Pali-myr-eng

PALI - MYANMAR - ENGLISH DICTIONARY Pali Abhijjhᾱ

Myanmar အဘိဇၩာ -

English CONVETOUSNESS

မတရားသျဖင့္

Myanmar Definition သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ မတရားသျဖင့္ လုိခ်င္မႈ။

ႀကံစည္မ

သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကုိ မတရားသျဖင့္ လုိခ်င္ျခင္းသည္ အဘိဇၩာမည္၏။

Abhiññᾱ

အဘိညာ အဘိညာဥ္၊

HIGHER PSYCHIC  POWER

အဘိညာဥ္ (၆)မ်ဳိးတုိ႔ကား -(၁) ဣဒၶိဓအဘိညာဥ္၊(၂)

ထူးကဲေသာ

ဒိဗၺေသာတအဘိညာဥ္၊(၃)

အသိအျမင္

ပရစိတၲ၀ိဇာနန အဘိညာဥ္၊(၄)

ဉာဏ္စြမ္းရည္။

ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ

English Definition Greed; wrongful thoughts;  inordinate desire to have other  people’s property. Wishing to have other people’s  property unlawfully is abhijjhᾱ. Supernormal knowledge; special  apperception

အဘိညာဥ္၊(၅) ဒိဗၺစကၡဳ အဘိညာဥ္၊(၆) အာသ၀ကၡယ အဘိညာဥ္တုိ႔ ျဖစ္သည္။

Abrahmacariy a

အျဗဟၼစရိယ -

IGNOBLE PRACTICE

မျမတ္ေသာအက်င့္၊

မိန္းမႏွင့္ေယာက္်ား ႏွစ္ဦးသားတုိ႔ ေပ်ာ္ပါးမွီ၀ဲေသာ ေမထုန္အက်င့္ကုိ မျမတ္ေသာအက်င့္ဟု ေခၚသည္။

Lewd conduct;Indulgence in sexual  intercourse between man and  woman is called an ignoble practice.

ယုတ္ညံ့ေသာအက်င့္။

Acariya

အာစရိယ - ဆရာ။

TEACHER

ဆရာေလးမ်ိဳးရွိသည္ -(၁)

Mentor

ရွင္ျပဳစဥ္က သရဏဂံုေပးေသာ (ရွင္ျပဳေပးေသာ)ဆရာ၊(၂) ရဟန္းျပဳစဥ္က ကမၼ၀ါရြတ္ဖတ္ေပးေသာ (ရဟန္းျပဳေပးေသာ) ဆရာ၊(၃) စာခ်ေပးေသာဆရာ၊(၄) နိႆရည္းေပးေသာ ဆရာ။

Acariyamuṭṭhi

အာစရိယမု႒ိ -ဆရာ ထိမ္ခ်န္ထားေသာ

CLOSED FIST OF A  TEACHER

အတတ္ပညာ

Acinteyya

အစိေႏၲယ် -

သုိ၀ွက္ထား ခ်န္ထားေသာ ဆရာ၏

Closed fist of a teacher is a term for  လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ အတတ္ပညာ some knowledge or skill which is  deliberately kept back by a teacher  အယူ၀ါဒ who intends to reveal it only when  he is near death.

INCOMPREHENSIBILI မႀကံစည္ႏုိင္ေသာအရ TY

ေလာက၌ ႀကံစည္စဥ္းစားျခင္းျဖင့္

ာ၊ ႀကံစည္စဥ္းစား၍

ေလးမ်ဳိးရွိ၏၊ ၎ကုိ အစိေႏၲယ်

မသိႏုိင္ေသာအရာ။

ေလးပါးဟု ေခၚသည္။

ျပည့္စုံေအာင္ မသိႏုိင္ေသာအရာ

Page 1 of 53

Unthinkable; impenetrable;  something beyond the reach of  thought or reason

AwLanMg 2008

Pali Adhimokkha

Myanmar အဓိေမာကၡ -

English DECISION

Myanmar Definition အာ႐ုံ၌

ဆုံးျဖတ္ျခင္း၊

ဆုံးျဖတ္တတ္ေသာသေဘာကုိ

ဆုံးျဖတ္တတ္ေသာတ

အဓိေမာကၡ - ဟုေခၚသည္။

English Definition Conclusion.Coming to a firm  decision about a certain object is  adhimokkha.

ရား။

Adinnadana

အဒိႏၷဒါန

THEFT

ပိုင္ရွင္က ကိုယ္ႏႈတ္တို႕ျဖင့္ မေပးအပ္ေသာ သူ႕ဥစၥာကို

Taking what is not given by open  action or express order

ခိုးယူျခင္း။

Adosa

အေဒါသ -

NON‐HATRED

မဖ်က္ဆီးမႈ၊ မပ်က္စီးေစလုိမႈ၊

Non hatred

အမ်က္မထြက္မႈ။

Aghᾱta

အာဃာတ -

ANIMOSITY

မည္သူ႕ကုိမွ် ရန္ၿငိဳးမဖြဲ႕ပါႏွင္႔

Do not regard anyone with animosity

NUTRIMENT

အာဟာရေလးမ်ဳိးမွာ -(၁)

There are four kinds of  nutriment:(1) kabaḷikᾱra ᾱhᾱra, (2)  phassaᾱhᾱra, (3) mano‐saṅcetanᾱ  ᾱhᾱra, (4) vinnᾱṇaᾱhᾱra

ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕မႈ

Ahᾱra

အာဟာရ အာဟာရ၊

ကဗဠီကာရ အာဟာရ (၂) ဖႆ

အစားအစာ

အာဟာရ (၃) မေနာသေၪၥတနာ

အာဟာရ၊

အာဟာရ - (၄) ၀ိညာဏ

အေၾကာင္းတရား။

အာဟာရ တုိ႔ျဖစ္သည္။

Ahᾱre  အာဟာေရ patikῡla saññᾱ ပဋိကူလသညာ စားစရာ ေသာက္စရာ

PERCEPTION OF  REPULSIVENESS IN  NUTRIMENT

အစာအာဟာရ၌

ေယာဂီပုဂၢဳိလ္သည္ စားဖြယ္ေသာက္ဖြယ္မ်ားကုိ မွီ၀ဲသုံးေဆာင္ေသာအခါ အာဟာေရပဋိကူလသညာျဖင့္

စက္ဆုတ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ဟု

Perceiving food as being repulsive.A  meditator, yogi, when taking food,  should take it reflecting on its  repulsive nature

ဆင္ျခင္မွီ၀ဲအပ္ပါသည္။

ဆင္ျခင္ေသာ အမွတ္သညာ။

Ajῑvaṭṭhamaka အာဇိ၀႒မကသီလ sῑla

EIGHT PRECEPTS  INCORPORATING  RIGHT LIVELIHOOD

စင္ၾကယ္ေသာ အသက္ေမြးမႈလွ်င္

Akappiyamam အကပိၸယမံသ sa ရဟန္းတုိ႔

IMPERMISSIBLE  MEAT

(၁) ဆင္သား၊ (၂) ျမင္းသား၊ (၃)

ရွစ္ခုေျမာက္ေသာ သီလ။

Precepts in which right livelihood is  included as the eighth Forbidden meat

က်ားသား၊ (၄) လူသား၊ (၅)

မစားေကာင္းေသာ

ေအာင္သား၊ (၆) ေခြးသား၊ (၇)

အသား (၁၀)မ်ဳိး။

ေႁမြသား၊ (၈) ၀ံသား၊ (၉) ျခေသၤ့သား၊ (၁၀) က်ားသစ္သား တုိ႔ျဖစ္သည္။

Akᾱsadhᾱtu

အာကာသဓာတု အာကာသဓာတ္၊ ဟာလာဟင္းလင္းသ ေဘာ။

ELEMENT OF SPACE

ဥပရိပ႑ာသပါဠိေတာ္ ဓာတု၀ိဘဂၤသုတ္၌ ပထ၀ီ၊ အာေပါ၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာ၊ ၀ိညာဏ၊

Space; that which cannot be  subjected to any marking; openness;  open space, emptiness

အာကာသ - တုိ႔ကုိ ဓာတ္ေျခာက္ပါးအျဖစ္ ျမတ္စာြ ဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

Page 2 of 53

AwLanMg 2008

Pali Akusala  kamma

Myanmar အကုသလကမၼ -

English IMMORAL ACTION

Myanmar Definition သတ္ျခင္း ခုိးယူျခင္း လိမ္ညာျခင္း ကုန္းတုိက္ျခင္းစေသာ

အကုသုိလ္ကံ၊

မေကာင္းေသာ

အျပစ္မကင္းေသာ

လုပ္ငန္းမ်ားတုိ႔သည္

မေကာင္းက်ဳိးကုိ

မေကာင္းမႈမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

English Definition Sinful, heinous action; action which  brings about only bad results Killing, stealing, lying, slandering,  etc., are immoral actions, Akusala  kamma.

ေပးတတ္ေသာအလုပ္ ၊

Amatta

အမတ -

DEATHLESSNESS

အၿမိဳက္၊

Amisa

ေသျခင္းကင္းရာနိဗၺာန္သည္ တဖန္ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၊ အုိျခင္း၊

ေသျခင္းကင္းရာ

နာျခင္းတုိ႔မွလည္း

နိဗၺာန္။

လြတ္ေျမာက္ရာျဖစ္သည္။

အာမိသ ကိေလသာတုိ႔ျဖင့္

FOUR MATERIAL  REQUISITES

ရဟန္းေတာ္မ်ား လက္ခံႏုိင္ခြင့္ရွိေသာ သကၤန္း၊

သုံးသပ္အပ္ေသာအရ

ဆြမ္း၊ ေက်ာင္း၊ ေဆးဟူေသာ

ာ၊ ပစၥည္းေလးပါး။

ပစၥည္းေလးပါးသည္ ကိေလသာျဖင့္

Deathless Nibbᾱna.Deathless  Nibbᾱna means the ultimate release  from future rebirth, ageing, disease  and death. Four material requisites of a bhikkhu  the use of which tends to lustful  enjoyment

သုံးသပ္အပ္ေသာေၾကာင့္ အာမိသမည္၏။

Anapanassati

Anatta

အာနာပါနာႆတိ

အနတၱ -

MINDFULNESS ON  BREATHING OUT  AND BREATHING IN NON‐SELF

ထြက္သက္, ၀င္သက္ကုိ အာ႐ုံျပဳ၍ျဖစ္ေသာ သတိ။ အလုံးစုံေသာ ဘ

အတၱမဟုတ္ျခင္း၊

သုံးပါးတုိ႔၌ျဖစ္ေသာ

အစုိးမရျခင္း။

တရားအားလုံးသည္ အတၱမဟုတ္ ငါမဟုတ္ သူစိမ္းျပင္ပျဖစ္သည္။ အခ်ည္းအႏွီးျဖစ္၏၊ ဆိတ္သုဥ္း၏ အႏွစ္သာရမရွိ မိမိအလုိအတုိင္းမျဖစ္။ သုိ႔ျဖစ္၍

MINDFULNESS ON BREATHING OUT  AND BREATHING IN Something beyond one’s control;All  phenomena that arise in all the  three Spheres of existence are not  self, not ‘I’, but are mere strangers,  empty, void, unsubstantial and  beyond one’s control. Hence they  are Non‐self, anatta.

အနတၱမည္၏။

Andhakᾱra

အႏၶကာရ -

DARKNESS

(၁) လဆုတ္ပကၡ

အမုိက္ေမွာင္၊

၁၄-ရက္ညျဖစ္ျခင္း၊(၂)

အေမွာင္ထု။

သန္းေခါင္ယံ အခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း၊(၃) တခဲနက္ထူထပ္ေသာ ေတာအုပ္ထဲ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၄) မုိးေမွာင္က်ခ်ိန္ျဖစ္ျခင္း။

Anᾱgᾱmi

အနာဂါမိ -

NON‐RETURNER

အနာဂါမ္၊ ကာမဘုံ၌

Anicca

အနာဂါမ္ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ျဖင့္ေသလွ်င္ ကာမသုဂတိ ၇-ဘုံ၌

ပဋိသေႏၶမေနေသာ

မျဖစ္ရေတာ့ဘဲ အထက္႐ူပ, အ႐ူပ

ပုဂၢိဳလ္။

ျဗဟၼာဘုံတုိ႔၌သာ ျဖစ္ရသည္။

အနိစၥ မၿမဲေသာတရား။

IMPERMANENCE

အလုံးစုံေသာ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼ

Complete darkness(1) the night of  the 14th waning day of the  month;(2) midnight,(3) in the heart  of a deep forest;(4) enveloped in  heavy rain clouds. Darkness having  the above conditions is darkness  known as andhakᾱra. One who is not subject to rebirth in  the realm of sensual pleasures

Subject to change

သခၤါရတရားတုိ႔သည္ မၿမဲေသာ တရားတုိ႔ျဖစ္ကုန္၏။

Page 3 of 53

AwLanMg 2008

Pali Animitta

Myanmar အနိမိတၱ

English SIGNLESS

Myanmar Definition ရုပ္နာမ္တရားတို႕ကို အနိစၥအားျဖင့္ရႈျခင္း။

Animittavimok အနိမိတၱ၀ိေမာကၡ kha Aññatitthiya

အညတိတၳိယ ေဂါတမဘုရားအယူမွ

Anodhisaka  pharaṇa  mettᾱ

EMANCIPATION  THROUGH  SIGNLESSNESS

အနိစၥအားျဖင့္ ႐ႈ၍ျဖစ္ေသာ

FOLLOWER OF  OTHER FAITHS

ျမတ္စာြ ဘုရား၏ သာသနာျပင္ပ၌ ဘာသာေရးဂုိဏ္းမ်ားစြာရွိခ့၏ ဲ ။

တပါး

၎တုိ႕ကုိ အညတိတၳိဂုိဏ္းဟု

အျခားအယူရွိသူ။

ေခၚသည္။

အေနာဓိသက ဖရဏေမတၱာ ပုဂၢိဳလ္ကုိမပုိင္းျခား

NON‐ DISCRIMINATING  LOVING‐KINDNESS

မရည္ၫြန္းဘဲ

အာနာပါန ထြက္သက္ ၀င္သက္။

မည္သူမည္၀ါ ေယာက္်ား မိန္းမစသည္ ကန္႔သတ္ခ်က္မထားဘဲ အားလုံးပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ ပြားမ်ားရေသာ

ေမတၱာပြားျခင္း။

Anᾱpᾱna

လြတ္ေျမာက္မႈ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္။

ေမတၱာမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

OUT‐BREATH AND  IN‐BREATH

ထြက္သက္က ပထမျဖစ္၍ ၀င္သက္က ေနာက္မွျဖစ္ရသျဖင့္ “ထြက္သက္ ၀င္သက္”ဟု

English Definition No sign of permanence in  conditioned things and  phenomena.Meditation on the  characteristic of imper manence of  the khandhas, nama and rupa. Emancipation gained through  meditation on the characteristic of  impermanence. Follower of other faiths outside the  Teaching of Gotama Buddha.There  were various religions sects outside  the Teaching of the Buddha. They  were called ‘other sects’  aññatitthiya. Development of loving‐kindness  without referring to specific  individuals;The kind of loving‐ kindness (mettᾱ) that is to be  developed so that it reaches all  beings irrespective of birth, sex and  so on. out‐breath precedes in‐breath and  gives rise to the term “out‐breath  and in‐breath”.

ဆုိၾကသည္။

Antaravasaka

အႏၱရ၀ါသက -

UNDERWEAR

သင္းပိုင္၊ ရဟန္းသာမေဏတို႕

ရဟန္းသာမေဏတို႕သည္

Loincloth; under‐robe.A bhikkhu  ၿမိဳ႕တြင္းရြာတြင္းသို႕ သြားေသာအခါ should wear the loincloth properly  သိင္းပိုင္ကို အ၀န္းညီစြာ ၀တ္ရံုရ၏။ before he enters a village.

၏ ခါး၀တ္ သကၤန္း။

Antevᾱsika

Anuloma citta

အေႏၲ၀ါသိကာ -

DISCIPLE

တပည့္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပဗၺဇၨေႏၲ

အနီးေနတပည့္၊

၀ါသိက (၂) ဥပသမၸဒေႏၲ ၀ါသိက

အနီးေနရဟန္းသာမေ

(၃) ဓမၼေႏၲ ၀ါသိက (၄)

ဏ။

နိႆယေႏၲ ၀ါသိက

အႏုေလာမစိတၲ အႏုလုံစိတ္၊

ADAPTATION  THOUGHT‐MOMENT

ေရွ႕ပရိကံႏွင့္ ေနာက္စ်ာန္, မဂ္, ဖုိလ္ဟူေသာ

ေရွ႕စိတ္,

အပၸနာတုိ႕အားေလ်ာ္စြာ

ေနာက္စိတ္တုိ႕ႏွင့္

ျဖစ္တတ္ေသာစိတ္။

ေလ်ာ္ေသာစိတ္။

Page 4 of 53

A close pupil; a samanera or a  bhikkhu living closely to the teacher

Adaptation thought‐ moment.Adaptation thought‐ moment arises in conformity with  the Jhana or Magga thought‐ moment after having fully  developed the preceding  preparation (pari‐kamma) and  proximity (upacᾱra) thought‐ moments.

AwLanMg 2008

Pali Anupassanᾱ

Myanmar အႏုပႆနာ

English

Myanmar Definition

CONTEMPLATION (1) ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႕ကုိ အနိစၥ-မၿမဲ၊ ဒုက-ၡ ဆင္းရဲ၊ အနတၱ-အတၱမဟုတ္ဟု ဉာဏ္ျဖင့္ အဖန္ဖန္ ႐ႈမွတ္သုံးသပ္ျခင္း။

Anusaya

အႏုသယ -

LATENT  အႏုသယကိေလသာ၊ DEFILEMENTS

အႏုသယဆုိသည္မွာ မဂ္ျဖင့္ပယ္သတ္ျခင္း

English Definition Repeated contemplation of mind  and body, as being impermanent,  unsatisfactory and without self,  {with Insight} is anupassanᾱ. Inherent tendency for defilements  to lie latent

မျပဳရေသးသျဖင့္ သတၱ၀ါမ်ား၏ အစဥ္ကိန္း၀ပ္တတ္ေ

သႏၲာန္၌ရွိေနေသာ ကိေလသာကုိ

သာသေဘာ။

Anussati

အႏုႆတိ အဖန္ဖန္ေအာက္ေမ့ျခ

ဆုိလုိသည္။

REPEATED  CONTEMPLATION

အႏုႆတိ ဆယ္ပါးတို႔ရွိသည္

Constant mindfulness; repeated  contemplation Constant  mindlfulness of ten things

FACTORS OF NON‐ DECLINE

ဆုတ္ယုတ္ပ

Factors that promote prosperity

င္း၊ အဖန္ဖန္သတိရျခင္း။

Aparihᾱniyadh အပရိဟာနိယဓမၼ amma အပရိဟာနိယတရား၊

်က္စီးျခင္းမရွိေသာတရား၊ တုိးတက္ႀကီးပြားမႈကုိ ျဖစ္ေ စ တ တ္ေ သာတရား ၊အပရိဟာနိယတရားခုႏွစ္ပါး ရွိသည္။

Apodhᾱtu

အာေပါဓာတု အာေပါဓာတ္၊

ELEMENT OF  COHESION

ေရဓာတ္၊ ဖြဲ႕စည္းမႈ

Appamᾱda

အပၸမညာ -

သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ အာေပါဓာတ္ လြန္ကဲေသာ

ယုိစီးမႈသေဘာ။

Appamañña

ေရသည္ ဖြဲ႕စည္းမႈ ယုိစီးမႈ

အရာျဖစ္သည္။

ILLIMITABLE

အတုိင္းမသိျဖန္႔ခ်ိပြားမ်ားရေသာ

အတုိင္းအရွည္မရွိ

အာ႐ုံရွိေသာ ေမတၱာ က႐ုဏာ

အာ႐ုံ၌ျဖစ္ေသာတရား

မုဒိတာ ဥေပကၡာ တရားတုိ႔ကုိ

။

အပၸမညာေလးပါး ဟုေခၚသည္။

အပၸမာဒ -

HEEDFULNESS

“အပၸမာေဒန ဘိကၡေ၀

မေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊

သမၸာေဒထ” ဟု အႀကိမ္ႀကိမ္

မေမ့ေလ်ာ့ေၾကာင္းတ

ဆုံးမေတာ္မူခ့သ ဲ ည္။

ရား၊ သတိတရား။

အပၸမာဒတရားသည္ မေသျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

Appaṇihita

အပၸဏိဟိတ -

DESIRELESSNESS

အပၸဏိဟိတ တရား ဟူသည္မွာ

ေတာင့္တျခင္း

၀ိပႆနာ၊ မဂ္၊ ဖုိလ္၊ နိဗၺာန္

မရွိေသာတရား။

တရားတုိ႕ျဖစ္သည္။

Page 5 of 53

Water element; element of  fluidity.Water has the properties of  cohesion and fluidity; and it is that  which is predominated either by the  element of cohesion or by fluidity. Limitless; boundless; infinite;

Vigilance; zeal:The Buddha himself  made the exhortation “be endowed  with heedfulness” repeatedly.  Heedfulness is the way to the  Deathless. Absence of longing; freedom from  hankering after  something.Appaṇihita which is free  of hankering after is Insight, Magga,  Phala and Nibbᾱna.

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

English

Appaṇihitavim အပၸဏိဟိတ၀ိေမာကၡ EMANCIPATION  okkha THROUGH  DESIRELESSNESS Araññika

အာရညိက -

FOREST‐DWELLER

Myanmar Definition တဏွာျဖင့္ တြယ္တာျခင္းမရွိ၍ ဒုကၡာႏုပႆနာျဖင့္ရအပ္ေသာ မဂ္၊ ဖုိလ္၊ နိဗၺာန္တရား။ ေတာေနရဟန္း၊ ေတာရေဆာက္တည္သူ။

Ariya

အရိယ -

NOBLE ONE

အရိယာ၊ ျမင့္ျမတ္သူ။

(၁) ေသာတာပႏၷ - ေသာတာပန္၊ (၂) သကဒါဂါမိ - သကဒါဂါမ္၊ (၃) အနာဂါမိ - အနာဂါမ္၊ (၄) အရဟႏၲ - ရဟႏၲာ၊

Ariya Savaka

အရိယသာ၀က -

ONE WHO HAS  အရိယာပုဂၢိဳလ္ ရွစ္ေယာက္ကုိ ATTAINED  အရိယသာ၀ကဟုေခၚသည္။ အရိယာအျဖစ္သုိ႔ေရာ ARAHATTA FRUITION

English Definition The attainment of this emancipation  through meditation on suffering,  dukkha, is called  Appaṇihitavimokkha. A bhikkhu who resorts to a forest  abode; one who takes up the  austere practice of forest‐dwelling An Ariya is a noble one who has  destroyed some or all of the  defilements. He is precluded from  falling to the woeful state of apaya. Follower of the Buddha who is an  ariya; ariya disciple

က္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏တပ ည့္။

Ariyasᾱvaka

အရိယသာ၀က -

NOBLE DISCIPLE

အရိယာတပည့္သုံးမ်ဳိးမွာ -(၁) ပကတိသာ၀က (၂) မဟာသာ၀က

အရိယာျဖစ္ေသာ

(၃) အဂၢသာ၀က

တပည့္။

Arupajhᾱna

အ႐ူပစ်ာန အ႐ူပစ်ာန္။

NON‐MATERIAL  SPHERE JHᾹNA

အ႐ူပစ်ာန္ ၄-မ်ဳိး -(၁) အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန (၂) ၀ိညာဏၪၥာယတနစ်ာန (၃) အာကိၪၥညာယတနစ်ာန (၄) ေန၀သညာနာသညာယတနစ်ာန

Asaṅkheyya

အသေခၤ်ယ် -

INCALCULABLE

ပြင့္ေတာ္မူေလကုန္ေသာ

အသေခၤ်၊

ျမတ္စာြ ဘုရားတုိ႔ကား

မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္

ဂဂၤါ၀ါဠဳသဲစုမက

မ်ားျပားေသာအရာ။

မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ မ်ားျပားကုန္၏။

Asava

အာသ၀ အာသေ၀ါတရား။

MORAL INTOXICANT  အာသေ၀ါတရား ၄-ပါးရွိသည္ -(၁) ကာမာသ၀ - ကာမ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၂) ဘ၀ါသ၀ - ဘ၀၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၃) ဒိ႒ာသ၀ - အယူ၌ မူးယစ္ျခင္း၊(၄) အ၀ိဇၨာသ၀ သစၥာေလးပါး အမွန္တရားကုိ

Ariya Disciple; Three types of ariya  disciple:(1) Pakatisᾱvaka.(2)  Mahᾱsᾱvaka.(3) Aggasᾱvaka. The four kinds of Non‐material  Sphere Jhᾱna are:(1)  Akᾱsᾱnancᾱyatana Jhᾱna;(2)  Viññᾱnancᾱyatana jhᾱna. (3)  Akincaññᾱyatana jhᾱna.,  arῡpabrahmᾱ.(4) Nevasaññᾱ  nᾱsaññᾱyatana jhᾱna. Innumerable;  uncountable;Innumerable as the  grains of sand on the banks of the  Ganges (Gaṅga) river are the  number of Buddhas who have  appeared in the world. Influx; bias; canker;Ᾱsava conveys  the idea of something flowing out,  something that intoxicants the  mind. Ᾱsavas are rooted in Craving,  lobha; wrong view, diṭṭhi; and  bewilderment, moha.

မသိျခင္း၌ မူးယစ္ျခင္း။

Page 6 of 53

AwLanMg 2008

Pali Asnkhatadhat u

Myanmar အသခၤတဓာတု အသခၤတဓာတ္၊

English UNCONDITIONED  ELEMENT

Myanmar Definition ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရတည္းဟူေသာ အေၾကာင္းတရားတို႕သည္

နိဗၺာန္။

မျပဳျပင္ဘဲ အၿမဲတည္ရွိေနေသာ အၿငိမ္းဓာတ္၊ နိဗၺာနဓာတ္ကို အသခၤတဓာတ္ ဟုေခၚသည္။

Asubhadassan အသုဘဒႆန a အသုဘ႐ႈျခင္း၊

PERCEVING THE  REPULSIVENESS

ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးစံတြင္ လူတစ္ေယာက္ေသဆုံးက

အေလာင္းေကာင္၏

အမ်ားသူငါ အသုဘကမၼ႒ာန္း

မတင့္တယ္႐ံရ ြ ွာဖြယ္ျဖ

႐ႈႏုိင္ရန္ရည္႐ြယ္ၿပီး

စ္ပုံကုိ ႐ႈျမင္ျခင္း။

အသုဘ႐ႈႂကြရန္

English Definition Immutable which is not conditioned  by the four conditioning factors; i.e,  volitional action, mind, heat or cold  and nourishment, and which exists  perpetually by itself, is the Element  of Peace or Nibbana. Perceiving the repulsive nature of a  corpse

ဖိတ္ၾကားေသာဓေလ့ အသုဘပုိ႔ေသာဓေလ့ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။

Atta

အတၱ -

BODY (1)

အထည္ကုိယ္၊

ထုိသူသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ႐ုိက္ထု၍ ႐ုိက္ထု၍ ငုိေႂကြး၏။

အတၱေဘာ။

Attakilamatha အတၱကိလမထ -

SELF TORTURE

ခႏၶာကိုယ္

ျပဳက်င့္ျခင္းသည္

ပင္ပန္းဆင္းရဲေအာင္

အစြန္းတစ္ဖက္သို ေရာက္ေသာ

ညွဥ္းဆဲျခင္း။

Aṭṭhakathᾱ

မိမိကိုယ္ကို ပင္ပန္းဆင္းရဲေအာင္

အ႒ကထာ -

Physical body.He was wailing with  anguish and all the while beating his  body. Self‐castigation ; self‐mortification.  Giving oneself up to self‐castigation  is an extreme type of practice.

အက်င့္ျဖစ္သည္။

COMMENTARY

အ႒ကထာက်မ္းစာ၊

ပါဠိေတာ္၏ အနက္ကုိ ဖြင့္ေသာက်မ္း၊ ပါဠိေတာ္၏

A treatise which comments on the  words and meanings of Pali Texts.

အဖြင့္စကား။

Aṭṭhakkhaṇa

အ႒ကၡဏ -

EIGHT  INOPPORTUNE  TIMES

မဂ္ဖုိလ္ရရန္ အခြင့္အခါ မဟုတ္ေသာ အခါကာလ၊ အခြင့္ေကာင္း - ခဏေကာင္း မဟုတ္ေသာ ကာလေဒသ

Time with no opportunity for the  attainment of Path and Fruition (i.e.  Magga and Phala); eight occasions  where the above conditions prevail

(၈)ပါး။ရပ္ျပစ္ (၈)ပါးရွိသည္

Aṭṭhaṅgikama gga

အ႒ဂႋကမဂၢ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊

NOBLE EIGHTFOLD  PATH

အလယ္အလတ္လမ္း

မဂၢင္ရွစ္ပါးဟူေသာ အရိယာလမ္းစဥ္သည္

The Ariya Path of Eight Constituents;  the middle way

ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကုိ

စဥ္။

ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစႏုိင္ေသာ က်င့္စဥ္ျဖစ္သည္။

Avijjᾱ

အ၀ိဇၨာ -

IGNORANCE

သစၥာေလးပါးကုိ

ေမာဟ၊

မသိနားမလည္ျခင္းသည္

အမွန္တရားကုိ

အ၀ိဇၨာျဖစ္သည္။

Stupidity; foolishness;  dullness;Ignorance of the Four Ariya  Truths.

မသိျခင္း။

Page 7 of 53

AwLanMg 2008

Pali Bhaddekaratt a

Myanmar ဘေဒၵကရတၲ ေကာင္းေသာ ညတစ္ည ရွိသူ။

English ONE PRACTISING  INSIGHT  MEDITATION

Myanmar Definition ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ၿပီး အတိတ္ခႏၶာကုိလည္း မစြဲလမ္း။ မျဖစ္ေပၚေသးေသာ အနာဂတ္ခႏၶာကုိလည္း မေမွ်ာ္လင့္ မေတာင့္တ။ ျဖစ္ဆဲ

English Definition One practicing Insight meditation  does not yearn for the past nor long  for the future but contemplates only  the reality of the present. Such a  person is called bhaddekaratta.

ပစၥဳပၸါန္ခႏၶာကုိသာ ၀ိပႆနာ႐ႈေနေသာ ပုဂၢိဳလ္ကုိ ဘေဒၵကရတၱပုဂၢိဳလ္ - ဟု ေခၚသည္။

Bhagavᾱ

ဘဂ၀ါ -

GLORIOUS ONE

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတာ္မူေသာ

See EXALTED ONE.

ျမတ္စာြ ဘုရား။

Bhagava

ဘဂ၀ါ -

EXALTED ONE

ျမတ္စြာဘုရား၊ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္

The Buddha; an attribute of the  ၉-ပါးတုိ႔တြင္ ဘဂ၀ါဂုဏ္ေတာ္သည္ BuddhaThe epithet ‘the Exalted  One’ is one of the nine supreme  တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။ attributes of the Buddha.

Bhattᾱnumod ana

ဘတၱာႏုေမာဒန

DISCOURSE IN  APPRECIATION OF A  FOOD OFFERING

ဆြမ္းအႏုေမာဒနာ၊ ၀မ္းေျမာက္ေစျခင္း။

An appreciatory discourse on food  offering is a discourse by the  recipient of food offerings in  appreciation of the good deed of  the donor to gladden him.

ဆြမ္းအလွဴအတြက္

Bhaya

ဘယ -

FEAR

ေဘး၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း။

Peril

Bhesajja

ေဘသဇၨ -

MEDICINE

ရဟန္းတုိ႔အားခြင့္ျပဳေသာ

Medicine is one of the four material  requisites allowed by the Buddha for  use by bhikkhus.

ေဆး၀ါး။

ပစၥည္းေလးပါးတြင္ ေဆးသည္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

Bhikkhu

ဘိကၡဳ ရဟန္း၊ ဘုန္းႀကီး၊

MEMBER OF THE  BUDDHIST ORDER

သံသရာေဘးကုိ

ဘိကၡဳနီ ဘိကၡဳနီမ၊ ရဟန္းမ။

ဆယ္၀ါအထက္ရဟန္း၊(ခ) မဇၩိမ န၀ - ငါး၀ါေအာက္ ရဟန္း။

ORDER OF  BHIKKHUNIS

ဘိကၡဳနီသာသနာသည္ မိေထြးေတာ္ မဟာပဇာပတိ ေဂါတမီ၏ စြမ္းေဆာင္မႈကုိ အေျခတည္၍ အရွင္အာနႏၵာ၏ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္။

Bhikkhusῑla

ဘိကၡဳသီလ ရဟန္းသီလ၊ စတုပါရိသုဒၶိသီလ။

One concerned about the dangers of  recurring rebirths; recluse

ငါး၀ါမွ ကုိး၀ါရၿပီးေသာရဟန္း၊(ဂ)

႐ႈေလ႔ရွိသူ။

Bhikkhuni

ရဟန္းသုံးမ်ဳိးရွိသည္ -(က) ေထရ -

MORAL CONDUCT  FOR BHIKKHUS

ရဟန္းသီလ ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁)

The order of bhikkhunῑs owed its  appearance to Mahᾱpajᾱpati  Gotamῑ, the Buddha’s aunt and  stepmother and also to the  venerable Ᾱnandᾱ who sought  permission from the Buddha to set  up the bhikkhuni order Fourfold purity of bhikkhu morality

ပါတိေမာကၡသံ၀ရသီလ (၂) ဣႃႏၵိယသံ၀ရသီလ (၃) အာဇီ၀ပါရိသုဒၶိသီလ (၄) ပစၥယသႏၷိႆိတသီလ

Page 8 of 53

AwLanMg 2008

Pali Bhᾱra

Myanmar ဘာရ - ၀န္ထုပ္၀န္ပုိး။

English BURDEN

Myanmar Definition စင္စစ္အားျဖင့္ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးဟူသည္ ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္သည္။

Bhᾱvanᾱ

ဘာ၀နာ ႐ႈပြားျခင္း၊

MENTAL  CULTIVATION

သမထဘာ၀နာႏွင့္

ပ

၀ိပႆနာဘာ၀နာဟူ၍

ားမ်ားအားထုတ္ျခင္း၊

ဘာ၀နာ႐ႈပြားျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

ပြားမ်ားေအာင္

သမထဘာ၀နာသည္

အႀကိမ္ႀကိမ္

သမာဓိပြားမ်ားေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာ

အားထုတ္ျခင္း။

Bodhi

ထုိဘာ၀နာသည္

ေဗာဓိ -

The five aggregate (khandha) are in  reality what constitute a burden.  The bearer of the burden is no one  but the person or being himself in  question, for the five aggregates  which embody existence in effect  makes him the barer of the burden Meditation; developing the mind;  repeated exercise at mental  development;Meditation is of two  kinds: meditation for tranquility,  samatha bhᾱvanᾱ, and meditation  for insight, vipassana bhᾱvanᾱ.

အလုပ္ျဖစ္သည္။

ENLIGHTENMENT

ေဗာဓိသည္ သမၼာသေမၺာဓိ၊ ပေစၥကေဗာဓိ၊ သာ၀ကေဗာဓိ ဟူ၍ သုံးမ်ဳိးရွိ၏။

Bodhipakkhiya ေဗာဓိမကၡိယဓမၼ  dhamma သစၥာေလးပါးကုိ

English Definition

ASSOCIATES OF  ENLIGHTENMENT

သတိပ႒ာန္ ၄-ပါး၊ သမၼပၸဓာန္ ၄-ပါး၊ ဣဒၶိပါဒ္ ၄-ပါး, ဣေႁႏၵ ၅-ပါး၊

သိတတ္ေသာ

ဗုိလ္ (ဗလ) ၅-ပါး၊ ေဗာဇၩင္ ၇-ပါး၊

အရိယမဂၢ

မဂၢင္ ၈-ပါးအားျဖင့္ ၃၇-ပါး ရွိသည္။

There are three kinds of bodhi:(1)  Perfect Self – Enlightenment,  Sammasambodhi;(2) Enlightenment  of a lesser Buddha, paccekabodhi;(3)  Enlightenment of a disciple,  savakabodhi. The thirty‐seven factors associated  with the attainment of  enlightenment

အသင္းအပင္း တရားမ်ား။

Bodhisatta

ေဗာဓိသတၲ -

BUDDHA‐TO‐BE

ေဗာဓိသတ္၊

ဘုရားအေလာင္း၊ ဘုရား ျဖစ္မည့္ ပုဂၢဳိလ္။၃မ်ိဳးရွိ ။(၁) ပညာဓိကေဗာဓိသတၱ (၂) သဒၶါဓိကေဗာဓိသတၱ - (၃) ၀ီရိယာဓိကေဗာဓိသတၱ

Bojjhanga

ေဗာဇၩဂၤ - ေဗာဇၩင္၊

ENLIGHTENMENT  FACTORS

မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏အေၾကာင္း၊ သေမၺာဇၩဂၤ ဟူ၍လည္းေခၚ၏။သတိသေမၺာဇၩင္ စေသာအားျဖင့္ (၇)ပါး အျပားရွိ၏။

Brahma

ျဗဟၼ - ျဗဟၼာ၊ ျဗဟၼာ၀ိဟာရ

SUPREME CELESTIAL  သမထကမၼဠာန္းကို အားထုတ္၍ BEING စ်ာန္ရရွိေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ားသည္

တရားေလးပါးကို

ျဗဟၼာဘံုသို႕ လားၾကသည္။

အၿမဲပြားမ်ားေနသူ။

၄င္းပုဂိၢဳလ္မ်ားကို ျဗဟၼာဟုေခၚသည္။

Page 9 of 53

Future Buddha; one destined to  become a BuddhaThere are three  types of Bodhisatta;.(1)  pannadhikabodhisatta; (2)  saddhᾱdhikabodhisatta; (3)  vῑriyᾱdhikabodhisatta. Constituents of Enlightenment;  factors or conditions for the  attainment of Path Knowledge,  Maggañᾱṇa One who dwells in the four noble  Abidings ,Those who engage in  meditation for tranquillity and attain  jhanas pass away to the realms of  Brahmas. They are called Brahmas.

AwLanMg 2008

Pali Brahmacariya

Myanmar ျဗဟၼစရိယ ျမတ္ေသာအက်င့္

English NOBLE PRACTICE,  THE

Myanmar Definition ျမတ္ေသာအက်င့္ဆုိသည္မွာ ေမထုန္အက်င့္မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္ း။သိကၡာသုံးပါးအက်င့္ႏွင့္

English Definition The Noble Practice consists in  abstinence from sex, the Treefold  Training and the Ariya Path of Eight  Constituents

မဂၢင္ရွစ္ပါးအက်င့္တုိ႔ျဖစ္သည္။

Buddha

ဗုဒၶ - ျမတ္စြာဘုရား၊

BUDDHA (1)

သစၥာေလးပါးကုိ

သတၲ၀ါတုိ႔အားလည္း သိေအာင္

ကုိယ္တုိင္ သိသူ၊

Buddha

ဗုဒၶ -

ကုိယ္တုိင္သိသည့္အတုိင္း ေဟာၾကားႏုိင္သူ။

BUDDHA (2)

The Fully‐Enlightened; Knower of  the Four Ariya Truths who can make  others understand them as he  himself has understood.

ဘီစီ ၆၂၃-ခုႏွစ္တြင္

He was born in Kapi8lavatthu in 623  ကပၸိလ၀တၴဳၿမိဳ႕ေတာ္၌ ခမည္းေတာ္ B.C. His parents were King  Suddhodana and Queen Mahᾱ  သုေဒၶါဒနမင္း၊ မယ္ေတာ္ Mᾱyᾱ of Sakyan Clan သီရိမဟာမာယာေဒ၀ီတုိ႔မွ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္။ သက်သာကီ၀င္မင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။

Buddha kicca

ဗုဒၶကိစၥ ဘုရားရွင္တုိ႔

BUDDHA’S DAILY  ROUTINE

၁။ပုေရဘတၲကိစၥ၊ (နံနက္ပုိင္း လုပ္ငန္းစဥ္)၂။ပစၧာဘတၲကိစၥ၊ (ေန႔လည္ပုိင္း

ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေနက်

လုပ္ငန္းစဥ္)၃။ပုရိမယာမကိစၥ၊

ကိစၥ။

(ညဥ့္ဦးယံ လ ပ္ငန္းစဥ္)၄။မဇၩိမယာမကိစၥ၊

Using his omniscient powers, the  Buddha viewed the whole world  throughout the course of the day  and made strenuous efforts for the  welfare of all beings.The Buddha’s  daily routine is of five parts:

(သန္းေခါင္ယ လုပ္ငန္းစဥ္)၅။ပစၧိမယာမကိစၥ၊ (မုိးေသာက္ယံ လုပ္ငန္းစဥ္)

Buddha  paṭimᾱ

ဗုဒၶပဋိမာ -

BUDDHA IMAGE

ျမတ္စာြ ဘုရားကုိ

ဘုရား႐ုပ္တုေတာ္၊

အစဥ္သတိရေနေစရန္ ႐ုပ္တုေတာ္

ဘုရားဆင္းတုေတာ္၊

ျပဳလုပ္၍ ဥဒၵိႆကေစတီအေနျဖင့္

ဘုရားပုံေတာ္။

ကုိးကြယ္အပ္၏၊ ပူေဇာ္အပ္၏၊ ရွိခုိးအပ္၏။

Buddhahavaca ဗုဒၶ၀စန na

WORD OF THE  BUDDHA

Buddhᾱbhisek ဗုဒၶါဘိေသက CONSECRATION  a ဗုဒၶါဘိေသကမဂၤလာျပ

Likeness of the Buddha; statue of  the Buddha.Because he is the  greatest benefactor and the most  homage‐worthy, to enable one to  have him always in one’s mind one  should make an image of the  Buddha and have it worshipped as  the Uddissa Cetiya.

ဘုရားစကားေတာ္။

Buddha‐vacana

ဘုရားဆင္းတုေတာ္ကုိ

Buddhabhiseka maṅgala,  consecration of an image of the  Buddha.Soon after his attainment of  Enlightenment, the Buddha  breathed forth two verses of  exultation

အေနကဇာတင္ျခင္း။

ဳျခင္း၊

Page 10 of 53

AwLanMg 2008

Pali Byasana

Myanmar ဗ်သန -

English LOSS

ပ်က္စီးျခင္း၊

Myanmar Definition ထုိပ်က္စီးျခင္း ၅-ပါးရွိသည္ -(၁) ဉာတိဗ်သန (၂) ေဘာဂဗ်သန (၃) ေရာဂဗ်သန (၄) ဒိ႒ိဗ်သန (၅)

ဆုံး႐ႈံးျခင္း။

သီလဗ်သန

Byᾱpᾱda

ဗ်ာပါဒ -

ILL WILL

သူတစ္ပါးကုိ

ပ်က္စီးေစလုိေသာ စိတ္အႀကံသည္ (ဗ်ာပါဒ) မေနာကံ ျဖစ္သည္။

ပ်က္စီးေစလုိမႈ။

Cakkavala

စကၠ၀ါဋ - စၾက၀ဋာ၊

သူတစ္ပါးကုိ ေသေစလုိ

WORLD SYSTEM

ဗုဒၶဘာသာအ

English Definition Ruination; (1) loss of relatives, ñᾱti  byasana;(2) loss of wealth, bhoga  byasana;(3) deterioration of health  due to illness, roga byasana;(4)  dissolution of right view, diṭṭhi  byasana;(5) dissolution of morality,  silabyasana. The evil desire to kill or destroy  others is a mental action,  manokamma, (of ill will, byᾱpᾱda). Universe; cosmological entity

ဖြင့္က်မ္းမ်ားအဆိုအရ-သမုဒၵရာ

ေလာကဓါတ္။

ႀကီးေလးစင္း၊ က ်န္းႀကီးေလးကြ်န္းႏွင့္ ျမင့္မိုရ္ေတာင္တို႕ ပါ၀င္ေသာ လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕ ေနထိုင္ရာ ကမၻာေလာကႀကီး တစ္ခုလံုးကို စၾက၀ဋာဟု ေခၚသည္။

Cakkavattiraja စကၠစတၱရာဇ စၾက၀ေတးမင္း၊

Cakkhu

UNIVERSAL  MONARCH

စၾက၀ေတးမင္းသည္ သာသနာပအခါမွာ

စၾကာရတနာကို

ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထိုအခါ

လည္ေစတတ္ေသာမ

တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအားလံုး

င္း။

ငါးပါးသီလ ၿမဲၾကသည္။

စကၡဳ - မ်က္စိ၊ အျမင္။

EYE

စကၡဳငါးပါးကား -(၁) ဗုဒၶစက (၂) သမႏၲ စကၡဳ (၃) ဓမၼစကၡဳ (၄)

Wheel‐turning monarch.A universal  monarch arises only when the  Buddha’s Teaching is extinct in the  world. During the reign of a  universal monarch every citizen  observes the five prcepts. Vision.There are five kinds of Eye in  Buddhist literature

ဒိဗၺစကၡဳ (၅) ပႆာဒစကၡဳ

Cakkhundriya

စကၡဳႃႏိၵယ -

EYE‐FACULTY

ျမင္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

စကၡဳေႁႏၵ၊ ျမင္မႈ၌

မ်က္စိအၾကည္ဓာတ္ကုိ စကၡဳေႁႏၵ

အစုိးတရရွိေသာတရာ

ဟု ေခၚသည္။

Eye‐sensitivity Element has control  over the function of seeing and is  therefore called Eye‐faculty.

း။

Cakkhuviññᾱṇ စကၡဳ၀ိဉာဏ a ျမင္သစ ိ ိတ္။

EYE‐CONSCIOUSNESS ႐ူုပါ႐ုံႏွင့္ စကၡဳပသာဒ ေပါင္းဆုံမိေသာအခါ ျမင္သိစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာ၏။

Catumahᾱpad စတုမဟာပေဒသ esa မဟာပေဒသ (၄)မ်ဳိး။

FOUR GREAT  AUTHORITIES

ျမတ္စာြ ဘုရား၏ စကားေတာ္စင္စစ္ ဟုတ္မဟုတ္ကုိ စိစစ္နည္း ေလးမ်ဳိးျဖစ္သည္။

Page 11 of 53

Eye‐consciouisness arises when a  visual object comes into contact  with eye‐sensitivity. The Buddha’s directives to posterity  for deciding on the authenticity of  statements attributed to the  Buddha or to the other three  authorities.

AwLanMg 2008

Pali Catupᾱrisudd hisῑla

Myanmar စတုပါရိသုဒၶိသီလ

English FOURFOLD PURITY  OF BHIKKHU  MORALITY

Myanmar Definition ရဟန္းေတာ္မ်ား စင္ၾကယ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထုိက္ေသာ အက်င့္သီလ က်င့္၀တ္ေလးပါး၊ ဘိကၡဳသီလ။

Caturᾱrakkha‐ စတုရာရကၡကမၼ႒ာန kammaṭṭhᾱna - အေစာင့္အေရွာက္

FOUR GUARDIAN  MEDITATIONS

စတုရာရကၡ အမည္ရေသာ အေစာင့္အေရွာက္ ကမၼ႒ာန္း

English Definition The four groups of moral precepts  which the bhikkhus are required to  observe strictly, without incurring  any blemish on oneself. The four types of meditation that  guard the yogi

ေလးပါးမွာ -(၁) ဗုဒၶါႏုႆတိ (၂)

ကမၼ႒ာန္းေလးပါး။

အသုဘကမၼ႒ာန္း (၃) မရဏာႏုႆတိ (၄) ေမတၲာဘာ၀နာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

Catusacca

စတုသစၥ -

FOUR ARIYA TRUTHS

အရိယာသစၥာေလးပါး။

အရိယာတုိ႔ သိအပ္ေသာ

The four Noble Truths

သစၥာေလးပါးကား -(၁) ဒုကၡသစၥာ (၂) သမုဒယသစၥာ (၃) နိေရာဓသစၥာ (၄) မဂၢသစၥာ

Cetana

ေစတနာ-ေစတနာ၊

VOLITION

ေစတသိက္၊

ေကာင္းေသာအမႈ

Mental concomitant of volition

မေကာင္းေသာအမႈကို ျပဳလုပ္ရာ၌

ေစ့ေဆာ္တိုက္တြန္းတ

ထိုေစတနာသည္ အရင္းခံ

တ္ေသာ

ပဓာနျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေစတနာကို

သေဘာတရား၊

ကံဟု ဘုရားေဟာသည္။

ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ သေဘာတရား။

Cetasika

ေစတသိက ေစတသိက္တရား။

MENTAL  CONCOMITANT

စိတ္၌မွီ၍ စိတ္က ခ်ယ္လွယ္တတ္ေသာတရားကုိ

Cetasikas are mental factors that  arise in conjunction with the mind  and which give character to it.

ေစတသိကဟုေခၚသည္။

Cetiya

ေစတိယ - ေစတီ၊

SHRINE

ပုထိုး၊ ကိုးကြယ္ပူေဇာ္အပ္ေ သာအရာ။

လူနတ္ျဗဟၼာ သတၱ၀ါတို႕

Pagoda; temple; stupa; edifice.A  thing which is honoured, venerated  ေလးေလးျမတ္ျမတ္ and paid homage to by men, devas  ပူေဇာ္အပ္ေသာအရာ and brahmas.These stupas or  အုတ္ေက်ာက္စသည့္တို႕ျဖင့္ shrines are often built up with bricks  ျမင့္ျမင့္ ေမာက္ေမာက္ to some considerable height and are  တည္ေဆာက္ျပဳလုပ္ထားအပ္ေသာ called cetiyas. အရာကို ``ေစတီ´´ဟူ၍

ေခၚဆိုသည္။

Cetokhila

ေစေတာခိလ ရဟန္းစိတ္၀ယ္

FIVE OBSTRUCTIONS  မပယ္ရေသးေသာ IN THE MIND စိတ္၏ဆူးေျငာင့္ခလုတ္

မပယ္စြန္႕ရေသးေသာ

(ေစေတာခိလ) ငါးမ်ဳိး ရွိသည္။

Obstructions in the mind of a  bhikkhu which have not been got rid  of

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။

Liberality in giving

ဆူ းေျငာင့္ခလုတ္ငါးမ်ဳိး။

Cᾱga

စာဂ -

GENEROSITY

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္းျခင္း။

Page 12 of 53

AwLanMg 2008

Pali Chabbannara mst

Myanmar ဆဗၺဏၰရံသီ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာ

English SIX HUES OF THE  BUDDHA’S RAYS

ဆႏၵ - လုိလားမႈ၊

(၁) နီလ (၂) ပီတ(၃) ၾသဒါတ(၄) ေလာဟိတ (၅) မဥိၥဌ(၆) ပဘႆရ

က္ပါး။

Chanda

Myanmar Definition

DESIRE

အလုိရွိမႈ၊ ေတာင့္တမႈ။

အလုိဆႏၵ ျပင္းထန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား မၿပီးေျမာက္ႏုိင္ေသာ ကိစၥမ်ဳိး မရွိေခ်။

Citta

စိတၱ - စိတ္၊

MIND

အာ႐ုံသိမႈ။

စိတ္သည္ သတၱေလာကႀကီးကုိ ဦးေဆာင္၍ေန၏။ သတၱ၀ါအားလုံးတုိ႔သည္ စိတ္၏အလုိသုိ႔ လုိက္ပါ၍ ေနၾကရ၏။

Civara

စီ၀ရ - သကၤန္း၊

ROBES

သကၤန္းသည္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ သံုးထည္ရွိသည္ -(၁)

ရဟန္းသာမေဏတို႕

English Definition The six rays of the Buddha are ; ‐rays  of dark blue colour, nila;ray of  yellow colour, pita;rays of white  colour, odata;rays of red colour,  loita;rays of dark red colour,  manjittha; andglittering rays of a  mixture of the above five colours,  pabhassara. Will to have; wish.There is nothing  that cannot be accomplished by a  person with a strong will or desire. Consciousness;All living beings are  led by the mind. All living beings are  subjected to the mind. Because of  volitional activities, consciousness  arises. Because of consciousness,  mind and matter arise. Dyed robes worn by bhikkhus and  samaneras

သံဃာဋိ-ဒုကုဋ္ ၀တ္ရံုသံုးေဆာင္သည့္

(ႏွစ္ထပ္သကၤန္းႀကီး)(၂) ဥတၱရာသဂၤ - ကိုယ္ရံုဧကသီ(၃)

အ၀တ္အထည္။

အႏၱရ၀ါသက - ကိုယ္၀တ္သင္းပိုင္။

Cᾱrittasῑla

စာရိတၱသီလ -

MORAL OBLIGATION

စာရိတၱသီလ၊

ျပည့္ေအာင္ျဖည့္က်င့္အပ္ေသာ

Virtuous conduct; virtue as keeping

သီလမ်ဳိးသည္ စာရိတၱသီလမည္၏။

က်င့္ထုိက္ေသာသီလ၊ က်င့္၀တ္သီလ။

Culticitta

စုတိစိတၱ စုတိစိတ္၊ လက္ရွိဘ၀

DEATH  CONSCIOUSNESS

ေနာက္ဆုံးစိတ္။

စုတိစိတ္ဆုိသည္မွာ လက္ရွိဘ၀အဆုံး၌ တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ေပၚေသာ စိတ္ကုိ ေခၚသည္။

Dakkhiṇodaka ဒကၡိေဏာဒက Danavatthu

ဒါန၀တၳဳ လွဴဖြယ္၀တၱဳ၊ လွဴရန္၀တၳဳပစၥည္း။

DONATION – WATER

အလွဴေရ၊ အလွဴေရစက္။

SUITABLE OFFERINGS ၀ိနည္းေဒသနာေတာ္အရ လွဴဖြယ္ပစၥည္း ၄ မ်ိဳး(၁) ဆြမ္း(၂) သကၤန္း(၃) ေက်ာင္း(၄) ေဆး။

Page 13 of 53

Last consciousness of the present  existence.The last consciousness  which arises once at the end of the  present existence is called death  consciousness. Consecration water The following tings are deemed fit  to be offered to the members of the  Order, (A)As per the Vinaya, the four  items are:Alms‐ food,Robes,Monastic  dwelling,Medicines

AwLanMg 2008

Pali Desanᾱ

Myanmar ေဒသနာ -

English OWNING UP

Myanmar Definition သံဃာေတာ္အခ်င္းခ်င္း

ေဒသနာၾကားျခင္း၊

ေဒသနာၾကားရသည္။

အာပတ္ေျဖျခင္း။

အာပတ္ေျဖရသည္။ ဘုရားရွင္ သာသနာေတာ္၌

English Definition Owning up to one’s  misdeeds.Buddhist bhikkhus  observe the ritual of owning up to  one’s misdeeds to another bhikkhu.

ရဟန္းျပဳ၍ေနလွ်င္ ဘုရားရွင္ပညတ္ေတာ္မူအပ္ေသာ သိကၡာပုဒ္မ်ားကုိ အထူးလုိက္နာ က်င့္ႀကံေနထုိင္ရ၏။

Deva

ေဒ၀ - နတ္။နတ္

CELESTIAL BEING

(၃)မ်ဳိးရွိသည္

(၁) သမၼဳတိေဒ၀ - သမၼဳတိနတ္ (မင္း၊ မိဖုရား - စသည္)(၂) ဥပပတၱိေဒ၀ - ဥပပတၱိနတ္ (နတ္၊ ျဗဟၼာ)(၃) ၀ိသုဒၶိေဒ၀ - ၀ိသုဒၶိနတ္

Deity; god; lord.There are three  kinds of  deva:1.Sammutideva;2.Upapattideva ;3.Visuddhideva.

(ျမတ္စြာဘုရား)

Deva loka

ေဒ၀ေလာက -

CELESTIAL REALM

နတ္ျပည္။

နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္ရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ- စာတုမဟာရာဇ္၊ တာ၀တႎသာ၊ ယာမာ၊ တုသိတာ၊ နိမၼာနရတိ၊ ပရနိမၼိတ၀သ၀တၲီ

Devadῡta

ေဒ၀ဒူတ -

DIVINE MESSENGER

ေကာင္းမႈျပဳရန္

နတ္တမန္ႏွင့္ တူသူမ်ား၊ ေသမင္းတမန္၊ ေသမင္းတမန္ႏွင့္

သတိေပးေနေသာ

တူသူမ်ား။

နတ္တမန္။

Dhaja

ဓဇ - တံခြန္၊

BANNER

ေအာင္လံ၊ အလံ။

ငါ၏ ေအာင္လံတံခြန္ကုိ ၾကည့္႐ႈသည္ရွိေသာ္ ေၾကာက္႐ံြ ႕ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္လက္ ခက္တေရာ္ရွိျခင္းသည္

The six planes or abodes of celestial  beings forming the celestial realm  are as follows : ‐(1) Cᾱtumahᾱrᾱjika  (2) Tᾱvatiṁsᾱ (3) Yᾱmᾱ (4) Tusitᾱ  (5) Nimmᾱnarati (6)  Paranimmitavasavatti Divine messenger reminding one to  do good deeds; people who are like  a Divine messenger; Messenger of  Death; people who are like a  messenger of Death. Flag; streamer; pennant.If you look  up at the crest of my banner, any  fear, panic and creeping of the flesh  that may have arisen will be  overcome

လည္းေကာင္း၊ ၾကက္သီးေမြးညင္းထျခင္းသည္ လည္းေကာင္း ကင္းေပ်ာက္လိမ္႔မည္။

Dhajathambh a

ဓဇတမၻ -

FLAG‐POLE

အလံတုိင္၊ တံခြန္တုိင္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ေစတီပုထုိးတုိင္းတြင္

Flag‐post; flagstaff.Buddhists donate  flag‐poles at every pagoda

အလံတံခြန္တုိင္ကုိ စုိက္ထူလႉဒါန္းၾကသည္။

Dhamma  desanᾱ

ဓမၼေဒသနာ တရားေဟာျခင္း။

EXPOUNDING THE  DHAMMA

သူတပါးတုိ႔အား တရားေဟာျခင္းသည္ အလြန္ႀကီးက်ယ္သည့္ ေကာင္းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္၏။

Page 14 of 53

Expounding Buddha’s teachings.As  Buddha’s teachings can bring about  the welfare of beings to the greatest  extent, it is a great virtue to  expound the doctrine to others

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

Dhammabhan ဓမၼဘ႑ာဂါရိက dagarika တရားဘ႑ာစိုး၊

English

Myanmar Definition အရွင္အာနႏၵာသည္

TREASURER OF THE  DHAMMA

ျမတ္စာြ ဘုရားေဟာၾကားထားေသာ တရားေတာ္မ်ား အားလံုးကို

တရားတည္းဟူေသာ

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

ဘ႑ာကို

Dhammacakk a

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာ

ထားႏိုင္သျဖင့္

က္သူ။

ဓမၼဘ႑ာဂါရိကမည္၏။

ဓမၼစကၠ တရားတည္းဟူေသာ

ျမတ္စာြ ဘုရား ေရွးဦးစြာ

WHEEL OF THE  DHAMMA

ေဟာၾကားအပ္ေသာ တရားသည္ ဓမၼစၾကာ တရားျဖစ္သည္။

စက္၀န္း၊ ဘီး၊

ထိုတရားေတာ္၌ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ

ဓမၼစၾကာတရားဦး။

အက်င့္ျဖစ္ေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးႏွင့္ သစၥာေလးပါး တရားတို႕

English Definition Custodian of the Dhamma.The  Venerable Ananda had memorized  all the Buddha’s Teachings and so he  is called the treasurer of the  Dhamma.

The first Sermon.The discourse that  that was delivered earliest b the  Buddha is the Dhammacakka.It  contains the Middle Way which is  the Ariya Path of Eight Constituents  and the Four Ariya. Truths.

ပါ၀င္သည္။

Dhammakathi ဓမၼကထိက ka

EXPOUNDER OF THE  DHAMMA

Dhammassava ဓမၼႆ၀န LISTENING WELL TO  na သူေတာ္ေကာင္းတရာ THE DOCTRINE းကုိ နာယူျခင္း။

တရားဓမၼေဟာေျပာသူ။ ေလာကီေလာကုတၲရာ အက်ဳိးစီးပြားအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တရားစကားမ်ားကုိ ျဖဴစင္ ေကာင္းျမတ္ ေသာ စိတ္ထားျဖင့္ ၾကားနာမႈသည္ ဓမၼႆ၀နမည္၏။

Dhammavicay ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩဂၤ - ENLIGHTENMENT  a  FACTOR OF  Sambojjhanga INVESTIGATIVE  KNOWLEDGE

ဓမၼ၀ိစယသေမၺာဇၩင္၊

Dhammᾱcariy ဓမၼာစရိယ a

၁။ ပါဠိ, အ႒ကထာ, ဋီကာ

DOCTRINAL  INSTRUCTOR

မဂ္ဉာဏ္ရ ျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ

an expounder of the Dhamma. Listening to the dhamma of the  virtuous;Listening to the discourses,  which are of benefit in both  mundane and Supramundane  matters, with a sincere and right  attitude is Dhammassavana. Investigative knowledge as a factor  for the attainment of Path  Knowledge, Magga Nana

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔ကုိ စိစစ္မႈပညာ။

Dhamma instructor; instructor in  ပိဋကစာေပတုိ႕ကုိ ပုိ႕ခ်သင္ျပေသာ the Doctrine ဆရာ၊ ၂။ ဓမၼာစရိယစာခ်တန္း

စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ၿပီးသူ။

Dhatugabbha

ဓာတုဂဗၻ -

RELIQUARY

ဓာတ္ေတာ္တိုက္။

ေစတီေတာ္၏ အတြင္း၌ရွိေသာ ဓာတ္ေတာ္တိုက္သည္

The rekoquary inside a stupa is the  most sancrosanct part of it.

အမြန္ျမတ္ဆံုး ေနရာျဖစ္သည္။

Dhᾱtu

Dhura

ဓာတု - ဓာတ္၊

ELEMENT

ပထ၀ီစေသာ ဓာတ္ႀကီး ၄-ပါး၊

မိမိသေဘာအတုိင္း

စကၡဳစေသာ ဓာတ္ ၁၈-ပါး

ျဖစ္ေသာတရား။

စသည္ျဖင့္ ဓာတ္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။

ဓုရ ရဟန္းေတာ္မ်ား

DUTY

ဂႏၴဓုရ၊ ၀ိပႆနာဓုရဟူ၍ ဓူရ ႏွစ္ပါးရွိသည္။

ေဆာင္႐ြက္ရမည့္ တာ၀န္၀တၲရား။

Page 15 of 53

A force of Nature which carries its  own characteristic mark There are two kinds of duties for  bhikkhus: the duty to learn and  teach the Pitaka scriptures, Gantha  dhura, and the duty to engage in  meditation, Vipassanᾱ dhura.

AwLanMg 2008

Pali Dhutaṅga

Myanmar ဓုတဂၤ -

English

Myanmar Definition

AUSTERITY PRACTICE မိမိကုိယ္၏ သက္သာမႈကုိ မၾကည့္ဘဲ ဆင္းရဲပင္ပန္းခံ၍

ကိေလသာကုိပယ္ရန္

English Definition Practice leading to the eradication  of defilements.

ကိေလသာကုိ ပယ္စြန္႔ရန္ႏွင့္

က်င့္ျခင္း၊ ဓုတင္။

တရားက်င့္မႈတုိ႔၌ တုိးတက္မႈရရွိရန္ တင္းက်ပ္စြာ က်င့္ျခင္း ၁၃-မ်ဳိး

Ditthijukamm a

ဒိဠိဇုကမၼ - အယူ၀ါဒ ခံယူခ်က္ကို

STRAIGHTENING  ONE’S VIEW

ပညာရွိကို ဆည္းကပ္ျခင္း၊ တရားစကားနာၾကားျခင္း၊

ေျဖာင့္မတ္ေအာင္

တရားစာေပ ေလ့လာဖတ္ရႈျခင္း၊

ျပဳျခင္း။

ခ်င့္ခ်ိန္စဥ္းစား ေတြးေခၚျခင္း၊ စသည္တို႕ျဖင့္ ေျဖာင့္မတ္ေသာ

Forming correct view.Associating  with the wise, bearing the  discourses, reading and studying the  discourses and proper reflection and  analysis can statement one’s view.

အသိအျမင္ ကမၼႆကတာ ဥာဏ္သည္ ဒိဠိဇုကမၼမည္၏။

Dᾱna

ဒါန - အလွဴေပးျခင္း၊

ALMS‐GIVING

လွဴဒါန္းျခင္း၊

စြန္႕ႀကဲေပးကမ္းျခင္းသည္

စြန္႕ႀကဲျခင္း။

Dᾱna

ဒါန -

မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာကုိ ဒါနမည္၏။

CHARITY

စြန္႔ႀကဲေပးကမ္း

ကံ, ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္ၿပီး မလွဴမီ, လွဴၿပီး အခ်ိန္သုံးမ်ဳိးလုံး၌

လွဴဒါန္းျခင္း။

ထက္သန္ ၀မ္းေျမာက္မႈရွိေသာ အလွဴသည္ အက်ဳိးႀကီးေသာ အလွဴဒါန မည္၏။

Dosa

ေဒါသ - စိတ္ဆုိးျခင္း၊

ANGER

အမ်က္ထြက္ျခင္း

ေဒါသသည္

Giving away one’s property to  others for their welfare is alms‐ giving. Giving away as a gift or donation is  dᾱna. If one gives with a firm belief  in kamma and its results, and if one  does so with keenness and a feeling  of joy at the time of giving and also  before and after, that gift is indeed a  great gift Anger is the most destructive agent.

အဖ်က္ဆီးတတ္ဆုံးေသာ တရားျဖစ္သည္။

Dosa

ေဒါသ -

HATRED

စိတ္ဆုိးမႈ၊

ေလာကကုိ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ တရားသုံးပါးတြင္ ေဒါသသည္ တစ္ပါး ပါ၀င္၏ - ဟူ၍

ဖ်က္ဆီးမႈ၊ ျပစ္မွားမႈ။

ေကာသလမင္းႀကီးအား

Ill will; corruption; anger:The  Buddha said to King Pasenadi of  Kosala that hatred is one of the  three factors that destroy the world.

ျမတ္စာြ ဘုရားက ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။

Dᾱṭhᾱdᾱtu

ဒါဌာဓာတု -

Dukkaracariyᾱ ဒုကၠရစရိယာ -

EYE‐TOOTH RELIC

စြယ္ေတာ္ဓာတ္၊ စြယ္ေတာ္။

DEFFICULT PRACTICE ခက္ခဲေသာ အက်င့္တရားကုိ

ျပဳက်င့္ႏုိင္ခဲေသာ

ဘုရားအေလာင္းသည္ (၆)ႏွစ္

အက်င့္ကုိ

တိတိ ႀကိဳးစား က်င့္ႀကံခ့သ ဲ ည္။

ျပဳက်င့္ျခင္း။

Page 16 of 53

EYE‐TOOTH RELIC Undertaking the difficult  practice.The Buddha‐to‐be persisted  for six years in the difficult practice  which no ordinary person can  undertake.

AwLanMg 2008

Pali Dᾱyᾱda

Myanmar ဒါယာဒ -

English LEGACY

(ဘုရားရွင္၏) အေမြ။

Myanmar Definition ဘုရားရွင္၏ အေမြေတာ္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္ -(၁) အာမိသဒါယာဒ - ပစၥည္းေလးပါးအေမြ၊(၂) ဓမၼဒါယာဒ - တရားအေမြ။

Ekaggata

ဧကဂၢတာ -

စိတ္၏

ONE‐POINTEDNESS

၎ကုိ စိတၱေႆကဂၢတာ ဟုလည္း ေခၚသည္။

တစ္ခုတည္းေသာ အာ႐ုံ၌ တည္ၿငိမ္ေနျခင္း။

Ekamanta

ဧကမႏၱ - သင့္ေလ်ာ္

SUITABLE PALCE

ေလ်ာက္ပတ္ေသာ

အေလးဂရုျပဳအပ္သူႏွင့္ ေ၀းကြာလြန္းျခင္း၊ နီးကပ္လြန္းျခင္း၊

အရပ္။

ေလတင္အရပ္ျဖစ္ျခင္း၊

English Definition Legacy of the Buddha.The two  legacies left by the Buddhas are:(1)  the four material requisites  permitted to the bhikkhus and  novices, ᾱmisa dᾱyᾱda; and(2) the  Teaching, dhamma dᾱyᾱda Concentration of the mind on only  one object; also called  cittassakaggata, one‐pointedness of  the mind. These six attributes constitute a  suitable place where one may  attend on a revered person.

ျမင့္ျမတ္ေသာ ေနရာျဖစ္ျခင္း၊ ေရွ႕တည့္တည့္ျဖစ္ျခင္း၊ ေနာက္ဘက္တည့္တည့္ ျဖစ္ျခင္းခင္းဟူေသာ အျပစ္ေျခာက္ပါး ကင္းလြတ္ေသာေနရာ

Gandha  maṇḍana

ဂႏၶမ႑န - အေမႊး,

BEAUTIFYING BY  နံ႔သာ ျခယ္လွယ္ျခင္း။ APPLYING  UNGUENTS

ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းသည္ ကာမဂုဏ္တြယ္တာမႈ ေလာဘကုိ

Making oneself beautiful by applying  unguents

ပယ္သတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမႊးန႔ံသာျခယ္ျခင္း စသည္တုိ႔သည္ ကာမဂုဏ္ အေၾကာင္းခံသည္။ ထုိအေၾကာင္းခံ အားလုံးကုိ ဥပုသ္သီလမယူမီ ႀကိဳတင္၍လည္း မျပဳလုပ္ရပါ

Gantha

ဂႏၳ - တုပ္ေႏွာင္ျခင္း၊

BOND

တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာ တရားေလးပါးရွိသည္ -(၁)

တုပ္ေႏွာင္တတ္ေသာ

အဘိဇၩာကာယဂႏၴ (၂)

တရား။

ဗ်ာပါဒကာယဂႏၴ (၃) သီလဗၺတပရာမာသ ကာယဂႏၴ (၄)

Factor that ties up.There are four  bonds:(1) abhijjhᾱᾱyaganhta; (2)  byᾱpᾱdakᾱyaganhta;(3) sῑlabbata  parᾱmᾱsa‐kᾱyaganhta;(4)  idaṁsaccᾱbhinivesakᾱyaganhta

ဣဒံသစၥာဘိနိေ၀သ ကာယဂႏၴ -

Gantha

ဂႏၳ - သီကုံးျခင္း၊

COMPOSITION

ထုံးဖြဲ႕ျခင္း။

Garukakamma ဂရုကကမၼ -

ေရးဖြဲ႕ထားေသာ စာေပ, က်မ္းဂန္၊ ပိဋကစာေပ။

WEIGHTY KAMMA

ဂရုက - စေသာ ကံေလးပါးတို႕တြင္

ဂရုကကံ၊

ဤဂရုကကံသည္ အျပစ္အႀကီးဆံုး

ႀကီးေလးေသာကံ။

ကံျဖစ္သည္။ထိုကံသည္ ကုသိုလ္ဂရုကကံ၊ အကုသိုလ္ဂရုကကံ ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။

Page 17 of 53

Literature; the canons; Buddhist  scriptures. Actioin entailing grave effects.Of the  four typer of kamma, garukakamma,  weighty kamma, has the gravest  consequences. Weighty kamma is of  two kinds: meritotious weighty  kamma and kemeritorious weighty  kamma

AwLanMg 2008

Pali Gati

Myanmar ဂတိ - လားရာဂတိ၊

English DESTINATION

ေရာက္ရာဘုံဘ၀။

Myanmar Definition မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မေကာင္းေသာ ဂတိသုိ႔ ေရာက္ၾကရသကဲ့သုိ႕

English Definition An evil‐doer is reborn in a bad  destination. A doer of good deeds is  reborn in a good destination.

ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ေကာင္းေသာဂတိ သုိ႔ လားေရာက္ရ၏။

Gatinimitta

ဂတိနိမိတၱ -

SIGN OF DESTINY

ေသခါနီးေသာအခါ ထင္လာေသာ

ဂတိနိမိတ္၊

လားေရာက္မည့္ နတ္သမီး ဗိမာန္

ေရာက္ရမည့္ဘ၀အာ

ပေဒႆပင္ အမိ၀မ္းေရ စေသာ

ရံု။

ကုသုိလ္ အာရံုမ်ားႏွင့္ ငရဲမီး

The mental image which arises just  before death which may indicate the  place in which one is to be reborn.

ငရဲထိန္းစေသာ အကုသိုလ္အာရံုမ်ားကို ဂတိနိမိတ္ဟု ေခၚဆိုသည္။

Gehapavesana ေဂဟပေ၀သနမဂၤလ maṅgala - အိမ္တက္မဂၤလာ၊

HOUSE WARMING

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ အိမ္သစ္မ်ား

အိမ္သုိ႔၀င္ေသာ

ေဆာက္လုပ္ၿပီးေသာအခါ

မဂၤလာ။

A house warming ceremony; an  auspicious ceremony marking the  moving in into a new home

သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ မိတ္သဂၤဟမ်ားကုိ ဖိတ္ၾကား၍ အိမ္တက္မဂၤလာ က်င္းပၾကသည္။

Gita

ဂီတ - သီဆိုျခင္း။

SINGING

ကိုယ္တိုင္သီဆိုျခင္း၊ သူသစ္ပါးကို သီဆိုေစျခင္း။

Gocaragᾱma

ေဂါစရဂါမ -

LAWFUL RESORT

ေဂါစရဂါမ္၊

ဆြမ္းမခံရေသာအရပ္မ်ားမွာ ေသတင္းကုပ္၊ ျပည့္တန္ဆာမအိမ္၊

ဆြမ္းခံရာ႐ြာ၊

မုဆုိးမအိမ္၊ အပ်ဳိႀကီးအိမ္၊

ဆြမ္းခံရာအရပ္။

A person who observes eight or  none or ten precepts should not sing  nor cause others to sing. Lawful resort for alms‐round; the  village where bhikkhus go on their  alms‐round for alms‐food

ပ႑ဳပ္အိမ္၊ ဘိကၡနိမေက်ာင္း တုိ႔ျဖစ္သည္။

Gotrabhῡ

ေဂါၾတဘူ ေဂါၾတဘူစိတ္၊

LINEAGE, CHANGE  OF

ပုထုဇဥ္အျဖစ္ကုိေက်ာ္လြန္၍ အရိယာအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္၊ ကာမအႏြယ္ကုိ လႊမ္းမုိးႏွိပ္စက္၍ မဟဂၢဳတ္အႏြယ္ ေလာကုတၲရာအႏြယ္သုိ႔

Gotrabhῡ is the thought‐moment  that transforms a wildling into an  ariya. It transcends the lineage of  sensuous existence and adopts the  lineage of the loftly consciousness  and the Supramundane.

ေရာက္ေစတတ္ေသာစိတ္။

Hasita

ဟသိတ ရယ္ေမာျခင္း။

MIRTH

ရယ္ျခင္း ၆-မ်ဳိး ရွိသည္ -(၁) သိတ (၂) ဟသိတ (၃) ၀ိဟသိတ (၄)

There are Six kinds of expressing  mirth .

ဥပဟသိတ (၅) အပဟသိတ (၆) အတိဟသိတ

Page 18 of 53

AwLanMg 2008

Pali Hetu

Myanmar ေဟတု -

English ROOT CAUSE

Myanmar Definition ဆင္းရျခင္းကိုျဖစ္ေစေသာ

အေၾကာင္းအရင္း၊

အဓိကအေၾကာင္းအရင္း

အေျခအျမစ္၊ ဟိတ္။

သံုးရပ္မွာ- ေလာဘ၊ ေဒါသ၊

English Definition Root condition.The three main  causes of suffering are greed, hatred  and bewilderment.

ေမာဟ တို႕ျဖစ္သည္။

Indriya

ဣႃႏၵိယ --

FACULTY

ဣေႁႏၵ၊ အစုိးတရရွိမႈ။

႐ုပ္တရား နာမ္တရားတုိ႔တြင္ အစုိးတရရွိေသာ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ကုိ ဣေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

Issᾱ

ဣႆာ - မနာလုိမႈ၊

ENVY

ျငဴစူမႈ။

သူတပါး တုိးတ က္ႀကီးပြားျပည့္စုံေနသည္ကုိ မနာလုိ၊ မၾကားလုိ၊

Mental and physical phenomena  that control their respective sense‐ bases Envy is a feeling of discontent  aroused by someone else’s  possession of things and success.

မၾကည့္လုိျခင္းသေဘာကုိ ဣႆာ - ဟုေခၚသည္။

Issaranimmᾱn ဣႆရနိမၼာန a

CREATOR CONCEPT

ေလာကကုိ အစုိးရသူမဟာျဗဟၼာက ဖန္ဆင္းထားသည္ဟု ယုံၾကည္ျခင္း၊ အယူ၀ါဒ။

Itthindriya

ဣတၳိႃႏၵိယ ဣတၳေႁႏၵ၊ မိန္းမ

FACULTY OF  FEMININITY

(အမ)ျဖစ္ေၾကာင္း၌

ဣတၳိဘာ၀႐ုပ္ကုိ မိန္းမ (အမ) ျဖစ္ေၾကာင္း၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

အစုိးတရရွိေသာ

ဣတၳိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

The concept of a creator in the  person of the Maha Brahma or  God.The view that all the world is a  creation of the Mahᾱ brahma is  known as Issaranimmᾱna vᾱda. That physical phenomenon which  has control over femininity (i.e,  femaleness of the body) is called  Faculty of Femininity.

တရား။

Jarᾱ

ဇရာ -

AGEING

အုိမင္းေဟာင္းႏြမ္း

အသက္အ႐ြယ္ႀကီးရင့္ျခင္း၊ ေလ်ာ့ပါးျခင္း၊

ရင့္ေရာ္ျခင္း၊

ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း။ အုိမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းသည္

Decay; old age.Decrepitude, failing  vitality, decay of the sense‐faculties  are the signs of ageing. Ageing is dukkha.

ဆင္းရဲျခင္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္၏။

Jarᾱ maraṇa

ဇရာ မရဏ -

AGEING AND DEATH

အုိျခင္းႏွင့္ ေသျခင္း၊

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ အုိရျခင္း ေသရျခင္း ဒုကၡျဖစ္၏။

အုိမႈႏွင့္ ေသမႈ။

Jhᾱna

စ်ာန - စ်ာန္၊ ဆုိင္ရာအာ႐ုံကုိ

MENTAL  ABSORPTION

နီ၀ရဏစသည့္ အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ

စူးစူးစုိက္စုိက္

႐ႈိ႕ၿမိႇဳက္တတ္ေသာ

႐ႈတတ္ေသာတရား။

တရား။ရဟန္းသည္ စ်ာန္၀င္စား၍ ေန၏။

Page 19 of 53

Decay and death; ageing and death. Because of rebirth, ageing and death  arise. Absorptive concentrationAbsorption  is the ability of the mind to be  concentrated on a single mental or  physical object. Hindrances and  other demeritorious actions are  destroyed though mental  absorption.

AwLanMg 2008

Pali Jhᾱnaṅga

Myanmar စ်ာနဂၤ စ်ာန္အဂၤါမ်ား။

English CONSTITUENTS OF  JHᾹNA

Myanmar Definition စ်ာန္အဂၤါ(၅)ပါးမွာ - ႀကံစည္မႈ ၀ိတက္၊ သုံးသပ္မႈ ၀ိစာရ၊ ႏွစ္သက္မႈ ပီတိ၊ ခ်မ္းသာမႈ သုခ၊ တည္ၿငိမ္မႈ ဧကဂၢတာ တုိ႔ျဖစ္သည္။

Jivitindriya

ဇီ၀ိတိႃႏိၵယ -

FACULTY OF VITALITY ဇီ၀ိတိေႁႏၵသည္ ႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

နာမ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵဟူ၌ ၂-မ်ဳိးရွိသည္။

အတူျဖစ္ဖက္ ႐ုပ္နာမ္တရားကုိ အသက္ရွည္ၾကာ တည္တံ့ေအာင္

English Definition Factors which give rise to mental  absorption.There are five  constituents of mental  absorption;(1) initial application of  the mind, vitakka;2) sustained  application of the mind, vicᾱra;(3)   pῑti;(4) bliss, suka;(5)ekaggatᾱ. Those mental and physical  phenomenon that keep the co‐ arising mental and physical  phenomena functioning (i.e. keeping  them alive) are called Faculty of  Vitality.

ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၌ အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Jᾱtarῡpa

ဇာတ႐ူပ -

ေ႐ႊ။

GOLD

ေ႐ႊတုံးေ႐ႊခဲသာမက ေ႐ႊျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ အ၀တ္တန္ဆာအားလုံး

Besides bullion the term, jᾱtarῡpa,  includes ornaments and other items  made of gold.

အက်ဳံး၀င္သည္။

Jᾱti

ဇာတိ - ျဖစ္ေပၚျခင္း၊

BIRTH

အတိတ္ကုသုိလ္ကံ

ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊

အကုသုိလ္ကံတုိ႔ေၾကာင့္

တစ္ခုေသာဘ၀၌

ပဋိသေႏၶေနျခင္း ျဖစ္၏။

႐ုပ္နာမ္တုိ႔၏ ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ျခင္း။

Kakkhaḷa

ကကၡဠ -

HARDNESS

ခက္မာျခင္း။

Kalyanamitta

ကလ်ာဏမိတၱ -

ပထ၀ီဓာတ္သည္ ခက္မာေသာ သေဘာလကၡဏာ ရွိ၏။

TRUE FRIEND

မိတ္ေဆြေကာင္း၊

ႀကီးပြားေၾကာင္း တရားေလးမ်ိဳးတြင္ မိတ္ေဆြေကာင္း ရွိမႈသည္

မိတ္ေဆြစစ္။

တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည့္အျပင္ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ တရားထူးကို ရရန္

The coming into existence of  physical and mental phenomena,  the conception, the arising in new  form, the appearance of the  aggregates (khandha).Birth arises  due to past action (kamma). The Element of Solidity has the  characteristic of hardness. Worthy friend; good companion;  faithful friend Association with a  true, virtuous friend is one of the  four factors for one’s progress.

ရာႏႈန္းျပည့္ လိုအပ္ေသာ တရားျဖစ္သည္။

kamacchanda

ကာမစၧႏၵ -

SENSUAL DESIRE

ကာမဘံု၊ ကာမဂုဏ္အာရံုငါးပါး

Planes of sensuous desire

ထူေျပာေသာဘံု။

Kamaguna

ကာမဂုဏ -

SENSE OBJECTS

ကာမဂုဏ္။

Kamesumicch acaya

ကာေမသုမိစၧာစာရ ကာမဂုဏ္တို႕၌

SEXUAL  MISCONDUCT

ရုပါရံုစေသာ အာရံုငါးပါးကို ကာမဂုဏ္ဟု ေခၚသည္။

The five sense‐0bjects, such as  visible objects, are called kamaguna.

က်ဴးလြန္ ေဖာက္ျပားျခင္း

Misconduct in sexual relations

မွားမွားယြင္းယြင္း က်င့္ႀကံျခင္း။

Page 20 of 53

AwLanMg 2008

Pali Kamma

Myanmar ကမၼ - ျပဳမႈျခင္း၊

English ACTION

Myanmar Definition ၁။ အက်ဳိးစီးပြားကုိ

ျပဳလုပ္ျခင္း၊

ျဖစ္ေစတတ္ေသာ

အမႈေဆာင္ျခင္း ကံ၊

ကုသုိလ္ကံႏွင့္၂။ အက်ဳိးမဲ႕ကုိ

အမႈကိစၥ။

ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အကုသုိလ္ကံဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

Kamma  nimitta

ကမၼနိမိတၱ ကမၼနိမိတ္၊ ကံျပဳစဥ္က

OBJECT OF  VOLITIONAL  ACTIVITIES

ေတြ႕ႀကဳံခ့ရ ဲ ေသာ

ေစတီတည္ထားကုိးကြယ္ရာ၌ ကုသုိလ္ေစတနာသည္ ကံမည္၍ ထုိကုသုိလ္ေစတနာကံ၏

English Definition Deed, volitional action Two types of action may be  discerned: (1) action which destroys the  unbeneficial and produces the  beneficial; kusala kama;(2) action  which destroys the beneficial and  produces the unbeneficial; akusala  kamma. The object of an action that  reappears to the doer at his last  moment

အာ႐ုံျဖစ္ေသာ ေစတီျဒပ္သည္

အာ႐ုံ။

ကမၼနိမိတ္မည္၏။ ယင္းကမၼနိမိတ္သည္ ဥပလဒၶနိမိတ္ႏွင့္ ဥပကရဏ ကမၼနိမိတ္ဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိ၏

Kammassakat hᾱ  sammᾱdiṭṭhi

ကမၼႆကတာသမၼာဒိ ႒ိ -

INHERITANCE OF  VOLITIONAL  ACTIONS, THE VIEW  OF

ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္လက္ခံေသာအယူ။ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ဳိးကုိ ယုံၾကည္မွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။

Kammassakat hᾱñᾱṇa

ကမၼႆကတာဥာဏ

INHERITANCE OF  VOLITIONAL  ACTIONS, THE  KNOWLEDGE OF

ကမၼႆကတာဉာဏ္၊ မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကံသာလွ်င္ ကုိယ္ပုိင္ဥစၥာရွိသည္။ ကံမွတစ္ပါး ကုိယ္ပုိင္ဥစၥာမရွိ - ဟု သိေသာဉာဏ္။

Kammaṭṭhᾱna ကမၼ႒ာန ကမ

MEDITATION  SUBJECT

႒ာန

အသုဘကမၼ႒ာန္း စီးျဖန္းရာ၌ လူေသေကာင္သည္ အသုဘကမၼ႒ာန ျဖစ္သည္။

The view of that firmly accepts the  belief in volitional action, kamma,  and its results Only when one accepts this view of  volitional action and its results, one  becomes a Buddhist. The knowledge that one only has  volitional action, Kamma, as one’s  own possession and that there is no  other possession, is  Kammassakathᾱñᾱṇa. An object of meditation;In  meditating on a corpse, the dead  body is the object of meditation.

း စီး ျဖန္းပြားမ်ားရာအာ႐ုံ။

Kammavaca

ကမၼ၀ါစာ - ကမၼ၀ါစာ၊ ကံျပဳေသာအခါ ရြတ္ဆိုအပ္ေသာ

VERBAL  FORMALISATION OF  AN ACT

ကမၼာ၀ါစာ ဖတ္ျခင္းသည္ ကံႀကီးကံငယ္ ၿပီးေျမာက္ေစရံုမက ေဘးရန္ အႏၱရယ္

ဘုရားေဟာတရား

အေႏွာင္အယွက္တို႕ကိုပါ

ပါဋိေတာ္။

ကင္းေ၀းေစသည္။

Page 21 of 53

Formulas proclaimed by the Buddha  for saying in conduction monastic  proceedings

AwLanMg 2008

Pali Kappa

Myanmar ကပၸ - ကပ္ကမၻာ။

English AN AGE OF THE  WORLD

Myanmar Definition ကပ္ေလးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁) သံေ၀႗ကပ္ ပ်က္ေနေသာကမၻာ၊(၂) သံ၀႗ဌာယီကပ္ -

English Definition A world cycle.There are four kinds of  kappa;saṁvaṭṭa  kappa;saṁvaṭṭaṭhᾱyῑ kappa;vivaṭṭa  kappa;vivaṭṭa ṭhᾱyῑ kappa.

အပ်က္အတုိင္းတည္ေနေသာကမၻာ၊ (၃) ၀ိ၀႗ကပ္ ျပန္၍ျဖစ္ေပၚေနေသာ ကမၻာ၊ (၄) ၀ိ၀႗ဌာယီကပ္ ျဖစ္ၿပီးတည္ေနဆဲကမၻာ။

Kappiya

ကပၸိယ

ATTENDANT

ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ၀ိနည္းေတာ္အရ အပ္စပ္ေအာင္

One who sees to the propriety of  things to be used by bhikkhus.

ျပဳလုပ္ေပးသူ ကပၸိယ - ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ၀ိနည္းေတာ္အရ အပ္စပ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးသူ။

Karuṇᾱ

Kasiṇa

က႐ုဏာ -

COMPASSION

ဆင္းရဲေသာ သတၱ၀ါမ်ားကုိ

သနားၾကင္နာျခင္း၊

သနားၾကင္နာရမည္။

သနားၫွာတာျခင္း။

က႐ုဏာထားရမည္။

ကသိဏ -

MEDITATION DEVICE

ကသုိဏ္း၀န္းအာ႐ုံ။

Artifice for meditation; the circle  used as an object of meditation

SEASONAL  OFFERING OF ROBES

သကၤန္းလွဴေသာ အခါ ပုဂိၢဳလ္ကို မလွဴရ။ သံဃာကို

Kathina civara; robes offered to the  samgha for holding a kathina  ceremony. This special offering of  robes brings five kinds of benefit to  the donors as well as to the  recipients.

ကသုိဏ္း၊

Kathinacivara

ကထိနစီ၀ရ ကထိန္သကၤန္း၊

One must have compassion on  miserable beings.

ကထိန္ကံေဆာင္ရန္

ရည္ညႊန္းလွဴရသည္။

လွဴအပ္ေသာ

သံဃာ့အစည္းအေ၀း၌

သကၤန္း။

သကၤန္းရွားပါးေသာ ရဟန္းအား ထိုကထိန္ သကၤန္းကို ေပးရသည္။ လွဴေသာသူေရာ ခံယူသူရဟန္းပါ အက်ိဳးငါးမ်ိဳး ရရွိသည္။

Kesacchedana ေကသေစၧဒန -

TONSURE

ထိုေကသေစၧမဂၤလာကုိ

ဆံပင္ရိတ္ျခင္း၊

ျပဳေသာအခါ ရွင္ေလာင္းသည္

ဆံခ်ျခင္း၊

တစပဥၥကကမၼဌာန္းကို

Shaving the head for novitiation.

ရြတ္ဖတ္ဆင္ျခင္၍ ေနရသည္။

Khamᾱpana

ခမာပန သည္းခံေစျခင္း၊

BEGGING  ကာယကံျပစ္မႈ ၀စီကံျပစ္မႈ SOMEONES PARDON တစ္ခုခုကို ျပဳမိပါက

ေတာင္းပန္ျခင္း၊

မိမိျပစ္မွားမိေသာသူအား

ကန္ေတာ့ျခင္း။

ေတာင္းပန္မႈ ကန္ေတာ့မႈကုိ ျပဳရမည္ဟု ျမတ္ဗုဒၶက ဆုံးမခဲ့သည္။

Page 22 of 53

Asking forgiveness, paying  homage.The Buddha taught that a  person, who commits an offence  against someone, either bodily or  verbally, should beg his pardon or  make obeisance to alleviate the  offence.

AwLanMg 2008

Pali Khandha

Myanmar ခႏၶ - အစု၊

English AGGREGATE

Myanmar Definition ခႏၶာငါးပါးဆုိသည္မွာ - ႐ူပကၡႏၶာ၊

အစုအေပါင္း၊

ေ၀ဒနာကၡႏၶာ၊ သညာကၡႏၶာ၊

အစုိင္အခဲ၊ ခႏၶာ

သခၤါရကၡႏၶာႏွင့္ ၀ိညာဏကၡႏၶာ

ငါးပါး။

တုိ႕တည္း။

Khandhakavat ခႏၶက၀တၱ ta ခႏၶကက်င့္၀တ္။

KHANDHAKA DUTIES

၀ိနယပိဋက မဟာ၀ဂၢက်မ္းႏွင့္ စူဠ၀ဂၢက်မ္းတုိ႔၌ ပါရွိေသာ ရဟန္းသာမေဏတုိ႔ က်င့္သုံးလုိက္နာရမည့္ က်င့္၀တ္မ်ားကုိ

English Definition Mass, heap, aggregate.The five  aggregates are : the aggregate of corporeality,  the aggregate of sensation,  the aggregate of perception, the  aggregate of volitional activities and the aggregate of consciousness. Duties prescribed for bhikkhus and  novices;Duties of bhikkhus and  novices stated in the Mahᾱvagga  and Cῡlavagga of the Vinaya Pitaka  are known as Khandhaka Duties.

ခႏၶက၀တ္ဟုေခၚသည္။

Khanti

ခႏၲီ - သည္းခံျခင္း။

PATIENCE

သည္းခံျခင္းသည္ ပါရမီ ၁၀-ပါးတြင္ တစ္ပါးအပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

Kilesa

ကိေလသာ -

DEFILEMENT

ကိေလသာ (၁၀)မ်ဳိးရွိသည္

Forbearance.Patience or  forbearance is one of the ten  perfections for attainment of  enlightenment. Mind – defiling factor; impurity

ကိေလသာ၊ စိတ္ညစ္ညဴးေၾကာင္းျ ဖစ္ေသာ တရား

Kᾱmasukhallik ကာမသုခလႅိကာႏုေ ᾱnuyoga ယာဂ Kusalakamma

ကုသလကမၼ ကုသုိလ္ကံ၊

INDULGENCE IN  အာ႐ုံငါးပါး ကာမဂုဏ္ခ်မ္းသာကုိ SENSUAL PLEASURES ခံစားေသာအက်င့္။ MERITORIOUS  ACTION

ေပးကမ္းစြန္႔ႀကဲမႈ သီလေဆာက္တည္မႈ ဘာ၀နာပြားမ်ားမႈမ်ားသည္ ေကာင္းမႈကုသုိလ္ကံမ်ား

Enjoyment of sensual pleasures Blameless wholesome action  producing beneficial results.Charity,  moral conduct and meditation are  meritorious actions.

ျဖစ္ၾကသည္။

Kᾱya

ကာယ - ခႏၶာကုိယ္။

BODY (2)

ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္ေသာ ေယာကီပုဂၢဳိလ္သည္ မိမိခႏၶာကုိယ္၌ ကုိယ္ဟူ၍ အဖန္တလဲလဲ ႐ႈမွတ္၏။

Kᾱyaviññᾱṇa

ကာယ၀ိညာဏ ကာယ၀ိညာဏ္၊ ထိသိစိတ္။

BODY  CONSCIOUSNESS

ကာယပသာဒကုိလည္းေကာင္း၊ ေဖာ႒ဗၺာ႐ုံကုိလည္းေကာင္း အစဲြျပဳ၍ ထိသိစိတ္အစဥ္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။

Page 23 of 53

The aggregates of physical  phenomena.The bhikkhu keeps his  mind steadfastly on the body (kᾱya)  with diligence. Being conscious of bodily  contact.Dependent on body  sensitivity and tangible object, body‐ consciousness arises.

AwLanMg 2008

Pali Lakkhaṇa

Myanmar လကၡဏ -

English CHARACTERISTIC

Myanmar Definition လကၡဏာေရး သုံးပါးမွာ -

အမွတ္အသား၊

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔၏ မၿမဲျခင္း

လကၡဏာ။

(အနိစၥလကၡဏာ)၊ ဆင္းရဲျခင္း (ဒုကၡလကၡဏာ)ႏွင့္ အစုိးမရျခင္း, အတၲမဟုတ္ျခင္း (အနတၲလကၡဏာ)

Lobha

ေလာဘ -

GREED

လုိခ်င္မႈ။

Loka

ေလာက - ျဖစ္ျခင္း၊

ေလာဘသည္ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

WORLD

(၁) ျပဳျပင္စီရင္တတ္ေသာ

ပ်က္ျခင္းသေဘာရွိေ

ရုပ္တရား၊ နာမ္တရားတို႕၏

သာ သတၱ၀ါ၊

အေပါင္းအစုျဖစ္ေသာ သခၤ

ေတာေတာင္၊ ေရ၊

ါရေလာက၊(၂) လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ

ေျမ၊ စသည့္အားလံုး။

စေသာ သက္ရွိသတၱ၀ါတို႕၏

English Definition Mark; sign. The three characteristics inherent in  a sentient being are;(1)  impermanence, anicca;(2) suffering  or unsatisfactoriness, dukkha;  and(3) the uncontrollable and non‐ self nature, anatta. Selfish desire.Greed is the root of all  miseries. The world of all beings and things of  nature that are pat to rise and fall.

အေပါင္းအစုျဖစ္ေသာ သတၱေလာက၊(၃) သတၱ၀ါတို႕တည္ေနရာ ဘံုဌာနျဖစ္ေသာ ၾသကာသ ေလာက

Lokapᾱla  dhamma

ေလာကပါလဓမၼ ေလာကကုိ

GUARDIAN OF THE  WORLD

ယင္းတရားတုိ႔သည္ -(၁) ဟိရီ မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ

ေစာင့္ေရွာက္တတ္ေ

ရွက္ျခင္း၊(၂) ၾသတၱပၸ -

သာတရား။

မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမည္ကုိ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။

Lokiya

ေလာကိယ -

MUNDANE

ေလာက၌ အက်ဳံး၀င္ေသာ

ေလာကီတရား၊

တရားမ်ားသည္

ေလာကတြင္

ေလာကီတရားမ်ားျဖစ္သည္။

Principles guarding the world;  principles guarding mankind.These  principles are twofold, namely: (1) Shame to do evil, hῑri;(2) Fear to  do evil, ottapa; Worldly;Things pertaining to the  world are called mundane.

အက်ဳံး၀င္ေသာတရား ။

Lokuttara

ေလာကုတၱရာ -

SUPRAMUNDANE

မဂ္ေလးတန္၊ ဖိုလ္ေလးတန္၊

STINGINGESS

(၁) အာ၀ါသမစၧရိယ(၂)

ေလာကုတၱရာ၊ ေလာကမွ လြန္ေျမာက္ေသာတရ ား။

Macchariya

မစၧရိယ မေပးရက္လိုမႈ ႏွေျမာ၀န္တိုမႈ၊ ႏွေျမာေစးႏွဲမႈ၊

Things that transcend the world .The  nine factors, namely, the four Paths,  နိဗၺာန္ဟူေသာ တရားကိုးပါးကို ေလာကုတၱာရာတရား ဟုေခၚသည္။ the four Fruitions and Nibban  transcend the mundane and are  therefore known as the  Supramundane, lokuttara Dhamma. Stinginess is reluctance to share  ကုလမစၧရိယ(၃) လာဘမစၧရိယ(၄) what one has with others.Stinginess  is a mental concomitant. There are  ၀ဏၰမစၧရိယ(၅) ဓမၼမစၧရိယ five kinds of stinginess ဟူ၍ငါးမ်ိဳးရွိသည္။

မိမိပိုင္ဆိုင္ေသာ စည္းစိမ္ပစၥည္းမ်ား သူတစ္ပါးတို႕ႏွင့္ မဆက္ဆံ ေစလိုမႈ။

Page 24 of 53

AwLanMg 2008

Pali Magga; also  Ariya Magga  Citta

Myanmar မဂၢ - မဂ္၊ အရိယာမဂ္စိတ္။

English PATH‐ CONSCIOUSNESS

Myanmar Definition

English Definition

ေသာတာပတၱိမဂ္စေသာတရား(၁)

The dhamma which eliminates the  defilements with Nibbᾱna as its  ေသာတာပတၱိမဂ္၊(၂) သကဒါဂါမိမဂ္၊(၃) အနာဂါမိမဂ္၊(၄) object.The four maggas are:(1)  sotᾱpatti magga,(2) sakᾱdᾱgami  အရဟတၱမဂ္ - အားျဖင့္ (၄)မ်ဳိး magga,(3) anᾱgᾱmi magga, and(4)  ရွိ၏။ arahatta magga. (၄)ပါး၊ ကိေလသာတုိ႔ကုိ ပယ္ခြါလ်က္ နိဗၺာန္ကုိ အာ႐ုံျပဳေသာတရား။

Mahᾱsayana

မဟာသယန ျမတ္ေသာေနရာ။

LUXURIOUS SEATS  AND BEDS

လဲ, ေမြ႕ယာ, သားေမြးေကာ္ေဇာ စေသာ အဆင့္အတန္းျမင့္ေသာ အေကာင္းစား ေနရာမ်ားကုိ မဟာသယနဟု ေခၚသည္။ ဥပုသ္သီလ ေဆာက္တည္ထားသူသည္ ဤျမင့္ေသာေနရာ, ျမတ္ေသာေနရာမ်ားတြင္

Seats or beds stuffed with cotton,  wool or down or laid with fur,  mattresses, carpets and similar  luxurious appointments are called  luxurious seats and beds.One who is  observing the uposaṭha precepts is  not supposed to use such seats or  beds.

မအိပ္ေကာင္း၊ မထုိင္ေကာင္းပါ။

Majjapᾱna  Saṁyama

မဇၨပါနသံယမ ေသရည္အရက္ကုိ

ABSTAINING FROM  INTOXICANTS

ေသရည္အရက္ကုိ မေသာက္သုံးဘဲ

ေသာက္သုံး

ေစာင့္စည္းျခင္းသည္

မႈမွေစာင့္စည္းျခင္း၊

မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

Majjhimadesa မဇၩိမေဒသ -

MIDDLE REGION

ဇမၺဳဒိပ္ကၽြန္း၏

ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ စၾကာမင္းတုိ႔သည္ ထုိ

အလယ္ဗဟုိက်ေသာ

မဇၩိမေဒသ၌သာ ျဖစ္ေပၚၾကၿမဲ

အရပ္။

ျဖစ္သည္။

Majjhimapaṭip မဇၩိမပဋိပဒါ MIDDLE WAY, THE adᾱ အလယ္အလတ္အက်

အလယ္လမ္းအက်င့္သည္ အစြန္းႏွစ္ဖက္မွ

င့္၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး

လြတ္ေျမာက္ေသာအက်င့္ျဖစ္ၿပီး

က်င့္စဥ္တရား။

ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္ေသာ

Abstaining from intoxicants is an  auspiciousness.

The region occupying the middle  part of Jambudῑpa, the Southern  Island (according to Buddhist  cosmology) The Ariya Path of Eight  Constituents;It is the Middle Way  alone, steering clear of the two  extremes, that can lead to Nibbᾱna,  the end of dukkha.

အက်င့္ျဖစ္၏။မဂၢင္ ရွစ္ပါး ပါ၀င္၏။

Maladharana

မာလာဓာရဏ -

WEARRING FLOWERS ဥပုသ္ေစာင့္ခ်ိန္၌ ပန္းပြင့္ ပန္းခိုင္

ပန္းပန္ျခင္း။

ပန္းကံုးမ်ားကို ပန္ဆင္ျခင္း သူတပါးအား အပန္ခိုင္းျခင္းမ်ား မျပဳရ၊ ျပဳလွ်င္ သီလပ်က္သည္။

Manasikᾱra

မႏုသိကာရ ႏွလုံးသြင္းမႈ။

ATTENTION

ႏွလုံးသြင္းေကာင္းေသာသူအား ကုသုိလ္တရား ျဖစ္ပြား၏။

Page 25 of 53

While keeping the Uposatha  precepts one must not wear flowers  or garlands nor must one ask others  to do so. One’s observance of the  precept is impaired by such an  action. Advertence, consideration In one who has proper  consideration merit arises.

AwLanMg 2008

Pali Maṅgala

Myanmar မဂၤလ - မဂၤလာ၊

English AUSPICIOUSNESS

Myanmar Definition မေကာင္းမႈမ်ားကုိ ပယ္ဖ်က္၍ ေကာင္းမႈမ်ားကုိ တုိးပြားေစေသာတရား။

Manindriya

မနိႃႏၵိယ -

FACULTY OF MIND

မနိေႁႏၵ၊ သိမႈ၌

သိမႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

English Definition Blessing; the dhamma that dispels  evil and promotes the growth of  good.

စိတ္ကုိ မနိေႁႏၵဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over knowing is called  Faculty of Mind.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Mañjῡsaka

မၪၨဴသက -

CELESTIAL FLOWER

မၪၨဴသကနတ္ပန္း။

Sweet divine flower

Manodhᾱtu

မေနာဓာတု -

ELEMENT OF MIND

အာ႐ုံငါးပါးကုိ

Cognizing the five senses

မေနာဓာတ္၊

သိကာမွ်ျဖစ္ေသာေၾကာင့္

အာ႐ုံငါးပါးကုိ

ပၪၥဒြါရာ၀ဇၨန္းႏွင့္ သမၸဋိစၧိဳင္း စိတ္

သိကာမွ်သေဘာ။

၂-ပါးတုိ႕ကုိ မေနာဓာတ္ ဟုေခၚသည္။

Manokamma

မေနာကမၼ -

MENTAL ACTION

မေနာကံ၊ စိ

Thought

တ္ျဖင့္ႀကံစည္ေတြးေတာမႈ။

Manoviññᾱṇa မေနာ၀ိညာဏဓာတု ‐dhᾱtu -

ELEMENT OF MIND‐ CONSCIOUSNESS

မေနာ၀ိညာဏဓာတ္၊

ေဒြပၪၥ၀ိညာဏ္-၁၀၊ မေနာဓာတ္ ၃-ပါး၊ ႂကြင္းေသာစိတ္ ၇၆-ပါး

Being conscious of the six sense –  objects

တုိ႕သည္ အာ႐ုံေျခာက္ပါးတုိ႔ကုိ

အာ႐ုံေျခာက္ပါးကုိ

အထူးသိတတ္မႈသေဘာ။

အထူးသိမႈသေဘာ။

Maraṇa

မရဏ -

DEATH

မရဏ (၄)မ်ဳိး -(၁)

ေသျခင္း၊

အာယုကၡယမရဏ -

ပ်က္စီးျခင္း။

အသက္တမ္းကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၂) ကမၼကၡယ မရဏ - ကံကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊ (၃) ဥဘယကၡယ မရဏ -

Demise; dissolution;  expiration.There are four kinds of  death:(1)  ᾱyukkhaya maraṇa;(2)   kammakkhaya maraṇa;(3)   ubhayakkhaya maraṇa; and (4)  upacchedaka maraṇa.

အသက္တမ္းႏွင့္ ကံစြမ္းႏွစ္ပါးလုံးကုန္၍ ေသဆုံးျခင္း၊(၄) ဥပေစၧဒက ၾကားျဖတ္ကံေၾကာင့္ ေသဆုံးျခင္း။

Matakabhatta မတကဘတၱ မတကဘတ္၊ ရက္လည္ဆြမ္း၊ သပိတ္သြတ္ဆြမ္း။

FOOD OFFERINGS  ON THE SEVENTH  DAY AFTER THE  DEMISE OF A  PERSON

တစ္စုံတစ္ဦး ေသလြန္၍ ခုႏွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႕တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ ေသဆုံးသူအားရည္စူး၍ သာဓုေခၚႏုိင္ေစရန္ သံဃာေတာ္တုိ႔အား ဆြမ္းကပ္၍ အမွ်ေ၀ၾကသည္။

Mettᾱ

ေမတၲာ -

LOVING‐KINDNESS

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္

သတၲ၀ါမ်ားအေပၚ

ခပ္သိမ္းေသာ သတၲ၀ါတုိ႔အေပၚ၌

အက်ဳိးလုိလားေသာ

ေမတၲာႏွင့္ယွဥ္ေသာစိတ္ျဖင့္

တရား။

ေနထုိင္ေလ့ရွိၾကသည္။

Page 26 of 53

Buddhists have a custom of making  food offerings to the Saṁgha on the  seventh day of the demise of a  person in the hope that the  departed one might gladly approve  of the good deed saying, “Good!  Good!” Goodwill; benevolence;The  Buddhists live with thoughts of  loving‐kindness and goodwill  towards all beings.

AwLanMg 2008

Pali Metteya

Myanmar ေမေတၱယ် -

English FUTURE BUDDHA

Myanmar Definition ဤဘဒၵကမၻာ၌ ပၪၥမေျမာက္ ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ဗုဒၶျမတ္စာြ ဘုရား၏

ေမေတၱယ်ဘုရားရွင္။

ဘြဲ႕အမည္ေတာ္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕က်မ္းတုိ႔၌ အရိေမေတၱယ်ဟုလည္း ရွိသည္။

Mᾱna

မာန - မာန္၊

CONCEIT

ဟု ေထာင္လႊားၾကသည္။

ေထာင္လႊားျခင္း။

Moghapurisa

ေမာဃပုရိသ -

မဂ္ဖုိလ္မရေသးေသာ ပုဂၢဳိလ္ႏွင့္

BEWILDERMENT

လြတ္ေျမာက္မႈ တရားမွန္ကုိ

အမွန္တရားကုိ

အမွန္အတုိင္း မျမင္ေအာင္

မသိမႈ၊ ေတြေ၀မႈ။

ဖုံးလႊမ္းျခင္း သေဘာသည္ ေမာဟ၏ အမွတ္အသား လကၡဏာ ျဖစ္သည္။

Mᾱra

မာရ - မာရ္၊ မာရ္

Pride, arrogance.People tend to get  conceited, thinking themselves to be  superior to others.

One who cannot attain Magga and  Phala.One who has not attained or  မဂ္ဖုိလ္မရႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တုိ႔ကုိ is unable to attain Path and Fruition,  ေမာဃပုရိသ - မဂ္ဖုိလ္မွ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူဟူ၍ ေခၚၾကသည္။ Magga and Phala, is called  moghapurisa

အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သူ။

ေမာဟ -

The Buddha‐to‐come.Metteya  Buddha or Arimetteya Buddha as it  has been written in some texts, will  be the fifth Buddha to attain self‐ enlightenment in this world known  as Badda Kappa (i.e, world in which  five Buddha will emerge).

EMPTY MAN

မဂ္ဖုိလ္မွ

Moha

လူတုိ႔သည္ ငါသာလွ်င္ ျမတ္၏ -

English Definition

EVIL

(၁) ခႏၶမာရ္ (ခႏၶာ ၅-ပါး)(၂)

Delusion; stupidity.Ignorance or  incapability of distinguishing right  from wrong Bewilderment has the characteristic  of concealing the true path to  liberation. The five Mᾱras

အဘိသခၤါရမာရ္ (ဘ၀ကုိ

၅-ပါး။

စီမံဖန္တီးေပးေသာ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ကံ)၊(၃) မစၥဳမာရ္ (ေသျခင္းတရား)၊(၄) ေဒ၀ပုတၱမာရ္ (မာရ္နတ္သား)၊(၅) ကိေလသမာရ္ (ကိေလသာတရားမ်ား)။

Mudita

မုဒိတာ -

SYMPATHETIC JOY

မုဒိတာသည္ ျဗဟၼ၀ိဟာရ

သူတစ္ပါးေကာင္းစားျ

တရားေလးပါးတြင္

ခင္း၌

တစ္ပါးအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

Sympathetic joy, Mudita, is one of  the four Noble Abidings.

၀မ္းေျမာက္ျခင္း။

Musᾱvᾱda

မုသာ၀ါဒ -

FALSEHOOD

ႏႈတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊

မဟုတ္မမွန္ေျပာဆုိျခ

ကုိယ္လက္ျပဳလုပ္၍ျဖစ္ေစ

င္း၊ မုသားစကား။

သူတစ္ပါးအက်ဳိးပ်က္စီးေအာင္ မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာလွ်င္

Untruth; telling lies.Telling lies with  malicious intent is musavada. The  gravity of that offence corresponds  to the amount of harm done

မုသာ၀ါဒျဖစ္သည္။

Page 27 of 53

AwLanMg 2008

Pali Navaṅgasatth usᾱsanᾱ

Myanmar န၀ဂၤသတၳဳသာသနာ - ျမတ္စြာဘုရား၏ အဂၤါ ၉-ပါးရွိေသာ

English NINE DIVISIONS OF  THE BUDDHA  SASANᾹ

အဆုံးအမ သာသနာ။

Myanmar Definition အဆုံးအမအဂၤါ ၉-ပါးမွာ -(၁) သုတ(၂) ေဂယ် (၃)

English Definition The nine divisions of the Buddha’s  Teaching

ေ၀ယ်ာကရဏ (၄) ဂါထာ (၅) ဥဒါန (၆) ဣတိ၀ုတၱက (၇) ဇာတက (၈) အဗၻဴတဓမၼ (၉) ေ၀ဒလႅ

Nibbᾱna

နိဗၺာန - နိဗၺာန္၊

NIBBANA

တဏွာ၏ အႂကြင္းမဲ႔ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈ၊

တဏွာမွ

တဏွာကုိ အႂကြင္းမဲ႔ စြန္႔လႊတ္မႈ၊

လြတ္ေျမာက္မႈ။

တဏွာမွ လြတ္ေျမာက္မႈတုိ႔ကုိ

Nibbana, Liberation from Craving  (Taṇhᾱ);The total cessation of  Craving is called Nibbᾱna.

နိဗၺာန္ ဟု ေခၚသည္။

Nikᾱya

နိကာယ -

COLLECTIONS

နိကာယ္ငါးရပ္ရွိသည္ -(၁)

REALM OF  CONTINUOUS  SUFFERING

ငရဲသားမ်ားသည္ ငရဲထိန္းႏွင့္

အေပါင္း၊ နိကာယ္။

Niraya

နိရယ - ငရဲဘံု၊ ခ်မ္းသာကင္းၿပီး ဆင္းရဲျခင္းအတိၿပီးေ သာ ဘံုဘ၀။

Nirodhasamᾱ patti

The teachings of the Buddha were  divided into five collections called  ဒီဃနိကာယ္(၂) မဇၩိမနိကာယ္(၃) Paṅcanikᾱya by the arahats during  သံယုတၱနိကာယ္(၄) အဂုၤတၱရနိကာယ္(၅) ခုဒၵကနိကာယ္ the First Buddhist Council.They are: ငရဲေခြးတုိ႕၏ ႏွိပ္စက္မႈကို အၿမဲခံေနရသည္။ ငရဲမီးေလာင္မႈကို အၿမဲခံေန ရပါသည္။

နိေရာဓသမာပတၲိ

ABSORPTION IN  CESSATION

နိေရာဓသမာပတ္၊ ထြက္သက္ ၀င္သက္, စိတ္, ေစတသိက,္ စိတၱဇ႐ုပ္မ်ား ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ပုိင္းျခားထားေသာ အခ်ိန္ကာလ အတုိင္းအတာအတြင္း ခႏၶာကုိယ္ မလႈပ္မယွက္ ၿငိမ္သက္စြာ တည္ေနျခင္း။

Niyata  micchᾱdiṭṭhi

နိယတမိစၧာဒိ႒ိ ေသသည္အထိ

LIFELONG WRONG  VIEW

နိယတမိစၧာဒိ႒ိအယူ (၃)မ်ဳိးရွိသည္

Beings reborn in the realms of  continuous suffering, niraya, are  continuously tortured by the  warders and blood hounds. This refers to the cessation of  breathing and movement, the  cessation of the flow of stream of  consciousness, volition and mental  formations for a certain length of  time while being absorbed in  cessation Deep‐seated wrong view

-(၁) နတၴိကဒိ႒ိ (၂) အေဟတုကဒိ႒ိ (၃) အကိရိယဒိ႒ိ

စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယူထားေသာ မွားေသာအယူ။

Niyᾱma

နိယာမ -

NATURAL LAW

နိယာမ ငါးမ်ဳိးရွိသည္ -(၁)

ၿမဲေသာတရား၊

ဗီဇနိယာမ (၂) ဥတုနိယာမ (၃)

ျဖစ္႐ုိးျဖစ္စဥ္သေဘာ။

ကမၼနိယာမ (၄) စိတၱနိယာမ(၅) ဓမၼနိယာမ

Nῑvaraṇa

နီ၀ရဏ -

စ်ာန္,

HINDRANCES

မဂ္, ဖုိလ္တုိ႔ကုိ

Oja

ထုိနီ၀ရဏတရားတုိ႔သည္ -(၁) ကာမစၧႏၵ (၂) ဗ်ာပါဒ (၃) ထိနမိဒၶ

ပိတ္ပင္တားဆီးတတ္

(၄) ဥဒၶစၥ ကုကၠဳစၥ (၅) ၀ိစိကိစၧာ

ေသာ တရား။

(၆) အ၀ိဇၨာ - ဟု ၆-ပါးရွိသည္။

ၾသဇာ

NUTRITION

ၾသဇာ အစားအစာတြင္ ပါ၀င္ေသာ အဆီအႏွစ္ အေစး။

Page 28 of 53

The Cosmic Order; natural  process;Natural Law is the process  by which things happen and have  always happened of their own  accord. Obstructions; those factor that  hinder they way to the achievement  of mental absorption, Insight  Knowledge and Fruition, jhᾱna,  magga and phala. The nutritious essence contained in  food.

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

English

Ottappa

ၾသတၱပၸ -

FEAR TO DO EVIL

Ovᾱda

ၾသ၀ါဒ

ADMONITION

Pabbajjakam ma

ပဗၺဇၨကမၼ -

INITIATION

Myanmar Definition မေကာင္းမႈမွ ေၾကာက္လန္႔မႈ။ ဆုံးမျခင္း၊ အဆုံးအမ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၏

ရွင္ျပဳျခင္း၊

သားေယာက္်ားကေလးမ်ားကုိ

သာမေဏျပဳျခင္း၊

အ႐ြယ္ေရာက္လာေသာအခါ

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔

သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔

သြတ္သြင္းျခင္း။

Paccavekkhan ပစၥေ၀ကၡဏာ a ပစၥေ၀ကၡဏာ

သြတ္သြင္းၾကသည္။

REFLECTION

ပစၥေ၀ကၡဏာ ဆင္ျခင္ျခင္း၊ ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ အဖန္ဖန္

ဆင္ျခင္ျခင္း၊

English Definition Moral dread Exhortation, instruction Novitiation, initiation into the  Buddhist Order as a novice, as a  samanera;When their sons are of  age Buddddhists make them enter  the Buddhist Order. Review; reflectiong again and again  with Insight

ရႈမွတ္ တတ္ေသာတရား။

ဉာဏ္ျဖင့္သက္၀င္၍ အဖန္ဖန္ ရႈမွတ္ တတ္ေသာတရား။

Paccekabuddh ပေစၥကဗုဒၶ a ပေစၥကဗုဒၶ၊

SILENT BUDDHA

ကိုယ္တုိင္သာ သစၥာေလးပါးကိုသိ၍

ဘုရားရွင္မ်ားမပြင့္ေသာ

Sokitary Buddha; lesser Buddha; one  ႆသနာပအခါ၌သာ တသီးတျခား who attains Enlightenment but is  incapable of disseminating this  ပြင့္ေတာ္မူေလ့ရွိေသာ ဘုရားကို knowledge to others. ပေစၥကဗုဒၶါ ဟု ေခၚသည္။

သူတစ္ပါးတို႕အား တရားမေဟာႏိုင္ေသာ ဘုရား။

Padakkhinaka mma

ပဒကၡိဏကမၼ -

RIGHTEOUS ACTION

ေကာင္းျမတ္ေသာ ကံသံုးပါးကို

တိုးတက္ႀကီးပြားေၾကာ

ျပဳၾကကုန္၍ ေကာင္းျမတ္ေသာ

င္းအလုပ္၊

အက်ိဳးကို ရရွိၾကကုန္၏။

Padakkhinakar ပဒကၡဏကရဏ WALKING  ana လက္ယာရစ္လွည့္ျခင္း CLOCKWISE ။

လိမၼာယဥ္ေက်းေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕သည္ ေစတီပုထိုးမ်ားကို ဖူးေျမာ္ရာ၌ လက္အုပ္ခ်ီၿပီး လက္ယာရစ္ လွည့္ပတ္လ်က္

Commendable deed.He who does  righteous acts physically, verbally  and mentally has the benefits  thereby. Waling round clockwise.Good  uddhists, in paying obeisance to  shrines and pagodas, often walk  clockwise round in reverence with  joined palms raised.

အရိုအေသျပဳေလ့ရွိၾကသည္။

Pahᾱna

ပဟာန -

ABANDONMENT

ပယ္စြန္႕ျခင္း။

ကာမဂုဏ္၌ တပ္မက္မႈကုိ

Removal; giving up

ပယ္စြန္႕ျခင္း၊ မဂ္ဉာဏ္ျဖင့္ အကုသုိလ္တရားအေပါင္းကုိ ပယ္စြန္႕ျခင္း။

Pamᾱda

ပမာဒ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္း၊

HEEDLESSNESS

ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။

သတိကင္းလြတ္ျခင္း။

Page 29 of 53

Unmindfulness:Heedlessness is the  way to Death, i.e, the cause of  endless round of rebirth.

AwLanMg 2008

Pali Paṅca  patiṭṭhita

Myanmar ပၪၥပတိ႒ိတ တည္ျခင္းငါးပါး။

English FIVE FOLD MANNER  OF CONTACT IN  MAKING OBEISANCE

Myanmar Definition အက်ဳိးႏြံဆုံးေသာ ကုိယ္ အမူအရာထင္ရွားေစေသာအားျဖင့္

English Definition The fivefold manner of contact  which signifies utmost humility on  the part of making obeisance

ရွိခုိးဦးခ်ေသာအခါ တည္ျခင္းငါးပါးရွိသည္။

Paṅcasῑla

ပၪၥသီလ -

FIVE PRECEPTS

ငါးပါးသီလ၊

ငါးပါးသီလတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလုံး ေစာင့္ထိန္းအပ္သည့္ သိကၡာပုဒ္ငါးပါးပါ၀င္၏၊

Pancavaggiya

ပၪၥ၀ဂၢိယ -

ပၪၥ၀ဂၢီ၊

GROUP OF FIVE

အဦးဆုံးေသာ တပည့္သာ၀ကမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတုိ႔၏

ငါးပါးအေပါင္းအစုရွိေ

အမည္မ်ားမွာ - ေကာ႑ည, ၀ပၸ, ဘဒၵိယ, မဟာနာမ္ ႏွင့္ အႆဇိ

သာရဟန္း။

The five precepts prescribed for  every Buddhist consist of:1.  abstaining from killing;2. abstaining  from taking what is not given;3.  abstaining from sexual  misconduct;4. abstaining from  telling lies;5. abstaining from taking  or using intoxicants The group of five were the earliest  disciples of the Buddha. Their names  were Koṇḍañña, Vappa, Bhaddiya,  Mahᾱnᾱma and Assaji

တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

Pancᾱnantariy ပၪၥာနႏၲရိယကမၼ a kamma ပၪၥာနႏၲရိယကံ၊

FIVE HEINOUS  DEEDS THAT SEND  ONE TO NIRAYA

ေသလြန္သည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ အျခားမဲ့ဘ၀၌ အပါယ္ငရဲသုိ႔ မလြဲမေသြ ေရာက္ေစႏုိင္ေသာ အကုသုိလ္ကံ။(၁) အမိကုိ

The five heinous deeds that send  one to the realm of continuous  suffering immediately on the death  of the perpetrator

သတ္ျခင္း၊ (၂) အဖကုိ သတ္ျခင္း၊ (၃) ရဟႏၲာကုိ သတ္ျခင္း၊ (၄) ဘုရားရွင္အား ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္ ျပဳျခင္း၊ (၅) သံဃာ အသင္းခြဲျခင္း

Paṇḍupalᾱsa

ပ႑ဳပလာသ -

NOVICE‐TO‐BE

သာမေဏေလာင္း၊

ရွင္သာမေဏျပဳမည့္သူသည္ ရွင္သမေဏ မျပဳမီ

ရွင္ေလာင္း။

Postulant, candidate for the state of  a novice

ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၌ ေနလ်က္ သကၤန္းေတာင္း, သီလေတာင္း, လိင္, ဒဏ္, ေသခိယ, စုဒၵသခႏၶက၀တ္ စသည္တုိ႔ကုိ က်က္မွတ္သင္ယူေလ့ ရွိၾကသည္။

Paññᾱ

ပညာ ေ၀ဖန္ပုိင္းျခား၍ သိျမင္တတ္ေသာသေ ဘာ၊ အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတ၊ အမွန္သိျခင္း။

KNOWLEDGE

ပညာသည္ -(၁) သုတမယပညာ -

Wisdom; reasoning power; general  knowledge; seeing things as they  အၾကားအျမင္မွ ရရွိေသာပညာ၊(၂) စိႏၲာမယပညာ - truly are;Knowledge is of three kinds: အႀကံအစည္မွ ရရွိေသာပညာ၊ (၃) ဘာ၀နာမယပညာ - သမထ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္မွ ရရွိေသာပညာ - ဟူ၍ (၃) မ်ဳိးရွိသည္။

Page 30 of 53

AwLanMg 2008

Pali Paññatti

Myanmar ပညတၱိ - ပညတ္၊

English DESIGNATION

Myanmar Definition ရွင္နာဂေသန - ဟူေသာ

အမည္နာမ၊

ေ၀ါဟာရသည္ အမည္နာမ

ေခၚေ၀ၚသမုတ္ျခင္း။

ပညတ္မွ်သာ ျဖစ္၏။

English Definition Conventional designation; name;  concept.The term Nᾱgasean is only  a name, designation.

ေခၚေ၀ၚျခင္းမွ်သာ ျဖစ္၏။

Pannindriya

ပညိႃႏၵိယ ပညိေႁႏၵ၊

FACULTY OF  WISDOM

ပုိင္းျခားသိမႈ၌

ပုိင္းျခားသိမႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ပညာကုိ ပညိေႁႏၵဟု ေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over wisdom is called  Faculty of Wisdom.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Pariññᾱ

ပရိညာ - ပုိင္းျခား၍ သိျခင္း၊

ACCURATE  UNDERSTANDING

ပရိသာ - အစုအေ၀း

ဉာတပရိညာ(၂) တီရဏပရိညာ(၃) ပဟာနပရိညာ

ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္သိျခင္း။

Parisᾱ

ပရိညာသုံးပါး၏ သေဘာမွာ -(၁)

ASSEMBLY

ပရိသတ္ ေလးမ်ဳိးရွိသည္။ ၎တုိ႔မွာ - ရဟန္းပရိသတ္၊

ပရိသတ္။

ရဟန္းမပရိသတ္၊ ေယာက္်ားပရိသတ္၊

Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three  kinds:1.ñᾱta pariññᾱ2.tῑraṇa  pariññᾱ;3.pahᾱna pariññᾱ Full comprehension; discerning  knowledge.Pariññᾱ is of three kinds: 1.ñᾱta pariññᾱ 2.tῑraṇa pariññᾱ; 3.pahᾱna pariññᾱ A gathering of people.The four kinds  of assembly are: assemblies of  bhikkhus, of bhikkhunis, of male lay  disciples and of female lay disciples.

မိန္းမပရိသတ္တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

Parissavana

ပရိႆ၀န - ေရစစ္၊

WATER STRAINER

ဓမၼကရဏ၊

သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ေရစစ္ဓမၼကရိုဏ္ျဖင့္ ေရကိုစစ္ၿပီးမွ

ဓမၼကရိုဏ္။

ပိုးမႊားကင္းစင္ေသာ ေရကိုသာ သံုးေဆာင္ၾက ကုန္၏။

Pariyatti

ပရိယတၲိ -

LEARNING

ပရိယတ္၊ သင္ယူအပ္ေသာ စာေပက်မ္းဂန္၊ ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားပုိ႕ခ်မႈ။

Pasada

ပါႆဒ - ျပာႆဒ္၊ ဘံုအဆင့္ဆင့္ႏွင့္

SPIRED PALATIAL  BUILDING

နန္းေတာ္မ်ား ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို

ထုပိကာတင္ထားေသ

ဘံုခုႏွစ္ဆင့္ စသည္ျဖင့္ၿပီးေသာ

ာ အေဆာက္အအံု။

အေဆာက္အအံုမ်ားအျဖစ္ ေတြ႕ရတတ္သည္။

Passadhi  ပႆဒၶိသေမၺာဇၩဂၤ Sambojjhanga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  TRANQUILITY

ပႆဒိၶသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရ ျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ

Members of the Samgha use the  water that has been filered with a  dhammakarana and is clear of  germs. Learning the Buddha’s teaching;  learning the Pᾱli Texts; learning and  teaching the PiṭakasSee also the  TEACHING. Building with multi‐tiered decorated  roofs. Magnificent buildings like  palaces and monasteries are  crowned with (usually) seven tiers of  decorated roofs and spire. Calmness; serenityTranquility as a  factor for the attainment of Path  knowledge, Magga Ñᾱṇa

ၿငိမ္းေအးမႈ ပႆဒၶိ။

Page 31 of 53

AwLanMg 2008

Pali Pathavῑdhᾱtu

Myanmar ပထ၀ီဓာတု ပထ၀ီဓာတ္၊ ေျမဓာတ္၊

English ELEMENT OF  EXTENSION OR  SOLIDITY

Myanmar Definition ေျမသည္ ခက္မာေသာ သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ပထ၀ီဓာတ္ လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။

ခက္မာေသာသေဘာ။

Paṭiccasamup pᾱda

ပဋိစၥသမုပၸါဒ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္၊

DEPENDENT  ORIGINATION

ေၾကာင္းက်ဳိးဆက္စပ္ျပေသာ

Paṭisambhidᾱ

ပဋိသမၻိဒါ -

ANALYTICAL INSIGHT ပဋိသမၻိဒါေလးပါးဆုိသည္မွာ(၁)

တရား။

အရင္းအျမစ္သိေအာင္

အတၳပဋိသမၻိဒါ (၂) ဓမၼပဋိသမၻိဒါ

ေဖြရွာစစ္ေဆးတတ္ေ

ပဋိသမၻိဒါ တို႔ျဖစ္သည္။

(၃) နိ႐ုတၱိပဋိသမၻိဒါ (၄) ပဋိဘာန သာဉာဏ္

Patta

ပတၱ - သပိတ္၊

ALMS‐BOWL

ရဟန္း, သာမေဏမ်ားသည္

Pattanumoda na

ပတၱာႏုေမာဒန

REJOICING IN  OTHER’ MERIT

သူတပါးတို႕ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ

English Definition Earth element.Earth has the  property of hardness; it is that  which is predominated by the  element of extension or by solidity. Law of Dependant Origination; Law  of Dependent Arising; Conditioned  Genesis Discriminating knowledge.Analytical  insight is of four kinds:(1) attha  paṭisambhidᾱ;(2) dhamma  paṭisambhidᾱ;(3) nirutti  paṭisambhidᾱ;(4) patibhᾱna  paṭisambhidᾱ

Bhikkhus and novices use the alms‐ သပိတ္ျဖင့္ ဆြမ္းခံေတာ္ မူၾကသည္။ bowl for collecting alms‐food.

ျပဳသည္ကို ၀မ္းေျမာက္ျခင္း၊ သူတပါးတို႕က အမွ်ေပးေ၀ေသာ ကုသိုလ္အဖို႕ကို ၀မ္းေျမာက္

By rejoicing in others’ deed of merit  and saying “Sadhu (Well‐done!)”  one gains the same amount of merit  as the author of the deed.

၀မ္းသာ သာဓုေခၚျခင္း။

Patthanᾱ

ပတၳနာ -

ASPIRATION

အဂၤါငါးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ

ေတာင့္တျခင္း၊

အဘိသိက္သြန္းၿပီး

ဆုပန္ျခင္း၊

မင္းသားႀကီးျဖစ္ေသာ

ပတၳနာျပဳျခင္း။

မင္းသားသည္ အိမ္ေရွ႕မင္းသားအရာကုိ လည္းေကာင္း၊ မင္းအျဖစ္ကုိလည္းေကာင္း၊

Hope; wish.Being replete with the  five factos, the eldest son of a King  may aspire to become heir‐apparent  and later to become king. In the  same way, a bhikkhu replete with  the five factors may aspire to  arahatship.

ေတာင့္တႏုိင္သကဲ့သုိ႔ အဂၤါ (၅)ပါးႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ ရဟန္းသည္လည္း အရဟတၱဖုိလ္ကုိ ေတာင့္တႏုိင္သည္။

Pattidana

ပတၱိဒါန -

SHARING OF MERIT

မိမိရအပ္ေသာ ကုသိုလ္အဖို႕ကို

မိမိျပဳလုပ္ေသာ

သူတစ္ပါးတို႕အား မိမိႏွင့္

ကုသိုလ္အဖို႕ကို

ထပ္တူအက်ိဳးရေစရန္

အမွ်အတန္းေပးေ၀ျခ

အမွ်အတန္းေပးေ၀ျခင္းသည္

င္း။

ပတၱိဒါန မည္၏။

Page 32 of 53

Making a wish that whatever merit  that one may have earned by  performing a good deed be shared  with others so that they might profit  equally is the concept of sharing of  merit.

AwLanMg 2008

Pali Peta

Myanmar ေပတ -

ၿပိတၲာ၊

ခ်မ္းသာအေပါင္းမွ

English

Myanmar Definition

HUNGRY MISERABLE  ၿပိတၲာဘ၀မွာ အတိတ္ကုသုိလ္ကံ BEING ႏွိပစ ္ က္မႈေၾကာင့္ အၿမဲဆာေလာင္

ကင္းကြာသူ။

မြတ္သိပ္ေနၾကရသည္။ စားေသာက္ဖြယ္ ေတြ႕ရပါလ်က္ မစားႏုိင္ မေသာက္ႏုိင္ ျဖစ္ရသည္။ ၿပိတၲာဘုံသည္ အပါယ္ေလးဘုံတြင္ ပါ၀င္သည္။

Phalasamᾱpat ဖလသမာပတၲိ ti ဖလသမာပတ္၊

ABSORPTION IN  FRUITION‐MIND

ေသာတာပတၲိဖုိလ,္ သကဒါဂါဖုိလ,္ အနာဂါမိဖုိလ,္ အရဟတၲဖုိလ္ ဟူေသာ ဖုိလ္ေလးပါးကုိ

ဖုိလ္စိတ္မ်ား အႀကိမ္မ်ားစြာ

အႀကိမ္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚေစျခင္းသုိ႕

ျဖစ္ေနျခင္း။

ေရာက္ေနျခင္း,

English Definition A peta’s existence is one constantly  tormented by hunger and thirst due  to his demeritorious actions in the  past. A peta is unable to take food  or drink even when either is  available. Peta realm is included in  the four miserable existences,  apᾱya. Abiding in the four Fruitions, viz,  Sotᾱpattiphala, Sakadᾱgᾱmiphala,  Anᾱgᾱmiphala and Arahattaphala.

ဖုိလ္၀င္စားေနျခင္းတုိ႕ျဖစ္သည္။

Pharusavᾱcᾱ

ဖ႐ုသ၀ါစာ -

Coarse language; vulgarities,Harsh  ဖ႐ုသ၀ါစာ-ဟု ဆုိႏုိင္သည္၊ မိဘက words which parents might use  sometimes to admonish their  သားသမီးမ်ားအား children do not count as harsh  ဆဲဆုိႀကိမ္းေမာင္းျခင္းမွာ speech as no bad intent is involved.  မေကာင္းေသာ ေစတနာ Only when there is bad intention  မပါျခင္းေၾကာင့္ ဖ႐ုသ၀ါစာ behind the harsh words can it be  မျဖစ္ေခ်။ called harsh speech

CONTACT

အတြင္းအာယတန (၆)ပါးေၾကာင့္

Touch.Because of six sense‐bases,  six kinds of contact arise. They are:  ဖႆ (၆)မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚသည္။၁။ Eye‐contact, Ear‐contact, Nose‐ မ်က္စိအေတြ႕၊၂။ နားအေတြ႕၊၃။ ႏွာေခါင္းအေတြ႕၊၄။ လွ်ာအေတြ႕၊၅။ contact, Tongue‐contact, Body‐ contact and Mind‐contact. ကုိယ္အေတြ႕၊၆။ စိတ္အေတြ႔

ၾကမ္းတမ္းေသာစကား ကုိ ေျပာဆုိျခင္း၊ ဆ ေရးႀကိမ္းေမာင္းျခင္း။

Phassa

ဖႆ -

မေကာင္းေသာ ေစတနာပါမွ

HARSH SPEECH

အေတြ႕အထိ၊ ထိေတြ႕ျခင္း။

Piṇḍapᾱta

ပိ႑ပါတ

ALMS‐FOOD

ဆြမ္း၊ လွဴဒါန္းေသာ စားဖြယ္

Food for a bhikkhu offered by laity

Pisunavaca

ပိသုဏ၀ါစာ -

SLANDER

ခ်စ္ခင္ညီညႊတ္ေနသူႏွစ္ဦး

Backbiting; calumny/Slander means  talking ill about someone to  someone else with the intention of  causing disagreement between two  good friends or to win over  someone.

ေခ်ာပစ္ကုန္းတိုက္ေ

စိတ္၀မ္းကြဲျပားေစရန္ ျဖစ္ေစ

သာ

မိမိအား ခ်စ္ခင္လာေစရန္ျဖစ္ေစ

စကားကိုေျပာၾကားျခင္

ရည္ရြယ္၍ တစ္ဦး၏

း။

မေကာင္းေၾကာင္းကို အျခားတစ္ဦးအား ေျပာၾကားျခင္းကို ပိသုဏ၀ါစာဟုေခၚဆိုသည္။

Pitaka

ပိဋက ပိဋကတ္ေတာ္၊

SCRIPTURES

သင္ယူအပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊

Canonical text to be studied; basket

ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည္)့ သင္ယူအပ္ေသာ ပရိယတၱိစာေပ၊ ျခင္းေတာင္း။ (တိပိတဋကၾကည္)့

Page 33 of 53

AwLanMg 2008

Pali Piṭaka

Myanmar ပိဋက -

English PᾹLI TEXT

Myanmar Definition ပထမသဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ဘုရားေဟာေဒသနာအားလုံးကုိ

က်မ္းဂန္စာေပ။

၀ိနယပိဋက, သုတၱႏၲပိဋက, အဘိဓမၼပိဋက ဟု သုံးမ်ဳိးခြျဲ ခားထားခဲ့သည္။

English Definition At the first Buddhist Convention all  the teachings of the Buddha were  classified into three divisions, (1) the  Division of disciplinary rules for the  saṁgha(2) the Division of the  discourses, and(3) the Division of  the ultimate realities.

Piti

ပီတိ - ႏွစ္သက္မႈ။

DELIGHTFUL  SATISFACTION

ပီတိငါးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁)

Piti

ပီတိ

ZEST

ပီတိ ႏွစ္သက္မႈ

Delightful satisfaction

Pῡjᾱ

ပူဇာ - ပူဇာ၊

OFFERING

ပူေဇာ္ျခင္းသည္ ပစၥည္း၀တၳဳျဖင့္

There are two kinds of honouring:  honouring by offering material gift  and honouring by doing good  practice or service.

ပူေဇာ္ျခင္း။

Pleasurable interest; zest.Five kinds  of delightful satisfaction are  ခုဒၵကာပီတိ (၂) ခဏိကာပီတိ (၃) ၾသကၠႏၲိကပီတိ (၄) ဥေဗၺဂါပီတိ (၅) identified: ‐khuddakᾱ pῑti; .khaṇikᾱ  pῑti;.okkantika pῑti;.ubbegᾱ  ဖရဏာပီတိ pῑti;pharaṇᾱ pῑti.

ပူေဇာ္ျခင္း၊ တရားျဖင့္ ပူေဇာ္ျခင္းဟူ၍ ၂-မ်ဳိး ရွိသည္။

Pᾱnᾱtipᾱta

ပါဏာတိပါတာ -

KILLING

ေသေစလုိေသာ စိတ္ျဖင့္ မည္သည့္ သတၱ၀ါ၏အသက္ကုိမဆုိ

Pᾱramῑ

သူတစ္ပါး၏အသက္

သတ္ျဖတ္ျခင္းသည္

ကုိ သတ္ျခင္း။

ပါဏာတိပါတျဖစ္သည္။

ပါရမီ -

PERFECTION

ပါရမီ (၁၀) ပါးမွာ -(၁)

ျမင့္ျမတ္သူတုိ႔၏

ဒါနပါရမီ၊(၂) သီလပါရမီ၊(၃)

လုပ္ငန္းစဥ္၊

ေနကၡမၼပါရမီ၊(၄) ပညာပါရမီ၊(၅)

ဘုရားေလာင္းက်င့္စဥ္

၀ီရိယပါရမီ၊(၆) ခႏၲီပါရမီ၊(၇)

။

သစၥာပါရမီ၊(၈) အဓိ႒ာနပါရမီ၊(၉) ေမတၱာပါရမီ၊(၁၀) ဥေပကၡာပါရမီ တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

Pᾱrᾱjika

ပါရာဇိက ပါရာဇိကအာပတ္၊

FALLING FROM  BHIKKHUHOOD

(၁) ေမထုန္အမႈကုိ က်ဴးလြန္မႈ၊ (၂) သူတပါးပစၥည္းကုိ ခုိးယူမႈ၊

ရဟန္းအျဖစ္မွ

(၃) လူ၏အသက္ကုိ သတ္မႈ၊

ဆ

(၄) စ်ာန္မဂ္ဖုိလ္တရားထူးမ်ားကုိ

း႐ႈံးေစႏုိင္ေသာအျပစ္။

မရရွိဘဲ ရရွိသည္ဟု လိမ္ညာေျပာဆုိမႈတုိ႔ျဖစ္သည္။

Killing a living being;Killing of any  living being with intent means a  breach of the precept against killing,  but the offence may be greater or  lesser for the perpetrator according  to the size and morality of the victim. ‐(1) dᾱna pᾱramῑ,(2) sῑla pᾱramῑ,(3)  nekkhamma pᾱramῑ,(4) pañña  pᾱramῑ,(5) vῑriya pᾱramῑ,(6) khantῑ  pᾱramῑ,(7) truthfulness, saccᾱ  pᾱramῑ,(8) resolution, adiṭṭhana  pᾱramῑ,(9) loving‐kindness, mettᾱ  pᾱramῑ; and(10) equanimity,  upakkhᾱ pᾱramῑ. Offence deserving expulsion from  bhikkhuhood; Pᾱrᾱjika offence  under the Vinaya rules .(a) sexual  intercourse;(b) taking what is not  given;© killing a human being;(d)  falsely claiming or pretending to  have gained jhᾱna, magga, phala.

Pᾱtihariya

ပါဋိဟာရိယ - တန္ခုိး၊

MIRACLE

ျပာဋိဟာ။

Marvel; wonder

Pῑtisambojjha ṅga

ပီတိသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  DELIGHTFUL  SATISFACTION

ပီတိသေမၺာဇၩင္၊

Joy; rapture

မဂ္ဉာဏ္ရ ျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ႏွစ္သက္မႈ ပီတိ။

Page 34 of 53

AwLanMg 2008

Pali Pubbᾱcariya

Myanmar ပုဗၺာစရိယ -

English FIRST TEACHER

ပုည - ဘုန္းကံ၊

မိဘႏွစ္ပါးကုိ လက္ဦးဆရာဟု ေခၚဆုိသည္။

လက္ဦးဆရာ။

Puñña

Myanmar Definition

MERIT

ေကာင္းမႈကုသုိလ္။

ဘ၀အဆင့္အတန္း ျမင့္တက္ေစတတ္ေသာအလုပ္၊ ေကာင္းျမတ္ေသာ သုဂတိဘ၀သုိ႔ ေရာက္ေစတတ္ေသာ အလုပ္၊ ျပဳလုပ္သူ၏ စိတ္အစဥ္ကုိ ျဖဴစင္ေစတတ္ေသာ အလုပ္ကုိ

English Definition Parents are said to be the first  teachers of their child. Good and virtuous deed;Puñña is  that which upgrades one’s status or  that which leads one to a higher  existence or that which purifies the  mind of the person who performs  merit

ပုညဟုေခၚသည္။

Puññakiriya  vatthu

ပုညကိရိယ၀တၳဳ -

MERITORIOUS DEED

ပုညကိရိယာ၀တၳဳ၊

ထုိပုညကိရိယာ၀တၳဳသည္ -(၁) ဒါန (၂) သီလ (၃) ဘာ၀နာ (၄) အပစာယန (၅) ေ၀ယ်ာ၀စၥ (၆) ပတၱိဒါန (၇) ပတၱာႏုေမာဒန (၈) ဓမၼႆ၀န (၉) ဓမၼေဒသနာ (၁၀) ဒိ႒ိဇုကမၼ ဟူ၍ ၁၀-မ်ဳိး ရွိသည္။

Purisindriya

ပုရိသိႃႏိၵယ ပုရိသိေႁႏၵ၊ ေယာက်္ား

FACULTY OF  MASCULINITY 

(အထီး, အဖု)ိ

ပုရိသဘာ၀႐ုပ္ကုိ ေယာက်္ား (အထီး, အဖု)ိ ျဖစ္ေၾကာင္း၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ပုရိသိေႁႏၵ

ျဖစ္ေၾကာင္း၌

ဟု ေခၚသည္။

The following meritorious deeds  bring all kinds of happiness and  prosperity and are to be  recommended: (1) dᾱna;(2) sῑla(3) bhᾱvanᾱ;(4)  apacᾱyana;(5) veyyavacca;(6)  pattidᾱna;(7) pattᾱnumodᾱna;(8)  dhammassavana;(9)dhammadesanᾱ; (10) diṭṭhizukamma. That physical phenomenon which  has control over masculinity (i.e,  maleness of the body) is called  Faculty of Masculinity.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Puthujjana

ပုထုဇၨန - ပုထုဇဥ္၊

WORLDING

အထူးထူး အျပားျပားေသာ ကိေလသာ ထူေျပာေသာ သတၱ၀ါ၊ အရိယာတို႕မွ

Beings with abundance of various  mental defilements; persons as  distinct from ariyas, noble ones.

အသီအျခားျဖစ္ေသာသူ၊ လူမ်ားစု။

Ratana

ရတန - ရတနာ၊

GEM

ႏွစ္သက္ဖြယ္

ရတနာသုံးပါး၊ ဘုရား တရား သံဃာ။

Jewel.Things which are considered  to be precious in many ways are  counted as gems or jewels

ရာဂသုံးမ်ဳိးရွိသည္ - (၁)

Attachment is of three kinds:

ျမတ္ႏုိးဖြယ္အရာ။

Rᾱga

ရာဂ - တပ္မက္မႈ။

ATTACHMENT

ကာမဘုံ၌ တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ

(1) attachment to existence in the  sensuous sphere; (၂) ႐ူပဘုံ၌ (2) attachment to existence in the  တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ ႐ူပရာဂ၊ Fine‐material sphere and (၃) အ႐ူပဘုံ၌ (3) attachment to existence in the  တပ္ႏွစ္သက္တတ္ေသာ အ႐ူပရာဂ၊ Non‐material sphere. ကာမရာဂ၊

Rᾱga

ရာဂ

LUST

လုိခ်င္တပ္မက္တတ္ေသာတရား။

Page 35 of 53

Attachment; greed; passion

AwLanMg 2008

Pali Rῡpa

Myanmar ႐ူပ - ႐ုပ္

English CORPOREALITY

ေဖာက္ျပန္ေျပာင္း

Myanmar Definition ႐ုပ္သည္ - ဘူတ႐ုပ္၊ ဥပါဒါ႐ုပ္ဟူ၍ ၂-မ်ဳိးရွိ၏။

လြဲတတ္ေသာ သေဘာတရား။

Rῡpabhῡmi

႐ူပဘူမိ -

႐ူပဘုံ။

FINE‐MATERIAL  SPHERE

႐ူပျဗဟၼာမ်ားေနေသာ ႐ူပဘုံသည္ ပထမစ်ာန္ဘုံစသည္ျဖင့္ ၁၆-ဘုံ ရွိသည္။

Rῡpajivitindriy ႐ူပဇီ၀ိတိႃႏၵိယ a ႐ုပ္ဇီ၀ိတိေႁႏၵ၊

FACULTY OF  PHYSICAL LIFE

ဇီ၀ိတ႐ုပ္သည္ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ႐ုပ္ကလပ္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္၍ ျဖစ္ေပၚၿပီး ထုိကလာပ္တြင္း႐ွိ

႐ုပ္သက္၊ ဇီ၀ိတ႐ုပ္။

႐ုပ္မ်ားသက္တမ္းျပည့္ တည္တံ့ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေပး၏။ ေသသည့္အခါ၌

English Definition Materiality; physical phenomenon;  matter.Corporeality is subject to  change. There are two kinds of  corporeality:(1) the four Primary  Elements, bhῡtarῡpa; and(2)  dependent corporeality, upᾱdᾱ rῡpa. There are sixteen planes in the Fine‐ material Sphere such as the plane of  the First jhᾱna. The faculty of physical life arises  together, at the moment of  conception, with the corporeality  caused by past action. It sustains the  corporeality to the fully lifespan and  perishes together with it.

ယင္းကမၼဇ႐ုပ္တုိ႔ႏွင့္အတူပင္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသည္။

Saccakiriya

သစၥကိရိယ သစၥာဆုိျခင္း၊

ASSEVERATION  TRUTH

မေထရ္ႀကီးက “ဤသုိ႔ေသာ သစၥာစကားေၾကာင့္ ငါ၏ မယ္ေတာ္ႀကီးအား

တုိင္တည္ျခင္း။

Declaration on oath.The Elder said,  “By this asseveration (declaration)  of truth, may my mother get well.”

က်န္းမာျခင္းသည္ ျဖစ္ေစသတည္း” ဟု သစၥာစကားဆုိ၏။

Saddhᾱ

သဒၶါ - သဒၶါတရား၊

CONVICTION

ဘုရားအေလာင္းတုိ႔၏ သဒၶါတရား

ယုံၾကည္မႈ၊

(အာဂမသဒၶါ)၊ အရိယာပုဂၢိဳလ္ တုိ႔၌

ၾကည္ၫဳိမႈ။

ျဖစ္ေသာ သဒၶါတရား (အဓိဂမသဒၶါ)၊ ရတနာျမတ္သုံးပါး၌ မတုံမလႈပ္သက္၀င္ယုံၾကည္မႈ (ၾသကပၸနသဒၶါ)၊ ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာသုံးပါးကုိ ၾကည္ညဳိမႈ

Confidence based on  conviction.Four kinds of conviction  are differentiated:(1)  ᾱgamasaddhᾱ;(2)  adhigamasaddhᾱ;(3)  okappanasaddhᾱ; and(4)  pasᾱdasaddhᾱ.

(ပသာဒသဒၶါ) အားျဖင့္ ၄-မ်ဳိးရွိသည္။

Saddhindriya

သဒၶိႃႏၵိယ သဒိၶေႁႏၵ၊ ယုံၾကည္မႈ၌

FACULTY OF  CONVICTION

သဒၶါတရားကုိ ယုံၾကည္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သဒိၶေႁႏၵဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over conviction is called  Faculty of Conviction

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Sahadhammik သဟဓမၼိက a သီတင္းသုးံ ေဖာ္။

COMPANIONS IN  THE PRACTICE OF  DHAMMA

သီတင္းသုံးေဖာ္ ငါးဦး ဆုိသည္မွာ ဘိကၡဳ၊ ဘိကၡဳနီ၊ သိကၡမာန၊ သာမေဏရ၊ သာမေဏရ္ - တုိ႔ ျဖစ္သည္။

Page 36 of 53

Companions in the practice of  Dhamma.The five companions in the  practice of dhamma are; (1)  bhikkhus; (2) bhkkhunῑs; (3)  probationary bhikkhunῑs; (4) male  novices; and (5) female novices.

AwLanMg 2008

Pali Sakadᾱgᾱmῑ

Myanmar သကဒါဂါမီ -

English ONCE‐RETURNER

Myanmar Definition သမထ ၀ိပႆနာပြားရာတြင္ သကဒါဂါမိမဂ္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ဆဲ

သကဒါဂါမ္ပုဂၢိဳလ္။

ပုဂၢိဳလ္ကုိ သကဒါဂါမိမဂ္ပုဂၢိဳလ္ ဟု ေခၚသည္။ ထုိမဂ္စိတ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ သကဒါဂါမိဖုိလ္ ျဖစ္၏။ ထုိပုဂၢိဳလ္ကုိ သကဒါဂါမ္ဟု ေခၚဆုိ၏။

Sakkaya

သကၠာယ -

BODILY ENTITY

ထင္ရွားရွိေသာကုိယ္၊

သကၠာယ - ဟူသည္ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ငါးပါးတည္း

ထင္ရွားရွိေသာ ခႏၶာငါးပါး၊

Sakkᾱyadiṭṭhi

သကၠာယဒိ႒ိ -

ILLUSION OF SELF

ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ မိမိကုိယ္ဟူ၍

ထင္ရွားရွိေသာ

မွားယြင္းစြာ မွတ္ယူျခင္းသည္

႐ုပ္နာမ္ခႏၶာ၌

သကၠာယဒိ႒ိ မည္၏။

အယူမွားမႈ။

Salᾱkabhatta

သလာကဘတၲ သလာကဘတ္

FOOD OFFERING BY  DRAWING LOTS

စာေရးတံဆြမ္း၊ မဲခ်၍

English Definition He who is on the verge of reaching  the second stage of the Path while  engaged in the Tranquility and  Insight meditation is called one of  Sakadᾱgᾱmῑ magga. As soon as his  Path‐consciousness (magga‐citta)  ceases, the Fruition of Sakadᾱgᾱmῑ  arises. The palpable physical and mental  aggregates in a sentient  being.Sakkaya means the five  aggregates of Clinging. Wrong view of the existing  aggregates, khandhas;The wrong  view that takes the five aggregates  as identical with Self, atta, is called  the Sakkᾱyadiṭṭhi.

ဗုဒၶဘာသာျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားသည္

Myanmar Buddhists often make  offerings of food to the Saṁgha by  သံဃာေတာ္မ်ားအား သလာကဘတ္ (စာေရးတံဆြမ္း)ကုိ drawing lots. ဆက္ကပ္လႉဒါန္းေလ့ ရွိၾကသည္။

လႉဒါန္းရေသာဆြမ္း၊ မဲက်ရာ သံဃာကုိ ပင့္ဖိတ္လႉဒါန္းသည့္ ဆြမ္း။

Samadhindriy a

သမာဓိႃႏိၵယ သမာဓိေႁႏၵ၊

FACULTY OF  CONCENTRATION

တည္ၾကည္မႈ၌

သမာဓိတရားကုိ တည္ၾကည္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သမာဓိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over concentration is called  Faculty of Concentration.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Samatha

သမထ -

TRANQUILITY

သမာဓိ-စိတ္တည္ၿငိမ္

ကိေလသာနီ၀ရဏ တရားတို႕၏ ၿငိမ္းေအးမႈ။

ေအာင္ အားထုတ္ေသာ

Calm; concentration; meditation for  tranquillity; calm due to the  destruction of defilements and  hindrances

ကမၼဠာန္း၊

Samᾱdhi

သမာဓိ -

CONCERNTRATION 

တည္ၾကည္မႈ၊

အာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌ စိတ္တည္ေနမႈ။အာ႐ုံတစ္ခုတည္း၌ တည္ေနမႈ၊ ဧကဂၢတာကုိ သမာဓိ -

Fixity of mind.The one‐pointedness  of mind on a single object, ekaggata,  is called concentration.

ဟု ေခၚသည္။

Samᾱdhisamb သမာဓိသေမၺာဇၩဂၤ ojjhaṅga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  CONCENTRATION

သမာဓိသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ

Concentration as a factor for the  attainment of Path Knowledge,  Magga Ñᾱṇa

တည္ၿငိမ္မႈသမာဓိ။

Page 37 of 53

AwLanMg 2008

Pali Sammᾱ  Sambodhi

Myanmar သမၼာသေမၺာဓိ

English PERFECT  ENLIGHTENMENT

Myanmar Definition သစၥာေလးပါးကုိ ေကာင္းစြာကုိယ္တုိင္ သိႏုိင္ျမင္ႏုိင္ေသာ

English Definition Arahatta Ñᾱṇa and Sabbaññuta  Ñᾱṇa, which comprehend the four  Ariya Truths.

အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္။

Sammaajiva

သမၼာအာဇီ၀ -

RIGHT LIVELIHOOD

ကာယသုစရုိက္သံုးပါး ၃ပါး၊

မွန္ကန္ေသာ

၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါး

အသက္ေမြးျခင္း၊

တုိ႕ႏွင့္ကင္းလြတ္၍ မည္သူ႕ကိုမွ်

ေကာင္းစြာ

ထိခိုက္နစ္နာေစမႈ မရွိေသာ

အသက္ေမြးျခင္း။

အသက္ေမြးမႈသည္ သမၼာအာဇီ၀

Right livelihood means earning a  living that in no way harms anybody,  and in ways that are free from the  three kinds of physical misdeed and  the four kinds of evil speech.

မည္၏။

Sammaditthi

သမၼာဒိဠိ -

RIGHT VIEW

မွန္ကန္ေသာ အျမင္၊

ကံ၊ ကံ၏ အက်ိဳးကို ယံုၾကည့္ျခင္း၊ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ျခင္းသည္

မွန္ကန္ေသာ အယူ၊

သမၼာဒိဠိမည္၏

ေကာင္းေသာ အျမင္၊

Right understanding.Right view  means a firm belief in kamma, i.e.,  ones actions an dthe result thereof.  It also means comprehending the  four Ariya Truths.

ေကာင္းေသာအယူ။

Sammakamm anta

သမၼာသမာဓိ

RIGHT ACTION

ေကာင္းစြာတည္ၾကည္ျခင္း။

Sammasankap သမၼာသကၤပၸ pa မွန္ကန္ေသာ

RIGHT THINKING

သာ၀ိတက္ တို႕သည္ သမၼာသကၤပ

ေကာင္းစြာႀကံစည္မႈ သမၼာသတိ -

ေနကၡမၼ၀ိတက္၊ အဗ်ာပါဒ၀ိတက္ႏွင့္ အ၀ိဟိ

အႀကံအစည္၊

Sammasati

မွန္ကန္ေသာ တည္ၾကည္ျခင္း၊

Right concentration consists of  concentration of one’s thought on a  single object. Right Thinking means thinking about  renouncing the world, and thoughts  free from ill will and cruelty.

မည္၏။

RIHGT MINDFULNESS ကုသိုလ္တရားတို႕၌

မွန္ကန္ေသာ

ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့

ေအာက္ေမ့

သတိရျခင္းသည္ သမၼာသတိ

အမွတ္ရျခင္း၊

မည္၏။

Right Mindfulness means being  never forgetful about doing good  things that are meritorious.

ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့ျ ခင္း။

Sammavaca

သမၼာ၀ါစာ -

RIGHT SPEECH

၀စီဒုစရိုက္ ၄ပါးမွ

ေကာင္းစြာ

ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းသည္ သမၼာ၀ါစာ

စကားဆိုျခင္း၊

မည္၏

Right speech consists in refraining  from the four kinds of evil speech.

မွန္ကန္ေသာ စကားကို ဆုိျခင္း။

Sammavayam a

သမၼာ၀ါယာမ

RIGHT EFFORT

မွန္ကန္ေသာ အားထုန္ျခင္းလံဳ႕လ ၊ ေကာင္းစြာအားထုတ္မႈ။

Page 38 of 53

Right endeavour.Right Effort  consists in striving to discard  whatever demerit that has accrued  to oneself and to stave off whatever  demerit that has not arisen in  oneself

AwLanMg 2008

Pali Sampadᾱ

Myanmar သမၸဒါ - ျပည့္စုံျခင္း၊

English ENDOWMENTS

Myanmar Definition မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌

မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌

ခ်မ္းသာသုခရေၾကာင္းတရား

ခ်မ္းသာသုခရေၾကာင္း

၄-ပါးတုိ႔မွာ -(၁) ဥ႒ာနသမၸဒါ (၂)

တရား။

English Definition Accomplishments.Conditions for  happiness and well‐being, sukha, in  the present life.

သမဇီ၀ိတသမၸဒါ (၃) အာရကၡသမၸဒါ (၄) ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ

Sampajañña

သမၸဇည -

COMPREHENSION

ေကာင္းစြာအျပားအားျဖင့္ သိမႈ၊ ပညာ။

သမၸဇဥ္၊

မည္သည့္အလုပ္မ်ဳိးမဆုိ

Full knowledge.Whatever one does  should be done with mindfulness  and comprehension.

ျပဳလုပ္တုိင္း ျပဳလုပ္တုိင္း သတိသမၸဇဥ္ ရွိရမည္။

Sampatticakka သမၸတၱိစကၠ သမၸတၱိစက္၊

CONDITIONS FOR  SUCCESS

အလုိရွိသမွ် ျပည့္စုံေစႏုိင္ေသာ အေျခခံတ ရားမ်ား။သမၸတၱိစက္ေလးမ်ဳိး -(၁) ပတိ႐ူပေဒသ၀ါသ (၂) သပၸဳရိသူပနိႆယ (၃)

Conditions for achieving one’s  objective.(1) paṭirupadesavᾱsa;(2)  sappurisupanissaya;(3)  attasammᾱpaṇidhi;(4)  pubbecakatapuññatᾱ.

အတၱသမၼာပဏိဓိ - (၄) ပုေဗၺ စ ကတပုညတာ

Samphappala pa

သမၹပၸလာမ -

VAIN TALK

ၿပိန္းဖ်င္းေသာစကား

မိမိသူတစ္ပါး အက်ိဳးမရွိေသာ စကားကို ေျပာဆိုျခင္း။

ကိုေျပာဆိုျခင္း၊

Samsara

သံသာရ - သံသရာ၊

ROUND OF  XEISTENCES

ဘ၀အဆက္မျပတ္ျဖစ္

ရုပ္၊ နာမ္၊ ခႏၵာ တို႕မျပတ္ျဖစ္ေပၚျခင္းကို သံသရာဟုေခၚသည္

ျခင္း။

Saṁyojana

သံေယာဇန -

FETTER

သံေယာဇဥ္၊ အေႏွာင္အဖြဲ႕။

Saṁyojanῑya

သံေယာဇနိယ သံေယာဇဥ္အာ႐ုံ။

Idle talk; conversatioin that is not  beneficial to oneself as well as to  others The continuous arising of  existences. The continuous arising  of mind and matter, aggregates, is  Samsara.

ကာမရာဂသံေယာဇဥ္

There are ten fetters such as sensual  စေသာအားျဖင့္ သံေယာဇဥ္ ၁၀-ပါး attachment. ရွိသည္။

OBJECT OF FETTERS

႐ူပကၡႏၶာ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ သညာကၡႏၶာ သခၤါရကၡႏၶာတုိ႔သည္ သံေယာဇဥ္အာ႐ုံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ခႏၶာငါးပါးအားလုံးကုိ သံေယာဇဥ္ အာ႐ုံဟု ေခၚၾကသည္။ အာ႐ုံတုိ႔၌ တပ္မက္ကပ္ၿငိျခင္းကုိ

Such things are rῡpakkhandhᾱ,  vedanᾱkkhandhᾱ, saññᾱkkhandhᾱ,  saṅkhᾱrakkhandhᾱ and  viññᾱṇakkhandhᾱ. In fact, all five  aggregates form as objects of  fetters. Fetters mean attachment to  objects.

သံေယာဇဥ္ဟု ေခၚသည္။

Page 39 of 53

AwLanMg 2008

Pali Sangahavatth u

Myanmar သဂၤဟ၀တၳဳ-

English SOCIAL ASSISTANCE

သဂၤဟတရားေလးပါး၊

Myanmar Definition (၁) ဒါန - ေထာက္ပံ့ေပးကမ္းမႈ(၂) ေ၀ယ်၀စၥ - ခ်စ္ျမတ္ႏိုးဖြယ္ရာ ခ်ိဳသာစြာစကားဆိုမႈ။(၃)

ခ်

အတၱစရိယာ -

း

ႀကီးပြားတိုးတက္ေၾကာင္းကို

ျမင့္ေျမွာက္ေထာက္ပ့ံ

သြန္သင္ညႊန္ျပေပးမႈ။(၄)

ေရးတရား။

သမာနတၱတာ -

English Definition Altruism; benevolence.In relations  between parents and children,  between teacher and pupils,  between friends and in human  society, four kinds of assistance are  essential for achieving unity, good  will and peace.

ေနထိုင္စားေသာက္ေရး၌ မိမိႏွင့္ ထပ္တူျပဳမႈ။

Sangiti

သၤဂီတိ -

SYNOD

သံဂါယနာ၊

Great Council; Great Rehearsal

သံဃာ့အစည္းအေ၀းႀကီး၊ သံဂါယနာတင္ပြဲ။

Sankama

စကၤမ -

WALK

ျမတ္စာြ ဘုရားသည္

ေခါက္တံုေခါက္ျပန္

တတိယသတၱာဟ၌

ေလွ်ာက္ရန္လမ္း၊

ေဗာဓိပင္အနီး၀ယ္

စႀကၤ ံ။

ေခါက္တံု႕ေခါက္ျပန္ စႀကၤ ႀကြေတာ္မူ၏။

Sankhara

သခၤါရ

VOLITIONAL  ACTIVITY

သခၤါရ - (၁) ျပဳျပင္တတ္ေသာ တရား(၂) ျပဳျပင္ခံရေသာတရား(၃)

Path ; route for walking; a stretch of  ground for walking up and down.In  the third week after the attainment  of Enlightenment, the Buddha  walked up and dwon near the Bodhi  tree. Dependent on volitional activity,  consciousness arises.

ခမ္းသိမ္းေသာ သခၤ ါရတရားတို႕သည္ မတည္ၿမဲကုန္၏။

Saṅkhata

သခၤတ -

CONDITIONED

ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။

Saṅkhᾱra

သခၤါရ -

CONDITIONED  ျပဳျပင္ခံရေသာ တရား။ PHENOMENA

ခႏၶာငါးပါး

Formed; compounded.The five  aggregates, the complex of mind  ႐ုပ္နာမ္တရားသည္ကား- ကံ, and matter, are conditioned by four  စိတ္, ဥတု, အာဟာရ factors; (1) volitional action,  တည္းဟူေသာ kamma; (2) mind, citta; (3)  အေၾကာင္းတရားတုိ႕ေၾကာင့္ temperature, utu; and (4)  ျပဳျပင္ခံရေသာ တရားတုိ႔ ျဖစ္ကုန္၏ nutriment, ahᾱra. ခပ္သိမ္းေသာ သခၤါရတရားတုိ႕သည္ မတည္ၿမဲကုန္။

Sapadᾱnacᾱrῑ

သပဒါနစာရီ အိမ္စဥ္ရပ္၍

GOING ON ALMS  ROUND

ဆြမ္းခံျခင္း။

ဘုရားရွင္ အဆူဆူတုိ႔သည္ အိမ္စဥ္အတုိင္းရပ္၍ ဆြမ္းခံရေသာ

All conditioned phenomena are  impermanent.See also VOLITIONAL  ACTIVITY. Stopping at every house along the  daily round of gathering alms‐food.

က်င့္၀တ္ကုိ အေလးအျမတ္ထား၍ ျပဳၾကသည္။

Sappurisa  dᾱna

သပၸဳရိသဒါန -

CHARITY OF THE  သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၏ VIRTUOUS အလွဴဒါန။

သပၸဳရိသဒါန (၅)မ်ဳိး -(၁) သဒၶါဒါန (၂) သကၠစၥဒါ (၃) ကာလဒါန (၄) အနဂၢဟိတဒါန (၅) အႏုပဟစၥဒါန

Page 40 of 53

There are five aspects of charity  performed by the virtuous.(1)  saddhadᾱna;(2) sakkaccadᾱna;(3)  kᾱladᾱna;(4) anaggahitadᾱna;(5)  anupahaccadᾱana.

AwLanMg 2008

Pali Sarana

Myanmar သရဏ -

English REFUGE

Myanmar Definition ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္သူတို႕၏ ေဘးရန္ အႏၱရယ္

ကိုးကြယ္အားထားရာ

အမ်ိဳးမ်ိဳးပယ္ေဖ်ာက္ေပးတတ္၍

ရတနာသံုးပါး။

ဘုရား-တရား-သံဃာ ရတနာ သံုးပါးကို သရဏ ဟုေခၚသည္။

Saranagaman a

သရဏဂမန -

TAKING REFUGE

ယံုၾကည္မႈသဒၶါ၊ ထိုသဒၶါကို

သရဏဂံု၊

အေျခခံေသာ အသိ

ရတနာသံုးပါးကို

ၪာဏ္ပညာျဖင့္ ဗုဒၶံ သရဏံ

ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ျခ

ဂစၧာမိ-စသည္ျဖင့္ သံုးႀကိမ္

င္း။

ႏႈတ္ၿမြက္ရြတ္ဆို၍

English Definition The Three Gems as Refuge.The  Three Gems are called Refuge  because they protect he one who  takes refuge in them against all  kinds of danger and misfortune. Going to the Three Gems for frfuge

ခံယူေဆာက္တည္ျခင္းသည္ သရဏဂံုမည္၏။

Saraṇagata

သရဏဂတ သရဏဂုံတည္သူ၊

ONE WHO TAKES  REFUGE

ရတနာသုံးပါးကုိ

ဘုရား, တရား, သံဃာ ရတနာသုံးပါးကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူကုိ

ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္သူ

သရဏဂုံတည္သူ (သရဏဂတ)

။

ဟု ေခၚသည္။

Saraṇiyadham သာရဏီယဓမၼ ma အသက္ထက္ဆုံး

LIFELONG  PRINCIPLES

ထုိသာရဏီယဓမၼသည္ ၆-ပါးရွိသည္ -(၁)

ေအာက္ေမ႔အပ္ေသာ

ေမတၲာကာယကမၼ (၂)

တရား။

ေမတၲာ၀စီကမ(၃) ေမတၲာမေနာကမၼ (၄) သာဓာရဏေဘာဂီ (၅)

One who goes to the three Gems for  refuge.One who goes to the three  Gems for refuge is called “one who  takes refuge”, saraṇagata.

Bhikkhus, while they live, are  required to be ever mindful of the  principles which engender  fellowship and unity and are  therefore to be followed in dealing  with their associates living together

သီလသာမည (၆) ဒိ႒ိသာမည ႔ ျဖစ္ၾကသည္။

Sarira dhᾱtu

သရီရဓာတု -

BONE RELICS

ကုိယ္ေတာ္မွျဖစ္ေသာ

ျမတ္စာြ ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံရာတြင္ ကုိယ္ေတာ္မွ ႂကြင္းက်န္ရစ္ေသာ

ဓာတ္ေတာ္။

အ႐ုိ္းဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေခၚသည္။ ပမာဏအားျဖင့္ မုန္ညႇင္းေစ႔တစ္ျခမ္းအထိ အ႐ြယ္အစားအျပားျပားရွိသည္။

Sasana

သာသနာ -

TEACHING

(၁) ပရိယတၱိသာသနာ -

သာသနာ၊

ပိဋကတ္စာေပ သင္ၾကားမႈ၊(၂)

ျမတ္စြာဘုရား၏

ပဋိပတၱိသာသနာ -

အဆံုးအမ၊

ဆံုးမသည့္အတုိင္း က်င့္ႀကံမႈ

ဘုရားေဟာ

(တရားအားထုတ္မႈ)၊(၃)

တရားေတာ္။

ပဋိေ၀ဓသာသနာ - သိအပ္ ရအပ္ေသာ စ်ာန္မဂ္ဖိုလ္

The remains of the Buddha after his  passing away and cremation.Bone  relics consist of small pieces of  bones ranging in size from a  mustard seed to half a kidney bean  as well as the seven larger  imperishable pieces Instruction ; trainging;There are  three kinds of Sasana; ‐Learning the  Buddha’s Teaching, Praiyatti  Sasana;Practical appkication of the  Buddha’s Teaching, i.e., attainment  of jhana, magga, phala and Nibbana,  Pativedha Sasana

နိဗၺာန္တရားတို႕ ျဖစ္သည္။

Page 41 of 53

AwLanMg 2008

Pali Sasanikavatth u

Myanmar သာသနိက၀တၲဳ -

English RELIGIOUS  RPROPERITY

Myanmar Definition သာသနာႏွင့္ ဆုိင္ေသာေျမ၊ အေဆာက္အအံု၊ ဘုရားေက်ာင္းကန္ စသည္။

Sassatadiṭṭhi

သႆတဒိ႒ိ -

ETERNALISM

သႆတဒိ႒ိသည္ သကၠာယဒိ႒ိ

ဘ၀ၿမဲ၏

(အတၲဒိ႒)ိ ကုိ အေျခခံ၍

ဟူေသာအယူ၊

ျဖစ္ေပၚလာေသာ

ဘ၀ဒိ႒ိဟုလည္းေခၚ

အယူ၀ါဒျဖစ္သည္။

English Definition Preport dedicated to religious  use.Religious property comprise  land, buildings, lakes and the like  that have been donated and  dedicate for religious use. Belief that physical and mental  processes of being will exist  eternally.

၏။

Sati

သတိ -

MINDFULNESS

သတိပ႒ာနသုတ္သည္

ေအာက္ေမ႔ျခင္း၊

သတိတရားပြားမ်ားရန္

အမွတ္ရျခင္း၊

ေဟာၾကားေသာ သုတ္ျဖစ္သည္။

တစ္စုံတစ္ခုေသာ

သတိကုိ ကုသုိလ္တရားႏွင့္

အာ႐ုံကုိ မေမ႔ျခင္း။

ပတ္သက္ေသာ အမွတ္ရမႈမ်ားအတြက္သာ

Heedfulness; awareness;The  Satipaṭṭhᾱna Sutta is a discourse on  the methods of cultivating  mindfulness. Sati is a term denoting  mindfulness in respect of  meritorious actions only.

သုံးသည္။

Sati  သတိသေမၺာဇၩဂၤ Sambojjhanga Satindriya

သတိႃႏိၵယ သတိေႁႏၵ၊

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  MINDFULNESS

သတိသေမၺာဇၩင္၊

FACULTY OF  MINDFULNESS

ေအာက္ေမ႔မႈ၌

ေအာက္ေမ႔မႈ၌

မဂ္ဉာဏ္ရျခင္းအေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေအာက္ေမ႔မႈသတိ။

အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ သတိကုိ သတိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

Mindfulness as a factor for the  attainment of Path knowledge,  Magga Nana. That mental phenomenon which has  control over mindfulness is called  Faculty of Mindfulness.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Sekhiya

ေသခိယ -

MINOR PRECEPTS

ေသခိယအက်င့္၊

ရဟန္းသာမေဏတုိ႔ လုိက္နာေစာင့္ထိန္းရန္

ရဟန္းသာမေဏတုိ႔

ပညတ္ထားေသာ အက်င့္မ်ားကုိ

က်င့္ရမည့္

ေသခိယအက်င့္ဟု ေခၚသည္။အားလုံးေပါင္း (၇၅)

အက်င့္မ်ား။

Minor precepts are those regulating  the acts of bhikkhus and novices in  their mode of dressing, going on  alms‐round, taking meals, giving  discourses, etc.

ပါးရွိသည္။

Senᾱsana Sikkha

ေသနာသန -

ရဟန္းေတာ္မ်ား

ေက်ာင္း၊

MONASTIC  DWELLING

သိကၡာ - သိကၡာသံုး

TRAINING

ဤသိကၡာသံုးပါးကိုပင္

-ပါး၊ ေလ့က်င့္မႈ သုံး

Monastery

ေနထုိင္သီတင္းသုံးရာဌာန။

မဂၢင္ရွစ္ပါးဟုေခၚသည္။

-မ်ိဳး။

Page 42 of 53

Threefold training.Training in  Morality: Training in Concentration:  Training in Wisdom:

AwLanMg 2008

Pali Simᾱ

Myanmar သီမာ - သိမ္၊

English DEMARCATED AREA

Myanmar Definition ရဟန္းေတာ္မ်ား ဥပုသ္ျပဳျခင္း၊

ပုိင္းျခားထားေသာနယ္

ရဟန္းခံျခင္း စသည္ျပဳလုပ္ရန္

ေျမ၊

ကမၼ၀ါစာျဖင့္ ပုိင္းျခားသတ္မွတ္

သံဃာေတာ္တုိ႕ကံေ

ဖြဲ႕ထားအပ္ေသာ ေျမ၊

ဆာင္ရာ ဌာန။

အေဆာက္အအုံကုိ “သိမ္” ဟု

English Definition Boundary, also ORDINATION HALL

ေခၚသည္။

Sῑla

သီလ - ကုိယ္မႈ

MORALITY

ကုိယ္မႈ (ကာယကံ)၊ ႏႈတ္မႈ

ႏႈတ္မႈမ်ားကုိ

(၀စီကံ) တုိ႔ကုိ မက်ဴးလြန္ေအာင္

ေစာင့္ထိန္းျခင္း။

ေစာင့္ထိန္းျခင္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းသည္ သီလ မည္၏။

Sᾱmaṇera

သာမေဏရ -

NOVICE

ရွင္သာမေဏ၊ ကုိရင္၊

ရွင္သာမေဏသည္ ဆယ္ပါးသီလကုိ ေစာင့္ထိန္း၍

ေမာင္ရွင္။

လိင္ (၁၀)ပါး, ဒဏ္ (၁၀)ပါးႏွင့္ ေသခိယ (၇၅)ပါး, ခႏၶက၀တ္

Moral conduct; restraint in physical  and verbal actions;Morality denotes  being virtuous and abstaining from  evil actions both physical and verbal.  It also prescribes virtuous conduct  (cᾱritta sῑla). One who has taken what is called  lower‐ordination. One who has taken what is called  lower‐ordination.

(၁၄)ပါးတုိ႔ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရသည္။

Sᾱmaññaphal a

သာမညဖလ ရဟန္းျဖစ္ရျခင္း၏အ

FRUITS OF THE LIFE  OF A SAMAṆA

က်ဳိး၊

ျမတ္စာြ ဘုရားသည္ အဇာသတတ္မင္းအား

The fruits of being a bhikkhu or  samaṇa; the Sᾱmaññaphala Sutta.

သာမညဖလသုတ္ ေဒသနာကုိ

သာမညဖလသုတ္။

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ညခ်မ္းအခ်ိန္၌ ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။

Somanassindri ေသာမနႆိႃႏိၵယ ya ေသာမနႆိေႁႏၵ၊

FACULTY OF  GLADNESS

စိတ္ခ်မ္းသာမႈ၊ ၀မ္းေျမာက္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္

စိတ္ခ်မ္းသာမႈ

ေသာမနႆေ၀ဒနာကုိ

၀မ္းေျမာက္မႈ၌

ေသာမနႆိေႁႏၵ ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over gladness is called  Faculty of Gladness.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Sopana

ေသာပါန -

STAIRWAY

ေတာင္ကုန္းထိပ္ရွိ ေစတီသို႕

ေစာင္းတန္း၊

ေစာင္းတန္းေလွကားျဖင့္

ဘုရားေစာင္းတန္းေလွ

တက္ေရာက္ဖူးေျမာ္ရသည္။

Staircase; steps,Stairways leading up  the hill to the stupa on top.

ကား။

Sotapanna

ေသာတာပႏၷ ေသာတာပန္၊

STREAM‐ENTERER

မဂ္စိတ္တစ္ခ်က္

One who enters the stream of the  လြန္ေျမာက္သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳက္နက္ Ariya Path

အရိယာမဂ္

ေသာတာမဂ္ဖုိလ္ျဖစ္၏။ ထိုအခါ

တည္းဟူေသာ

ထိုပုဂၢိဳလ္ကို ေသာတာပန္ဟု

ေရအလ်ဥ္သို႕

ေခၚဆိုရ၏။

ေရာက္သူ။

Page 43 of 53

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

Sotᾱpatti‐ maggaṭṭha

ေသာတာပတၱိမဂၢ႒ ေသာတာပတၱိမဂ္၌ တည္ေသာပုဂၢိဳလ္။

English ONE WHO HAS  ATTAINED  SOTᾹPATTI‐MAGGA

Myanmar Definition (၁) ဓမၼာႏုသာရီ - ပညာဦးစီးၿပီး ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ ပုဂၢိဳလ္။ (၂) သဒၶါႏုသာရီ - သဒၶါဦးစီးၿပီး ေသာတာပတၱိမဂ္ ရေသာ

English Definition One on the Path to win the stream There are two kinds of such  person:(1) Dhammᾱnusᾱrῑ puggala,  (2) Saddhᾱnusᾱrῑ puggala,

ပုဂၢိဳလ္ဟူ၍ - (၂) မ်ဳိးရွိသည္။

Sᾱsanadᾱyᾱd a

သာသနဒါယာဒ သာသနာ့အေမြခံ။

HEIR TO THE  TEACHING

ျမတ္စာြ ဘုရား၏ အဆုံးအမေတာ္မ်ားသည္ သာသနာ့အေမြမည္၏/ရွင္, ရဟန္းမ်ားႏွင့္ ရွင္ဒါယကာ, ရဟန္းဒါယကာမ်ားသည္ သာသနာ့အေမြခံ မည္၏။

Sugata

သုဂတ - မွန္ကန္၍ အက်ိဳးရွိေသာ

Sukha

SPEAKER OF GOOD  WORDS

ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ သူတစ္ပါး မလုိလား မႏွစ္သက္ေသာ

စကားကိုသာ

စကားျဖစ္ေသာ္လည္း မွန္ကန္၍

ေျပာဆိုေတာ္မူေသာ

အက်ိဳးရွိလွ်င္ အခါအခြင့္ကို

ျမတ္စြာဘုရား။

ဆင္ျခင္၍ ေျပာၾကားေတာ္မူသည္။

သုခ - ခ်မ္းသာမႈ၊

HAPPINESS

ခ်မ္းသာျခင္း။

မဂၤလာတရားကုိ က်င့္ေသာသူတုိ႔သည္ ခပ္သိမ္းေသာအရပ္၌

The teachings of the Buddha are the  legacy of the Buddha. Those who  inherit them are the heirs to the  Buddha’s Teaching.Bhikkhus and lay  supporters who sponsor boys into  novicehood and novices into  bhikkhuhood are heirs to the  Buddha’s Teaching. The Buddha who speaks at  opportune times speeches that  were true and beneficial though  others might not like them.

Ease; comfort,Those who live up to  the principles of Maṅgala attain  happiness wherever they are.

ခ်မ္းသာသုခကုိ ရရွိၾကသည္။

Sukkhavipassa သုကၡ၀ိပႆက ka စ်ာန္, အဘိညာဥ္,

MERE INSIGHT  MEDITATOR

တန္ခုိးမရွိေသာ

သုကၡ၀ိပႆက ရဟႏၲာ ပုဂၢိဳလ္သည္ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ကုိသာရရွိ၍

ရဟႏၲာ။

An arahat who attains the Path  without previously having attained  jhᾱna

ေလာကီစ်ာန္ သမာပတ္ အဘိညာဥ္တုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း၊ ပဋိသမၻိဒါ ဉာဏ္ကုိလည္းေကာင္း မရရွိေခ်။

Suññata

သုညတ -

EMPTINESS

႐ုပ္နာမ္တစ္ခုခုကုိ အနတၱဟု

ဆိတ္သုဥ္းသည့္သေ

၀ိပႆနာ႐ႈ၍ အတၱဟူေသာ

ဘာ၊ အတၱစသည္မွ

စြဲလမ္းျခင္းမွ

Void; devoid of atta; anatta; non‐ self; eradication

ကင္းဆိတ္သြားသည့္သေဘာကုိ ကင္းဆိတ္သည့္သေ

သုညတ ဟုေခၚသည္။

ဘာ။

Suññatavimok သုညတ၀ိေမာကၡ kha Surameraya

သုရာေမရယ

EMANCIPATION  အတၱမွ ကင္ THROUGH VOIDNESS းဆိတျ္ ခင္းေၾကာင့္ရေသာမဂ္။ TAKING  INTOXICANTS

မူးယစ္ေမ့ေလ်ာ့ေစတတ္ေသာ ေသရည္ေသရက္ စသည္တို႕ကို ေသာက္စားျခင္း။

Page 44 of 53

Attainment of Magga Insight  through eradication of the illusion of  self Taking intoxicants and narcotic  drugs such as alcohol, hashish,  cocaine, marijuana, heroin

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

Sᾱvakasannip ᾱta

သာ၀ကသႏၷိပါတ -

Taṇhᾱ

တဏွာ -

Tapa

English

Myanmar Definition

DISCIPLES’  CONVENTION

တပည့္သားသံဃာမ်ား ထူးျခားစြာ

CRAVING

တဏွာ ၃-မ်ဳိး ရွိ္သည္ -(၁)

စုံညီစုစည္းမိေသာ အစည္းအေ၀း။

တြယ္တာစြလ ဲ မ္းမႈ၊

ကာမတဏွာ (၂) ဘ၀တဏွာ (၃)

တပ္မက္မႈ။

၀ိဘ၀တဏွာ

တပ -

ASCETICISM

ဣေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္း

ဣေႁႏၵေစာင့္စည္းျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္သည္။

English Definition During the lifetime of the Buddha, a  disciples’ convention took places at  the Jetavana monastery in  R¬ᾱjagaha for conferring the title of  Chief Disciple on the Ven. Sᾱriputta  and the Ven. Mahᾱmoggallᾱna. Hankering after.There are three  kinds of craving: ‐(1), kᾱma  taṇhᾱ;(2), bhava taṇhᾱ; and(3)  vibhava taṇhᾱ. Religious practice, such as guarding  the sense faculties.

အစရွိေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္ျခင္း

Tarunaviapssa တရုဏ၀ိပႆနာဉာ nanana ဏ-

RELATIVELY WEAK  INSIGHT

ႏုေသာစိပႆနာဉာ

(၁) နာမရူပပရိစၧဒဉာဏ္ ပိုင္းျခား၍ သိေသာဉာဏ္၊(၂) ပစၥယပရိဂၢဟဥာဏ္ - ျဖစ္ေၾကာင္း ကို သိေသာဥာဏ္၊(၃) သမၼသန

ဏ္။

Incipient insight.There are four  classes of insight knowledge  belonging to the initial stages of  development,

ဥာဏ္ - အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱအားျဖင့္ သံုးသပ္ဆင္ျခင္ ေသာ ဥာဏ္။(၄) ဥဒယဗၺယဥာဏ္ - ျဖစ္မႈပ်က္မႈ တို႕ကို ရႈျမင္ ေသာဥာဏ္ -

Tathagata

တထာဂတ -

WAYFARER

ျမတ္စာြ ဘုရားရွင္သည္

ျမတ္စြာဘုရား၊

ဤအမည္ျဖင့္ ဘုရားရွင္တို႕ကို

ေရွးဘုရားတို႕ကဲ့သို႕

ညႊန္းရည္ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္။

One who has walked the Path of  Reality as did the formers  Buddhas.It is a term which the  Buddha used to refer to all Buddhas.

အလားရွိေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား။

Tejodhᾱtu

ေတေဇာဓာတု ေတေဇာဓာတ္၊

ELEMENT OF HEAT

မီးသည္ ပူမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ဥဏွေတေဇာဓာတ္

မီးဓာတ္၊ ပူမႈ

လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။

ေအးမႈသေဘာ။

ေရခဲသည္

Fire element; that which has the  dual nature of heat and cold.

ေအးမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ သီတ ေတေဇာဓာတ္ လြန္ကဲေသာအရာျဖစ္သည္။

Tevijjapatta

ေတ၀ိဇၨပတၱ ၀ိဇၨာသုံးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသူ။

NOBLE ONE  (၁) ပုေဗၺနိ၀ါသာႏုႆတိ ENDOWED WITH  ဉာဏ္ပညာ၊(၂) THREE KNOWLEDGES ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ပညာ၊(၃) အာသ၀ကၡယဉာဏ္ပညာ ဟူေသာ ဤဉာဏ္ပညာသုံးပါးကုိ ၀ိဇၨာသုံးပါးဟု ေခၚသည္။

Page 45 of 53

1. Knowledge of recollecting former  existences, pubbenivᾱsᾱnussati  ñᾱṇa;2. Knowledge consisting in  supernormal vision like that of  celestial beings, dibbacakkhu ñᾱṇa;  3. Knowledge that extinguishes all  moral intoxicants, ᾱsavakkhaya  ñᾱṇa.

AwLanMg 2008

Pali Theravada

Myanmar ေထရ၀ါဒ မေထရ္အဆက္ဆက္

English WORDS OF THE  ELDERS

Myanmar Definition အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တို႕ မူရင္းမပ်က္ သံဂါယနာတင္လ်က္

တို႕

English Definition The Teaching of the Buddha that has  been preserve intact by generations  of bhikkhus.

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

မေပ်ာက္မပ်က္ရေအာ င္

ထားအပ္ေသာ ဘုရားစကား

ေဆာင္ထားအပ္ေသာ

ပါဋိေတာ္အတိုင္း

ထိန္းသိမ္းအပ္ေသာ

က်င့္ႀကံေနထိုင္ၾကေသာ

ဘုရားစကားေတာ္

အယူ၀ါဒကို ေထရ၀ါဒ ဟုေခၚသည္။

အယူစကားစဥ္။

Thᾱpanᾱ

ဌာပနာ -

ENSHRINEMENT

ေဂါပကအဖြဲ႕၀င္

ဌာပနာသြင္းျခင္း၊

လူႀကီးမင္းမ်ားသည္

တည္ျခင္း၊

ေစတီေတာ္အတြင္းသုိ႔

Placing or keeping in a shrine

ျမတ္စာြ ဘုရား၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကုိ ဌာပနာသြင္းလႉ ပူေဇာ္ၾကသည္။

Thᾱvarapuñña ထာ၀ရပုည ထာ၀ရကုသုိလ္။

EVERLASTING  CHARITY

အၿမဲတမ္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေနေသာ

Charity whose merit lasts forever

ဒါနေျခာက္မ်ဳိးကုိ ထာ၀ရပုည ဟုေခၚသည္။

Tipitaka

တိပိဋက -

THREE BASKET

ပိဋကတ္သံုးပံု။

ပိဋကတ္သံုးပံုသည္ ၀ိနည္းပိဋက၊ သုတၱန္ပိဋက၊ အဘိဓမၼာ ပိဋကတို႕ျဖစ္ၾက၏။

Tipitakadhara

တိပိဋကဓရ ပိဋကသုံးပုံကုိ

BEARER OF THE  SCRIPTURES

ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသူ။

ျမန္မာျပည္၌ ပိဋကသုံးပုံကုိ ႏႈတ္ငုံေဆာင္ထားသည့္

Three pitakas; (lit.) three  baskets.The three pitakas are the  Vinaya Pitaka, the Suttanta Pitaka  and the Abhidhamma Pitaka. A learned monk who has memorized  the entire Tipitaka scriptures.

တိပိဋကဓရဘြဲ႕တံဆိပ္ရရွိသူ ရဟန္းေတာ္မ်ား ၆-ပါး ရွိသည္။

Ucchedadiṭṭhi

ဥေစၧဒဒိ႒ိ -

ANNIHILATIONAISM

၀ိဘ၀ဒိ႒ိ - ဟုလည္း ေခၚသည္။

ဘ၀ျပတ္သည္ဟု ယူေသာအယူ

Uccᾱsayana

ဥစၥာသယန ျမင့္ေသာေနရာ။

HIGH COUCHES AND  အေျခ SEATS တစ္ေထာင့္ထြာထက္ရွည္ေသာ အိပ္ရာ၊ ခုတင္၊ ကုလားထုိင္ႀကီး စသည္မ်ားကုိ ဥစၥာသယန ဟု

Belief that the physical and mental  processes of a being will be  altogether annihilated at death. Couches or seats having legs longer  than one cubit and a half (i.e, 27  inches) are called high couches and  seats.

ေခၚသည္။

Upakkilesa

ဥပကၠိေလသ

IMPURITY

ဘာ၀နာစိတ္ကုိ ပူးကပ္၍ ညစ္ႏြမ္းေအာင္ ျပဳလုပ္တတ္ေသာ တရားမ်ား။

Page 46 of 53

Anything that defiles the mind;  impurities that defile the mind of  the meditator.

AwLanMg 2008

Pali Upasaṁpadᾱ

Myanmar ဥပသမၸဒါ -

English ORDINATION

Myanmar Definition သံဃာေတာ္မ်ားသည္

ရဟန္းျပဳျခင္း၊

ရဟန္းေလာင္းကုိ သိမ္အတြင္း၌

(ရဟန္းဂုဏ္အဂၤါႏွင့္

ရဟန္းျပဳေပးၾကကုန္၏။

ျပည့္စုံေစျခင္း)။

English Definition Bestowal of bhikkhuhood on  somebody (making him a full‐ fledged bhikkhu) Members of the saṁgha make the  candidate a bhikkhu in the  Ordination Hall.

Upayasa

ဥပါယာသ

DESPAIR

ျပင္းစြာပူေလာင္ျခင္း။

Extreme grief; excessive mental  suffering

Upᾱdᾱna

ဥပါဒါန - ဥပဒါန္

CLINGING

ဥပါဒန္ (၄)မ်ဳိး -(၁) ကာမဂုဏ္တုိ႔၌

Strong attachment The four kinds of Clinging are: ‐(1)  Clinging to sense‐desire;(2) Clinging  to wrong view;(3) Clinging to wrong  way of the practice of Morality;  and(4) Clinging to the view that  there is atta, self, soul, or ego.

ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၂) အယူ၀ါဒတုိ႔

ျပင္းစြာစြဲလမ္းမႈ။

ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၃) အက်င့္သီလတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ၊(၄) အတၱ၀ါတုိ႔၌ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းမႈ။

Upᾱdᾱniya

ဥပါဒါနိယ -

OBJECT OF CLINGING ခႏၶာငါးပါးကုိ ျပင္းျပစြာ စြဲလမ္းျခင္းသည္ ဥပါဒါန္ျဖစ္၏။

ဥပါဒါန္၏ အာ႐ုံ။

ယင္း ဥပါဒါန္၏ အာ႐ုံျဖစ္ေသာ ခႏၶာငါးပါးသည္ ဥပါဒါနိယ မည္၏။

Upᾱdᾱrῡpa

ဥပါဒါ႐ူပ - ဥပါဒါ႐ုပ္၊

DEPENDENT  CORPOREALITY

မဟာဘုတ္ႀကီးေလးပါးကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေသာ႐ုပ္။ဥပါဒါ႐ုပ္သည္ ၂၄-ပါးသည္ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာၾကရ၏။

Upekkhᾱ

ဥေပကၡာ - ၀မ္းမသာ

EQUANIMITY

ခ်မ္းသာေသာ သတၲ၀ါ၊

၀မ္းမနည္းျဖစ္ျခင္း၊

ဆင္းရဲေသာ သတၲ၀ါမ်ားအေပၚ၌

လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း။

အညီအမွ်႐ႈႏုိင္ျခင္းသည္ ဥေပကၡာျဗဟၼစုိရ္တရား ျဖစ္သည္။

Upekkhᾱsamb ဥေပကၡာသေမၺာဇၩဂၤ ojjhaṅga

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF  EQUANIMITY

ဥေပကၡာသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရ

This term refers to intense clinging  to the five aggregates of existence.  Thus corporeality is an object of  clinging as are the other aggregates  of sensation, perception, volitional  activity and consciousness. Corporeality dependent on the four  primary elements.There are twenty‐ four kinds of dependent  corporeality. They arise dependent  on the four primary elements. Neutral state of mind The mental  equipoise to regard the happy  beings and the miserable beings  alike with the same detachment is  one of the (four) sublime abiding  called Equanimity. Neutral, impartial, balanced,  detached

ျခင္း၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈ ဥေပကၡာ။

Page 47 of 53

AwLanMg 2008

Pali Uposatha

Myanmar ဥေပါသထ -

၁။

ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္း၊ ၂။

English OBSERVANCE OF  FASTING DAY

ဥပုသ္ျပဳျခင္း။

Myanmar Definition ၁။ လူပုဂၢိဳလ္တုိ႔ ကုိယ္ႏႈတ္ျဖဴစင္ေအာင္ ရွစ္ပါးသီလစသည္ျဖင့္

English Definition There are two kinds of observance:  one for lay devotees and the other  for bhikkhus

ေစာင့္ထိန္းျခင္းကုိ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းဟု ေခၚသည္။၂။ ရဟန္းေတာ္မ်ား လျပည့္လကြယ္ေန႔မ်ားတြင္ ပါတိေမာက္ျပျခင္းကုိ ဥပုသ္ျပဳျခင္းဟု ေခၚသည္။

Uposathadivas ဥေပါသထဒိ၀သ a ဥပုသ္ေန႔၊

FASTING DAYS

၈-ပါးသီလ ေ စာင့္ထိန္းရေသာေန႔မ်ားကုိ (ဥေပါသထဒိ၀သ) ဥပုသ္ေန႔မ်ားဟု

လူပုဂၢဳိလ္မ်ား ၈-ပါးသီလ

ေခၚဆုိသတ္မွတ္ၾကသည္။

က်င့္သုံးေသာေန႔၊

လဆန္း ၈-ရက္၊ လဆန္း ၁၅-ရက္

သံဃာေတာ္မ်ား

(လျပည့္ေန႔)၊ လဆုတ္ ၈-ရက္၊

ဥပုသ္ျပဳေသာေန႔။

လဆုတ္ ၁၄-ရက္ သုိ႔မဟုတ္

Uposatha day, the specially assigned  days of the month on which lay folks  observe the Uposatha (eight)  precepts; the days marked for the  members of the Order to recite  pᾱtimokkha.

၁၅-ရက္ (လကြယ)္ ေန႔မ်ားသည္ လူပုဂၢဳိလ္တုိ႔၏ ဥပုသ္ေန႔မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

Uposathasῑla Upᾱsaka,  Upᾱsikᾱ

ဥေပါသထသီလ

ဥပါသက -

EIGHT MORAL  PRECEPTS

အဂၤါရွစ္ပါးရွိေသာ ဥပုသ္သီလ၊

LAY DEVOTEE

ရတနာသုံးပါးကုိ

Precepts observed on fasting days

ရွစ္ပါးသီလ။

ဥပါသကာ၊

ဆည္းကပ္ကုိးကြယ္သျဖင့္

ဥပါသိကာ -

သရဏဂုံ တည္သူမွန္သမွ်

ဥပါသိကာမ၊

ႀကီးငယ္မဟူ အမ်ဳိးသားမ်ားကုိ ဥပါသကာ၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ

Disciple; follower;All male devotees,  old and young alike, are called  upᾱsakas, and all female devotees,  old and young alike, are called  upᾱsikᾱs

ဥပါသိကာမ ဟုေခၚသည္။

Upᾱyᾱsa

ဥပါယာသ -

AGONY

ျပင္းထန္စြာ

ပဋိသေႏၶေနျခင္းေၾကာင့္ အုိျခင္း, ေသျခင္း, စုိးရိမ္ျခင္း, ငုိေႂကြးျခင္း, ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း, စိတ္ဆင္းရဲျခင္း,

ပူေလာင္မႈ။

ျပင္းထန္စြာ ပူေလာင္ျခင္းတုိ႕

Intense grief.Ageing and death, grief  lamentation, bodily pain, and  distress of mind, and agony arise  because of rebirth.

ျဖစ္ကုန္၏။

Uttarasanga

ဥတၱရာသဂၤ -

UPPER GARMENT

ရဟန္းသည္

ဧကသီ၊

ကိုယ္၀တ္ဧကသီသကၤန္းကို

ရဟန္းသံဃာတို႕၏

အသစ္ရလာေသာ အခါ

အေပၚရံုအ၀တ္၊

သကၤန္းေထာင့္စြန္းတြင္ ကပၸဗိႏၵဳ

ကိုယ္၀တ္သကၤန္း။

Uṭṭhᾱnasampa ဥ႒ာနသမၸဒါ dᾱ

ေရးထိုးရမည္။

DILIGENCE IN  BUSINESS  UNDERTAKINGS

- သမၸဒါ (၁) ၾကည့္။

Page 48 of 53

A bhikkhu’s robe meant for the  upper part of his body.The bhikkhu  is required to put on a small round  mark in a corner of the newly  required uttarasanga See CONDITIONS FOR WELLBEING.

AwLanMg 2008

Pali Vandanᾱ

Myanmar ၀ႏၵနာ -

English PAYING HOMAGE

Myanmar Definition ရတနာျမတ္သုံးပါးတုိ႔အား ရွိခုိးျခင္းအမႈကုိ ျပဳၾကရာ၌ ရွိခုိးျခင္း

ရွိခုိးျခင္း။

(၃)မ်ဳိး ရွိသည္။

Vaṇṇa

၀ဏၰ - အမ်ဳိးဇာတ္၊

FOUR SOCIAL  CLASSES

အမ်ဳိးဇာတ္ ၄-ပါး ရွိ၏။ ၎တုိ႔မွာ -

English Definition Paying obeisance.There are three  modes of paying homage to the  Three Gems (i.e, Buddha, Dhamma  and Saṁgha): There are four social classes,

(၁) ခတၱိယ - မင္းမ်ဳိး၊(၂) ျဗဟၼဏ ပုဏၰားမ်ဳိး၊(၃) ေ၀ႆ ကုန္သည္မ်ဳိး၊(၄) သုဒၶ အလုပ္သမားလူတန္းစားမ်ဳိး တုိ႔ျဖစ္သည္။

Vassavasa

၀ႆ၀ါသ ၀ါဆိုျခင္း၊ ၀ါကပ္ျခင္း၊

RAINS RETREAT  PERIOD

မိုးသံုးလအတြင္း

၀ါဆိုမႈသည္ ျမတ္စာြ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကပင္ ရွိခ့သ ဲ ည္။

၀ါဆိုသည့္

Observing the rains retreat period;  confining oneself to a specific  monastic dwelling for the three  month rainy period

ေက်ာင္းတိုက္ အာရာမ္တြင္းမွာ ေနရျခင္း။

Vedana

ေ၀ဒနာ - ေ၀ဒနာ၊

SENSATION

အာရံုခံစားျခင္း။

ခံစားရရွိေသာ အာရံုအရ သုခေ၀ဒနာ၊ ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ ဥေပကၡာေ၀ဒနာ ဟုသံုးမ်ိဳးရွိသည္။

Vera

ေ၀ရ - ရန္၊ ရန္သူ။

DANGER

ယင္းရန္သူမ်ဳိးငါးပါးမွာ -(၁) ေရ (၂) မီး (၃) မင္းဆုိး (၄) ခုိးသူ (၅) အေမြခံ သားဆုိး သမီးဆုိး တုိ႔ျဖစ္သည္။

Veyyavacca

ေ၀ယ်ာ၀ိစၥ -

SERVICE

လူႀကီးသူမမ်ားႏွင့္

ကုသိုလ္ေရးကိစၥ၌

မိဘဆရာသမားမ်ား၏

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

အမႈကိစၥမ်ား၌ လည္းေကာင္း၊ ကုသိုလ္ေရး ကိစၥမ်ား၌ လည္းေကာင္း

Feeling .There are three kinds of  sensation. It may be pleasant, or  unpleasant or neither‐pleasant nor  unpleasant, depending on the  nature of sensation one senses or  feels. Enemy.Every Buddhist, while paying  homage to the Buddha, prays to be  free from the following five kinds of  danger :(1) floods, (2)  conflagrations, (3) tyrants (4)  thieves and robbers, and (5) bad  sons and daughters who are  unworthy heirs. Participating in meritorious actions .  Fulfilling one’s duty towards elders,  parents and teachers and  participating in performing acts of  merit are, indeed, noble services.

ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာ ေ၀ယ်ာ၀စၥ အလုပ္ျဖစ္သည္။

Vibhavadiṭṭhi

ဘ၀ဒိ႒ိ -

BELIEF IN  ANNIHILATIONISM

ဘ၀ၿမဲ၏ဟူေသာအယူ၊

Belief that the physical and mental  သႆတဒိ႒ိ - ဟုလည္း ေခၚသည္။ processes of a being will exist  eternally.

Page 49 of 53

AwLanMg 2008

Pali Vicitkccha

Myanmar ၀ိစိကိစၧာ -

English UNCERTAINTY

Myanmar Definition ျမတ္စာြ ဘုရားရွင္သည္

ယံုမွားသံသယ၊

အမွန္စင္စစ္ ဘုရားဟုတ္မဟုတ္၊

စိတ္ႏွ

တရားေတာ္သည္

လံုးႏွစ္ခြျဖစ္ျခင္း၊

အမွန္တရားစင္စစ္ ဟုတ္မဟုတ္၊

သေဘာအမွန္ကို

သံဃာေတာ္မ်ားသည္ အရိယာမ်ား ဟုတ္မဟုတ္ကို ယုံမွားသံသယ

အတိအက်

ရွိျခင္းသည္ ၀ိစိကိစၧာမည္၏။

မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ျခင္း။

English Definition Doubt.Being skeptical and uncertain  as to whether the Buddha is really  enlightened, whether the Dhamma  is really the Truth, and whether the  Samgha are really ariyas. One  overcomes vicikiccha on becoming a  sotapanna.

ေသာတာပန္ျဖစ္လွ်င္ ၀ိစိကိစၧာမွ လြန္ေျမာက္သည္။

Vihᾱra

၀ိဟာရ -

PASSING ONE’S TIME ေနထုိင္ျခင္း ၄-မ်ဳိးရွိ၏ -(၁)

ေနျခင္း၊ ေနထုိင္ျခင္း၊

ဒိဗၺဟာရ - စ်ာ န္၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၂) ျဗဟၼ၀ိဟာရ

သီတင္းသုံးျခင္း၊

- ေမတၱာစ်ာန္စသည္ကုိ

စံေပ်ာ္ျခင္း။

၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၃) အရိယ၀ိဟာရ

There are four ways of passing one’s  time :‐(1)  (Dibba Vihᾱra)(2)  (Brahma Vihᾱra);(3) passing one’s  time in Fruition absorption (Ariya  Vihᾱra); and(4) (Iriyᾱpatha Vihᾱra).

- ဖလသမာပတ္ ၀င္စား၍ေနျခင္း၊(၄) ဣရိယာ၀ိဟာရ ေလ်ာင္းထုိင္ရပ္သာြ း ဣရိယာပုတ္ေလးပါးတြင္ တစ္ပါးပါးျဖင့္ေနျခင္း။

Vikalabojana

၀ိကာလေဘာဇန -

UNTIMELY MEAL

ေနလြဲညစာ စားျခင္း။

ရွစ္

Taking food after midday

ပါးသီလေဆာက္တည္ထားေသာ ဥပုသ္တို႕သည္ ေနမြန္းတည့္ ၁၂-နာရီ အခ်ိန္မွ ေနာက္ေန႕အရုဏ္ တက္သည့္ အခ်ိန္တိုင္ေအာင္ ထမင္းဟင္းလ်ာ မုန္႕ပဲသေရစာ သစ္သီး စေသာ ခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္ ဟူသမွ်ကို မစားရ။

Vilepana  vibhusana

Vimutti

၀ိေလပန ၀ိဘူသန -

USING PERFUME

ေရေမႊး

ရွစ္ပါးသီလစေသာ ဥပုသ္သီတင္းေစာင့္သူသည္

နံ႕သာဆီတို႕ျဖင့္

အေမႊးနံသာ လ

လိမ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္

မ္းက်ံျခယ္လွယ္ျခင္းမွ

း။

ေရွာင္ၾကည္ရသည္။

၀ိမုတၱိ -

EMANCIPATION

လြတ္ေျမာက္ျခင္း။

၀ိမုတၱိငါးမ်ဳိးတုိ႔ကား -၁။

One keeping the eight precepts is to  avoid use of perfumes.

Liberation; freedom

တဒဂၤ၀ိမုတၱိ ၂။ ၀ိကၡမၻန၀ိမုတၱိ ၃။ သမုေစၧဒ၀ိမုတၱိ ၄။ပဋိပႆဒၶိ၀ိမုတၱိ၊၅။ နိႆရဏ၀ိမုတၱိ -

Viññaṇa

၀ိညာဏ သိမႈသေဘာ၊ သိစိတ္။

CONSCIOUSNESS

အာ႐ုံ ၆-ပါးႏွင့္ အၾကည္၀တၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါးတုိ႔ ေတြ႕ဆုံထိေတြ႕ေသာအခါ သိမႈသေဘာ သိစိတ္

Consciousness arises when the six  sense objects come into contact  with the respective sense‐bases.

ျဖစ္ေပၚလာ၏။

Page 50 of 53

AwLanMg 2008

Pali

Myanmar

English

Vipaka

၀ိပါက -

RESULTANT

Vipassanᾱ

၀ိပႆနာ -

INSIGHT

႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔သည္

၀ိပါက္၊ အက်ိဳး။ ခႏၶာငါးပါး၌ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ မၿမဲျခင္းသေဘာ,

မၿမဲ ဆင္းရဲ၏၊

ဆင္းရဲျခင္းသေဘာႏွင့္ အစုိးမရ

အစုိးမရ - ဟု

အတၱမရွိျခင္းသေဘာတုိ႔ကုိ

ဉာဏ္ျဖင့္ ျမင္ေအာင္

ဉာဏ္ျဖင့္ အဖန္ဖန္ ႐ႈပြားျခင္းသည္

႐ႈျခင္း။

Vipatti

Myanmar Definition

၀ိပတၲိ -

၀ိပႆနာ႐ႈသည္ မည္၏။

DEFICIENCY

မျပည့္စုံျခင္း၊

၀ိပတၱိ (၄)ပါး -(၁) မင္းဆုိး မင္းယုတ္ အုပ္စုိးေသာ

ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊

ကာလ၌ျဖစ္ျခင္း၊(၂)

ပ်က္စီးျခင္း။

အပါယ္ေလးပါး၌ ျဖစ္ရျခင္း၊(၃) ႐ုပ္ဆင္းအဂၤါ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊(၄) အသိအလိမၼာ ဉာဏ္ပညာႏွင့္ သတိ ၀ီရိယ မရွိျခင္း။

Virati

၀ိရတိ - မေကာင္းမႈမွ

ABSTENTION

(၁) သမာဒါန၀ိရတိ သီလေဆာက္တည္ထားလ်က္

ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊

မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊(၂) သမၸတၲ၀ိရတိ -သီလေဆာက္တည္

English Definition Effect of kamma Vipassanᾱ insight;Contemplating  with insight to perceive the truth of  the three characteristics of  impermanence, unsatisfactoriness  and uncontrollable nature of the  corporeal and mental aggregates of  existence. (1)  living during the time of bad  rulers;(2)  being reborn in four  miserable existences;(3)  having  physical deformities and  disfigurements; and(4) being  deficient in intelligence, knowledge,  mindfulness and diligence. Abstaining or refraining from  evil.There are three kinds:samadana  virati; sampatta virati;samuccheda  virati

မထားဘဲျပဳ လုပ္ရန္အခြင့္ဆုိက္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊(၃) သမုေစၧဒ၀ိရတိ အကုသုိလ္တရားမ်ားကုိ မဂ္ျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ထားၿပီးျဖစ္၍ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။

Viriyindriya

၀ီရိယိႃႏၵိယ -

FACULTY OF EFFORT

၀ီရိယိေႁႏၵ၊

၀ီရိယတရားကုိ အားထုတ္မႈ၌ အစုိးတရရွိေသာေၾကာင့္ ၀ီရိယိေႁႏၵ

အားထုတ္မႈ၌

ဟုေခၚသည္။

That mental phenomenon which has  control over effort is called the  Faculty of Effort.

အစုိးတရရွိေသာတရာ း။

Visukadassana ၀ိသူကဒႆန

SEEING SHOWS

ျငာင့္တ့က်င္တံဖြယ္ကို ၾကည့္ရူ႕ျခင္း၊ ဘုရားရွင္အဆံုးအမေတာ္ႏွင့္

Looking at things which are like  spikes .Seeing shows, etc, which are  contrary to the Buddha’s teaching.

ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္၍ ဥပုသ္ေစာင့္သူ တစ္ဦးသည္ ပြဲၾကည့္ျခင္း စသည္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရသည္။

Page 51 of 53

AwLanMg 2008

Pali Vitakka

Myanmar ၀ိတကၠ ၀ိတက္၊ ႀကံစည္ျခင္း၊

English

Myanmar Definition

INITIAL APPLICATION  အကုသလ၀ိတက္သုံးပါးႏွင့္ OF THE MIND ကုသလ၀ိ

စိတ္ကူးျခင္း၊ စိတ္ကုိ

တက္သု

အာ႐ုံေပၚသုိ႔

းပါးရွိသ ည္။အကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ -

တင္ပုိ႔ေပးျခင္း။

(၁) ကာမ၀ိတက္ (၂) ဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃) ၀ိဟႎသာ၀ိတက္

English Definition Initiation of thought; the function of  directing the mind towards the  object of thought There are three kinds of  demeritorious (akusala) vitakka and  three kinds of meritorious (kusala)  vitakka.

တုိ႔ျဖစ္ သည္။ကုသလ၀ိတက္သုံးပါးမွာ (၁) ေနကၡမၼ၀ိတက္ (၂) အဗ်ာပါဒ၀ိတက္ (၃) အ၀ိဟႎသာ၀ိတက္

Viveka

၀ိေ၀က -

SECLUSION

ကင္းဆိတ္ျခင္း၊

ကင္းဆိတ္ျခင္း၊

ၿငိမ္းေအးျခင္းတို႕သည္

ၿငိမ္ေအးျခင္း။

၃-ပါးရွိ

Solitary seclusion; detachment;  serenity

သည္။ကာယ၀ိေ၀က/စိတၱ၀ိေ၀က/ ဥပဓိ၀ိေ၀က

Vῑriya

၀ီရိယ - လုံ႔လစုိက္မႈ။

EFFORT

၀ီရိယ ႀကိဳးစားအားထုတ္မွသာ ဆင္းရဲဒုကၡမွ လြန္ေျမာက္မည္။

Vῑriyasambojj haṅga

၀ီရိယသေမၺာဇၩဂၤ -

ENLIGHTENMENT  FACTOR OF EFFORT

၀ီရိယသေမၺာဇၩင္၊ မဂ္ဉာဏ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာအားထုတ္မႈ

Energy; endeavour.Only through  effort can one overcome the ills of  life. Effort as a factor for the attainment  of Path Knowledge, Magga Ñᾱṇa

၀ီရိယ။

Vᾱyodhᾱtu

၀ါေယာဓာတု ၀ါေယာဓာတ္

ELEMENT OF  MOTION

ေလဓာတ္၊

ေလသည္ ေထာက္ကန္မႈ တြန္းကန္မႈ ေတာင့္တင္းမႈ

Air element has the property of  motion and support

လႈပ္ရွားမႈသေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ၀ါေယာဓာတ္လြန္ကဲေသာ အရာျဖစ္သည္။

Yamarᾱja

ယမရာဇ -

KING OF NIRAYA

ယမမင္း၊ ငရဲမင္း၊

ယမမင္းသည္ အပါယ္ဘုံသားမဟုတ္။ ကုသုိလ္ကံ

ေ၀မာနိကၿပိတၱာမင္း။

အကုသုိလ္ကံ ႏွ

King Yama; Vemanika‐peta;King  Yama, King of Niraya, is not an  inhabitant of the infernal regions

စ္မ်ဳိးေရာစပ္ျပဳလုပ္ခ့ေ ဲ သာေၾကာင့္ စာတုမဟာရာဇ္ဘုံအပါအ၀င္ ေ၀မာနိကၿပိတၱာမ်ဳိး၌ ျဖစ္ရသည္။

Yoga

ေယာဂ ယွဥ္စပ္ျခင္း၊ ထမ္းပိုး။

YOKE

(၁) ကာမေယာဂ တဏွာထမ္းပိုး၊(၂) ဘ၀ေယာဂ ဘ၀ထမ္းပိုး၊(၃) ဒိဌိေယာဂ အယူထမ္းပိုး၊(၄) အ၀ိဇၨာေယာဂ အသိမႈထမ္းပိုး - ဟူ၍ ၄-မ်ိဳးရွိသည္။

Page 52 of 53

There are four yogas:‐(1) kama‐ yaga, the yoke of sense‐plasures(2)  bhava‐yaga, the yoke of  existence;(3) ditthi‐yoga, the yoke of  views; and(4) avijja‐yoga, the yoke  of ignorance.

AwLanMg 2008