Ozone Day

uÛÑ÷$TøÏ düVü≤» ø£e#·yÓTÆq zCÀHé ˝Òj·TsYqT ø±bÕ&ÉT≈£î+<ë+

Ç|üŒ{Ϭø’Hê y˚T\Tø=+<ë+! ø±ùd|ü⁄ n˝≤ m+&É˝À ‹]– sê>±H˚ n|ük˛bÕ\T |ü&çb˛‘ê+. ìdü‡‘·TÔe>± >√&É≈£î #˚s¡ã&ç X¯øÏÔ |ü⁄+Eø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔ+. >∑‘·+˝À m|ü&É÷ ˝Ò~˝≤... Ç|ü&˚ m+&É eT+&ÉT‘√+<äì XÊ|üHêsêú\T ô|&É‘ê+. Bìø£+‘·{Ïø° ø±s¡D+... uÛÑ÷ ñ|ü]‘·˝≤ìøÏ m>∑Teq 10 øÏMT\ qT+∫ 50 øÏMT\ ô|’es¡≈£L Äe]+∫ ñqï düVü≤» s¡ø£åD ø£e#êìøÏ ‘·÷≥T¢ |ü&É&Éy˚T! dü÷s¡´ >√fi¯+ qT+∫ Á|üdü]+#˚ øÏs¡D≤\qT eT<Ûä´˝ÀH˚ |òæ\ºsY #˚dæ, Vü‰ìø£s¡yÓTÆq ˙\˝ÀVæ≤‘· øÏs¡D≤\qT (nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏs¡D≤\T) uÛÑ÷$TøÏ #˚s¡≈£î+&Ü #˚j·T>∑\ s¡ø£åD bıs¡ ù|s¡T zCÀHé. á zCÀHé bıs¡≈£î Áø£eT+>± ∫\T¢ |ü&ÉT‘√+~. u≤Vü≤´ X¯≈£îÔ˝À... ˝Òø£ Á>∑Vü‰+‘·s¡ yêdüT\ qT+#√ á Á|üe÷<ä+ @s¡Œ&É&É+ ˝Ò<äT. πøe\+ e÷qyê[ #˚CÒ‘·T˝≤ #˚düT≈£î+≥Tqï qwüº$T~. Ä<ÛäTìø£‘· ù|s¡T MT<ä e÷qyê[ kÕ–düTÔqï Ä‘·àVü≤qq ø±+&É>± #Ó|üø√yê*. bÕ]ÁXÊ$Tø±_Ûeè~∆ø√dü+ eTq q{Ϻ+{À¢H˚ qs¡ø±ìï düèwæº+#·T≈£î+≥THêï+. ôV’≤Á&√ø±s¡“qT¢, HÓ’Á{ÀC…Hé Ĭø’‡&ÉT¢ ñ|ü]‘·˝≤ìøÏ #˚s¡T≈£îì Áø£eT+>± zCÀHé ˝Òj·TsYqT ‹H˚düTÔHêïsTT. ∫\T¢ |ü&çq >=&ÉT>∑T qT+∫ yêq ∫qT≈£î\T sê*|ü&çq≥Tº>± nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏs¡D≤\T zCÀHé bıs¡ dü+<äT\>∑T+&Ü uÛÑ÷$TøÏ #˚s¡T≈£îì |üsê´es¡D≤ìøÏ, e÷qyê[øÏ rs¡ì Vü‰ì ø£\T>∑CÒdüTÔHêïsTT. Äs√>∑´+ <Óã“‹+≥T+~. s¡T‘·Te⁄\T >∑‘·T\T e÷s¡‘êsTT. |ü+≥\ô|’Hê, Je q<äT\ô|’Hê Bì <äTÁwüŒuÛ≤e+ n+‘ê Ç+‘ê nì #Ó|üŒq\$ ø±<äT. á ˙\˝ÀVæ≤‘· øÏs¡D≤\e\¢ }|æ]‹‘·TÔ\ |üìrs¡T <Óã“‹+≥T+~. XÊ«dü rdüTø√e&ÜìøÏ Çã“+~ ø£\T>∑T‘·T+~. nyÓT]ø±˝À düTe÷s¡T Hê\T>∑Tqïs¡ \ø£\å eT+~ô|’ 18 @fi¯b¢ Õ≥T m&É‘>Ó ì∑ |ü]XÀ<Ûqä \qT kÕ–+∫q MT<ä≥ VüAdüHº ,é ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡ q>∑sê\T zCÀHé s¡øDå£ ≈£î <ä÷s¡eTe÷´j·Tì >∑T]Ô+#ês¡T. ì+ãdt`7 ñ|üÁ>∑V≤ü +<ë«sê zCÀHé bıs¡ |ü]e÷D≤ìï ø=\e&ÉyÓTÆ+~. 2000 dü+e‘·‡s¡+ pHé˝À Ç|æ`{ÀyéT‡ nH˚ ñ|üÁ>∑Vü≤ |ü]ø£s¡+‘√ zCÀHé bıs¡ $düÔè‹ì, n~ @j˚T ÁbÕ+‘ê\˝À u≤>± <Óã“‹qïB≈£L&Ü >∑T]Ô+#ês¡T. Ä y˚Ts¡≈£î VüAdüºHé, ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡ q>∑sê˝À ìedædüTÔqï yê]˝À 30 XÊ‘·+ eT+~ }|æ]‹‘·TÔ\ yê´<ÛäT\‘√ eTs¡D≤ìøÏ #˚s¡Tej˚T´ Á|üe÷<äeTT+<äì Ä+<√fi¯q #Ó+<ës¡T. ◊ø£´sê»´dü$T‹øÏ #Ó+~q Á|ü|ü+#· Äs√>∑´ dü+düú »]|æq $düÔè‘· düπs«\˝À e÷qyê[ |”˝Òà >±* ø£\Twæ‘·eTsTT´+<äì ‘˚*+~. zCÀHé bıs¡≈£î s¡+Á<Ûë\T |ü&É&É+‘√ yêj·TT ø±\Twü´y˚Ts¡Œ&ç |ü\T s√>±\≈£î ùV≤‘·Te⁄>± e÷]+<äì >∑T]Ô+∫+~. ÄdüeÔ ÷, Áu≤+¬ø{’ d° ,t >∑T+&Ó b˛≥T, Ç‘·s¡ Vü≤èÁ<√>∑ dü+ã+~Û‘· yê´<ÛäT\≈£î, #·s¡à s√>±\≈£î e÷qyê[ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡ì, |üPsêíj·TTwü߸≈£î H√#·Tø√ø£ nø±\ eTs¡D≤\T m≈£îÿee⁄‘·THêïj·Tì≈£L&Ü Äs√>∑´ dü+düú düsπ «\˝À ‘˚*+~. nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏsD¡ ≤\T m\Áø√º y˚T>∑ï{Ïø˘ sπ &çjT˚ wüHqé T ø£*–ñ+{≤sTT. eTq ø£+{ÏøÏ >√#·]+#˚ ø±+‹ ø£+fÒ ‘·≈£îÿe bÂq:|ü⁄q´+‘√q÷, mø˘‡πs\ ø£+fÒ n~Ûø£ X¯øÏÔ‘√q÷ á øÏs¡D≤\T+{≤sTT. H˚s¡T>± á øÏs¡D≤\T k˛ø£&É+‘√ X¯Øs¡+ô|’ eT#·Ã\T @s¡Œ&ç ø=ìï dü+<äsꓤ\˝À #·s¡à ø±´q‡sY

ø±ùd|ü⁄ n˝≤ m+&É˝À ‹]– sê>±H˚ n|ük˛bÕ\T |ü&çb˛‘ê+. ìdü‡‘·TÔe>± >√&É≈£î #˚s¡ã&ç X¯øÏÔ |ü⁄+Eø√e&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ïkÕÔ+. >∑‘+· ˝À m|ü&É÷ ˝Ò~˝≤... Ç|ü&˚ m+&É eT+&ÉT‘√+<äì XÊ|üHêsêú\T ô|&É‘ê+. Bìø£+‘·{Ïø° ø±s¡D+... uÛÑ÷ ñ|ü]‘·˝≤ìøÏ m>∑Teq 10 øÏMT\ qT+∫ 50 øÏMT\ ô|’es¡≈£L Äe]+∫ ñqï düVü≤» s¡ø£åD ø£e#êìøÏ ‘·÷≥T¢ |ü&É&Éy˚T! dü÷s¡´ >√fi¯+ qT+∫ Á|üdü]+#˚ øÏs¡D≤\qT eT<Ûä´˝ÀH˚ |òæ\ºsY #˚dæ, Vü‰ìø£s¡yÓTÆq ˙\˝ÀVæ≤‘· øÏs¡D≤\qT (nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏs¡D≤\T) uÛÑ÷$TøÏ #˚s¡≈£î+&Ü #˚j·T>∑\ s¡ø£åD bıs¡ ù|s¡T zCÀHé. á zCÀHé bıs¡≈£î Áø£eT+>± ∫\T¢ |ü&ÉT‘√+~. u≤Vü≤´ X¯≈£îÔ˝À... ˝Òø£ Á>∑Vü‰+‘·s¡ yêdüT\ qT+#√ á Á|üe÷<ä+ @s¡Œ&É&+É ˝Ò± #Ó|üø√yê*. bÕ]ÁXÊ$Tø±_Ûeè~∆ø√dü+ eTq q{Ϻ+{À¢H˚ qs¡ø±ìï düèwæº+#·T≈£î+≥THêï+. ôV’≤Á&√ø±s¡“qT¢, HÓ’Á{ÀC…Hé Ĭø’‡&ÉT¢ ñ|ü]‘·˝≤ìøÏ #˚s¡T≈£îì Áø£eT+>± zCÀHé ˝Òj·TsYqT ‹H˚düTÔHêïsTT. ∫\T¢ |ü&çq >=&ÉT>∑T qT+∫ yêq ∫qT≈£î\T sê*|ü&çq≥Tº>± nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏs¡D≤\T zCÀHé bıs¡ dü+<äT\>∑T+&Ü uÛÑ÷$TøÏ #˚s¡T≈£îì |üsê´es¡D≤ìøÏ, e÷qyê[øÏ rs¡ì Vü‰ì ø£\T>∑CÒdüTÔHêïsTT. Äs√>∑´+ <Óã“‹+≥T+~. s¡T‘·Te⁄\T >∑‘·T\T e÷s¡‘êsTT. |ü+≥\ô|’Hê, Je q<äT\ô|’Hê Bì <äTÁwüŒuÛ≤e+ n+‘ê Ç+‘ê nì #Ó|üŒq\$ ø±<äT. á ˙\˝ÀVæ≤‘· øÏs¡D≤\e\¢ }|æ]‹‘·TÔ\ |üìrs¡T <Óã“‹+≥T+~. XÊ«dü rdüTø√e&ÜìøÏ Çã“+~ ø£\T>∑T‘·T+~. nyÓT]ø±˝À düTe÷s¡T Hê\T>∑Tqïs¡ \ø£\å eT+~ô|’ 18 @fi¯b¢ Õ≥T m&É‘>Ó ì∑ |ü]XÀ<Ûqä \qT kÕ–+∫q MT<ä≥ VüAdüHº ,é ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡ q>∑sê\T zCÀHé s¡øDå£ ≈£î <ä÷s¡eTe÷´j·Tì >∑T]Ô+#ês¡T. ì+ãdt`7 ñ|üÁ>∑V≤ü +<ë«sê zCÀHé bıs¡ |ü]e÷D≤ìï ø=\e&ÉyÓTÆ+~. 2000 dü+e‘·‡s¡+ pHé˝À Ç|æ`{ÀyéT‡ nH˚ ñ|üÁ>∑Vü≤ |ü]ø£s¡+‘√ zCÀHé bıs¡ $düÔè‹ì, n~ @j˚T ÁbÕ+‘ê\˝À u≤>± <Óã“‹qïB≈£L&Ü >∑T]Ô+#ês¡T. Ä y˚Ts¡≈£î VüAdüºHé, ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡ q>∑sê˝À ìedædüTÔqï yê]˝À 30 XÊ‘·+ eT+~ }|æ]‹‘·TÔ\ yê´<ÛäT\‘√ eTs¡D≤ìøÏ #˚s¡Tej˚T´ Á|üe÷<äeTT+<äì Ä+<√fi¯q #Ó+<ës¡T. ◊ø£´sê»´dü$T‹øÏ #Ó+~q Á|ü|ü+#· Äs√>∑´ dü+düú »]|æq $düÔè‘· düπs«\˝À e÷qyê[ |”˝Òà >±* ø£\Twæ‘·eTsTT´+<äì ‘˚*+~. zCÀHé bıs¡≈£î s¡+Á<Ûë\T |ü&É&É+‘√ yêj·TT ø±\Twü´y˚Ts¡Œ&ç |ü\T s√>±\≈£î ùV≤‘·Te⁄>± e÷]+<äì >∑T]Ô+∫+~. ÄdüeÔ ÷, Áu≤+¬ø{’ d° ,t >∑T+&Ó b˛≥T, Ç‘·s¡ Vü≤èÁ<√>∑ dü+ã+~Û‘· yê´<ÛäT\≈£î, #·s¡à s√>±\≈£î e÷qyê[ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡ì, |üPsêíj·TTwü߸≈£î H√#·Tø√ø£ nø±\ eTs¡D≤\T m≈£îÿee⁄‘·THêïj·Tì≈£L&Ü Äs√>∑´ dü+düú düsπ «\˝À ‘˚*+~. nÁ˝≤º ejÓTT˝…{Ÿ øÏsD¡ ≤\T m\Áø√º y˚T>∑ï{Ïø˘ sπ &çjT˚ wüHqé T ø£*–ñ+{≤sTT. eTq ø£+{ÏøÏ >√#·]+#˚ ø±+‹ ø£+fÒ ‘·≈£îÿe bÂq:|ü⁄q´+‘√q÷, mø˘‡πs\ ø£+fÒ n~Ûø£ X¯øÏÔ‘√q÷ á øÏs¡D≤\T+{≤sTT. H˚s¡T>± á øÏs¡D≤\T k˛ø£&É+‘√ X¯Øs¡+ô|’ eT#·Ã\T @s¡Œ&ç ø=ìï dü+<äsꓤ\˝À #·s¡à ø±´q‡sY ø±s¡ø£eTe⁄‘êsTT. s√>∑ ìs√<Ûäø£ X¯øÏÔì ø°åDÏ+|üCÒkÕÔsTT. n+‘˚ø±≈£î+&Ü #·sêàìøÏ ô|’ bıs¡˝≤ |üì#˚ùd Á>∑+<ÛäT\qT ‹ìy˚dæ |üs√ø£+å >± &çmHém »qT´e⁄\qTôd‘’ +· <Óã“rkÕÔsTT. Ç+‘· $HêX¯HêìøÏ ø±s¡D+... bÕ]ÁXÊ$Tø±_Ûeè~∆ø√dü+ eTq+ |ü&ÉT‘·Tqï ‘ê|üÁ‘·j·Ty˚T. eTq+ Vü≤<äT› n<äT|ü⁄ ˝Ò≈£î+&Ü $ìjÓ÷–düTÔqï Ä<ÛäTìø£ |ü]ø£sê\T. yê{Ïe\¢ n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ\T, #Ó+<äT‘·Tqï <˚XÊ˝À¢ ø√¢s√bò˛¢s√ ø±s¡“Hé‡ $ìjÓ÷>∑+ ‘·«]‘· >∑‹q ô|s¡T>∑T‘√+~. Bìe\¢ zCÀHébıs¡ Áø£y˚TD≤ <ÓÓã“‹+{À+~. Ç~ Ç˝≤π> ø=qkÕ–‘˚ ô|qTeTT|ü⁄Œ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ç|üŒ{Ïπø uÛÑ÷

yê‘êes¡D+ y˚&Ó≈£îÿ‘·T+~. e´ekÕj·T |ü+≥\ ~>∑Tã&ç <Óã“‹+≥T+~, JyêesD≤ìøÏ Jeqàs¡D düeTdü´ @s¡Œ&ÉT‘√+~. |üsê´es¡D+˝À nH˚ø£s¡ø±˝…’q e÷s¡TŒ\T e∫à #√≥T #˚düT≈£î+≥THêïsTT. e÷+Á{Ïj·T˝Ÿ Áb˛{Àø±˝Ÿ Á|üø±s¡+ Á|ü|+ü #· <˚XÊ\˙ï ˇø£ ˇ|üŒ+<ëìï #˚dTü ≈£îHêïsTT. á ˇ|üŒ+<ëìøÏ ø£≥Tºã&ç ø√¢s√bò˛s√ ø±s¡“Hé‡(dæm|òdt )æ $ìjÓ÷>±ìï ‘·–Z+#·Tø√e\dæ e⁄+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ≈£L&Ü á ˇ|üŒ+<ä+ô|’ dü+‘·ø£+ #˚dæ+~. zCÀHé bıs¡≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï qcÕºìï ‘·–Z+#˚+<äT≈£î j·TTmHé&ç|æ düVü≤ø±s¡+‘√ πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« |üsê´es¡D+, n≥M eT+Á‹‘·« XÊK Á|ü‘˚´ø£+>± zCÀHé ôd˝ŸqT ˇø£<ëìï @sêŒ≥T#˚dæ+~. zCÀHébıs¡≈£î qwüº+ ø£*–düTÔqï yêj·TTe⁄\qT n<äT|ü⁄#˚ùd+<äT≈£î, dü+ã+~‘· s¡+>±˝À¢ kÕ+πø‹|ü]C≤xHêìï n_Ûeè~∆ |üs¡T#·Tø=H˚+<äT≈£î á Á|ü‘˚´ø£ $uÛ≤>∑+ ø£èwæ#˚k˛Ô+~.

düeTTÁ<ë\ ˙{ÏeT≥º+˝À e÷s¡TŒ\T zCÀHé bıs¡≈î£ n~Ûø+£ >± qwü+º ø£*–k˛Ô+~ n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ\sTT‘˚, <äTwüŒ*‘ê\qT m<äTs=ÿ+≥Tqï~ yÓqTø£ã&çq <˚XÊ\ì #Ó|üŒe#·TÃ. uÛÑ÷$Tô|’ yê‘êes¡D+ y˚&Óø£ÿ&É+ e\¢ |üsê´es¡D |üs¡+>± nH˚ø£yÓTÆq e÷s¡TŒ\T #√≥T#˚düT≈£î+≥THêïsTT. eT+#·T|üs¡«‘ê\T, Á<äTyê\e<ä› eT+#·T Áø£y˚TD≤ ø£]–b˛sTT düeTTÁ<ë\ ˙{ÏeT≥º+ ô|s¡T>∑T‘√+~. Væ≤e÷\j·÷˝À¢ì eT+#·Tø=+&É\T @&Ü~øÏ 10 qT+∫ 15 MT≥s¡¢ e+‘·Tq ø£]–b˛‘·THêïj·Tì, Bì e\¢ >∑+>±q~ e+{Ï Jqq<äT˝À¢ ˙{Ï Á|üyêVü≤+ ‘·>∑TZ‘·T+<äì |üsê´es¡D y˚‘·Ô\T Ç|üŒ{Ïπø ôV≤#·Ã]düTÔHêïs¡T. Bì ø±s¡D+>± \ø£å˝≤~ mø£sê\ |ü+≥ uÛÑ÷eTT\T kÕ>∑T˙{ ø=s¡‘·qT m<äTs=ÿHê*‡ edüTÔ+~. düeTTÁ<ä yê‘êes¡D+˝À e#˚à e÷s¡TŒ\ ø±s¡D+>± nø£ÿ&ç ns¡T<Óq’ JesêdüT\T, eT‘·‡´ dü+|ü<ä ø£qTeTs¡T>∑jT˚ ´ neø±X¯+ e⁄+~. eTq <˚X¯+˝À πøe\+ düeTTÁ<ä+ô|’H˚ n<Ûës¡|ü&ç Jeq+ kÕ–düTÔqï yê] dü+K´ 27 \ø£å\ ≈£î≥T+u≤\T e⁄HêïsTT. düeTTÁ<ä dü+|ü<ä≈£î qwüº+ »]–‘˚ Ms¡+‘ê ñbÕ~Û ø√˝ÀŒj˚T Á|üe÷<ä+ e⁄+~.

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·≈£L eTT|ü ‘·|üŒ<äT yê‘êes¡D+˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ\ e\¢ |ü+≥\T <Óã“‹H˚ Á|üe÷<ä+ e⁄+~. eTTK´+>± uÛ≤s¡‘Y e+{Ï e´ekÕj·T n<Ûë]‘· <˚X¯+˝À 56 XÊ‘·+ eT+~ Á|ü»\T á s¡+>∑+ô|’H˚ n<Ûës¡|ü&ç Jeq+ kÕ–düTÔHêïs¡T. Á>±MTD uÛ≤s¡‘·+˝À ù|<ä]ø£+, >∑èVü≤düeTdü´,, ‘ê>∑T˙s¡T düeTdü´, Äs√>∑´ düeTdü´\T düs¡« kÕ<Ûës¡D+. M{ÏøÏ ø=‘·Ô>± e#˚à düeTdü´\T ‘√&ÉsTT‘˚ |ü]dæú‹ eT]+‘· <äTs¡“¤s¡+>± e÷]b˛‘·T+~. yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\ e\¢ ‘·s#¡ ÷· es¡<\ä T, ø£se¡ ⁄ ø±≥ø±\T m<äTs=ÿHê*‡q |ü]dæ‹ú <ë|ü⁄]+#·e#·TÃ. ÄVü‰s¡uÁÑÛ <ä‘≈· î£ eTT|ü⁄Œe#˚à neø±X¯+ e⁄+~. yê‘êes¡D+˝À ø±s¡“Hé &Ó’ Äø£‡sTT&é XÊ‘·+ ô|s¡>∑≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô |ü&çq≥ºsTT‘˚ #ê˝≤ düeTdü´\≈£î |ü]cÕÿs¡+ ø£qT>=qe#·TÃ. bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡D, |ü≥ºD°ø£s¡D, nedüsê\≈£î $T+∫ Á|üø£è‹ eqs¡T\ $<Ûä«+kÕìøÏ ‘√&ÉT ø±s¡“Hé &Ó’ Äø£‡sTT&éqT n~Ûø£+>± $&ÉT<ä\ #˚ùd Ç+<ÛäHê\qT ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À $ìjÓ÷–düTÔHêïs¡T. Bì e\¢ >∑‘· 150 @fi¯¢ ø£Hêï 30 XÊ‘·+ n~Ûø£+>± uÛÑ÷$Tô|’ ø±s¡“Hé&Ó’ Äø£‡sTT&é ô|]–+<ä+fÒ $X¯« yê´|üÔ+>± bÕ\≈£î\T nqTdü]düTÔqï rs¡T, bÕ*‘·T\T ôd’‘·+ |ü{Ϻ+#·Tø√ø£ b˛e&Éy˚T Ç+<äT≈£î Á|ü<Ûëq ø±s¡D+. Á|ü|ü+#· yê´|üÔ+>± kÕ<Ûës¡D ñc˛íÁ>∑‘·\T 1.5 qT+∫ 2.5 ôd+{ÏÁπ>&é &çÁ^\T ô|]–q≥ºsTT‘˚ á uÛÑ÷$Tô|’ e⁄qï yÓTTø£ÿ\T,

»+‘·Te⁄\T, Ç‘·s¡ JesêdüT˝À¢ 20 qT+∫ 30 XÊ‘·+ n+‘·]+∫b˛‘êj·Tì XÊÁdüÔ y˚‘·Ô\T ‘·eT ìy˚~ø£˝À¢ ù|s=ÿHêïs¡T. uÛÑ÷$Tô|’ ñc˛íÁ>∑‘·\T 1900 dü+e‘·‡s¡+ qT+∫ @&Ü~øÏ ˇø£ bòÕs¡HéV”≤{Ÿ &çÁ^ e+‘·Tq ô|]–‘˚ 1970 qT+∫ á ô|s¡T>∑T<ä\ eT÷&ç+‘·\T y˚>∑e+‘·eTsTT´+~. 21 e X¯‘ê_›˝À ñc˛íÁ>∑‘·\T 3 qT+∫ 8 &çÁ^\ es¡≈£î ô|]π> dü÷#·q\T ø£ì|üdüTÔHêïsTT. Ç<˚ »]–‘˚ nH˚ø£ ñ|üÁ<äyê\qT e÷qyê[ m<äTs=ÿHê*‡ edüTÔ+~. á uÛÑ÷$T y˚&Óø£ÿ&ÜìøÏ Á|ü<Ûëq ùV≤‘·Te⁄ Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄˝Ò ø±s¡D+. á yêj·TTe⁄\T Ç+‘·˝≤ ô|s¡>∑&ÜìøÏ ø±s¡D≤\qT >∑T]Ô+∫ yê{Ïì n<äT|ü⁄#˚j·÷*‡ e⁄+~. Á|ü<Ûëq+>± s¡yêD≤ s¡+>∑+˝À $|üØ‘·+>± yêVü≤q$ìjÓ÷>∑+ ô|]–b˛e&É+ e\¢ 14 XÊ‘·+ Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\T ñ‘·Œ‹Ô ne⁄‘·THêïsTT. n<˚ e÷~]>± $<äT´‘Y X¯øÏÔ s¡+>∑+ <ë«sê 21.3 XÊ‘·+ , |ü]ÁX¯eT\ <ë«sê 16.8 XÊ‘·+, e´ekÕj·T nqTã+<Ûä ñ‘·Œ‘·TÔ\ ‘·j·÷Ø <ë«sê 12.5 XÊ‘·+, uÛÑ÷$ìjÓ÷>∑+˝À e÷s¡TŒ\T, ãjÓ÷e÷dt ø±\Ã&É+ <ë«sê 10 XÊ‘·+ e+‘·Tq á Á^Hé Vü≤Ödt yêj·TTe⁄\T yÓ\Te&ÉT‘·Tqï≥Tº |ü\T n<Ûä´j·THê˝À¢ yÓ\¢&ÉsTT´+~. nsTT‘˚ á yêj·TTe⁄\ $&ÉT<ä\\qT >∑T]Ô+#·&É+, yê{Ïì ìyê]+#ê\ì |üsê´es¡D y˚‘·Ô\T, XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T $X¯«yê´|üÔ+>± nìï <˚XÊ\ bÕ\≈£î\qT ôV≤#·Ã]+#·&É+ #ê˝≤ ø±\+>± »s¡T>∑T‘√+~. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À |ü]o*ùdÔ yêVü≤Hê\ $ìjÓ÷>∑+ ô|]–+<äì s¡Vü≤<ës¡T\≈£î Çs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ e+<ä\ @fi¯fl qT+∫ ô|]–q eTVü‰eèøå±\qT ‘Ó>∑q]øÏ s¡Vü≤<ës¡T\T yÓ&É\TŒ #˚düTÔHêïs¡T ‘·|üŒ, yêVü≤Hê\ $ìjÓ÷>±ìï ìj·T+Á‹+#˚+<äT≈£î Á|üuTÑÛ ‘·«+ @e÷Á‘·+ ø£èwæ #˚jT· &É+˝Ò∑T‘·Tqï $<äT´‘·TÔ nedüsê\ ù|s¡T‘√ n‘·´~Ûø+£ >± ø£s“¡ q yêj·TTe⁄\T, bÕ<äsd¡ +ü Ç‘·s¡ Vü‰ìø£*–+#˚ s¡kÕj·THê\qT $&ÉT<ä\ #˚ùd <∏sä à¡ ˝Ÿ |üesY bÕ¢+≥¢ ìsêàD≤ìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·ìdüTHÔ êïs¡T. Ç+<äT≈£î >±qT nedüsy¡ TÓ qÆ u§>∑TqZ T ~>∑TeT‹ #˚dTü ≈£îH˚+<äT≈£î b˛s¡T\º T @sêŒ≥T #˚dTü HÔ êïs¡T. Ä b˛s¡Tº\≈£î e#˚à wæ|ü⁄Œ\T $ìjÓ÷–+#˚ ã+ø£sY |üP´j·T˝Ÿ e\¢ e#˚à ø±\Twü´+ es¡íHêr‘·+. n+‘˚ø±ø£ KeTà+, ø£Ø+q>∑s,Y n~˝≤u≤<é ‘·~‘·s¡ õ˝≤¢˝À¢ì n&Ée⁄*ï ô|øÏ*+∫ ô|<ä› m‘·TqÔ u§>∑TZ ‘·e«ø±\T ìs¡«Væ≤düTHÔ êïs¡T. |ü]ÁX¯eT\ e\¢ yêj·TTe⁄\T n~Ûø£+>± edüTÔHêïj·T+fÒ e´ekÕj·T s¡+>±ìï <Ó“rdüTÔ |ü+≥ |ü+&˚ uÛÑ÷eTT*ï ùdø£]+∫ ø√kÕÔ rs¡+ yÓ+ã&ç s¡kÕj·Tq, ô|Á{À s¡kÕj·Tq, ô|]º˝…’»sY, ô|dæºôd’&é, bòÕsêà |ü]ÁX¯eT\≈£î ô|<ä›|”≥ y˚düTÔHêïs¡T. Ç˝≤ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝ÀH˚ ø±<äT uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝Àì nìï sêÁcÕº˝À¢ì bÕ\≈£î\T Á^Hé Vü≤Ödt >±´ôddt, Ç‘·s¡ s¡kÕj·Tq ø±\Twü´+ ø£*–+#˚ yêj·TTe⁄*ï $&ÉT<äT\ #˚ùd |ü]ÁX¯eT\πø ÁbÕ<Ûëq´‘· ìdüTÔHêïs¡T. á ‘·s¡+ J$+#ê*, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À |ü⁄&É$Tô|’ e÷qyêfi‚ø±<äT düeTdüÔ Jesê• J$+#ê\+fÒ ‘·eT yês¡dTü \ ø√dü+ ø√≥T¢ ≈£L&Éuf… yºÒ ês¡T, _\j·T˙s¡¢ kıôd{’ ˝° À düuTÑÛ ´\e⁄<ëeTH˚ ‘·|qü e÷ì |üsê´es¡D |ü]s¡øDå£ ≈£î, yê‘êes¡D+ y˚&Óø£ÿ≈£î+&Ü ø±bÕ&˚+<äT≈£î, z CÀHé bıs¡ ã\+>± ñ+&ç n‹˙*˝ÀVæ≤‘· øÏs¡D≤\T uÛÑ÷$Tì ‘êø£≈£î+&Ü #˚ùd+<äT≈£î uÛÑ÷>∑s¡“¤+˝À »\eqs¡T\T |ü⁄wüÿ\+>± ñ+&˚+<äT≈£î, eT+#·Tø=+&É\T ø£s¡>∑≈£î+&Ü ñ +&˚+<äT≈£î nqTyÓ’q yê‘êesD≤ìøÏ ø£èwæ #˚j·÷*. bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡D, |ü≥ºD°ø£s¡DqT |üø£ÿq ô|{Ϻ |ü#·Ãì #Ó≥T¢, ôd\j˚Tfi¯ófl, eq´ÁbÕDT\‘√ ø£eT˙j·T yê‘êes¡D+ ñ+&˚˝≤ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ø£èwæ #Ój·÷´*.

100 eT+‘Y‡ ¬ø’¢y˚T{Ÿ Ábıf…ø£åHé eT÷yÓT+{Ÿ

C… $ s¡‘·ï+, $XÊK|ü≥ï+, [email protected]