjrLepftpdk;&wdk‹onf urBmay:wGif rdrdwdk‹.jynfolrsm;udk twif;tusyf armif;xkwfajymif;a&$Œcdkif;&mY trsm;qkH;jyKusifholrsm;jzpf-uonf? ‚if;jynfolrsm;wGif rGwfpvifrfwdk‹udk tjcm;olrsm;xufydkI OD;wnf-uayonf? pwmvif.acwfwGif/ yxr c&DrD,efwl&uDvlrsdK;rsm;udk olwdk‹.e,fajrrS twif;armif;xkwfI/ aemufydkif;wGif tjcm;rGwfpvifrfwdk‹udkvnf; ae‹csif;ncsif; armif;xkwfonf? trsm;tm;jzifhudk tpma& 158

pmr&Sd/ 'kuQrsdK;pkHjynfheufaeonfh Avmusif;usif;jzpfonfh a0;vHaom&k&Sm;e,fjcm;a'o odk‹ ydk‹vdkuf-uonf? tjypfr&SdaomrGwfpvifrfuav;vl-uD; rdef;rrusef odef;aygif;rsm; pGmwdk‹onf c&D;vrf;wGif aoa-u-uukef.? touf&Sifusefolwdk‹onfvnf; aemufqkH; a&mufonfhe,fajrwGif/ iwfrGwfjcif;/ a&m*grsdK;pkHcHpm;&jcif;ESifh tvGeftrif;{jraom &moDOwk'%fa-umifh toufqkH;±+H;ukef-uavonf?

,kH-unfr+qdkif&mvGwfvyfr+udk zsufqD;jcif; The Destruction of Freedom of Belief

uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;onfhtwdkif;/ zg&dk;bk&if.tkyfcsKyfa&;. t*Fg&yfwpfckrSm ,kH-unfr+qdkif&mvGwfvyfr+udk w&m;r0if[k owfrSwfjcif;jzpfonf? xdkpepfonf vlwdk‹u rnfodk‹aom,kH-unfr+udk vufcHusifhokH;&rnf[k owfrSwfjcif; jzpf onf? zg&dk;u eADwrefawmfrlpmudk ,kH-unf-uonfh ol.yOPvufarSmfq&mrsm;udk ar; aomar;cGef;rsm;u Ttcsufudk xif&Sm;apayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf 7;123wGif “==igonf toifwdk‹tm;cGifhrjyKrDyif toifwdk‹onf xdk(rlpm)tm; ouf0if,kH-unfcJh-u acsjyDavm?==”[k az:jyxm;.? zg&dk;bk&ifu ol.jynfolrsm;udk olwdk‹vdktyfonfh ,kH -unfr+w&m;udk oifay;xm;jyD;jzpfojzifh/ oloifay;onfht&mrsm;uvGJI tjcm;bmudkr# xyfrH&SmazGpl;prf;ae&efrvdka-umif;udk trdef‹ay;cJh.? ‚if;ESifhywfoufIvnf; uk&ftmef usrf;awmfjrwf tm,wfawmf 40;29 wGif/ “zpf&fatmifefu/ igonf rdrdxifjrif,lq csufudkom toifwdk‹tm; t-uHay;jcif;jzpfonf? xdkrSwpfyg; igonf toifwdk‹tm; oifh avsmfrSefuefaom enf;vrf;rSwpfyg; wjcm;rnfonfudkrS n$efjyonfr[kwf [kajymqdkcJhayonf”[k az:jyxm;ayonf? zg&dk;bk&if. acwfopfudk,fpm;vS,frsm;onf/ qdkAD,ufjynfaxmifpkESifh 20=&m pkESpftwGif; wpfygwDpepfudk wnfaxmif&ef-udK;yrf;cJh-uaom uGefjrLepftpdk;&tm;vkH; wdk‹jzpf-uayonf? wpfygwDpepftpdk;&vufatmuf&Sd EdkifiHwdkif;wGif vl‹tzGJ‹tpnf;wpfck vkH;udk EdkifiHawmftpdk;&u ykHpHcsay;onf? jynfolvlxkudk um,uHtm;jzifh tpdk;&u zd ESdyfcsKyfcs,fI/ raemuH(pdwf"gwf)tm;jzifh 0g'jzef‹r+rsm;u v$rf;rdk;csKyfcs,fxm;.? uk&f tmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom zg&dk;bk&if. tm%m&Sifpepfudk 20=&mpkESpfrsm; wGif vDeif/ pwmvifESifh armfpDwkH;tp&Sdonfh tm%m&Sifwdk‹u tarGqufcH-uonf? tvfab;eD,m;EdkifiH tm%m&Sif tifAm[kwfpf[mu ol.jynfolrsm;udk bmomt,l0g' ,kH-unfusifhokH;r+/ 0wfjyKr+ rjyK&ef wm;jrpfxm;onf? bmoma&;t&0wfjyK&mXmetm; vkH;udk ydwfvdkufjyD;/ “urBmay:wGif yxrOD;qkH;aombk&m;rJhEdkifiHawmf”udk wnfaxmif vdkufjyDjzpfa-umif; a-unm.?

acgif;aqmifrsm;udk udk;uG,fjcif; The Idolization of Leaders

uk&ftmefusrf;awmfjrwf (28;38)wGif/ tv†m[ft&Sifjrwfu u|Ekfyfwdk‹tm; zg&dk; bk&ifonf rdrdudk,fudk trsm;jynfolwdk‹ bk&m;tjzpfudk;uG,f-uatmif/ bk&m;[kxifjrif atmif ajymqdkcJha-umif; az:jyxm;awmfrl.? zg&dk;ajymaompum;rsm;wGif xif&Sm;vsuf &Sdonf? “xdk‹jyif zpf&fatmifefu ajymqdkav.? tdk=rSL;rwfwdk‹/ u|Ekfyfonf rdrdtjyif toifwdk‹Y tjcm;udk;uG,f&m&Sdonf[lIroday?” tD*spfordkif;wGifvnf; zg&dk;bk&ifrsm; u rdrdudk,fudk “TurBmrS bk&m;rsm;”jzpfonf[k ajymqdkcJh-ua-umif; awG‹&Sd&ayonf? uGefjrLepftpdk;&wdk‹onfvnf; xdkodk‹aom pdwf"gwf&Sd-uayonf? vDeif/ pwm vif/ armfESifh ajrmufudk;&D,m;rS uifrftifqGefwdk‹onfvnf; olwdk‹.jynfolrsm;u olwdk‹ 159

udk bk&m;tjzpfjrifap&ef OD;aESmufaq;-uonf? T“yk*~dKvfpGJ udk;uG,fqnf;uyfr+”onf “acgif;aqmifrsm;udk udk;uG,fjcif;”ay:vDpDudk az:jyjcif;wpfrsdK; jzpfayonf? &kyfqif;wkudk;uG,fjcif;odk‹,drf;,dkifjcif;udk &k&Sm;EdkifiH uGefjrLepfawmfvSefa&; acgif;aqmif vDeif.acwfwGif pwifcJhonf? vDeifcsefxm;cJhaom pmayrsm;wGif “bm omt,l0g'a&mif0gvuQ%m”rsm; yg&Sdaeonfudk owdxm;Edkifayonf? odk‹aomfvnf; xdkbmomt,l0g'rSm &kyfqif;xkudk;uG,faom t,l0g'rsdK;jzpfonf? vDeifu uGefjrLepf ygwDudk bmomt,l0g'r[kwfaom *dk%f;tjzpfpnf;&kH;cJh.? olaoqkH;csdefwGif/ ygwD0if wdk‹u tifrwef-uD;us,fonfh tcef;tem;usif;yjyD; c&pf,mefbk&m;0wfjyK&mY &Gwfzwf onfhpmom;rsdK;avoHrsdK;jzifh vDeif.tavmif;wGif “&JabmfvDeif/ toif.trdef‹rsm;udk u|Ekfyfwdk‹aqmif&Gufygrnf?”112[k 0dkif;qdk-uonf? vDeif.tavmif;udk a&S;tD*spfjynf zg±dk;bk&ifrsm;.tavmif;rsm;udkuJhodk‹ &kyfvkH;oGif;I tifrwef-uD;us,faom taqmuf ttkHocsõKif;*lwGif odrf;qnf;xm;-uonf? pwmvifESifharmfwdk‹u vDeif.ykHpHtwdkif;vdkufvkyf-uonf? olwdk‹.wdkif;jynf&Sd jynfolvlxk. “acgif;aqmif-uD;=bk&m;”tjzpf o&kyfay:vGifatmif jrdKŒ-uD;wdkif;vdkvdk rSm -uD;rm;onfh olwdk‹.ausmuf&kyfudk aqmufvkyfjyoxm;-uonf? armfu pmtkyf eDuav; wpftkyfa&;jyD;/ w&kwfjynfolwdkif;u T“usrf;jrwf”udkzwf&efwm0ef&SdI/ ‚if; wGifygaom ynwfcsufrsm;udk ol.ae‹pOfb0wGif vdkufemusifhokH;&.? w&kwfvlrsdK; tajrmuftjrm;wdk‹onf ,ae‹txd wdkif;jynf. ae&mwumwdkif;wGif aqmufvkyfxm; aom “-uD;us,faomb0yJhudkif-uD;” odk‹r[kwf “-uD;us,faom acgif;aqmif-uD;”. ausmuf&kyfodk‹ armf.arG;ae‹wdkif;wGif oGm;a&mufqkawmif;*g&0jyK-u.? tajrmuft jrm;aomolwdk‹vnf; tpkvdkuf rdrdudk,fudk owfao-u.? ajrmufudk;&D,m;wGif/ uifrftifqGefudkvnf; tm%m&vmcsdefrSpI ol‹tm;yk*~dKvf pGJudk;uG,fr+ jyK-uonf? jynfolwdk‹udk trSm;r&SdbJ rSefuefonfhvrf;pOftwdkif; a&SŒ aqmifoGm;Edkifonfh “jynfolwdk‹. aerif;-uD;”[k ac:-u.? ajrmufAD,uferfuGefjrLepf tm%m&Sif [dkcsDrif;onfvnf; xdkenf;twdkif;yif jzpfayonf?

uGefjrLepf0g'jzef‹ydkpwmrsm;onf/ armfudk w&kwfjynfolrsm;tay: xGef;vif;ay;aeonfh aerif;-uD; yrm/ vlwdkif;udk om,maysmf&$ifonfhb0odk‹ vrf;jyac:aqmifoGm;Edkifonfh “jrifhjrwfaomyk*~dKvf” tjzpf o&kyfaqmifxm;I yk*~dKvfpGJudk;uG,fr+ jyK-u.?

160

ajrmufudk;&D,m;tm%m&Sif uifrftifqGef. ausmuf&kyfa&SŒwGif trsm;vlxku OD;cs&Sdcdk;-ujcif;onf/ uGefjrLepf0g'onf vuf&Sdacwfopf&kyfxkudk;uG,fjcif;jzpfa-umif;udk az:jyvsuf &Sd.?

161

uGefjrLepf0g' = rsufarSmufacwfrS yk*~dKvfpGJudk;uG,fjcif;t,l0g'jzpf.? vlwdk‹u vDeifESifharmfwdk‹. tavmif;&kyfuvyfudk wef;pD-unfh±+-ujcif;onf/ uGefjrLepf0g'u acgif;aqmifrsm;udk uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom a&S;tD*spfjynf zg&dk;bk&ifwdk‹ udkuJhodk‹ yk*~dKvfpGJ&kyfxkudk;uG,fr+jzpfatmif vkyfaqmifaea-umif; az:jyvsuf&Sd.? zg&dk;bk&ifuJhodk‹ &dkif;pdkif;&ufpufr+udk ESpfoufpGmjyKusifhcJh-uonfh vDeifESifhpwmvifwdk‹udk zg&dk;bk&ifrsm;udkuJhodk‹ rrfrD&kyfvkH;oGif;xm;-uonf? vDeif.OD;aESmufudk “rnfr#-uD;us,fjrifhjrwfaomOm%ftpGrf;”&Sd onfudk prf;oyfppfaq;&eftwGuf txl;umuG,fjyKpkodrf;qnf;xm;-u.?

uGefjrLepf0g'onf/ uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom zg&dk;bk&iftkyfcsKyfa&;uJhodk‹ vlenf;pkutm%mcsKyfudkifxm;aompepf jzpfonf? uGefjrLepfygwDacgif;aqmifwdk‹onfvlxktm; tay:pD;rS -unfhI/ olwdk‹vdkcsifovdk OD;aqmif-uonf?

162

vlenf;pktodkif;t0dkif;tm%mwnfaqmufykH Oligarchic Structure

vlenf;pktodkif;t0dkif;tm%m&Sifwnfaqmufr+onf “vlenf;pktkyfcsKyfa&;” jzpfI/ EdkifiHa&;tm%monf tuef‹towf&Sdonfhtenf;i,faomvlwpfpk.vufxJ wGifom &Sdayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwft& -unfhygu bk&m;w&m;rJhpepfwdk‹onf tajccHtm;jzifh vlenf;pktodkif;t0dkif;tm%m&Sifpepfjzpfonf? “wdkif;jynfacgif;aqmif rsm;”odk‹r[kwf “a&SŒaqmifa&SŒ&yfrsm;”onf tkyfcsKyfa&;tm%mudk olwdk‹.vufxJwGif qkyfudkifxm;I/ olwdk‹.tawG;tac:twdkif; tkyfcsKyf-uayonf? uk&ftmefusrf;awmf jrwf tm,wfawmfrsm;udk -unfhjcif;jzifh/ zg&dk;bk&if.tkyfcsKyfa&;tzGJ‹wGif t-uHay;t&m &Sdrsm;/ yOPvufarSmfq&mrsm;ESifh ppfom;rsm;omyg0ifaom vlenf;pktodkif;t0dkif;tm%m &Sifpepfjzpfonfudk awG‹&onf? jynfolwdk‹udk zg&dk;.tkyfcsKyfa&;,EW&m;wGifom avSmif xm;Edkif&ef yOPvufarSmfq&mwdk‹u jynfolwdk‹. awG;ac:r+rsm;udk xdrf;ausmif;xm;onf? ppfom;rsm;u twif;t"rR&ufpuf-urf;-uKwfpGm-uD;-uyfxdef;csKyfxm;-uonf? uGefjrLepftpdk;&wdk‹onf/ uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif az:jyxm;aom bk&m;rJhvl en;fpktm%m&Sifpepf. acwfopftqifhwlt&nftaoG;wltkyfcsKyfr+ jzpf-uonf? uGef jrLepfwdk‹u “jynfol‹tm%m”udk ay;tyfrnf[k tpjyK-uaomfvnf;/ olwdk‹tm%m&vm aomwdkif;jynfwdkif;wGif/ tenf;i,faomvlenf;pktodkif;t0dkif;u csKyfudkifpdk;rdk; aom tm%mudkom wnfaqmuf-uayonf? wdkif;jynf. EdkifiHa&;tm%mtm;vkH;udk “ypPnf; rJhvlwef;pm;ygwD” odk‹r[kwf “tvkyform;ygwD”ponfhtrnfrsm;udkaqmifaomygwD odk‹ ay;tyfvdkuf-uaomfvnf;/ xdkygwDrsm;onf tvkyform;rsm;ESifhaomfvnf;aumif;/ ypPnf;rJhqif;&Jom;rsm;ESifhaomfvnf;aumif;/ rnfokd‹r#ywfoufjcif;r&Sdacs? uGefjrLepf ygwDA[dkaumfrDwDESifh ay:vpfjAL&dkac:qkH;jzwfcsufcsonfh,EW&m;onf/ ‚if;.taxGaxG twGif;a&;rSL;u xdyfqkH;wGifaeI tm%mudkqkyfudkifxm;um/ tm%mudk -uifemw&m; uif;rJhpGm tokH;jyKayonf? uGefjrLepftpdk;&rsm;wGif/ “'Drdkua&pD”qdkonfrSm/ a&G; aumufyGJESifh ygwDuGef*&uftp&Sdonfh jy&kyfomv#if jzpfayonf?

pdkufysKd;oD;ESHrsm;ESifh arG;jrLa&;udk zsufqD;jcif;? The "Destruction of Crops and Breeding Stock"

uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif bk&m;w&m;rJhonfhtkyfcsKyfa&;ESifhywfoufI az:jy &mY/ u|Efkyfwdk‹tm; tvGefta&;-uD;onfh tcsufwpfcsufudk owdxm;tm&kHpdkuf-u&ef tv†m[ft&Sifjrwfu jyqdkxm;awmfrl.? uk&ftmefusrf;awmfjrwf (2;205=206)wGif/ xdkolonf jyefoGm;aomtcg ajrjyif0,f ysufpD;a-umif;rsm;udk jyKrl&efvnf; aumif;/ v,f,mudkif;u|ef;rsm;ESifh (u|JEGm;)wd&pm>efrsm;udk zsufqD;&efvnf;aumif;/ -udK;yrf;tm;xkwfavonf? trSefpifppf tv†m[ft&Sifjrwfonf (,if;uJhodk‹)zsufqD; jcif;udk pdk;pOf;r# ESpfoufawmfrrlay? xdkrSwyg;wkH rnfonfhtcgrqdk xdkoludk toifonf tv†m[ft&Sifjrwftm; a-umuf&GH‹ygav[k ajymqdkonf&Sdaomf xdkol‹tm; ol.*k%frmeonf raumif;r+'kp&dkuf bufodk‹ qGJaqmifoGm;avonf? odk‹jzpf&m xdkoltbdk‹ “*s[EMrf”i&Jonf vkHavmuf.? trSefaomfum; (*s[EMrfi&Jonf) tvGefqdk;&Gm;vSaomae&mXme jzpfayonf? 163

“ajrjyif0,f ysufpD;&mysufpD;a-umif;rsm;udk jyKrl&efvnf;aumif;/ v,f,mudkif; u|ef;rsm;ESifh (u|JEGm;)wd&pm>efrsm;udk zsufqD;&efvnf;aumif;/ -udK;yrf;tm;xkwfav onf?” [laomtydk'fudk owdrl&efvdktyf.? Ttm,ofawmfonf/ qdkAD,ufjynf axmifpk/ w&kwfeDESifh uarBm'D,m;EdkifiHrsm;wGif usifhokH;onfh pkaygif;(bkHpepf)udk twd tus az:jyxm;jcif;jzpfayonf? vDeif/ pwmvif/ armfESifh yGefyGwfwdk‹u olwdk‹.EdkifiH wGif ±+yfaxG;jcif;ESifh a-umuf&GHŒxdwfvef‹jcif;udk zefwD;cJh-uayonf? tDAdkvl;&Sif;0g'D vdkifqifudk. t"dy`g,fr&SdaompdkufysdK;arG;jrLa&;udk usifhokH;apjcif;jzifh/ pdkufysdK;a&;oD;ESH tm;vkH;udk zsufqD;ypf-uI rsdK;qufwpfacwfvkH;udkyif jyKef;ukefvkenf;txd touf aygif;ajrmufjrm;pGmudk owfjzwfcJh-uonf? Ttm,ofawmfwGifyif xdkodk‹jypfr+usL;vGef -uolwdk‹onf/ armufrmaom bmomw&m;uif;rJholwdk‹jzpf-ua-umif;udk qufvufaz: jyxm;ayonf? Taz:jycsufrsm;onf rdrdudk,fudk bk&m;ozG,f xifrSwf,lq-uaom uGefjrLepftm%m &Sifrsm;ESifh tHudkufjzpfaeayonf? urBm-uD;onf rjywfrpJwdk;wufzGH‹jzdK;vsuf&Sdonf/ vGefcJhonfha&S;a[mif;vl‹tzGJ‹ tpnf;wdk‹onf u|Ekfyfwdk‹. acwfopfxufwdk;wufzGH‹jzdK;r+avsmhenf;onf[k uGefjrLepf wdk‹u ,kH-unf-uonf? xdk‹a-umifh/ vGefcJhonfh ESpfaygif;axmifcsDcJhaomtwdwfumv wGif yGifhcJhonfheADwrefawmfwdk‹ ,laqmifvmcJhaom usrf;*efrsm;udk txiftjrifao;-u onf? odk‹aomfvnf;/ vGefcJhonfh ESpfaygif; wpfaxmifhav;&mausmfu usa&mufcJhonfh uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGifrlum;/ olwdk‹.tawG;tac:ESifh yifudkpdwfaepdwfxm;wdk‹ onf/ pOf;pm;qifjcifOm%fuif;rJhjcif;/ vdrfvnfvSnfhjzm;jcif;ESifh pm&dwWysufjym;,kwfrm jcif;jzpfonf[k az:jyxm;ayonf? uGefjrLepfacgif;aqmifwdk‹u olwdk‹udk,fudkolwdk‹ rnf r#yifwdk;wufzGH‹jzKd;onfhordkif;tqifhodk‹ a&mufae-uonf[k ajym-uayaomfvnf;/ eAD wrefawmfrlpm.acwfrS zg&dk;bk&ifESifh t&m&mwGif wlnDae-uayonf? trSefrSm ordkif;u vlom;wdk‹. Om%fxufjrufjcif;wdk;wufzGH‹jzKd;r+ odk‹r[kwf pdwf"gwfjyKjyifajymif;vJjcif;ponfwdk‹udk jyqdkjcif; r&Sdacs? vGefcJhonfh ESpfaygif;axmif aygif;rsm;pGmu vlawGvnf; ,ae‹rsufarSmufacwfrSvlrsm;. t*Fg&yfrsm;twdkif;om &Sd cJh-uonf? ,Ofaus;r+ESifh enf;ynmydkif;wGif/ wdk;wufr+&SdcJhovdk aemufqkwfjcif;vnf; &Sdayonf? Oyrm/ eADwrefawmplvdkifrmef(aqmvrGef).acwfrS enf;ynmrsm;ESifh tD *spfvlrsdK;wdk‹ yD&rpfaqmufvkyfcJhonfhenf;ynmrsm;udk ,ae‹acwfwGif rod&SdEdkifao;acs? ,ae‹usef&Sdaeao;aom tEkynmtydkif;tprsm;u tcsKd‹,Ofaus;r+acwfrsm;onf tifr wefwdk;wufaom ,Ofaus;r+ESifhenf;ynmrsm;udk pkaqmif;tokH;jyKcJh-ua-umif; od&Sd& aomfvnf;/ xdkwdk;wufr+rsm;onf tpOftjrJ wpforwfwnf; r&SdcJhacs? u|Ekfyfwdk‹txufu qdkcJhonfhtwdkif;/ tv†m[ft&Sifjrwfonf vlom;wdk‹udk ykHyef; o¾mef&kyftrsdK;rsKd;tjyif/ pdwfaepdwfxm;pOf;pm;qifjcifjcif;trsdK;rsdK;ESifhtwl zefqif; xm;awmfrl.? ‚if;wdk‹wGif ordkif;onf tv†m[ft&Sifjrwf owfrSwfxm;awmfrlonfh pnf;rsOf;pnf;urf;twdkif; zGH‹jzdK;vmcJhayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf (33;62)wGif tv†m[ft&SifjrwfcsrSwfxm;awmfrlaom obm0ESifhvlr+a&;pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onf ajymif;vJjcif;r&Sda-umif; rdef‹awmfrlxm;.? “Tonf a&S;txufausmfumvY vGefav cJhaomolwdk‹ESifhywfoufI tv†m[ft&Sifjrwf. Oya'pnf;urf;yif? pifppf toifonf tv†m[ft&Sifjrwf. Oya'pnf;urf;Y rnfonfhajymif;vJr+udkr#yif tv#if;awG‹&Sdvdrfh rnfr[kwfaywum;?”[k az:jyxm;.? uGefjrLepf0g'uJhodk‹aom &ufpuf-urf;-uKwf&dkif;pdkif;onfh tawG;tac:udk vufcH &ef uwdu0wfjyKjcif;onf/ rawG;Edkif rawG;bl;aom 'kuQyifv,fjyifodk‹ a&mufap.? 164

'g0if. ravsmfuefaomtawG;tac:udkvufcH,kH-unfI bk&m;rJh0g'udka&G;,lolwdk‹ onf/ olwdk‹.qkH;cef;wdkifjcif;udk jyifqifjcif;om jzpfayonf? TtcsufESifhywfoufI uk&ftmefusrf;awmfjrwf (30;41)wGif atmufygt"dy`g,ftwdkif; az:jyxm;ayonf? vlwdk‹.vufrsm;u qnf;yl;cJh-uaom(raumif;r+'kp&dkufwdk‹)a-umifh ukef;ajrY vnf;aumif;/ ork'N&myifv,fYvnf;aumif;/ ysufpD;r+(ab;Oyg'frsm;)onf jzpfay:I aeacsjyD? aemufqkH;wGif xdkt&Sifjrwfonf ‚if;wdk‹usifhrlcJh-uaom jypfr+tcsKdŒ.t&om udk ‚if;wdk‹tm; jrnf;prf;apawmfrlrnf jzpfayonf? odk‹rSomv#if ‚if;wdk‹onf (rdrdwdk‹. jypfr+rsm;rS) jyefvSnfh-uayrnf? 1970=ckESpfpmayynm±SifEkdbJvfqk&ol/ uGefjrLepf0g'udk Ed+ufEd+ufc|wfc|wf tm; remwef;a0zefol tvufZENm tdkif qdkvfZifepfqifu Trdk;usOya'pnf;urf;. vlr+ a&;qdkif&m obm0ESifhywfoufI ol.pmayrsm;wGif xnfhoGif;a&;om;xm;ayonf? 1983=ckESpf vef'efjrdKŒYay;aom rdef‹cGef;wGif/ ol.trsdK;om;rsm;tay: tb,fha-umifh xdkr#&ufpuf-urf;-uKwfr+rsm; usa&mufcJhonfhta-umif;udk &Sif;jycJhavonf? vGefcJhwJhESpfig;q,favmufwkH;u/ usaemfi,fao;wJhtcsdefrSm/ &k&Sm;EdkifiHrSm -uD;us,fwJh ysufpD;,dk,Gif;jcif;jzpfwmeJ‹ywfoufjyD; vl-uD;ol-uD;awGu “vlawG[m bk&m;ocifudk arhvdkuf-uw,f/ 'gha-umifh 'DvdkjzpfvmwmbJ?”vdk‹ nD;nL-uwmudk owd&rdygw,f? tJ'DtcsdefupjyD;/ ESpfaygif; 50=eD;yg;avmuf usaemfwdk‹&Jh awmfvSefa&;ordkif;udk avhvmcJhyg w,f? tJ'DudpPeJ‹ywfoufjyD; pmtkyfaygif;&mcsDjyD;zwfcJhygw,f? wpfOD;csif;&JhxGufqdk0efcH csufaygif;awGudkvJ &mcsDjyD;pkaqmif;xm;cJhygw,f? tJ'D uaomif;ueif;ajAmif;qefr+awGudk &Sif;xm;&mrSm pmtkyfaygif; &SpfwGJtxdjyKpkcJhygjyD? vl‹toufaygif; oef;aygif; 60=avmuf udk0g;jrdKcJhwJh tzsufawmfvSefa&;-uD;&Jhta-umif;&if;udk 'Duae‹twdkcsKH;EdkifqkH; twdusqkH; ajymr,fqdk&if “vlawG[m bk&m;ocifudk arhvdkuf-uw,f/ 'gha-umifh 'Dvdkjzpfvmwm 113 bJ?”vdk‹ usaemfxyfajym&rSmygbJcifAsm?

uGefjrLepf0g'jzpfay:vmjcif;onf vlwdk‹u tv†m[ft&Sifjrwfudk arhavsmhxm; aoma-umifh jzpf.? bk&m;rJhvl‹tzGJ‹tpnf;onf rnfr#txd oem;-uifemjcif;w&m;uif; rJhI rnfr#txd&ufpuf-urf;-uKwf &dkif;pdkif;,kwfrmEdkifa-umif;/ 'g0if0g'uJhodk‹aom &kyf 0g'tawG;tac:rsm;u rnfodk‹aomvl‹tzGJ‹tpnf;udk arG;xkwfay;rnf ponfwdk‹udk rsuf 0g;xifxif jyoaomoufaocHO'g[&k%fyif jzpfayonf? uGefjrLepf0g'u ay;aqmifcJh aom'kuQqif;&Jjcif;wdk‹udk -unfhjcif;jzifh/ bmomt,l0g'udk,fusifhw&m;&Sdaom vl‹tzGJ‹ tpnf;ESifh r&Sdaomvl‹tzGJ‹tpnf;wdk‹ t-uD;tus,fjcm;em;a-umif;udk awG‹jrif&ayonf? TtcsufrSwpfqifh bmomt,l0g'udk,fusifhw&m;ay:wGiftajccHaomb0omv#if vlom;udk u,fwifEdkifa-umif; u|Ekfyfwdk‹oabmaygufEdkifayonf? vlwdk‹u tv†m[ft&Sifjrwfudkjiif;y,fxm;jyD;/ bmomt,l0g'uoif-um;ydk‹cs ay;aom udk,fusifhw&m;rsm;rSa0;uGmonfhtawG;tac:rsm;wGif w0Jvnfvnf&Sdaeao; ygu/ uGefjrLepf0g'ESifhtwl tjcm;azgufjyefaomtawG;tac:rsm;u ae&m,lEdkifayvdrfh rnf? txufyguk&ftmeftm,ofawmfwGif jyoxm;aom “vlwdk‹.vufrsm;u qnf;yl; cJh-uaom(raumif;r+'kp&dkufwdk‹)a-umifh ukef;ajrESifhork'N&myifv,fjyifY ysufpD;r+ab;O yg'frsm;”rjzpfapvdkygu/ vlwdk‹onf ‚if;azgufjyefaomtawG;tac:rsm;udk a0;a0;a&Smif I tjcm;olrsm;udkvnf; a&SmifuGif;atmif qGJaqmifac:xkwf&ef vdktyfayonf? Tt csufwGif atmifjrifEdkif&eftwGuf/ vlwdk‹onf 'g0if.tawG;tac:u odyH`ynmwGift ajccHonf[k rSm;,Gif;pGmvufcHcJh-uaoma-umifh vlom;avmuudk 'kuQaygif;rsdK;pkHouf a&mufapcJhjcif;udk od&SdjyD;/ 'g0if.oDtdk&Donf w&m;r0ifrSm;,Gif;a-umif; odyH`ynmu oufaoxlxm;onfhtcsufrsm;udk od&Sdoabmayguf&ef vkdtyfygonf? 165

T21&mpkESpftwGif;/ Om%fynmxufjrufI todw&m;&Sdol xdk;xGif;Om%ft ajrmftjrif&Sdolwdk‹. ta&;-uD;aomwm0efrSm/ “&kyf0g'ESifh obm0tajcjyK0g'”udk qef‹ usifonfh ynmOm%f&nftpGrf;wdkufyGJ qifEGJ&ef vdktyfayonf?

166

167

t

ar&duefEdkifiHrS 'g0if.oDtdk&DESifhywfoufIajymv#if uG,fvGefol pwD zifa*sa*gvf.trnfudk csufcsif;owdpjrJjzpf.? olonf [m;Awf wuUodkvf ZD0aA'ESifh ausmufjzpf&kyf-uGif;ynm (edcgwuaA')ygarmuQ tjzpf ESpfaygif;rsm;pGm tr+xrf;aqmifcJh&m/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DudkaxmufcHaom pmtkyf tajrmuftjrm;a&;om;cJhI/ Tacgif;pOfESifhywfoufI owif;avmuom;trsm;ESifh vnf; tcgtacgufaygif;rsm;pGm ajymqdkajz-um;cJhbl;avonf? tDAdkvl;&Sif;ESifhywfouf I tajctwifajymqdkwdkif; odk‹r[kwftjiif;yGm;wdkif; urBmausmf wdkif;rfr*~Zif;ESifh e,l;pf 0dufr*~Zif;wdk‹u a*gvfudk tpOftjrJudk;um;avh&Sd-u.? ol.pmtkyfrsm;onfvnf; pmtkyfqdkifrsm;rS pmtkyfpifrsm;ESifh obm0ordkif;jywdkufrsm;wGif tpOftjrJxifxif&Sm; &Sm; &Sdwwfayonf? a*gvfu 'g0if.csKdŒ,Gif;csufrsm;udk tjrJ-udK;pm;IvdkufvHzkH;zdjyD; ausmufjzpf&kyf -uGif;rSwfwrf;rsm;rS jiif;y,fonfhtcsuftvufrsm;udk jyifqifavh&Sd.? trSefrSm/ xdkodk‹ vdkufvkyf&mY ratmifjrifcJh&Smay? xdk‹a-umifh tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk tpOftjrJa0zefavh&Sd onfh bmuavrS ygarmuQ zD;vpf*|efqefu ol‹udk “'g0iftawG;tac:. *dkbmacsŒAf” [k ac:avh&Sdonf? a*gvfuvnf; ol.-udK;yrf;csufrsm; ratmifjrifa-umif;udk tcg aygif;rsm;pGm 0efcHcJhayonf?114 (tao;pdwfudk Darwinism Refuted:How the Theory of Evolution Breaks Down in the Light of Modern Science, by Harun Yahya, Goodword Books, 2002)wGif bwf±+Edkifygonf?

pwDzif a*s a*gvfonf rm;uPf0g'ESifh 'g0iftawG;tac:udk tifrwefwG,fwmcJh &m/ vla&SŒola&SŒyGifhyGifhvif;vif;yif 0efcHxm;ayonf? ol‹twGuf rm;ufP0g'ESifh 'g0if 0g'wdk‹onf '*Fg;wpfjym;. acgif;yef;ESpfrsufESmESifhwlonf[k qdkonf? 'g0ifu “tEk yËdavmrobm0”udk &Sif;jyI/ rm;ufPonf “tEkyËdavmrordkif;”udk &Sif;jyonf[k qdk.? a*gvf. rm;ufP0g'wGif Tr#wG,fwmaejcif;onf/ ol. tEkyËdavmr&kyf 0g' wGif ouf0if,kH-unfr+a-umifh jzpfonf? olonf 'g0ifudk tjyif;txefumuG,fajymqdk cJhayonf? tb,hfa-umifhqdkaomf 'g0ifonf obm0udk &Sif;jy&mY ol.&kyf0g't awG;tac:udk rSefuefpGm tokH;csjcif;a-umifh jzpfonf[k qdk.?115 1992=ckESpfwGif rm;ufP0g'D='g0if0g'Dtjzpf ausmf-um;aomTyk*~dKvfonf &k&Sm; EdkifiHodk‹ oGm;a&mufcJh.? olc&D;rxGufrDwpfESpftvsifwGif ta±SŒOa&myEdkifiHwdk‹ uGJjyJukef -ujyD; qdkAD,ufjynfaxmifpkonfvnf; ysufoGm;I uGefjrLepfygwDvnf; r&Sdawmhay? 168

wurBmvkH;u uGefjrLepf0g'usqkH;oGm;jyD[k vufcH,kH-unf-uaomfvnf; a*gvfu wpfrsdK;t"dy`g,faz:cJhonf? owif;axmufrsm;tm;/ “[kwfw,f/ &yf&Sef(&k&Sm;vlrsdK;)wdk‹

pwDzif a*s a*gvfonf tvGefjyif;jyaom rm;ufP0g'DjzpfI 'g0if0g'udk ,kH-unfvuf cHonfh tar&duefEdkifiHrS ausmf-um;xif&Sm; aom odyH`ynm&SifwpfOD;jzpf.? qdkAD,uf qdk&S,fvpfjynfaxmifpk ysufpD;uGJjyJoGm; onfhtcg/ rm;ufP0g'onf ydkIom tiftm; -uD;xGm;vmonf[k a-unm.?

u rm;ufQ0g' pD;yGm;a&;pepfudk emrnfysufatmifvkyfvdkufwmawmhtrSefbJ/ 'gayrJh aemufxyfydkrdk-uD;us,fwJh jywfawmif;jywfawmif;-um;jzwfajymif;vJr+twGuf w&m;0if wkH;ygbJ”116[k rm;uPfrSefuefa-umif;udk oufaoxlvdkufjcif;jzpfa-umif; &Sif;jycJhav onf? a*gvf.tqdkt& rm;ufP0g'onf touf&Sifaeygao;onf?

uGefjrLepfpepfvnf; &Sifaeao;onf Communism is Alive as Well

pwDzif a*s a*gvf. 'g0if0g'wGif opPmcH ESpfjr‡Kyfxm;or#onf xl;jcm;vSaom udpPr[kwfay? 20=&mpkESpfrS tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk vufcHcJh-uaom ausmf-um;xif&Sm; onfhodyH`yynm&Sifrsm;teuf/ tajrmuftjrm;wdk‹onf rm;uPf0g'Drsm; jzpf-uonf? vGefcJh onfh&mpkESpfxuf0ufavmufwkH;u/ tvufZENm; tdkyg&ifESifh a*sbDtufpf a[mfvf 'def; uJhodk‹aom tausmfa';,yk*~dKvfwdk‹onfvnf; opPm&Sdrm;ufP0g'Drsm;jzpf-uI tDAdkvl;&Sif; oDtdk&DESifhywfoufonfh prf;oyfcsuftajrmuftjrm; jyKcJholrsm; jzpf-uayonf? t aemufEdkifiHom; tDAdkvl;&Sif;0g'Drsm;jzpf-uonfh *|ef arem'f prpfESifh &pfcsm'f vD0ef wefwdk‹onfvnf;/ rm;ufP0g'udk tjyif;txefaxmufcHumuG,fae-uqJaom ynm&Sif rsm;jzpf-uayonf? Tyk*~dKvfawGt&/ 'g0if0g'ESifh rm;ufP0g'wdk‹onf t"dy`g,fwpfrsdK;wnf; jzpf.? oDtdk&D(0g')wpfckcsif;onf/ wpfckwnf;aomtawG;tac:=tEkyËdavmr&kyf0g'wGif t ajccH-uayonf? rm;ufPu ordkif;wGif tokH;csI/ 'g0ifu obm0jzpfpOfwGif tokH;cscJh onf? Tyk*~dKvfwdk‹.tqdkt&/ wurBmvkH;trsm;,lqae-uonfh=uGefjrLepf0g'ESifh Oa&myta±SŒtkyfpkonf usqkH;oGm;jyD[laom,kH-unfcsufonf/ rSm;.? “rm;ufP0g'udk rSm;,Gif;pGm t"dy`g,faz:xkwfjcif;”om usqkH;jcif;jzpfonf? tEkyËdavmr&kyf0g' &Sdae or#umvywfvkH; rm;ufP0g'Dwdk‹. EdkifiHa&;em;vnfoabmaygufr+onfvnf; quf vuf wnfwHhaeOD;rnfjzpfonf [kqdk-uonf? 169

TtawG;tac:udk rm;ufP0g'wGif ,kH-unfae-uao;onfh vlyk*~dKvftrsm;ESifh tzGJ‹tpnf;tajrmuftjrm;wdk‹onfvnf; vufcH-uonf? qdkAD,ufjynfaxmifpkESifh t a&SŒOa&mytkyfpkwdk‹ &Sdaeao;onfhtcsdefwGif/ ‚if;wdk‹ESifhwpfacwfwnf;rS TuGefjrLepf wdk‹u uGefjrLepftpdk;&rsm;ESifh rm;ufPtawG;tac:t-um;wGif cGJjcm;xm;cJh-uayonf? xdkacwfwGif&SdaeonfhuGefjrLepftpdk;&wdk‹onf “ppfrSefaom”odk‹r[kwf“&Sifoefvsuf&Sd aom” qdk&S,fvpf[k rSnfhac:cJh-uonf? odk‹aomfvnf; qdk&S,fvpftawG;tac:onf ,if;tpdk;&wdk‹wGif jyD;jynfhpkHjcif; r&Sdao;ojzifh/ xdkuGefjrLepftpdk;&awG jydKysufoGm;v#if vnf; rm;ufPtawG;tac:qdk&S,fvpf0g'onf qufvufI wnf&SdaeOD;rnfjzpfonf[k tcdkiftrm ajymqdkcJh-uayonf? rm;ufP.tqdkt&/ vl‹tzGJ‹tpnf;onf/ oD;oef‹tDAdkvl;&Sif; (wpfpwpfp tvdkvdk wdk;wufajymif;vJjcif;)&Sd&rnf? yxr t&if;&Sif0g'rS qdk&S,fvpf0g'odk‹ajymif;vJoGm;jyD; aemufqkH; uGefjrLepf0g'odk‹ ajymif;vJoGm;&rnfjzpfonf? Ttqdkonf ,ae‹txdvnf; rSefuefaeao;onf[k tcdkiftrm ajymae-uonf? &k&Sm;EdkifiHESifhtwl tjcm; 20=&mpkESpf rS uGefjrLepftpdk;&wdk‹onf/ awmifolv,form;pdkufysKd;a&;vl‹tzGJ‹tpnf;rS jAKef;'dkif;qdk ovdk qdk&S,fvpf0g'odk‹ ajymif;vJcJh-uonf? -um;wGif t&if;&Sifpepftqifh vGwfaecJh onf? xdk‹a-umifh/ rm;ufP0g't&/ Ttpdk;&awG ratmifjrifjcif; jzpf.? ,ae‹tcsdef wGif TEdkifiHrsm;onf/ rm;ufPuajymcJhaom“t&if;&Sifpepftqifh”udk vufcHusifhokH;ae-ujyD? qdk&S,fvpfpepfwpfausmhjyefa&mufvmonfhtcsdefwGif/ ydkrdktiftm;awmifhwif;jyD; ydkrdkI -uef‹-uef‹cHEdkifvdrfhrnf [kzGifhqdk-uonf? rm;ufP0g'udk ,kH-unfae-uao;onfhvltajrmuftjrm;wdk‹onf/ Tt"dy`g,fzGifh qdkcsufudk vufcHae-uonf? xdkodk‹vufcH,kH-unfae-uolrsm;xJwGif/ pwDzif a*s a*gvfuJhodk‹aom a±SŒwef;odyH`ynm&Sifrsm;/ Oa&myuGefjrLepfygwD0ifrsm;/ rm;ufP0g'Dynm &Sifrsm;/ owif;pmq&mrsm;ESifh uGefjrLepft-urf;zuftzGJ‹tpnf;rsm; yg0if-uayonf? xdk‹a-umifh/ qdkAD,ufjynfaxmifpkESifh ta&SŒOa&my

'g0if0g'('g0iftawG;tac:)touf&Sifaeor#/ tEkyËd avmr&kyf0g'ESifh uGefjrLepf0g'onfvnf; touf&Sifae OD;rnf? tar&duefEdkifiHrS rm;ufP0g'D='g0if0g'DodyH`ynm &Sifwdk‹onf Ttcsufudk oufaoxlaeayonf? vuf0J bufykHonf yDwmqif;*g;. 'g0iftawG;tac:wpfck usefaeao;onf [laompmtkyfjzpfonf?

tkyfpk jydKysufoGm;ojzifh uGefjrLepf0g'onf ordkif;wGif ausmfvGefjr‡KyfESHcJhjyD;jyD/ urBmajr ay:wGif tEW&m,fray;EdkifawmhjyD[k xifrSwfjcif;onf rSm;.? uGefjrLepf0g'onf tEk yËdavmr&kyf0g'. EdkifiHa&;ykHpHaz:xkwfjcif;jzpfI/ ,if;oDtdk&D usefaeor#umv ywfvkH; uGefjrLepf0g'onfvnf; usefaeOD;rnfjzpfonf? tawG;tac:wpfckonf vl‹ tzGJ‹tpnf;wpfckwGif tm;aumif;ygu oifhawmfaomywf0ef;usiftajctae&SdonfESifh wjydKifwnf;/ xdktawG;tac:onf EdkifiHa&;-oZmtjzpf v$rf;rdk;oGm;vdrfhrnf? tEkyËd 170

avmr&kyf0g' tm;aumif;vmjyD; us,fjyef‹oGm;onfESifhwjydKifwnf; ‚if;.EdkifiHa&;t oGifjzpfaom uGefjrLepf0g'onfvnf; -oZmv$rf;rdk;Edkifaom tiftm;jzpfoGm;Edkifayonf? ,ae‹urBmajray:wGif 'Drdkua&pDESifh vGwfvyfaompD;yGm;a&;pepfwdk‹udk a,bk,s tm;jzifh tvGefw&m,kH-unfpdwfcs-uayonf? odk‹aomfvnf;/ tjynfjynfqdkif&mvGwf vyfaompD;yGm;a&;pepfwGif jy\emjzpfay:vmygu vlwdk‹.pdwf"gwfajymif;vJoGm;Edkif onfh tvm;tvm&Sdayonf? ,Qifuvnf; Todk‹jzpfcJhbl;avjyD? 1929=ckESpf wurBm vkH; pD;yGm;a&;uyfqdkufcJh&m/ Oa&mywdkufwcGif uGefjrLepf0g'ESifhzufqpf0g'wdk‹ vsifjref pGm ay:jyLvmjzpf trsm;-udKufa&yef;pm;vmcJhonf? uGefjrLepfwdk‹u xdkpD;yGm;a&;uyf qdkufjcif;udk t&if;&Sifpepf “jydKysufjcif;”[k t"dy`g,faz:cJh-ujyD;/ ‚if;tcsufjzifh vlt rsm;udk ydkrdkvG,fulpGm -oZmv$rf;rdk;pnf;&kH;EdkifcJh-uonf? ,QKtcsdefwGif/ uGefjrLepfwdk‹ tiftm;tawmftwef aumif;ae-uonf? txl;o jzifh Oa&mywdkufwGifjzpfonf? jyifopfEdkifiHESifh tDwvDEdkifiHwdk‹wGif a&G;aumufyGJrsm;Y tiftm;aumif;ae-uonf? olwdk‹ tcsKd;tpm;tawmftwefjrifhrm;aoma&G;aumufyGJrJudk &&Sd-uonf? ta&S‹Oa&mytkyfpkEdkifiHrsm;wGifvnf; uGefjrLepfa[mif;wdk‹OD;aqmifaom uGefjrLepfygwDrsm;u vkHavmufaoma&G;aumufyGJrJudk &&Sdae-uonf? tjynfjynfqdkif &mjy\em-uD;-uD;=txl;ojzifhpD;yGm;a&;uyf=wpfckcku Tqdk&S,fvpfygwDwdk‹udk tif tm;awmifhwif;vmapEdkifjyD;/ aemufwpfqifhwufI uGefjrLepftpdk;&wnfaxmifEdkif-u vdrfhrnf?

&k&Sm;EdkifiH=wpfvSrf;wuf/ ESpfvSrf;qkwf Russia: One Forward, Two Back

uGefjrLepf0g'ESifh zufqpf0g'wdk‹t-um;wGif tifrwefyg;v$maomrsOf;a-umif; omv#if uef‹xm;ydkif;jcm;xm;.? T0g'ESpfrsdK;pvkH;onf EdkifiHa&;,yfawmifwpfck. rsufESmESpfzufjzpfonf? tawG;tac:wpfrsdK;pD. vlr+a&;ESifhudk,fusifhw&m;wnf aqmufr+ESifh acgif;aqmifr+ykHpHwdk‹onf qifwl-uonf? vlr+a&;odyH`bmom&yfwGif ESpfrsKd; pvkH;udk “wpfygwDtm%m&SifpepftawG;tac:rsm;”tqifhwGif xnfhxm;onf? wpfyg wDtm%m&SifpepfykHpHwGif tpdk;&u vl‹tzGJ‹tpnf;udk 0g'jzef‹jcif;/ ajcmufvSef‹jcif;ESifh zdESdyfcsKyfcs,fjcif; ponfwdk‹jzifh xdef;ausmif;xm;I/ qef‹usifbufom;rsm;udk -uifemw &m;uif;rJhqkH;enf;rsm;jzifh okwfoif&Sif;vif;ypfonf? 1991=ckESpfaemufydkif;wGif/ &k&Sm;EdkifiHtpdk;&ESifh EdkifiHa&;ykHpHwdk‹onf rsm;pGmajymif; vJoGm;jcif; r&Sdacs? uGefjrLepf0g'rS rmzD,m*dk%f;wdk‹pdk;rdk;xm;jcif;udktajccHaom zuf qpf0g'wpfrsdK;odk‹ vufv$Jay;vdkufjcif;om jzpfonf? tajccHajymif;vJr+rSm pD;yGm;a&;ESifh vlr+a&;wnfaqmufr+wGif &Sdonf? vltawmfrsm;rsm; tcsdeftenf;i,ftwGif; tvGef trif;-uG,f0csrf;om-uI/ trsm;tm;jzifh. vlaer+tqifhusqif;oGm;onf? -uG,f0csrf; omolwdk‹ESifh qif;&Jom;wdk‹t-um;wGif -uD;us,faomuGm[r+ jzpfay:vmojzifh 19=&m pkESpfrsm;wGif t*FvefEdkifiH-uKHawG‹cJhaom “&ufpufonfht&if;&Sif”wnfaqmufr+ESifh -uHK awG‹ae&onf? aysmhnHhaomEdkifiHawmftpdk;&tm%mESifhtwl vlqdk;*kd%f;rsm; ay:aygufvm I/ “ya'o&mZf”pepfykHpHrsdK;wnfaqmufr+ jzpfay:vmayonf? Tjzpfay:vmaomwnfaqmufr+ESpfrsKd;pvkH;=“&ufpufaomt&if;&Sifpepf”ESifh “ya'o&mZfpepf”=wdk‹onf/ rm;ufP0g't& awmfvSefa&;twGuf vdktyfaomtajctae rsm;jzpfaejcif;uvnf; pdwf0ifpm;zG,fjzpfayonf? rm;ufP0g'tjrifjzifh-unhfygu/ &k&Sm; EdkifiH. vuf&Sdwnfaqmufr+onf “uGefjrLepft-udK”wnfaqmufr+jzpfaeonf? rJqEN 171

trsm;qkH;&I/ tpdk;&tkyfcsKyfa&;wGif -oZmoufa&mufaeaomuGefjrLepfwdk‹u EdkifiHw um(pD;yGm;a&;)uyfqdkufjcif;u 'Drdkua&pDESifh vGwfvyfaompD;yGm;a&;pepfudk udkifv+yf cgcsvdkufonfhtajctaeudk uGefjrLepfwdk‹uvufawG‹tokH;csEdkifvdrfhrnf[k wGufxm;-u .? &k&Sm;EdkifiHonf uGefjrLepftpdk;&vufxJodk‹ wzef tvG,fwulv$Jajymif;oGm;Edkifay onf? TwGif uGefjrLepf0g'. wdwfwcdk;vSnfhjzm;wwfonfh t-uHudk owdxm;Edkifay onf? ordkif;umvtwGif; olwdk‹vkyfcJhor#a-umifhjzpfay:vmcJhaom[muGuf (t&if;&Sif pepfrS uGefjrLepfpepfodk‹ul;ajymif;jcif;)udk jyefvnfzefwD;ae-uonf? xdk‹a-umifh olwdk‹ . jynfolwdk‹udk rmzD,m*dk%f;rsm;. vufxJodk‹tyfvdkufjyD;/ vmrnfhvlwef;pm;t&if; &Sifpepftajctaeudk jyifqifae-uonf? jynfolwdk‹udk olwdk‹wnfaqmufzefwD;cJhaomp epfjzifh xdk;ESufeif;ajcvdkufjyD;aemuf/ uGefjrLepfpepfomv#if a&G;p&majz&Sif;enf; jzpfonf[k ,kH-unf-uatmif -udK;pm;vkyfaqmifae-uayonf? aemufwpfcsufrSm/ uGefjrLepf0g'onf v#dKŒ0SufpGm &Sdaeao;onf? &k&Sm;tpdk;& tm%mydkifrsm;tm;vkH;wdk‹onf ,QifuGefjrLepfrsm;jzpf-uI/ rm;ufP. tEkyËdavmr&kyf0g' oifwef;rsm;jzifh ynmqnf;yl;-uD;jyif;vmcJh-uolrsm;jzpf-uonfhtjyif/ uGefjrLepfEdkifiH awmfwnfaqmufEdkifrnfhpdwful;,Oftdrfrufudk vufrvGwf-uao;ay? uGefjrLepf0g' onf/ t&if;&SifpepfacwfrSwpfqifhwufI zGH‹jzdK;vmjcif; jzpf&rnf[k ,kH-unf-uonf? t&if;&Sifpepf jzpfay:aepOfwGif apmifh-unfhaejcif;onfvnf; “uGefjrLepf”jzpfjcif;. wm0efwpf&yfjzpfonf? Ttcsdefor,wGif/ olwdk‹u ppfrSefaomuGefjrLepfrsm;jzpf-u aoma-umifh t&if;&Sif0g'udk axmufcHtokH;cs-ujcif;jzpfonf[k ,kH-unf-uayonf?

&k&Sm;EdkifiH. t&if;&SifpepfykHpHopfudkqef‹usifonfh &k&Sm;jynfolqENjyolwdk‹u uGefjrLepfpepfodk‹ jyefvSnfh&efa-uG;a-umfoHrsm;jzifh atmf[pfawmif;qdkae-uykH?

172

tEkyËdavmr&kyf0g'udk vufcH,kH-unfxm;aomolwdk‹onf/ aemufqkH;wGif olwdk‹.yef;wdkifodk‹a&muf&ef/ uGefjrLepftjzpf udk,fa,mifajzmufjcif;ESifh aemufwpfcg zufqpf0g'Dtjzpfajymif;vJxifjyjcif;onf vG,fulvSayonf? tb,fha-umifhqdkaomf/ zufqpf0g'ESifh uGefjrLepf0g'wdk‹. yef;wdkifonf=jynfolwdk‹udkzdESdyfcsKyfcs,f&ef=wpfck wnf;aom yef;wdkifjzpfaoma-umifhwnf;? TtawG;tac:ESpfrsdK;.-um;wGif ydkif;jcm; xm;aomrsOf;a-umif;onf tvGefw&mrxifr&Sm; arS;rSdefvSayonf? wpfckwnf;aom jcm;em;csufrSm/ uGefjrLepf0g'onf/ rdrdwdk‹.zdESdyfcsKyfcs,fjcif;ESifh &ufpuf-urf;-uKwf jcif;rsm;udk zkH;zd&ef “vlom;qefjcif;”a-uG;a-umfoHrsm;jzifh wdk;wdk;wdwfwdwf v#dKŒ0SufpGm zdESdyfcsKyfcs,fjcif; jzpfonf? Tv#dKŒ0Sufr+uef‹vef‹um.aemufuG,fwGif/ &k&Sm;EdkifiHY &dk;&muGefjrLepfwnf aqmufr+tjzpf uGefjrLepf0g'tm%mwnfjrJvsuf&Sdaeao;onf? qdkAD,ufqdk&S,fvpf jynfaxmifpkorwEdkifiHawmftpdk;&. ppfwyfrsm;onfvnf; wl&uDvlrsdK;wdk‹.jynfe,f rsm;udk xdef;csKyfxm;jrJjzpfonf? olwdk‹.t&if;&SifpepfatmufwGifyif/ opPm&SduGefjrL epf0g'Dwdk‹u jynfolvlxkudk qufvufIzdESdyfcsKyfcs,fae-uao;onf? olwdk‹. bmom a&;qef‹usifr+ESifh udk,fusifhw&m;uif;rJhapaomtqdkjyKwdkufwGef;csufrsm;jzifh vl‹tzGJ‹t pnf;udk ukd,fusifhw&m;wefzdk;ESifh tv†m[ft&Sifjrwfudkypfy,fjiif;y,f&efvnf;-udK;yrf; ae-uao;onf? 'DhaemufrSmawmh/ olwdk‹twGuf uGefjrLepf0g'udk jyefvnfvufrcHEdkif p&mta-umif; r&Sdawmhay? pwmvifESifhvDeifwdk‹.ykHygaom ydkpwmrsm;udkudkifaqmifI csDwufqENjy-u onfh&k&Sm;jynfoluGefjrLepfwdk‹. tiftm;udk txifao;jcif; av#mhwGufjcif; jyKIr&ay? vDeif. wpfvSrf;wuf ESpfvSrf;qkwf [laompmtkyfwGif/ aemufqkH;yef;wdkifa&muf&eft wGuf/ c%wjzKwfaemufqkwfjcif;&Sd&rnf[k vDeifu a&;om;xm;ayonf? Tonfu yif 1991=ckESpfwGif qdkAD,ufqdk&S,fvpfjynfaxmifpkorwEdkifiHawmf jydKysufoGm;jcif;t ay: uGefjrLepfwdk‹. oabmxm;jzpfonf? wpfvSrf;wuf/ ESpfvSrf;qkwf===vlyk*~dKvfwdkif;.b0wGif Todk‹jzpfavh&Sd.? EdkifiHrsm;.o rdkif;ESifh ygwD.zGH‹jzdK;wdk;wufr+wGifvnf; xdkenf;twdkif;jzpf.? ypPnf;rJhvlwef;pm;tzGJ‹ESifh ygwD pnf;rsOf;pnf;urf;. awmfvSefaom'Drdkua&pDatmifyGJcH&rnfhtcsufudk tenf;i,fv#yfwpfjyufr# 117 oHo, &Sdjcif;onf/ t-uD;us,fqkH;aom owWdenf;ol&Jabma-umifjcif;&mZ0wfjypfr+ jzpfonf?

[k vDeifu a&;om;xm;.?

armf &Sdaeao;onf Mao Lives!

Oa&myta±SŒydkif;ESifh &k&Sm;EdkifiHY/ 1990=ckESpfrsm;wGif jydKysufoGm;aom uGefjrLepf pepf jyefvnftouf&Sifvmp&m ta-umif;&Sd.? odk‹aomfvnf; aemufxyfuGefjrLepf0g' wpfrsdK; rjydKysufcJhyJ/ t&if;&SifpepfykHpHzrf;I ae‹pOftiftm;-uD;xGm;vmaeayonf? T uGefjrLepf0g'trsdK;tpm;onf tqdk;qkH;ESifht-urf;wrf;qkH;jzpfonf? ‚if;rSm armf0g' jzpf.? 1991=ckESpfwGif/ qdkAD,uf&k&Sm;EdkifiHjydKysufoGm;pOfu vDeifESifh pwmvifwdk‹. ausmuf&kyfrsm;udk csdK;vdkufz,fvdkuf-uonf? &k&Sm;EdkifiHu uGefjrLepf0g'udk ypfy,fvdkuf onf[k xif&onf? odk‹aomfvnf; w&kwfjynfwGif xdkodk‹rjzpfcJhay? 1976=ckESpf armf aoqkH;jyD;aemuf ,QKxduGefjrLepfygwD tkyfpdk;vsuf&Sdonf? w&kwfEdkifiHonf t&if;&Sif pepfpD;yGm;a&;pnf;rsOf;pnf;urf;udk vufcHusifhokH;aomfvnf;/ EdkifiHa&;pepfrSm ,ae‹xd uGefjrLepf0g'udk qufvufxdef;odrf;xm;ayonf? w&kwfjynfolwdk‹.toufaygif; 173

oef;aygif;rsm;pGmudk owfjzwfcJhonfh armfpDwkH;onf/ w&kwfjynftwGuf jrifhjrwfaom yk*~dKvftjzpf udk;uG,fae-uao;onfrSm tHh-ozG,f jzpfaeayonf?

vGefcJhonfhESpftenf;i,favmufu uGefjrLepf0g' jydKysufoGm;jyD[kxifjyD; ,ae‹tEW&m,fr&Sd awmh[k xif-uolwdk‹onf rSm;.? tEkyËdavmr&kyf0g't& uGefjrLepfonf enf;y&d,m,ft& aemuf qkwfjcif;om jzpfonf? vDeif. wpfvSrf;wuf=ESpfvSrf;qkwf trnf&Sdpmtkyft&/ uGefjrLepfwdk‹onf/ olwdk‹. yef;wdkifodk‹a&muf&ef wpfcgwpf&H aemufqkwfoGm;ouJhodk‹ aemufodk‹ajcvSrf;tenf;i,f qkwf&rnf[k a&;om;xm;.? w&kwfuav;oli,frsm;udk “tEkyËdavmrvrf;av#mufenf;”=aemuf odk‹ajcESpfvSrf;qkwf/ a&SŒodk‹okH;vSrf;wuf=vrf;av#mufenf;udk avhusifhoif-um;ay;-uonf? TtcsufESifhywfoufI cdkifrmaomOyrmwpfckrSm/ uGefjrLepfwdk‹. tdrfaxmifpkqdkif&m t awG;tac: jzpf.? tEkyËdavmr&kyf0g'udkwDaxmifcJhol um;vfrm;uPfu/ uGefjrLepfavmuodk‹a&muf &ef/ tdrfaxmifrdom;pkpepfudk zsufodrf;ypf&rnf? uGefjrLepfa-unmpmwrf;wGif/ rm;ufPESifh tif*sJvf wdk‹u/ “uGefjrLepfwdk‹. TatmufajcrSpI a'golykefxp&mwifjycsufyifjzpfaomfvnf;/ tdrfaxmifpk 1 udk zsufodrf;ypf&rnf?” [k a&;om;xm;-u.? olwdk‹u tb,fha-umifh tdrfaxmifrdom;pkudk zsuf odrf;ypf&rnfhta-umif; Todk‹qufvufI &Sif;jy-uonf? “blZGmtdrfaxmifpk”onf t&if;tESD;ESifh yk*~vdutusdK;tjrwfwGif rSDcdkaeonf? ‚if;(tusdK;tjrwf)wdk‹udk(uGefjrLepfawmfvSefa&;aemufydkif; wGif) zsufodrf;ypfjyD;aemufwGif/ tdrfaxmifpkonfvnf; tvdkvdkaysmufuG,foGm;rnfjzpfonf? tdrf axmifpkonf ol.jznfhwif;bufaysmufuG,fv#if tvdkvdkaysmufoGm;rnf jzpfonf[kqdk.? tdrfaxmifpk.tp/ yk*~vduydkifypPnf;ESifhEdkifiHawmftpdk;& [laompmtkyfwGif z&uf'&pftif *sJvfu vl‹ordkif;yxrydkif;wGif tdrfaxmifpkr&Sdaomfvnf; acgif;ykHjzwf&eftwGuf vlvkyfwDxGifr+ a-umifh aemifrSjzpfay:vmcJhonf[k a&;om;xm;onf? tif*sJvf. TtawG;tac:t&/ uGefjrLepf awmfvSefa&;jyD;qkH;csdefwGif/ tdrfaxmifpkESifhtwl yk*~vduydkifypPnf;ESifh EdkifiHawmftpdk;&yg aysmufoGm; vdrfhrnf? Tyef;wdkifa&muf&eftwGuf uGefjrLepfwdk‹u tEkyËdavmr&kyf0g'. oif-um;csufrsm;udk vdkufem-uayonf? tdrfaxmifpkpepfudk zsufodrf;ypf&ef/ tiftm;aumif;onfh tpdk;&vdktyf.? odk‹ aomfvnf; EdkifiHawmftpdk;& tiftm;awmifhwif;&eftwGuf/ tdrfaxmifpku tvsifyxrtiftm; awmifhwif;&rnf? TwGif uGefjrLepfEdkifiHawmfonf tiftm;awmifhwif;vmvdrfhrnf? xdk‹aemuf 2 wpfqifhrSm tdrfaxmifpkudk zsufodrf;ypfayvdrfhrnf? &k&Sm;EdkifiHwGif uGefjrLepfwdk‹u jynfolwdk‹udk uGefjrLepfpepfysufokOf;oGm;[efjyvdkufonfhaemuf/ tdrfaxmifpktwGif;qufEG,fr+ tiftm;awmifh wif;vmavonf? Tenf;y&d,m,fudk vDeifu wpfvSrf;wuf ESpfvSrf;qkwf [laom ol.pmtkyf wGif az:jyxm;jyD;jzpfonf? uGefjrLepf0g'onf ykwfoifndKvdk ta&miftqif;ajymif;oGm;jyD; oifh awmfonfhtajccHtwGuf jyifqif&if; apmifhqdkif;aeonf? xdk‹a-umifh/ uGefjrLepf0g'. tajccHtawG;tac:jzpfaom tEkyËdavmr&kyf0g'ESifhtwl/ ‚if; . “odyH`enf;usonf”[laom 'g0if0g'tawG;tac:udk tawG;tac:ydkif;qdkif&mjyif;xefonfhwdkufyGJ qifEGJ&ef vdktyfaeonf? odk‹r[kwfygu/ jcHKcdkwdkufcdkuf&ef apmifhqdkif;aeaomuGefjrLepf0g'onf/ &uf puf-urf;-uKwfonfh aoG;acsmif;pD;aoma&SŒodk‹ajcvSrf;rsm; vSrf;vmvdrfhOD;rnf?

174

1994=ckESpf ZEM0g&Dv 10&ufae‹xkwf wdkif;rf r*~Zif;wGif/ armfpDwkH;udk axmufcH aom “armf=&l;&l;”v+yf&Sm;r+qENjyyGJta-umif;udk “armf=&Sifaeao;onf”[laomaqmif; yg;wpfyk'fjzifh wifjycJh.? omrefw&kwfvlrsdK;rsm;twGuf armfonf rEk\D[ausmuf&kyfuJhodk‹jzpfaeao;onf? rsufESm wpf&mavmuf&Sdonfh ewf&kyfuJhodk‹ ol.pum;vkH;rsm;onf rdk;ususrf;*efjzpfjyD; udpPwdkif;t wGuf udk;um;okH;pGJ-uayonf?==wwdkif;jynfvkH;wGif armf.-o0g'oGif;xm;aomwdyfacG rsm;/ &ifxdk;wHqdyfrsm;/ pmtkyfrsm;/ armf.ykHygaom pD;u&ufrD;jcpfrsm;/ ,dk,dkupm;p&mrsm; utp awG‹onfhae&mwdkif;wGif 0,f,lpkaqmif;-uonf? trSwfw&ypPnf;tm;vkH;u tayg pm;awGr[kwfay? 'DZifbmv 26=&ufae‹ armf.arG;ae‹trSwfw&xkwfaom vufywfem&D tvkH;aygif; 5000 onf a&$ESifhpdefuGyfxm;cs,fxm;I aps;uvnf; rsufckH;yifhavmufatmif r*Fvm&Sdonfh &Spf*%ef;tjzpf ,Gef;aiG 8888 wyfxm;onf? xdkaps;rSm tar&duefa':vm 1530 avmuf&Sdojzifh w&kwftvkyform;wpfa,muf.vpmjzifhwGufygu tqaygif; 30 &Sd.?==-uD;jrifhjrwfaom OuUX-uD;armf.arG;Zmwdjzpfaom w&kwfjynfawmifydkif; [leefjynf e,f a&Smif[efjrdKŒwGif/ wpfae‹wpfjcm;wdk;yGm;vsuf&Sdaom bk&m;zl;rsm;jzifh jynfheufae.? 1992=ckESpfwpfESpfwnf;wGif bk&m;zl;olaygif; wpfoef;oGm;a&mufcJh-uonf? xdkjrdKŒuvnf; r-umao;rDu 10=rDwmjrifhaom ol.cspfvSpGmaom om;awmfarmif.a-u;&kyfudk aqmuf 118 vkyfxm;-u.?

1997=ckESpfxkwf e,l;&Dywfyvd*f [laom tar&duefr*~Zif;wpfapmifwGif “armfonf tvsifuxuf”[laomaqmif;yg;wpfyk'fygcJh&m xdkaqmif;yg;wGif w&kwf jynfY armfudk “udk;uG,f”ae-uykHudk az:jyxm;ayonf? armfpDwkH;onf w&kwfEdkifiHa&;avmuwpfckvkH;udk A[dkjyKpdk;rdk;vsuf&Sdaomyk*~dKvfjzpfaeao; onf? ol.-oZmt&Sdeft0gpdk;rdk;r+&Sdaeao;onf? ol‹udk vlwdkif;vdkvdk -unfndKae-uao; onf? cef‹nm;wnfjidrfvsuf&Sd.? w&kwfEdkifiH ae&mwumwGif xifxif&Sm;&Sm;awG‹ae& onf? 1994=ckESpfwGif 40&mcdkifE+ef;aom w&kwfvlrsdK;wdk‹onf/ armfudk tESpfoufqkH;acgif; aqmiftjzpf rJay;-uonf? wdefa&Smifydefudk 10&mcdkifE+ef;cef‹om ay;-uonf? “,ae‹tcsdef wGif/ w&kwfvli,fwdk‹u armf.trSm;rsm;udk abG,ljcif; r&SdvSay?”[k ,Qifu w&kwfvlr+ a&;odyH`tu,f'rDtzGJ‹0ifwpfOD;jzpfol ,ef*smuDu at&Sm0duf tygwfpOfr*~Zif;udk ajymjy .? “olwdk‹u ol‹udk -uD;us,faomacgif;aqmif-uD;[k ,lq-uonf? olwdk‹u wdefa&Smifydef .trSm;rsm;udkom od-uonf? zlusifESifh uGrfwkHjynfe,frsm;wGif jrdKŒjyifaus;&Gmtem;w av#muf armftwGuf -uD;rm;aombk&m;ausmif;rsm;udk aqmufvkyfxm;-uonf? *l&$DuGef jynfe,frS &SefZD.ajrmufbufwGif aemufxyfbk&m;ausmif;wpfck aqmufae-uonf? xdkbk &m;ausmif;rsm;odk‹ uGefjrLepfygwDt&m&Sdrsm; r-umc%oGm;a&mufbk&m;zl;-uonf? armfu emzsm;rusef;jzpfjcif;udk aysmufuif;atmifvkyfEdkif&kHru/ oD;ESHxGufaumif;atmifvnf; vkyf ay;Edkifonf[k ,kH-unfonfh awmifolv,form;rsm;uvnf; tkyfvdkufcsDI armfbk&m; ausmif;odk‹ oGm;a&muf *g&0jyKqkawmif;-u.? 1993=ckESpf armfpDwkH;. ESpfwpf&mjynfharG; ae‹wGif/ pDc|efe,f&Sd puf&kHwpfckrS tvkyform;tajrmuftjrm;wdk‹ rdrdudk,fudk owfao-u onf? wrvGefb0wGif armfESifhoGm;a&mufaexdkifEdkifvdrfhrnf[k ,kH-unf-u.? yDuif;jrdKŒESifh &Sef[dkif;jrdKŒwdk‹rS wufpDtiSg;um;armif;olwdk‹u aemuf-unfhrSefjzifh armf.rsufESmudk tjrJ jrifae&atmif armf.ykHudk csdwfqGJxm;-uonf? yef;csDq&mtEkynmonfwdk‹uvnf; armf. &kyfykHum;csyf-uD;rsm;udk a&;qGJ&mY vufpGrf;jy-uonf? wseftefrifuGif;jyifudkvnf; tvGef -uD;rm;onfh armf.&kyfykHum;csyf-uD;u rdk;vsuf&Sdaeonf? ta&;-uD;qkH;rSm ygwDwGifjzpfap/ wuUodkvfrsm;wGifjzpfap/ acwftpm;qkH;tawG;tac:rSm 'Drdkua&pDr[kwfbJ armftawG;t ac:opf jzpf.? armfu wpfacgufjyefvSnfhvmjcif;r[kwf? olb,fawmhrS w&kwfjynfuae aysmufuG,froGm;cJhacs? *smreDESifh &k&Sm;EdkifiHrsm;uJhodk‹/ w&kwfjynfu olwdk‹.twdwfudk t wdkuftcHvkyf&ef r-udKpm;-uay? armfudk±+wfcsazsmufzsufypf&ef rnfonfhtcgrS rvkyfcJh-u acs? 1950=ckESpfrsm;rS a&SŒodk‹r[majcvSrf;pDrHudef;wGif w&kwfjynfolaygif; oef;aygif; 30=45 txd toufaoa-uqkH;±+H;cJhonftxd armfuzefwD;cJhaom iwfrGwfjcif;ab;ESifhywf oufIvnf;aumif;/ armf.,Ofaus;r+awmfvSefa&;a-umifhaemufxyfoef;aygif;ajrmufrsm;

175

pGm owfjzwfcH&onfhta-umif;udkvnf;aumif;/ ausmif;olausmif;om;uav;oli,frsm;udk vlom;pm;onfhb0a&mufatmif EdkifiHawmftpdk;&rS todtrSwfjyK cGifhjyKcJhonfh vkyfaqmif csufrsm;udkvnf;aumif;/ az:xkwfqef‹usif&ef -udK;-um;-udK;yrf;r+rsm;udk uGefjrLepfygwDu xdxda&mufa&muf ydwfyifESdyfuGyfvdkufonf? TudpPrsm;ESifhywfoufI trSefw&m;udk az:

xkwf&ef-udK;yrf;csufrsm;udk eif;acsvdkuf-uonf? Oyrm/ &Sef[dkif;wuUodkvf*sme,ftoif;u 1993=ckESpfwGif armfzefwD;cJhaomiwfrGwfjcif;ab;wGif vlaygif;oef; 40 aoa-uqkH;±+H;cJh onf[k tenf;i,faz:jyvdkufonfudkyif/ xdktygwfxkwfr*~Zif;udk csufcsif; tm;vkH;jyef vnf &kwfodrf;vdkufapcJhonf? w&kwfjynf.EdkifiHa&;qdkif&mowif;tcsuftvufrsm;onf/ vGefcJhonfh ESpfig;q,ftvsif u EdkifiHa&; jzpfonf? trsdK;om;a&;ESifh uGefjrLepf0g'udk a&mjyGef;xm;onfhtawG;tac:jzpf I/ armfu wnfaxmifonfhzcif-uD;tjzpf wifjyxm;aomykHjyifwGif tajccHwnfaqmufxm; 119 onfh tawG;tac: jzpf.?

Todk‹qdkv#if/ armf.aemufydkif;rS t&if;&Sif0g'udk rnfodk‹ac:rnfenf;? w&kwf jynfwGif armf0g'rS cGJcGgaejcif;jzpfoavm? odk‹r[kwf armf0g'. pD;yGm;a&;tydkif;udk tif tm;jznfhaejcif; jzpfygovm;? ‚if;aqmif;yg;uyif qufvufa&;om;xm;.? ,Ofaus;r+awmfvSefa&;udk&+wfcsI/ armf.ZeD;ESifh tjcm;av;OD;*dk%f;0ifwdk‹udk oduQmcscJhaomf vnf;/ armfudk,kH-unfudk;uG,fr+onf qufvufIusef&Sdae.? ,QKtcsdefwGif/ armfudk trGef tjrwfxm; -unfndKudkif;±+dif;r+onf tcdkuftwef‹tm;jzifh av#mhenf;oGm;aomfvnf;/ uGefjrL epfygwD. tawG;tac:ydkif;wGif armftawG;tac:u v$rf;rdk;xm;qJ jzpfonf? armf0g'wGif wif;usyfaomtajccHoabmw&m;0g'D(zef&SDydkif)ESifh 1950=ckESpfydkif;rS tcsdefumvaumif;udk vGrf;qGwfonfh twdwfudkjyefvnf owd&a&;0g'D([GrfnGrfydkif)[lI tkyfpkESpfpk uGJvmonf? armf0g'DygwDu ,kH-unfr+udk toufquf xm;Edkifaomfvnf;/ ,Ofaus;r+awmfvSefa&;. &ufpuf&dkif;pdkif;r+u tdrfaxmifpkrsm;twGif;&Sd cHpm;csufrsm;u vwfqwfvGef;aeao;ojzifh/ twdtvif;yGifhyGifhvif;vif; ajr‡mufyifhjcif;rjyK&J-uao;ay? armf.trsdK;om;uGefjrLepf tawG;tac: wpf-udrfxyfrHyGifhvef;vm&eftwGuf/ w&kwfEdkifiH.-uD;us,fr+udk vufv$wf vdkuf&avmufatmif tEW&m,fay;Edkifonf[k ,lqEdkifrnfh jyifyjcdrf;ajcmufr+tEW&m,f wpfckck vdktyfayonf? taemufEdkifiHwdk‹. ysufpD;qkH;&+H;r+twGufzgax;&efw&kwfEdkifiHudk

176

om;aumiftjzpftokH;jyK jcdrf;ajcmufrnfhtEW&m,frsdK;jzpfonf? 1989=ckESpf ZGefv 4&uf ae‹ wGif qENjyonfhausmif;om;xkudk w&kwfppfwyfu owfjzwf&Sif;vif;ypfpOfu Todk‹aom tjzpftysufwpf-udrfjzpfcJhbl;.? wseftefrifta&;tcif;.aemufydkif;wGif/ w&kwfjynf. tawG;tac:ydkif;onf &+wfaxG;r+ESifh jyKdysufvkqJtajctaea&mufoGm;cJh&m/ ygwDu vlwef; pm;v+yf&Sm;r+udk jyefvnftoufoGif;&avonf?==*sef(aZrif)u/ w&kwfEdkifiHonf pD;yGm; a&;jyKjyifajymif;vJr+udk qufvufvkyfaqmifrnf? odk‹aomfvnf; 'Drdkua&pD0g' jzpfay:vm vdrfhrnf[k rnfolur# ,kH-unfjcif; xifa,mifxifrSm;jzpfjcif; rjyKoifha-umif; ajymqdk.? usefaZrif.xdef;uGyfr+atmufwGif/ ygwDu aus;&Gma'orsm;wGif “tawG;tac: jyefvnf jyKjyifa&;”vkyfief;udkjr‡ifhwifI/ armf. ynma&;enf;vrf;rsm;twdkif; oif-um;enf;rsm; vkyfaqmifcJhonf? armftawG;tac:(armf0g')udk jyefvnftoufoGif;&ef-udK;yrf;&mY ygwDrS 0g&ifhyk*~dKvf 'dkifvDuGeftem;wGif0dkif;ae-uaomvli,fynm&Sifwdk‹.tiftm;rsm;a-umifh jzpf ajrmufEdkifcJh.? Twif;usyfaomtajccHrm;ufP0g'Dwdk‹u 0ef-uD;Xme. jynfol‹ae‹pOfESifh trSefw&m;&Smjcif; tp&Sdonfh 0g'jzef‹*sme,ftrsm;tjym;udk csKyfudkifxm;-uonf?==1995 =ckESpfESifh 1996=ckESpfrsm;wGif/ vlwef;pm;wdkufyGJESifh armf0g'odk‹ jyefvSnfhvm-u&ef aqmf-o 120 awmif;qdkaom “pum;vkH;wpfaomif;pmwrf;”udk xkwfjyefcJh-uonf?

w&kwfEdkifiHudk armf0g'pdk;rdk;aeqJjzpfa-umif;rSm xif&Sm;vSayonf? armf.acwfrS tdkrif;ae-ujyDjzpfaom uGefjrLepfygwDtkyfcsKyfa&;t&m&Sdrsm;rS vufv$JtarGcHvdkufjcif; om r[kwfay? rm;ufP0g'wGif rsufpdrSdwf wG,fuyfae-uonfh i,f&G,faomacwfopf rsdK;qufu tarGqufcHjcif; jzpfonf? awmifolv,form;rsm;ESifh ynmrJhaomtrsm; jynfolwdk‹u armfudk jrifhjrwfaom ewfa'0gtjzpf jrif-uonf? ynm&Siftrsm;pkuvnf; rm;ufP0g'=vDeif0g'=armf0g'tawG;tac:udk owd&Sd&Sd axmufcHtm;ay;jzef‹jzL;-uonf? w&kwft&if;&Sifpepfonf armf0g'.ykef;v#dK;uG,fv#dK;jzifh tiftm;jznfhwif;aejcif;jzpf .? w&kwfEdkifiHonf urBmay:wGif vlOD;a&trsm;qkH;aomEdkifiHjzpfI/ ‚if;.pD;yGm; a&;onfvnf; wdk;yGm;vsuf&Sdonf? ‚if;.vufeufxkwfvkyfa&;onf/ 21=&mpkESpfwGif tar&duefEdkifiHESifhjydKifqdkifEdkifonfh tiftm;-uD;EdkifiH(plygyg0g)jzpfvmvdrfhrnf[k trsm; u ,lqae-uonf? wpfae‹wpfjcm;tiftm;-uD;xGm;aeaom w&kwfEdkifiHonfvnf;/ armf0g'EdkifiHjzpfonfhtjyif/ vlOD;a&oef;aygif; 1200 t-um;wGif “armfpDwkH;&l;&l;”aeol wdk‹jzifh jynfheufaeaomEdkifiHvnf;jzpf.? uGefjrLepf0g'onf aoaysmufoGm;jcif;r[kwf/ ykef;atmif;aejcif;omjzpfonfudk jyaeygonf? tqdk;qkH;rSm/ TuGefjrLepf0g'onf armf pDwkH;tawG;tac:uGefjrLepf0g'jzpf.? urBmay:wGif &ufpufqkH;/ &dkif;pdkif;qkH;/ t-urf; wrf;qkH;uGefjrLepfrl0g'jzpf.?

wurBmvkH;&Sd armf0g'v+yf&Sm;r+ Universal Moist Movement

armfpDwkH;onf w&kwfEdkifiHwGifom &Sifoefaeao;onfr[kwf/ EdkifiHwumwGif vnf; &Sifoefaeao;onf? qdkAD,ufjynfaxmifpkjydKuGJoGm;jyD;aemuf/ EdkifiHwum uGefjrLepf0g'. qGJtm;A[dkonfvnf; armf0g'odk‹ ajymif;oGm;awmhonf? ajrmufAD,uf erfESifh ajrmufudk;&D,m;EdkifiHwdk‹wGif armftawG;tac:uGefjrLepf0g'twdkif; tm%mwnf jrJaeao;onf? wurBmvkH; ae&mwum&Sd t-urf;zuftzGJ‹tpnf;wdk‹onfvnf;/ armf0g' udkvufcHvdkuf-ujyD; armfykHpHajymufusm;ppfqifa&;jzifh aoG;xGufoH,dkr+rsm;udk usL;vGef ae-uonfudkvnf; awG‹jrifae&ayonf? wurBmvkH;&Sd EdkifiHwumarmf0g'tzGJ‹wdk‹ onfvnf; pkpnf;-ujyD;/ “EdkifiHwumarmf0g'v+yf&Sm;r+”tzGJ‹udk zGJ‹pnf;vdkuf-uonf? O a&myuGefjrLepftpnf;t&kH;wdk‹onfvnf; axmufcHtm;ay;r+ t-uD;tus,f wdk;yGm;vsuf &Sdayonf? 177

ajrmufqdkufy&yfpfwl&uDorwEdkifiH. tpdk;&tifwmeufpmrsufESmwGif/ EdkifiHw umarmf0g'v+yf&Sm;r+ESifhywfoufI atmufygpDppfcsuf ay:vmonf? EdkifiHwumt-urf;zufjcif;okawoeA[dkXmerS pm&if;tif;t&/ rsm;r-umrDESpfrsm;twGif; rm;ufP0g'=vDeif0g'=armf0g' t-urf;zuftzGJ‹tpnf;rsm; xifxif&Sm;&Sm;rsm;jym;vmonf udk awG‹&.? EdkifiHwumt-urf;zufjcif;axmufvSrf;a&;rS tpD&ifcHcsufwGif/ armf0g'onf tajymESifhtvkyfygwGJzufonfh v+yf&Sm;r+rsm;udk jyif;jyif;xefxefvkyfae-ua-umif; a&;om; xm;.? a&SŒwef;rSyg0ifaom jyif;xefonfhtaemufEdkifiHqef‹usifa&;ESifh 'Drdkua&pDqef‹ usifa&;awG;ac:r+&Sdaom armf0g'Dwdk‹rSm/ oD&dvuFmEdkifiHrS “wrDvfwdkif;*g;”tzGJ‹/ yD&l;EdkifiHrS “&+dif;eif;ywf”tzGJ‹ESifh uarBm'D;,m;EdkifiHrS crmeD(crm&l*sf)tzGJ‹wdk‹jzpfI/ tjcm;emrnfrsm;udk vnf; pwif-um;ae&ayjyD? &nfrSef;csufrSm/ armfpDwkH;.oGefoifcsufrsm;udk aoG;acsmif;pD; jcif;enf;jzifh 'Drdkua&pD0g'pGJudkifaomtpdk;&rsm;ae&mwGif/ rm;ufP0g'D=vDeif0g'D=armf0g'D t pdk;&udk vufeufudkifwdkufcdkufjcif;jzifh tpm;xdk;&efjzpfonf? olwdk‹.tjcm;t"du&nf&G,f csufwpfckrSm armf0g'udk wurBmvkH;odk‹ jzef‹jzL;&ef jzpfayonf? ta&SŒESifhtaemufrS armf0g'Dt-urf;zuftzGJ‹tpnf;wdk‹onf 1996=ckESpfwGif tar&duefEdkifiH ESifh tdEdN,EdkifiHwdk‹wGif ESpf-udrfwdkifwdkif awG‹qkHaqG;aEG;cJh-ujyD; vkyfief;rsm;udk yl;aygif; aqmif&Guf-urnfh ay:vDpDudk oabmwlqkH;jzwfcJh-uonf? tar&duefEdkifiHwGif awG‹qkHonfh tpnf;ta0;rS atmufygqkH;jzwfrsm;udk csrSwfcJh-uonf?== ygvDref'Drdkua&pDpepftokH;jyKaeaomwdkif;jynfrsm;wGif tpdk;&wdk‹udk jzKwfcsypf&ef? &nfrSef;csufatmifjrif&eftwGuf/ ppfom;rsm;/ ykvdyf&Jt&m&Sdrsm;ESifh tpdk;&tm%mydkifrsm;udk om owfjzwfjcif;r[kwfbJ/ tzGJ‹om;r[kwfonfh uav;vl-uD;Z&mtdkrsm;ESifhrdef;rrsm;udkyg ra&G;bJ owfjzwfypf&ef? A[dkjyK&mXmeESifh wpfygwDtkyfcsKyfa&;pepfudk wnfaxmif&ef? vl‹tcGifhta&;rsm;udk *&kpdkuf &efrvdk? rm;ufP=vDeif=armf tawG;tac:udk tajccHaom awmfvSefa&; wnfaxmif&ef? Ttpnf;ta0;rsm;wGif csrSwfcJhaom aemufxyfta&;-uD;onfh qkH;jzwfcsufrSm/ “urBmh awmfvSefa&;”twGuf tajccHtkwfjrpfrsm;csay;rnfh “armftawG;tac:0g'jzef‹A[dkXme” wpfckzGifh&efjzpfonf? T Maoist International Movement (MIM) onf uae'gEdkifiHwGif &kH;pdkufI v+yf&Sm;&efjzpfonf? “EdkifiHwum armf0g'D”wdk‹ a&;qGJaom abmiftwGif;Y/ ypfrSwf EdkifiHrsm;wGif vlxktm; v+HŒaqmfqGay;rnfh 0g'jzef‹pmaypmapmifrsm;udk &dkufESdyfI jzef‹jzL;Edkif 121 &ef xdkEdkifiHrsm;odk‹ ydk‹ay;&ef?=

Ttcsufrsm;udk/ oufaoom"ursm;ESifhtwl/ awG‹&Sdxm;ojzifh armf0g'onf EdkifiHwumtqifhodk‹ wufvSrf;v+yf&Sm;aea-umif; xif&Sm;aeayonf? EdkifiHwumuGefjrL epftkyfpkonf/ w&kwfeD. aoG;acsmif;pD;onfh tm%m&Sifpepfodk‹ wpfausmhjyefvSnfh&ef urBmudk t-uD;tus,f jcdrf;ajcmufaeayonf? bmoma&;onf/ uGefjrLepf0g'twGuf -uD;rm;onfhtaESmuft&Sufjzpfaeonf? bmoma&;udkif;&+dif;onfhvl‹tzGJ‹tpnf;uomv#if/ uGefjrLepf0g'. &ef&Smjcif;ESifh vSnfh jzm;jcif;wdk‹rS rdrdudk,fudk umuG,fEdkifrnf jzpf.? -oZmwdur-uD;rm;I -uef‹cdkifaom t *Fg&yfESifhjynfhpkHonfh acgif;aqmifwdk‹u 21=&mpkESpfwGif &kyf0g'udkwefjyefwdkufcdkufEdkifay vdrfhrnf?

178

ed*kH;csKyf Conclusion

uGefjrLepf0g'onf/ u|Ekfyfwdk‹t-um;wGif touf&Sifaeygao;onf? uGefjrLepf odk‹r[kwf qdk&S,fvpfygwDwdk‹onf/ Oa&myta&SŒydkif;EdkifiHrsm;wGif/ odk‹r[kwf taemufO a&my EdkifiHrsm;wGif tm%m&&Sdvm&ef rcufcJvSay? (1933=ckESpfwGif emZDygwDu a&G; aumufyGJwGif tjywftowftEdkif&&SdI tm%m&cJhovdk) oifhawmfaomvlr+a&;qdkif&m tajctaeay;onfESifhwjyKdifwnf;/ cdkifjrJonfhuGefjrLepftpdk;&wnfaqmuf-uayvdrfh rnf? &k&Sm;EdkifiHonf uGefjrLepf0g'rS zufqpf0g'odk‹zGH‹jzdK;vmcJhjyD; ,QKaemufqkH;wGif &ufpufonfh t&if;&Sifpepfodk‹xyfrHajymif;vJwdk;wufvmonfhtawG‹t-uHK&SdavjyD? odk‹ aomfvnf;/ xdktawG;tac:wdk‹udk ydkif;jcm;xm;aome,fy,fonf xifxif&Sm;&Sm;jywf om;r+r&Sdojzifh/ &k&Sm;EdkifiHonf vlr+a&;qdkif&m v+yf&Sm;ajymif;vJr+a-umifh/ uGefjrLepf0g' odk‹jyefvnf ajymif;vJoGm;Edkifayonf? w&kwfEkdifiHwGif armf0g'u wpfckwnf;aomrSef uefr+[k cH,lae-uI/ -uL;bm;EdkifiH/ ajrmufudk;&D,m;EdkifiHESifh AD,uferfEdkifiHwdk‹wGif uGefjrLepf-oZmtiftm;oefaeao;onf? ,ae‹vuf&SduGefjrLepf0g'rSm/ vDeif.n$ef-um;csuftwdkif;/ wpfvSrf;wufESpf vSrf;qkwfenf;y&d,m,fudk tokH;csaeonf? EdkifiHwumwGif trnftrsdK;rsdK;wyfI urBm udktEW&m,fray;awmhonfhykHjzifh v+yf&Sm;ae-uonf? odk‹aomfvnf;/ tEkyËdavmr &kyf 0g'.“yËdyuQ”jy\emudkjiif;ckHjcif; aqG;aEG;jcif;jzifh/ uGefjrLepf0g'onf aoG;acsmif; pD;jcif;twGuf r&yfrem;pD;ae yef;xGufaeaom a&jyGefa&yef;ESifh wlayonf? rnfonfht rnfjzifh udk,fa,mifjyaomfvnf;/ tEkyËdavmryËdyuQudk ordkif;.vGJa&SmifIr&aom Oya'owpfckjzpfonf[k cH,l-uayonf? trSefrSm xdkyËdyuQonf vl‹avmutwGuf rnfonfhaumif;usdK;r# ay;aqmifjcif;rjyKonfhtjyif/ &ufpuf-urf;-uKwfr+ESifh 'kuQqif; &Jjcif;udkom ay;aqmifayonf? ‚if;.tEW&m,frS umuG,fEdkifa&;twGuf taumif;qkH;enf;rSm/ xkdtEW&m,fudk jzpfay:xkwfvkyfay;onfh uGefjrLepfnGHawm-uD;udk cef;ajcmufoGm;atmif aqmif&Gufjcif; jzpf.? jcifaumif(uGefjrLepfwdk‹udkaxmufcHtm;ay;ol)rsm;tm; wpfaumifcsif; vdkufvH &Sif;vif;aejcif;jzifh tusdK;r&Sday? xdknGHawmudk cef;atmifrvkyfEdkifrcsif;/ jcifaumifrsm; onf wpfae‹wpfjcm; vsifjrefaomE+ef;jzifh ydkrdkrsm;jym;wdk;yGm;vsufom &Sdaernf jzpf.? Tae&mwGifOyrmaqmifxm;onfh “nGHawm-uD;”udk cef;ajcmufoGm;atmif rnf odk‹vkyfrnfenf;? rm;ufP0g'/ rm;ufP=vDeif0g'/ armf0g'ESifh tjcm;rnfonfhuGefjrLepf0g' yifjzpfap/ tqkH;wGif zufqpf0g'tygt0if tm;vkH;udk'dkifcHI axmufcHtm;ay;onfh oD tdk&DtawG;tac:rSm 'g0if. tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Djzpfonf? txufwGif u|Ekfyfwdk‹awG‹cJh onfhtwdkif;/ rm;ufPu ToDtdk&Dudk “ordkif;rSvlwef;pm;&kef;uefr+. obm0odyH` ynmtajccH”[k ac:xm;onf? tif*Jsvfu 'g0ifudk tEkyËdavmr&kyf0g'tjrift& rm;ufPESifh wef;wltqifhwGif &Sdonf[k qdk.? vDeifESifhxa&mhpfuDtay:wGif 'g0ifu-o Zmv$rf;rdk;cJhjyD;/ c&pf,mefbkef;-uD;jzpfzdk‹-uKd;pm;aeonfh vli,fpwmvifonf/ 'g0if. tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DudkbwfrdjyD;aemuf bk&m;rJh0g'D jzpfoGm;cJhonf? armf0g'. ynm&nf ydkif;qdkif&mtajccHrsm;onf 'g0if.oDtdk&DwGif tjrpfwG,fvsuf&Sdonf? 1968=ckESpfwGif urBmudkudkifv+yfvdkufonfh rm;ufP0g'Dausmif;om;rsm;onf/ 'g0if.“touf&Sifa&;twGuf &kef;uefjcif;”122wGif ckdifjrJpGmcH,l,kH-unfxm;I 'g0if 0g'udk pdwfvdkufrmefyga[m-um;jzef‹jzL;aeol [m;bwfrm;-uL;pf. v+HŒaqmfr+a-umifh jzpf onf?122 'g0ifudk vrf;n$efvrf;jytjzpfvufcHxm;onfh qdk&S,fvpf0g'Dwdk‹. trnf 179

pm&if;rSm tvGef&Snfvsm;vSayonf? ‚if;pm&if;wGif jyefvnfokH;oyfa&;rm;ufP0g'D um;vfaumhpuDESifh t*Fvdyfvuf0Jorm;rsm;.t&if;tjrpfjzpfonfh azbD,Htoif;udk wnfaxmifol tuf'Gg'f bmef;wdkif;wdk‹vnf; yg0ifayonf?123 'g0if0g'r&Sdv#if/ uGefjrLepf0g'vnf; r&SdEdkifacs? xdk‹a-umifh/ 20=&mpkESpfrsm;t wGif;/ vl‹toufaygif; oef;aygif; 100 ausmfudk owfjzwfqkH;&+H;apcJhI/ ,QKtcsdefwGif v#dKŒ0SufpGmjyefvnfpnf;&kH;aeonfh uGefjrLepf0g'a&m*gudk ukpm;&ef wpfckwnf;aom enf;vrf;rSm/ 'g0if. odyH`enf;usonf[laom oDtdk&DESifhtawG;tac:udk wdkufzsufjiif; y,fypfjcif; jzpfonf? 'g0if.oDtdk&Donf odyH`ynmt& vkH;0jydKysufoGm;avjyD? ouf&Sd ypPnf;rsm;onf tDAdkvl;&Sif;enf;(wpfpwpfptvdkvdkajymif;vJvmjcif;)r[kwfrlyJ/ bk&m; ocif(tv†m[ft&Sifjrwf)u jyD;jynfhpkHatmif zefqif;xm;onfhtcsufudk trsm;jyefvnf vufcHvm-uatmif jzef‹jzL;&ayrnf? xdktcg/ rm;ufP/ vDeif odk‹r[kwf armf/ odk‹r[kwf olwdk‹.&kyfykHrsm;udk acgif;&if;eH&Hrsm;wGif uyfxm;ol aoG;xGufoH,dkr+udkom vdkvm;-u olwdk‹ usef&SdaeEdkifawmhrnfr[kwfay? vdrfvnfvSnfhjzm;onfh'g0if0g'udk zsufodrf;jcif;jzifh/ aoG;tdkif&Sif uGefjrLepf0g' udk zsufqD;ypfvdrfhrnf? vlwdk‹onfvnf;/ u|Ekfyfwdk‹.zefqif;&Sif tv†m[ft&SifjrwfxH awmfodk‹ jyefvSnfhvm-uvdrfhrnf? xdkt&Sifjrwfu oGefoifydk‹csxm;aom udk,fusifhw &m;twdkif; aexdkif-uvdrfhrnf? xdk‹aemuf/ ukeftmefusrf;awmfjrwf tm,ofawmf 2;208 wGif jyqdkxm;ouJhodk‹/ vlwdk‹onf vkHjcKHjcif;ESifh jidrf;csrf;om,mjcif;jzifh jynfhpkHaeay awmhrnf? tdk=,kH-unfjcif;o'Ngw&m;&Sd-uukefaomrktfrifeftaygif;wdk‹/ toifwdk‹onf tpP vmrfomoemtwGif;odk‹ vkH;vkH;vsm;vsm;0if-uukefavmh? ‚if;jyif ±+difwGmef.aemufodk‹ z0g;ajcxyfrvdkuf-uukefvifh/ xdk±+difwGmefonf rkcsoifwdk‹tbdk‹ xif&Sm;aom&efolyif jzpfayonf?

180

toifa&SŒwGif qufIzwf±+rnfhtcef;wGif/ b0.ta&;-uD;onfhv#dKŒ0Sufcsufudk az:xkwfxm;.? ‚if;udk aojcmpGmtm&kHpdkufI zwf±+ygav? tb,fha-umifhqdkaomf/ az: jyxm;aomta-umif;&yfrsm;onf/ pmzwfol. jyifyurBmudk -unfhjrifjcif;Y ajymif;vJr+ &SdEdkifjcif;a-umifhjzpfygonf? Ttcef;wGif az: jyxm;aomta-umif;t&mrsm;onf/ ±+axmifhtjrifwpfrsdK;/ csOf;uyfenf;wpfenf;/ odk‹r[kwf tawG;tac:wpfckom r[kwfyg? tv†m[ft&Sifjrwfudk ouf0if,kH-unfolESifh r,kH-unfolwdk‹tm;vkH;/ vufcH-u&rnfhtcsufrsm;jzpfI/ odyH`ynmu oufaojyxm;jyD;aomtcsufrsm; jzpfayonf?

181

&kyf0g'udk y,fzsufvdkufonfh ta&;-uD;aom trSefw&m; The Important Reality that Invalidates Materialism 20=&mpkESpfwav#mufvkH;wGif jzpfay:cHpm;cJh-u&onfh uGefjrLepftdyfrufqdk;-uD; rS jyif;jyaoma0'em.t&if;tjrpfonf 'g0iftawG;tac:. &kyf0g'wGif,kH-unfjcif; jzpfonf? uGefjrLepfwdk‹onf/ &kyf0g'udk rsufpdrSdwfvufcH,kH-unf-uojzifh/ tppt&m&m onf j'yf0wˆKypPnf;rsm;om pkaygif;yg0ifaejcif;jzpfonf[k ,kH-unf-ujyD;/ vlom;wdk‹ onf 0dnmOf&Sdonf[laomt,ltqudk jiif;y,fvdkuf-uonf? xdkenf;wl/ olwdk‹u 'g0if. oDtdk&Dudk vufcH,kH-unfonfESifhtr#/ vlom;wdk‹onf “zGH‹jzdK;jyD;aom wd&pm>ef rsm;” xufrydkawmhay? Ttcef;ESifhtwl a&SŒvmrnfhtcef;rsm;wGif tb,fha-umifh TtawG;tac:onf rSm;,Gif;a-umif;udk &Sif;jyoGm;ygrnf? yxrOD;qkH;/ tppt&m&monf j'yf0wˆKypPnf;om pkaygif;yg0ifaeonf[laom &kyf0g'. wpf&m;aovufcHxm;aom,kH-unfcsufonf w &m;r0ifrrSefuefa-umif;jyqdky,fzufvdkufjcif;ESifhywfoufI OD;pGmaqG;aEG;-uygrnf? 'kwd,tcef;wGif 'g0if.oDtdk&Dw&m;r0ifrrSefuefa-umif; odyH`±+a'gifhjzifh -unfh-uI/ vlom;rsm;onf urBmajr-uD;ay:wGif wd&pm>efESifhwpfjcm;pD vlom;rsm;tjzpfom touf &Sif-ua-umif;/ bk&m;oQiftv†m[ft&Sifjrwfu ay;oem;awmfrlaom todw&m;ESifh 0dnmOf&Sda-umif; jyqdkcsufrsm;udk aqG;aEG;az:jyygrnf? j'yf0wˆKudk y&rwftjzpfvufcH,kH-unfI/ useft&mrsm;tm;vkH;udk jiif;y,fxm; onfh tawG;tac:pepfudk yxrOD;pGm tusOf;tm;jzifh avhvm-unfh-uygpdk‹? bk&m;ocif tv†m[ft&Sifjrwfudkjiif;y,fonfh &kyf0g'wdk‹. TcsdKŒ,Gif;csuf&SdaeaomusdK;a-umif; qifjcifjcif;a-umifh/ t&mcyfodrf;wdk‹onf tv†m[ft&Sifjrwf.tvdkawmfa-umifhomv#if wnf&Sdaejcif;udk cH,lEdkifpGrf;r&Sd-uay? TcsdKŒ,Gif;csufrS &kyf0g'Dwdk‹.tawG;tac: pwifcJhayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf(23;37)wGif &kyf0g'Dwdk‹ rdrdwdk‹ta-umif; az: xkwfjcif;ESifhywfoufI Todk‹rdef‹qdkxm;awmfrl.? “touf&Sifjcif;[lonf u|Ekfyf wdk‹.avmuDb0Y touf&Sifjcif;rSwyg; tjcm;r&SdjyD? u|Efkyfwdk‹(teuftcsdKŒ)onf aoqkH;-uavonf? xdkenf;wlpGm u|Ekfyfwdk‹(teuftcsdKŒ)onf touf&Sifvsuf&Sdae-u ayonf? odk‹&mwGif u|Ekfyfwdk‹onf &Sifjyefx-urnfholrsm; tv#if;r[kwfjyD?” aemufxyf a&SŒqufI uk&ftmefusrf;awmfjrwftydk'f (30;37)wGif/ tv†m[ft&SifjrwfESifh wrvGef b0udk jiif;y,folwdk‹twGuf ydkrdk-uD;us,faomtrSm;udk usL;vGef-ua-umif; Todk‹rdef‹ awmfrl.? “‚if;wdk‹onf avmuDb0. tay:,HykHyef;udkom od&Sd-uukef.? odk‹&mwGif aemifwrvGefb0udkrlum; ‚if;wdk‹onf (vkH;0)rod-uolrsm;omv#if jzpf-uukefo wnf;?” 182

tb,fha-umifh &kyf0g'u TrSm;,Gif;csufodk‹ usa&mufoGm;I csKdŒ,Gif;onfhcH,l csuf xGufay:vmygoenf;? ta-umif;wpfcku olwdk‹. b0wpfckvkH;wGif tvGefta&; -uD;onfh rSefuefcsufwpfckudk owdr&-ujcif;jzpfonf? xdk‹tjyif ‚if;rSefuefcsufudk rod -uonfhtjyif/ b0wpfckvkH;onf &kyfavmuwGifom uef‹oef‹xm;onf[k ,kH-unf-u onf? xdk‹a-umifh/ olwdk‹.b0ESifh urBmavmut-um;&Sd qufpyfr+onf jyif;jyaom&nf rSef;csufESifh vdktifqENrsm;om pdk;rdk;vsuf&Sdaeayonf? a&SŒwGifvmrnfh pmrsufESmrsm; wGif bk&m;rJh0g'Dwdk‹ rod-uonfh Tta&;-uD;onfhrSefuefcsufudk az:xkwf-uygrnf?

j'yf0wˆK. Zmwdtppf The Real Face of Matter

&kyf0g'tawG;tac:. t&if;tjrpfudk y,fzsufvdkufonfh trSefw&m;rsm;udk az: jyygrnf? Todk‹az:jy&mwGif/ tawG;tac:tm;jzifhr[kwfbJ vufawG‹usonfh enf;ynm t&/ vlwdkif;vufrcHIr&onfhtrSefw&m;az:xkwfjcif;jzpfonfhjyif/ odyH`ynmbmom&yf tajrmuftjrm;u oufaojyaxmufcHjyD;vnf; jzpfygonf? bufvdkufjcif;r&SdbJ/ &dk; om;rSefuefpGm owd&Sd&SdcsOf;uyfavhvmygu vG,fulpGm oabmaygufEdkifygonf? T rSefuefjcif;udk twdkcsKH;I/ “u|Ekfyfwdk‹.ywf0ef;usifwGif &Sd&Sdor#aom&kyf0wˆKypPnf;tm; vkH;wdk‹onf pdwful;jzifhcH,lxm;jcif;omv#if jzpfayonf? j'yf[laomcH,lcsufrSm tdyf rufESifhwl.? u|Ekfyfwdk‹.pdwfxJY ykH&dyftjzpfom cH,lcHpm;&jcif;jzpfI/ u|Efkyfwdk‹u ‚if; udk wdkuf&dkufqufqHEdkifjcif;r&Sdacs?”[k ajym&ygrnf? “j'yfypPnf;.aemufuG,f&SdtrSefw&m;”udk ,Qifu rodcJh-uay? r-umao;rDurS od&Sdvm-u&ayonf? vl‹ordkif;wav#mufvkH;wGif/ tv†m[ft&Sifjrwfapv$wfcJhaom eADwrefawmfrsm;ESifh pdwful;tajrmftjrif&SdI trSefw&m;udkodjrifolyk*~Kdvfwdk‹u T trSefw&m;udk az:xkwfcJh-ubl;ayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwftm,ofawmftrsm; tjym;wGifvnf; t&dyftjrGufr#az:jyxm;I/ tcsdKŒaomtjcm;tm,ofawmfrsm;. t"d y`g,frsm;udk zGifhqdkonfhaomhcsufrsm;yif jzpfayonf? Tta-umif;ESifhywfoufI xdkyk *~dKvfwdk‹. az:xkwfcsuftydkif;tptcsdKŒrSmvnf; ,ae‹xd u|Ekfyfwdk‹.vufodk‹a&muf vmusef&Sdaeao;onf? tv†m[ft&Sifjrwfu ydk‹csay;cJhaom rSefuefonfhw&m;a'oem awmfrsm;rS Asm'dwfawmfrsm;udk trsdK;rsdK;jyifqifajymif;vJcJh-uaomfvnf;/ TtcsufESifh ywfoufIrl/ qef;us,fv#dKŒ0SufonfhudpPtjzpf qufvufxdrf;odrf;xm;cJh-uonf? TtrSefw&m;ESifhywfoufI Zdk&dktufpx&D,efbmom/ Ak'
&kyf0g'Dwdk‹onf/ (txl;ojzifh Ttodkif;t0dkif;.ajyma&;qdkcGifh&Sdol bmx&ef&yf pvfonf) bmumavudk tawG;tac:ydkif;t& jiif;y,fEdkifjcif;r&Sdojzifh ol‹udk twif; ajymjcif; apmfum;armfum;ajymjcif; jyKvkyf-uonf? bmx&ef&yfpvfonf &kyf0g'todkif; t0dkif;udk trsm;qkH;udk,fpm;jyKEdkifjyD; &kyf0g'tjrifESifhywfoufI tjyif;xefqkH;umuG,f ajymqdkoljzpfaomfvnf;/ TtrSefw&m;udkrl ypfy,fxm;Ir&EdkifcJhacs? tawG;tac:qdkif &mjy\em [laomol.pmtkyfwGif “bmumavu &kyf0wˆKypPnf;(j'yf)&Sdjcif;udkjiif;qdk vdkufEdkifonfhtcsuftvufrsm;ESifhtwl/ tu,fI u|Ekfyfwdk‹.jyifyY vGwfvyfpGmwnf &Sdaeonfht&mrsm;&Sdaeygu/ u|Efkyfwdk‹wGif&Sdaeaom tm&kHjzifh cHpm;vufcHEdkifjcif;r&Sdonfh t&mom jzpfrnf[k ajymifavSmifIr&Edkifatmif cdkifcdkifrmrmaz:jyEdkifjcif;udkawmh *k%f jyK&ayrnf?”124[k a&;om;0efcHxm;ayonf? &yfpvfu TudpPESifhywfoufI trsm;qkH; qef‹usifIta&;qdkavh&Sdaomfvnf;/ tajccHtm;jzifh ,if;tcsuf.trSefw&m;udkrl jiif;y,fEdkifjcif;r&SdbJ vufcH&ykHudk yGihf yGifhvif;vif;yif a&;om;az:jyxm;ayonf? trSefpifppf/ &yfpvf.±+axmifhtjrifomr[kwfbJ/ &kyf0g'tawG;tac:wpfckvkH; jydKysufoGm;jcif;yif jzpfayonf? u|Ekfyfwdk‹ 21=&mpkESpfodk‹ ajcvSrf;0ifa&mufvmonfESifh tr#/ &lyaA'/ uGrfwrf&lyaA'/ euQwWaA'/ pdwfynm/ cE<maA'ESifh tjcm;odyH`bmom&yf tajrmuftjrm;wdk‹ tbufbufrSzGH‹jzdK;wdk;wufvmay&m/ urBmudk a&S;a[mif;&kyf0g't jrifjzifh-unfjhcif;udk tm;ay;axmufcHae-uolwdk‹tm; tifrwefuoduatmufjzpfapay onf? ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udk rsdK;ADZynmt& avhvmI &&Sdvmonfhtcsuftvuf wdk‹u tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk ysufokOf;jydKysufoGm;aponf? tvif;ynmESifhpdwfynmbm om&yfrsm;u u|Ekfyfwdk‹. tHhzG,faumif;onfhodjrifjcif;pepfta-umif;udk ulnDajz&Sif; ay;.? wdk;wufonfheuQwWaA'a-umifh=p-um0VmESifh j'yf0wˆKypPnf;wdk‹ pwifjzpfay: jcif;&Sda-umif;wifjyonfh=bpfbdkif;oDtdk&Dudk trsm;uvufcHcJh-uonf? t%kjrLESifh t %kjrLatmufao;i,faomj'yf(y&rm%kjrL)ta-umif;okawoejyKcsufrsm;u a&S;a[mif; &lyaA'udk ajymif;jyefvSefypfjyD;/ tcsdef[lonf Ed+if;,SOfcsuft&omjzpfa-umif;wifjy onfh=&DavwDADwDoDtdk&Dudk oufaoxlaxmufcHvdkuf.? ra&rwGufEdkifatmif rsm;jym;aomodyH`ynmawG‹&Sdcsufrsm;u xm0&bk&m;ocif tv†m[ft&Sifjrwf&Sda-umif;ESifh xdkt&Sifjrwf.wefcdk;tm%kabmfu p-um0Vmwpf0Srf; vkH;udk v$rf;rdk;vGrf;jcKHxm;jcif;udk twnfjyKxm;jyD;jzpfojzifh olwdk‹.qENudkom buf vdkufI wpf,loefawG;ac:-uonfh&kyf0g'Dwdk‹ tm;udk;tm;xm;jyKEdkifrnfhtcsuf wpfcsuf avmufudkyif csefrxm;-uawmhay? olwdk‹. tm;ukeftifcrf; vufyef;usjcif;onf , ae‹txdqufvuf&Sdaeygonf? &kyfjrifoH-um;tpDtpOfrsm;/ ausmif;rsm;ESifh a[majymyGJ rsm;wGif/ u|Ekfyfwdk‹onf jyifyavmuESifh wdkuf&dkufawG‹qkHEdkifpGrf;r&SdI u|Efkyfwdk‹. OD;aESmufrSwpfqifh od&Sd&aomcHpm;csufomjzpfjcif;trSefw&m;udk rodcsif[efaqmifae jyD; vltrsm;udk xdktrSefw&m;raz:jybJ xdktrSefw&m;rsdK;vkH;0r&Sdovdkxdrfcsefxm;vsuf &Sdae-uaomtawG;tac:&Sifrsm;udk awG‹&Sd-uayonf? odk‹aomfvnf;/ trSefw&m;udk rod usKd;u|efjyKxm;jcif;jzifh tajz&rnfr[kwfay? TtrSefw&m;udk 'DhxufydkrdkeufeJpGm avh vm-unhf-uygpdk‹?

184

u|Efkyfwdk‹.jyifywGif&Sdonf[k cHpm;&aomt&monf trSefpifppfu|Ekfyfwdk‹.twGif;Y&Sd. What We Perceive As Outside Is Actually Inside Ourselves

jyifyurBmavmuwGif&Sdonf[k xif&aomt&m0wˆKwpfckrSvmonfh tvif; a&mif/ toH/ teH‹t&omESifhxdawG‹cHpm;&aom taetxm;wdk‹.Ed+;qGr+rsm;udk tm&kHa-um rSwpfqifh OD;aESmuf&Sdoufqdkif&mtm&kHvufcHrnfhtcef;odk‹ o,f,loGm;.? xdkEd+;qGr+rsm; tm;vkH;wGif v#yfppftcsufjyv+dif;(electric signals)rsm; yg0ifonf? jrifjcif;jzpfay:csdef wGif jyifyurBmrSvmaomtvif;wef;(zdkwGef)onf rsufvkH;taemufzuf&Sd &ufwDem um;csyfay:odk‹usa&mufI v#yfppftcsufjyvd+if;rsm;tjzpfodk‹ ajymif;vJoGm;.? Tv#yf ppftcsufjyv+dif;rsm;onf tm&kHa-umrsm;rSwpfqifh OD;aESmuf.aemufydkif;wGif&Sd puQK tm&kHtcef;odk‹a&mufoGm;onf? ukApifwDrDwmtenf;i,fom&SdaomTtcef;Y vif; xif;I okH;zufwefa&mifpkHurBmavmuwpfckvkH;udk awG‹jrifapayonf? tvm;wljzpfpOftwdkif; tjcm;tm&kHcHpm;r+rsm; jzpfay:ayonf? t&omudk v#m .rsufESmjyif&Sd qJvfrsm;Y v#yfppftcsufjyv+dif;tjzpf ajymif;vJvdkufonf? t&m0wˆKrS vmaomteH‹onfvnf; ESmacgif;wGif;&Sdtar#;yg;Y t&nfaysmfoGm;aomteH‹armfvD-uL rsm;udk v#yfppftcsufjyvd+if;tjzpfajymif;vJjyD; OD;aESmuf&SdteH‹qdkif&mtcef;odk‹ ydk‹vdkuf .? ta&jym;atmufwGif&Sdaomtxl;pDrHxm;onfh xdawG‹r+tm&kHzrf;qJvfrsm;u xdawG‹r+ (Oyrm/ rmausmjcif;odk‹r[kwf El;nHhr+rsm;)udk v#yfppftcsufjyv+dif;rsm;tjzpfajymif;vJjyD; OD;aESmuf&Sd xdawG‹r+qdkif&mtcef;odk‹ o,fydk‹vdkuf.? xdktcsufjyv+dif;rsm;udk OD;aESmuf&Sd oufqdkif&mtcef;wGif vufcH cHpm;&ayonf? Ttcsufudk xyfrH&Sif;jyygrnf? oifonf aumfzDcGufwpfcGufudk udkifxm;onf qdkygpdk‹? oif.vufrS vufz0g;om;a&atmufwGif cGuf.rmausmr+ESifhtyl&Sdefonf v#yfppftcsufjyv+dif;tjzpfajymif;vJoGm;um tm&kHa-umrSwpfqifh OD;aESmufodk‹ydk‹vdkuf onf? wpfcsdefwnf;wGif/ aumfzD.ar$;aom&eH‹ESifh&ot&omtjyif tndKa&miftqif; p onfwdk‹udk v#yfppftcsufjyv+dif;rsm;tjzpfajymif;vJjyD; OD;aESmufodk‹ ydk‹vdkufonf? aumfzD cGuf pm;yGJwGifxdaomtoHudkvnf; em;rSwpfqifh v#yfppftcsufjyv+dif;rsm; OD;aESmufodk‹ a&mufoGm;rnf? xdkv#yfppftcsufjyvd+if;rsm;udk vufcHonfh oufqdkif&mtm&kHcef;rsm;u cHpm;r+rsm;udk t"dy`g,faz:vdkuf.? xdkodk‹t"dy`g,faz:&mYvnf; wpfrsdK;ESifhwpfrsdK; o[ Zmwoifhoifh ajyajyjypfjypft"dy`g,faz:-uonf? xdkcHpm;csuftm;vkH;pkaygif;I toifh tm&kHY ar$;-udKifylaEG;aomaumfzDwpfcGufudk t&om&Sd&Sdaomufcsvdkufonf[k od&Sd&.? tcef;wGif;Y xdkifaeI ol.rdom;pkESifhtwl &kyfjrifoH-um;tpDtpOfudk -unfhae ol rnfolrqdk/ oludk,fwdkifrodaomfvnf;/ tifrweftHhzG,faumif;aom tjzpfwGif &Sdae ayonf? tcef;.ywfvnf eH&Honf trSefpifppf xdkol.OD;aESmufwGif;Y &Sdae.? xdkodk‹jzpfojzifh/ toifonf tcef;wGif;Y &Sdaeoavm? odk‹r[kwftcef;onf oif.twGif;Y &Sdaeoavm? vltrsm;tm;jzifh TtrSefw&m;udk rod-u owdrxm;-uacs? rdrdwdk‹onf tcef; wGif;Yrdom;pkESifhtwlxdkifaeI &kyfjrifoH-um;udk-unfhum pum;pjrDajymaeonf[kom xif-u.? TtjzpfrSefudk odjrifolonfvnf;/ TtHhzG,ftjzpfudk rodem;rvnfovdk [efaqmif-u.? TtrSefw&m;udk a-umuf&GHŒae-uaoma-umifhjzpfonf? odk‹aomfvnf;/ olwdk‹rod[efaqmifaeonfh Ttjzpfonf jiif;qefIr&aomtjzpf jzpfaeayonf? odyH` ynmuvnf; twnfjyKxm;aomtcsufjzpfonf? tcef;eH&Hav;bufESifh ‚if;wGifcsdwf 185

ol.tdrfaxmifrdom;pkESifhxdkifaeI &kyfjrifoH-um;-unfhaeolonf/ trSefpifppf tHhzG,ftjzpft ysufwGif&Sdae.? olawG‹jrifae&aomykH&dyftm;vkH;onf ol.OD;aESmufwGif;Yom&Sdaejcif;jzpfonf? xdkolonf tcef;wGif;Y&Sdaeoavm/ odk‹r[kwf tcef;wpfckvkH;onf ol.OD;aESmufwGif;Y &Sdae oavm?

qJGxm;aomyef;csDum;rsm;/ aumfaZmESifhy&dabm*rsm;/ rsufESm-uufay:&Sd rD;vkH;rsm; tp &Sdojzifhwdk‹rS rsufpdodk‹a&mufvmaomEd+;qGr+wdk‹onf &ufwDemum;csyf&SdqJvfrsm;u v#yf ppftcsufjyvd+if;rsm;tjzpfajymif;vJay;jyD; v#yfppfpD;a-umif;tjzpfjzifh OD;aESmuf&Sd puQK tm&kHtcef;odk‹a&mufoGm;.? xdkolonf ol.OD;aESmuftaemufydkif;&Sd puQKtm&kHcef;wGif tvGefao;i,fonfhae&mtpufuav;wGif t"dy`g,faz:ay;aomykH&dyfjzifh ol.tdrfwGif; Y xdkifaeonf[k cHpm;&avonf? ol.b0wpfckvkH;wGif Tae&mtpufuav;rSxGufoGm;Edkifjcif;r&Sdacs? ol.OD; acgif;wGif;Yjzpfay:aomykH&dyfESifh ol.OD;aESmufwGif;Y t"dy`g,faz:ay;aomykH&dyfuvGJI tjcm;ykHwpfckwpfavudkr# awG‹jrifEdkifcGifh r&Sdacs? ol.OD;aESmufwGif; aomwm&kHtcef;odk‹ ydk‹vdkufonfh v#yfppftcsufjyv+dif;rsm;uvGJI tjcm;toHudk r-um;&acs? vlwpfa,muf onf ol.b0wpfckvkH;wGif t&dk;cGH0ef;&Humxm;aom ao;i,fonfhtcef;uav;wGif om aeae&ayonf?

rsufpdrygbJ jrifEdkif-unfhEdkifolonf rnfoljzpfoenf;? Who Needs No Eyes To See?

u|Ekfyfwdk‹.ywf0ef;usif&Sdt&mtm;vkH;udk jrifEdkifjcif;onf v#yfppftcsufjyv+dif; rsm;udk OD;aESmufwGif ykH&dyftjzpf t"dy`g,faz:xm;jcif;jzpfonf? ydkrdkI &Sif;vif;pGmoabm ayguf&eftwGuf/ naepmpm;yGJwGif wnfcif;xm;aom opfoD;rsm;jzifh jynfhaeonfh yef; uefudk -unfhaeonf[k pOf;pm;yg? xdkyef;uefrStvif;wef;rsm; oif.rsufpdodk‹ a&muf vmaomtcg/ vkyfief;aqmifwmaqmif&Gufr+tajrmuftjrm;ay:aygufvmayonf? v#yf ppftcsufjyv+dif;rsm;tjzpfajymif;vJjyD;aom tvif;wef;rsm;udk tm&kHa-umrsm;rSwpfqifh 186

vlwpfa,mufonf/ ol.wpfoufwmvkH;wGif Tae&muav;rS xGufcGmoGm;I r&Edkifay? ol.OD;aESmufxJY cHpm;&onfh xdkv#yfppftcsufjyv+dif;rsm;uvGJI rnfonfhykH&dyfudkr# rawG‹ jrif&acs? vlwpfa,muf. b0wpfckvkH;onf Ttcef;i,fuav;wGifom jzpfay:aeay onf?

pm;yGJrS u|REfkyfwdk‹.rsufpdxJodk‹a&mufvmaomtvif;wef;rsm;udk v#yfppftcsufjyv+dif;tjzpf ajymif;vJoGm;jyD; puQKtm&kHcef;odk‹ ydk‹vdkuf.? trSefrSm OD;aESmufwGif;Y ykH&dyfay:&efum;csyf r&Sd acs? pm;yGJrSv#yfppftcsufjyv+dif; a&mufvmcsdefwGif puQKtm&kHcef;wGif ykH&dyfray:ay? pm;yGJay: wGif&Sdaom opfoD;0vHrsm;udk u|Ekfyfwdk‹awG‹jrif&onfhtcsdefor,wGif trSefpifppftm;jzifh OD; aESmufwGif;Y ydef;ydwfatmif arSmifrdkufaeaomae&mwGif v#yfppftcsufv+dif;rsm;udk t"dy`g,faz: ,ljyD; awG‹jrif-ujcif; jzpf.?

187

OD;aESmuf&SdpuQKtm&kHtcef;odk‹ a&mufoGm;avonf? xdktcg u|Efkyfwdk‹u “a&mifpkHopfoD; 0vH”rsm;udk awG‹jrifonf[k od&.? Tta-umif;t&mtao;pdwfudk ZD0aA'ESifh ZD0 urRaA'(physiology) pmtkyfwdkif;wGif zwf±+Edkifygonf? odk‹aomfvnf; tHh-ozG,ft aumif;qkH;tcsufwpfcsufrSm/ xdkpuQKtm&kHtcef;onf ydef;ydwfatmif arSmifrdkufaejcif; yif jzpf.? trSefrSm OD;aESmufwGif;Y ykH&dyfay:&efum;csyfvnf;r&Sdacs? pm;yGJrSv#yfppf tcsufjyv+dif; a&mufvmcsdefwGif puQKtm&kHcef;wGif ykH&dyfray:ay? pm;yGJay:wGif&Sdaom opfoD;0vHrsm;udk u|Ekfyfwdk‹awG‹jrif&onfhtcsdefor,wGif trSefpifppftm;jzifh arSmif rdkufaeaomae&mwGif v#yfppftcsufv+dif;rsm;udk t"dy`g,faz:,ljyD; jrif-ujcif;jzpfay onf? Tae&mwGif tcsufwpfcsufESifh yufyif;qkH&ygonf? u|Ekfyfwdk‹u puQKtm&kHcef;[kac:onfhae&monf/ tqD/ y&dkwif;ESifh tm&kHa-um rsm; pkaygif;xm;aomt&momv#if jzpfayonf? a&muf&Sdvmaom v#yfppftcsufjyv+dif; rsm;udk vufcHt"dy`g,faz:Edkifonfh yifudktpGrf;owWdr&Sday? odk‹jzpfygu/ arSmifrdkufae onfh OD;aESmufwGif rsufpdrvdktyfbJ v#yfppftcsufjyv+dif;rsm;udk -unfholonf rnfol jzpfygoenf;? Ttcsufyifv#if/ udpPt00t&mcyfodrf;udk tajccHj'yf0wˆKypPnf;jzifh &Sif;jy&ef -udK;pm;onfh &kyf0g'u b,faomtcgrS oabmraygufEdkifonfht&m jzpfayonf? &kyf0g'Dwdk‹tm; tarSmifwGif;odk‹ ac:aqmifoGm;onfhtcsufonfvnf;/ vltrsm;tm;jzifh oabmraygufEdkifonfhtcsuf jzpfaeayonf? arSmifrdkufaeaom u|Ekfyfwdk‹.OD;aESmufxJ wGif/ rsufpdrvdktyfbJ taumif;qkH;&kyfjrifoH-um;rSefum;csyfay:wGif jyxm;onfh ykHxuf ydkrdkjywfom;-unfvifI rlvypPnf;ESifhcGJjcm;Ir&Edkifavmufatmifwlonfh okH;bufwef pm;yGJykHudk awG‹jrifEdkifonfh a0ae,swpfrsdK; &Sdaeygonf? xdka0ae,sonf puQKtm&kHjzifh -unfvifjywfom;aomykH&dyfudk awG‹jrifEdkifay onf? ,if;t&nftcsif;onf tv†m[ft&Sifjrwf. “r+wfoGif;xm;aom0dnmOf”.t usdK;&vm'frsm;twGif;rS wpfckjzpfacsonf? xdk‹twl ,if;t&nftcsif;onf vlom;ESifh wd&pm>eftygt0if tjcm;aomouf&SdoufrJhrsm;.uGJjym;jcm;em;apaomta-umif;t&m rsm;pGmtwGif;rS ta-umif;wpfckvnf;jzpfonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&mtvf[*s&f(15;28=30)wGif/ vlom;udk zefqif;csdef Y “0dnmOf”udk xnfhoGif;ay;vdkufa-umif; atmufygt"dy`g,ftwdkif; rdef‹qdkxm;awmf rl.? ‚if;jyif tcgwpfyg;Y toifhtm;zefqif;arG;jrLawmfrlaomt&Sifjrwfonf “r vmatum”aumif;uifwrefwdk‹tm; (Todk‹)rdef‹jum;awmfrlcJhavonf? {ueftrSef ig t&Sifjrwfonf vlom;udk ykHoGif;jyD;jzpfaom toHjrnfaom&GHŒykyfajcmufjzifh zefqif;awmf rlrnf jzpfayonf? wpfzef igt&Sifjrwfonf (vlom;.) xdkajr&kyfudk pepfwusjyD;pD;atmifjyKvkyf (zefqif;)awmfrlI ,if;(ajr&kyfwGif;)Y rdrdtxHawmfrS toufZD0defudk r+wfoGif; awmfrlvdkufaomtcg toifwdk‹onf xdkvlom;.a&SŒarSmufwGif ysyf0yfOD;cs-u avukef? odk‹jzpfay&m “rvmtdu[f”aumif;uifwreftaygif;wdk‹onf tm;vkH;yif toD; oD; p*sf'[fysyf0yf OD;cscJh-uavonf? 188

rlvykHpHESifh uGJjym;r+r&Sdjcif; xdk0dnmOfu vufcH&&Sdaom tcsuftvufwdk‹onf eudkrlvESifhuGJjym;jcm;em;r+r&Sd jcif;yifjzpfayonf? rlvj'yf0wˆKypPnf;ESifh wdkuf&dkufywfoufjcif;r&SdbJ OD;aESmufodk‹ a&mufvmaom v#yfppftcsufjyvd+if;rsm;rS a&mifpkHykHpHtrsdK;rsdK;ESifh aysmhaysmif;jcif; rm ausmjcif; ponfwdkudk eudkrlvtwdkif; awG‹jrifod&Sdjcif;yif tvGefxl;qef;tHh-ozG,f aumif;onfhtcsufjzpfonf? Oyrm/ {jr-unfvifaomyifv,fjyifwGif a&ul;aeolonf trSeftm;jzifh tHzG,f rcef;tjzpfwGif a&muf&Sdaeayonf? xdkolonf a&xJwGif ul;cwfaeonf[k xifae onf? odk‹aomfvnf; olonfrnfonfhtcgrS ol.arSmifrdkufaeaomOD;aESmufrS xGufvm jcif; r&Sday? a&xJodk‹pwif0ifa&mufonfhtcsdefor,rSpwifI/ ol.udk,fcE<mta& jym;ay:wGif vma&mufxdawG‹onfhv+H‹aqmfr+rsm;udk qJvfrsm;u v#yfppftcsufjyv+dif;rsm; tjzpfajymif;vJvdkufjyD; tm&kHa-umrsm;rSwpfqifh OD;aESmufodk‹ydk‹vdkufonf? 0dnmOfonf a&xJwGif ul;cwfrnfhajcvufrsm;ESifh a&pdkjcif;r&Sdaomfvnf;/ ol‹udk {jraoma& xdawG‹ aeonf/ ol‹tm; a&ay:odk‹aygavmay:aponf[k xl;qef;pGmcHpm;ae&onf? odk‹aomfvnf; xdkolonf yifv,fa&.ta&miftqif;/ tylcsdef/ a&v+dif;rsm;.t oH ponfwdk‹ESifh wdkuf&dkufxdawG‹-uHKawGŒjcif;r&Sdacs? ‚if;wdk‹tm;vkH;onf ol.OD;aESmuf wGif vufcH cHpm;aejcif;om jzpfayonf? vlwpfa,mufonf/ ol. udk,fcE<mESifhyif qufpyfr+r&Sday? odk‹aomfvnf; udk,fcE<mwGif;&Sd OD;aESmufodk‹a&mufvmonfh v#yfppf tcsufjyvd+if;rsm;udk t"dy`g,faz:aejcif;om jzpfayonf? TtHhzG,ftrSefw&m;udk ausmif;okH;pmtkyfrsm;wGif a&;om;xm;I ausmif;ESifhwuUodkvftwef;rsm;wGif oif-um; ae-uaomfvnf;/ vltrsm;tm;jzifh owdxm;rdjcif;r&Sd-uay? owdrlrdolwdk‹onfvnf; trsm;tm;jzifh em;vnfoabmaygufjcif; r&Sd-uacs?

&kyf0g'Dwdk‹u trSefw&m;udk oabmayguf&ef a-umuf&GHŒ-uonf xl;qef;I pdwfv+yf&Sm;zG,faumif;aom od&Sdjcif;jzifh/ TurBmay:&Sd &kyf0wˆK rsm;jzpfonfh=tdrf/ ydkifqdkifxm;onfhypPnf;rsm;/ ZeD;cifyGef;om;orD;rsm;/ rdbESifh rdwfo*F [taygif;taz:rsm;=ponfwdk‹onf oif.arSmifrdkufvsuf&SdaomOD;aESmufwGif ykH&dyfrsm; tjzpf vufcHod&Sdxm;jcif;om jzpfayonf? toifonf/ oif.OD;aESmufwGif;odk‹ v#yfppf tcsufjyv+dif;rsm;tjzpfa&mufvmaomykH&dyfrsm;udkom odjrifae&onf/ jyify&Sdt&mrsm; ypPnf;rsm;udk wdkuf&dkufrjrif&rxdawG‹& jyifyodk‹rxGufvmcJh&bJ xdkusOf;ajrmif;vSaom tcef;uav;wGifom aeae&onf[k/ rnfonfhtcgrsm; awG;awmrdjcif;&Sdygovm;? 0dnmOf&Sdjcif;udk jiif;qdkI/ j'yf0wˆKonfomv#if vkH;0O\kHy&rwfjzpfonf[k ,kH -unfol &kyf0g'Dwdk‹u Txif&Sm;ay:vGifaom trSefw&m;udk vufcHygu/ olwdk‹.b0udk wnfaqmufxm;aomtajccHrl0g'ESifhyef;wdkifrsm;udk ab;z,fpGef‹ypfvdkuf&rnf? TtHh zG,fudpPa-umifh a'goacsmif;acsmif;xGufvmojzifh/ rwwfomonfhtqkH;wGif xif&Sm; aejyD;om;trSefw&m;udk r±+yf±+yfatmif rqDravsmfonfhwifjycsufrsm;jzifh wdkufzsuf&ef -udK;yrf;-uavonf? tcsKdŒ&kyf0g'Dwdk‹u j'yf0wˆKypPnf;onf cHpm;r+omr[kwfa-umif; rd rdudk,fudk t&kHoGif;&eftwGuf/ pm;yGJudkvufoD;jzifhxkaxmif;jcif;/ tkwfeH&Hudkajcaxmuf jzifh uefausmufjcif; jyK-uonf? tcsdKŒ&kyf0g'Dwdk‹u/ wpfOD;wpfa,mufudk bwfpfum; wdkufjcif;onf/ "rR'd@mefusus “rSefuefonf”[k wifjy-uonf? olwdk‹u bwfpfum; wdkufrdjcif;rSaqmifhtm;a-umifh emusifjcif;onf OD;aESmufwGif;tm&kHcHpm;r+omjzpfI um;wdkufcH&olonf bwfpfum;ESifhwdkuf&dkufxdawG‹r+r&Sd[laomtcsufrSa&SmifxGufvdk-u 189

onf? aemufwpfcsufrSm bwfpfum;.aqmifh tm;udk arSmifrdkufvsuf&SdaomOD;aESmuf wGif/ vlom;.0dnmOfu cHpm;jcif;jzpfonf?

TurBmay:&Sd toifod&Sdxm;aom&kyfypPnf;rsm;tm;vkH;=oif.tdrf/ oifydkifypPnf;rsm;/ oif.ZeD;cif yGef;om;orD;rsm;/ oif.rdbrsm;ESifhtaygif;taz:rsm;=wdk‹onf/ oif.OD;acgif;wGif;arSmufrdkufae aomtcef;&Sd OD;aESmufxJwGif ykH&dyfrsm;tjzpfom cHpm;&jcif;jzpfa-umif; wpf-udrfwpfcgavmufrsm; awG;-unfhbl;ygovm;?

&kyf0g'Dwdk‹onf ordkif;.axmifacsmufwGif;Y rdae-uavjyD Materialists Have Fallen into The Trap in History

&kyf0g'onf vl‹ordkif;wpfav#mufvkH;wGif &SdcJhavonf? rdrdudk,fESifh rdrdwdk‹.t awG;tac:wGif,kH-unfpdwfcsvsuf&SdcJh-u&if;/ ‚if;wdk‹. zefqif;&Sifudk jiif;y,fykefuefcJh -uavonf? j'yfypPnf;onf tpr&SdtqkH;vnf;r&Sdojzifh ,if;udkzefqif;olvnf;r&SdEdkif [k vufcH,kH-unfxm;-uonf? olwdk‹.armufrmr+uyif olwdk‹udkzefqif;ysKd;axmif awmfrlaomtv†m[ft&Sifjrwfudk jiif;y,fI j'yfypPnf;“trSefwu,f”&Sdonf[k j'yf0wˆK ypPnf;wGifomv#ifouf0if,kH-unfudk;pm;-u.? armufrmaompdwf"gwfjzifh zefqif;&Sif tm; jiif;y,fonfholwdk‹.,kH-unfcsufudk y,fzsufEdkifavmufonfh &Sif;vif;wifjycsuf rsm; rnfonfhtcgr# ay:vmEdkifrnfr[kwf[k tcdkiftrm,kH-unfcJh-uavonf? csufcsif; vufiif;yif olwdk‹.b0tajccHxm;aomtcsufudk zsufqD;ypfvdkufojzifh aemufxyf aqG;aEG;wifjyae&efta-umif; r&Sdawmhacs? olwdk‹rsufpdrSdwfI pdwfcsvufcs,kH-unfxm; aom &kyfavmudk &kwfodrf;vdkufonfudk awG‹jrif-u&ayaomfvnf; rnfodk‹r#rwwfEdkif-u acs? vlom;onf j'yfypPnf;tppftrSefudk wdkuf&dkufjrifEdkifjcif;r&Sd/ toHrsm;udk wdkuf&dkuf -um;Edkifjcif;r&Sd/ teH‹tppftrSefrsm;udk wdkuf&dkuf±SLEdkifjcif;r&Sd jzpfaev#if/ u|Ekfyfwdk‹u &kyf0g'udk rnfodk‹xyfrH ajymqdkaqG;aEG;aep&m usefaeygao;oenf;? tv†m[ft&Sifjrwf.*k%fawmf yifudkt&nftcsif;rsm;teuf/ t&Sifjrwftm;r,kH -unfolwdk‹udk v#KdŒ0Suf-uHpnfjcif;jzpfayonf? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&m tvftef zgvf 8;30 wGif“‚if;wdk‹onf v#KdŒ0Suf-uHpnfvsuf&Sd-u.? tv†m[ft&Sifjrwf onf 190

vnf; v#KdŒ0Suf-uHpnf.? pifppfwrlum; tv†m[ft&Sifjrwfonf taumif;qkH;-uHpnf Edkifawmfrlaomt&Sifjrwfyifjzpfawmfrlownf;?”[k az:jyxm;ayonf? j'yf0wˆKypPnf;trSefwu,fwnf&Sdonf[k &kyf0g'Dwdk‹,kH-unfatmif tv†m[ft &Sifjrwfu zefwD;xm;um oG,f0dkufIrawG‹rjrif&aombufrSaeI ‚if;wdk‹tm;t&SufuGJ aponf? &kyf0g'Dwdk‹onf olwdk‹ydkifqdkifaomOpPm"ersm;/ &mxl;&mcHrsm;/ toif;tyif; todkif;t0dkif;rsm;/ wurBmvkH;ESifhtwl t&mcyfodrf;onf trSefwu,f&Sdaomt&mrsm; tjzpf ,kH-unf-uojzifh/ olwdk‹.armufrm-uGm;0gr+rsm;jzifh tv†m[ft&Sifjrwfudkykefuef -uonf?

u|Efkyfwdk‹ESifhqufpyfaeonfhurBmavmuonf j'yf0wˆKypPnf;rsm;om yg0ifzGJ‹pnf;aeonfr[kwfbJ/ tm&kHcHpm;r+vnf; yg0ifvsuf&Sdonf? Ttcsufu &kyf0g'tawG;tac:udk tajccHupjyD;xdk;ESufacs zsufvdkufojzifh/ &kyf0g'Dwdk‹rSm aerxdxdkifromjzpf-uum Ttcsufudk rpOf;pm;&J-uawmhonfht jyif/ olwdk‹.&Jabmf&Jbufrsm;udkvnf; rpOf;pm;&ef ydwfyif-uonf? ‚if;wdk‹teuf t-uD;tuJrSm vDeifjzpfonf? vGefcJhonfh ESpfwpf&mavmufu ola&; om;aom Materialism and Empirio-Criticism [lonfhpmtkyfwGif/ &kyf0g'Dwdk‹onf TtcsufESifh ywfoufI rpOf;pm;oifha-umif;/ odk‹r[kwfygu bmoma&;wGif rdae-uvdrfhrnf[k a&;xm;onf? toifonf "rR'd@mefusaom trSefw&m;udk jiif;y,fvdkufonfESifhwpfjydKifwnf;/ ,kH-unf r+wGifomrlwnfjcif;udk wdkufcdkufonfhvuf eufqkH;±+H;oGm;avjyD? toifonf oHo,&Sd jcif; (0g)todtjrif[lor#onf cHpm;r+ay: wGif tajccHonf[k ,kH-unfaomtawG;tjrif (tZÆwWdu0g')odk‹ vGJacsmfoGm;avjyD? iSufu av;crsm vufonf;wpfacsmif;wnf;jzifh trd zrf;cH&&SmjyD? u|Efkyfwdk‹. rmcspf0g'Dwdk‹ (acwf opf,xmblw0g'udk awG;ac:wDxGifol -op -wD;,m;vlrsdK;tawG;tac:&Sif rmcsf.aemuf vdkufom;rsm;)u tawG;tjrify"ge0g'(0dOm%0g')wGif rdoGm;-uw,f? olwdk‹u “pdwftm&kH wGif cHpm;&jcif;”udk jyifyurBm.ykHwlr[kwfbJ oD;jcm;“t&dyfvuQ%mtiftm;pk”jzpfonf[k ,kHoGm;-uw,f? b,folŒpdwftm&kHrSr[kwfbl;/ b,folŒpdwfrSr[kwfbl;/ b,folŒ0dnmOfrSr[kwf bl;/ b,folŒpdwftiftm;rSvJr[kwfbl;?1 Tpmydk'fu/ &kyf0g'Dwdk‹taejzifh “j'yfypPnf;.obm0tppftrSef”ESifhywfoufI/ bmrSrajymra0 zefEdkifawmhojzifh/ rpOf;pm;bJ tomab;z,fxm;vdkuf&efom wwfEdkif-uawmha-umif; jyqdkvsuf &Sd.? &kyf0g'pdwful;,Ofonf vlwdk‹. rdrdudk,fudk vSnfhpm;jcif;rS qif;oufvmjcif;omjzpfa-umif; xif&Sm;aeayonf? 1. (V.I. Lenin, Materialism and Empirio-criticism, Progress Publications, Moscow, 1970, pp. 334-336)

olwdk‹.armufrm-uGm;0gr+rsm;jzifh tv†m[ft&Sifjrwfudkykefuefjcif;Y j'yf0wˆK ypPnf;wGif ,kH-unfr+uxyfrHIjznfhwif;vdkuf-uonf? xdkodk‹jyKusifh&mwGif olwdk‹onf j'yf0wˆKypPnf;udkomv#if wif;jynfhusyfjynfh tm;udk;tm;xm;jyK-uav&m tv†m[ft&Sif 191

jrwfonf ‚if;wdk‹tm; 0dkif;0ef;vsuf&Sdaejcif;udk em;vnfoabmaygufjcif;r&Sd-uacs? ‚if;wdk‹.acgif;rmr+uyif r,kH-unfolwdk‹.b0udk OD;aqmifvsuf&Sda-umif; uk&ftmef usrf;awmfjrwf pl&mtvfwl&f 52;42 wGifrdef‹qdkxm;ayonf? odk‹wnf;r[kwf ‚if;wdk‹ onf wpfpkHwpf&mraumif;-uHpnf&ef &nf&G,f-uavoavm? odk‹jzpfv#if ‘umzd&f’ aoGznfjiif;y,f-uukefaomolwdk‹onfyifv#if raumif;aom t-uHtpnfY rdae-uukef .? Twpf-udrfonfordkif;wGif olwdk‹twGuft-uD;us,fqkH;aom usqkH;r+yif jzpfayvdrfh rnf? olwdk‹.armufrmr+-uD;rm;vmonfESifhtr# tv†m[ft&Sifjrwfudkqef‹usifwdkufcdkuf &mwGif -uD;us,fqdk;&Gm;r+rsm;wDxGifaqmifusif;vm-uavatmif vSnfhjzm;cH&&if;jyif; xefaom±+H;edrfhjcif;ESifh -uKHawG‹-u&ayonf? aemufxyf pl&mtefEl;&f(24;39) wGif “odk‹&mwGif umzd&f r,kHr-unfaoGznfjiif; y,faomolwdk‹onf ‚if;wdk‹.jyKusifhr+wdk‹rSmrlum; oJaomifjyifY&Sdaom wHv#yfyrm jzpfay&m a&rGwfodyfaomolwdk‹onf xdkvif;v#yfudkyif a&[lIxifrSwfavonf? aemufqkH;wGif‚if;onf xdkwHv#yfteD;odk‹a&mufvwfaomf wpfpkHwpf&mr#rawG‹&acs?” [k az:jyxm;.? &kyf0g'onfvnf; Ttm,ofawmfwGifjyqdkxm;ouJhodk‹ xdkykefuefol rsm;twGuf (wHvSyf)“wHv#yf”omv#ifjzpfacsawmhonf? olwdk‹tm;udk;tm;xm;jyKaom &kyf0g'onfvnf; wHvSyfuJhodk‹ pdwful;,OfxJYom usef&pfaeawmhonf? tv†m[ft &Sifjrwfonf xdkolwdk‹udk wHvSyfuJhodk‹aom t&dyfta,mifrsm;jzifhvSnfhpm;cJhacsjyD? *k%foa&&SdemrnfausmfygarmuQrsm;/ euQwWaA'ynm&Sifrsm;/ ZD0aA'ynm&Sif rsm;/ &lyaA'ynm&Sifrsm;ESifhtjcm;tjcm;aomemrnf-uD;rsm;u olwdk‹.&mxl;XmeEW&awG udkyif rtm;emawmhbJ aoG;aqmifvSnfhjzm;jcif;cH&if; r&Sufra-umuf j'yf0wˆKypPnf;udk bk&m;tjzpfudk;uG,fqnf;uyf-uonf? ykH&dyfrsm;udk pkaygif;I y&rwftjzpfowfrSwfum ,if;wdk‹tay:tajccHjyD; tawG;tac:trsdK;rsdK; oDtdk&DtrsdK;rsdK;csrSwf-uonf? xdkoDtdk&D rsm;udk t-uD;tus,fjiif;ckHaqG;aEG;-ujyefonf? rdrdudk,fudk ynmOm%f tifrwefjrifhrm; onf[kxifrSwfjyD; bk&m;oQif(tv†m[ft&Sifjrwf)ESifhywfoufI ynm&SifaqG;aEG;jiif;ckH jcif;jyK-uonf? tv†m[ft&Sifjrwfu xdkolwdk‹ESifhywfoufI uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl &mtmavhtDrf&mef (3;54)wGif “,if;olwdk‹onfvnf; vdrRmyg;eyfpGm -uHpnfcJh-u.? tv†m[ft&Sifjrwfonfvnf; y&d,m,fa00kpfjzifhyif -uHaqmifawmfrlcJhavonf? trSef aomfum; tv†m[ft&Sifjrwfonf y&d,m,fa00kpfjzifh -uHaqmifolrsm;xuf taumif; qkH;-uHaqmifawmfrlEdkifaom t&Sifjrwfyif jzpfawmfrlayownf;?”[k rdef‹qdkxm;awmfrl .? tcsdKŒaomy&d,m,f-uHpnfr+rsm;rS vGwfajrmufEdkifygvdrfhrnf? odk‹aomfvnf; t v†m[ft&Sifjrwfu umzd&frsm;ESifhywfoufI -uHpnfaomy&d,m,fa00kpfudkrl a&Smifwdrf; Edkifrnfr[kwfay? tv†m[ft&SifjrwfrSvGJI olwdk‹urnfol.ulnDapmifrr+udkr# &SmawG‹ Edkif-urnfr[kwfay? uk&ftmefusrf;awmfjrwf pl&mtefeDqmtf (4;173)wGif/ “‚if;jyif xdkolwdk‹onf rdrdwdk‹tbdk‹ tv†m[ft&SifjrwfrSwyg; tjcm;rnfolwOD;wa,mufudkr# taqGcifyGef;tjzpfESifh‚if;/ ulnDapmifrrnfholtjzpf‚if;/ awG‹&Sd-u &rnfr[kwfacs?” [k rdef‹awmfrlxm;.? &kyf0g'Dwdk‹u/ Ttcsufonf olwdk‹udk tv†m[ft&SifjrwfYom v$wfxm;vdkufjyD jzpfa-umif;owd&vmonfhtcgwGif olwdk‹.,kH-unfcsuftwGuf tqdk;qkH;tajctaejzpf aea-umif;udk od&Sd-uavonf? xdk‹a-umifh tv†m[ft&Sifjrwfonf olwdk‹udka&m t&mcyf odrf;udkyg 0ef;&Hv$rf;jcHKaea-umif; oabmaygufvm-uawmhonf?

192

uk&ftmefusrf;awmfjrwfwGif tv†m[ft&Sifjrwfu u|Efkyfwdk‹vlom;rsm;tm;vkH; onf/ t&Sifjrwfa&SŒawmfarSmufwGif rnfol.ulnDapmifrr+udkr#r&SdbJ txnf;wnf;b0 wGif &Sdae-ua-umif; owday;xm;awmfrl.? (tdk=eADwrefawmf) toifonf igt&Sifjrwftm;vnf;aumif;/ t-uifoltm; vnf;aumif;/ v$wfxm;ygav? igt&Sifjrwfonf ‚if;tm;wpfOD;wnf; zefqif; awmfrl.? (pl&mtvfrk'wfpd&f 74;11) Tta-umif;ESifhywfoufI tjcm;uk&ftmeftm,ofawmftajrmuftjrm;wGif vnf;/ xyfrHaz:jyxm;awmfrlonf? ‚if;jyif toifwdk‹onf igt&SifjrwftxHawmfodk‹ yxrrlvu igt&Sifjrwf t oifwdk‹tm; zefqif;awmfrlonfhtwdkif;yif wa,mufpD/ wa,mufpD vm-uavjyD? ‚if; jyif toifwdk‹onf igt&Sifjrwfu toifwdk‹tm; csD;jr‡ifhay;oem;awmf rlcJhonfh (OpPm ypPnf;)rsm;udkvnf; rdrdwdk‹aemufwGif pGef‹xm;cJh-uavjyD? (pl&m tvfrmath'[f 6;94) pifppf ‚i;fwdk‹teuf toD;oD;wdk‹onf xdkt&SifjrwftxHawmfodk‹ ud,mrwf &Sifjyefxrnfhae‹wGif wpfOD;csif; vma&muf&rnfholrsm;omv#if jzpf-uukefownf;? (pl&mr&f,mrf 19;95) aemufwpfenf;t"dy`g,faumufaomf/ Tuk&ftmeftm,ofawmfrsm;u j'yf0wˆK udk olwdk‹.bk&m;tjzpfudk;uG,f,kH-unfolwdk‹onf tv†m[ft&SifjrwfxHawmfrS vmcJh-u ojzifh t&SifjrwfxHawmfodk‹omv#if jyefoGm;-u&rnfom jzpfonf? olwdk‹onf rdrdwdk‹t vdk&Sdonfjzpfap r&SdonfbJjzpfap tv†m[ft&SifjrwfxHawmfodk‹ tyfESif;-u&rnfom jzpf ayonf? ,QKtcsdefwGif=olwdk‹uoabmraygufvdk-uao;aomfvnf;=rdrdjyKusifhcJhor#udk ajz-um;&ef olwdk‹udk qifhac:rnfh au,mrwf(aemufqkH;w&m;pD&ifrnfh)ae‹udk apmifhqdkif; ae-uonf?

193

tDAdkvl;&Sif; vdrfvnfvSnfhjzm;r+ Tp-um0Vm&Sd tao;pdwft&mcyfodrf;wdk‹onf omvGef-uD;us,fjrifhjrwfawmfrl aomzefqif;&Sifudk n$efjyvsuf&Sdonf? qef‹usifbuftjzpf/ p-um0Vmonf zefqif;jcif; jzpfonf[laomtcsufudk jiif;y,fonfh &kyf0g'onf odyH`enf;rusaom rSm;,Gif;r+wpfck jzpfonf? &kyf0g'onf w&m;r0ifysufjy,foGm;onfESifhwjydKifwnf;/ ‚if;ay:wGiftajccH aom tawG;tac:tm;vkH;wdk‹onfvnf; tajccHrlr&SdbJ ysufjy,foGm;ayonf? xdktawG; tac:rsm;teuf 'g0if0g'onf OD;qkH;xdyfqkH;wGif yg0ifayonf? touf[lonf oufrJh j'yf0wˆKypPnf;rS tvdkvdkrawmfwqjzpfay:vmonf[laom ToDtdk&Donf/ tv†m[ft &Sifjrwfu p-um0VmwpfckvkH;udk zefqif;onf[k todtrSwfjyKonfESifhtwl ysufjy,f oGm;onf? euQwW&lyaA'ynm&Sif tar&duefvlrsdK; [wf*fa&mhpfu TudpPudk atmufyg twdkif; &Sif;jyxm;.? 18=&mpkESpftwGif; ay:aygufvmcJhonfh bk&m;rJh0g'/ 'g0if0g' ESifh tjcm;tvm;wl “tpf Zif;=0g'”tm;vkH;wdk‹onf/ p-um0VmonftqkH;r&Sd[laom rSm;,Gif;aomxifjrif,lqcsuf tay:wGif wnfaqmufcJh-ujcif; jzpfonf? touf&Sifjcif;tygt0if olrwlxl;jcm;aom vuQ%mt&nftcsif;&Sdjcif;ESifh p-um0VmwpfckvkH;.jyifytjyif/ p-um0Vmr&SdrDtcsdefu tjzpfrsm;/ jzpfapjcif; jzpfapol ponfhta-umif;w&m;rsm;u u|Efkyfwdk‹. rsufarSmufwGif 125 bGif;bGif;-uD; az:jyaeayonf?

p-um0VmwpfckvkH;udk tvGefao;i,faomtao;pdwftxd ykHpHcsIzefqif;ol onf tv†m[ft&Sifjrwfyifjzpfonf? xdk‹a-umifh tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D.tqdkjzpfonfh ouf &Sdt&mrsm;onf rawmfwq-uHK-udufI ol‹tvdkvdkjzpfay:vmonf[laomtqdkrSm rSef uefzG,f&mta-umif; r&Sdacs? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk avhvm-unfhaomtcg/ acwfopfodyH`ynmawG‹&Sdcsufrsm; u rrSefuefa-umif; vlod&Sif-um; pGwfpGJ±+wfcsvdkufonfrSm tH-ozG,f&mr&Sday? ouf&Sd ypPnf;wdk‹. wnfaqmufr+ykHpHu tifrwef±+yfaxG;I ododomomxif&Sm;vsuf&Sdonf? oufrJhypPnf;rsm;wGif tifrweftxdrcHatmif tao;pdwfjcif;udk twrftEkjrLwdk‹. wnfaqmufr+wGif [efEdkifjcif;tajctaersm;udk avhvmjcif;jzifh od&SdEdkifayonf? xdk twrfrsm; tcsif;csif;aygif;pyfI ±+wfaxG;vSaom y&dkwif;rsm;/ tifZdkif;rfrsm;ESifh qJvf rsm;udk xkwfvkyf jcif;udpPonf tHhrcef;avmufatmif qef;us,fvSayonf? TtHhrcef;aomqef;us,fvSonfh ouf&SdypPnf;wdk‹.ykHpHrsm;onf 'g0if.oDtdk&D wpfenf;tm;jzifh 'g0if0g'udk 20=&mpkESpfukefydkif;wGif w&m;r0ifa-umif; y,fzsufvdkuf avonf? Tta-umif;ESifhywfoufI u|Ekfyfwdk‹. tjcm;avhvma&;rsm;wGif tawmftwef tao;pdwfI az:jycJhayjyD? odk‹aomfvnf; ‚if;oDtdk&D. rSm;,Gif;r+rsm;udk em;vnfoabm ayguf&ef tvGefta&;-uD;aoma-umifh/ Tae&mwGifvnf; twdkcsKH;I xyfrHaz:jyoifh onf[k ,lqygonf? 194

odyH`ynmt& 'g0if0g' jydKysufjcif; The Scientific Collapse of Darwinism

TtawG;tac:onf a&S;a[mif; *&d vlrsdK;rsm;txd a&S;usaom tawG;tac:jzpf aomfvnf;/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf 19=&mpk ESpfa&mufrS tus,fw0if‹ ysHESH‹cJhayonf? od yH`ynmavmuwGif -uD;xGm;jyef‹oGm;jcif;. t a&;-uD;qkH;ta-umif;&if;rSm 1859=ckESpfwGif ykHESdyfxkwfa0aom csm;vfpf 'g0if. rsdK;pkrsm; pwifay:aygufvmykH [laompmtkyfa-umifh jzpfonf? xdkpmtkyfwGif/ 'g0ifursdK;rwlaom ouf&SdrsdK;pkrsdK;EG,frsm;udk bk&m;oQiftv†m[f t&Sifjrwfu zefqif;xm;jcif;tcsufudk jiif; y,fxm;onf? 'g0if.tqdkt&/ ouf&Sdt&m tm;vkH;wdk‹onf pwifaygufzGm;cJhonfh wpfck wnf;aomouf&SdypPnf;rS wpfppDtenf;i,f pD ajymif;vJvmcJhjcif;jzifh ajrmufjrm;pGmaom rsdK;pkrsdK;EG,frsm; jyef‹yGm;vmcJhonf[k qdkonf?

csm;vfpf 'g0if

'g0if.oDtdk&Donf/ cdkifrmaomodyH` ynmawG‹&Sdcsufrsm;tay:wGif tajccHjcif; r[kwfacs? oludk,fwdkifuvnf; “,lqcsuf” wpfckom jzpfa-umif; 0efcHxm;onf? ol. pmtkyfrS “oDtdk&D.tcuftcJrsm;” [laom tcef;wGif tus,fw0ifh&Snfvsm;pGmjzifh ta&;-uD;onfhtcsuftajrmuftjrm;udk ajzEdkif jcif;r&Sdao;a-umif; 0efcHxm;onf? 'g0ifu ol.oDtdk&DrSefuefa&;twGuf &ifqdkifae&aom“oDtdk&D. tcuftcJ rsm;”udk odyH`ynm ydkrdkwdk;wufvmaomtcsdefwGif topftopfaomawG‹&Sdcsufrsm;u ajz&Sif;ay;Edkifvdrfhrnf[k ar#mfvifhcJh.? odk‹aomfvnf;/ 'g0if.ar#mfvifhcsufESifhqef‹usif I/ odyH`ynmwdk;wufr+wdkif;u tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D.tajccHwifjycsufwpfckpDonf tajc tjrpfr&Sda-umif;udkom az:xkwfvsuf&Sdojzifh xdktcuftcJrsm;udk ydkrdkus,fjyef‹aponf? 'g0if0g' (tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D). odyH`ynmavmuwGif ±+H;edrfhoGm;jcif;udk acgif; pOf okH;ckcGJI avhvmEdkifayonf? 1? ToDtdk&Donf/ urBmay:wGif touf odk‹r[kwf ouf&SdypPnf; yxrqkH; rnfodk‹ay:aygufvmcJhonfudk r±Sif;jyEdkifacs? 2? ToDtdk&Duwifjyaom “tDAdkvl;&Sif;,EW&m;rsm;”onf/ tDAdkvl;&Sif;jzpfpOfY rnfodk‹aomoufa&mufr+r# r±Sdacs? 3? ausmufjzpf&kyf-uGif;rSwfwrf;rsm;onf ToDtdk&D.ar#mfvifhcsufrsm;ESifh vkH;0 qef‹usifvsuf &Sdaeayonf? 195

Ttcef;wGif Tacgif;pOfokH;ckjzifh ta&;-uD;onfhtcsufrsm;udk tusOf;csKyfI qef;ppfygrnf?

ausmfv$m;Ir&Edkifaom yxrqkH;twm;tqD; = touf.tprlvblw The First Insurmountable Step: The Origin of Life

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du/ ouf&SdowW0gwdk‹onf vGefcJhonfh ESpfoef;aygif;okH;aomif; &SpfaxmifausmfcJhaomtcsdefumvY/ jzpfay:cJhaom ouf&SdqJvfwpfckrS qif;oufvmcJh onf[k wifjyxm;ayonf? xdkwpfckwnf;aomouf&SdqJvfrS oef;ESifhcsDaomouf&Sd owW0grsm; rnfuJhodk‹jzpfay:vmcJhonf/ tu,fI xdkodk‹jzpfcJhygu tb,fha-umifh ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;Y ,if;wdk‹wpfqifhpDjzpfvmcJhonfhoJvGefprsm;udk rawG‹&Sd&onf/ ponfhta-umif;rsm;udk tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du &Sif;jyEdkifjcif;r&Sdacs? xdk‹a-umifh tDAdkvl;&Sif; jzpfpOf. yxrtqifhjzpfonfh “yxrOD;qkH;ouf&SdqJvf”onf rnfodk‹jzpfay:vmcJh oenf; [laomar;cGef;udk OD;pGmar;&ygrnf? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du/ zefqif;jcif;udkjiif;y,fxm;I/ rnfonfhobm0vGeftif tm;. 0ifa&mufpGufzufjcif;udkr# vufrcHaoma-umifh/ xdk“yxrOD;qkH;qJvf”onf/ -udK wifpDrHxm;aom ykHpHESifh pDrHudef;r&SdbJ obm0ed,mrw&m;t& rawmfwq-uHK-udKufI jzpfay:vmcJhonf[k qdk.? ToDtdk&Dt& oufrJhj'yfypPnf;rsm;u xdkouf&Sd qJvfudk -uHK -udKufwdkufqdkifr+jzifh jzpfay:vmonf[k qdkonf? TtqdkrSm vuf&Sd od&Sdxm;jyD;jzpfaom ZD0aA'ed,mrrsm;tm;vkH;ESifh qef‹usifbufjzpfaeayonf?

“toufonf toufrSomqif;oufvm.” "Life Comes from Life"

'g0ifu ol.pmtkyfwGif touf.rlvblwta-umif;udk a&;om;az:jyxm;jcif; r&Sdacs? ol.acwfwGif &SdcJhaom a&S;usaeao;onfhodyH`ynmt& 'g0ifuvnf; touf &Sdjcif;onf tvGef&Sif;vif;&dk;pif;aomudpPtjzpf oabmaygufcJhayonf? tv,facwf rsm;rSpI ,kH-unfcJh-uaom “tvdktavsmufjzpfay:jcif;”oDtdk&Dt&/ oufrJhypPnf;rsm; pk aygif;jcif;jzifh ouf&SdypPnf;rsm;rawmfwqtvdktavsmufjzpfay:vmEdkifonf[k ,kH-unf -uayonf? xdkacwfwGif tpm;tpmt-uGif;tusefrsm;rS ydk;r$m;rsm;tvdkvdkjzpfay:vmI/ -uGufrsm;onfvnf; qefpyg;*sKHrsm;rS jzpfay:aygufzGm;vmonf[k vlwdkif;u,kH-unfcJh -uonf? xdk,kH-unfcsufudk oufaoxl&ef pdwf0ifpm;zG,faumif;aom prf;oyfcsuf rsm;vnf; vkyf-u.? *sKHaphtenf;i,fudk t0wfprsm;wGifjzef‹usJxm;jcif;jzifh r-umrDt wGif; ‚if;wdk‹aygif;pyfjcif;jzifh -uGufuav;rsm;ay:aygufvmonf[k xif-uonf? xdkenf;wl/ tom;prsm;rS avmufaumifrsm;jzpfay:vmonfudk-unfhI/ touf[l onf oufrJhypPnf;rsm;rS tvdkvdkay:aygufvmonf[laom,kH-unfcsufudkaxmufcHonfh oufaoom"ujzpfonf[k ,lq-uonf? aemifaomtcgwGif xdkavmufaumifrsm; onf tom;prsm;.rsufESmjyifrS tvdkvdkjzpfay:vmjcif;r[kwfa-umif; u|Efkyfwdk‹.rsuf pdjzifh rjrifEdkifaom ,ifaumifrsm;Ocsxm;cJhaomOrsm;rSavmufaumifrsm;aygufzGm;vm jcif;jzpfa-umif; od&Sdvm-uavonf?

196

'g0ifu rsdK;pkrsm;pwifjzpfay:vmjcif; pmtkyfudk a&;om;onfhtcsdefwGif/ buf wD;&D;,m;ydk;rsm;onf tZD00wˆKypPnf;rsm;rS jzpfay:vmEdkifonf[k odyH`avmuwpfckvkH; u vufcH,kH-unf-uayonf? 'g0if.pmtkyfudk ykHESdyfxkwfa0jyD;aemuf ig; ESpft-umwGif emrnfausmf-um;onfh ZD0aA' yg&*l vl;0dpf ygpcsmu tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D. t"dutajccHjzpfaom ‚if;,kH-unfcsufudk tjyD;ydkifzsufqD;vdkufavonf? ol.ESpfaygif; rsm;pGm okawoejyKcJhjcif;rS tajzudk aemufqkH; pkaygif;vdkufjcif;jzifh “oufrJhypPnf;rsm;rSt oufjzpfay:vmEdkifonf[laomtqdkjyKcsufudk ordkif;wGiftjyD;tydkif jr‡KyfESHypfvdkufavjyD?”[k a-ujimcJhavonf? ygpusmu 1864=ckESpfY qdk;bGef;wuUodkvfwGifa[majymcJhaom ol. rdef‹cGef;wGif “ol.&dk;pif;vSaom vufawG‹prf;

ol.vufawG‹prf;oyfcsufrsm;jzifh/ vl;0dpfyg

pGm a-unmcJhonf?

y,f zsufypfonf?

oyfcsufa-umifh/ toufonf ol‹tvdktavsmuf pusmonf tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D. tajccHtkwf jzpf ay:vmEdkifonf [laomtawG;tac: aemuf jrpfjzpfaom “ouf rJhypPnf;rsm;u toufudk xyfevHxlEdkifawmhrnfr[kwf”126 [k atmifjrif zef w D ; jzpf a y:apEd k i f o nf ” [l a omtqd k u d k tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk umuG,folwdk‹u ygpusm.awG‹&Sdcsufrsm;udk ESpfaygif;t wef-umtxd qef‹usifcJh-uonf? odk‹aomfvnf;/ odyH`ynmqufvufwdk;wufr+rsm;u ouf&SdqJvf. eufeJ±+yfaxG;aom wnfaqmufr+rsm;udkaz:xkwfojzifh touf[lonf ol‹tvdkvdk jzpfay:vmEdkifjcif;tqdkonf rjzpfEdkifa-umif;ydkrdk xif&Sm;vmayonf?

20=&mpkESpftwGif;rS tusdK;r&Sdaom-udK;yrf;r+rsm; Inconclusive Efforts in the Twentieth Century

20=&mpkESpftwGif; tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DrS touf&Sifjcif;.rlvblwta-umif;udk OD;qkH;udkifwG,folonf &k&Sm;vlrsdK;emrnfausmfZD0aA'yg&*l tvufZENm; tdkyg&if jzpfay onf? 1930=ckESpfrsm;wGif ouf&SdqJvfonf tvdktavsmufjzpfay:vma-umif; oufao xlEdkif&ef tdkyg&ifu -udK;yrf;cJhayonf? xdk-udK;yrf;r+rsm;onf tv[\jzpfcJhojzifh tdkyg&ifonfvnf; aemufqkH;wGif atmufygtwdkif; 0efcH&avonf? “ouf&SdqJvf. tprlvblwta-umif;onf/ &SmazGaz:xkwfIr&ao;aomtcsuftjzpf usefaeao;onf rSm uHqdk;onf[k qdk&ayrnf? trSefrSm ,if;tcsufonf tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DtwGuf arSmifrdkufqkH; tcsufyifjzpfayonf?”127 ygarmuQtdkyg&if.ajc&maemufudkvdkufI touf&Sdjcif;. rlvblwta-umif; udk ajz±Sif;Edkif&ef tDAdkvl;&Sif;0g'Drsm;u qufvufI -udK;yrf;-uavonf? vlodtrsm; qkH; tar&duefvlrsdK; "gwkaAyg&*ljzpfol pwifavrDv†mu "gwfaiG‹rsm;udk pkaygif;jcif; jzifh "gwfcGJcef;vufawG‹prf;oyfcsufjyKvkyfcJhonf? pwifavrDv†m.tqdkt& urBmOD; avxktajctaewGif&SdEdkifonfh ola&mpyfxm;aom"gwfaiG‹rsm;udk pGrf;tm;ay;jcif;jzifh y&dkwif;wnfaqmufr+wGif yg0ifonfh ZD0tajccHjzpfaom"gwfaygif;armfvD-uLrsm;(trdkif Edktufqpfrsm;)tcsdKŒudk xkwfvkyfEdkifonf[k tqdkjyKwifjyavonf? 197

xdkprf;oyfcsufudk xdkacwfumvwGif tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D. ta&;-uD;aomtqifh wpfcktjzpf -obmay;cJh-uayonf? xdkodk‹a-unmjyD;aemufydkif; r-umrDtwGif;/ odyH` ynm&Siftajrmuftjrm;wdk‹u rDv†mwifjyaom"gwfa&mtajctaeonf urBmOD;avxk wGif trSefwu,f&SdcJhaomtajctaeESifh rudkufnDa-umif; axmufjyjcif;jzifh ,if;wifjy csufudk y,fzsufvdkuf-uavonf?128 ESpfaygif;twef-umonftxd rDv†mu wdwfwqdwfaecJh&mrS aemufqkH;wGif ol ."gwfcGJcef;prf;oyfcsufwGiftokH;jyKcJhaom "gwfaiG‹"gwfa&monf urBmOD;avxkwGif trSefwu,f&SdEdkifcJhaomavxkESifh rudkufnDEdkifojzifh/ ol.prf;oyfcsufonfvnf; rSef uefjcif;r&Sda-umif; 0efcH&ayonf?129 tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u 20=&mpkESpftwGif; tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DESifh udkufnDaom t ouf.rlvblwESifhywfoufonfh -udK;yrf;csufrsm;tm;vkH;rSmvnf; t±+H;ESifhom ed*kH;csKyf ukef-uavonf? qef;'D,m*dk&Sd pu&dbfwuUodkvfrS blrd"gwkaA'yg&*l *sufz&Dbm'g onfvnf;/ ,if;trSefw&m;udk vufcHa-umif;/ 1998=ckESpfwGifxkwfa0aom Earth r*~Zif;wGif aqmif;yg;wpfyk'fY atmufygtwdkif;a&;om;cJhayonf? ,ae‹ u|Efkyfwdk‹onf 20&mpkESpfudk ausmfvGefaeygjyD? 20&mpkESpft0ifpwGif -uHKcJhaom t-uD; us,fqkH;jy\emudk ,ae‹vnf; ajz&Sif;Ir&-uao;yg? ,if;jy\emrSm = urBmajr-uD; 130 rnfuJhodk‹pwifcJhoenf; [laomar;cGef;yifjzpfayonf?

touf&Sifjcif;. eufeJ±+yfaxG;aomwnfaqmufr+ The Complex Structure of Life

touf.rlvblwESifhywfoufI tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DtcuftcJESif-uHKawG‹ acsmif ydwfrdae&onfht"dutcsufrSm/ tvG,fqkH;t&dk;qkH;wnfaqmufr+&Sdonf[k xif&aom ouf&Sdt&myifv#if tvGefw&meufeJ±+yfaxG;onfh wnfaqmufr+rsm;&Sdaeaoma-umifh jzpfayonf? ouf&SdqJvfwpfckonf vlom;wkd‹. wufEdkvdk*sDtwwfynmrsm;rS xkwf vkyfaom pufu&d,mrsm;xuf ydkrdkIcufcJeufeJayonf? urBmay:&Sdtwdk;wufqkH; acwftrSDqkH;"gwfcGJcef;wGif tZD0ypPnf;rsm;udk,laqmifvmI ouf&SdqJvfwpfckudk xkwf vkyf-urnfqdkv#ifyif rjzpfEdkifacs? ouf&SdqJvfwpfck jzpfay:vmEdkifrnfhvdktyfonfhtajctaeonf/ ol‹tvdkvdk-uHK -udKufIjzpfay:vmEdkifonf[k &Sif;jyEdkifjcif;xuf ydkrdkeufeJaeayonf? ysrf;r#tm;jzifh trdkifEdktufppf 500 yg±Sdonfh y&dkwif;wpfck ol‹tvdkvdkjzpfay:vmEdkif&eftcGifhtvrf; onf tykHaygif; 10950 ykH. 1 ykHom±Sdayonf? ocsFmbmomt& tcGifhtvrf;aygif; 1050 ykH. 1 ykHom&Sdjcif;udk okntcGifhtvrf; odk‹r[kwf rjzpfEdkif[k owfrSwf-uay onf? ouf&SdqJvf. EsL;uvd,ufwGifyg&Sdonfh rsdK;ADZqdkif&mtcsuftvufrsm;yg&Sd aom 'Dtifat(DNA)armfvD-uLonf/ r,kH-unfavmufaom tcsuftvufpkaqmif;&m b%fwdkuf-uD;jzpfayonf? tu,fI vlom;. 'DtifatrsdK;ADZv#dKŒ0Suf tcsuftvuf rsm;udk pm&Gufay:wGifa&;csygu pmrsufESmaygif; 500 ygonfh pmtkyfapmifa&aygif; 900 ±Sdonfh pm-unhfwdkufwpfck &±Sdrnfjzpfayonf? aemufxyfpdwf0ifpm;zG,ftcsufwpfcsufudk xyfrHjznfhpGuf&ygrnf? 'Dtifat onf/ txl;pDrHxm;aom y&dkwif;(tifZdkif;rf)rsm;.tultnDjzifhomv#if ykHwlul; yGm; rsm;Edkifayonf? odk‹aomfvnf; xdktifZdkif;rfrsm;udk xkwfvkyfEdkifrnfh tcsuftvufrsm; onfvnf;/ 'DtifatwGif yg&Sdaeayonf? xdkt&mESpfckpvkH;onf tcsif;csif;rSDcdkae&o 198

jzifh olwdk‹ESpfrsdK;pvkH;onf wjydKifwnf; ay:ayguf&rnfjzpfayonf? Ttcsufuyif touf[lonf ol‹tvdkvdkjzpfay:vmEdkifonf [laomZmwfvrf;twGuf vrf;ydwfoGm; avonf? TtrSefw&m;ESifhywfoufI pef;'D,m*dkwuUodkvfrS tDAdkvl;&Sif;0g'D ygarmuQ vufpav tdk*sJvfu 1994=ckESpf atmufwdkbmvxkwf Scientific American (tar&d uef odyH`ynm) r*~Zif;wGif atmufygtwdkif; 0efcHxm;ayonf?

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk ysufjy,fapaomtcsufrsm;teuf/ touf.tifrwef±+yfaxG;aomwnf aqmufr+jzpfonf? qJvf.tv,fA[dkEsL;uvd,ufwGif&Sdonfh 'DtifatarmfvD-uLonf xdk±+yf axG;r+twGuf Oyrmwpfckjzpfonf? 'Dtifatonf armfvD-uLav;rsdK;. uGJjym;aomtpDtpOfrsm; udk rSwfom;xm;onfh tcsuftvufpkaqmif;xm;&m b%fwdkuf-uD;jzpfonf? Ttcsuftvuf pkaqmif;xdef;odrf;xm;aomb%fwdkuf-uD;wGif ouf&Sdt&mwpfck. &kyfqif;t*Fgqdkif&m tcsuft vuftm;vkH; yg0if.? vlom;wpfa,muf.'Dtifattcsuftvufrsm;udk pmvkH;jzifh a&;csvdkuf ygu twGJaygif; 900=yg0ifonfh usrf;-uD;wpfapmifudk &&Sdvdrfhrnf? Todk‹aom tHhzG,ftcsuft vufrsm;uyif touf&Sifjcif;onf rawmfwq-uHKI jzpfay:vmonf[laomtcsufudk acsrkef;ypf ayonf? wnfaqmufr+eufeJ±+yfaxG;vGef;aom y&dkwif;ESifhEsL;uvD,uftufppfESpfrsdK;pvkH;onf/ w ae&mwnf; wpfcsdefwnf;wGif jzpfay:Edkifrnfhtcsufonf tvGefw&mroifhawmfaom tcsuf jzpfayonf? wpfcsdefwnf;wGifvnf; xdkt&mESpfckwdk‹onf wpfckr&Sdv#if aemufwpfckvnf; r&SdEdkifacs? xdk‹a-umifh/ yxrqkH;tcsuftaeESifh/ touf[lonf "gwkaA'enf;t& ay:ayguf 131 vmEdkifjcif;r&Sd[k ed*Hk;csKyf&rnfom jzpfayonf?

touf[lonf obm0tavsmuf ol‹tvdkvdkay:aygufvmEdkifjcif;r&Sdygu/ t ouf[lonf obm0vGeftjzpfjzifh “zefqif;xm;jcif;”jzpfa-umif;udk vufcH&rnfom jzpfayonf? TtrSefw&m;u/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D. tajccH&nf&G,fcsufonf zefqif; jcif;udk jiif;y,f&efomjzpfa-umif;jyqdkI tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D w&m;r0ifa-umif; y,fzsuf vdkufayonf?

tDAdkvl;&Sif;.pdwful;,Of,EW&m;rsm; Imaginary Mechanisms of Evolution

'g0if.oDtdk&D w&m;r0ifa-umif;az:jyy,fzsufvdkufonfh 'kwd,tcsufrSm ,if; oDtdk&D. “tDAdkvl;&Sif;.,EW&m;rsm;”[k ac:aomcH,lcsufESpfckwdk‹onf/ trSefpif 199

ppftm;jzifh tDAdkvl;&Sif;(wpfpwpfptvdktavsmufqifhuJajymif;vJjcif;)tiftm; uif;rJh jcif;yif jzpfayonf? 'g0ifu ol.tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk wifjy&mwGif “obm0tavsmufa&G;cs,f jcif;”Yomv#if qufpyfxm;ayonf? xdka&G;cs,fr+,EW&m;onf rnfr#ta&;-uD;onfudk ol.pmtkyfrS The Origin of Species, By Means of Natural Selection...[laomacgif; pOfwGif awG‹&SdEdkifayonf? touf&Sifa&;twGuf &kef;uef-u&mwGif obm0tajctaersm;ESifh vdkufzuf oifhavsmfatmifaeEdkifonfh tiftm;-uD;olomv#if qufvufItouf&SifEdkifonf[k qdk .? Oyrm/ orif'&,ftkyfwpfckudk om;&Jwd&pm>efrsm;u vdkufvHzrf;pm;ojzifh xGufajy; -u&.? tajy;oefaomtaumifomv#if toufcsrf;om&m&I qufvuft ouf&Sif Edkifayonf? xdk‹a-umifh xdkorif'&,ftkyfwGif tajy;toefqkH;taumifrsm;om usef&pf I qufvuftouf&Sif-uayrnf? odk‹aomfvnf; xdkorif'&,faumifrsm;onf rnfodk‹r# wpfpwpfpajymif;vJvmjcif;r&SdEdkifacs? tjcm;wd&pm>eftrsdK;/ Oyrm jrif;tjzpf/ ajymif;vJ oGm;jcif;r&SdEdkifacs? xdk‹a-umifh/ obm0tavsmufa&G;cs,fr+[kac:aom ,EW&m;onf tDAdkvl;&Sif; ajymif;vJr+tiftm;r&Sdacs? 'g0ifudk,fwdkifu Ttcsufudk odxm;jyD;jzpfojzifh/ ol. rsdK; pkrsm;pwifjzpfay:jcif; [laompmtkyfwGif atmufygtwdkif; a&;om;xm;ayonf? obm0tavsmufa&G;cs,fr+onf/ oifhawmfaom uGJjym;r+tcGifhtvrf;jzpfay:vmjcif;r&Sdr 132 csif; rnfodk‹r# yg0ifaqmif&GufEdkifjcif; r&Sdacs?

vmruf.-oZmanmif;jcif; Lamarck's Impact

xdk“oifhawmfonfh uGJjym;r+”rnfodk‹jzpfay:vmygoenf;? Tar;cGef;ESifhywf oufI/ 'g0ifonf ol.acwf&Sd a&S;usaeao;aomodyH`ynmtjrifjzifh vmruf.tqdk wGif -udK;pm;tajccHcJhavonf? 'g0if.tvsif ay:aygufcJhaomjyifopfvlrsdK; ZD0aA' ynm±Sif vmrufu/ ouf&SdowW0grsm;onf olwkd‹touf&SifaepOftwGif; &±Sdxm;aom &kyfydkif;qdkif&majymif;vJr+rsm;udk aemifvmaemufom;rsdK;qufrsm;odk‹ vufqifhurf;qufcH r+jzpfapI/ aemufrsdK;qufrsm;wGif topftopfaom rsdK;pkrsm;xyfrHay:aygufvmayonf [kqdkonf? Oyrm/ vmruf.tjrifwGif/ orifrsm;onf jrifhrm;aomtyifrsm;rS t&Guf rsm;udkpm;aomuf&ef-udK;pm;-ujcif;a-umifh/ rsdK;qufwpfqufjyD;wpfquf vnfyif;&Snf oxuf&SnfvmjyD; opfukvm;tkyftjzpf ajymif;vJvmcJhonf? 'g0ifuvnf;/ xdkykHpHtwdkif; rsdK;pkrsm;pwifay:aygufvmjcif; pmtkyfwGif/ 0uf0H tcsdKŒonf a&xJodk‹qif;I tpm±Sm&if; tcsdef-umjrifhvmonfESifhtr# aemufqkH;wGif a0 vig;-uD;tjzpfodk‹ ajymif;vJoGm;onf[k Oyrmay; a&;om;xm;ayonf?133 odk‹aomfvnf;/ 20=&mpkESpfwGif rif;'Jvfaz:xkwfxm;onfh rsdK;ADZaA'ynmwdk; wufvmonfESifhtwl usifh,lI&&SdaomOmOfvuQ%mrsm;onf aemifrsdK;qufrsm;odk‹rsdK;AD Ztm;jzifh ul;pufoGm;jcif;r&Sd [laomawG‹&Sdcsufjzifh ,if;pdwful;,Of tqdkudk y,fzsuf ypfavonf? Todk‹jzifh/ obm0tavsmufa&G;cs,fr+,EW&m;onfvnf; wpf-udrfwnf; jzifh Zmwfodrf;cef;odk‹a&mufoGm;avawmhonf?

200

'g0if0g'opfESifh jrLaw;&Sif;(oaE
Todk‹tusyf&dkufaeonfhtajctaeudk ajz&Sif;&eftwGuf/ 'g0if0g'Dwdk‹onf 1930=ckESpfukefydkif;wGif “acwfopftwkvkyfoDtdk&D” odk‹r[kwf “acwfopf orBm&enf; oDtdk&D” odk‹r[kwf trsm;tac: 'g0if0g'opfudk wDxGif-ujyefonf? obm0tavsmuf a&G;cs,fr+tjyif/ 'g0if0g'opfwGif “oifhavsmfonfhuGJjym;r+tajctae”ac: oaE
trSefpifppf/ rsdK;ADZodyH`ynmwGif/ tokH;0iftusdK;&Sdaom jrLaw;&Sif;jzpf&yfudk r awG‹bl; r-uHKbl;ao;acs? awG‹&Sdor# jrLaw;&Sif;tm;vkH;onf tEW&m,fay;jcif;udkom awG‹ae&ayonf? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du “tDAdkvl;&Sif;,EW&m;”tjzpf wifjyaom jrLaw; &Sif;onf/ trSefpifppf rpGrf;roef'kuQdwowW0grsm;udkom arG;zGm;ay:aygufap.? (vl om;wGif trsm;qkH;awG‹&Sd&aom jrLaw;±Sif;oaE
201

ESpfq,f&mpkESpfOD;ydkif;rSpwifI/ tDAdkvl;&Sif;0g'DZD0aA'ynm&Sifwdk‹onf/ oaE
ausmufjzpf&kyf-uGif;rSwfwrf; = -um;umvykHpHrsm;r&Sd The Fossil Record: No Sign of Intermediate Forms

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DZmwfvrf; vkH;0r&SdcJha-umif;udk ausmufjzpf&kyf-uGif;rSwfwrf; wGif -um;umvykHpHrsm;udk rawG‹&jcif;onf t&Sif;qkH;oufaocH jzpfayonf? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dt&/ ouf&SdowW0grsm;onf wpfrsdK;rSaemufwpfrsdK;tpOft quf ay:aygufvmcJhonf[k qdkonf? ,Qifu&SdaejyD;aom owW0gonf tcsdefumv-um jrifhvmaomtcg aemufwpfrsdK;tjzpfodk‹ wajz;ajz;csif; ajymif;vJvmcJhonf[k qdk.? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dt&/ xdkodk‹wpfqifhpDajymif;vJcJhonfhtcsdefumvonf ESpfaygif;oef; aygif;rsm;pGm -umjrifhcJhayonf? tu,fI Ttqdktwdkif; jzpfcJhygu/ tqdkygajymif;vJcJhonfhumvtwGif; ra& rwGufEdkifavmufatmif rsm;jym;aom “-um;umv rsdK;pkrsm;”&SdcJhrnfomjzpf.? Oyrm/ twdwfumvwGif/ ig;onf ig;.vuQ%mrsm;usef&Sdaeao;pOf wGm;oGm; owW0g.vuQ%mrsm;vnf;&Sdvm&rnfjzpfojzifh/ ig;wpfydkif; zGwfwpfydkif;owW0gvnf; &Sdrnfom jzpfonf? xdkwGm;oGm;owW0gonfvnf; ol.-ueftifvuQ%mrsm;&SdaepOft wGif; iSuftjzpfajymif;vJaepOf iSuf.-ueftifvuQ%mrsm;vnf; &Sdvm&rnfjzpf.? xdk‹ a-umifh zGwfwliSufwlowW0gvnf; ay:aygufcJh&rnfjzpfonf? xdkuJhodk‹ajymif;vJaeonfh owW0grsm;onfvnf;/ odyH`ynmt&qdkygu/ 'kuQdwowW0grsm;omv#if jzpf-uayrnf? tDAdkvl;&Sif;0g'Drsm;u xdkuJhodk‹aom olwdk‹tac:“-um;umvykHpH” owW0grsm; &SdcJhonf[k ,kH-unf-uayonf? tu,fI TuJhodk‹aom owW0grsm;omv#if trSefwu,f&SdcJhygu/ ta&twGuf tm;jzifh oef;aygif;ajrmufjrm;pGm&Sdrnfjzpfonf? xdk‹a-umifh/ tvGefxl;qef;aomowW0g 202

wdk‹. ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udkvnf; rSwfwrf;wifxm;&rnfrSm ta&;-uD;qkH;tcsuf jzpfonf? rsdK;pkrsm; pwifay:aygufvmykH pmtkyfwGif 'g0ifu atmufygtwdkif; a&;om; xm;ayonf?

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du/ ouf&SdypPnf;rsdK;pkrsdK;EG,fwdk‹onfwpfrsdK;pD.aemufydkif; aemufwpfrsdK;u wpfqifhjyD;wpfqifhjzpfay:vmonf[kqdkonf? odk‹aomfvnf;/ ausmufjzpf&kyf-uGif;rSwfwrf;rsm;u TtqdkjyKcsufudk rSm;,Gif;a-umif; jyqdkxm;.? Oyrm/ vGefcJhonfh ESpfoef;aygif; 550 u uif; b&D,HacwfwGif rsdK;okOf;oGm;jyDjzpfaom owW0gtajrmuftrsm; csufcsif;ay:aygufcJhonf? t xufygykHwGif ykHpHtjzpfa&;qGJjyxm;aom ouf&SdowW0grsm;onf tvGef±+yfaxG;aom wnfaqmuf r+&Sd-uonf? odyH`ynmpmayrsm;wGif “uif;b&D,H aygufuGJr+ (odk‹) jzpfay:r+”onf t&Sif;qkH; oufaocH jzpfayonf?

203

tu,fI u|Efkyf.oDtdk&DrSefuefygu/ teD;pyfqkH;rsdK;pkrsm;t-um;. -um;rsdK;uGJrsm; trSef wu,f &SdcJhrnfjzpfayonf?==xdk‹a-umifh/ vGefavjyD;aomumvrsm;wGif ay:aygufcJhaom 135 owW0grsm;.oufaocHtaxmuftxm;rSm ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;yif jzpfayonf?

'g0if.ar#mfvifhcsuf ysufokOf;oGm;jcif; Darwin's Hopes Shattered

19=&mpkESpfrSpI ,ae‹txd ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udk urBmhae&mwumwGif t ywfwukwf &SmazGpkaqmif;vmcJh-uaomfvnf;/ ,ae‹wdkif rnfonfh-um;ykHpHowW0g. ausmufjzpf&kyf-uGif;wpfckwpfavr#yif rawG‹&Sdao;acs? ausmufjzpf&kyf-uGif; &SmazGa&; okawoevkyfief;tm;vkH;. awG‹&Sdcsufrsm;t&/ tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹ ar#mfvifhonfh -um; ykHpHrawG‹&onfhjyif/ owW0grsm;onf &kwfw&uf t*Fg&yftjynfhtpkHjzifhom ay:ayguf vmcJh-ua-umif; az:xkwfxm;ayonf? emrnfausmf-um;aom jAdwdo#vlrsdK; ausmufjzpf&kyf-uGif;yg&*ljzpfol Derek W. Ager u/ oludk,fwdkif tDAdkvl;&Sif;0g'Djzpfaomfvnf; atmufygtwdkif; 0efcHxm;ayonf? ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udk ppfaq;-unfhaomtcg/ ‚if;wdk‹. rsdK;EG,ftqifhwGifjzpfap/ odk‹r [kwf rsdK;pdwfrsm;tqifhwGifjzpfap/ wpfpwpfpajymif;vJvmcJh-ujcif;r&SdbJ/ wpfrsdK;qdwf okOf;aysmufuG,foGm;jyD; aemufwpfrsdK;&kwfw&ufay:aygufvmcJhjcif;udkom/ xyfcgwvJvJ 136 awG‹&Sd&ayonf?

qdkvdk&if;rSm/ ouf&SdowW0gwdk‹. rsdK;pkrsdK;pdwfrsm;onf/ -um;owW0grsdK;r&SdbJ wpfrsdK;csif;onft*FgtjynfhtpkHjzifh &kwfw&ufay:aygufvmjcif;jzpfayonf? ,if;onf um; 'g0if.tjrifESifh wduspGmqef‹usifbufjzpfaeayonf? xdk‹xufru/ Ttcsuf onf ouf&SdowW0grsm;udk zefqif;xm;jcif;jzpfa-umif; tcdkifvkHqkH;oufaoom"u jzpfayonf? owW0gwpfrsdK;onf qif;oufvmcJhaom,QiftqifhowW0grsdK;r&SdbJ csdKŒ ,Gif;csufuif;rJhI &kwfw&ufay:aygufvmcJhonf [laomtcsufonf xdkowW0gudk zef qif;xm;jcif;jzpfa-umif; jyqdkvsuf&Sdayonf? TtrSefw&m;udk tDAdkvl;&Sif;0g'D ZD0aA'ynm&Sif a'gufuvyf zlwl,mrmuvnf; vufcHayonf? ouf&SdowW0grsm;. tprlvblwudpPESifhywfoufI zefqif;jcif;ESifhtDAdkvl;&Sif;tqdkESpfrsdK; t-um; aemufxyf&Sif;vif;csufay;p&m r&Sdawmhyg? ouf&SdypPnf;rsm;onf urBmay:wGif t*FgvuQ%mtm;vkH; tjynfhtpkHjzifh ay:aygufvmcJhjcif; [kwfr[kwfudkom -unfh&rnf? xdk uJhodk‹ r[kwfygu/ ,Qif&SdjyD;om;owW0gbdk;ab;wpfrsdK;rsdK;rS wpfpwpfpajymif;vJvmjcif;jzifh qif;oufvmcJhjcif;jzpf&ayrnf? tu,fI ‚if;wdk‹onf t*FgvuQ%mtm;vkH;tjynfhtpkHjzifh &kwfw&ufay:aygufvmygu/ ‚if;wdk‹udk t&m&mudkpGrf;aqmifEdkifaom teEWwefcdk;awmf&Sif/ 137 Om%fynmESifhjynfhpkHawmfrlaomt&Sifu zefqif;xm;jcif;om jzpf&rnf?

ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;onf urBmay:wGif t*FgvuQ%mrsm;tjynfhtpkHjzifhom ay:aygufvmcJh-ua-umif; xkwfaz:xm;ayonf? wpfenf;tm;jzifhqdk&aomf/ “owW0grsdK; pkwdk‹ jzpfay:vmjcif;”onf/ 'g0ifxifouJhodk‹ tDAdkvl;&Sif;enf;jzifh jzpfay:vmcJhjcif;r [kwfbJ zefqif;jcif;jzifh ay:aygufvmcJhayonf?

204

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D.a&SŒwef;ppfrsufESmwGif/ ausmufjzpf&kyf-uGif;rSwfwrf;onf -uD;us,faom twm;tqD;jzpfaeayonf? ouf&SdowW0grsm;onf/ wpfrsdK;pDonf -um;umvykHpHrsm;r&Sdonfh tjyif tDAdkvl;&Sif;ajymif;vJr+jzifh ay:aygufvmjcif;r[kwfbJ/ jynfhpkHaomykHpHrsm;jzifh csufcsif;ay: aygufvm-ua-umif; ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;u jyovsuf&Sdayonf? Ttcsufonf/ ouf&Sd rsdK; pkrsdK;EG,frsm;tm; oD;jcm;pDzefqif;xm;jcif;jzpfa-umif; oufaoom"u jzpf.?

vlom;rsm;.tDAdkvl;&Sif;ykHjyif The Tale of Human Evolution

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk umuG,folrsm;u r-umc% wifjyavh&SdaomtcsufrSm vl om;rsm;. tprlvblwta-umif;yifjzpfayonf? 'g0if0g'Drsm;u acwfopfvlom;rsm; onf/ arsmuf0HuJhodk‹aom owW0gtrsdK;rsdK;rS qif;oufvmcJh-uonf[k wifjy-uay onf? vGefcJhonfh ESpfaygif; 4=5oef;cef‹twGif; ‚if;arsmuf0Hbdk;ab;rsm;ESifh acwfopf vlom;rsm;t-um;&Sd owW0grsm; toufxif&Sm;aexdkifcJh-uonf[k qdk-uonf? Tpdwf ul;,OfZmwfvrf;wGif/ tajccHtm;jzifh tqifhav;qifhcGJxm;-u.? ‚if;wdk‹rSm/ 1? -op-wmvdkydoduyfpf 2? [dkrdk[mbDvpf 3? [dkrdktD&ufwyfpf 4? [dkrdk aqyD,H ponfwdk‹jzpfayonf? 205

tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u “-op-wmvdkydoduyfpf” odk‹r[kwf “tmz&duawmifydkif; arsmuf0H”[k trnfay;xm;aomarsmuf0HESifhwlonfhowW0gonf vlom;wdk‹. yxrqkH; bdk;bGm;jzpfonf[k qdkonf? trSefrSm/ xdkowW0grsm;onf rsdK;okOf;cJhjyDjzpfaom rsdK;uGJ tajrmuftjrm;&SdcJhonfh arsmuf0Hppfppfrsm;omjzpfayonf? urBmay:wGif tausmf-um; qkH; cEWmaA'ynm&Sifrsm;jzpf-uaom jAdwdo#vlrsdK; avmh'fqdkv†D ZlumrefESifh tar&duef vlrsdK; ygarmuQ csm;vfpf atmufpfem'fwdk‹u -op-wmvdkydoduyfpfausmufjzpf&kyf-uGif; rsm;ESifhywfoufI ESpfaygif;rsm;pGmjyKcJhaomokawoet&/ ‚if;owW0grsm;onf rsdK;okOf; cJhjyD;jzpfaom arsmuf0Hppfppfrsm;omjzpfI vlom;rsm;ESifh rnfonfht&mr# eD;pyfjcif;r&Sd a-umif; az:xkwfxm;ayonf?138 tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u aemufxyftqifhudk vlom;rsm;. wpfppDajymif;vJjcif; tD Adkvl;&Sif;tqifhtjzpf “[dkrdk”tqifhrsm;tjzpf cGJjcm;xm;ayonf? olwdk‹.tqdkjyKcsuf t& “[dkrdk”tqifhonf -op-wmvdkydoduyfpf tqifhxuf ydkrdkzGH‹jzdK;aom owW0grsm;jzpf onf[k qdkonf? tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u Tausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;jzifh pdwful;,OftDAdk vl;&Sif;tpDtpOfudk qJG-uayonf? trSefrSm ‚if;tqifhrsm;t-um; qufpyfr+udk oufao xljyxm;jcif;r&Sdojzifh pdwful;,OftpDtpOfomv#ifjzpfayonf? 20=&mpkESpftwGif; tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk umuG,fajymqdkolrsm;teuf ta&;-uD;qkH;yk*~dKvfjzpfonfh tmef;pf ar,mu TtcsufESifhywfoufI/ ol. One Long Argument [laompmtkyfwGif/ txl;

ojzifh ordkif;.ya[Vdjzpfaom toufodk‹r[kwf [dkrdkaqyD,H.tprlvblwonf tif rwefcufcJaomta-umif;t&mjzpfojzifh/ aemufqkH;auseyfavmufonfh &Sif;vif;csuf rsm;udkyif ay;Edkifrnfr[kwfay?139 [k a&;om;xm;onf?

-op-wmvdkydoduyfpf rel="nofollow">[dkrdk[mbdvpf>[dkrdktD&ufwyfpf>[dkrdkapyD,H ponfhtpDtpOfwGif tvsifwpfrsdK;onf aemufvmonfhwpfrsdK;aygufzGm;vmcJhonfh bdk; ab;trsdK; jzpfonf[k tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u qdkonf? odk‹aomfvnf; ausmufjzpf&kyf-uGif; okawoet& aemufqkH;awG‹&SdcsufrSm -op-wmvdkydoduyfpf/ [dkrdk[mbDvpfESifh [dkrdktD &ufwyfpfwdk‹onf wpfacwfwnf;wpfcsdefwnf;wGif urBmhtydkif;wpfae&mpDY touf&Sif xif&Sm;cJh-uaomouf&SdowW0grsm; jzpfa-umif;od&Sd&ayonf?140 xdk‹xufru/ [dkrdktD&ufwyfpfowW0grsm;onf vGefcJhonfhr-umao;rDacwfopf umvtxd toufxif&Sm;aexdkifcJh-ua-umif; awG‹&Sd&ayonf? [dkrdkapyD,HeD,H'gwm vif;ppfESifh [dkrdkapyD,H(acwfopfvlom;)rsm;onfvnf; wpfjydKifwnf;wacwfwnf;wGif toufxif&Sm; aexdkif-ua-umif; xyfrHawG‹&Sd&ayonf?141 trSefpifppf/ Ttcsufrsm;uyif ,if;owW0gtqifhrsm;onf wpfrsdK;onf aemufwpfrsdK;rS aygufzGm;ajymif;vJvmcJhjcif;r[kwfa-umif;udk oufaoxlvsuf&Sdaeay onf? [m;AwfwuUodkvfrS ausmufjzpf&kyf-uGif;aA' ygarmuQ pwDzif a*sa*gvfu/ ol udk,fwdkif tDAdkvl;&Sif;0g'Djzpfaeaomfvnf;/ 'g0if.oDtdk&D t-uyf&dkufaejcif;ESifhywf oufI atmufygtwdkif; &Sif;jyxm;ayonf? [dkrdkrsdK;EG,fpkrsm;jzpfonfh A. africanus, robust australopithecines ESifh H. habilis wdk‹ wpf csdefwpfumvwnf;rSm jydKifwltoufxif&Sm;ay:aygufcJhonfqdkv#if/ wpfrsdK;pDu aemufwpf rsdK;rS qif;oufvma-umif; xif&Sm;pGmaz:jyEdkifjcif;r&Sdygu/ u|Ekfyfwdk‹xyfrHwufvSrf;rnfh avSum;rSm rnfodk‹jzpfoGm;awmhrnfenf;? xdk‹xufru/ xdkokH;rsdK;pvkH;teuf wpfckr#yif urBmay:wGif touf&SifaepOftwGif; tDAdkvl;&Sif;vuQ%m jyoonfhtvm;tvmr&Sdjcif;u 142 ydkqdk;aeygonf?

twdkcsKH;Iajym&rnfqdkv#if/ rD'D,mowif;avmuESifh ausmif;okH;pmtkyfrsm;wGif a&;qGJaz:jyxm;onfh pdwful;,Of “arsmuf0Hwpf0uf vlwpf0uf”ykHrsm;onf/ wpfenf; 206

tm;jzifh vlom;wdk‹.tDAdkvl;&Sif; wpfpwpfptvdktavsufajymif;vJqif;oufvmcJhonfh jzpfpOfpdwful;,OfZmwfvrf;udk oufqdk;&Snfaeatmif 0g'jzef‹aeonfhenf;rsm;onf/ odyH` ynmtajccHr&Sdaom '¾m&DZmwfvrf;rsm;omv#if jzpfayonf? q vlom;qdkif&m tDAdkvl;&Sif;(wpf pwpfpajymif;vJjcif;jzpfpOf)udk axmufcHonfh ausmufjzpf&kyf -uGif;[lI wpfckwpfavr#yif r&Sdacs? ausmufjzpf&kyf-uGif; rSwfwrf;rsm;u ,if;ESifhzDvm qef‹usifI/ vlom;ESifh arsmuf 0Ht-um;wGif ausmfv$m;Edkifjcif; r&Sdonfht[ef‹twm;om jzpf aeayonf? trSefw&m;ESifh &if qdkif&onfhtcgrlum;/ tDAdkvl; &Sif;0g'Dwdk‹onf ykHa&;qGJjcif; ESifh ykHpHaz:jcif;wdk‹wGif t"du tm;udk;-uayonf? vlom;OD; acgif;cGHay:wGif/ ta&cGH rsuf ESmzkH;vdkufwyfay;jcif;jzifh vl wpf0ufarsmuf0Hwpf0uf owW 0grsufESmrsm;udk az:xkwfI vkyf-uHZmwfvrf;rsm; az:xkwf -uonf?

jAdwdefEdkifiHrS trsm;qkH;av;pm;jcif;cH&onfh odyH`ynm&SifwpfOD;jzpfaom avmh'f qdkv†DZlumrefonf/ TudpPESifhywfoufI ESpfaygif;rsm;pGm avhvmcJhonfhjyif/ -op-wm vdkydoduyfpfausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udk 15=ESpfwdkifokawoe jyKcJh&mrS/ tDAdkvl;&Sif;0g'D jzpfaomfvnf;/ aemufqkH;wGif arsmufuJhodk‹aomowW0grsm;rS vlom;t-um;qufEG,f aygufzGm;r+rawG‹&Sd&a-umif; ed*kH;csKyftjzpf wifjycJhayonf? Zlumrefu pdwf0ifpm;zG,faumif;aom“odyH`ynmqdkif&me,fy,f”tpDtpOfwpfck udkvnf; a&;qGJcJhayonf? odyH`enf;usaombmom&yfrsm;[k ol‹taejzifh vufcHonfh bmom&yfrsm;ESifh odyH`enf;rusaombmom&yfrsm;udk tpDtpOftvdkuf e,fy,fowf rSwfxm;onf? cdkifvkHonfhtaxmuftxm;rsm;udk tajccHaom "gwkaA'ESifh &lyaA'bm om&yfrsm;udk yxrwef;xdyfqkH;wGifxm;I/ ‚if;aemufwGif ZD0aA'qdkif&mbmom&yfrsm; ESifh vlr+a&;bmom&yfrsm; ponfjzifh tpDtpOfqGJxm;onf? xdk“e,fy,f”owfrSwf onfhtpDtpOfaemufqkH;ydkif;wGif/ odyH`enf;rusaombmom&yfrsm;udk qufvufaz:jy xm;onf? Zlumreftaejzifh odyH`enf;rusaombmom&yfrsm;rSm tm&kHig;yg;jyifyod&Sdr+ rsm;jzpfonfh w,fvDyoDac:Zmef0ifjcif;/ q@rtm&kH ponfwdk‹jzpfI aemufqkH;wGif tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D jzpfonf? xdk“odyH`ynmqdkif&me,fy,f”.aemufqkH;wGif/ Zlumrefu atmufygtwdkif; jznfhpGufa&;om;xm;onf? TtpDtpOfwGif/ "rR'd@mefusaomtrSefw&m;rsm;.aemufydkif;wGif ZD0aA'bmom&yf[kqdk aombmom&yfrsm;jzpfonfh tm&kHig;yg;jyifytodrsm; odk‹r[kwf ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;udk t"dy`g,faz:jcif;rsm;/ ponfwdk‹wGif/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk opPmcHxm;oltwGuf bmrqdkjzpf Edkifayonf? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&DwGif pdwfxufoefolwpfOD;twGuf wpfckESifhwpfck qef‹usif 143 bufjzpfaeaom t&mrsm;tm;vkH;udkyif wpfjydKifwnf;wGif ,kH-unfEdkifayonf?

207

xdk‹a-umifh/ vlom;rsm;qdkif&mtDAdkvl;&Sif; (vlom;rsm;wpfpwpfpajymif;vJjzpfay: vmjcif;)Zmwfvrf;wGif/ olwdk‹awG‹&Sdaom ausmufjzpf&kyf-uGif;tcsdKŒay:tajccHxm;onfh oDtdk&Dudk rsufpdrSdwf,kH-unfoltcsdKŒ. okH;oyfa0zefcsufrsm;om jzpfayonf?

rsufpdESifh em;wGif&Sdonfh enf;ynm Technology In The Eye and The Ear

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Du tajzray;Edkifao;aomt&mESpfckrSm/ rsufpdESifhem; wGifyg&Sd onfh txl;aumif;rGefonfh tm&kHcHpm;r+t&nftaoG;yifjzpfayonf? rsufpdESifhywfoufI raqG;aEG;rD/ u|Ekfyfwdk‹ “rnfodk‹jrif&onf”udk tusOf;tm; jzifh az:jyvdkygonf? t&m0wˆKwpfckrSvmaom a&mifjcnfwef;rsm;onf &ufwDemac: rsufpd.aemufydkif;wGif&Sdonfh um;csyfay:wGifusa&mufjyD; ajymif;jyefykH&dyfay:aponf? Tae&mwGif qJvfrsm;u v#yfppftcsufjyvd+if;rsm;tjzpfajymif;vJay;jyD; OD;aESmuf. jrifjcif;tydkif;odk‹ xdkvd+if;rsm;udk ydk‹ay;vdkufonf? OD;aESmuf. xdktydkif;wGif rsufpda&SŒ wGif&Sdonfht&m0wˆKrsm;.ykH&dyftjzpf tpDtpOftwdkif; t"dy`g,faz:ay;avonf? T vufawG‹usonfh tajccHtay: qufvufI tenf;i,fxyfpOf;pm;-unfh-uygpdk‹? OD;aESmufonf tvif;a&mifrS umuG,fxm;onf? qdkvdk&if;rSm/ OD;aESmufwnf&Sd &mae&mY tvif;a&mifra&mufEdkifojzifh/ arSmifrdkufvsuf&Sd.? tjrifqdkif&mtydkif;onf tvif;a&mif ra&mufEdkifaom arSmifrdkufvsuf&Sdonfhae&mjzpfayonf? toif-uHKbl; od bl;onfh tarSmifrsm;xuf ydkrdkIarSmifrdkufaomae&mvnf;jzpfayvdrfhrnf? odk‹aomf vnf;/ toifonf xdkydef;ydwfatmifarSmifaeaomae&mY vif;xif;vsuf&Sdaom urBmudk awG‹jrifae&ayonf? rsufpdjzifhjrif&onfh ykH&dyfonf tvGeftrif;xif&Sm;jywfom;av&m/ 20=&mpkESpf&Sd enf;ynmwufEdkvdk*sDuyif xdkr#jywfom;aomykH&dyfudk &±SdatmifrjyKvkyfEdkifao;acs? toifzwfaeaompmtkyfudk ajr‡mufIaocsmpGm-unfhyg? oifhywf0ef;usifudkvnf; wzef vSnfhI-unfhyg? toifonf xdkuJhodk‹xif&Sm;jywfom;aomykHrsm;udk rnfonfhae&mwGif awG‹jrifbl;ygoenf;? wdk;wufzGH‹jzdK;qkH;puf&kHrS xkwfvkyfonfh &kyfjrifoH-um;puf. zefum;csyfwGifyif xdkr#xif&Sm;jywfom;aomykHudk rjyoEdkifao;acs? rsufpdjzifh awG‹jrif &onfh ykH&dyfrsm;onfvnf; okH;zufwefykH&dyfrsm;jzpfI/ tifrwefjywfom;aom a&mifpkHykH &dyfrsm;vnf; jzpfayonf? ESpfaygif; 100=ausmftwGif; OD;a&axmifESifhcsDaomtif*sifeD ,mwdk‹u rsufpdjzifhjrif&onfhykH&dyftwdkif; az:ay;Edkifonfh pufu&d,mudk -udK;pm;wDxGif -uaomfvnf; ratmifjrif-uao;acs? TudpPESifhywfoufI -uD;rm;aompuf&kHrsm; aqmufvkyfI pDrHudef;trsdK;rsdK;csrSwfum okawoetrdsK;rsdK;jyK-uayonf? oif. &kyf jrifoH-um;pufudk wzefvSnfh-unfhygOD;? xdk‹aemuf toifudkifwG,fxm;aom pmtkyfudk vnf; xyfrHI-unfhyg? xif&Sm;jywfom;r+Y t-uD;tus,fuGmjcm;aeonfudk awG‹jrif& ygrnf? xdk‹xufru/ &kyfjrifoH-um;um;csyfwGif tvsm;teHomyg0ifonfh ESpfzufwefykH &dyfudkom jrif&I/ toifhrsufpdjzifhjrif&aomykH&dyfrsm;rSm tvsm;teHteuf(odk‹r[kwf tjrifh)okH;rsdK;vkH;yg0ifonfh okH;zufwefykH&dyfjzpfayonf? wurBmvkH;&Sd tif*sifeD,maygif; axmifaomif;ruwdk‹onf ESpfaygif;rsm;pGmt wGif; rsufpdjzifh jrif&onfhykH&dyftwdkif; jywfom;&Sif;vif;aomykH&dyfaz:Edkifonfh &kyfjrifoH -um;pufudk xkwfvkyfEdkif&ef -udK;yrf;cJh-uayonf? okH;zufwefykH&dyfudk az:Edkifaomfvnf; txl;pDrHxm;onfh rsufrSefwyfI-unfhrSomv#ifjrifEdkifI awG‹jrif&onfh ykH&dyfonfvnf; ykH&dyftwkjzpfayonf? aemufcHykH&dyfonfvnf; -unfvifjywfom;jcif;r&SdbJ r+ef0g;ae 208

onf? rsufpdjzifh awG‹jrif&onfh ykH&dyftwdkif; b,faomtcgrS xkwfaz:Edkifjcif;r&Sd-uacs? uifr&mESifh &kyfjrifoH-um;pufESpfrsdK;vkH;wGif ykH&dyf.t&nftaoG;rsm; avsmhenf;vsuf om&Sdaeayonf? tDAdkvl;&Sif;0g'Dwdk‹u xdkuJhodk‹-unfvifxif&Sm;jywfom;aomykH&dyfudk az:xkwfEdkif onfh,EW&m;onf rawmfwq-uHK-udKufI tvdktavsmufjzpfay:vmcJhonf[k tqdkjyK-u onf? aumif;jyD/ toif. &kyfjrifoH-um;pufonf/ j'yfypPnf;tufwrft%kjrLrsm;tvdk vdk vma&mufpk&kH;jyD; tvdktavsmufrawmfwqjzpfvmonf[k ajymygu toifrnfodk‹ xifrnfenf;? axmifaomif;ruaom vlwdk‹u xkwfvkyfEdkifjcif;r&Sdonfht&mudk tuf wrfrsm; tvdktavsmufvma&mufpk&kH;I ol‹tvdkvdk jzpfay:vmygrnfavm? rsufpdjzifh awG‹jrifjcif;avmuf-unfvifjywfom;aomykH&dyfudk xkwfaz:ay;EdkifpGrf; r&Sdonfh/ rsufpdavmufacwfrrSDao;onfh pufrsm;onfyif tvdktavsmufjzpfay:vmEdkif jcif;r&Sdygu/ -unfvifjywfom;qkH;ykH&dyfudk xkwfaz:ay;Edkifonfh rsufpdonfvnf; ol‹t vdktavsmuf -uHK-udKufIjzpfay:vmcJhjcif; rjzpfEdkifay? em;onfvnf; xdkenf;ESifESif jzpf ayonf? em;.jyifyydkif;onf toHudkzrf;,lI toHvd+if;rsm;udk em;.tv,fydkif;odk‹ydk‹ vdkufonf? xdktv,fydkif;wGif toHudk csJŒxGifI v#yfppfvd+if;rsm;tjzpfajymif;vJay;um OD;aESmufodk‹ ydk‹ay;vdkufonf? rsufpduJhodk‹/ toHonfvnf; OD;aESmufwGif;&Sd -um;jcif;t ydkif;wGif toHudk cGJjcm;ay;jzifh -um;&onf? em;ESifhywfoufIvnf;/ rsufpduJhodk‹aom tajctaetwdkif;yifjzpfayonf? jrif jcif;tydkif;udk tvif;rS umuG,fxm;ouJhodk‹/ OD;aESmufwGif;&Sd -um;jcif;tydkif;onf vnf; toHra&mufEdkifatmif umuG,fxm;ojzifh wdwfqdwfaeayonf? odk‹aomfvnf; -unfvifjywfom;qkH;aomtoHudk OD;aESmuf. aomwm&kH=-um;jcif;tydkif;wGif -um;& ayonf? toHra&mufEdkifatmif umuG,fxm;aomOD;aESmufwGif;Y/ toifonf om,m emaysmfbG,faumif;aom aw;oDcsif;oHrsm;ESifh qlnHoHrsm;udk jywfom;pGm-um;ae&ay onf? tu,fI toHwdkif;wmonfhu&d,mjzifh xdktcsdefor,wGif OD;aESmufwGif;&Sd-um; jcif;tydkif;udk wdkif;wm-unfhygu toH[lIvkH;0r±SdbJ vkH;0wdwfqdwfaeonfudk -uHK& vdrfhrnf? yHk&dyfESifhywfoufI-udK;yrf;-uovdk/ toH.eudk,ft&nftaoG;twdkif;&&SdEdkif&ef ESpfaygif;rsm;pGm-udK;yrf;vmcJh-uavjyD? xdkodk‹-udK;yrf;-uI &&SdcJh-uaom toHqdkif&mu&d ,mrsm;rSm toHzrf;pufrsm;/ [dkifzdkifpepfrsm;/ toHcGJjcm;pufrsm; ponfjzifh puftrsdK; rsdK;wDxGifxm;-uayonf? xdk-udK;yrf;r+rsm;wGif tif*sifeD,maygif;axmifaomif;ruwdk‹ yg0if-uaomfvnf;/ em;jzifh-um;&aomtoHuJhodk‹ &Sif;vif;jywfom;-unfvifaomtoH udk r&&SdEdkif rxkwfvkyfEdkif-uao;acs? toHqdkif&mtaumif;qkH;pepf[kowfrSwf-uonfh t-uD;qkH;wl&d,mqdkif&mu&d ,mxkwfvkyfa&;puf&kHrsm;rS xkwfvkyfonfh [dkifzdkifpepftoHzrf;pufrsm;yif eudktoHt csdKŒtydkif;rsm; rygvmbJ aysmufaeonfudk awG‹&ayonf? rvdktyfonfhtaESmifht,Suf oHrsm;vnf; wusDusDjrnfI tydkygvmao;onf? odk‹aomfvnf; vlom;wdk‹.udk,fcE<m wGif;&Sd toHzrf;enf;ynmonf taumif;qkH;t-unfvifqkH;toHudk &&Sdapayonf? vl om;wdk‹.em;rS toHydktaESmihft,SufoHrsm; r-um;&ay? vlom;udk pwifzefqif; uwnf;u xdktwdkif; &SdvmcJhjcif;yif jzpfayonf? ,QKtcsdeftxd vlom;wdk‹.puQKtm&kHESifh aomwm&kHwdk‹rS vufcH&&Sdaom jrifawG‹& onfhykH&dyfESifh-um;&onfhtoHrsm;avmuf -unfvifjywfom;jcif;tqifhudk rSDEdkifonfh u&d,m pufypPnf;rxkwfvkyfEdkif-uao;acs? 209

puQKtm&kHESifh aomwm&kHwdk‹ESifhywfoufI txufwGifaqG;aEG;cJh-uonfxufru aom tcsuftvufrsm;onfvnf; aemufuG,fwGiftajrmuftjrm; &Sdaeygao;onf?

OD;aESmufwGif jrifjcif;ESifh-um;jcif;onf rnfolESifh oufqdkifygoenf;? To Whom Does the Consciousness that Sees and Hears Within the Brain Belong?

OD;aESmufwGif rnfolu vSyonfhurBm-uD;udk apmifh-unfhaeygoenf;? rnfolu om,memaysmfbG,faumif;aom aw;*Dwrsm;ESifh iSufuav;rsm;.wDwDwmwm toH rsm;udk em;qifaeygoenf;? rnfolu teH‹t&omrsm;udkcHpm;aeygoenf;? vlom;wdk‹. rsufpd/ em;ESifhESmacgif;rsm;rSvmaomEd+;qGr+onf OD;aESmufodk‹ v#yfppf="gwktm&kHa-umE+d;qGr+tjzpf a&muf&SdoGm;ayonf? ZD0aA'/ ZD0"gwkaA'ESifh ZD0 urRaA'pmtkyfrsm;wGif rnfodk‹jrif&onf/ rnfodk‹-um;&onf/ rnfodk‹teH‹t&omcHpm;& onf ponfhta-umif;&yfrsm;udk tao;pdwfzwf±+Edkifygonf? odk‹aomfvnf;/ xdkpmtkyf rsm;wGif ta&;-uD;qkH;tcsufjzpfonfh = xdkv#yfppf"gwktm&kHa-umE+d;qGr+jzpfonfh tm&kHcH pm;r+rsm;udk rnfoluvufcHI t"dy`g,faz:cHpm;aeoenf; [laomtcsufudkum; zwf&+ &rnfr[kwfyg? OD;aESmufwGif xdktm&kHa-umE+d;qGr+rsm;udk vufcHt"dy`g,faz:ay;aeonfh todw&m;oD;jcm;&Sdaeayonf? xdktodw&m;onf/ tm&kHa-um/ OD;aESmuf&SdtqDv$mESifh tm&kHqJvf(EsL&Gef)rsm;ESifhoufqdkifjcif;r&SdonfrSm xif&Sm;aeayonf? xdk‹a-umifh/ tpp t&m&monf j'yf0wˆKypPnf;rsm;jzifhom zGJ‹pnf;yg0ifaeonf[k ,kH-unfol 'g0if0g'Dwdk‹ u TudpPESifhywfoufI tajzray;Edkif-uacs? Ttodw&m;onf tv†m[ft&Sifjrwfzefqif;xm;aom 0dnmOfyifjzpfayonf? 0dnmOfonf ykH&dyfudk-unfhjrif&eftwGuf rsufpdrvdktyfovdk/ toH-um;&eftwGuf em; vnf;rvdktyfacs? xdk‹xufru 0dnmOfonf pOf;pm;qifjcif&eftwGuf OD;aESmufvnf; r vdktyfacs? T&Sif;vif;jywfom;jynfhpkHvkHavmufI odyH`enf;usaomtcsufudk zwf±+rdol onf/ ydef;ydwfatmifarSmifrdkufaeaom ukApifwDrDwmtenf;i,fr#om&Sdonfh ae&m ao;ao;av;wGif p-um0VmwpfckvkH;udk ta&miftqif;ESifhjynfhpkHI vif;0if;awmufy aeaom okH;bufwefykH&dyftjzpf jzpfn‡pfjyoxm;Edkifaom tv†m[ft±SifjrwfESifhywfouf I pOf;pm;qifjcif/ a-umuf&GHŒ&dkaoI xdkt&SifjrwfxHawmfyg;Y cdkvkHoifhayonf?

&kyf0g'D. ,kH-unfcsuf A Materialist Faith

,QKtcsdeftxd u|Ekfyfwdk‹avhvmcJhor#t&/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf odyH`ynmt csuftvufrsm;ESifh wjcm;pDjzpfaeonfrSm &Sif;aeygonf? touf&Sifjcif;.tprlv blwESifhywfoufI tDAdkvl;&Sif;oDtdk&D.tqdkjyKcsufonf odyH`ynmESifh qef‹usifbufjzpf aeayonf? ‚if;uwifjyonfh tDAdkvl;&Sif;,EW&m;rsm;onf tDAdkvl;&Sif;twGuf tokH; r0ifjzpfaeonf? ausmufjzpf&kyf-uGif;rsm;Yvnf; ‚if;twGufvdktyfonfh-um;ykHpHowW0g rsm; r&Sdacs? Todk‹jzpfaeojzifh/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk odyH`ynmESifh qef‹usifonfhtawG; tac:tjzpf pGef‹ypfvdkuf&efomvdktyfayonf? trSefrSm/ ordkif;wGif tDAdkvl;&Sif;ykHpHuJhodk‹ aom urBmESifhywfoufonfh tawG;tac:tajrmuftjrm;udk cdkifvkHr+r&Sdojzifh odyH`ynm avmurS y,fxkwfvdkufavjyD? 210

odk‹aomfvnf;/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudkrl odyH`ynmavmuY twif;ayuyfI csef xm;vsuf&Sdayonf? tcsdKŒu tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk a0zefolrsm;udkyif “odyH`ynmudk wdkufcdkufqef‹usifonf”[k pGyfpGJ&efrl-uao;onf? tb,fha-umifhenf;?=== TuJhodk‹jzpf&jcif;.ta-umif;&if;rSm/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf tcsdKŒaomyk*~dKvfwdk‹ twGuf r&Sdrjzpfaom w&m;ao,kH-unfcsufjzpfaeayonf? Ttodkif;t0dkif;onf &kyf0g 'tawG;tac:wGif acgif;rmrmwG,fuyfae-uI 'g0if.oDtdk&Donf olwdk‹.&kyf0g',kH -unfcsuft& obm0udk &Sif;jyEdkifonfh wpfckwnf;aomtawG;tac:vnf; jzpfaejyef onf? wcgw&Holwdk‹u yGifhyGifhvif;vif;yif 0efcH-uayonf? [m;AwfwuUodkvfrS ausmf-um;aom rsdK;ADZaA'ygarmuQvnf;jzpf/ wcsdefwnf;wGifa&SŒwef;rStDAdkvl;&Sif;0g'D vnf;jzpfol &pfcswfvD0efwifu olonf“yxrtaejzifh &kyf0g'DjzpfI/ 'kwd,tae jzihf odyH`ynm±Sifjzpfonf”[k atmufygtwdkif; 0efcHxm;ayonf? odyH`ynmxkH;wrf;"avhrsm;ESifh enf;vrf;rsm;u tHhzG,fxl;uJaomurBmta-umif; &kyfydkif;qdkif &m&Sif;vif;csufrsm;udk twif;vufcHapjcif;r[kwfrlbJ/ u|Efkyfwdk‹. &Sd&if;pGJ,kH-unfcsufrsm; u &kyf0g'udk&Sif;jyEdkifonfh tawG;tac:enf;ynmrsm;udk&SmazG&ef twif;t-uyfjyKaejcif; jzpfonf? xdkodk‹&SmazG&mwGif/ rdrdwdk‹tvdkvdkodEdkifaom todw&m;ESifhyif qef‹usifae jcif;ESifh rnfr#yif pdwful;,Ofqefaeaomfvnf; ta&;r-uD;yg? &kyf0g'uomv#if vkH;0 O\kHrSefuefonf[k cH,lxm;ygonf? “zefqif;&Sifbk&m;ocif &Sdonf[laom tawG; 144 tac:onf u|Efkyfwdk‹. wHcg;0odk‹ a&mufrvm&ef”om ta&;-uD;qkH; jzpfygonf?

Tpum;vkH;rsm;u/ 'g0if0g'onf &kyf0g'tawG;tac:wGif wG,fuyfae&eft wGuf w&m;ao0g'wpfckjzpfa-umif; xif&Sm;apygonf? Tw&m;ao0g'wGif j'yf0wˆK ypPnf;rSvGJI tjcm;rnfonfht&mr# wnf&Sdjcif;r&Sd [kqdkonf? xdk‹a-umifh/ todw&m; uif;rJhonfh oufrJhypPnf;jzpfaom j'yf0wˆKypPnf;onf toufudkzefwD;Edkifonf[k ,kH -unfjcif;jzpf.? urBmay:&Sd oef;ESifhcsDaom ouf&SdtrsdK;tpm;rsm;/ Oyrm iSufrsm;/ ig; rsm;/ opfukvm;tkyfrsm;/ usm;rsm;/ ydk;r$m;rsm;/ opfyifrsm;/ yef;rmvfrsm;/ a0vig; rsm;ESifh vlom;rsm;onf/ rdk;ESifhv#yfpD;vufjcif;ponfhoufrJhpGrf;tifrsm;a-umifh jzpfay: vmonf[k ,kH-unfjcif;jzpfonf? T,kH-unfcsufonfum;/ vl‹todOm%ftygt0if odyH`ynmwdk‹ESifhyg trSefyifqef‹usifbufjzpfaeayonf? odk‹aomfvnf;/ “zef;qif;&Sif &Sdonf[laomtawG;tac:u wHcg;0odk‹a&mufrvmap&ef”twGuf T,kH-unfcsufudk umuG,faxG;ydkufvsuf&Sd-uonf? &kyf0g'udk -udKwifbufvdkufjcif;r&SdbJ touftm;vkH;.tprlvblwudk -unfh jrifokH;oyfolonf/ ouf&SdypPnf;tm;vkH;udk teEWwefcdk;awmf&Sif/ tvkH;pkHudkod&Sdawmfrl onfh oAŠnKwOm%fawmf&Sif/ todw&m;ESifhjynfhpkHawmfrlaomzefqif;&Sif. vkyfaqmif csufjzpfa-umif;udk od&Sdrnfjzpfayonf? xdkzefqif;&Sifonf p-um0VmwpfckvkH;udk Avm ewˆdtvsif;r&Sd&mrS ykHpHcsI jyD;jynfhpkHqkH;tjzpfodk‹ zefqif;xm;I ouf&SdowW0gtm;vkH; udkvnf; zefqif;xm;aom tv†m[ft&Sifjrwfyif jzpfawmfrl.?

tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf urBmay:wGif tjyif;xefqkH;aom ya,m*jyKpm;r+jzpf. The Theory of Evolution: The Most Potent Spell in the World

bufvdkufjcif;r&Sdonfhtjyif/ tawG;tac:wpfrsdK;rsdK;.-oZmanmif;jcif;r&Sdol/ rdrd. udk,fydkifOm%ftajrmftjrifjzifh awG;awmqifjcifokH;oyfoltwGuf/ odyH`ynmA[k okwuif;rJhI ,Ofaus;r+r&Sdonfh vl‹todkif;t0dkif;vl‹tzGJ‹tpnf;rsm;udkom t,kHoGif; 211

Edkifaom tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk &Sif;&Sif;vif;vif;oabmaygufonfomru ,kH-unf&ef vnf; rjzpfEdkifa-umif; &Sif;jy&ef vdktyfygonf? txufu &Sif;jycJhonfhtwdkif;/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Dudk ,kH-unfolwdk‹onf/ tdk;-uD; wpfvkH;xJodk‹ tEkjrLtufwrftcsdKŒESifh armfvD-uLtcsdKŒudkxnfhI a&maESmvdkufojzifh/ awG; awmqifjcifOm%f&Sdonfh ygarmuQrsm;/ wuUodkvfausmif;om;rsm;/ tdkifpwdkif; ESifh *vDvDtdkuJhodk‹aom odyH`ynm±Sif-uD;rsm;/ z&ifhqDaex&mESifh vlqD,mEdk ygAga&mhwWD uJhodk‹aomtqdkawmftEkynmonfrsm;/ orif'&,faumifrsm;/ vdarRmfoD;rsm;/ ESif;qD yef;rsm; tvdkvdkay:xGufvmonf[k ,kH-unf-uonf? ,if;uJhodk‹aom t"dy`g,fuif;rJh onfhtawG;tac:udk vufcH,kH-unfoltajrmuftjrm;wdk‹onfvnf;/ odyH`ynm±Sifrsm;/ ygarmuQrsm;jzpfaejyefonf? xdk‹a-umifh/ ToDtdk&DtawG;tac:onf “ordkif;wGif tjyif; xefqkH;aomya,m*jyKpm;r+-uD;”[kqdkv#if rSm;rnfr[kwfyg? urBmhordkif;wav#muf wGif vlwdk‹. awG;awmqifjcifEdkifjcif;tpGrf;r&Sdatmif nd‡KŒxm;Edkifjcif;/ Om%ftajrmf tjrif&Sd&Sd pOf;pm;qifjcifvdkpdwfudk ypfy,fxm;apjcif;/ rsufpdudkydwfxm;ouJhodk‹ trSef w&m;udk rjrifEdkifatmifjyKpm;xm;Edkifjcif;ESifhjynfhpkHonfhtawG;tac: b,faomtcgurS r±SdcJhbl;acs? tD*spfjynfom;rsm; aerif;bk&m;“&m”udk udk;uG,fqnf;uyfjcif;/ tmz&du ESifh ajrmuftar&duwdkufwdkif;&if;om;tcsdKŒ udk,fpm;jyK&kyfrsm; xkvkyfxm;aomwdkifudk udk;uG,fqnf;uyfjcif;/ qbmu|ef;om;rsm; aerif;udkudk;uG,fqnf;uyfjcif;/ wref awmftdA&m[ifrf(tmA&m[rf).vufxufwGif &kyfxkrsm;udk xkvkyfIudk;uG,f-ujcif;/ odk‹r[kwf wrefawmfrlpm(arm&S,f).vufxufwGif a&$jzifhoGef;avmif;xm;aom EGm;odk; &kyfxkuav;udk udk;uG,fqnf;uyf-ujcif;/ ponfwdk‹xuf r,kH-unfEdkifavmufatmif ydkrdkqdk;&Gm;ayonf? TuJhodk‹ awG;awmqifjcifEdkifpGrf;uif;rJhjcif;ESifh ywfoufI uk&ftmefusrf;awmf jrwfwGif tv†m[ft&Sifjrwfu jyqdkxm;awmfrl.? tm,ofawmftajrmuftjrm;wGif/ tcsdKŒvlwdk‹. pdwfESvkH;om;rsm;tm; trSefw&m;rsm;udkjrifEdkifpGrf;r&Sdatmif ydwfxm;awmf rlonf[k xdkt&Sifjrwfu jyqdkxm;awmfrl.? ‚if;tm,ofawmfrsm;teuf tcsKdŒudk az: jytyfygonf? tv†m[ft&Sifjrwfonf xdkolwdk‹. pdwfESvkH;rsm;ESifh aomwm&kHtay:Y wHqdyf cwfESdyf awmfrlvdkufjyD/ xdk‹jyif xdkolwdk‹. puQKtm±kHrsm;tay:Yvnf; tumt uG,f&Sdaeavonf? xdk‹aemuf xdkolwdk‹tbdk‹ -uD;av;aom tjypf'%fonfvnf; toifh&SdacsjyD? (pl&mtvfbuU&m[f 2;6=7) ==xdkolwdk‹Y pdwfESvkH;rsm;um;&Sd.? odk‹aomf ,if;pdwfESvkH;rsm;jzifh xdkolwdk‹ onf (pOf;pm;qifjcif em;vnfjcif; r±Sd-uacs?) xdkolwdk‹Y puQKtm&kHrsm;um; &Sd.? odk‹aomf xdkolwdk‹onf rjrif-uacs? xdkolwdk‹Y aomwm&kHrsm;&Sd.? odk‹ aomf xdkolwdk‹onf ,if;aomwm&kHrsm;jzifhr-um;-uacs? xdkolrsm;onf wd&dpm>ef rsm;ESifhwl-uonfomru wd&dpm>efxufyif vGefpGmrdkufrJvrf;vGJolrsm;jzpf-u.? pifppfxdkolrsm;onf (rdrdwdk‹. wm0ef 0wW&m;rsm;udk) arhavsmholrsm;om jzpf-u ukefownf;? (pl&mtvfttf&mzf 7;179) tu,fI igt&Sifjrwfonf ‚if;wdk‹tay:0,f rdk;aumif;uifY wHcg;ayguf wpfckckudk zGifhay;awmfrlcJhygv#if xdk‹aemuf ‚if;wdk‹onf ae‹a-umifawmifyif xdkwHcg;aygufrS qif;wufoGm; vmcJh-uaomfvnf;/

212

‚if;wdk‹u u|Ekfyf.rsufpdrsm;onf (vSnfhpm;)ydwfyifxm;jcif;udk cHcJh-u&ayonf? xdlr#ru u|Efkyfwdk‹onf pkef;jyKpm;jcif;udk cHcJh-u&aom vlpkyifjzpf-uayonf[k ajymqdk-u rnfrSm trSefyif? (pl&mtvf[*s&f 15;14=15) TjyKpm;r+onf tawmfus,fjyef‹aomvl‹tzGJ‹tpnf;udk ESpfaygif; 150 avmuf -umjrifhonfwdkifatmif trSefw&m;rSa±SmifuGif;aeapcJhonfrSm pum;vkH;rsm;jzifh az:jy Edkifjcif; r&Sdavmufatmif tHhzG,faumif;ayonf? rjzpfEdkifonfh Zmwfvrf;rsm;udk vl wpfa,muf odk‹r[kwf tcsdKŒu,kH-unf-ujcif;ESifh qifjcifwkHw&m;r&Sd-ujcif; &SdEdkifay onf? odk‹aomfvnf; csKdŒ,Gif;csufuif;rJhI pnf;urf;wuspDrHcef‹cGJxm;aom Tp-um0 VmwpfckvkH;ESifhtwl touf&Sifjcif;twGuf txl;oifhavsmfavsmufywfatmifwduspGm pDpOfxm;aomurBmajr-uD;udk oufrJhypPnf;tEkjrLtufwrfrsm; tvdkvdkvma&mufpkpnf; aygif;pyfI jzpfay:vmonf[k vltkyfvdkuf,kH-unf-ujcif;rSm/ “ya,m*arSmftwwf yOPvufynm“ vSnfhpm;jyKpm;jcif;jzpfonf[komv#if &Sif;jyEdkifawmhonf? trSefrSm bmomrJhtawG;tac:udk axmufcHusifhokH;oltcsdKŒonf ya,m*arSmf twwfyOPvufynmjzifh tjcm;vltrsm;tay: -oZmanmif;atmifvkyf-ua-umif; uk&f tmefusrf;awmfjrwfwGif wrefawmfrlpm(arm&S,f)ESifhzg&dk;bk&ifta-umif;jzifh jyqdkxm; ayonf? wrefawmfrlpmu zg&dk;bk&ifudk w&m;vrf;rSefa[m-um;aomtcg/ zg±dk; bk&ifu ol.ya,m*arSmftwwfyOPvufq&mrsm;ESifh awG‹qkHjydKifqdkifcdkif;avonf? w refawmfrlpmu xdkarSmfq&mrsm;ESifh awG‹qkHaomtcg olwdk‹.ya,m*yOPvuf twwf ynmudk OD;pGmjyoaponf? xdktjzpftysufESifh ywfoufaom uk&ftmefusrf; awmfjrwf tm,ofawmfwGif atmufygtwdkif; qdkxm;ayonf? xdkwrefawmf(rlpm)u/ toifwdk‹onfyifv#if ypfcsavukef[k ajym-um;av.? xdk‹aemuf ‚if;(yOPvufq&m)wdk‹onf (rdrdwdk‹. vSifuefrsm;ESifh -udK;rsm;udk) ypfcs-uI vlwdk‹. rsufpdrsm;udk vSnfhpm;-uavonf? ‚if;jyif xdkolwdk‹tm; a-umufvef‹apcJh-uavonf? pifppfaomfum; ‚if;wdk‹onf -uD;us,faom pkef;ya,m*arSmftwwfudk aqmif,lcJh-uavownf;? (pl&mtvfttf&mzf 7;116) zg&dk;bk&if. ya,m*yOPvufq&mwdk‹onf wrefawmfrlpmESifh ol‹tm;,kH-unf aom aemufvdkufom;wdk‹rSty/ usefvltm;vkH;wdk‹udk rsufpdvSnfhpm;EdkifcJh-uonf? odk‹ aomfvnf; uk&ftmefusrf;awmfjrwftqdkt& wrefawmfrlpm.rSefuefr+w&m;awmfu xdkya,m*jyKpm;jcif;arSmftwwfudk acszsuf0g;rsdKvdkufEdkifcJhavonf? uk&ftmefusrf; awmfjrwfwGif atmufygtwdkif; rdef‹qdkxm;.? xdktcg igt&Sifjrwfonf (eADwrefawmf)rlpmxH toifonf rdrdvSifuefawmif a0S;udk ypfcsavmh [lItrdef‹awmfxkwfjyefawmfrlcJhavonf? odk‹jzpf&m eADwref awmf(rlpm)onf rdrdvSifuefawmifa0S;udk ypfcsav&m xdkvSifuefawmifa0S;onf &kwfw&uf(ajrGe*g;-uD;jzpfvmjyD;) xdkrsufvSnfhq&mrsm;vSnfhpm;-uonfh t&m rsm;udk rsKdavawmhonf? odk‹jzpfay&m trSefonfxif±Sm;cJhjyD/ ‚if;jyif xdk(yOPvufq&m)wdk‹ jyKvkyfxm; aom tr+udpPwdk‹onf tcsnf;ESD;ysufpD;oGm;acsjyD? (pl&mtvfttf&mzf 7;117 =118) txufu az:jycJhonfhtwdkif;/ vlwdk‹onf rdrdwdk‹tm; ya,m*jyKpm;jcif;cH&onf udk owd&onfESifhwjydKifwnf;/ olwdk‹awG‹jrifcJh-uonfht&mrsm;onfvnf; wHvSyfom v#ifjzpfa-umif;udk od&Sd-uayonf? zg±dk;bk&if.yOPvufq&mrsm;tm; t,kHt-unf 213

uif;rJhukef-uavjyD? ,ae‹acwfwGifvnf;/ olwdk‹tm; jyKpm;xm;aomya,m*.-oZm a-umifh/ odyH`ynmt&nfjcHKI t"dy`g,fuif;rJhaomtqdkrsm; oDtdk&Drsm;udk ,kH,kH-unf -unfjzifh umuG,fae-uolrsm;onf/ trSefw&m;xif&Sm;ay:xGufvmjyD;/ ‚if;wdk‹tm;jyK pm;xm;aomya,m*rsm; ysufys,foGm;aomtcg/ t&SufwuGJjzpf-uOD;rnfrSm trSefyif? urBmausmf jAdwdo#EdkifiHom; tawG;tac:&Sifpma&;q&m rvfuGrf r*sf*sm&pfu atmufyg twdkif; a&;om;xm;ayonf? tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf/ txl;ojzifh ‚if;udktokH;jyKonfhtwdkif;twmrsm;onf/ aemiftem *wf urBmhordkif;wGif t-uD;us,fqkH;aom [m;uGuf[mojzpfvdrfhrnf[k u|Efkyfudk,fwdkif wpfxpfcs,kH-unfygonf? xkdr#avmuf,kwWdrwefI 'dG[oHo, jzpfzG,faumif;aom ,lq csufudk tkH;tkH;-uGuf-uGufvufcHcJh-uonfudk aemifvmaemufom;rsm;u vufzsm;cg-u 102 ygvdrfhrnf?

xdktem*wfonfvnf; ra0;vSawmhyg? vlwdk‹onf “rawmfwq-uHKIjzpfjcif;” onf udk;uG,f&mbk&m;r[kwfa-umif;/ tDAdkvl;&Sif;oDtdk&Donf/ urBmay:wGif a-umuf p&m taumif;qkH; tqdk;qkH;aom yOPvufya,m*jyKpm;jcif;yif jzpfa-umif;udk jyefvnf owd&-uawmhrnf? xdkjyKpm;r+onf wurBmvkH;&Sd vlwdk‹.ykckH;ay:rS tjrefqkH;jyKwfus vmaeygjyD? xdkya,m*. ykHyef;o¾meftrSefudk awG‹&Sd-ujyD;onfhyk*~dKvftajrmuftjrm; wdk‹onfvnf;/ rdrdwdk‹udk,fwdkifu tb,fha-umifh ,kH-unfcJh-uonfudk wtHhw-ojzpfae -uavjyD?

214

tdk=t&Sif/ udk,fawmft&SifjrwfonfcsKdŒwJhjcif;taygif;wdk‹rS oef‹&Sif;pif-u,fawmfrlaomt&Sif jzpfawmfrlygonf? udk,fawmft&Sif oif-um;ay;oem;awmfrlaom ynm&yfrsm;rSty u|efawmfrsKd;wdk‹tbdk‹rSm tjcm;todw&m;[lI tvsif;r&Sdyg? {uefrkcs udk,fawmft&Sifonfomv#if t&mcyfodrf;wdk‹udk t-uGif;rJh od&Sdawmfrlaomt&Sif/ usKd;a-umif;qifjcifwkHw&m;ESifh jynfhpkHawmfrlaom t&Sifjrwf jzpfawmfrlygownf;? (pl&m tvfbuU&m 2;32)

215

bmomjyefol. jznfhpGufcsuf

aemufqufwGJ 3 Auy A[dkaumfrDwD0if &JabmfaX;.om; zdk;wl;u ol.zcifudkpGJcsufwifykH (oQifoef;xGef;. aemufqkH;ae‹rsm; yxrwGJ pmrsufESm 511=523/ jyKpkolrsm; &Jabmfjr/ &Jabmfbcuf/ &Jabmfrif;'if/ &JabmfapmvS/ Adkvfwif&Sdef/ jr&mpmay/ 1=arv=1969 rS aumufE+wfcsuf? OD;pdefonf &JabmfaX; jzpfI/ OD;ydefonf &Jabmfbwifac: *dk&S,f jzpfygonf?) zdk;wl;onf zcifjzpfaom &JabmfaX;tm; udk,fwdkifpGJcsufwif&rnfjzpfI tvGefyif0rf;ajrmuf 0rf;omjzpfae.? *k%f,lIae.? wuf-uGaomtrlt&mjzifh pGJcsufwif&rnfhae&modk‹oGufvufaom ajcvSrf;rsm;jzifh vSrf;IxGufvmavonf? &JabmfaX;onf &Da0aomrsufvkH;tpkHjzifh tvGefcspfjrwfEdk;vSaomom;i,ftm; rsufawmif rcwf-unfhI aeavonf? zdk;wl;onf &JabmfaX;ESifha':&if&ifwdk‹. 'kwd,ajrmufom;jzpf.? 1950=ckESpfwGif txuf Armjynf “rokH;vkH;a'o”Y arG;zGm;cJh.? zdk;wl;onf zcifjzpfaom &JabmfaX;tm; tvGefyifcspfcif avonf? 1956=ckESpfaemufydkif;wGif awmwGif;ArmuGefjrLepfygwDY t-uyftwnf;rsm;rSm tvGef-uD; rm;vmI zdk;wl;tm; yckuULc&dkifa&p-udKjrdKŒwGifaexdkifaom a':&if&if.zcifxHodk‹ ydk‹vdkuf.? a&p-udK jrdKŒ tpdk;&txufwefausmif;wGifyif ausmif;wufI aecJhavonf? 1956=ckESpf {jyDv 'kwd,ywfwGifjzpf.? &JabmfaX;onf ZeD;a':&if&ifESifh om;-uD;zdk;jyL;/ om;i,fzdk;wl;wdk‹tm; ArmjynfuGefjrLepfygwDtwGif;wGif avhusifharG;jrL&eftwGuf txl;tpDtpOf jzifh ac:,lvdkufjcif;jzpf.? wenf;tm;jzifh “uGefjrLepf rdom;pk” udk wnfaqmuf&ef jzpfavonf? txl;ojzifh &JabmfaX;onf om;-uD;zdk;jyL;ESifh om;i,fzdk;wl;wdk‹udk “uGefjrLepf rsdK;quf” vl i,frsm;tjzpf arG;jrL&efyifjzpfavonf? xdk‹a-umifhyif &JabmfaX;onf om;-uD;zdk;jyL;ESifh om;i,fzdk;wl;wdk‹tm; tppt&m&mwGif avh usifharG;jrLynmay;&eftwGuf &Jabmfatmif-uD;/ &JabmfxGef;&SdefESifh AdkvfxGef;jidrf;wdk‹tm; vkH;0yif tyfESHI xm;cJhavonf? Todk‹jzifh zdk;wl;onf ArmjynfuGefjrLepfygwD. rsdK;qufvli,fwOD;jzpfvmawmhonf? “tckae0if;&Jh olv#dK*dk%f;udk pGJcsufwifr,f? *dk%f;csKyfjzpfwJh OD;pdefudk pGJcsufwif&if; *dk%f;wckvkH;udk ykHazmfEdkifw,fvdk‹ ,kH-unfw,f? OD;pdef[m taumufuspfqkH;*dk%f;cGJa&;orm;jzpfw,f? OD;pdef? cifAsm;udk om;tztjzpfeJ‹pum;rajymbl;? cifAsm;[m ygwDudkzsufqD;wJh ae0if; udk,fpm; vS,fjzpfw,f? usKyfuawmfvSefa&;orm;jzpfw,f? tck cifAsm;udk pJGcsufwifrSm[m ao '%fay;zdk‹pGJcsufwifrSmjzpfw,f? cifAsm;wdk‹[m ygwDudk aoa-umif;-uHwJhae0if;&Jh yÌrH*dk%f; om;awGjzpfvdk‹ ao'%fay;zdk‹pGJcsufwifrSmjzpfw,f? ygwDxJrSm OD;pdef[m ygwDudktwGif;uzsufqD;zdk‹ awmfvSefa&;udk twGif;uzsufqD;zdk‹ *dk%f;pk yD; vkyfaqmifaeoljzpfw,f? 'D*dk%f;udk xufxufjrufjruf u|rf;u|rf;usifusif acgif; aqmifpDrHol[m OD;pdefjzpfw,f? 'gawGvkyfEdkifzdk‹ taetxm;ol‹rSm&Sdw,f? ygwD&JhEdkifiHa&;OD;aqmiftzGJ‹0if ygwDA[dkaumfrwD twGif;a&;rSL;qdkwJh tcGifhtm%mudk usifusifvnfvnftokH;csjyD; aumufuspfpGmeJ‹ &Jabmf awGudk rd+if;oGif;xm;w,f? 'DvdkeJ‹u|rf;u|rf;usifusifeJ‹ ydyd&d&d*dk%f;cGJaew,f? OD;ydefuawmh twkH;vdkuftwpfvdkufvkyfvdk‹ olvkyfor#[m Al;ay:ovdkay:aew,f?

216

tpwkef;uawmh OD;pdef[m bmaumifvJqdkwmudk usaemfrodcJhbl;? rmhufpfvDeif0g'ta&jcHK/ 64=ta&udk jcHKxm;awmhrod&bl;? tckjyefvnfjyifqifa&;orm; jzpfw,fqdkwmudk odvmawmh usaemfjyefpOf;pm;-unfhw,f? cifAsm;wdk‹(16)ESpf vkyfcJhwmudk rajymbl;? usaemfjrifvmwJhtcsdefupajymr,f? cifAsm;[m EdkifiHa&;OD;aqmiftzGJ‹0if A[dkaumfrwDtwGif;a&;rSL;qdkwJh tcGifhtm%mudkokH;jyD; bcuf&Jh&kH;tkyftcGifhtm%mudkokH;jyD; rmhufpfvDeif0g'/ armfpDwkef;tawG;tac:udk qef‹usifzdk‹ cifAsm;wdk‹vdkcsifwJh &kyf0wˆK tcsuftvufawG pkaqmif;w,f? 'Denf;awGokH;jyD; cifAsm;wdk‹ jyifqifa&;orm;awG tcsif;csif;aumufuspfwJh -uH&G,fcsufawGeJ‹ avhvmr+awG vkyf-u w,f? pdef=ydef*dk%f; vlay:vlaZmfvkyfenf;eJ‹ cifAsm;vlpkw,f? EdkifiHa&;t& ygwDenf;t& qufqHr+jzpfatmif ygwDuusKyfudkavhusifhay;w,f? cifAsm;u om;tzqufqHa&;eJ‹ tpm;xdk;cJhw,f? "e&Sifrdom;pkqufqHa&;rsdK;jzpfatmif cifAsm;vkyfcJh w,f? 'g[musKyfudk bcufvdk ygwDqef‹usifa&;orm;wa,mufjzpfatmif &nf&G,fvkyf aqmifwmyJjzpfw,f? cifAsm;usKyfudk zsufqD;wmjzpfw,f? &Jabmfwif[efudkvJ "e&Sifpnf;&kH;a&;vkyf[efawGeJ‹ cifAsm;pnf;&kH;w,f? &JabmfausmfxGef;/ &JabmfcspfndK/ &Jabmfrif;EG,fwdk‹udkvJ 'Denf;awGokH;jyD; pdef/ ydef*kd%f; -uD;xGm;a&;twGuf pnf;&kH;cJhw,f? (rSwfcsuf? ?&Jabmfwif[efrSm atmifodef;Edkifjzpfonf? &JabmfausmfxGef;rSm armifpdk;0if;jzpfonf? &JabmfcspfndKrSm &Jabmfatmifol (rEWav;w uUodkvf jrif;jcHZmwd) jzpfonf? &Jabmfrif;EG,frS armifouf (A=u=o rsm;tzGJ‹csKyf OuUX)jzpfygonf? armifoufrSm 1966= ckESpf/ Zlvdkifv 14=&ufae‹wGif tqkwfa&m*gjzifh uG,fvGefoGm;yg onf? pma&;ol) cifAsm;&Jh v+yf&Sm;r+ykHray:atmif awmfvSefwJhEdkifiHa&;OD;aqmiftzGJ‹0ifawGeJ‹ cifAsm;o¾mef t& qufqHa&;aumif;rGefatmifvkyfcJhw,f r[kwfvm;? cifAsm;[m ygwDzsufodrf;a&;orm;/ awmfvSefa&;zsufqD;a&;orm;jzpfw,fqdkwmudk vJyifp cef;rSm xifxif&Sm;&Sm;jrifvm&w,f? tJ'DrSmawmh cifAsm;Zmwdudk zkH;uG,fvdk‹r&awmhbl;? *dk%f;*%vkyf[efawGudk cifAsm;ydkajymifajymifajrmufajrmuf vkyfvmw,f? cifAsm;[m rmhufpfvDeif0g' acgif;aqmifawGudk &efolvdkoabmxm;vmw,f/ ausmcdkif;vm w,f? cifAsm;t"duqufqHolawG[m acgif;rmjyefvnfjyifqifa&;orm;awGjzpfvmw,f? tJ'DrSm OD;ydefeJ‹cifAsm; qufqHa&;[m txl;jcm;qkH;jzpfw,f? 55=qkH;jzwfcsufwdkufyGJ jyif;xefvmwJhtcg cifAsm;[m OD;ydefeJ‹ydkjyD; yvl;yvJqufqHvm w,f? t&ifuOD;ydefcg;emvdk‹ cifAsm;b,fESpfcgoGm;ar;bl;ovJ/ wdkufyGJjyif;xefvmrS OD;ydef cg;emwmudkta-umif;jyKjyD; cifAsm;c%c%oGm;w,f? EdkifiHa&;OD;aqmiftzGJ‹ tpnf;ta0; xJrSm b,fvdkwdkufzdk‹qdkwmudk cifAsm;wdk‹ csdwfqufvkyf-uw,f r[kwfvm;? yk*~dKvft& OD;ydefudkcifAsm; t&qGJxm;w,fr[kwfvm;? 'DtcsdefrSm usKyf&Sif;vmygjyD/ cifAsm;[m usKyfxifcJhovdk 64=65=66=67 zufu &yfwnf wJhvlwa,mufr[kwfbl;? cifAsm;[m jyefvnfjyifqifa&;orm;jzpfw,f? &JabmfausmfxGef; ygwD0if odrf;oGif;a&;vkyfjyD;wJhtcsdefrSm 'Dtcsuf[maygufuJGvmw,f? 64=65=66=67 zufu &yfwnf&if 55=udkwdkuf&if b,folyJjzpfjzpf cifAsm;vrf;cGJcJhw,f? &efolvdkoabmxm;w,fqdkwm Al;ay:ovdkay:cJhjyD;jyD?

217

jyefvnfjyifqifa&;udk jywfjywfom;om;wdkufwJhvli,fawGeJ‹ cifAsm;vrf;cGJw,f? 'gwifr ubl;? cifAsm;om;jzpfwJh usKyfudkawmif rmhufpfvDeif0g' armfpDwkef;tawG;tac:zufu &yfwnfvdk‹ cifAsm;pum;rajymEdkifjzpfw,f? &Jabmfjrifhxl;/ &Jabmfwif[ef/ &JabmfausmfxGef;wdk‹udkvJ cifAsm;qufqHzdk‹ wef‹oGm;w,f? acgif;rmwJhrsdK;wl jyefvnfjyifqifa&;orm;csif;awmh qufqHa&; ydkrsm;vmw,f? 'g[m cif Asm;&yfwnfr+ bmvJqdkwm Al;ay:ovdk ay:vmwmyJ r[kwfvm;? cifAsm;[m 55=udkxd&if qwfqwfxdrcHbl;/ bcufudkxd&ifqwfqwfxdrcHbl;? &Jabmf odef;xGef;u 55=udkwdkufw,f? 55=udkpGJudkifxm;wJh bcufudkwdkufw,f? 'DtwGuf vli,f awGu axmufcHwmudk t-uD;tus,f cifAsm;qef‹usifw,f? cifAsm;[m bcufudk tjrJwrf;umuG,fay;w,f? &JabmfcifausmfeJ‹ usKyfu bcufr[kwfwmvkyfaewmawG ygwDqef‹usifa&;0g'jzef‹aewm awGudk cifAsm;udk wifjyw,f? ygwDxJrSm udk,fhtawG;tac: t,ltqudk wifjycGifh&Sdw,f? ol‹udkwdkufr,fqdk&if tcsdefay;&r,fqdkjyD; tJ'DwkH;u cifAsm; jyefajymcJhw,f? 'g[m bcuf eJ‹ jyefvnfjyifqifa&;udk tumuG,fay;wmr[kwf&if bmvJ? 'g[mvdrfnmaumufuspfwJh enf;eJ‹ umuG,fwmr[kwfbl;vm;? usKyfwdk‹ygwDxJrSm jyefvnfjyifqifa&;tawG;tac: t ,ll0g'udk xdef;odrf;xm;cGifh wifjycGifh0g'jzef‹cGifhr&Sdbl;? r&Sd&bl;? usKyfwdk‹ygwD[m uGefjrL epfygwDjzpfw,f? ygwDzsufr,fholudk ygwDzsufEdkifzdk‹ tcsdefray;Edkifbl;? 'ga-umifh cifAsm;[m acgif;rmwJhjyefvnfjyifqifa&;orm;xdyfoD;wa,mufjzpfw,f? t-uD;qkH;*dk%f;cGJa&;orm;vnf;jzpfw,f? 'g[mcifAsm;&Jh t-uD;qkH;jypfr+yJ? ygwDudk jzdKcGJzdk‹t wGuf ae0if;rvkyfEdkifwJhtvkyfawGudk cifAsm;vkyfaew,f? ygwDudk twGif;uae0ifjyD; jzdKcGJ aew,f? cifAsm;[m ae0if;&Jhvuf&kH; ygwDopPmazmufjzpfw,f? cifAsm;ajymbl;w,f? 55=tay:/ vli,fv+yf&Sm;r+tay: cifAsm;&Jhoabmxm;udk usKyfwdk‹uar;w,f/ tJ'Dwkef;u cifAsm;u “rif;wdk‹ighudk vli,fawGa&SŒrSma&m/ pcef;om;xka&SŒrSma&m a0zefEdkifw,f/ twGif; a&;rSL;tjzpfu jzKwfcsifjzKwfypfEdkifw,f/ rauseyfao;&if owfEdkifw,f”vdk‹ajymw,f/ 'g ayrJh rSm;,Gif;wJhcifAsm;&Jh &yfwnfr+udkawmh jyifr,fvdk‹rajymcJhygvm;? 'g[m rif;wdk‹ajymcsifovdkajym/ vkyfcsifovdkvkyf/ igawmhigh&yfwnfr+eJ‹yJvdk‹ qdkcsifwmyJr [kwfvm;” 'gha-umifh csKyfvdkufr,fqdk&if = OD;pdef[m ae0if;&JhygwDjzdKcJGa&;ay:vpDudk ygwDxJvmjyD; a&SŒwef;uae u|rf;u|rf;usifusif taumiftxnfazmfoljzpfw,f? ae0if;&Jhtm;udk;&wJhvuf&kH;jzpfw,f? ygwDzsufodrf;a&;/ awmfvSefa&;qef‹usifa&;/ xdyfoD;jyefvnfjyifqifa&;0g'orm;jzpfw,f? jyefvnfjyifqifa&;0g'jzpfwJh 55=udk toufay;umuG,fr,fqdkwJh acgif;rmjyefjyifa&;xdyf oD;jzpfw,f? OD;pdef/ OD;ydef cifAsm;wdk‹udk zrf;rdxm;wm[m ae0if;&Jhudk,fpm;vS,fudk zrf;rdxm;wmjzpfw,f/ cifAsm;eJ‹ ywfoufjyD; usKyftzdk‹ okH‹yef;ay:vpDr&Sdbl;? cifAsm;wdk‹udk owfypf&r,f? OD;pdef cifAsm;udk tazvdkoabmrxm;bl;vdk‹ ajymjyD;jyD/ &efolvdkoabmxm;w,f? cifAsm;udk usKyfudk,fwdkif vnfvSD;r,f?

218

obmywdtzGJ‹0ifcifAsm;? olwdk‹[m ae0if;pdwf-udKuf ArmjynfuGefjrLepfygwDxJvmjyD; ygwDeJ‹jynfoludk -udK;pifwifzdk‹ t-uH,kwfeJ‹ vkyfaqmifae-uolawGjzpfygw,f? olwdk‹[m ygwDxJrSmyJ&Sd&Sd ygwDyrSmyJ&Sd&Sd olwdk‹&nf&G,fcsuf[m ygwDeJ‹awmfvSefa&;udk zsufqD;zdk‹yJ jzpfw,f? 'gudkbcufeJ‹omvSwdk‹ ujycJhygjyD/ 'gha-umifh ao'%fay;zdk‹ awmif;qdkygw,f? Todk‹jzifh zdk;wl;onf rdrd.zcifjzpfaom &JabmfaX;.rsufESmudk vufnd‡K;aigufaigufxdk;I “cifAsm;udk usKyfudk,fwdkif vnfvSD;r,f”[k aemufqkH;wGif a'gESifhrmefESifhatmf[pfI pGJcsuf wifoGm;avonf? (5) &JabmaX;ESifh &Jabmfbwifwdk‹. aemufqkH;ae‹? 1967=ckESpf/ ZGefv(18)&ufae‹/ ae‹v,f(12)em&DwGifjzpfonf? om,m0wDc&dkif/ ewWvif;jrdKŒ/ awmfnKda'o/ qifaoacsmifzsm;wGif ,m,Dpcef;csxm;aom ArmjynfuGefjrLepfygwD A[dkXmecsKyfpcef;wGif qJoH/ -udrf;armif;oH/ &dkufESufoHrsm;jzifh qlnHaeavonf? ==== ====xdktcsdefwGif &JabmfaX;.om;i,f zdk;wl;onf tvGefa'goxGufaeaomtrlt&mjzifh &kwfw&uf ajy;xGufvmjyD; &JabmfaX;. em;&if;udkvufoD;jzifh wtm;xdk;vdkuf.? xdk‹jyif &JabmfaX;. rsufESmjyifudkvnf; vuf0g;jzifh wtm;v$JI&dkufvdkuf.? &JabmfaX;. ESm acgif;rS aoG;wdk‹onf wvdrfhvdrfh,dkpD;Iusaeawmhonf? zdk;wl;onf xdkr#jzifh tm;r&ao;I &JabmfaX;. OD;acgiftm; 0g;&if;wkwfjzifh wtm;ukefv$J I &dkufvdkufjyef.? &JabmfaX;onf rdrd. om;i,fzdk;wl;. vufcsufjzifh ajr-uD;ay:odk‹ xdk; vJusoGm;awmh.?===

219

220

221

222

2009=ckESpf ZEM0g&Dv 26=&ufae‹wGif Tpmtkyf jrefrmbmomjyefjcif; jyD;qkH;.? rdk[rR'ftvD (v[D)wef*Gef;

223