Nhan Le Nghia Tri Tin

NGUÕ THÖÔØNG NÔI ÑÖÙC KITOÂ Khi baïn ñoïc “Nguõ thöôøng nôi Ñöùc Kitoâ”, caùch naøo ñoù baïn nghó raèng toâi ñem Thieân Chuùa so saùnh vôùi Nguõ Thöôøng ? Thöa baïn, toâi khoâng coù chuû yù nhö vaäy ñaâu. Baïn ñöøng nghó toâi duøng Nguõ Thöôøng trong Nho Giaùo ñeå bì vôùi Thieân Chuùa. Thaät ra Nho Giaùo ñaâu phaûi laø toân giaùo. Toâi chæ muoán duøng caùi Nguõ Thöôøng laø nhöõng ñöùc tính con ngöôøi caàn coù trong xaõ hoäi. Laø nhöõng yeáu toá giuùp cho con ngöôøi soáng giöõa ñôøi cho ra ngöôøi. Thaät söï laø ngöôøi ñuùng nghóa. Nguõ Thöôøng trong baøi naøy, toâi chæ xeùt noù döôùi khía caïnh laø ñaïo lyù laøm ngöôøi, giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Qua ñoù, toâi loâi keùo Thieân Chuùa vaøo cuoäc – vì Ngaøi ñaõ xuoáng

theá laøm ngöôøi, moät con ngöôøi hoaøn toaøn nhö ta ngoaïi tröø toäi loãi- Ñeå nhôø vaäy thaáy ñöôïc cung caùch maø Thieân Chuùa ñoái xöû vôùi con ngöôøi trong giôùi haïn naêm ñöùc tính: Nhaân – Leã – Nghóa – Trí – Tín hay coøn goïi laø Nguõ Thöôøng. Trong cuoäc ñôøi cuûa moãi ngöôøi, ai cuõng töøng nghe, hay duøng ñeán chöõ NHAÂN. Coù theå laø: nguyeân nhaân, ñaïi nhaân, hoân nhaân… moãi chöõ nhaân trong caùc töø gheùp treân mang moät yù nghóa rieâng. Vaø cuõng khoâng phaûi laø chöõ NHAÂN maø toâi muoán baøn ñeán ôû ñaây, toâi muoán cuøng baïn xeùt chöõ NHAÂN maø tieáng Haùn ghi laø , ñöôïc dòch sang töø töông ñöông tieáng Anh laø “Benevolence” hay tieáng Phaùp “Bienveillance”… vaø tieáng Vieät coù nghóa: Thöông yeâu ngöôøi khaùc, roäng

löôïng, töø aùi… Quaû vaäy, toâi xin ñöôïc baét ñaàu vôùi chöõ NHAÂN. Chæ ñôn giaûn moät chöõ NHAÂN maø noù cao sieâu, huyeàn nhieäm laøm sao. Caùch ñaây hôn 2500 naêm Khoång Töû ñaõ ñeà xöôùng noù, xeáp noù vaøo moät vò trí ñaët bieät. Theá roài, vì quaù cao sieâu, huyeàn nhieäm maø noù ñaõ khoâng ñöôïc ngöôøi thôøi ñoù chaáp nhaän. Daàn veà sau, caùc theá heä keá oâng ñaõ phaûi haï xuoáng chæ laáy chöõ Leã. Vôùi chöõ NHAÂN naøy maø moãi moät ngoân ngöõ coù caùch theå hieän rieâng cuûa mình. Coøn veà maët yù nghóa thì sao ? Trong Haùn Vieät töø ñieån cuûa Thieàn Chöûu coù vieát: “Yeâu ngöôøi khoâng lôïi rieâng mình goïi laø NHAÂN”. Coøn theo Nguyeãn Vaên Ñang trong “Trau doài nhaân caùch” noùi: NHAÂN laø bieát yeâu thöông, töông trôï töông phuø, laø giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Moät caùch naøo ñoù

ngöôøi Anh cuõng vieát: “Benevolence is the quality of being kind, helful and tolerant” (Töø ñieån Larousse)… Coøn nôi Thieân Chuùa, moät trong hai giôùi luaät quan troïng nhaát maø Chuùa Gieâsu daïy laø: “Haõy yeâu anh em nhö chính mình” (Mt 22,39), coøn giôùi raên kia cuõng khoâng ngoaøi chöõ YEÂU. Nôi thö thöù nhaát cuûa Thaùnh Phaoloâ gôûi cho giaùo ñoaøn Coârintoâ cuõng quaû quyeát “meán yeâu laø quan troïng nhaát” (the greatest of these is Love) (1Cr 13,13) trong ba nhaân ñöùc (Tin-Caäy-Meán). Vaø chính Thieân Chuùa, Ngaøi ñaõ thöïc hieän yeâu thöông, yeâu thöông baèng caùi cheát. Chuùa Gieâsu ñaõ khaúng ñònh: “Khoâng ai coù tình thöông lôùn hôn tình thöông cuûa ngöôøi hy sinh maïng soáng mình vì ngöôøi khaùc” (Ga 15,13). Ngaøi ñaõ thöïc hieän yeâu thöông ñeán

toät ñoä ñeå roài thaân xaùc Ngaøi bò treo leân cho muoân ngöôøi ñöôïc höôûng tình yeâu Thaäp töï cuûa Ngaøi. Thieân Chuùa ñaõ ñöa ra tieâu chuaån cho tình yeâu, moät chuaån möïc maø baïn vaø toâi, hay töø ñoâng sang tay, töø kim chí coå ñaõ, seõ maáy ai daùm nghó, hay thöïc hieän ñieàu ñoù. Huyeàn dieäu thay phaûi khoâng baïn ! Toâi khoâng bieát duøng ngoân töø naøo ñeå dieãn taû cho troïn veïn tình yeâu hieán maïng soáng mình nhö Thieân Chuùa. Moät minh chöùng huønh hoàn, hoaøn toaøn nôi Thieân Chuùa. Thöa baïn, “Thieân Chuùa laø Tình Yeâu” (1Ga 4,8), töø khôûi thuûy Ngaøi ñaõ yeâu chuùng ta vaø chung cuoäc vaãn troïn moät tình yeâu. Ñeán ñaây, baïn nghó toâi laïc ñeà ? Ñang töø chöõ NHAÂN maø sao laïi chuyeån sang chöõ YEÂU ? Vaâng, cho duø hai con chöõ NHAÂN vaø YEÂU

khaùc nhau. Nhöng noù mang daùng daáp yù nghóa töông ñoàng nhau, ñuùng hôn chöõ Yeâu ñöôïc chöõ NHAÂN goùi troïn trong ñoù. “Yeâu ngöôøi khoâng lôïi rieâng mình laø NHAÂN”. Hay NHAÂN laø bieát yeâu thöông… Ngay trong ñònh nghóa chöõ Benevolence cuûa ngöôøi Anh cuõng coù “the quality of being kind” maø “kind” coù nghóa laø thaân aùi, yeâu meán. Khoâng khaùc vôùi caâu Khoång Töû traû lôøi Phaøn Trì khi oâng naøy hoûi veà ñöùc NHAÂN; “Nhaân laø yeâu ngöôøi” (Luaän Ngöõ XII 22 – Nguyeãn Hieán Leâ dòch). Vaø toâi ñang xeùt ñeán vaán ñeà naøy ñaây thöa baïn thaân meán. Nhö toâi ñaõ noùi, maëc duø ngoân haønh coù khaùc nhau nhöng yù nghóa vaãn theå hieän ñöôïc chöõ NHAÂN maø toâi möôïn trong Nguõ Thöôøng. Baïn cuõng ñoàng yù vôùi toâi chöõ NHAÂN trong Nguõ

Thöôøng coù cô sôû töø chöõ Nhaân cuûa hoï Khoång xöa (Nhaân, Trí, Duõng). Vaø vì loøng nhaân ñoù, cuoäc ñôøi cuûa oâng ñaõ boân ba truyeàn baù ñaïo cuûa mình vôùi muïc ñích giuùp ñôøi, caûi hoaù xaõ hoäi ñöông thôøi. OÂng coù loøng nhaân môùi khoùc thöông Nhan Hoài thaûm thieát… ÔÛ ñaây, toâi muoán noùi ñeán loøng Nhaân töø cuûa Thieân Chuùa. Thaät khoâng phaûi chuùt naøo neáu toâi ñem loøng Nhaân töø cuûa Thieân Chuùa so saùnh vôùi loøng Nhaân cuûa con ngöôøi. Khoaûng caùch vôøi vôïi laém baïn ôi. Loøng Nhaân töø, yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa taän coõi ngaøn may xanh. Coøn cuûa con ngöôøi leø teø nhö loaøi coû daïi döôùi maët ñaát, caùi loøng Nhaân maø khi thoaùt khoûi con ngöôøi ñeå höôùng veà Thieân Chuùa thì baát xöùng voâ cuøng. Vôùi tinh thaàn nhö

ñaõ noùi töø ñaàu, toâi môøi baïn cuøng tieáp tuïc suy gaãm vôùi toâi. Baïn vaø toâi laø nhöõng Kitoâ höõu, chuùng ta ñang soáng trong ñöùc tin cuûa chuùng ta. Vaø ta luoân xaùc tín ñöùc tin naøy tuyeät ñoái chaân thaät. Ñöùc tin daïy ta: Chæ coù moät Ñöùc Chuùa duy nhaát laø Hoaù Coâng vaø chuùng ta chæ laø thuï taïo moïn heøn khaùc naøo coû ñoàng noäi. Theá nhöng Hoaù Coâng ñaõ hoaø mình, cho con ngöôøi gioáng hình aûnh Ngöôøi (Stk 1,26-27). Ñeå roài töø ñoù tình thöông cuûa Ngaøi luoân chan töôùi treân chuùng ta. Khoâng nhöõng theá “Thieân Chuùa yeâu thöông theá gian ñeán noãi ñaõ ban Con Moät ñeå baát cöù ai tin vaøo Ngöôøi con aáy, thì khoûi phaûi cheát nöng ñöôïc soáng ñôøi ñôøi” (Ga 3,16). Tuyeät vôøi quaù, phöôùc haïnh quaù phaûi khoâng baïn, moät tình yeâu voâ bieân haûi haø,

“tình cuûa loaøi ngöôøi naøo ñaâu saùnh baèng”. Thaät vaäy, Thaùnh Phaoloâ coøn noùi: “Tình thöông cuûa Ñöùc Kitoâ vöôït quaù söï hieåu bieát” (EÂpheâsoâ 3,19). Coù nghóa laø, chuùng ta khoâng theå duøng lyù trí ñeå nghieäm thaáy heát Tình Yeâu cuûa Thieân Chuùa. Nhöng khoâng phaûi laø chuùng ta khoâng caûm nhaän ñöôïc tình yeâu naøy. Vaâng chính laø nhôø Tình Yeâu, toâi coøn nhôù lôøi cuûa moät baøi haùt: “Tình yeâu ñaùp ñeàn Tình Yeâu…”. Khoâng sai, chæ coù Tình Yeâu môùi ñaùp ñeàn Tình Yeâu. Tình Yeâu cuûa ta nhö theà naøo thì tuyø söï caûm nhaän cuûa ta veà Tình Yeâu cuûa Thieân Chuùa, vaø söï caûm nhaän naøy ñaït ñöôïc ôû möùc ñoä naøo thì coøn tuyø nôi Tình Yeâu cuûa ta ñoái vôùi Thieân Chuùa. Toâi khaùc, baïn khaùc khoâng ai caûm nhaän gioáng ai caû.

Trong ñôøi soáng haèng ngaøy ñaõ bao nhieâu laàn ta caûm taï Chuùa vì Chuùa ñaõ ban cho ta caùi naøy, caùi noï vaø ta noùi “Chuùa yeâu ta nhieàu quaù”. Theá luùc thaát baïi, khoâng may maén thì sao, chaúng leõ khi ñoù tình thöông Chuùa boû toâi, boû baïn sao. Baïn thì sao toâi khoâng bieát. Rieâng toâi, toâi luoân caûm taï vaø nhaän thaáy taát caû laø Hoâng AÂn (Thaùnh Teâreâsa Haøi Ñoàng). Hoàng AÂn naøy chính laø do loøng Nhaân, yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa maø coù. Toâi caûm taï Chuùa vì Hoàng AÂn Chuùa ban cho toâi ñieàu toát ñeïp caû. Coøn keát quaû toát hay xaáu laø taïi toâi coù bieát vaän duïng Hoàng AÂn tình yeâu Chuùa ban trong yù thaùnh thieän cuûa Chuùa ? Tình yeâu cuûa Chuùa laø töï do. Ngaøi khoâng eùp buoäc ta phaûi chaáp nhaát theo Tình Yeâu cuûa Ngaøi. Vì Tình Yeâu nhöng

khoâng cuûa Ngaøi, Ngaøi khoâng chæ yeâu ta khi ta ñang ñaùp laïi. Ñaâu phaûi vì ta ngoan, ta voâ toäi maø Chuùa yeâu ta. Nhöng “Ñöùc Kitoâ ñaõ cheát vì chuùng ta, ngay khi chuùng ta coøn laø nhöõng ngöôøi toäi loãi: ñoù laø baèng chöùng Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta” (Rm 5,8). Baïn thaáy khoâng, tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñaâu caàn ñaùp traû. Ngay khi ta loãi toäi, ngoaûnh maët ñi khoûi Ngaøi. Ngaøi vaãn troïn thuyû chung. Tình Yeâu cuûa Thieân Chuùa laø Tình Yeâu voâ vò lôïi. Khi yeâu ngöôøi khaùc, nhaân aùi vôùi hoï thì chuùng ta mong hoï nghó ñeán chuùng theo kieåu “baùnh ít trao ñi, baùnh quy trao laïi”. Ngay khi ta ñaùp laïi Tình Yeâu voâ tieàn khoaùng haäu, khoâng moät chuùt tính toaùn thieät hôn cuûa Thieân Chuùa, thì ñoâi khi ta cuõng

chæ mong traùnh khoûi aùn phaït ñôøi ñoài, ñaâu coù haún laø yeâu vì yeâu. Trong chöõ Nhaân ngöôøi Trung Hoa ñaõ goùi gheùm trong ñoù moät boä nhaân ( ) laø con ngöôøi vaø moät boä nhò ( ) laø hai. Theå hieän hai nhöng laø moät, moät nhöng laø hai. Phaûi ñuû caû hai môùi laø Nhaân ñöôïc. Ñoù laø loøng nhaân cuûa con ngöôøi vôùi nhau, ñöôïc dieãn taû baát thaønh vaên töï. Do ngöôøi ñôøi sau suy dieãn, gaùn gheùp. Coøn Chuùa Gieâsu, Ngaøi ñaõ daïy roõ raøng “caùc con haõy yeâu thöông anh em nhö chính mình” (Mt 22, 39). Toâi xin hoûi baïn: Baïn coù yeâu thöông baïn khoâng ? Thaät ngôù ngaån phaûi khoâng baïn. Moät caâu hoûi ñôn giaûn, nhaát ñònh seõ ñöôïc caâu traû lôøi; “coù”. Vaâng noù ñôn giaûn nhö vaäy ñoù baïn. Nhöng noù ñaõ haøm chöùa moät ñoøi buït tinh teá, tuyeät dieäu

cho Tình Yeâu maø Thieân Chuùa caàn noù nhö vaäy. Toâi khoâng caàn phaûi noùi ta yeâu ta nhö theá naøo, baïn ñaõ dö thöøa roõ. Toâi chæ nhaán maïnh laïi: haõy yeâu ngöôøi khaùc nhö chính ta, nhö chính ta cô. Vaø Thieân Chuùa yeâu ta nhö chính Ngaøi, moät tình yeâu nhö toâi ñaõ trình baøy ôû treân. Ngaøi coøn daïy chuùng ta “haõy yeâu thöông nhau nhö chính Thaày ñaõ yeâu thöông caùc con” (Ga 15,12). Yeâu ñeán noåi trao caû maïng soáng. Baïn toâi ôi, chöõ nhaân nôi Chuùa tuyeät bích döôøng aáy ñoù baïn. Coù leõ töø ñaàu ñeán giôø ta chæ xeùt chöõ Nhaân ñoái vôùi ngöôøi ta thaân, ngöôøi ta meán… Nhöng khoâng thöa baïn, ñoái vôùi Thieân Chuùa Ngaøi khoâng cho pheùp chuùng ta döøng laïi ôû ñoù. chính Ngaøi cuõng vaäy. Baïn caàn daãn chöùng ö. Baïn coù theå môû saùch Phuùc AÂm Thaùnh Luca

ñoaïn 6 töø caâu 27 ñeán caâu 35 (hay Mt 5,44…). Vieäc Chuùa Gieâsu yeâu thöông, Ngaøi yeâu thöông, xuoáng theá, cheát, cöùu chuoäc. Vaø coâng trình cuûa Ngaøi traøn lan ñeán khaép moïi ngöôøi. khoâng phaân bieät thuø hay baïn, toäi loãi nhieàu hay toäi loãi ít, gian aùc hay hieàn laønh… Vì coù lôøi raèng: “Ta khoâng muoán keû gian aùc phaûi cheát; nhöng muoán noù aên naên vaø ñöôïc soáng” (EÂ-deâ-ki-en 33,11). Ñoù laø yù muoán Thieân Chuùa. Thaät haïnh phuùc cho nhöõng ngöôøi toäi loãi, vì tình thöông cuûa Chuùa caøng doài daøo treân hoï nhieàu hôn. “Ta khoâng ñeán ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, maø ñeå goïi ngöôøi toäi loãi” (Mt 9, 13). Nôi duï ngoân “con chieân laïc” Chuùa Gieâsu keát luaän: “cuõng vaäy, Cha cuûa anh em, Ñaáng ngöï treân trôøi, khoâng muoán cho moät ai trong nhöõng

keû beù moïn naøy phaûi hö maát”. (Mt 18,12-14). Tình yeâu cuûa Chuùa, loøng Nhaân töø cuûa Chuùa khoâng bieân giôùi. Thuù thaät vôùi baïn, khi vieát veà loøng Nhaân cuûa Chuùa, noù meân moâng, bao la laém baïn ôi. Vì vaäy toâi môøi baïn haõy cuøng toâi tieáp tuïc chieâm ngaém loøng Nhaân cuûa Chuùa trong suoát khoaûng ñôøi coøn laïi. Vaø bieán thaønh nhöõng haønh ñoäng ñeå noái daøi voøng tay yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa. Chính loøng Nhaân naøy laø ñieàu Thieân Chuùa muoán nôi moãi ngöôøi chuùng ta ñoù baïn. Trong saùch Hoâ-seâ coù cheùp “Ta toû cho caùc ngöôøi bieát yù cuûa Ta roõ raøng nhö aùnh saùng. Vì tình thöông yeâu, chöù khoâng phaûi leã vaät, laøm ñeïp loøng Ta” (Hs 6, 6). Laïy Chuùa, con xin caûm taï, tri aân loøng Nhaân cuûa Chuùa. Vaø töø ñaây

xin cho con moãi ngaøy bieát nguyeän ngaém loøng Nhaân, tình yeâu cuûa Chuùa. Bieát duøng tình yeâu ñeå ñaùp tình yeâu, moät tình yeâu böøng löûa chaùy thoâi thuùc taâm can, ñoát loøng con say meán thaønh haønh ñoäng cho tình yeâu maõi thoâi. Amen. Xin ñöôïc tieáp tuïc haøn huyeân, chia seõ cuøng baïn vôùi Leã – Nghóa – Trí – Tín trong caùc laàn tôùi.