آموزش الكترونيكي

‫آموزش الكترونيكي‬ ‫سيماتاميني‬ ‫‪8512858520‬‬ ‫دانشگاه پيام نور شهريار‬

‫چكيده‬ ‫با ورود به عصر اطلعات ‪ ،‬نهاد آموزش از نخستين نهادهايي است كه دستخوش تغييرات اساسي شده‪ .‬آموزش‬ ‫تهاي بسيار بالي اين‬ ‫الكترونيكي به عنوان پاراديمي جديد‪ ،‬اين حوزه را متحول ساخته است‪ .‬با توجه به قابلي ‌‬ ‫سيستم آموزشي و حجم عظيم تقاضا براي آموزش‪ ،‬و ناتواني نظام آموزشي كنوني در پاسخگويي به آن‪ ،‬در باب‬ ‫ضرورت ب‌هكارگيري و اهميت آموزش الكترونيكي ترديدي وجود ندارد ‪.‬آنچه مطرح است شيوه و چگونگي اين‬ ‫آموزش است‪.‬كتابخان‌هها نيز به عنوان زيرسيستم نظام آموزشي‪‌ ،‬بايد همگام با تغييرات پيش بروند و نسبت به ارائ‌ه‬ ‫خدمات جديد و متناسب با نياز روز‪ ،‬اقدام نمايند‪.‬‬ ‫كليدواژ‌هها‪ :‬كتابخانه‪ ،‬عصر اطلعات‪ ،‬فناوري اطلعات‪ ،‬آموزش‪ ،‬نظام آموزشي‬

‫مقدمه‬ ‫ما در حال گذر از جامع‌ه صنعت– محور به جامع‌ه اطلعات‪ -‬محور‪ ،‬يا به عبارت ديگر گذر از دنياي فيزيكي به‬ ‫دنياي مجازي هستيم‪ .‬ورود به عصر اطلعات و زندگي اثربخش در جامع‌ه اطلعات– محور‪ ،‬مستلزم شناخت‬ ‫يهاي آن است‪ .‬يكي از نهادهاي اجتماعي كه در اين عصر دستخوش تغييرات وسيع خواهد شد‪ ،‬نهاد آموزش‬ ‫ويژگ ‌‬ ‫شآموختگان‬ ‫و يادگيري در سطوح عمومي و عالي است‪ .‬در گذر به جامع‌ه‪ ،‬اطلعاتي‪ ،‬نقش عمده بر دوش دان ‌‬ ‫شنياز وارد شدن به اين پهنه‪،‬‬ ‫يبايد براساس رويكردهاي جديد تنظيم شود‪ .‬پي ‌‬ ‫جامعه است و آموزش و يادگيري م ‌‬ ‫يباشد‪.‬‬ ‫نترين تا بالترين سطح نظام آموزشي كشور م ‌‬ ‫گسترش سريع و وسيع آموزش الكترونيكي‪ ،‬از پايي ‌‬ ‫»كوهن« )‪ (1970‬معتقد است كه مدل پيشرفت علم‪ ،‬تحول از يك پاراديم]‪ [1‬به پاراديم ديگر است و در هر حوز‌ه‬ ‫يتوان پاراديمي را يافت‪ .‬فناوري اطلعات پاراديم جديدي است كه در هر حوز‌هاي كاربرد دارد و ضمن‬ ‫فكري م ‌‬ ‫ايجاد پارادي‌مهاي ديگر‪ ،‬سبب تغيير چهر‌ه جهان ما شده و امكان آموزش متناسب با نيازهاي عصر حاضر را فراهم‬ ‫نموده است‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬آموزش مجازي يا الكترونيكي پاراديم جديدي در حوزه‌ آموزش و يادگيري پديد آورده‬ ‫و امكان يادگيري را در هر زمينه‪ ،‬براي هر فرد در هر زمانو در هر مكانبه صورت مادا‌مالعمر فراهم آورده است‪.‬‬ ‫آموزش الكترونيكي شامل آموزش مبتني بر رايانه آموزش مبتني بر اينترانت‪ ،‬آموزش مبتني بر وب‬

‫‪1‬‬

‫تعاريف آموزش الكترونيكي‬ ‫يتواند مبتني بر‬ ‫در سايت »شركت سخاروش« )يادگيري الکترونيکي‪ (1381،‬نوشته است‪ :‬آموزش الكترونيكي م ‌‬ ‫ديسك فشرده‪ ،‬شبكه‪ ،‬اينترانت يا اينترنت باشد‪ .‬آموزش الكترونيكي براي ارائ‌ه محتوا‪ ،‬از عناصر اطلعاتي با‬ ‫ينمايد‪.‬‬ ‫يشده استفاده م ‌‬ ‫طهاي مجازي يا شبي‌هساز ‌‬ ‫تهاي متفاوت نظير متن‪ ،‬ويدئو‪ ،‬صدا‪ ،‬انيميشن‪ ،‬گرافيك و محي ‌‬ ‫فرم ‌‬ ‫»دست اندركاران سيست‌مهاي سيسکو«]‪)[3‬آموزش الکترونيکي‪ (1382،‬معتقدند‪ :‬آموزش الكترونيكي‪ ،‬يك‬ ‫يتواند شامل رساندن مطلب در چندين شكل‪ ،‬مديريت آموزش‪ ،‬و يك مجموع‌ه شبك‌هشده‬ ‫يادگيري اينترنتي است كه م ‌‬ ‫شآموزان و تعدادي از توسع‌هدهندگان و كارشناسان خبره باشد‪.‬‬ ‫از دان ‌‬ ‫يگويد‪ :‬آموزش الكترونيكي‪ ،‬فناوري شبكه را براي طراحي‪،‬‬ ‫»اليوت ميسي«]‪) [4‬آموزش الکترونيکي‪ (1382،‬م ‌‬ ‫يبرد‪.‬‬ ‫انتخاب‪ ،‬اداره كردن و بسط دادن آموزش به كار م ‌‬ ‫ينويسد‪ :‬آموزش الكترونيكي به مجموع‌ه وسيعي از‬ ‫»گروه نر‌مافزاري تكنوسافت« )تکنوسافت‪ (1382،‬م ‌‬ ‫يشود كه شامل آموزش بر پاي‌ه رايانه‪ ،‬وب و‬ ‫شهاي آموزشي مبتني بر فناوري گفته م ‌‬ ‫نر‌مافزارهاي كاربردي و رو ‌‬ ‫يباشد‪.‬‬ ‫سها و دانشگا‌ههاي مجازي و غيره م ‌‬ ‫اينترنت‪ ،‬و همچنين كل ‌‬ ‫ت است از ارائ‌ه محتواي آموزشي و‬ ‫ينويسد‪ :‬آموزش الكترونيكي عبار ‌‬ ‫»عليرضا مختاري« )مختاري‪ (2004 ،‬م ‌‬ ‫يتوانند‬ ‫تجارب اساتيد مجرب هر رشته از طريق فناوري الكترونيكي به دانشجويان علق‌همند‪ ،‬كه اين دانشجويان م ‌‬ ‫شها بهر‌همند گردند‪.‬‬ ‫در هر نقط‌ه جهان از اين آموز ‌‬ ‫»گرگ پريست«]‪ [5‬از »شركت آموزش الكترونيكي اسمارت فورس«]‪) [6‬آموزش الکترونيکي‪ (1382 ،‬موارد‬ ‫يكند‪:‬‬ ‫زير را در تعريف آموزش الكترونيكي بيان م ‌‬ ‫سپذير در‬ ‫ل به روز و در زمان دلخواه]‪ [7‬است؛ بهترين منابع دستر ‌‬ ‫آموزش الكترونيكي پويا است‪ .‬محتواي آن كام ً‬ ‫اين سيستم آموزشي پيوسته]‪ ،[8‬كارشناسان خبره هستند‪ .‬آموزش الكترونيكي نوعي تشريك مساعي است‪ ،‬جامع و‬ ‫يكند‪.‬‬ ‫فراگير است‪ ،‬زيرا مطالب آموزشي را از منابع بسيار زيادي فراهم م ‌‬ ‫يتوان به اين تعريف جامع دست يافت‪:‬‬ ‫از مجموع تعاريف ذکرشده دربار‌ه آموزش الکترونيکي م ‌‬ ‫آموزش الکترونيکي به مجموع‌ه وسيعي از نر‌مافزارهاي کاربردي و شيو‌ههاي آموزش مبتني بر فناوري اطلعات‬ ‫يشود که امکان آموزش و‬ ‫)اعم از رايانه‪ ،‬ديسک فشرده‪ ،‬شبکه‪ ،‬اينترنت و اينترانت و دانشگاه مجازي( گفته م ‌‬ ‫يسازد‪.‬‬ ‫يادگيري را براي هر فرد در هر زمين‌ه‪ ،‬در هر زمان و مکان به صورت مادا‌مالعمر فراهم م ‌‬

‫ضرورت‪ ،‬اهميت و هدف آموزش الكترونيكي‬ ‫نها به مراكز آموزشي‪ ،‬كمبود امكانات اقتصادي‪ ،‬كمبود‬ ‫نيازهاي روزافزون مردم به آموزش‪ ،‬عدم دسترسي آ ‌‬ ‫يشود‪ ،‬متخصصان را بر آن داشت كه با كمك‬ ‫آموزشگران مجرب‪ ،‬و هزين‌ههاي زيادي كه صرف آموزش م ‌‬ ‫شهاي جديدي براي آموزش ابداع نمايند كه هم اقتصادي و باكيفيت باشند و هم بتوان با‬ ‫يهاي اطلعات‪ ،‬رو ‌‬ ‫فناور ‌‬ ‫استفاده از آن‪ ،‬به طور همزمان جمعيت كثيري از فراگيران را تحت آموزش قرار داد‪.‬‬ ‫امروزه مفهوم سواد‪ ،‬ديگر »توان خواندن و نوشتن« نيست‪ .‬به قول »آلوين تافلر« )يزديان‪ (1382،‬در قرن‬ ‫يتوانند ياد بگيرند و‬ ‫يتوانند بخوانند يا بنويسند‪ ،‬بلكه كساني هستند كه نم ‌‬ ‫نهايي نيستند كه نم ‌‬ ‫بيست و يكم‪ ،‬بيسوادان آ ‌‬ ‫بازآموزي كنند‪ .‬تحولت سريع فناوري اطلعات و ارتباطات]‪ [9‬در ده‌ه اخير‪ ،‬جهان را با يك بيسوادي‪ -‬به تعبير‬ ‫نالمللي كاربري‬ ‫جديد‪ -‬و نياز هم‌هگير به بازآموزي و يادگيري مواجه ساخته است‪ .‬اقدام به صدور گواهينام‌ه بي ‌‬ ‫شهاي سنتي آموزش‪ ،‬ديگر پاسخگوي اين حجم‬ ‫رايانه]‪ [10‬يكي از اقدامات جهاني در زمين‌ه بازآموزي است‪ .‬رو ‌‬ ‫عظيم تقاضا براي آموزش نيست‪ .‬نهضت سوادآموزي الكترونيكي به جاي سوادآموزي متعارف‪ ،‬به عنوان يك‬ ‫راهكار براي گذر به جامع‌ه اطلعاتي مطرح شده است‪ ،‬با اين تفاوت كه اجراي آن به جاي بيسوادان جامعه‪ ،‬در‬ ‫ميان باسوادترين اقشار باشد‪ .‬طبيعي است كه نظام آموزشي كشور‪ ،‬نخستين مكان اجراي آن خواهد بود‪.‬‬ ‫يگويدكه سرماي‌ه انساني ‪ 70‬درصد سرماي‌ه مملكت است‪ .‬او‬ ‫»گري بكر« برنده جايز‌ه نوبل )دوليي‪ (1382،‬م ‌‬ ‫تها و‬ ‫ثابت كرد كه سرماي‌هگذاري روي مردم كشور‪ ،‬بسيار پرسود است‪ .‬مبناي اقتصاد مملكت در دانش‪ ،‬مهار ‌‬ ‫نترين كشور جهان‬ ‫تهاي بالقو‌ه مردم است و بايد براي آن ارزش قائل شد‪ .‬كشور ايران از نظر جمعيتي‪ ،‬جوا ‌‬ ‫قابلي ‌‬ ‫يشود كه ‪ 70‬درصد جمعيت آن زير ‪ 30‬سال سن دارند‪ .‬از سوي ديگر تمايل جوانان به ادام‌ه تحصيلت‬ ‫محسوب م ‌‬ ‫دانشگاهي افزايش يافته است و با نظام آموزش كنوني‪ ،‬تنها ‪ 25‬درصد از داوطلبان‪ ،‬امكان ورود به دانشگاه را پيدا‬ ‫يكنند )سعادت‪ .(1382 ،‬اين مسئله با توجه به تحولت اخير جهاني و ورود به عصر اطلعات كه در آن‪ ،‬دانش‬ ‫م ‌‬ ‫يكند‪ ،‬ما را با چالشي اساسي مواجه ساخته كه تنها با بهر‌هگيري از آموزش‬ ‫بالترين ارزش افزوده را ايجاد م ‌‬ ‫يتوان بر آن فائق آمد‪ .‬در لزوم توسع‌ه آموزش الكترونيكي در كشور ترديدي وجود ندارد؛ آنچه‬ ‫الكترونيكي م ‌‬ ‫مطرح است شيوه و چگونگي دستيابي مؤثر به اين آموزش است‪.‬‬ ‫به طوركلي هدف آموزش الكترونيكي فراهم نمودن امكان دسترسي يكسان‪ ،‬رايگان و جستجوپذير در دور‌ههاي‬ ‫‪2‬‬

‫درسي و ايجاد فضاي آموزشي يكنواخت براي اقشار مختلف در هر نقطه و بهين‌هسازي شيو‌ههاي ارائ‌ه مطالب‬ ‫يتر است‪ .‬در چنين فضاي آموزشي برخلف آموزش سنتي‪ ،‬افراد به‬ ‫قتر و جد ‌‬ ‫درسي به منظور يادگيري عمي ‌‬ ‫يگردند‪.‬‬ ‫انداز‌ه توانايي خود از موضوعات بهر‌همند م ‌‬

‫پيشين‌ه آموزش الکترونيکي در جهان‬ ‫آموزش غيرحضوري در دهه اول سال ‪ 1700‬ميلدي آغاز شد و هنوز هم در نقاط مختلف دنيا از اين شيوه‌‬ ‫آموزش براي تحصيل استفاده مي شود‪ .‬بهر‌هگيري از فناوري در امر آموزش از اوايل ده‌ه ‪1900‬ميلدي و آموزش‬ ‫مجازي از سال ‪ 1995‬شروع شده است )نجابي‪.(1382 ،‬‬ ‫الف( موج اول آموزش الکترونيکي )‪(1994-1999‬‬ ‫يا‌مال«]‪» ,[11‬مديا پلير«]‪ [12‬و …‪ ،‬چهر‌ه آموزش مبتني‬ ‫چت ‌‬ ‫با ظهور پست الکترونيکي‪ ،‬مرورگرهاي وب‪» ،‬ا ‌‬ ‫يها تغييرات زيادي پيدا کرد‪ .‬اساسًا اين نوع آموزش با کمک ابزارهايي چون پست الکترونيکي و‬ ‫بر چن‌درسان‌ها ‌‬ ‫اينترنت‪ ،‬و به صورت آموزش مبتني بر رايانه]‪ [13‬و آموزش مبتني بر وب]‪ ،[14‬با کيفيت پايين و به صورت‬ ‫متناوب انجام گرفت‪.‬‬ ‫ب( موج دوم آموزش الکترونيکي )‪(2000 -2005‬‬ ‫يهايي چون جاوا‪ ،‬کاربردهاي وسيع انواع شبک‌هها‪ ،‬خطوط مخابراتي با پهناي باند وسيع‪ ،‬طراحي‬ ‫فناور ‌‬ ‫تهاي پيشرفته و …‪ ،‬انقلبي در صنعت آموزش به وجود آورد و آموزش تحت وب را به آموزش واقعي‬ ‫بساي ‌‬ ‫و ‌‬ ‫طهاي آموزشي چند ُبعدي و ارائ‌ه خدمات پيشرفته و باکيفيت به‬ ‫بسيار نزديک ساخت‪ .‬ارائ‌ه محتواي دوره در محي ‌‬ ‫يآيند )‬ ‫يهاي اين دوران به شمار م ‌‬ ‫فراگيران و همچنين تعريف و ارائ‌ه استانداردهاي آموزش الکترونيکي از ويژگ ‌‬ ‫‪.(knowledgenet, 2004‬‬ ‫يتي« است كه در سال ‪ 2001‬اعلم كرد قصد‬ ‫يكي از دانشگا‌ههاي پيشگام در آموزش الكترونيكي دانشگاه »ا‌مآ ‌‬ ‫سهاي خود را به صورت آزمايشي روي اينترنت قرار دهد‪ .‬جامع‌ه علمي جهاني‬ ‫دارد محتواي دروس بعضي كل ‌‬ ‫شآموختگان و براي تبادل اطلعات و‬ ‫تزده شد‪ .‬مجريان اين طرح‪ ،‬با هدف افزايش مهارت دان ‌‬ ‫از اين تصميم به ‌‬ ‫شهاي تدريس در دانشگا‌ههاي سراسر جهان‪ ،‬طرح را اجرا كردند‪ .‬اما براي اكثر مراكز آموزشي‬ ‫بهبود رو ‌‬ ‫تهاي تحصيلي در آن‪ ،‬از سال قبل رزرو شده و‬ ‫ل تمام فرص ‌‬ ‫بآور بود كه دانشگاهي با چنين موقعيتي كه معمو ً‬ ‫تعج ‌‬ ‫سهاي درسي خود‬ ‫يكند‪ ،‬چه احتياجي به انتشار مطالب كل ‌‬ ‫بابت هر دانشجو سالنه ‪ 41‬هزار دلر شهريه دريافت م ‌‬ ‫بر روي اينترنت دارد‪» .‬آن مارگويس« )دانشگاهي به وسعت دنيا‪ (1382 ،‬يكي از مديران ارشد دور‌ههاي آموزش‬ ‫يگويد‪ :‬هدف اصلي ما مبارزه با انحصار علم در سراسر جهان بوده است‪ .‬درحال‬ ‫يتي« م ‌‬ ‫مجازي دانشگاه »ا‌مآ ‌‬ ‫حاضر تنها كساني كه بتوانند مبالغ هنگفتي را هزينه كنند‪ ،‬به منابع علمي دسترسي كامل دارند و اين وضعيت بايد‬ ‫يشود‪ ،‬ولي براي افراد علق‌همند و‬ ‫يتي« نم ‌‬ ‫روزي اصلح شود‪ .‬خواندن اين دروس منجر به گرفتن مدرك »ا‌مآ ‌‬ ‫طالب علم‪ ،‬بسيار مفيد است‪ .‬مطالب درسي كه شامل امتحانات‪ ،‬جزوات آموزشي و منابع ديگر است‪ ،‬به صورت‬ ‫نكه اجاز‌ه ترجم‌ه مطالب‬ ‫يتي«]‪ [16‬قرار گرفت‌هاند‪ .‬نكت‌ه جالب اي ‌‬ ‫ياف«]‪ [15‬در سايت دانشگاه »ا‌مآ ‌‬ ‫يد ‌‬ ‫لهاي »پ ‌‬ ‫فاي ‌‬ ‫يها با بيش از‬ ‫نهاي مختلف در سراسر جهان داده شده است‪ .‬درسال گذشته براساس آمارهاي منتشره‪ ،‬كاناداي ‌‬ ‫به زبا ‌‬ ‫يتي« طرح آموزش‬ ‫يتي« بودند‪ .‬دانشگاه »ا‌مآ ‌‬ ‫گترين جامع‌ه مخاطبين دور‌ههاي »ا‌مآ ‌‬ ‫‪ 5/3‬ميليون مراجعه‪ ،‬بزر ‌‬ ‫الكترونيكي خود را به نام »او‪.‬سي‪.‬دبليو«]‪ [17‬از سال ‪ 2002‬رسمًا اجرا كرد‪ .‬به هرحال اين يكي از تجارب موفق‬ ‫يشود )دانشگاهي به وسعت دنيا‪،‬‬ ‫تهاي شبك‌ه جهاني به دنيا عرضه م ‌‬ ‫يتي« بودكه با استفاده از قابلي ‌‬ ‫دانشگاه »ا‌مآ ‌‬ ‫‪.(1382‬‬

‫پيشين‌ه آموزش الکترونيکي در ايران‬ ‫آموزش الكترونيكي در ايران به زمان بهر‌هگيري از رايان‌ههاي شخصي در ميان اقشار مختلف فرهنگي‪ -‬اجتماعي‬ ‫يگردد‪ .‬با ايجاد و توسع‌ه شبك‌ههاي ارتباطي‪ ،‬تحولت شگرفي در آموزش الكترونيكي به وجود آمده است‪.‬‬ ‫برم ‌‬ ‫نالمللي ايران که ترکيبي از امکانات موجود و بالقو‌ه دانشگاهيان و فناوران ايراني در خارج از کشور‬ ‫دانشگاه بي ‌‬ ‫شنياز آموزش الکترونيکي در ايران در‬ ‫است با همکاري مراکز دانشگاهي ايران‪ ،‬ترکيبي را به وجود آوردند که پي ‌‬ ‫سطح دانشگاه فراهم گردد‪ .‬در سال ‪ 2002‬ميلدي اين دانشگاه نيروهاي خود را ساماندهي کرد و در پي همايش‬ ‫آموزش مجازي اين دانشگاه در اوت ‪ ،2002‬به عنوان اولين دانشگاه مجازي ايران ظاهر شد‪ .‬پس از آن‬ ‫دانشگا‌ههاي مختلف مانند صنعتي شريف‪ ،‬اصفهان‪ ،‬شيراز‪ ،‬تهران‪ ،‬دانشگاه آزاد منطق‌ه جنوب تهران‪ ،‬دانشگاه علوم‬ ‫حديث‪ ،‬و دانشگاه اينترنتي ايران نيز طرح آموزش الکترونيکي را اجرا کردند‪ .‬هم اکنون وزارت علوم‪ ،‬تحقيقات و‬ ‫يکند‪:‬‬ ‫فناوري »طرح ملي توسع‌ه دانشگا‌ههاي مجازي در کشور« را به اميد تحقق نتايج زير دنبال م ‌‬ ‫يکردن آموزش عالي‪،‬‬ ‫‪ -‬همگان ‌‬

‫‪3‬‬

‫ شکوفايي استعدادهاي افراد خارج از قلمرو رسمي دانشگا‌هها‪،‬‬‫ كاهش تعداد متقاضيان ورود به دانشگاه از طريق كنكور‪،‬‬‫نشهري‪،‬‬ ‫تهاي بي ‌‬ ‫ کاهش هزين‌ههاي مسافر ‌‬‫تهاي سنتي‪،‬‬ ‫ گسترش مرزهاي دانش به فراسوي محدودي ‌‬‫كسازي دانشگا‌هها )از نظر فيزيكي(‪،‬‬ ‫ حركت در زمين‌ه كوچ ‌‬‫ افزايش توان رقابت علمي كشور‪،‬‬‫ همگامي با كاروان جهاني علم و ارتقاي علمي در قرن حاضر )طرح ملي توسع‌ه دانشگا‌ههاي مجازي‪.(1382 ،‬‬‫مزاياي آموزش الكترونيكي‬ ‫يباشد كه براي مؤسساتي كه خواهان حركت در‬ ‫آموزش الكترونيكي يك نظام آموزشي هنرمندانه و را‌هحل جامع م ‌‬ ‫طهاي آموزشي خود هستند‪ ،‬امكان دستيابي به شيو‌ههاي نوين آموزشي را‬ ‫شها و محي ‌‬ ‫مسير فناوري روز و تغيير رو ‌‬ ‫ينمايد )آموزش الکترونيکي چيست‪» .(1382 ،‬ياسمن اسكويي« كارشناس ارشد برنام‌هريزي درسي‬ ‫فراهم م ‌‬ ‫ييابد و در آن‪ ،‬فضايي ايجاد‬ ‫يگويد‪ :‬در آموزش الكترونيكي‪ ،‬ارائ‌ه مطالب براساس نيازهاي فراگيران تغيير م ‌‬ ‫م ‌‬ ‫تهاي مورد نظر‬ ‫يشود تا فراگير با فراغ بال و به دور از اضطراب و با حفظ استقلل و اعتماد به نفس‪ ،‬به فعالي ‌‬ ‫م ‌‬ ‫يسازد كه منجر‬ ‫خود بپردازد‪ .‬آموزش الكترونيكي يك سيستم آموزشي واحد را براي تعدادي از فراگيران فراهم م ‌‬ ‫يشود )اسکويي ‪.(1382،‬‬ ‫تهاي آموزشي مختلف م ‌‬ ‫به ايجاد فرص ‌‬ ‫يتوان مزاياي آموزش الكترونيكي را در چند محور به شرح زير برشمرد‪:‬‬ ‫به طوركلي م ‌‬ ‫الف( شيو‌ه ارائ‌ه دروس به دانشجو‬ ‫ عدم وابستگي كلس درس به زمان خاص؛‬‫‌‪ -‬جامعيت‪ ،‬فراگيري‪ ،‬پويايي‪ ،‬روزآمدي و رفع نياز آموزشي در زمان دلخواه]‪[18‬؛‬ ‫ افزايش كيفيت ارائ‌ه دروس )به دليل ارائ‌ه دروس به صورت چندرسان‌هاي(]‪ [19‬؛‬‫زماني و مکاني(؛‬ ‫تهاي‬ ‫ افزايش ميزان اثربخشي و بازدهي آموزشي )به دليل حذف محدودي ‌‬‫ب( تعامل بين استاد و دانشجو‬ ‫ عدم نياز به حضور فيزيكي استاد و دانشجو در كلس درس؛‬‫– كاهش زمان و هزين‌ه رفت و آمد براي دانشجويان؛‬ ‫ پشتيباني تعداد زيادي دانشجو در يك كلس؛‬‫تها و پيشرفت دانشجويان توسط استاد؛‬ ‫ امكان ثبت فعالي ‌‬‫لهاي مختلف آموزش توسط استادان؛‬ ‫ امكان تهي‌ه مد ‌‬‫ ارتباطات آسان و فراگير آموزشي؛‬‫ج( دسترسي به منابع اطلعاتي‬ ‫‌‬ ‫ دسترسي پيوسته به كتابخان‌ه مجازي]‪[20‬؛‬‫ جستجوي هوشمندانه؛‬‫فپذيري‪ ،‬دردسترس بودن‪ ،‬و سهولت دسترسي به منابع آموزشي؛‬ ‫ انعطا ‌‬‫ افزايش حق انتخاب دانشجو در تعيين دور‌ههاي آموزشي؛‬‫ تغيير محتواي تدريس )از »محدود و انتخابي« به »نامحدود و متنوع«(؛‬‫‌د( تغيير نگرش و دانش کاربران‬ ‫شآموختگان )از سواد كلسيك به خلقيت و توليد دانش(؛‬ ‫ تغيير سطح سواد دان ‌‬‫ تغيير نگرش به آموزش و يادگيري )از فردي به اجتماعي(؛‬‫ تغيير نگرش به فراگيران )از »ايجاد رقابت« به »همكاري و مشاركت«(؛‬‫ تغيير وظيف‌ه فراگيران )از »ذخير‌هسازي اطلعات و افزايش محفوظات« به »مديريت اطلعات و توليد‬‫دانش«(؛‬ ‫– افزايش سرعت درآموزش و يادگيري؛‬ ‫ افزايش سطح علمي جامعه؛‬‫ قابليت تنظيم آهنگ يادگيري فراگيران؛‬‫‪ -‬محوريت كاربران؛‬

‫‪4‬‬

‫هـ( مديريت‬ ‫ مديريت آسان و كارآمد؛‬‫ نظارت و كنترل دقيق بر نظام آموزشي و اطلعات؛‬‫نها؛‬ ‫– جم‌عآوري سريع بازخوردها و تجزيه و تحليل آ ‌‬ ‫– كاهش هزينه و زمان؛‬ ‫تهاي آموزشي يكسان براي عموم؛‬ ‫– فراه‌منمودن فرص ‌‬ ‫– افزايش سرعت در توسعه و پيشرفت‪.‬‬

‫تهاي ضروري براي آموزش الكترونيكي‬ ‫زيرساخ ‌‬ ‫تاند از ‪:‬‬ ‫تهاي فراواني است كه عبار ‌‬ ‫آموزش الكترونيكي مستلزم زيرساخ ‌‬ ‫تهاي فناوري اطلعات و ارتباطات در تمام سطوح جامعه براي عموم مردم؛‬ ‫‪ .1‬توسع‌ه مهار ‌‬ ‫شهاي آموزشي در زمين‌ه فناوري اطلعات؛‬ ‫‪ .2‬ترغيب و ترويج پژوه ‌‬ ‫‪ .3‬گسترش كمي و كيفي در توليد نر‌مافزارهاي آموزشي؛‬ ‫‪ .4‬تجهيز مدارس و دانشگا‌هها به رايانه و دسترسي به شبك‌ه جهاني؛‬ ‫تهاي اطلعات و ارتباطات؛‬ ‫‪ .5‬توسع‌ه مراكز آموزش مهار ‌‬ ‫تهاي شبكه اينترنت در كشور؛‬ ‫‪ .6‬تقويت زيرساخ ‌‬ ‫‪ .7‬گسترش سطح دسترسي عموم به رايانه و شبك‌ه جهاني؛‬ ‫‪ .8‬توسع‌ه فرهنگ استفاده از فناوري اطلعات در امور روزمره‪.‬‬

‫شها و انواع آموزش الكترونيكي‬ ‫رو ‌‬ ‫تاند از‪:‬‬ ‫انواع آموزش الكترونيكي عبار ‌‬ ‫ آموزش مبتني بر رايانه‪ :‬در اين شيو‌ه آموزش‪ ،‬منابع آموزشي از قبيل ديسك نوري يا فلپي به فراگير داده‬‫يتواند به آموزش در زمين‌ههاي مورد علق‌ه خود‬ ‫يشود و فراگير به صورت انفرادي در زمان و مكان معين‪ ،‬م ‌‬ ‫م ‌‬ ‫بپردازد‪.‬‬ ‫ آموزش مبتني بر وب]‪ :[21‬دراين روش منابع آموزشي از طريق اينترنت و در محيط وب‪ ،‬در اختيار فراگير‬‫سهاي پست الكترونيكي‪ ،‬تابلوهاي اعلنات‪ ،‬و چت]‪ [22‬براي برقراري‬ ‫يگيرد‪ .‬در اين روش از سروي ‌‬ ‫قرار م ‌‬ ‫يشود‪.‬‬ ‫ارتباط فراگير با منابع آموزشي استفاده م ‌‬ ‫تهايي مثل استفاده از وسايل كمك آموزشي نظير رايانه‪ ،‬دوربين‪،‬‬ ‫– ويديو كنفرانس]‪ :[23‬اين روش قابلي ‌‬ ‫يسازد‪.‬‬ ‫پروژكتور‪ ،‬ميكروفون‪ ،‬و برقراري ارتباط زنده بين فراگير و متخصصين و معلمان را فراهم م ‌‬ ‫ سيستم ماهوار‌هاي‪ :‬اين سيستم از يك هاب )فرستنده( و يك ايستگاه زميني )گيرنده( تشكيل شده است‪ .‬در اين روش‬‫براي آموزش از راه دور‪ ،‬از يك پروژكتور‪ ،‬يك صفح‌ه نمايش و رايان‌هاي كه از طريق ماهواره به يك شبكه متصل‬ ‫يشود‪.‬‬ ‫شده‪ ،‬استفاده م ‌‬ ‫تنام كنند‪ ،‬از‬ ‫يتوانند از طريق اينترنت در مركز ثب ‌‬ ‫در آموزش مبتني بر وب يا آموزش مجازي‪ ،‬فراگيران م ‌‬ ‫دروس ارائ‌هشده انتخاب واحد نمايند‪ ،‬جزو‌ه درسي موردنظر را مطالعه كنند‪ ،‬از جلسات درس استاد استفاده نمايند و‬ ‫يتوانند هر روز و هر لحظه كه مايل باشند با‬ ‫در پايان دوره نيز امتحان دهند‪ .‬در اين سيستم آموزشي فراگيران م ‌‬ ‫يهاي خود ارتباط برقرار كنند و با تشکيل گرو‌ههاي مباحثه‪ ،‬به تبادل نظر دربار‌ه مفاد درسي و‬ ‫استاد و همكلس ‌‬ ‫تمرينات خود با استفاده از اينترنت بپردازند‪ .‬محتويات دروس ممكن است از طريق اينترنت‪ ،‬يا با استفاده از ويديو‬ ‫لدهند‌ه اين‬ ‫نهاي كابلي يا ماهوار‌هاي‪ ،‬رسان‌ههاي انتقا ‌‬ ‫و تصاوير دوطرفه )تعاملي( انتقال يابند‪ .‬ممكن است تلويزيو ‌‬ ‫شها‪ ،‬در‬ ‫يدي يا تركيبي از اين رو ‌‬ ‫يو ‌‬ ‫مواد درسي باشند؛ يا منابع درسي بر روي لوح فشرده يا نوار ويديويي يا د ‌‬ ‫اختيار فراگير قرارگيرند‪.‬‬ ‫يتواند به‬ ‫در اين سيستم آموزشي قسمت اعظم آموزش‪ ،‬مبتني بر دروسي است كه هر زمان كه فراگير اراده كند م ‌‬ ‫يتواند چندين بار‪ ،‬مطالب ارائ‌هشده را مشاهده كند‪.‬‬ ‫سايت مركز متصل شود و آن دروس را دريافت كند‪ .‬فراگير م ‌‬ ‫ل فعال‬ ‫تنا‌مشده براي يك درس‪ ،‬هزاران نفر باشند‪ .‬آموزش در اين سيستم كام ً‬ ‫در اين سيستم ممكن است افراد ثب ‌‬ ‫شهاي سنتي آموزش‪،‬‬ ‫است‪ .‬آموزش الكترونيكي ثابت كرده كه ‪ 20‬تا ‪ 25‬درصد ميزان يادگيري را نسبت به رو ‌‬ ‫يدهد )حسن زاده ‪.(1382،‬‬ ‫افزايش م ‌‬

‫‪5‬‬

‫آموزش الكترونيكي و كتابخان‌هها‬ ‫انفجار اطلعات و قوانين حاكم بر فناوري اطلعات‪ ،‬حرف‌ه كتابداران را به طور گسترد‌هاي تحت تأثير قرار داده‬ ‫تنويسي‪ ،‬فراه‌مآوري‪ ،‬حفاظت و امانت‬ ‫است‪ .‬كتابداران بايد از اين فكر كه كتابخان‌هها فقط با منابع مرجع‪ ،‬فهرس ‌‬ ‫تهاي كتابخانه از ساده‬ ‫صرف انتقال فعالي ‌‬ ‫منابع‪ ،‬و مديريت فيزيكي مجموع‌ههاي چاپي سروكار دارند‪ ،‬دوري كنند‪ِ .‬‬ ‫نها را نيز تضمين نخواهد كرد‬ ‫يكند و آيند‌ه آ ‌‬ ‫به الكترونيكي‪ ،‬نيازهاي مراجعان به كتابخانه را برطرف نم ‌‬ ‫)ارلندسدتي‪ .(1382 ،‬كتابداران‪ ،‬تهي‌هكنندگان اطلعات در محيطي هستند كه دائمًا در حال تغيير است و فناوري‬ ‫يدهد‪ .‬امروزه مأموريت كتابداران ارائ‌ه خدمات پيشرفته‪ ،‬همگام با‬ ‫نها را تغيير م ‌‬ ‫لآ ‌‬ ‫اطلعات خواه ناخواه‪ ،‬شغ ‌‬ ‫نها‬ ‫تهاي جديدي را كسب نمايند؛ آ ‌‬ ‫افزايش حجم اطلعات است‪ .‬آنان بايد متناسب با موقعيت و شرايط جديد‪ ،‬مهار ‌‬ ‫يسازند‪ .‬از بعد‬ ‫تآميز م ‌‬ ‫يكنند و با سازماندهي اطلعات‪ ،‬عملكرد آن را موفقي ‌‬ ‫نها را مديريت م ‌‬ ‫هستند كه ماشي ‌‬ ‫ندادن به كار كتابداران‪،‬‬ ‫ل به جاي سازما ‌‬ ‫مديريتي نيز كتابخان‌هها بايد ساختارهاي نويني را به كار گيرند؛ مث ً‬ ‫مراجعان را مركز توجه قرار دهند و قبل از هر تغييري در سيستم‪ ،‬آموزش كاركنان و ايجاد فرصت براي رشد و‬ ‫تهاي جديد را بدون هيچ آموزشي به‬ ‫نها را سرلوح‌ه كار قرار دهند‪ .‬نبايد انتظار داشت كه كتابداران‪ ،‬مهار ‌‬ ‫ترقي آ ‌‬ ‫يتوانند منشأ تحول شوند‪ ،‬به شرط‬ ‫دست آورند و بدون هيچ اظهارنظري‪ ،‬خود را با تغييرات وفق دهند‪.‬كتابخان‌هها م ‌‬ ‫اين كه كليد اين تحول‪ ،‬يعني »مشاركت كاركنان كارآزموده« را در اختيار داشته باشند‪.‬‬ ‫تهاي جديدي براي كتابخان‌هها فراهم نموده تا به طراحي‪ ،‬اشاعه و‬ ‫سيست‌مهاي مديريت آموزش الكترونيكي‪ ،‬فرص ‌‬ ‫يتر و‬ ‫ارائ‌ه خدمات جديد و متناسب با سيستم آموزشي جديد‪ ،‬اقدام نمايند‪ .‬لزم است كه اين خدمات‪ ،‬تخصص ‌‬ ‫يتواند به جاي‬ ‫توانمندان‌هتر ارائه شوند و بويژه در عرص‌ههايي كه منابع‪ ،‬غيرقابل جايگزين هستند و هيچ ماشيني نم ‌‬ ‫آن قرارگيرد‪ ،‬نقش هدايتگر داشته باشند‪ .‬سيستم مديريت آموزشي]‪ ،[24‬داراي نر‌مافزارهاي كاربردي است كه‬ ‫يكنند‪ .‬اين سيستم به سرعت به سوي استفاده‌ گسترده از فناوري اطلعات‬ ‫عناصر الكترونيكي دوره را مديريت م ‌‬ ‫در امر آموزش‪ -‬به جاي استفاد‌ه پراكنده از آن‪ -‬تمايل پيدا كرده و ه‌ماكنون خدمات گسترد‌هاي را از طريق‬ ‫ينمايد )مختاري اسکي‪.(1381،‬‬ ‫دور‌ههاي درونخطي ارائه م ‌‬ ‫فناوري اطلعات‪ ،‬راه را براي کتابخان‌ههاي ديجيتال هموارکرده است‪ .‬اين کتابخان‌هها که گاهي کتابخان‌ههاي‬ ‫شهاي فناوري‬ ‫يشوند‪ ،‬با استفاده از رو ‌‬ ‫درونخطي‪ ،‬بدون ديوار‪ ،‬مجازي‪ ،‬الکترونيکي و روميزي خوانده م ‌‬ ‫يآورند‪ .‬کتابخان‌ههاي ديجيتال از‬ ‫اطلعات‪ ،‬دسترسي مداوم به اطلعات ديجيتالي )متن كامل( را فراهم م ‌‬ ‫يشوند‪ .‬اين نوع کتابخان‌هها متکي بر داد‌ههاي رقومي هستند و ب‌هتدريج‬ ‫ضروريات نظام آموزشي مجازي محسوب م ‌‬ ‫يآورند‪.‬‬ ‫يشوند و از طريق شبکه‪ ،‬امکان دسترسي ‪ 24‬ساعته براي همگان را فراهم م ‌‬ ‫جايگزين ركوردهاي چاپي م ‌‬ ‫يتوان‬ ‫ياند و با جستجو در شبکه م ‌‬ ‫بهاي چاپي‪ -‬چندرسان‌هاي و قابل بازياب ‌‬ ‫کتابخان‌ههاي ديجيتال‪ -‬برخلف کتا ‌‬ ‫داد‌هها را در اقيانوس اطلعات گرد آورد و از طريق برنام‌ههاي فرارسان‌هاي و فرامتني و نظا‌مهاي خبره‪ ،‬مورد‬ ‫استفاده قرار داد )گوپال‪.(1382،‬‬ ‫مجموع‌ههاي رقومي ‪ ،‬منابع متنوعي از قبيل مجلت الکترونيکي ‪ ،‬کتب ‪ ،‬متن کامل و پايگاه هاي اطلعاتي‬ ‫يتوان به خوبي درک کرد که همگام با تحولت نظام آموزشي و‬ ‫يشوند‪ .‬با نگاهي حتي گذرا م ‌‬ ‫مختلف را شامل م ‌‬ ‫شهاي الکترونيکي‪ ،‬کتابخان‌هها نيز بايد مسير خود را به سمت ديجيتالي شدن تغيير دهند تا‬ ‫حرکت به سوي آموز ‌‬ ‫بتوانند با تغيير نقش خود‪ ،‬جايگاه خود را حفظ کنند و متناسب با نياز جامعه‪ ،‬نسبت به ارائ‌ه خدمات جديد‪ ،‬توانا‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫كهاي مالي‬ ‫پيوند كتابخان‌هها‪ ،‬فناوري اطلعات و آموزش با يكديگر‪ ،‬اتحادي را به وجود آورده كه حاكي از محر ‌‬ ‫حهايي سوق داده است كه منجر به‬ ‫است‪ .‬فشارهاي مالي بر آموزش عالي‪ ،‬سيست‌مها را به سمت پياد‌هسازي طر ‌‬ ‫حها را به خوبي فراهم كرده است‪ .‬قراردادن‬ ‫كاهش هزين‌هها شود‪ .‬فناوري اطلعات‪ ،‬زمين‌ههاي تحقق اين طر ‌‬ ‫اطلعات دانشجويان روي صفحات گسترده]‪ ،[25‬رفع نيازهاي اطلعاتي دانشجويان در كتابخان‌ههاي مجازي‪ -‬و به‬ ‫طور كلي سيست‌مهاي آموزشي الكترونيكي‪ ،‬منجر به تحولت اساسي در وظايف كتابداران شده است‪ .‬كتابخان‌هها‬ ‫طهاي آموزشي جديد و خدمات آن به دانشجويان را به طور مستقيم عهد‌هدار‬ ‫وظيف‌ه آموزش نحو‌ه استفاده از محي ‌‬ ‫يسازد‪:‬‬ ‫خواهند بود‪ .‬در اين ميان سؤالتي مطرح است كه نياز به تحقيقات بعدي را آشكار م ‌‬ ‫يتوانند از نظر ارائ‌ه خدمات‪ ،‬بين سيستم آموزش سنتي و سيستم آموزش جديد پل بزنند؟‬ ‫ چطور كتابخان‌هها م ‌‬‫ بهتر است چه خدماتي به صورت سنتي و چه خدماتي به صورت جديد ارائه شوند؟ در سيستم تركيبي به چه‬‫بسترهايي نياز است؟‬ ‫ با توجه به نيازهاي جديدي كه در محيط آموزش الكترونيكي يا مجازي به وجود آمده است‪،‬كتابخان‌هها بايد چه‬‫خدمات جديدي را دوباره تعريف كنند؟‬ ‫يتوانند بازي كنند؟‬ ‫ كتابخان‌هها در مدل آموزشي جديد‪ ،‬چه نقشي م ‌‬‫‪ -‬بهترين راهبرد براي كتابخان‌هها به منظور همگام شدن با سيستم آموزشي جديد چيست ؟‬

‫‪6‬‬

‫هگيري‬ ‫نتيج ‌‬ ‫در آستان‌ه ورود به عصر اطلعات‪ ،‬پاراديم جديدي به نام فناوري اطلعات مطرح شده است كه تأثير‬ ‫بناپذيري بر تمامي حوز‌ههاي دانش بشري داشته و نهادهاي مختلف اجتماعي را دستخوش تغييرات بزرگي‬ ‫اجتنا ‌‬ ‫نموده است‪ .‬نهادهاي آموزشي در مواجهه با اين پاراديم‪ ،‬بر اساس رويكردهاي جديد‪ ،‬نظام آموزشي خود را در‬ ‫ينمايند‪.‬‬ ‫سطوح مختلف‪ ،‬تنظيم م ‌‬ ‫يباشد و چند سالي است توسط برخي‬ ‫آموزش الكترونيكي نيز پاراديمي جديد و محصول فناوري اطلعات م ‌‬ ‫حهاي آموزشي متعدد مطرح و حتي اجرا شده است‪ .‬به طوركلي فناوري‬ ‫نها و دانشگا‌هها در قالب طر ‌‬ ‫سازما ‌‬ ‫تها را‬ ‫تهاي جديدي را براي جوامع مختلف ايجاد كرده است؛ جوامعي كه سري‌عتر اين فرص ‌‬ ‫اطلعات‪ ،‬فرص ‌‬ ‫تهاي‬ ‫يهاي خود را جبران نمايند‪ .‬فراه‌منمودن زيرساخ ‌‬ ‫بماندگ ‌‬ ‫يتوانند با جهشي ساختاري‪ ،‬عق ‌‬ ‫شناسايي كنند‪ ،‬م ‌‬ ‫حهايي نظير » نهضت سوا‌دآموزي الكترونيكي« كليد گذر ما به جامع‌ه اطلعاتي خواهد بود‪.‬‬ ‫ضروري‪ ،‬ارائ‌ه طر ‌‬ ‫يتواند بسياري از معضلت جوامع‪ -‬از جمله نيازهاي روزافزون مردم به آموزش‪ ،‬عدم‬ ‫آموزش الكترونيكي م ‌‬ ‫دسترسي يكسان به مراكز آموزشي‪ ،‬كمبود امكانات اقتصادي‪ ،‬كمبود آموزگاران مجرب‪ ،‬و هزين‌ههاي زيادي كه‬ ‫يشود‪ -‬را برطرف نمايد‪ .‬مزاياي زيادي براي اين نوع سيستم آموزشي برشمرد‌هاند كه معايب آن‬ ‫صرف آموزش م ‌‬ ‫يدهد‪.‬‬ ‫را پوشش م ‌‬ ‫با ورود به سيستم آموزش الكترونيكي‪ ،‬كتابخان‌هها نيز همچون زيرسيست‌مهاي ديگر دچار تغييرات زيادي خواهند‬ ‫يهاي‬ ‫شد‪ .‬اين كه كتابخان‌هها در سيستم جديد چه نقشي پيدا خواهند كرد بستگي زيادي به رويكرد كتابداران به فناور ‌‬ ‫نها در صحن‌ه آموزش‬ ‫جديد دارد‪ .‬آنچه مسلم است اين كه كتابداران بايد همگام با تحولت‪ ،‬پيش روند و گرنه نقش آ ‌‬ ‫بسيار كمرنگ خواهد شد‪ .‬كتابداران بايد نياز سيست‌مهاي جديد را شناسايي كنند و متناسب با آن‪ ،‬خدمات جديدي را‬ ‫لهاي جديد حفظ‬ ‫ارائه نمايند و نقش هدايتگري خود را در عرص‌ههاي توليد‪ ،‬سازماندهي و اشاع‌ه اطلعات در مد ‌‬ ‫كنند‪.‬‬ ‫يتوان چنين تصويركرد‪ :‬انتشار رايگان دانش بين كشورها‬ ‫به طوركلي دورنماي آيند‌ه آموزش الكترونيكي را م ‌‬ ‫ممكن است منجر به كاهش اختلفات بين كشورها شود‪ .‬كشورهاي توسع‌هنيافته در زمين‌ههاي علمي رشد سري‌عتري‬ ‫يكنند و دسترسي همگاني و رايگان به منابع آموزشي باعث شتاب بخشيدن به توسع‌ه اقتصادي جهان خواهد‬ ‫پيدا م ‌‬ ‫شد‪.‬‬

‫منابع‬ ‫‪Knowledgenet, history of e-learnin (2004). Retrieved March 8, 2004, from www.virtual\e‬‬‫‪learn\knowledgenet-history of E-learning.htm‬‬ ‫‪Kuhn, T. S. (1970). The structure of scientific revolutions (2rd ed.). Chicago, IL: The University of‬‬ ‫‪Chicago Press.‬‬ ‫‪OCLC E-Learning Task Force (2003, October). Libraries and the enhancement of E- Learning.‬‬ ‫‪Ohio: OCLC Online Computer Library Center. Retrieved June 25, 2004, from‬‬ ‫‪http://www5.oclc.org/downloads/community/elearning.pdf‬‬

‫آموزش الكترونيكي چيست؟ )‪ .(1382‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.persiaelearning.com‬‬

‫يتر‪ ،‬ليندا )‪ .(1382‬آموزش براي تغيير مهارتهاي جديد براي كتابخانه الكترونيكي‪ :‬فناوري نوين‪،‬‬ ‫ارلندسدت ‌‬ ‫كتابداران نوين؟ ترجمه اميررضا اصنافي‪ ،‬مجله الكترونيكي مركز اطلعات و مدارك علمي ايران‪.(4)1 ،‬‬ ‫دسترسي در ‪ 15‬مرداد ‪ ،1384‬از سايت‬ ‫‪.http://www.irandoc.ac.ir/data/ej/vol1/trainingchange.htm‬‬

‫‪7‬‬

‫نآوري اطلعات درخدمت آموزش‪ .‬هنر‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪،1383‬‬ ‫اسكويي‪ ،‬ياسمن )‪ 18 ،1382‬آبان(‪ .‬ف ‌‬ ‫از سايت‬ ‫‪www.khabarnameh.gooya.com‬‬

‫تکنوسافت )گروه نرم افزاري (‪ .(1383) .‬آموزش الكترونيكي نمودي از رويكردهاي نوين به آموزش و‬ ‫يادگيري‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.meykade.com‬‬

‫نزاده ‪ ،‬مريم )‪ .(1382‬يادگيري الكترونيكي‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬اسفند ‪ ،1382‬از سايت‬ ‫حس ‌‬ ‫‪www.imi-ir.org/tadbir/tadbir-122/netreport-122/1asp‬‬

‫دانشگاهي به وسعت دنيا )‪ 11 ،1382‬شهريور(‪ .‬روزنامه همشهري‪ ،‬شماره ‪ .3155‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد‬ ‫‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪http://www2.hamshahri.net/hamnews/1382/820611/infor/igozar.htm‬‬

‫لدهي بدنه آموزش الکترونيکي کشور‪ :‬يک ضرورت ملي )سخنراني(‪.‬دفتر‬ ‫دوليي‪ ،‬پرويز )‪ .(1382‬شک ‌‬ ‫مديريت طرح توسعه فناوري اطلعات و ارتباطات‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.ict-edu.ir‬‬

‫يکند‪ .‬دسترسي در‬ ‫سعادت‪ ،‬سعيد )‪ .(1382‬ستاد تکفا تدوين استراتژي ملي آموزش الکترونيکي را بررسي م ‌‬ ‫‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.nashriat.net/web-mag/2.htm‬‬

‫طرح انتقال و توسعه فنآوري » اي – فراگيري « )اتفا( )‪ .(1382‬دانشگاه بين المللي ايران )‪ .(IUI‬دسترسي‬ ‫در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.iranu.com‬‬

‫طرح ملي توسعه دانشگا‌ههاي مجازي‪ .‬وزارت علوم تحقيقات و فناوري )‪ .(1382‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد‬ ‫‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪http://Vu.aictc.com/about.htm‬‬ ‫گوپال‪ ،‬کريشان )‪ .(1382‬کتابخان‌ههاي ديجيتال در عصر اطلعات الکترونيکي ‪.‬تهران‪ :‬رنگين قلم‪.‬‬ ‫مختاري‪ ،‬عليرضا )‪ .(1383‬كارگاه كاربرد اينترنت در پژوهش‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬اسفند ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.alirezamokhtari.com/arm/internet1.htm‬‬

‫‪8‬‬

‫مختاري اسكي‪ ،‬حميدرضا )‪ ،1381‬تير(‪ .‬نگرش سيستمي به نقش تكنولوژي اطلعات به عنوان پارادايمي‬ ‫شهاي علمي كاربردي‪7 .‬و ‪.28 ،8‬‬ ‫جديد در اشتغال‪ .‬آموز ‌‬ ‫نجابي‪ ،‬عليرضا‪ ،‬و زيبايي‪ ،‬مهدي )‪ .(1382‬الگوي نوين انتقال دانش‪ .‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.imi-ir.org/tadbir/tadbir129/article-129/2.asp‬‬ ‫يادگيري الكترونيكي )‪ .(1381‬دسترسي در ‪ 8‬خرداد ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.sakharavesh.com‬‬ ‫نكاشاني‪ ،‬ابوالفضل )‪ .(1382‬مقاله ارائه شده در اولين همايش آموزش الكترونيكي ‪،‬سازمان مديريت‬ ‫يزديا ‌‬ ‫صنعتي‪ ،‬دسترسي در ‪ 8‬اسفند ‪ ،1383‬از سايت‬ ‫‪www.nashriat.net/web-mag/18.htm‬‬ ‫تها‬ ‫پي نوش ‌‬ ‫ينويسد‪ :‬پاراديم به دستاوردهاي‬ ‫بهاي علمي« م ‌‬ ‫‪» .Paradigm .1‬توماس كوهن« در اثر خود با عنوان »ساختار انقل ‌‬ ‫يسابقه باشد كه افراد زيادي را جلب نمايد؛ ‪ (2‬به قدر‬ ‫يشود‪ (1 :‬آنچنان ب ‌‬ ‫يهاي زير باشند اطلق م ‌‬ ‫علمي كه داراي ويژگ ‌‬ ‫ه كار براي افراد جديد داشته باشد‪.‬‬ ‫كافي جا براي طرح هر نوع مسئله‪ ,‬و ادام ‌‬

‫‪[2] . Cisco‬‬ ‫‪[3] . Elliott Masie‬‬ ‫‪[4] .Greg Priest‬‬ ‫‪[5] .Smart force‬‬ ‫‪[6] .Real time‬‬ ‫‪[7] . Online‬‬ ‫)‪[8] . ICT (information and communication technology‬‬ ‫‪[9] . ICDL‬‬ ‫)‪[10] . HTML (Hypertext markup language‬‬ ‫‪[11]. Media player‬‬ ‫)‪[12] . CBT (computer based training‬‬ ‫)‪[13] . WBT (web base training‬‬ ‫)‪[14] . PDF (Portable document format‬‬ ‫‪[15] . OCW.mit.edu‬‬ ‫)‪[16] . OCW (openspace courseware‬‬ ‫‪[17] . Real time‬‬ ‫‪[18] . Multimedia‬‬ ‫‪[19] . Virtual library‬‬ ‫‪[20] . Web Based Traning‬‬ ‫‪[21] . Chat‬‬

‫‪9‬‬

[22] . Video Conferencing [23] . (CMS) Course management system [24] .Spreadsheet

10