οι σχέσεις ισχύος στις δυνητικές κοινότητες ,μια εθνογραφική μελέτη Nguyen Et Al (2006)

Ορισμός των Δυνητικών Κοινοτήτων • Οι Δ.Κ είναι κοινωνικές συναθροίσεις και συζητήσεις, οι οποίες αναδύονται από το διαδίκτυο ,όταν αρκετοί άνθρωποι συμμετέχουν σε αυτές τις δημόσιες συναθροίσεις-συζητήσεις για αρκετό χρόνο, με μία σαφή ανθρώπινη αίσθηση για να συγκροτήσουν δίκτυα προσωπικών σχέσεων. Rheingold (1998)

Προσδιορισμός-κατανόηση •

•

Οι Δ.Κ αυτοπροσδιορίζονται μέσα από κοινωνικές δια-δράσεις ,από κοινές αξίες,από τη συμμετοχή ,την φιλία καθώς και τη δέσμευση και την αφοσίωση. Για να κατανοήσουμε τις κοινωνικές δια-δράσεις θα πρέπει να μελετήσουμε τον τρόπο που οι σχέσεις ισχύος, σχηματοποιούνται,ασκούνται και αναδύονται δυναμικά στον κυβερνοχώρο.

Ερευνητικό ερώτημα Η διερεύνηση των διαδικασιών κατασκευής και των πλαισίων άσκησης των εξουσιαστικών σχέσεων μιας on line κοινότητας. Η διερεύνηση του ερωτήματος απαιτεί τη μελέτη δύο υποερωτημάτων: •Είναι το virtual ένα περιβάλλον απουσίας της πολιτικής επιρροής; •Πώς οι κοινοτικές πρακτικές και διαδικασίες επηρεάζουν μια on line κοινότητα;

Oρισμός της ισχύος (power) 





Foucault: “Αυτό που καθορίζει μια σχέση ισχύος ειναι το ότι πρόκειται για έναν τρόπο δράσης ,ο οποιός δεν εμφανίζεται αμεσα και ευθέως στούς άλλους.Αντίθετα ενεργεί στίς ενεργειές τους.Μια δράση επι της δράσης,επι μίας υπάρχουσας δράσης ή επί των δράσεων που πιθανά θα ενεργοποιηθούν στο παρόν ή και το μέλλον”. Η ισχύς δεν κατέχεται αλλά ασκήται,κατασκευάζει και κατασκεύαζεται μέσα απο ατομικές κοινωνικές πολιτισμικές και οργανωσιακές διαδικασίες, Foucault: “Oπου υπάρχει ισχύς ,υπάρχει αντίσταση”.

Η ισχύς-γνώση • Σύμφωνα με τον Foucault η ισχύς ειναι αποτέλεσμα των διαφορετικών επιπέδων γνώσης της κοινωνίας.Η ισχύς και η γνώση δεν μπορούν να διαχωριστούν καθώς η μια επηρεάζει ευθέως την άλλη.Δεν υπάρχει σχέση εξουσίας χωρίς την ανάπτυξη ενός πεδίου γνώσης ,αλλα ούτε και γνώση που δεν κατασκευάζει μια εξουσιαστική σχέση. • Η γνώση ως μορφή κοινωνικού κεφαλαίου ειναι το κλειδί της ισχύος και επομένως του κοινωνικού ελέγχου.Η γνώση-εξουσία μορφωποιήται μέσα απο ενα σύστημα καταγραφής και αρχειοθέτησης (πχ ιατρικά αρχεία)

Power contex • H ισχύς κατασκευάζει και κατασκευάζεται απο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης ,απο τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά καθώς και τα ατομικά χαρακτηριστικά των μελών. Power Contex

Virtual Dimension

National Culture

Δυνητικές κοινότητες και κοινωνικές σχέσεις • Σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις • Δημιουργία μια συγκεκριμένης υποκουλτούρας (της κουλτούρας των υποομάδων που δημιουργούνται εντός των Δ.Κ οι οποίες προεκτείνουν ή αντικαθιστούν τις υφιστάμενες οργανωσιακές και κοινωνικές σχέσεις και μηχανισμούς) • Οι Δ.Κ ως νέες μορφές της εθνικής κουλτούρας. Τοrlina & Kazakevitch (2003)

Χαρακτηριστικά των Δ.Κ • Ελευθερία προσχώρησης και αποχώρησης • Ανωνυμία • Απουσία επίσημου συστήματος αναφοράς • Ασύγχρονη επικοινωνία

θεωρία • Discourse

– O λόγος σε σχέση με το τι μπορεί να ειπωθεί ή να γίνει αντικείμενο σκέψης, πότε πού και κάτω από ποια εξουσιοδότηση

• Turner Theory οf Modern Drama

– Oι ηθοποιοί δρουν στη βάση προετοιμασμένων ρόλων του παρασκηνίου και υποκρίνονται φορώντας τα ανάλογα προσωπεία εντός της σκηνής

Εξουσιαστικές σχέσεις Προκύπτουν από τη διάφορά ισχύος μεταξύ των μελών της κοινότητας και εξαρτώνται:

– Από την διαφορά των ρόλων – Την επιρροή των ηγετών – Το γενικότερο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον – Την ιστορία της κοινότητας (οι διαδικασίες της σχηματοποίησης των σχέσεων εξουσίας είναι παρούσες από την απαρχή ακόμη της δημιουργίας της) – Τις διαπραγματέυσεις των ρόλων – Το ιεραρχικό σύστημα με τα διαφορετικά επίπεδα πρόσβασης στους κοινοτικούς πόρους – Τα διαφορετικά επίπεδα λήψης αποφάσεων

Μέθοδος

• Εθνογραφική μελέτη των δυνητικών κοινοτήτων • Η εθνογραφία είναι η τέχνη και επιστήμη που περιγράφει μια ομάδα ανθρώπων ή μια κουλτούρα • Δεν υπάρχουν προκαθορισμένες θεωρητικές υποθέσεις οι υποθέσεις διαμορφώνονται από τα δεδομένα σε ένα περιβάλλον δυναμικό και πολύπλοκο • Η μελέτη των εξουσιαστικών σχέσεων σε ένα πειραματικό περιβάλλον ελεύθερο του εργασιακού χώρου των προκαθορισμένων ιεραρχιών • Τα δεδομένα αποτελούνται από παρατηρήσεις αλλά και συλλογή σημειώσεων,μηνυμάτων και mails που ανταλλάσσουν τα μέλη

Δύο online κοινότητες Poetry for fun (Vietnam) 2001 50 members 2 message/day 20mail/day  Vietkiem (Vietnam) 2001 3500 members 105 max online 11,000 topics 212,500 replies 223,500 messages



Ζώντας σε ένα online χωριό (poetry for fun)

Προσωπικές επαφές  Άτυπες, μάλλον απλές σχέσεις  Ο πρόεδρος (και οι άνθρωποι του προέδρου)  Δεν υπάρχει ανωνυμία,οι σχέσεις αντανακλούν τις offline σχέσεις  Τα παλιά μέλη προσκαλούν τα νέα  Συχνές offline συναντήσεις  Οι κοινωνικές σχέσεις είναι προ διαμορφωμένες από τις offline  Η επίδραση της Βιετναμέζικης κουλτούρας και του αυστηρού ιεραρχικού συστήματος.  Η αντιμετώπιση των μελών είναι συνάρτηση της κοινωνικής θέσης,της ηλικίας ,του φύλλου  Η αντανάκλαση στην γλώσσα και τις προσφωνήσεις 

• Στις δημόσιες συζητήσεις-κρίσεις τα νέα μέλη απέχουν η επιδεικνύουν μια ήπια στάση ιδιαίτερα όταν κρίνουν παλαιά μέλη • Αντανάκλαση της αυστηρής ιεραρχικής δομής της Βιετναμέζικη κοινωνίας  Social drama Theory Οι ηθοποιοί προβάρουν τις αντιδράσεις τους πίσω απ την σκηνή ,μετά υποδύονται το ρόλο τους στη σκηνή φορώντας τις ανάλογες μάσκες  Παρασκηνιακή ανάπτυξη άτυπων επικοινωνιακών δικτύων  Ανάπτυξη υποομάδων -υποκουλτούρας  Discourse H γλώσσα επικοινωνίας των υποομάδων -η ενίσχυση των μελών -η πρόκληση σύγχυσης στα μη μέλη  H εξουσία και ισχύς του προέδρου Ο κονφορμισμός των μελών

Vietkiem Ζώντας σε μια οnline πόλη •Νουβέλες και ιστορίες του σπαθιού •Κουμφουκιανή φιλοσοφία •Πολυσυλλεκτικότητα •Διαφορετικό υπόβαθρο-διαφορετικά κίνητρα και ενδιαφέροντα •Οι κοινωνικές σχέσεις και οι σχέσεις ισχύος είναι πολύ πιο εκλεπτυσμένες και σύνθετες

Οργανωτική δομή •Ιεραρχική •Τα διαφορετικά επίπεδα διοίκησης έχουν διαφορετικά προνόμια •Σώμα των κυβερνώντων που θέτουν σε ισχύ νόμους και κανονιστικές διατάξεις •Εκτελεστικός ρόλος εφαρμογής των νόμων

Άτυπη εξουσία Δημοφιλή μέλη αποκτούν εξουσία και επηρεάζουν τις συμπεριφορές και τις σκέψεις των άλλων μελών. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ευνοούν τις διαδικασίες •Η πρώτη εντύπωση •Η ανάπτυξη της Κυβερνόπροσωπικότητας •Η γνώση του αντικειμένου •Η σχηματοποίηση του discourse

Συζήτηση Οι κοινωνικές σχέσεις και οι εξουσιαστικές σχέσεις αναδύονται σε ένα δυναμικό πλαίσιο με πολλούς τρόπους και εξαρτώνται απο: – Τα πολλαπλά και δυναμικά κίνητρα – Τις διαδικασίες κατασκευής της δημόσιας εικόνας – Την αποδοχή και την απόρριψη σε διάφορες υποομάδες – Την ηγεσία

Poetry for fun • Οι ρόλοι των μελών αποτελούν αντανάκλαση των ρόλων του πραγματικού κόσμου • Οι κοινωνικές και οι εξουσιαστικές σχέσεις είναι προδιαμορφωμένες από το offline πλαίσιο • Η ισχύς συνδέεται στενά με τις έννοιες της δημοφιλίας ,του σεβασμού και των προσωπικών σχέσεων οι οποίες σε κάποιο βαθμό εξαρτώνται από την εθνική κουλτούρα

Vietkiem • To πλαίσιο της κοινότητας διαμορφώνεται από την εθνική κουλτούρα • Η οργανωτική δομή είναι ιεραρχική εκλεπτυσμένη και αντανακλά στο παραδοσιακό πολιτισμικό περιβάλλον • Η εθνική κουλτούρα επηρεάζει και επηρεάζεται από τις διαδικασίες κατασκευής των κοινωνικών και εξουσιαστικών σχέσεων • Οι ηγέτες αποκτούν την ισχύ τους δια μέσω της γνώσης της Κυβερνοδημοφιλίας της ενεργού ανάμειξης και της συνεισφοράς στην κοινωνική ζωή.

Συμπεράσματα • Οι παρατηρήσεις και στις δύο κοινότητες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα παρουσιάζουν την τάση να αναπαράγουν τις εξουσιαστικές σχέσεις από το πολιτισμικό περιβάλλον στο δυνητικό. • Οι δυνητικοί κόσμοι είναι ιεραρχικά δομημένοι στη βάση πολιτικών αναγκών • Οι πολιτικές διαδικασίες είναι σύμφυτες με τις διαδικασίες κατασκευής των κοινοτήτων • Οι κοινωνικές δράσεις καθοδηγούνται από προσωπικά κίνητρα ,από τον καθορισμό της agenda ,και από τις πολλαπλές υποομάδες.

Κριτική Επιλέχτηκε ως χώρα μελέτης το Βιετνάμ το οποίο αποτελεί ένα κομμάτι μιας ευρύτερης κουλτούρας της Νοτιοανατολικής Ασίας ,η οποία διαπνέεται από το αυστηρό ιεραρχικό και πειθαρχημένο πλαίσιο της Κουνφουκιανής παράδοσης. Απ το γεγονός αυτό εξηγείται και η μεγάλη επίδραση του πολιτισμικού στοιχείου στις κοινωνικές δράσεις των Δυνητικών Κοινοτήτων. Μια παρόμοια έρευνα σε πιο φιλελεύθερες και λιγότερο «τυπικές» κοινωνίες όπως οι Δυτικές ,πιθανά θα μπορούσε να αναδείξει μικρότερη επιρροή της παραδοσιακής κοινωνίας και μια πιο μεγάλη αυτονομία στις Δυνητικές κοινωνικές διαδικασίες.