Nghe Thuat Khoi Nghiep

Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 1) Chủ doanh nghiệp có cần bằng quản trị kinh doanh? Guy Kawasaki là hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Sau đây là cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện Hỏi: MBA ngày nay có giá trị như thế nào đối với các cử nhân trẻ tuổi muốn lập công ty riêng? Đáp: Giá trị ư? Có lẽ vào khoảng –$250.000. Tôi đã từng là một cử nhân trẻ tuổi và đã có bằng MBA. Tôi không cho rằng MBA có ý nghĩa lắm trong việc lập công ty riêng. Một bằng kỹ sư có tác dụng tốt hơn nhiều. Lúc nào bạn cũng có thể thuê được các thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, nhưng nếu bạn không thể hiểu và tạo ra một sản phẩm, thì có nghĩa là bạn chẳng có gì cả. Tiện đây tôi cũng xin nói rằng những người thành lập Apple Computer, Microsoft, Yahoo! và Google đều không có bằng MBA. Nhưng hình như tôi đã lạc đề rồi. Điều gì có tác dụng quyết định trong việc thuyết phục một người đầu tư vào công ty của ta? Họ có phải hoàn toàn tin vào sản phẩm của ta không? Hay ta chỉ cần thuyết phục rằng đây là một cơ hội tốt để họ kiếm tiền là được? Tôi chưa bao giờ làm việc cho McKinsey, nhưng ta có thể biến câu hỏi này thành một ma trận 2 x 2: tin vào sản phẩm có/không và tin rằng họ có thể kiếm tiền có/không. Rõ ràng điểm tốt nhất là khi họ tin vào sản phẩm và tin vào khả năng kiếm tiền của họ. Tôi khó có thể tưởng tượng được các nhà đầu tư rót tiền vào một sản phẩm mà họ không tin nhưng phần nào tin rằng họ có thể kiếm được tiền với sản phẩm đó. Và điểm đáng thất vọng nhất là khi các nhà đầu tư thích sản phẩm của bạn nhưng lại không nghĩ rằng có thể kiếm tiền với những sản phẩm đó. Cho nên câu trả lời là phải làm họ tin vào sản phẩm và đồng thời tin rằng họ có thể kiếm được tiền. Liệu ông có thể thành công với một nhóm làm việc chăm chỉ ngay cả khi ý kiến đầu tiên của ông không thành công không? Chắc chắn là có. Vì hầu hết mọi ý kiến ban đầu đều không thành công.Bạn cần phải linh hoạt: Đôi khi bạn khởi sự với một ý tưởng tốt và một nhóm làm việc tệ hại. Sau đó bạn rời bỏ nhóm đó. Lúc khác, bạn khởi sự với một ý kiến dở và một nhóm làm việc tuyệt vời. Sau đó bạn bỏ ý tưởng chẳng ra gì đó. Những người bạn tốt thường tạo ra những thay đổi triệt để theo dòng thời gian. Nokia là ví dụ điển hình về sản phẩm ban đầu rất dở hơi. Hoa Kỳ và vành đai Thái Bình Dương dường như là những nơi duy nhất trên thế giới mà các công ty non trẻ hay thuộc ngành công nghệ cao thành công. Có đúng như vậy không? Và nếu đúng thì tại sao?

Chẳng đúng tý nào. Chẳng qua thung lũng Silicon có những người phụ trách về quan hệ công chúng giỏi nhất. Nếu bạn là nhà doanh nghiệp giỏi, bạn có thể thành công ở bất kỳ nơi nào. Còn nếu không, thì bạn sẽ thất bại ngay cả khi văn phòng cuả bạn nằm trên đường Sand Hill Road hay ở ngay cạnh trụ sở của Hewlett-Packard. Nếu có thời gian, liệu các chủ đầu tư có cố gắng gián tiếp tham gia hay thậm chí muốn trực tiếp tham gia vào công việc của công ty không? Đây là một câu hỏi bẫy phải không? Chắc chắn là một chủ đầu tư nên tham gia vào công việc của công ty nếu anh ta có quan hệ tốt với những người điều hành. Nhưng đó chỉ là giả thiết, vì không phải chủ đầu tư nào cũng có mối quan hệ như vậy. Và thế thì tất nhiên tham gia trực tiếp sẽ là phương pháp hay nhất. Liệu học tập tốt có phải là chìa khoá để thành công trong thế giới kinh doanh không? Nếu bạn muốn nói đến việc học trong sách vở và dự các lớp học khi nhắc đến từ “học tập” thì câu trả lời là “không”. Nhưng nếu cũng với từ đó, bạn muốn nói đến toàn bộ kinh nghiệm trong cuộc đời thì câu trả lời là “có”. Chẳng hạn như có những người chưa bao giờ đến trường đại học nhưng vẫn là nhà kinh doanh tài giỏi. Và nhiều người có bằng Ph.D trong quản trị nhưng không có khả năng điều hành dù chỉ một quán nước giải khát. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 2) Bước tiếp theo: đặt tên và biểu tượng cho công ty Hỏi: Công ty mới của tôi đã dành nhiều thời gian và tiền bạc để có được một cái tên và biểu tượng hay. Theo tôi, một cái tên công ty phải gây ấn tượng. Còn ý kiến của ông về tầm quan trọng của tên công ty như thế nào, và trong giai đoạn thành lập công ty, nên tiến hành việc đặt tên và sáng tác biểu tượng công ty như thế nào? Đáp: Tên công ty hết sức quan trọng, và bạn nên hoàn thành nó càng sớm càng tốt. Cái tên này phải dễ đánh vần, dễ nhớ và đặc biệt – chẳng hạn như Claris, Clarus, Clarins, Claritin – và điều quan trọng nhất là nó phải có thể được tìm trên Google và Xerox. Nhân tiện, tôi cũng xin nói thêm rằng không nên chi quá nhiều tiền để có được một cái tên. Nếu bạn phải chi $25.000 cho một cố vấn để đặt tên công ty có nghĩa là bạn thiếu trí tưởng tượng, thiếu kiến thức về marketing và không biết sử dụng chương trình WhoIs của Versign. Biểu tượng công ty thì ít quan trọng hơn. Bạn có thể thay đổi biểu tượng khi thị hiếu thay đổi theo thời gian. Ví dụ như hãng Apple đã thay đổi biểu tượng của họ ít nhất là ba lần. Hỏi: Tôi có một sản phẩm mà tôi cho rằng sẽ đặc biệt hấp dẫn đối với giới trẻ châu Á ở Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Công ty của tôi đặt trụ sở tại New York, nhưng tôi cảm thấy các nhà đầu tư cuả tôi không hiểu nhiều về thị trường mà tôi đang hướng tới. Vậy làm thế nào tôi có thể tìm được một nhà đầu tư được đào tạo tại các thị trường nước ngoài? Đáp: Tại sao các nhà đầu tư ở Mỹ lại phải đi bao nhiêu đường xá xa xôi tới Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc để mất tiền khi họ có thể làm điều này ngay tại

sân sau nhà họ? Nhưng tôi đã lạc đề rồi thì phải. Đây là phương pháp mà bạn có thể áp dụng. Hãy tìm các công ty ở các nước đó được nêu tên trong Nasdaq. Sau đó xem nhà đầu tư nào đầu tư vào các công ty đó. Sau đó vào trang web của các nhà đầu tư đó và xem ai thuộc hội đồng quản trị công ty. Hoặc bạn có thể đơn giản hoá bằng cách tìm trong các tài liệu Walden Internatianl, Worldview Technology Partners và 3i. Hỏi: Chúng tôi đã nhận được các câu trả lời “Không” chắc như đinh đóng cột từ hầu hết các nhà đầu tư mà chúng tôi tiếp cận, tuy nhiên còn một hai người không trả lời, để chúng tôi chờ đợi hàng tuần mà chẳng nói không cũng chẳng nói có, rồi cuối cùng vẫn để chúng tôi rớt đài. Đây có phải là tình trạng chung không? Chúng tôi có thể làm gì để tránh tình trạng bị kéo dài thời gian mà không đầy các nhà đầu tư đến câu trả lời “không”? Đáp: Tôi sẽ phiên dịch lời nói của các nhà đầu tư cho bạn. “Nào, hãy bắt đầu công việc một cách chăm chỉ” = “chúng tôi có quan tâm”. Tất cả những câu trả lời khác đều là “Không”. Điều đó rất dễ hiểu. Bạn có biết bạn có thể nói gì nếu một nhà đầu tư từ chối bạn không? Hãy chào từ biệt. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 3) Xác định loại hình kinh doanh Tôi muốn khởi sự doanh nghiệp của riêng mình nhưng không biết nên bắt đầu từ loại kinh doanh nào. Ông có thể gợi ý cách tốt nhất để tìm một việc kinh doanh phù hợp với khả năng của tôi được không? Điểm mấu chốt là: Thành lập một công ty không giống với tìm một việc làm mới. Với một việc làm mới, bạn mong đợi công việc thú vị, được trả lương cao, cho phép bạn đạt được các mục đích cá nhân, v.v. Đó cũng là dấu chấm hết cho một cuộc hành trình dài. Thành lập công ty là điều hoàn toàn khác. Đam mê kinh doanh có thể bắt nguồn từ trái tim bạn. Nó không phải là cái gì “phù hợp với khả năng của bạn”, mà là cái gì đó buộc bạn phải đứng vào hàng ngũ những người kinh doanh. Vì thế, khi một điều gì đó đẩy bạn tới ngưỡng này, bạn sẽ tự nhận ra nó ngay. Bạn không cần phải đi tìm nó giống tìm việc bằng cách đọc cột “Quảng cáo việc làm” trên báo. Hiện nay các nhà kinh doanh vốn đang làm gì? Họ có đầu tư không hay là thường xuyên bỏ lỡ cơ hội? Bốn câu nói láo mà các các nhà kinh doanh vốn ngày nay thường nói là: “Chúng tôi biết điều đó sẽ tới”; Chúng tôi có rất nhiều tiền đầu tư”; “Năm nay chúng tôi thực hiện nhiều hợp đồng hơn bất cứ giai đoạn nào trước đây”; và “Chúng tôi nghĩ đã đến lúc để thành lập các công ty lớn.” Hầu hết các nhà kinh doanh vốn đều đi tìm các công ty có ba yếu tố “đã qua thử

thách” sau: các nhóm làm việc “đã qua thử thách”, công nghệ “đã qua thử thách” và chiến lược bán hàng “đã qua thử thách”. Lý tưởng nhất đối với họ là nhóm làm việc đã bán một công ty cho Cisco để lấy $7 tỷ, đoạt một giải Nobel về công nghệ ứng dụng và khả năng bán hàng $12 triệu/năm. Nhưng thật không may, với việc sử dụng các tham số như trên, thì chẳng nhà kinh doanh vốn nào đầu tư vào bất kỳ cái gì. Đó sẽ là các Yahoo!, Google, eBay, Netscape, Apple hay Cisco của tương lai. Tuy nhiên cũng có một số ngoại lệ, trong đó có Sequoya Capital. Nhưng nhìn chung là ngày nay khó mà đạt được một hợp đồng đầu tư. Tôi nên đăng ký doanh nghiệp của tôi là công ty hay hợp doanh? Ưu và nhược điểm của hai sự lựa chọn này là gì? Nhìn chung thì tôi cho rằng nên chọn ‘công ty’, nhưng tất nhiên mỗi trường hợp một khác. Bạn cần hỏi một luật sư công ty để biết thêm, đặc biệt nên hỏi một luật sư chuyên về việc thành lập công ty, chứ không phải luật sư hôn nhân và gia đình. Ngoài công việc hàng ngày ra, tôi còn có một doanh nghiệp nhỏ hoạt động rất tốt. Tôi đã mở rộng việc kinh doanh này bằng cách quảng cáo trên mạng, đồng thời xây dựng một trang web, nhưng cho đến nay tôi vẫn chưa có thêm đơn đặt hàng mới nào. Tôi có nên tiếp tục các nỗ lực marketing trong vùng không hay có những lời khuyên nào đó giúp tôi xây dựng trang web sao cho có hiệu quả hơn? Trang web không phải dành cho tất cả mọi người. Có một số việc kinh doanh chỉ nên hướng vào việc marketing trong vùng. Có thể doanh nghiệp của bạn thuộc một trong những loại đó. Trang web có thể giúp một doanh ngiệp phát triển lớn hơn và nhanh hơn, nhưng nó không thể giải quyết vấn đề nếu thực chất cơ sở kinh doanh của bạn không ổn. Nhưng tôi sẽ cho bạn vài lời khuyên vì có vẻ như cơ sở của bạn cũng có triển vọng. Để xây dựng một trang web đúng cách, trước hết hãy nhìn trang web với tư cách một khách hàng. Nó có thu hút bạn không? Các chi tiết có dễ hiểu không? Việc đặt hàng có dễ dàng không? đừng đỏi hỏi người khác làm những điều mà bạn không muốn làm. Làm thế nào tôi có thể thành công trên thị trường được khi tất cả mọi người đều bám vào các hợp đồng, cạnh tranh gay gắt và không cho sản phẩm của tôi một chút cơ hội nào? 90% đầu tiên của thành công nằm ở sản phẩm tốt. 10% tiếp theo đòi hỏi sự kiên trì. Chẳng có gì bí mật ở đây cả, nhưng tôi có vài lời khuyên cho bạn: - Hãy tìm một người có khả năng đưa ra quyết định đúng. Đó không nhất thiết phải là người với chức danh to tát. Đó có thể là một thư ký, một nhân viên hay

một trợ lý hành chính thôi. - Hãy để cho mọi người tự nghiệm sản phẩm của bạn. Bằng cách nào đó, hãy để mọi người thử trước khi mua hàng. - Hãy tiến hành những bước đi an toàn. Đừng cố gắng quá kiểu như vứt tất cả các giải pháp hiện tại đi và bắt đầu lại từ đầu. Hãy thay đổi từng chút một. Chồng tôi sẽ kết thúc nghĩa vụ quân sự trong năm tháng nữa. Chúng tôi đã quyết định thành lập một doanh nghiệp đồ dùng gia đình trên mạng và anh ấy định dựa hoàn toàn vào công việc đó để kiếm sống trong tương lai. Theo tôi đây là lúc rất khó có thể kinh doanh trên mạng, nhất là khi nghĩ tới việc anh ấy sẽ thất nghiệp trong năm tháng tới. Tôi sợ sẽ mất đi những gì chúng tôi đã gom góp được nếu như việc kinh doanh này bị lỗ. Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chồng chị vì đã phục vụ trong quân ngũ. Tôi đánh giá cao những gì mà anh ấy đã làm. Ở trong hoàn cảnh của chị, tôi sẽ chơi trò nước đôi, vì không ai có thể dự đoán được việc kinh doanh qua mạng hay bất kỳ loại kinh doanh nào khác có thể thành công hay không. Tất cả các loại việc kinh doanh đều rất khác nhau. Vì vậy, tốt nhất hãy giả vờ rằng phải mất tới một năm công việc kinh doanh mới tạo ra lợi nhuận được. Hãy hỏi anh ấy “chúng ta sẽ làm gì để có thu nhập trong thời gian đó?” Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 4) Cần kinh nghiệm kinh doanh bên cạnh kiến thức học đường Nghệ thuật khởi Tôi là sinh viên năm thứ hai đại học. Tôi muốn biết tôi cần nghiệp phải học gì để trở thành một nhà đầu tư vốn. Người ta có cần cái gọi là “sinh ra trong giàu có” để thành công trong nghề nghiệp này không? Để tiện thảo luận, tôi giả sử là bạn muốn trở thành một nhà đầu tư vốn trong lĩnh vực công nghệ. Để làm được nghề này, nền tảng giáo dục cần nhất là kỹ sư - về khoa học máy tính, điện dân dụng, khoa học vật liệ hay công nghệ sinh học đều được. Tuy nhiên, mặc dù học tập rất quan trọng, nhưng kinh nghiệm hoạt động còn quan trọng hơn nhiều. Bạn phải có thời gian làm những công việc khó khăn thực sự - đầu tư vốn không phải là một công việc thực sự. Bạn không nên chỉ học công nghệ. Còn về việc sinh ra trong giàu có có lợi hay không, thì theo tôi để làm nghề này, tốt hơn bạn hãy sinh ra trong nghèo khó. Nếu bạn sinh ra trong giàu có, bạn có thể có cảm giác quyền lực ngay từ ngày đầu tiên, và điều này làm hỏng tính cách, khả năng đánh giá và tính kỷ luật của bạn. Thời gian đã chứng minh rằng một nhà đầu tư vốn điển hình sinh ra trong nghèo khó, làm việc cực như chó để có được thành công, từ bỏ vai trò điều hành để trở thành một nhà đầu tư vốn,

gặp may mắn và kiếm tiền còn nhiều hơn cả giai đoạn trước. Rồi sẽ tới lúc người này có cảm giác quyền lực, nhưng ít nhất họ cũng không được sinh ra cùng với cảm giác đó. Hiện nay tôi đang làm việc với tư cách là kế toán trưởng của một nhà phân phối cỡ trung trong ngành công nghệ thông tin. Tuy nhiên, tôi nhận thấy rằng cuộc chơi ngày càng chuyển sang hướng dịch vụ, và tôi muốn khởi sự doanh nghiệp của riêng mình và đi vào cửa ngách này. Vậy cách tốt nhất để thu hút được vốn tài trợ là gì và tôi nên tìm tới ai? Tôi sẽ cần giấy tờ/ kế hoạch/dự án gì? Tôi có thể tìm nguồn thông tin cần thiết để có một kế hoạch kinh doanh hợp lý ở đâu? Tôi không muốn là bạn mất hứng, nhưng tư vấn về máy tính không phải là loại kinh doanh mà các nhà đầu tư vốn ưa thích. Các nhà kinh doanh vốn cho rằng loại tổ chức dịch vụ này không phát triển vượt bậc được. Có nghĩa là tất cả những gì bạn có thể làm là thuê ngày càng nhiều người hơn để có số giờ được thanh toán ngày càng nhiều. Điều này sẽ không xảy ra nếu như bạn thiết kế một sản phẩm và chở hàng ngàn sản phẩm đó đi bán. Cảm ơn ông về những thông tin bổ ích về các mô hình kinh doanh. Ông có cho rằng rất khó có thể thu hút được tài trợ vào một trung tâm trông trẻ không? Đúng là rất khó. Bạn chỉ có có thể hy vọng vào một nhà tự thiện giàu có nào đó với một mục tiêu cao cả là vì lợi ích của trẻ thơ. Bạn cũng có thể xây dựng một mạng lưới các trung tâm trông trẻ thông qua một loại mô hình franchise và chứng minh rằng tôi nói sai, nhưng tôi vẫn cho rằng khó có thể cuốn hút một nhà kinh doanh vốn với ý tưởng này. Tôi muốn gia nhập thị trường đồ uống và đã bắt đầu kế hoạch kinh doanh của mình. Tôi đang cố găng thu nhập những nghiên cứu về thị trường, nhưng tôi phát hiện ra rằng rất khó có được thông tin hữu ích nếu không chi ra một khoản tiền lớn. Tôi cho rằng một cuộc điều tra trên mạng khó có thể cho bạn những thông tin cần thiết. Hãy coi đây là một trong rất nhiều thử thách trên chặng đường kinh doanh. Tuy nhiên, tôi muốn nói rằng đừng cố tìm bằng chứng về quy mô thị trường qua nghiên cứu. Chẳng một nhà đầu tư nào bị thuyết phục khi bạn nói: “Nếu 1% dân số Trung Quốc mua đồ uống của tôi, thì công ty của tôi sẽ lớn tới cỡ nào?” Tôi đã thành lập một công ty công nghệ nhỏ làm việc tại nhà được hơn một năm. Ông có cho rằng việc một ngân hàng đầu tư yêu cầu chúng tôi đưa $4000 để đưa công ty của tôi vào danh sách những công ty mà nó đỡ đầu

là hợp lý không? Vì trong giai đoạn đầu, tiền mặt hết sức quan trọng, nên tôi không thể coi đó là cái giá hợp lý được. Liệu trong trường hợp này, số tiền mà họ đưa ra có cao hơn khoản phí thông thường không? Việc yêu cầu khoản phí này là không thể chấp nhận được. Nếu bạn trả số tiền này thì bạn đúng là ngốc. Không có nhiều ngân hàng đầu tư hoạt động hiệu quả. Chẳng có nhà đầu tư nào lại tìm tiếm công ty để tài trợ thông qua các danh sách của ngân hàng đầu tư, rồi nhấn nút “Send now” để gửi tiền cả. Vợ tôi và tôi đang sở hữu một cơ sở cung cấp thực phẩm đông khách. Vì chúng tôi không có đủ tiền để nâng cấp cơ sở của mình thành nhà hàng được, nên một nhóm các nhà đầu tư đã tiếp cận chúng tôi và sẵn lòng giúp chúng tôi thực hiện ước mơ này. Tôi nên phân chia quyền sở hữu như thế nào giữa tôi và họ? Tôi gần như không thể trả lời được câu hỏi này vì có quá nhiều biến số ở đây: quá trình hoạt động của các bạn với tư cách là một cơ sở cung cấp thực phẩm, thị trường quen thuộc của bạn và bạn cần vốn tới mức độ nào. Nhưng theo số liệu hiện này, các nhà đầu tư gộp lại chỉ chiếm 25 – 35% công ty trong giai đoạn đầu tài trợ. Thành phần quan trọng nhất của một kế hoạch kinh doanh hiệu quả là gì? Thành phần quan trọng nhất là sơ lược về việc thực hiện kế hoạch. Phần này dài khoảng hai trang và trả lời những câu hỏi cơ bản như sau: Bạn làm gì? Bạn đang giải quyết khúc mắc nào? Nhóm thực hiện của bạn là ai? Mô hình kinh doanh của bạn là gì? Đối thủ cạnh tranh của bạn là ai? Trong số các câu hỏi trên, câu quan trọng nhất là về vấn đề khúc mắc mà bạn đang cần giải quyết. Những câu trả lời cần mang tính thức tế, rõ ràng và thật cụ thể thì mới thu hút được vốn tài trợ. Tôi là một nhà kinh doanh nhiều tham vọng. Tôi mới vào năm thứ nhất trường đại học và tôi có một kế hoạch kinh doanh cụ cụ thể. Tôi rất quan tâm đến ngành giải trí, nhưng lại định khởi sự doanh nghiệp ngoài ngành này. Tôi nên bắt đầu từ đâu? Tôi cần tìm hiểu vấn đề gì? Tôi sẽ nhận được bằng cử nhân về quản trị doanh nghiệp. Đó có phải là một bước khởi đầu tốt không? Điều không ổn ở đây là: Bạn có một “kế hoạch kinh doanh cụ thể”, nhưng bạn lại hỏi những câu rất căn bản. Điều này có thể so sánh với việc bạn nhận mình là người chơi khúc côn cầu giỏi, nhưng bạn muốn học cách đi lại trên băng.

Bạn bắt đầu bằng việc nghiên cứu cái mà bạn yêu thích. Sau đó bạn tới làm việc tại một công ty cung cấp sản phẩm hay dịch vụ mà bạn thích. Rồi sau đó, bạn sẽ bị thôi thúc tham gia kinh doanh. Khi đó hãy viết thư cho tôi để hỏi, tôi sẽ giúp bạn được nhiều hơn. Làm cách nào mà một công ty có danh tiếng tốt với khách hàng, chẳng hạn như Land Rover, Jaguar, Elizabeth Arden, Scotland Yard, vươn được tới một thị trường rộng lớn hơn? Dường như kinh doanh trong quá khứ dựa nhiều vào tiếng đồn chứ không phải marketing. Bạn cho rằng Land Rover có danh tiếng tuyệt vời ư? Bạn đã sở hữu một chiếc Land Rover rồi hay sao? Nhưng hình như tôi lạc đề rồi thì phải. Tiếng đồn không phải là một phương thức khác với marketing. Chúng chính là một hình thức marketing. Tôi còn cho rằng đó là hình thức hiệu quả nhất của marketing. Cũng có thể bạn có khả năng mở rộng thị trường bằng hàng tấn quảng cáo và khuyến mại, nhưng điều này vượt quá tầm hiểu biết cuả tôi. Tôi thích những doanh nghiệp mới thành lập, và chỉ tập trung vào một bộ phận thị trường thích hợp. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 5) Hỏi: Cái gì có trước, sản phẩm hay thị trường? Tôi nên tìm một sản phẩm rồi sau đó mới tìm cách bán nó, hay tôi nên tìm một thị trường chưa được khai thác và rồi tìm sản phẩm để đưa vào đó? Đáp: Cứ gọi tôi là người lạc hậu nếu muốn, nhưng theo tôi thì bạn cần phải tạo ra sản phẩm trước. Lý do có thể vì bạn thích sản phẩm đó, hay có thể vì cái công ty mà bạn đang làm thuê chưa nghĩ tới sản phẩm đó, hoặc có thể đơn giản là vì bạn có thể tạo ra sản phẩm đó. Điều mà tôi luôn tin tưởng, đó là để thành công, ta phải yêu thích công việc của mình. Tôi không quan tâm đến việc thị trường đó lớn và chưa được khai phá hay không, những nếu bạn không yêu công việc ấy, thì hãy quên nó đi. Cuộc sống quá ngắn để chúng ta lãng phí bằng cách làm những việc mà ta ghét. Hãy tiến lên và làm việc cùng với trái tim trong lồng ngực. Còn đồng tiền sẽ tới sau. Ngay cả khi bạn thất bại, thì ít nhất bạn cũng thất bại khi làm một việc mà bạn yêu thích. Tôi rất muốn thành lập công ty riêng, nhưng giờ tôi mới 18 tuổi, tôi có thể làm gì để các nhà đầu tư nhìn nhận mình một cách nghiêm túc được? Đúng là có sự phân biệt về tuổi tác, đặc biệt là từ các nhà đầu tư chuyên nghiệp. Bạn nên nhờ cậy đến nhóm 3F: Friends (bạn bè), Fools (những thằng ngốc) và Family (gia đình). Và nếu bạn vẫn muốn thử làm việc với các nhà đầu tư chuyên nghiệp (và tôi thực sự mong bạn có thể chứng minh rằng tôi sai), thì hãy nguỵ trang bởi sự giám sát của những người lớn tuổi hơn.

Hãy đưa vào ban giám đốc và ban cố vấn những người tóc muối tiêu hoặc không có tóc chứ không phải những người đeo khuyên trên mũi. Và hãy thuê một người đủ trưởng thành để điều hành công ty của bạn. Tôi nghĩ rằng ý tưởng kinh doanh của tôi sẽ thành công, nhưng tôi lo rằng nó có thể bị người khác đánh cắp nếu tôi đến gặp những nhà đầu tư. Tôi có thể bảo vệ ý tưởng kinh doanh của mình tốt nhất bằng cách nào? Hãy để tôi diễn giải câu hỏi của bạn như sau: Ý tưởng của bạn mang tính cách mạng đến nỗi chưa ai nghĩ đến nó cả, và nếu bạn nói ý tưởng đó với một số nhà đầu tư thì họ sẽ nói toạc ra và tự thực hiện, có phải vậy không? Bạn nên biết rằng các nhà đầu tư tìm kiếm các nhóm người thực hiện những ý tưởng hay, chứ không phải tìm những ý tưởng hay. Theo kinh nghiệm của tôi, nếu bạn có một ý tưởng hay thì có năm công ty khác sẽ cùng làm theo. Nếu bạn có một ý tưởng tuyệt vời, mười công ty khác sẽ cùng làm theo. Phương thức bảo vệ ý tưởng tốt nhất là thực hiện ý tưởng đó thật thành công. Không một giấy tờ pháp lý hay bằng sáng chế có thể làm được điều này. Ý tưởng thì dễ, thực hiện tốt mới khó. Tôi có một ý tưởng kinh doanh không cần nhiều tiền lắm để khởi sự. Vậy việc tìm kiếm sự ủng hộ về tài chính từ bên ngoài có quan trọng lắm không, hay tôi có thể nhờ cậy gia đình và bạn bè? Bạn có thể trông chờ chủ yếu vào nguồn lực từ gia đình và bạn bè. Danh mục vốn đầu tư của tôi gần đây dần dần giảm xuống kể từ khi thị trường mặt hàng của chúng tôi sụp đổ. Liệu tôi có phải thằng ngốc không khi tôi đang nghĩ đến việc bán công ty hiện nay trị giá $401 nghìn để khởi sự một doanh nghiệp mới? Tôi có thể ủng hộ trường hợp bạn muốn thành lập một công ty mới nếu danh mục vốn đầu tư của bạn tăng lên. Nhưng bạn đang hỏi rằng liệu đây có phải thời điểm tốt để bạn thành lập một công ty mới không trong lúc số vốn đầu tư của bạn đang đi xuống. Điều này tôi thấy không lôgíc lắm, nhưng có điều là nếu bạn là một người chuyên gây dựng công ty thì lại là việc khác - vì lúc nào cũng là thời điểm tốt để bạn khởi sự doanh nghiệp. Còn nếu bạn không phải người như vậy thì không nên đâu. Bạn sẽ bị coi là ngốc nếu bạn bỏ vào đó cả $401 nghìn của bạn và rồi thất bại. Bạn sẽ được coi là thiên tài nếu dồn vào đó $401 nghìn và thành công. Nếu công ty của tôi thất bại thì tôi sẽ phải chịu những mất mát gì? Ông có thể phác ra những rủi ro mà tôi cần phải cảnh giác không? Ngoài những rủi ro hiển nhiên của việc tịch thu toàn bộ tài sản để thế nợ, mất tiền và tài sản riêng và tổn hại danh tiếng ra, vấn đề cũng hết sức quan trọng là

điều sẽ xảy ra với tinh thần của bạn. Nếu bạn đang ở Thung lũng Silicon thì đó không phải là vấn đề lớn lắm, vì tại đây, thất bại được tha thứ, và đôi khi theo tôi nghĩ thì người ta còn chúc mừng nó nữa kia. Tuy nhiên có một câu hỏi lớn mà bạn nên đặt cho bản thân là “Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi chưa bao giờ thử và vì vậy sẽ không bao giờ biết cả?” Rất nhiều những cuốn sách mà tôi đã đọc vẽ ra một bức tranh màu hồng giữa doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Tôi không tin lắm. Chẳng lẽ không có mối căng thẳng nào giữa một người cố gắng thực hiện giấc mơ của bản thân và một người cố gắng thu lợi từ tiền đầu tư của mình hay sao? Làm thế nào tôi có thể ngăn nhà đầu tư khỏi áp chế các mục tiêu kinh doanh của tôi được? Câu trả lời ngắn gọn là bạn đọc vẫn chưa đủ. Còn câu trả lời dài thì như sau: trong một đôi nhà đầu tư – nhà kinh doanh hợp nhau, thì việc hiện thực hoá ước mơ của một người là con đường để người kia thu lợi từ tiền đầu tư. Các nhà đầu tư không đổ tiền vào công ty của bạn để bạn thoả mãn thú chơi của bạn. Một khi đã cầm tiền của nhà đầu tư, thì bạn cũng đã tạo ra một nghĩa vụ về mặt đạo đức là làm cho nhà đầu tư thu lợi. Nếu bạn không nhất trí với điều đó thì đừng cầm tiền của người khác. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 6) (phần tiếp theo cuộc phỏng vấn Guy Kawasaki - giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao do tạp chí Forbes thực hiện) Hỏi: Cần phải có những tính cách/phẩm chất nào để trở thành một doanh nghiệp thành công? Đáp: Tôi không tin những lời đồn nhảm, những điều sùng bái mù quáng về nhà doanh nghiệp thành công như con so/con dạ, nuôi bằng sữa mẹ/nuôi bằng sữa ngoài. Ngay cả khi có liệt kê các đặc điểm đó ra thì chúng ta cũng không thẩ thay đổi được bản thân kia mà. Vì vậy nếu bạn muốn thành lập một công ty thì hãy bắt tay thực hiện mong muốn của mình đi. Đừng bận tâm đến việc “kiểm tra” để xem bạn có những phẩm chất cần thiết hay không. Làm thế nào ta có thể biết được ta có những tố chất cần có để trở thành một nhà kinh doanh thành công hay không? Bạn sẽ không biết trừ phi bạn thử. Ngay cả khi đó, bạn cũng có thể thất bại. Rồi bạn có thể thử lại lần nữa. Bạn không bao giờ “biết” được mình có trở thành một nhà kinh doanh thành công hay không. Chỉ có thử hay không thử mà thôi. Trong một trong những cuốn sách của mình, ông có nói về việc tại sao một trong số những ý tưởng thành công nhất như Yahoo!, điện thoại… lại

thành công bất chấp tất cả mọi người đều nói rằng chúng sẽ thất bại. Trong các bài trả lời của ông, chính ông cũng thường nói theo kiểu phủ định. Vậy tôi nên nghĩ như thế nào đây? Lý do là vì một ai đó nói rằng ý tưởng của bạn sẽ thất bại không có nghĩ là chắc chắn nó sẽ thất bại. Mặc dù đôi khi đúng là có những ý tưởng thực sự ngốc nghếch. Còn về bài trả lời này, thì hầu hết các câu hỏi tôi nhận được đều kiên quan đến khả năng được tài trợ chứ không phải khả năng thành công của công việc. Hai điều này không giống nhau. Thậm chí chúng còn không liên quan đến nhau nữa kia. Các nhà kinh doanh vốn có phải là một trong những yếu tố gây rắc rối không? Nếu không có sự khuyến khích của họ thì những công ty như Webvan hay eToys chẳng bao giờ có thể niêm yết trên thị trường chứng khoán và hàng triệu người đã không mất số tiền tiết kiệm hưu trí của mình. Các nhà kinh doanh vốn đúng là một trong những nguồn gây rắc rối, nhưng thực ra có rất nhiều yếu tố như vậy, trong đó có cả các nhà đầu tư. Không ai gí súng vào đầu bắt họ phải đầu tư cả. Bản thân họ muốn kiếm nhiều tiền. Nếu bạn cho rằng có một âm mưu nào đó được vạch ra để lừa lấy tiền tiết kiệm của những người hưu trí thì bạn nên liên hệ với Oliver Stone chứ không phải với Forbes. Giải pháp duy nhất để tránh cho các nhà đầu tư khỏi mất tiền là lấy mất luôn cả khả năng kiếm tiền của họ. Theo tôi thì phương thuốc này còn tồi hơn là cứ để người bệnh bị ốm. Tôi có rất nhiều các món nợ cá nhân. Điều này có làm giảm cơ hội các nhà kinh doanh vốn tài trợ cho công việc kinh doanh của tôi không? Điều đó còn phụ thuộc vào việc bạn nợ ai. Vấn đề ở chỗ là các nhà đầu tư vốn sẽ kiểm tra các thông tin liên quan đến bạn. Nếu bạn đã từng phá sản hay bị kết án hình sự thì tình cảnh của bạn sẽ rất khó khăn. Nhưng nếu bạn đã nợ nhiều tiền và đang dần dần trả nợ thì vấn đề sẽ không nghiêm trọng lắm. Tôi đang cố gắng quyết định nơi đặt “công ty” công nghệ của tôi. Thực ra bây giờ nó chưa thực sự là một công ty, mà mới chỉ là một ý tưởng thôi. Nếu công ty của tôi không nằm ở Thung lũng Silicon thì tôi có gặp khó khắn không? Vì tôi hiểu rằng tôi sẽ còn nghèo vài năm nữa trước khi công ty của tôi làm ăn phát đạt, và tôi thích sống ở những nơi giá rẻ hơn. Đặt công ty ở Thung lũng Silicon có nhiều điểm thuận lợi, chẳng hạn như có nhiều nhà cung cấp dịch vụ cơ sở hạ tầng để phục vụ doanh nghiệp, nhiều vốn và một lực lượng lao động sẵn sàng ca tụng các doanh nghiệp mới thành lập. Tuy nhiên, ở đó tốn kém hơn và cạnh tranh gay gắt hơn. Mặc dù vậy, trừ khi bạn sống giữa sa mạc, nơi không thể tìm được nhân viên tốt, còn thì đó không nên là điều bận tạm chủ yếu của bạn. Việc thành lập doanh

nghiệp phụ thuộc nhiều vào đầu óc con người hơn là vào địa điểm công ty. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 7) Tại sao bạn thành công trong khi những người khác thất bại? Làm thế nào ông có thể xác định được nhóm khách hàng mục tiêu của mình? Cần bao nhiêu mẫu thử để có kết quả kiểm định khi xác định nhóm khách hàng mục tiêu có ý nghĩa? Có ba lý thuyết. Thứ nhất, do bạn có nền tảng giáo dục hoặc kinh doanh rộng, nên bạn biết rõ nhóm khách hàng mục tiêu của mình. Thứ hai, bạn sản xuất một sản phẩm mà bạn cùng vợ (chồng) mình muốn sử dụng. Vì thế số mẫu bạn cần là một. Thứ ba, bạn tạo ra sản phẩm và tự nhủ “khách hàng sẽ tới sau.” Lý thuyết đầu tiên là điều mà các nhà kinh doanh vốn thích hơn cả. Peter Lynch sẽ thích lý thuyết thứ hai. Còn tôi thích lý thuyết thứ ba: Cứ thử làm, chở đi bán và rồi kiểm nghiệm sau. Tôi dường như không thể tìm được nhà kinh doanh vốn nào tài trợ cho các dự án về hoạt động giải trí độc lập. Tôi nên tìm kiếm loại tài trợ này ở đâu? Tôi cũng không biết có nhà kinh doanh vốn nào sẽ tài trợ cho những hoạt động đó. Bạn sẽ phải tìm một người nào đó rất yêu thích hoạt động giải trí của bạn. Đừng thử với các nhà đầu tư ở các tổ chức tài chính trừ phi họ đang đầu tư “tiền giải trí” của họ. Bạn trèo nhầm cây rồi. Trong bài báo lần trước ông viết rằng: “Nếu bạn có một ý tưởng hay, thì năm công ty khác cũng đang có ý tưởng đó.” Với tư cách là một nhà đầu tư vốn, ông đã bao giờ gặp một công ty mới thành lập cạnh tranh trực tiếp với năm công ty khác chưa? Chắc chắn là rồi, chúng tôi chứng kiến cảnh tượng đó hàng ngày. Ít nhất chúng tôi cũng biết rằng nhiều người cho rằng một thị trường nào đó đang tồn tại. Vấn đề quan trọng là tại sao bạn thành công trong khi những người khác thất bại. Khi một người nói với tôi rằng “không có ai sẽ làm điều đó”, tôi rút ra hai kết luận: (a) không có thị trường nào; hoặc (b) bạn không có mối liên lạc nào, thậm chí bạn không dùng Google để thấy rằng có năm công ty khác cũng đang làm điều mà bạn làm. Chẳng kết luận nào khuyến khích tôi đầu tư cho người đó cả. Tôi biết rằng một kế hoạch kinh doanh cụ thể (cộng với được tài trợ cá nhân) là chìa khoá để tìm được tài trợ cho một doanh nghiệp mới thành lập. Ông có thể cho vài gợi ý về việc các nhà đầu tư đang tìm kiếm gì và loại nhà đầu tư nào sẽ tài trợ trong lĩnh vực tư vấn kinh doanh không? Nếu bạn chỉ nói đến kế hoạch trên giấy tờ thì bạn đã nhầm rồi. Kế hoạch kinh

doanh không phải là chìa khoá để tìm kiếm các nguồn tài trợ. Có ba thành phần quan trọng trong một mô hình kinh doanh: nhóm làm việc, công nghệ và quy mô của thị trường. Cách đây vài năm, bạn không cần bất cứ thành phần nào trong ba thành phần trên để được tài trợ. Nhưng ngày này thì bạn cần cả ba. Tuy nhiên khi gặp thuận lợi, bạn chỉ cần hai yếu tố mà thôi. Gần đây tôi đã có một công ty tư vấn độc lập thành công, chuyên lập các chương trình kiểm định phần cứng và phần mềm cho các nhà thiết kế ASIC và IC. Ông có gợi ý gì cho tôi về cách tốt nhất để xin tài trợ cho loại doanh nghiệp này không? Hãy cố gắng lên. Trong môi trường hiện nay, khó có thể nhận được tài trợ cho việc tạo ra các phần cứng và phần mềm như vậy. Hết lần này đến lần khác, bạn sẽ thấy các công ty sản xuất chip điện tử không mua gì của bạn hay các công ty kiểm định đã có thể tự làm được công việc đó. Tốt hơn là hãy dùng tiền của mình, mua một công ty sản xuất chip điện tử và sau đó cố gắng thuyết phục các nhà kinh doanh vốn đầu tư vào công ty đó. Chúng tôi có một sản phẩm có thể hợp lý hoá hoạt động tìm kiếm việc làm và các quy trình tuyển dụng. Nhưng các nhà kinh doanh vốn nói với chúng tôi cần phải “giảm bớt cái này, giảm bớt cái kia” trong sản phẩm của chúng tôi ngày từ đầu – nhưng nếu như vậy thì chúng tôi sẽ chỉ là một sản phẩm “tương tự” các sản phẩm khác mà thôi! Làm thế nào chúng tôi có thể khiến mình trở thành khác biệt và không bị các công ty lớn nuốt chửng? Nghe không giống vụ làm ăn của các nhà kinh doanh vốn. Khi các nhà kinh doanh vốn nói với bạn cắt bỏ cai này cái kia, thì đó chỉ là cách họ nói “Không” mà không phải thốt ra từ đó mà thôi. Tôi đảm bảo rằng nếu bạn làm theo yêu cầu của họ, thì họ vẫn cứ không tài trợ cho bạn. Tôi phải thừa nhận rằng tôi không thấy bạn giải quyết được vấn đề gì cho khách hàng. Vấn đề về thị trường việc làm là do suy thoái gây nên, chứ không phải là các quy trình kinh doanh. Vào tháng Mười Hai vừa qua tôi đã bị sa thải khỏi chức giám đốc bán hàng và marketing của một công ty công nghệ cao của Israel. Thay vào việc tìm kiếm việc làm trên thị trường lao động, tôi đã tự biến mình thành người cung cấp hợp đồng cho các dịch vụ bán hàng và marketing .Tôi chẳng đặt ra kế hoạch kinh doanh nào, mà chỉ bắt đầu quay các số điện thoại. Bảy tháng sau, tôi đã có ba khách hàng lớn, hai nhân viên làm việc bán thời gian, và số tiền chảy vào túi tôi hiện nay gần bằng số tiền tôi kiếm được trước kia. Câu hỏi của tôi là tôi có thể làm gì để công việc này trở thành một “tài sản” có giá trị thực? Nghe có vẻ như việc kinh doanh của bạn thực sự đã là một tài sản có giá trị thực. Công ty của bạn chưa gia nhập thị trường chứng khoán Nasdaq, nhưng không phải công ty nào cũng có thể hay nên gia nhập Nasdaq. Nếu tôi là bạn, tôi sẽ xây dựng một công ty tư vấn sinh lãi và sống một cuộc sống hạnh phúc. Giống như người Nhật thường nói: “Ai cần những vấn đề đau đầu cơ chứ?”

Tôi đang đeo đuổi để lấy một bằng sáng chế về phương pháp kinh doanh liên quan đến ngành chăm sóc sức khỏe. Ông đã bao giờ thấy một công ty mới khởi nghiệp nào sẩy chân ngay trong quá trình xin cấp patent chưa? Ông có lời khuyên nào để giúp chúng tôi tránh khỏi những cạm bẫy như vậy không? Trừ phi là các công nghệ nòng cốt (chủ yếu là các dụng cụ công nghệ sinh học hoặc y học), còn thì tôi sẽ không dựa vào bằng sáng chế. Hãy cứ tiếp tục và cố gắng theo đuổi cái bằng ấy. Nó không đắt lắm, và nếu bạn có được một bằng sáng chế, bố mẹ bạn sẽ rất tự hào. Nhưng để thành lập một công ty, bạn không có nhiều thời gian và tiền bạc để tranh chấp. Cái bẫy phổ biến nhất, theo tôi, chính là những người khởi nghiệp thường nghĩ rằng bằng sáng chế làm cho công ty dễ được tài trợ hơn trong mắt các nhà kinh doanh vốn và các bằng sáng chế có thể giúp công ty tự bảo vệ được. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 8) May mắn, học tập và làm việc chăm chỉ Sai lầm lớn nhất trong cuộc đời doanh nghiệp của ông là gì? Tôi đã may mắn dừng lại khi đang trên đường đưa công ty Garage ra niêm yết trên thị trường chứng khoán. Lẽ ra tôi không nên làm điều đó. Tôi sẽ không bao giờ cho rằng việc chuyển một công ty thành tiền mặt là công việc đơn giản và đương nhiên phải làm nữa. Làm cách nào tôi có thể thuyết phục người khác tin vào sản phẩm hay ý tưởng của tôi như chính bản thân tôi? Phương pháp tốt nhất là để mọi người thử sản phẩm của bạn. Về cơ bản, bạn sẽ nói với mọi người như sau: (a) tôi nghĩ các bạn là những người thông minh; (b) vì vậy, tôi sẽ không cố gắng ép các bạn phải trở thành khách hàng của tôi; (c) vì thế hãy thử sản phẩm của tôi và rồi các bạn tự quyết định. Tất nhiên điều này có nghĩa là bạn phải có một sản phẩm tốt thực sự. Còn nếu không, thì đó cũng là cách tốt nhất để nhấn chìm sản phẩm của bạn. Theo ông thì ai là mẫu hình nhà doanh nghiệp tốt? Hãy để tôi trả lời câu hỏi này theo một cách khác. Đây là cuốn sách hay nhất bạn có thể đọc về việc trở thành nhà doanh nghiệp: cuốn Nếu Bạn Muốn Viết (If You Want to Write) của Brenda Ueland. Đừng nghi ngờ mà hãy mua/đọc cuốn sách đó. Hãy tin tôi, đó là cách giải thích tốt nhất về việc trở thành nhà doanh nghiệp mà tôi đã từng đọc. Có kiến thức gì mà bây giờ ông đã biết nhưng ông ước rằng ông biết nó từ khi mới khởi nghiệp không?

Bây giờ tôi biết rằng con cái quan trọng hơn bất cứ một công ty nào mà ta thành lập. Nuôi nấng con cái là hình thức thuần khiết nhất của công việc tạo dựng. Ông cho rằng việc làm doanh nghiệp có thể học được ở trường đại học hay chỉ có thể học được bằng kinh nghiệm và sự trả giá? Bạn có thể học các kỹ năng về kỹ thuật và quản lý, giúp tăng khả năng thành công sau này. Nhưng có rất nhiều điều mà bạn không thể có được từ một cuốn sách hay một bài giảng. Nói thật lòng rằng sự may mắn là một trong số đó. Một điều nữa mà bạn không thể học ở trường, đó là lòng thương; chẳng hạn như sa thải một nhân viên là việc khó làm nhất trong những việc khó, và bạn không thể học được điều đó. Các bài học trên lớp chắc chắn sẽ hữu ích, nhưng chưa đủ. Nếu như tôi phải đặt các yếu tố chính lên bàn cân, thì tôi sẽ nói rằng kinh nghiệm chiếm 20%, học tập trên lớp 10%, làm việc chăm chỉ 30% và may mắn 40%. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 9) Luôn có tiền tài trợ cho các ý tưởng tốt Với các tai tiếng xấu của các công ty kinh doanh Internet mới khởi nghiệp như hiện nay, liệu có còn tiền để đầu tư cho các công ty mới thành lập mà không thuộc một tổ chức gạo cội không? Thực ra thì hiện nay có ít tiền đầu tư ngay cho cả các tổ chức gạo cội - mặc dù với các lý do khác. Kinh doanh Internet giờ là một ngành đã cũ. Rất nhiều công ty ngớ ngẩn được thành lập và hầu hết đều chết yểu. Còn tồn tại là những công ty với các mô hình kinh doanh thực sự như Amazon.com, NetFlix, eBay, Fandango. Hãy nghĩ về thời điểm cách đây vài năm, khi bùng nổ các hình thức hoạt động mới. Không phải tất cả các hình thức đó đề phù hợp để tồn tại, nhưng không ai có thể đoán trước hình thức nào sẽ thành công, cho nên chúng tôi đã phải chấp nhận trải nghiệm những điều mà chúng tôi đã trải nghiệm. Tôi khuyến khích bạn thử vận may với công ty mới thành lập của bạn. Đừng quá lo lắng về khung cảnh tài trợ vĩ mô hiện nay. Tất cả những gì bạn quan tâm là làm thế nào để được tài trợ. Luôn có nhiều tiền cho những ý tưởng hay – ngay cả những ý tưởng về kinh doanh Internet. Tôi đã đọc các bài báo của ông và phải thừa nhận rằng ông có cái nhìn sắc bén về những điều đang xảy ra trong ngành của ông và cả các ngành khác. Xin cảm ơn và chúc ông mọi sự tốt lành. Nhưng chốt lại, thì lời khuyên quan trọng nhất của ông để đạt được thành công là gì?

Hãy làm những gì mà bạn yên thích. Bằng cách này, dù bạn có kiếm ra tiền hay không, thì ít nhất bạn cũng được hưởng sự thích thú. Tôi là một kiến trúc sư và đã trở thành ông chủ của chính mình mặc dù chưa có một kế hoạch kinh doanh nào. Trong sáu năm tự lực vừa qua, công việc của tôi tiến triển tốt. Trong tương lai gần, tôi muốn mở rộng kinh doanh sang lĩnh vực xây dựng. Mặc dù tôi có nhiều mối liên hệ với các ngành - chẳng hạn như điên, mộc,… - nhưng tôi chẳng biết phải tìm nguồn tài trợ ở đâu để cấp tiền cho các dự án đầu tiên. Đây không phải là loài giao kèo mà các nhà kinh doanh vốn quan tâm. Bạn sẽ phải nhờ đến một ngân hàng thương mại hoặc ba chữ F: friends (bạn bè), fools (những thằng ngốc) và family (gia đình). Tôi muốn bắt đầu xây dựng một số ngôi nhà nhỏ để đầu cơ. Nhưng như một số người làm tư khác, và giống như nhiều chủ sở hữu nhà khác, tôi không có lượng tiền mặt đủ để thực hiện các dự án của mình. Tôi sẵn sàng trả phần trăm cho những người tài trợ nhưng không kiểm soát các dự án của tôi, hay ít nhất thì cũng kiểm soát càng ít càng tốt. Ông có thể gợi ý cho tôi về các nhà đầu tư loại này được không? Hình như tôi đã có một kiến trúc sư để giới thiệu cho bạn. Câu trả lời cho bạn giống hệt như câu trả lời cho kiến trúc sư đó. Nhân tiên nói thêm, bạn thật rất dễ thương khi sẵn lòng “trả phần trăm cho những người tài trợ.” Tôi đã làm việc hơn 15 năm với thị trường này. Luôn luôn có hai công ty chủ chốt trong thị trường này. Thị trường đang cần có công ty thứ ba - một đối thủ cạnh tranh sáng tạo để thúc đẩy sự tìm tòi các thị trường mới. Mô hình kinh doanh này đã tỏ ra rất hiệu quả và mang lại lợi nhuận cao trong vòng 20 năm qua. Những người sử dụng hiện nay sẽ đổ xô đến công ty thứ ba trong thị trường này. Tôi hoàn toàn tin rằng công ty thứ ba có thể tạo ra $350 triệu đến $700 triệu mỗi năm trong vòng năm năm tới. Câu hỏi đặt ra là tôi nên tự mình sáng lập thứ ba hay nên mời một nhà kinh doanh vốn một phần của công ty để trả công tiền tài trợ? Nghe tình hình dường như quá tốt để là sự thực. Các nhà kinh doanh vốn sẽ không chạm vào mô hình của bạn với một cái sào dài ba mét đâu, và nếu bạn tìm được một người sẵn lòng làm điều đó thì bạn có thể lại không cần tiền của người đó nữa. Chẳng có gì ngon xơi hơn điều mà bạn miêu tả, nhưng tôi chắc rằng có hàng trăm lý do để từ trước đến nay chỉ có hai công ty trong ngành đó. Tôi hy vọng rằng bạn có thể chứng minh rằng tôi sai, nhưng tôi không tin tưởng vào thành công nhiều như bạn đâu. Tôi là hội viên trong một công ty đã thành lập được một năm và đang cung cấp dịch vụ marketing qua Internet. Tất cả các hội viên đều là các nhà tư vấn làm

việc trọn thời gian và thực hiện công việc xây dựng hạ tầng cơ sở và cơ sở khách hàng cho công ty mà không lấy tiền. Vì thế, công ty phát triển chậm chạp. Chúng tôi dự đoán rằng sẽ phải mất một năm nữa chúng tôi mới có thể tự trả lương cho mình. Tôi tự hỏi liệu phương pháp này có phải là tốt nhất không, hay chúng tôi đang có nguy cơ thất bại vì không phát triển công ty một cách nhanh chóng – mà công việc này đòi hòi phải có nhiều tiền đầu tư. Trong nghề của tôi, tôi chưa bao giờ biết một công ty bị chết vì không phát triển không đủ nhanh cả. Tôi muốn biết các bạn đã đổ tiền vào cái gì. Đừng có nói với tôi là “quảng cáo và merketing” trừ phi các bạn muốn xúc phạm trí thông minh của tôi. Lời khuyên của tôi là các bạn nên tự mình gắng sức vươn lên. Chúng tôi có một nhóm nhỏ các nhà chuyên phát triển sản phẩm/marketing. Chúng tôi đã xây dựng được một số sản phẩm có giá trị gia tăng mà các công ty nhỏ hơn sử dụng để chiếm thị phần. Làm cách nào chúng tôi có thể tiếp cận với một công ty lớn mà không bị ăn cắp ý tưởng về sản phẩm? Nếu như chỉ mỗi hành động tiếp cận một công ty lớn mà công ty đó đã có thể ăn cắp ý tưởng của các bạn, thì tôi có thể nói và ý tưởng đó chẳng có gì nhiều nhặn, hoặc là công ty lớn đó cực kỳ, cực kỳ lợi hại. Hãy nói tên công ty lớn đó cho tôi để tôi mua cổ phiếu của họ - tôi đã có cổ phiếu của Microsoft, nếu đó là công ty mà bạn định nói. Tôi sẽ rất ít e ngại và sẵn lòng bàn bạc cởi mở về sản phẩm với một đối tác tiềm năng tốt. Điều quan trọng là ý tưởng thì dễ, thực hiện nó mới khó. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 10) Guy Kawasaki là hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Sau đây là phần tiếp theo cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện. Hãy biến thách thức thành cơ hội Hỏi: Tôi làm việc với ba cộng sự trong một công ty nhỏ mới thành lập có trụ sở tại Boston. Một trong những cộng sự của tôi sống ở Pháp trong vòng 18 tháng qua. Điều này không tác động xấu đến mối quan hệ công việc của chúng tôi – cô ấy vẫn rất chủ động liên lạc bằng email và chúng tôi tổ chức các cuộc họp qua điện thoại. Liệu các nhà kinh doanh vốn (VC) có không tán thành việc chúng tôi có một cộng sự ở nước ngoài không? Đáp: Không nên nêu vấn đề này lên trong phần đầu của buổi họp đầu tiên, song

đó không phải là điều đánh dấu chấm hết cho khả năng được đầu tư của bạn nếu các khía cạnh khác trong công ty của bạn thú vị. Bạn có thể coi đó là “hiện tượng xuất khẩu công việc” sang một nước có nhân công rẻ, nhưng điều này không đúng lắm với nước Pháp. Trên thực tế, điều này dù sao cũng khiến các bạn khó được tài trợ hơn. Sự bố trí công việc của các bạn không điển hình hoặc lý tưởng xét từ góc độ của nhà đầu tư. Ông đã nói rằng "các ý tưởng thì dễ, thực hiện chúng mới khó", nhưng tôi vẫn thấy lo lắng nếu chia sẻ quá nhiều với các nhà đầu tư tiềm năng. Không phải vì tôi nghĩ rằng ý tưởng của tôi sẽ rất hấp dẫn với những người khác, mà vì tôi quá yêu dự án của mình. Ông có lời khuyên nào để tôi vượt qua nỗi sợ này không? Hãy tìm một bác sĩ tâm lý trị liệu tốt. Dự án của tôi nhằm để giúp các thiếu niên ở tầng lớp thu nhập thấp. Tuy nhiên, tôi không đăng ký là một tổ chức phi lợi nhuận. Liệu các nhà kinh doanh vốn có chú ý đến không khi tôi có một kế hoạch kinh doanh cụ thể, ngay cả khi tôi không có tình trạng phi lợi nhuận? Đây có phải là một câu hỏi bẫy không? Các nhà kinh doanh vốn sẽ xem xét việc tài trợ cho bạn nếu bạn là một tổ chức phi lợi nhuận ư? Các VC không quan tâm đến các tổ chức phi lợi nhuận. Họ có thể thường xuyên đầu tư vào các công ty có mục đích lợi nhuận nhưng không kiếm ra tiền, và đó chỉ là do họ đã nhầm lẫn khi phán đoán mà thôi. Trước tiên, tôi muốn nói rằng các bài báo của ông rất thú vị. Liệu ông có thể làm chúng tôi lạc quan hơn bằng một ví dụ của chính ông trong lĩnh vực kinh doanh vốn/công ty mới thành lập được không? Việc ông vượt qua một trong những thử thách đầu tiên có thể làm chúng tôi vững dạ hơn. Với sự giúp đỡ của rất nhiều người thuộc bộ phận Macintosh ở công ty Apple Computer, tôi đã có thể thuyết phục những người chuyên nghiên cứu và phát triển tạo ra được các sản phẩm cho máy tính mà không cần một cơ sở đã được lắp đặt sẵn. Điều đó có đủ để cổ động các bạn không? Nếu bạn cần một ví dụ gần đây hơn trong nghề nghiệp kinh doanh vốn gần đây của tôi, tôi sẽ chỉ cho bạn tới BitPass. Đó là một công ty giúp các tổ chức bán các sản phẩm kỹ thuật số. Tôi đã gặp người sáng lập công ty trong một buổi hội thảo về luật. Anh ta cùng người đồng sáng lập công ty của mình đã bỏ dở chương trình học PhD ở Stanford. Công ty này chưa đến giai đoạn tạo ra lợi nhuận, nhưng đã bắt đầu thực hiện ý tưởng có thể làm thay đổi mô hình kinh doanh Internet của họ. Đó là một vụ đầu tư sinh lời của tôi. Nghệ thuật khởi nghiệp (phần 11) Guy Kawasaki là hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các

Nghệ thuật khởi nghiệp

công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Sau đây là phần tiếp theo cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện. Không phải ai cũng có cơ hội kinh doanh! Hỏi: Tôi băn khoăn về việc thành lập công ty sản xuất một loại thuốc nước để mọc tóc. Tôi là một bác sĩ nhãn khoa, và ảnh hưởng phụ của một trong những loại thuốc mà chúng tôi dùng trong lĩnh vực này là làm mọc tóc. Một bác sĩ khác đã được cấp bằng sáng chế loại thuốc này như một loại thuốc làm mọc lông mi và cộng tác với hãng mỹ phẩm Maybelline. Tôi muốn dùng loại thuốc này kết hợp với một dung dịch mỹ phẩm được dùng để xoa vào da đầu như sản phẩm Nioxin hiện có trên thị trường. Tôi có phải thực hiện một thử nghiệm y học để được thực hiện điều này không? Đáp: Giả sử bạn là một bác sĩ chuyên về da liễu chứ không phải về nhãn khoa. Một ngày nào đó, bạn nhỏ một loại thuốc nào đó vào mắt một bệnh nhân, và người đó sẽ nói: “Bệnh loạn thị của tôi đã khỏi rồi!” Bạn cũng đã phát hiện ra rằng một bác sĩ da liễu khác đã được cấp bằng sử dụng loại thuốc này để làm giảm bệnh đục nhân mắt. Dựa trên phát hiện này, bạn viết cho một nhà báo của Forbes và hỏi rằng liệu việc sử dụng loại thuốc này để chữa bệnh loạn thị có đòi hỏi phải được thử nghiệm y học không và làm thế nào bạn biết được liệu bác sĩ da liễu kia có quyền được chữa trị mắt hay không. Bạn có hiểu tôi đang muốn nói gì không? Bạn, với tư cách là một bác sĩ nhãn khoa, có thể nói gì với bác sĩ da liễu đó? Tôi có nguồn tài trợ và kế hoạch khởi nghiệp một công ty chuyên cung cấp dịch vụ trên mạng. Tôi biết rằng một người và tôi muốn thuê người đó làm Giám đốc điều hành về công nghệ. Chúng tôi có mối quan hệ cá nhân tốt, và anh ta rất quan tâm đến dự án này, trừ một điều là anh ta muốn trở thành người góp vốn chung với tôi. Ông có thể cho tôi một lời khuyên không? Nếu bạn thích người đó và nếu bạn tin rằng anh ta sẽ là một kỹ sư công nghệ giỏi và nếu bạn tin rằng anh ta xứng đáng với vị trí người sáng lập, thì hãy biến người đó thành một cộng sự/sáng lập. Chú ý rằng: Có ba chữ “nếu” trong điều tôi vừa nói. Tôi không đơn giản bảo: “Hãy biến người đó thành một cộng sự”. Bạn phải quyết định câu trả lời cho ba chữ nếu đó. Nói ngắn gọn, đầu tư là sự lấp lỗ hổng trên thị trường tiền tệ, là việc mua rẻ và bán đắt, và mua ở thị trường các doanh nghiệp khó đổi sang tiền mặt và không hiệu quả, nhưng bán thông qua Nasdaq rất dễ thanh toán và cực kỳ hiệu quả. Các độc giả của ông với “những ý tưởng hay” có thể chấp nhận lời miêu tả của

tôi về các nhà kinh doanh vốn vừa rồi, hoặc tin vào bài “Luôn có tiền tài trợ cho các ý tưởng hay” của Ngài Kawasaki, rồi tìm được danh sách hàng trăm nhà kinh doanh vốn (VC), đọc các trang web của họ, viết các bản kế hoạch kinh doanh và kế hoạch quản lý, liên hệ với các VC đó, sửa lại các kế hoạch của mình, cố gắng lần nữa với tất cả lòng quyến tâm và “bản lĩnh của người khởi sự doanh nghiệp”,… trong nhiều tháng hoặc nhiều năm trời, rồi sau đó mới chấp nhận những lời miêu tả của tôi. Nếu bạn cho rằng việc đầu tư vốn của các VC chỉ là một trò chơi tài chính - lấp các lỗ hổng trên thị trường tiền lệ, mua rẻ bán đắt và chuyển công ty mua được sang một thị trường mang tính thanh khoản cao hơn – thì bạn biết các VC rất khác so với các VC mà tôi biết. Kinh doanh vốn là việc tìm kiếm các công ty trẻ có triển vọng sáng sủa, đầu tư hết mình vào đó và giúp các công ty đó hái vầng trăng mơ ước của họ. Cho rằng việc kinh doanh vốn chỉ là những công cụ tài chính chẳng khác gì cho rằng thể thao chỉ là những vấn đề về bản quyền TV và tài trợ. Trong cả hai trường hợp, tiền là yếu tố quan trọng, nhưng để chiến thắng trong kinh doanh vốn và thế thao, trước tiên bạn phải say mê trò chơi đó. Bạn tôi và tôi đang là sinh viên đại học, chúng tôi có thời gian rỗi và thích việc đầu tư. Cả hai chúng tôi đều đã là những nhà đầu tư có kinh nghiệm và giờ đây muốn chuyển sang kinh doanh. Ý tưởng của chúng tôi là đầu tư đại diện cho các khách hàng, lấy tiền hoa hồng khi chúng tôi thực sự kiếm được tiền cho họ. Ông có thể cho chúng tôi một lời khuyên không? Hãy kết thúc việc học đại học đi. Ước mơ của tôi là tự điều hành công ty của chính mình, nhưng tôi thiếu ý tưởng kinh doanh (hoặc thiếu lòng can đảm?) để có thể có được một cơ sở tốt. Lý tưởng nhất là tôi muốn tiếp quản một công ty nhỏ, còn bản thân tôi là một người góp vốn chủ động. Vấn đề là tôi phải tìm những công ty như vậy ở đâu? Ông có thể cho tôi vài lời khuyên không? Tôi không đồng ý với ý tưởng “nhà doanh nghiệp as ronin.” Như vậy chẳng khác nào nài một nhà doanh nghiệp vô chủ đi tìm một người chủ. Nếu bạn muốn mua một công ty, hãy mua công ty cung cấp một dịch vụ hoặc sản phẩm mà bạn yêu thích. (Tương tự như vậy, nếu bạn muốn thành lập công ty, hãy thành lập một công ty cung cấp một dịch vụ hoặc sản phẩm mà bạn yêu thích.) Bạn sẽ tìm thấy công ty đó bằng cách nhìn lại xem bạn đang sở hữu, sử dụng hay yêu thích cái gì. Tôi muốn bàn với ông về khả năng đầu tư vào một doanh nghiệp kinh doanh ngoài Internet có tiềm năng tốt trong mười năm tới. Ông có thể gọi cho tôi theo số 123-456-7890 để hẹn một buổi gặp mặt. Hiện giờ, tôi đang rất bận với các vụ làm ăn khác nên không gọi được. Đầu tiên, tôi chuẩn bị giúp một bà goá người Nigeria chuyển tiền ra khỏi đất nước của bà

ta. Sau đó, tôi sẽ bán Viagra qua Internet. Cuối cùng, tôi cần tính xem nếu chỉ cần 1% đàn ông trên thế giới làm to dương vật bằng một loại sản phẩm mà tôi đang định chế tạo thì tôi sẽ giàu như thế nào nhỉ? Nghiêm túc mà nói, thì đừng tiếp cận với một nhà đầu tư bằng cách nói: “Hãy gọi cho tôi, tôi có một vụ làm ăn thú vị đây.” Hãy tự giới hiệu với nhà đầu tư đó. Ít nhất cũng nên miêu tả về sản phẩm của bạn. Trong bài báo trước, ông nói rằng các VC tìm kiếm một nhóm làm việc tốt, công nghệ tuyệt hảo, một thị trường đã hình thành và có khả năng sinh lời. Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi chỉ có hai yếu tố sau. Tôi biết rằng tôi có công nghệ tốt (hay một mô hình kinh doanh tốt) và thị trường chín muồi. Nhưng tôi không có nhóm làm việc tốt. Tôi nên làm gì đây? Trước hết xin nói rằng có hai trong ba yếu tố đó cũng không phải là tồi. Hai yếu tố đó xem chừng có triển vọng hơn hầu hết các công ty kinh doanh công nghệ còn non nớt khác. Bạn đã gặp một vấn đề mà bề ngoài có vẻ như vấn đề về con gà và quả trứng: Nếu tôi có tiền, tôi có thể có một nhóm làm việc tốt; và nếu tôi có một nhóm làm việc tốt, tôi có thể có tiền. Thực ra, đây không phải là vấn đề về con gà và quả trứng. Trước tiên cần có nhóm làm việc tốt. Một trong những thứ nghiệm tốt nhất về tài tháo vát của một nhà doanh nghiệp là khả năng bán giấc mơ của mình khi không có tiền. Vì thế hãy thực hiện những điều cần làm: lựa chọn, thuyết phục và tốt nhất là có một sản phẩm hoặc dịch vụ tốt. Hãy trải nghiệm cuộc sống khắc nghiệt trước khi trở thành một người khởi sự doanh nghiệp thành công. Ở Hoa Kỳ có các VC đầu tư vào những ý tưởng ở nước ngoài, chẳng hạn như ở đất nước Philippines của chúng tôi, không? Xin lỗi là tôi không biết có VC nào như thế cả. Hiện nay rất khó có được một vụ đầu tư ở Công viên Menlo Đông từ các VC làm việc tại Công viên Menlo Tây. Ở Philippines thì còn khó hơn. Nhưng các vụ đầu tư nước ngoài đã từng diễn ra. Israel là một ví dụ tuyệt vời, vì thế hãy nghiên cứu xem các công ty Israel làm như thế nào. Tôi đã mua, thuê và bán bất động sản cho thuê. Công việc của chúng tôi có rủi ro, nhưng có lẽ chỉ từ quan điểm quá bảo thủ mà thôi. Một nhà kinh doanh vốn có thể giúp một ông chủ đất phát triển công việc nhanh hơn chính bản thân anh ta được không? Không. Tôi sẽ sa lầy vào công việc của bạn. Bất động sản không thực sự là một trò chơi của nhà kinh doanh vốn. Bạn nên đặt niềm tin vào một ngân hàng tốt và năng nổ. Nói thực là các VC không biết phải làm gì khi đối mặt với một công ty có tài sản thật sự (tôi không hề chơi chữ) như của bạn. Chúng tôi thích đầu tư vào các bản trình bày Power Point và các câu chuyện thần thoại hơn.

Tôi có rất nhiều ý tưởng, nhưng tôi thường băn khoăn không biết cách tiếp cận tốt nhất để được đầu tư là gì? Tôi nên bắt đầu từ đâu? Khi lần đầu tôi khởi sự kinh doanh, tôi đã nghĩa rằng phần khó nhất là có một ý tưởng hay. Khi có ý tưởng đó, phần thực hiện là khó nhất. Giờ tôi có một vòng tròn hoàn chỉnh: Tôi cho rằng các ý tưởng thì dễ, thực hiện chúng mới khó. Vì thế điều đầu tiên tôi sẽ làm nếu trong hoàn cảnh của bạn là làm một mẫu sản phẩm hoặc dịch vụ theo ý tưởng của mình. Hãy dùng chương trình CAD, búa, đinh, cưa, mỏ hàn, bất cứ phương tiện gì, để làm ra một cái gì đó. Đừng dùng Word, Power Point và Excel ngay từ đầu. Nên đăng ký bằng sáng chế nếu bạn tạo ra được một dụng cụ y học hoặc sản phẩm sinh học. Tôi đã chứng kiến ông hạ gục hầu như tất cả những người xin ông một lời khuyên để có được vốn kinh doanh. Trừ khi quyền tác giả bài báo của ông bị đe doạ, ông có thể cắt bớt những chuyện dài dòng và đưa ra luôn một danh sách ngắn những tiêu chuẩn mà theo ông thì cần thiết để có thể được các VC để ý hay không? Tôi mừng là thông điệp của tôi đã được hiểu rõ như vậy. Đại đa số các công ty sẽ không được rót vốn kinh doanh. Tôi sẽ giải thích về khả năng được rót vốn đầu tư bằng cách đưa ra hai bước kiểm tra: Bức tranh Lớn và Bức tranh Nhỏ. Bức tranh Lớn: - Khi không dùng ma tuý hoặc uống các đồ uống như rượu bia, bạn có nghĩ rằng công ty của bạn có thể kiếm được $200 triệu doanh thu trong mười năm tới không? - Trong lịch sử loài người, đã có công ty nào thuộc ngành của bạn được đem ra mua bán trên thị trường chứng khoán chưa? Bức tranh Nhỏ: Giả sử bạn đã qua được thử nghiệm về Bức tranh Lớn, thì hãy trả lời những câu hỏi sau đây: - Bạn có thể làm người khác tin rằng ý tưởng hay mẫu sản phẩm của bạn đáng giá ít nhất $2 triệu với những người không có liên quan gì đến bạn không? Niềm tin này có nghĩa là bạn đã có sản phẩm đó hoặc đang làm việc để có (a) một bằng Ph.D thuộc một lĩnh vực khoa học hay cơ khí; hoặc (b) bạn là một ngôi sao trong công ty có liên quan chặt chẽ đến ngành mà công ty của bạn sẽ hoạt động. Tại sao lại như vậy? Bởi vì con số tối thiểu mà một nhà kinh doanh vốn muốn đầu tư vào một công ty là khoảng $500.000 (và hầu hết các VC sẽ đầu tư với số vốn cao hơn), và $500.000 phải có thể mua được 20%-30% công ty.

- Bạn có sẵn lòng gác mọi ý tưởng thông minh khác mà bạn nghĩ ra và dành hoàn toàn bản thân cho ý tưởng đang có trong vòng mười năm tới không? - Ngoài ý tưởng thông minh hiện có ra, bạn có phương pháp đáng tin cậy nào để thực hiện ý tưởng đó không? Chẳng hạn nếu ý tưởng của bạn là tạo ra 802 sát thủ có mặt trong phạm vi 100 dặm và có thể đột nhập vào bất kỳ một toà nhà nào, nhưng bạn lại đang làm việc trong một cửa hàng bán thức ăn cho chó, thì bạn sẽ trải qua một thời gian khó khăn đấy. Ý tưởng thì dễ thôi. Thực hiện mới khó. Và đừng hiểu lầm tôi: Tôi có một con chó và rất quý những người làm việc tại cửa hàng bán thức ăn cho chó mà tôi hay mua. - Bạn có thể chịu đựng việc phải làm việc cùng với những người hiểu về công việc kinh doanh của bạn ít hơn bạn nhưng lại nói cho bạn cần phải điều hành kinh doanh như thế nào không? Nếu bạn qua được tất cả các bài kiểm tra này, thì hãy gửi kế hoạch kinh doanh cho tôi. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 12) Guy Kawasaki là hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Dưới đây là cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện. Các VC có đầu tư vào bất cứ ngành nào mang lại lợi nhuận không? Phần lớn nguồn hỗ trợ về IT cho công ty mới khởi nghiệp của tôi đều từ Bangalore, Ấn Độ. Với những mối lo ngại lớn của Hoa Kỳ về chuyển việc làm ra nước ngoài, liệu điều này có ảnh hưởng xấu đến khả năng được tài trợ của tôi không? Chỉ khi bạn đang tìm kiếm một sự hỗ trợ về mặt chính trị. Việc chuyển công việc hỗ trợ tới Bangalore sẽ làm tăng khả năng được tài trợ của công ty mới khởi nghiệp của bạn. Ông sẽ làm gì khi ông có một sản phẩm tốt, sự quan tâm của một số nhà đầu tư, nhưng lại đang băn khoăn về nhóm làm việc của chính mình? Trong trường hợp của tôi, nhóm tôi có bốn người, nhưng trên thực tế chỉ có ba người chúng tôi làm phần lớn công việc. Người thứ tư khó theo kịp chúng tôi. Nhưng chúng tôi cảm thấy bị ràng buộc với anh ta vì tất cả chúng tôi đã khởi sự cùng nhau.

Nếu một người kém năng lực và gây tổn hại đến công ty thì các bạn hãy tự giải thoát khỏi anh ta. Bốn người các bạn không hề bị ràng buộc phải đi cùng nhau mãi mãi. Cái chính là bạn bị ràng buộc với các cổ đông và những nhân viên để xây dựng công ty tốt nhất có thể được. Đó là lý do vì sao những người sáng lập phải trao cổ phiếu của họ bốn năm một lần. Nếu bạn gạt anh chàng vô tích sự kia ra (hoặc anh ta xin rút), thì chắc hẳn bạn không muốn anh ta ra đi với một đống cổ phiếu trong tay phải không. Tôi hiểu rằng bị từ chối là một phần trong quá trình trở thành một doanh nghiệp, nhưng làm thế nào tôi có thể có được lời nhận xét từ một VC từ chối tôi? Hầu hết những lần tôi bị từ chối đều chẳng có một lời giải thích nào. Bạn sẽ không bao giờ có được một lời giải thích trung thực về lý do từ chối vì đôi khi nó chỉ bắt nguồn từ một lời tranh cãi: “Ông định nói rằng nhóm chúng tôi chưa đủ mạnh ư?” “Ông có ý gì khi nói rằng chúng tôi cạnh tranh với một công ty khác nằm trong danh mục đầu tư của ông?” Còn nữa, các VC phải đưa ra quá nhiều lời từ chối đế nỗi không còn thời gian để nghĩ ra một lời tư chối nghe cho hợp lý. Tôi sẽ cho bạn một ví dụ so sánh giúp bạn hiểu: Khi bạn từ chối một người xin việc, bạn có nói với anh ta lý do vì sao không? Bạn có nói với anh ta đó là vì giọng nói của anh ta hay vì mùi mồ hôi của anh ta không? Không đâu, bạn nói điều gì đó chung chung như: “Nhu cầu của chúng tôi không phù hợp với những điểm mạnh của anh” hay điều ngốc nghếch nào đó tương tự. Một ví dụ khác, khi bạn bị một trường học từ chối, trường không nói chính xác lý do từ chối là vì sao? Tương tự như vậy khi các VC từ chối tài trợ cho bạn. Hãy vượt qua điều đó. Các công ty, trường học và VC không có nghĩa vụ thông báo với bạn vì sao bạn bị từ chối. Công ty của chúng tôi chuyên về một lĩnh vực tương đối bị ngăn cấm – đó là giải trí cho người lớn và đánh bạc trên mạng. Chúng tôi đã tỏ ra rất thành công trong cả hai lĩnh vực này, nhưng nhiều nhà đầu tư không dành thời gian cho chúng tôi chỉ dựa trên nội dung kinh doanh của chúng tối. Làm thế nào chúng tôi có thể khiến một nhà đầu tư lắng nghe đủ lâu để chúng tôi có thể chứng minh sự xuất sắc của chúng tôi và nhận số tiền đầu tư mà chúng tôi cần để mở rộng kinh doanh? Vấn đề không phải ở chỗ “chứng minh sự xuất sắc” của các bạn. Bạn có thể tỏ ra làm tốt hơn Microsoft nhưng vẫn không thu hút đượcnhà đầu tư chính bởi mảng thị trường của bạn. Cần hiểu rằng tiền vốn của nhiều VC đến từ các quỹ lương hưu, cơ quan chính phủ và trường học. Các cơ quan đó không muốn đầu tư, dù là gián tiếp đi chăng nữa, vào ngành kinh doanh cờ bạc và khiêu dâm. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 13)

Guy Kawasaki là hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures - một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Dưới đây là cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện. Hỏi: Cuối cùng con cái của chúng tôi cũng ra trường và vợ chồng tôi tìm cách đầu tư, và chúng tôi sẽ không chỉ đầu tư qua thị trường chứng khoán nữa. Chúng tôi nhận ra rằng rủi ro thường xảy ra khi đầu tư cho các công ty mới khởi nghiệp, nhưng chúng tôi đã quyết định sẵn sàng thử vận may với số tiền tiết kiệm của mình. Làm thế nào chúng tôi có thể tìm ra các dự án đang cần vốn đầu tư? Và thực tế là chúng tôi quan tâm hơn đến giá trị về mặt xã hội hơn là khả năng kiếm tiền của dự án. Đáp: Lời khuyên của tôi là bạn hãy tránh xa việc kinh doanh vốn. Việc đầu tư kiểu đó rất khó có hiệu quả, và tôi không thích làm bạn mất tiền. Tuy nhiên, nếu có một người bạn hoặc một thành viên trong gia đình yêu cầu bạn đầu tư trong một sản phẩm hay một dịch vụ nào đó mà bạn thực sự thích thì bạn hãy xem xét. Đừng cố tìm nơi để đầu tư chỉ vì túi rủng rỉnh tiền. Ông có thể nói về các loại nhà đầu tư vốn hiện đang có và họ tìm kiếm điều gì không? Lợi và hại khi làm việc với một cửa hàng nhỏ và với một tổ chức lớn là gì? Về cơ bản, có hai loại nhà đầu tư vốn: một loại sẽ đầu tư vốn cho bạn và một loại thì không. Đó là sự khác biệt quan trọng nhất. Việc của bạn là tăng khả năng được đầu tư. Để thực hiện được điều này, bạn cần phải xem xét một số đặc điểm quan trọng sau. Bạn có đang thuộc vùng địa lý mà các nhà đầu tư quan tâm hay không? Phần lớn các nhà đầu tư không muốn bay vòng quanh trái đất để họp hội đồng quản trị. Công ty của bạn có đang ở giai đoạn phù hợp hay không? Một số nhà đầu tư muốn các công ty đã qua thử thách và đã có doanh thu. Một số khác chỉ muốn làm việc với một người đầy tham vọng với các phác thảo sơ về kế hoạch kinh doanh. Bạn có hoạt động trong lĩnh vực mà nhà đầu tư đang quan tâm không? Ví dụ, nếu bạn là một công ty sản xuất chất bán dẫn, đừng đến với những nhà đầu tư chuyên đầu tư cho các công ty sinh học.

Bạn có thích đối tác nhà đầu tư mà bạn đang làm việc cùng hay không? Bạn và công ty sẽ chủ yếu quan hệ với chính người này đấy. Chúng tôi đang định tài trợ một dự án ở Brazil, nhưng văn phòng của chúng tôi ở tận Miami. Chúng tôi đã thu thập một danh sách các nhà đầu tư ở Mỹ mà chúng tôi định tiếp cận. Làm thế nào chúng tôi có thể tìm được các nguồn đầu tư vốn ở ngoài Mỹ? Sẽ có rất ít các nhà đầu tư vốn ở Mỹ đầu tư một dự án ở Brazil, vì vậy nên tìm kiếm nhà đầu tư bên ngoài nước Mỹ. Nếu là bạn, tôi sẽ vào trang Google và xem trang web của các công ty Brazil. Nếu may mắn, bạn sẽ tìm thấy một công ty. Nhưng điều trớ trêu là nhà đầu tư vốn Brazil này có thể không muốn đầu tư trong một thương vụ của người Mỹ. Những nhà đầu tư có xét đến lịch sử tài chính của nhà kinh doanh khi ra quyết định về đầu tư hay không? Bây giờ tôi đang ở trong tình trạng tốt, nhưng trước đây tôi đã từng có một số vấn đề về tài chính (khoảng 15 năm trước), trong đó có phá sản. Tôi có thể hy vọng gì vào nhà đầu tư vốn khi tìm nguồn tài trợ? Tôi có cần phải cởi mở thông tin này không? Điều này không thể nói rõ ràng, mà nó tuỳ thuộc vào nhiều thứ. Nếu bạn có một ý tưởng thực sự tốt, thì chấm điểm trong quá khứ của bạn sẽ không phải là vấn đề lớn. Nếu nhà đầu tư không thích ý tưởng của bạn thì nó sẽ là lý do “chính đáng” để từ chối đầu tư. Tuy nhiên, việc bị phá sản khác xa với các tội nghiêm trọng khác. Nếu bạn phạm phải một tội nghiêm trọng, thì bạn có thể quên việc nhận đầu tư đi. Chắc chắn bạn sẽ bị kiểm tra về lý lịch sống và kinh doanh, và sẽ không thể che giấu được việc bị phá sản. Vì thế, nếu là bạn, tôi sẽ sớm cho nhà đầu tư biết thông tin này. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 14) (Phần tiếp theo cuộc phỏng vấn Guy Kawasaki do tạp chí Forbes thực hiện). Con gà hay quả trứng có trước? Hỏi: Ngày nay, phần lớn các nhà kinh doanh vốn đều có một sản phẩm và thị trường đã qua thử thách trước khi đầu tư vào một Series A nào đó. Tuy nhiên, nếu không có tiền thì rất khó có thể sản xuất được một mẫu hàng có thể thu hút khách hàng. Đó là tình huống con gà và quả trứng. Ông có gợi ý gì để vượt qua tình huống này không? Đáp: Hãy tự nỗ lực để phát triển. Đây đúng là hoàn cảnh mà người ta gọi là con gà và quả trứng, nhưng bạn sẽ không có được sự thông cảm của tôi đâu. Hãy làm bất kỳ điều gì cần thiết để có được một mẫu sản phẩm hoàn chỉnh. Bạn đừng hy vọng có ai đó viết séc chi tiền cho bạn mà chỉ căn cứ trên ý tưởng tốt

của bạn. Nếu dễ dàng có thể khởi sự một doanh nghiệp không cần dựa trên cái gì và đạt được thành công thì tất cả mọi người đều sẽ khởi sự doanh nghiệp. Năm nay tôi 19 tuổi và đã hăng say đọc các tạp chí kinh doanh và tài chính từ 13 tuổi. Tôi đã tích luỹ được nhiều kiến thức cần thiết. Giờ đây tôi muốn khởi nghiệp và muốn hỏi ông liệu một bằng cử nhân ở Babson có tương đương với một bằng cử nhân từ Athens, Hy lạp, hay bằng MBA từ một trường đại học nổi tiếng ở Mỹ hay không. Liệu bằng cử nhân ở Babson có giúp ích được gì không? Tôi đã đọc báo Tin tức Khúc côn cầu trong hai năm và giờ đây tôi chơi khúc côn cầu chẳng giỏi hơn trước đó. Tại sao bạn có thể nghĩ rằng đọc các tạp chí và báo thì có nghĩa là tích luỹ được “nhiều kiến thức cần thiết”? Bạn chỉ tích luỹ được kiến thức về quan hệ công chúng của các công ty và ấn tượng về các nhà báo - những người chưa bao giờ thành lập công ty. Babson là nơi đã ban tặng tôi bằng tiến sỹ danh dự, vì vậy rõ ràng trường đó có đánh giá rất chính xác, nhưng bạn đặt câu hỏi sai rồi. Vấn đề không phải là bạn học ở trường nào, mà vấn đề là bạn đã tích luỹ được bao nhiêu kiến thức, và những kiến thức bạn đạt được không chỉ từ học tập mà còn từ làm việc. Điều thú vị mà tôi đã phát hiện ra khi làm công việc tư vấn là các công ty thuộc những ngành công nghiệp trẻ đang bắt đầu xem xét việc sáp nhập ngược chiều, vì họ cảm thấy khó có thể tìm ra các kênh tài chính thông thường để hợp tác. Một công ty nhờ tôi tư vấn với hy vọng là có thể thực hiện được một vụ sáp nhập ngược chiều mà “vỏ ngoài” vẫn sạch! Ông nghĩ gì về điều đó? Bộ óc đơn giản của tôi không thể hiểu được khái niệm tài chính méo mó về sự sáp nhập ngược chiều này. Tôi không thích khái niệm đó. Khởi sự doanh nghiệp rất đơn giản: bạn tạo ra một sản phẩm hoặc dịch vụ tốt, giới thiệu nó, xây dựng một đội ngũ làm việc tốt, thu lợi nhuận, và nếu may mắn, bạn niêm yết công ty trên thị trường chứng khoán. Nếu bạn muốn thực hiện các hợp đồng tài chính thủ đoạn, hãy trở thành một nhà kinh doanh ngân hàng đầu tư hoặc luật sư, chứ đừng làm vẩn đục môi trường kinh doanh. Tôi đã sáng chế ra hai đồ vật dành cho người già và người tàn tật, nhưng tôi gặp phải khó khăn trong việc thu hút nhà đầu tư. Tôi cố gắng giải thích rằng người già và người tàn tật là số đông lặng lẽ, nhưng các nhà đầu tư lại muốn tập trung vào “bức tranh lớn”. Làm thế nào tôi có thể thuyết phục họ rằng phiên bản xe mua hàng được thay đổi cho thích hợp cho các đối tượng này của tôi là một sản phẩm mang lại lợi nhuận lớn, ngay từ khi bắt đầu quá trình xin bằng sáng chế? Tôi nghĩ rằng bạn sẽ rất khó khăn trong việc thu hút các nhà kinh doanh vốn. Như là tôi đã nói trong một bài báo trước, vốn kinh doanh không phải dành cho tất cả mọi người, và không phải ai cũng cần vốn kinh doanh. Bạn có thể đang có

một kế hoạch kinh doanh hoàn toàn khả thi, nhưng các nhà đầu tư vẫn không quan tâm đến lĩnh vực của bạn. Cách tốt nhất để có một cuộc hẹn gặp với một nhà kinh doanh vốn để giới thiệu sản phẩm của mình là gì nếu không có một mối liên hệ cá nhân nào? Hãy tìm cách có được lời giới thiệu từ một người có mối quan hệ cá nhân với nhà kinh doanh vốn. Một đồng nghiệp của tôi nói rằng cô ta có thể có giới thiệu một tập hợp các nhà đầu tư mà theo tôi là các nhà đầu tư tư nhân. Với dịch vụ này, cô ta đòi 5% số tiền đầu tư. Điều này có hợp pháp không? Nếu đó là một người đại diện có đăng ký làm việc cho một công ty môi giới thì đúng là như vậy. Mặc dù vậy, tôi sẽ không bao giờ trả trước cho dịch vụ này dù chỉ một xu. Cần đảm bảo rằng các nhà đầu tư cá nhân đó có đủ điều kiện đầu tư. Nếu một trong những điều này không đúng thì trước tiên bạn hãy nói chuyện với một luật sư chuyên về tài chính doanh nghiệp đã. Tôi đã tham gia vào việc mua bán chỉ số và quyền chọn cổ phiếu trong 18 năm nay. Hiện nay, tôi đang quản lý chiến lược mua bán quyền chọn chỉ số mà có thể mang lại 20% lợi nhuận trong năm nay với rủi ro thấp. Do vị trí hiện tại của tôi không có đủ quyền kiểm soát nên tôi muốn ra làm một mình và thành lập một quỹ bảo hiểm. Ông có thể cho tôi một lời khuyên để thu hút vốn cho quỹ không? Nếu ông đã làm việc này trong 18 năm, ông đã có hiểu biết về vấn đề này hơn cả tôi. Tôi không biết cần làm gì đầu tiên để thành lập một quỹ như vậy. Tôi phải thừa nhận rằng câu hỏi này cũng làm tôi hơi sợ.

Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 15) Có thể hy vọng gì từ các nhà kinh doanh vốn? Tôi vừa kiếm được một nhà đầu tư đã đồng ý đầu tư 5 triệu đôla cho công ty của tôi. Điều tôi muốn biết là ông ta muốn can thiệp vào công việc của công ty như thế nào? Khi mọi việc vẫn diễn ra tốt đẹp thì nhà đầu tư sẽ để mặc bạn một mình. Bạn cần hiểu cuộc sống của một nhà đầu tư vốn: Ông ta có mặt trong khoảng mười hội đồng quản trị, mỗi hội đồng phải họp ít nhất mỗi quý một lần và đôi khi một lần mỗi tháng; ông ta phải gây vốn để đầu tư, phải thông tin và làm vừa lòng khoảng 25 nhà đầu tư khác; ông ta phải xem xét vài hợp đồng mỗi ngày; ông ta đang làm việc với năm đối tác khác. Vì vậy ông ta không có thời gian để quản lý một cách chi tiết công việc của bạn - và nếu ông ta nghĩ là ông ta cần phải làm điều đó thì có lẽ là ông ta sẽ không đầu tư cho bạn. Một câu hỏi quan trọng nữa là “Tôi có thể trông đợi gì ngoài một nhà đầu tư tốt?”. Câu

trả lời cho vấn đề này là: bạn có năm giờ mỗi tháng bàn luận cùng nhà đầu tư, trong các cuộc bàn luận này ông ta mở ra cho bạn các khách hàng tiềm năng, các đối tác và giúp bạn phỏng vấn tìm người cho các vị trí cao trong công ty của bạn. Làm thế nào để xác định được các công ty kinh doanh vốn có nhiều nguồn vốn mới và dồi dào để sẵn sàng cung cấp theo lịch trình thanh toán của tôi? Bạn đang quá cả nghĩ đấy. Thời gian rót vốn thường không phải là một yếu tố quan trọng. Ngoài ra, công ty kinh doanh vốn sẽ chọn bạn chứ không phải ngược lại, và không có cách nào đoán trước được một lịch trình thanh toán. Liệu các doanh nhân có phải chấp nhận sự định giá của nhà kinh doanh vốn muốn đầu tư vào doanh nghiệp của họ hay không? Dù đề nghị đầu tiên là bao nhiêu chăng nữa, bạn hãy yêu cầu tăng thêm 25% bởi vì nhà kinh doanh vốn chờ đợi bạn mặc cả. Trên thực tế, nếu bạn không mặc cả thì bạn sẽ làm nhà đầu tư lo lắng khi cho rằng bạn không có khả năng đàm phán. Nếu bạn thấy vẫn chưa đủ lý do để mặc cả thì xin nói thêm rằng tranh luận về việc tại sao bạn tin rằng công ty bạn đáng giá cao hơn là một điều rất thú vị. Dù sao đến cuối ngày, nếu việc đánh giá là hợp lý thì hãy nhận số tiền và tiến hành công việc của mình. Bạn sẽ thấy rằng bạn có thể kiếm rẩt nhiều tiền hơn cả mong đợi hoặc công ty của bạn sẽ phá sản. Trong cả hai trường hợp, sự định giá và việc sở hữu thêm vài phần trăm cũng không khác nhau nhiều lắm. Để định giá phỏng chừng công ty vào năm 2004, bạn có thể sử dụng cuốn Quy luật Định giá của Kawasaki (Law of Pre-Money Valuation) như sau: với mỗi kỹ sư làm việc cả ngày, cộng thêm 500.000$; với mỗi MBA làm việc cả ngày, trừ đi 250.000$. Nếu cách tính này đối với bạn là quá không khoa học, thì bạn có thể sử dụng dịch vụ như VentureOne hoặc VentureWire để có được thông tin về các các tính toán hiện nay. Làm thế nào để giữ kín ý tưởng kinh doanh khi chỉ có vài nhà đầu tư chịu ký thoả thuận không tiết lộ (NDA - Non-Disclosure Agreement)? Bạn nói đúng: Chỉ có vài nhà đầu tư chịu ký thoả thuận. Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ thấy trường hợp nào mà khi người kinh doanh nói ý tưởng của mình với nhà đầu tư, nhà đầu tư lại nói lộ ý tưởng đó ra. Các nhà đầu tư tìm kiếm những người có thể thực hiện các ý tưởng, chứ không chỉ đơn giản là là đem ý tưởng đến. Việc có được các ý tưởng không khó. Việc thực hiện ý tưởng và kiếm được tiền mới khó. Nói thật là, chỉ một số ít nhà đầu tư có khả năng thực hiện các ý tưởng – đó là lý do mà họ trở thành các nhà đầu tư – nhưng tôi đã đi lạc đề rồi. Sau đây là một số điểm quan trọng khi sửdụng NDA : • Đừng bao giờ yêu cầu nhà đầu tư phải ký kết một bản thoả thuận như vậy để có cuộc gặp mặt đầu tiên hay ký kết ngay trong cuộc gặp đầu tiên. Một nhà đầu tư ký thoả thuận quá sớm như vậy sẽ không phải là nhà đầu tư mà bạn mong muốn đâu. • Nếu bạn yêu cầu ký một NDA đơn thuần chỉ để bàn luận về ý tưởng của bạn, thì đừng tốn thời gian vô ích vì bạn sẽ chẳng đi đến đâu cả. Tôi cũng vừa được yêu cầu ký một NDA chỉ để nghe về ý tưởng bán sách trực tuyến! • Hãy phổ biến bản đánh giá về doanh nghiệp của bạn một cách tự do và sử dụng PowerPoint để quảng cáo. Những tài liệu này thường khuyến khích được các nhà đầu tư

đi bước tiếp theo. Họ sẽ không phát hiện ra được món nước sốt thần kỳ của bạn đâu. • Hãy yêu cầu nhà đầu tư ký NDA nếu họ quan tâm đến kế hoạch kinh doanh của bạn và muốn tìm hiểu chi tiết về kế hoạch đó. Nhà đầu tư quan tâm thường yêu cầu hợp đồng này khi đã đến giai đoạn cần thiết. Điều này là phù hợp nhất với các công ty liên quan đến các ngành khoa học cuộc sống và khoa học vật liệu. • Bạn hoàn toàn an toàn một khi đã nhận được bằng sáng chế để bàn luận về món nước sốt thần kỳ của bạn dưới sự bảo vệ của một NDA – không nên tốn thời gian và tiền bạc để kiện việc xâm phạm bằng sáng chế. Điều quan trọng nhất vẫn là công cụ bảo vệ tốt nhất cho ý tưởng là thực hiện thật tốt ý tưởng đó. Thứ tự cần tiếp cận với các loại nhà đầu tư: loại một, sau đó là loại hai, loại ba hay còn cách nào khác? Bạn lại đang quá cả nghĩ đấy. Hãy quảng bá kế hoạch của bạn cho bất cứ công ty nào có thể. Sau khi cố gắng huy động tiền trong vòng chín tháng, bạn sẽ nhận ra rằng tất cả tiền đều tiêu được. Thêm nữa, không dễ dàng nhận biết được nhà đầu tư nào là loại một, loại hai, hay loại ba đâu. Khi nào thì tôi nên kết thúc việc tìm kiếm hay thương thuyết để có một hợp đồng tốt hơn và chấp nhận đề nghị được mời chào? Nên ngừng tìm kiếm và đàm phán khi bạn không nhận được tiền tài trợ. Nếu hợp đồng mà bạn được đề nghị một nguồn tài trợ bằng 20% lượng tiền bạn muốn, hãy nhận nó. Hãy tập trung vào việc xây dựng doanh nghiệp của bạn, chứ đừng tìm kiếm nguồn tài trợ tốt nhất. Trong dài hạn, chất lượng kinh doanh của bạn quyết định lượng tiền mà bạn kiếm được chứ không phải là số tiền bạn lấy được từ nhà đầu tư nhiều năm trước. Liệu tôi có nên quan tâm đến cái gì nhiều hơn: sự thay thế trong điều hành công ty, nhu cầu thật sự của doanh nghiệp của tôi hay lượng tiền mà nhà đầu tư muốn đầu tư? Sau đây là thứ tự ưu tiên: những thứ doanh nghiệp của bạn thực sự cần, lượng tiền mà nhà đầu tư rót vốn cho bạn, điều sau cùng và kém quan trọng nhất là sự thay thế. Tỷ lệ ăn chia mà các nhà đầu tư tài chính cấp một, hai, ba muốn thu được là bao nhiêu? Họ chắc chắn về dự đoán của họ đến mức nào? Đầu tiên, điều khó xảy ra là một nhà đầu tư vốn sẽ thừa nhận rằng công ty của mình không phải là công ty loại một. Ngay cả khi nếu ông ta thừa nhận, thì ông ta sẽ không nói điều đó cho các đối tác và nhà đầu tư khác rằng, “Vì chúng tôi không phải là một công ty hạng một, hãy cố gắng kiếm được 10% thôi cũng được.” Tất cả các nhà đầu tư vốn luôn tìm kiếm các dự án có thể đem lại lợi nhuận cao nhất cho họ chứ không phải lợi nhuận thu được theo mục tiêu trung bình của họ. (Nên nhớ rằng họ có thể biết được tiềm năng to lớn của doanh nghiệp của bạn). Nhưng câu hỏi của bạn đã bỏ qua một điểm khác. Mặc dù các công ty chuyên đầu tư được phân hạng giữa chúng với nhau thông qua tỷ lệ lợi nhuận thu được, nhưng các nhà đầu tư không ước lượng các hợp đồng cá nhân bằng cách tính tỷ suất lợi nhuận tiềm năng. Không ai, ngay cả các nhà kinh doanh vốn, kiêu ngạo đến mức tin rằng họ có khả năng nhìn xa trông rộng đến mức như vậy. Thực tế mà nói, những nhà đầu tư chỉ nhìn vào mức tiền thu vào so với tiền bỏ ra: nếu

hôm này tôi đầu tư 1 triệu đôla, khoản tiền mà tôi thu về sau 4 đến 5 năm là bao nhiêu? (5 triệu đôla tức là gấp 5 lần). Sự kỳ vọng trong khoản tiền thu hồi tuỳ thuộc vào nhà đầu tư và vào lĩnh vực đầu tư, chứ không phụ thuộc vào uy tín của nhà đầu tư. Đối với các dự án đầu tư công nghệ cao trong thời kỳ đầu, bạn nên thuyết phục nhà đầu tư tin rằng việc thu lời từ 5 đến 10 lần số vốn bỏ ra sau 3 đến 5 năm là hoàn toàn có khả năng xảy ra. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 16) Thu hút các nhà kinh doanh vốn đến với doanh nghiệp của bạn Công ty của tôi hoạt động liên quan đến lĩnh vực an ninh máy tính. Tôi muốn thu hút một số nhà kinh doanh vốn đầu tư vào công ty. Vấn đề là tôi lại có một quá khứ không tốt vì đã từng làm hacker. Tuy nhiên, tôi lại cảm thấy rằng quá khứ ấy lại đem lại cho tôi nhiều kiến thức cần thiết cho công việc của mình. Tôi có nên nói với các nhà đầu tư về quá khứ của mình không? Nên, bạn nên làm như vậy. Dù sao họ cũng sẽ tìm ra được khi họ tiến hành tìm hiểu về bạn. Bạn có thể sẽ thấy nhà đầu tư coi kinh nghiệm đó của bạn là hấp dẫn và nó tốt cho công việc sắp tới của bạn, nhưng việc này cũng không dễ dàng và sẽ tốn nhiều thời gian. Hiện nay, những lĩnh vực nào được các nhà đầu tư thích đầu tư vào nhất? Nhìn chung đây là một câu hỏi chẳng giúp ích gì, do vậy tôi cũng đưa ra một trả lời vô dụng. Thời điểm bạn đọc về các “lĩnh vực nóng” trên tờ Forbes thì lĩnh vực đó đã nguội rồi. Do vậy hãy làm những gì bạn thích, bạn hiểu và bạn có khả năng. Đừng cố tìm kiếm các lĩnh vực nóng và cố mà nhảy vào đó. Tôi cần có một yếu tố gì để thu hút được các nhà kinh doanh vốn? Không phải chỉ có một yếu tố đâu. Có rất rất nhiều yếu tố bạn cần có, bao gồm bạn làm gì, bạn là ai, khách hàng của bạn sẽ là ai và sản phẩm thần kỳ của bạn là gì. Việc có một nhà kinh doanh vốn đầu tư vào công ty mình có mang lại điều trở ngại gì không? Ngay khi nhận được nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài, bạn đã chấp nhận một trách nhiệm là chăm sóc số tiền đó và tạo ra một khoản lợi nhuận. Lúc đó công ty không còn là “của bạn” hoàn toàn nữa – dù cho phần trăm vốn sở hữu công ty của bạn là bao nhiêu. Lúc này bạn làm việc cho nhà đầu tư. Đừng bao giờ quên điều đó. Nếu bạn không thực hiện được điều này thì đừng nhận tiền từ bên ngoài. Một trong số các đối tác nữ của tôi bắt đầu hẹn hò với một trong các nhà đầu tư của chúng tôi. Hai đối tác khác của tôi nghĩ rằng cô ta ngừng việc này lại để giải quyết mâu thuẫn về quyền lợi hiện đang tồn tại, nhưng tôi nghĩ là điều đó có thể tiếp tục ảnh hưởng không tốt đến mối quan hệ giữa chúng tôi với nhà đầu tư đó. Theo ông thì chúng tôi nên làm gì? Điều này tuỳ thuộc vào đánh giá của bạn. Tôi có thể cá là câu trả lời này làm bạn nổi nóng. Hãy cân nhắc, chẳng hạn như điều gì sẽ xảy ra khi mối quan hệ của họ bị tan vỡ? Thành lập một công ty đã đủ khó lắm rồi. Các bạn đang làm cho công việc khó khăn hơn. Ở chỗ bạn không còn ai đủ tư cách để trở thành đối tác nữa hay sao? Một nhà đầu tư vốn muốn đầu tư vào công ty của tôi, tuy nhiên, tôi không hài lòng với những vụ

đầu tư trong quá khứ của ông ta. Ông ta đã đầu tư vào các công ty nghiên cứu về tế bào thân trong tuỷ sống, và từ khía cạnh đạo đức mà nói, tôi không tin vào nghiên cứu loại này. Tôi có nên nhận tiền của ông ta không? Có chứ. Cũng tiện đây, tôi muốn nói là tôi tin vào nghiên cứu về tế bào thân trong tuỷ sống, do đó có lẽ bạn không nên nghe theo lời khuyên của tôi.

Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 17) Cần phải làm gì với những nhà đầu tư độc đoán Cứu tôi với! Một nhà kinh doanh vốn đã đầu tư vào công ty của tôi và đang làm tôi phát điên. Ông ấy đang cố gắng điều hành chúng tôi đến từng tiểu tiết một. Tôi đã nói chuyện này với ông ta nhưng ông ta nói là tiền chúng tôi đang có là tiền của ông ta, và vì vậy ông ta cần tham gia một cách chủ động. Tôi có thể làm gì đây? Hãy thực hiện vượt mức các con số dự báo. Điều này sẽ làm cho phần lớn các nhà đầu tư phải im miệng. Làm thế nào để tôi có thể thành một nhà kinh doanh vốn? Đầu tiên, bạn không nên tiến thẳng đến việc kinh doanh vốn ngay sau khi rời khỏi ghế nhà trường. Cách đúng nhất để trở thành một nhà kinh doanh vốn là trước tiên có ít nhất mười năm kinh nghiệm điều hành công ty. Sau đó, nếu bạn gây ra những sai lầm kinh khủng hoặc những thành công ngoài sức tưởng tượng, bạn có thể trở thành một nhà kinh doanh vốn. Khi tình hình thị trường chứng khoán được cải thiện, ông có cho rằng nhiều nhà đầu tư tài chính sẽ thúc các công ty mà họ đã đầu tư ra niêm yết trên thị trường không? Làm thế nào để tôi có thể có được một trong các đề nghị đó? Đó chính là lý do vì sao các nhà kinh doanh vốn tham gia trò chơi. Hãy gọi cho người môi giới chứng khoán của bạn để lấy các đề nghị đó. Tôi hy vọng là sẽ có nhiều người như bạn vì ngày nào tôi cũng cầu Chúa để có thêm người tham gia thị trường chứng khoán. Tôi là chủ tịch một chi nhánh thua lỗ của một tập đoàn lớn đang trong giai đoạn khủng hoảng và đã quyết định bán đi bộ phận mà tôi đang điều hành. Theo tôi, chi nhánh của tôi có tiềm năng, nhưng công ty mẹ lại có mối quan hệ quá tệ với giới truyền thông. Tôi muốn mua lại cơ sở này với sự trợ giúp về tài chính của một số nhà đầu tư vốn, nhưng lại lo rằng giới báo chí khiến các nhà đầu tư vốn suy nghĩ xấu về chúng tôi. Tôi có thể làm gì để giải quyết vấn đề này? Nếu cơ sở của bạn hoạt động hợp pháp, vững vàng trong một mớ lộn xộn thì bạn hoàn toàn có thể thu hút được sự chú ý của các nhà kinh doanh vốn. Các nhà đầu tư sành sỏi sẽ hiểu rằng đây cũng giống như tìm kim cương vậy: Đào hai tấn đất để có được hai carat kim cương. Tôi đã rời bỏ trường đại học để thành lập một công ty công nghệ cao riêng của mình. Mặc dù tôi đã hành động giống như các tỷ phú trong lĩnh vực công nghệ cao, nhưng hầu hết các nhà kinh vốn khi gặp đều nói rằng tôi còn quá trẻ và ít kinh nghiệm. Tôi có thể làm gì để gạt bỏ thái độ này? Bạn có thể làm ba việc: tìm các nhà kinh doanh vốn khác; tự thân vận động và không cần nhà

đầu tư; hoặc bao quanh bạn những người lớn tuổi hơn, nhờ thế sẽ cải thiện được cảm giác của các nhà đầu tư đã nói rằng bạn còn quá trẻ. Một nữ đối tác của tôi thích mặc đồ ngắn và tán tỉnh các nhà kinh doanh vốn mà chúng tôi gặp. Tôi cảm thấy không thoải mái với xử sự của cô ta, nhưng phải công nhận rằng điều đó cũng mang lại một số hiệu quả đầu tư, nhưng tôi cảm giác rằng điều đó cuối cùng sẽ quay lại phá hoại chúng tôi. Tôi có nên nói gì đó với cô ta không? Hoặc là công ty của bạn “thực sự” có được điều gì đó khiến các nhà kinh doanh vốn quan tâm, hoặc bạn đã có được tiền từ những thằng ngốc. Tôi hy vọng điều thứ nhất đúng chứ không phải điều thứ hai. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 18)

Tuyển dụng nhân viên chỉ bằng niềm đam mê chứ không phải bằng tiền Làm thế nào một công ty mới khởi sự có thể hình thành được một nhóm quản lý tốt với những nguồn lực (cụ thể là tiền) rất hạn chế? Người tài giỏi sẽ không từ bỏ những vị trí được trả lương cao, tiền thưởng nhiều để tham gia vào một doanh nghiệp còn có thể gặp nhiều rủi ro. Nhưng nếu tôi chưa có một nhóm quản lý cho ra trò, các nhà đầu tư sẽ ngoảnh mặt đi. Đây có phải cũng một tình huống con gà và quả trứng không? Đây là một trong những thử thách đầu tiên của nhà doanh nghiệp. Bạn có thể tuyển dụng nhân viên chỉ bằng niềm say mê mà không có tiền được không? Ai cũng có thể tuyển người với một đống tiền. Nhưng một nhà doanh nghiệp thực sự có thể tuyển người mà không cần nguồn lực dồi dào đó, mà chỉ nhờ khả năng tạo ra sản phẩm hay dịch vụ tuyệt vời và truyền cho nhân viên niềm đam mê công việc. Đây đúng là tình huống con gà và quả trứng, vì thế tôi khuyên bạn hãy cố gắng tự thân vận động để đạt được thành công. Ở châu Á có khá nhiều các nhà sản xuất thiết bị nguyên bản, từ trang phục đến các bộ phận ô tô, nhưng không có nhãn mác nào cả. Liệu có người nào đó yêu thích một sản phẩm, đặt cho nó một cái tên trên thị trường phương Tây, nhờ vậy phân biệt sản phẩm đó với đám sản phẩm châu Á còn lại hay không? Và nếu như vậy, liệu các nhà kinh doanh vốn có quan tâm đến doanh nghiệp đó không? Công việc này có tuỳ thuộc 100% vào nhu cầu cần đáp ứng trong thị trường mà doanh nghiệp đang hoạt động không? Có thể lấy những sản phẩm có sẵn và đặt tên cho chúng. Câu chuyện về hãng Samsung rõ ràng đã cho chúng ta một bài học như vậy. Tuy nhiên, tôi nghi ngờ dự án “Tôi sẽ mua sản phẩm được sản xuất với giá rẻ ở châu Á, dán mác lên đó, và khiến các nhà kinh doanh vốn đầu tư cho mình hàng triệu đô la” lại có thể thu hút vốn đầu tư. Nghe chừng dự án này còn thiếu một yếu tố quan trọng nào đó. Những người không sở hữu doanh nghiệp (và cũng không muốn như vậy), không phải nhân viên công ty, nhưng có nhiều ý tưởng hay sáng kiến mới mà có thể được các công ty khác nhau áp dụng đang trốn ở đâu? Ông có thể giúp gì để ý tưởng của những người đó được đem áp dụng? Tôi chẳng giúp gì được. Như tôi đã nói nhiều lần trong mục báo này, ý tưởng thì dễ, áp dụng nó mới khó. Những người làm thế giới này thay đổi không chỉ ngồi nghĩ ra các ý tưởng mới rồi ném chúng qua bức tường để người khác áp dụng. Họ đặt cược cả cuộc sống của họ vào những ý tưởng mà họ tin. Tôi sở hữu một công ty máy vi tính nhỏ. Tôi đã vài lần được tặng thưởng và trao bằng

sáng chế trong bốn lĩnh vực liên quan đến máy vi tính. Mỗi lần tôi sáng chế ra một sản phẩm hay quy trình mới, một công ty lớn đều ăn trộm nó. Tôi không có đủ tiền để theo kiện một công ty lớn sở hữu lượng nguồn lực đủ lớn để chôn vùi tôi. Vì thế câu hỏi của tôi là tại sao lại phải phiền phức xây dựng quyền sở hữu trí tuệ làm gì khi mà một công ty lớn luôn có thể ăn cắp ý tưởng mới đó? Có lẽ bạn nên sáng tạo ra cái gì khó ăn cắp hơn. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 19)

Bài học về bình đẳng Tôi hoàn toàn đồng ý với ông là ý tưởng thì dễ. Chúng tôi có một pa-tăng về xử lý phần mềm của Mỹ rất mạnh có thể tiêu chuẩn hoá – và có thể kết hợp với điều trị - việc báo cáo và chia sẻ các kế quả thử nghiệm chẩn bệnh, văn bằng này đến 8/4/2018 mới hết hạn. Chức năng điều trị bệnh là công việc chủ chốt của bất cứ một Hồ sơ Y tế Điện tử nào của bệnh viện. Ông có cho rằng các công ty kinh doanh vốn hàng đầu trong ngành chăn sóc sức khoẻ sẽ quan tâm đến lãi biên cao và nguy cơ thấp của mô hình thương mại hoá sản phẩm của chúng tôi không? Không. Đã từ lâu tôi là người chăm chú theo dõi các bài báo sâu sắc và súc tích của ông, tôi mạnh dạn muốn hỏi ông một lời khuyên. Hiện tôi đang cần trợ giúp vốn hoặc cần một người cùng góp vốn. Cơ cấu kiểu nào thì dễ chịu hơn? Lý tưởng nhất là tôi muốn giữ 51% cổ phần của công ty mới. Khi đó, người đầu tư sẽ giữ 49% cổ phần nhưng sẽ nhận được khoảng 70% lợi nhuận của năm đầu tiên. Ông có thể góp ý cho tôi cách để cơ cơ cấu như vậy được không? Trước tiên, bạn cần có một hiểu biết rõ hơn, thực tế hơn về công bằng. Bên giữ 51% cổ phiếu của một công ty không kiểm soát được công ty đó, trừ trên giấy tờ hay trong trí tưởng tượng của họ. Ngay từ thời điểm bạn nhận $1 từ một nhà đầu tư bên ngoài thì bạn đã trở thành làm thuê cho họ rồi. Và cuối cùng, giấc mơ của bạn nên là nắm được 5% đến 7% của một công ty lớn chứ không phải 51% của một công ty vô giá trị. Để tạo ra một công ty lớn, bạn sẽ phải làm điều cần làm, trong đó có việc thu hút nhà đầu tư. Những nhà đầu tư cần phần sở hữu nhiều hơn so với một mình bạn. Ông đã khuyên một sinh viên năm thứ nhất 18 tuổi Penn State rằng hãy bình tĩnh, tận dụng thời gian, rời khỏi bố mẹ càng sớm càng tốt, tới trường đại học và có được một nghề sau khi tốt nghiệp - tốt nhất là chọn nghề thuộc lĩnh vực mà cậu ta thích. Thật thà mà nói, lời khuyên của ông dường như lái chàng trẻ tuổi đó vào lề thói bình thường. Theo tôi thì ông đã đập tan khả năng sáng tạo ở cậu ta. Sao ông không khuyên cậu bé hãy thử nghiệm ý tưởng sáng tạo nhất của cậu ấy? Hãy xem cậu ta có thể làm gì để xin tài trợ và đưa một số ý tưởng vào hành động, đặc biệt là khi cậu ta còn đang ở trong trường đại học, không phải trả tiền ăn ở. Cảm giác của tôi là ông muốn khuyến khích bọn trẻ bắt đầu ngay tức thì. Chẳng một cố vấn về làm giàu lại nói: “Hãy thực hiện kế hoạch sau năm năm kể từ ngày này”, phải không? Câu trả lời nên là hãy hành động ngay. Thế nhưng tôi không phải một cố vấn. Tôi không muốn là một cố vấn. Và tôi không tin vào các cố vấn. Một cậu bé 18 tuổi cần được hưởng thụ giai đoạn này của cuộc sống, trong đó tất cả nhiện vụ của cấu bé là học, vì trong suốt phần còn lại của cuộc đời, cậu sẽ phải vừa kiếm tiền vừa học, hoặc chỉ kiếm tiền mà thôi. Cậu bé phải có cơ hội để khám phá những chủ đề và niềm say mê mới. Cậu không nên bị ám ảnh bởi bất động sản, kinh doanh và đầu tư, vì nhiều niềm đam mê

chẳng có mối liên quan nào với việc kiếm tiền cả. Chính lời khuyên của ông mới lái cậu bé vào thói thường đấy. Tôi đang tìm cách thương mại hoá một số công nghệ mà tôi phát minh ra, và tôi đã có kế hoạch kinh doanh để biến suy nghĩ của mình thành hiện thực. Vấn đề là kinh nghiệm quản lý của tôi gần như bằng không, mặc dù tôi tin chắc rằng tôi có thể làm công việc đó. Bên cạnh đó, hiện nay tôi không có nhóm quản lý nào cả. Giả dụ tôi có thể thuyết phục các nhà đầu tư tiềm năng rằng công nghệ đó thực sự tuyệt vời và kế hoạch kinh doanh của tôi là rất khả thi, thì những thiếu sót nghiêm trọng nói trên có cản trở cơ hội được tài trợ của tôi không? Những thiếu sót đó chắc chắn sẽ ngăn cản khả năng bạn huy động vốn từ những người không có vốn. Nhưng hãy nhìn lại một chút, có một số ví dụ về những công ty được thành lập bởi những ngườu cũng chẳng có tí kinh nghiệm nào trong tay. Bạn có thể đã nghe nói về họ chăng? Đó là Apple Computer, Microsoft, eBay, Google, Cisco và Yahoo. Thử nghiệm quan trọng nhất không phải là việc bạn có sẵn một đội ngũ hoàn hảo, mà là liệu bạn có một sản phẩm hay dịch vụ tuyệt vời có thể thu hút được một đội ngũ hoàn hảo và một nhà đầu tư hoàn hảo hay không. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 20)

Khi nào thì bảng ghi thành tích của bạn đủ dài để tới gặp nhà kinh doanh vốn? Hiện nay tôi 18 tuổi, đang học năm thứ nhất trường Đại học Penn State, đăng ký học khoa Kinh doanh. Tôi thực sự tin rằng ta nên học thông qua làm việc, và rằng ta có được thông tin hữu ích nhờ đến trường học, nhưng chủ yếu là qua làm việc. Tôi có nên thực hiện ý tưởng liên quan đến việc thành lập một doanh nghiệp của mình ngay không? Trước tiên là hãy bình tĩnh. Hãy tận hưởng những tháng ngày đi học. Bạn có cả một cuộc đời ở phía trước để làm việc và thành lập doanh nghiệp. Còn với ý tưởng khởi sự doanh nghiệp, tôi cho rằng bạn nên học những gì bạn yêu thích. Sau khi học xong, hãy làm việc ở một công ty sản xuất một sản phẩm hay dịch vụ mà bạn yêu thích. Sau đó vài năm hãy thành lập công ty. Cho tới giờ bạn vẫn chưa biết được bạn còn cần biết những gì. Tôi đang cần giúp đỡ để có được vốn thành lập doanh nghiệp. Tôi có một số tiền, nhưng tôi vẫn đang tự hỏi liệu những cuốn sách viết về nợ chính phủ và các khoản tiền tài trợ có đáng để mua về đọc hay không, hay đó chỉ là trò lừa đảo để lấy của tôi $39,95? Tôi không có ý kiến gì, nhưng nếu tôi là bạn, tôi sẽ chỉ tới thư viện đọc sách nếu không đủ tiền mua vào thời điểm này. Nếu tôi tìm được một nhà đầu tư tốt bụng ở đất nước tôi có đủ vốn để tài trợ cho dự án của tôi, thì ông ta có quan tâm đến việc trở thành một nhà kinh doanh vốn như ông hay không? Đó sẽ là hình thức sở hữu 50% cổ phiếu hay dạng ăn chia lợi nhuận gì? Làm cách nào tôi có thể thuyết phục ông ta tài trợ, làm ông ta hài lòng mà không bị mất quá nhiều? Nói chung, bạn nên nghĩ rằng nhà đầu tư tốt bụng đó sẽ là một nhà kinh doanh vốn. Có nghĩa là họ rất sành sỏi và mong đợi thu được lợi nhuận gấp mười lần trong vòng năm hay bảy nam tới. Bạn đừng cho rằng họ là những người dễ dãi và chẳng quan tâm đến việc có kiếm được tiền hay không vì dù sao thì họ cũng đã quá giàu rồi. Việc bạn muốn có được tiền đầu tư mà “không bị mất quá nhiều” cho thấy bạn đang tiếp cận vấn

đề một cách sai lầm. Bạn không “mất” một phần công ty của bạn cho nhà đầu tư. Họ mua một phần công ty và chia sẻ giấc mơ cùng bạn. Nếu bạn cho rằng đó là một trò chơi thắng – thua thì bạn không nên tìm kiếm hay nhận tiền từ nhà đầu tư. Với bất cứ một doanh nghiệp mới thành lập nào cũng có ba thành tố chính: mô hình kinh doanh, công nghệ và nhóm quản lý. Vì đây là cuộc phiêu lưu đầu tiên của chúng tôi, nên tôi muốn chìa ra một “bảng thành tích” trước khi tới gặp bất cứ nhà kinh doanh vốn nào (như vậy chúng tôi có thể tự chuẩn bị và không bị coi là “trẻ và không có kinh nghiệm”). Tuy nhiên, thời điểm đúng lúc để tiếp cận các nhà kinh doanh vốn là khi nào? Nếu tôi có thể xây dựng cơ sở hiện nay thành một doanh nghiệp có doanh thu một triệu đô la thì bản thành tích đã đủ chưa? Bạn là chính bạn. Bôi son cho một con lợn sẽ cho ta một con lợn bôi son. Vì thế điều cần phải làm là hãy phân biệt vấn đề “một nhóm đã được thử thách” với “một doanh nghiệp có khả năng.” Hai vấn đề này không giống nhau. Trong mắt của hầu hết các nhà kinh doanh vốn, bạn bị coi là chưa được thử thách chừng nào bạn xây dựng được một công ty trị giá nhiều tỉ đô la hoặc điều hành thành công một công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán. Vì thế trong ngắn hạn, chẳng có gì có thể giúp bạn chứng minh rằng bạn là một nhà quản lý giỏi. Việc tạo ra doanh thu $1 triệu là rất tốt, và có thể là đủ để “tỏ ra” (khác với “chứng minh”) rằng bạn đang có một doanh nghiệp có tiềm năng. Bạn càng đưa ra được bằng chứng chứng minh mình có một doanh nghiệp có khả năng phát triển thì càng dễ tiếp cận với tiền của nhà kinh doanh vốn. Nhưng thật trớ trêu, nếu doanh thu của bạn chứng minh rằng doanh nghiệp của bạn quá thành công, thì điều đó có thể đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư sẽ đòi giám sát để tăng trưởng mạnh hơn. Có nghĩa là vai trò của bạn sẽ phải thay đổi. Vì vậy hãy cẩn thận với những gì bạn yếu cầu. Mục tiêu của bạn là gì: tạo ra một công ty vĩ đại. Nhưng điều đó có thể sẽ khiến bạn mất vị trí. Bạn sẽ tạo ra một công ty vĩ đại mà không phải do bạn điều hành. Tôi đã thành lập một doanh nghiệp nhỏ cách đây vài năm và đã từng thấy một số công ty bắt chước chúng tôi xuất hiện, điều này chứng tỏ thành công của công ty chúng tôi cũng như nhu cầu thị trường. Tôi cảm thấy tôi đã đạt tới một mức bão hoà và tới trạng thái bình ổn, nhưng tôi thực sự yêu công việc của mình. Liệu có một thời điểm mà ta buộc phải phát triển thành một công ty lớn nếu muốn tiếp tục tăng trưởng hay không, hoặc liệu còn có chỗ cho sự đổi mới hay không? Tôi không hiểu câu hỏi của bạn. Luôn luôn có một thời điểm mà bạn phải quyết định để phát triển công ty, và luôn luôn có chỗ cho sự đổi mới. Hai điều này không hề loại trừ lẫn nhau. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 21)

Tiến trình tài trợ của các nhà kinh doanh vốn Những nhà kinh doanh vốn thường bắt đầu gây quỹ khi họ quyết định tài trợ cho một công ty mới thành lập như thế nào? Làm thế nào tôi biết được các chiến thuật gây quỹ của họ? Thông thường moi việc xảy ra như sau: Bạn gặp một hoặc hai đối tác, và họ thích ý tưởng của bạn. Sau đó bạn trình bày ý tưởng cho cả công ty kinh doanh vốn của các đối tác đó. Ngay sau

buổi họp, một đối tác sẽ nói với bạn rằng mọi người tán thành ý tưởng đó. (Nếu đối tác đó không sốt sắng lắm thì có nghĩa là họ không thích ý tưởng của bạn.) Đối tác này sẽ bắt đầu một quá trình. Quá trình này gồm có việc nói chuyện với những người giới thiệu về bạn cũng như những khách hàng mà bạn tuyên bố rằng “họ sẽ mua hàng ngay khi chúng tôi chở hàng tới.” Hãng kinh doanh vốn cũng sẽ rủ các hãng khác cùng đầu tư với họ - chẳng ai thích mất tiền một mình cả. Những thằng ngốc thường thích chốn đông người. Nếu mọi việc suôn sẻ cả thì nhóm luật sự của nhà đầu tư sẽ thảo các tài liệu cần thiết. Nhóm luật sư của bạn sẽ thông báo cho bạn biết tài liệu đó gồm những vấn đề gì, rồi bạn cùng các nhà đầu tư sẽ thỏa thuận với nhau. Sau đó nếu hai bên cùng đồng ý với tài liệu cuối cùng thì việc tài trợ sẽ diễn ra. Toàn bộ quá trình từ cuộc gặp gỡ đầu tiên đến khi tiền chảy vào ngân hàng của bạn có thể chỉ trong ba tuần, nhưng thường là trong khoảng sáu tháng. Các nhà kinh doanh vốn có đòi phí cho việc gây quỹ cho công ty chúng tôi không? Các nhà kinh doanh vốn không gây quỹ cho các doanh nghiệp. Nếu một hãng nói với bạn rằng họ là những nhà kinh doanh vốn và họ tính tiền gây quỹ cho bạn, thì có nghĩa là bạn đang làm việc với một thằng ngốc hoặc một kẻ lừa đảo. Việc ngành kinh doanh internet đi tới phá sản có khiến các nhà kinh doanh vốn cẩn trọng hơn hay e sợ hơn không? Có Môi trường kinh tế chung ảnh hưởng tới quyết định đầu tư của các nhà kinh doanh vốn ở mức độ nào? Liệu thời điểm này có phải đúng lúc để thành lập doanh nghiệp không? Xét về mặt lý thuyết, môi trường kinh tế chung ít liên quan đến các quyết định đầu tư vì các công ty phải mất nhiều năm mới phát triển, quá trình từ lúc đầu tư đến lúc được đưa ra thị trường chứng khoán phải mất năm hoặc bảy năm. Tuy nhiên, các nhà kinh doanh vốn cũng là con người. Nếu nền kinh tế đang suy thoái trầm trọng và dường như các công ty sẽ chẳng bao giờ bỏ tiền ra mua dù chỉ một chương trình phần mềm nhỏ tí thì các công ty phần mềm sẽ rất khó cin được tiền tài trợ. Việc biến một đối tác chiến lược thành nhà đầu tư có phải là một ý tưởng hay không? Câu hỏi này quá chung chung. Trong hầu hết các trường hợp thì đúng như vậy, nhưng có những ngoại lệ như khi đối tác đó can các khách hàng tiềm năng không làm việc với bạn. Chẳng hạn nếu Microsoft đầu tư vào công ty bạn thì bạn sẽ khó có thể làm ăn với Oracle được. Một ý tưởng nên hoàn chỉnh tới mức nào trước khi tiếp cận các nhà kinh doanh vốn? Các nhà kinh doanh vốn có đóng góp vào quá trình xây dựng ý tưởng không? Bạn cần biết một người nhiều tới mức nào trước khi bạn yêu người đó? Một số người cần biết khá nhiều. Một số khác lại yêu ngay từ cái nhìn đầu tiên. Các nhà kinh doanh vốn có thể đóng góp vào quá trình xây dựng ý tưởng, nhưng hầu hết sẽ giúp bạn tránh những hậu quả xấu và tìm kiếm kết quả tốt. Hiếm khi họ mang tới một ý tưởng trọn vẹn. Đó là lý do vì sao họ là những nhà kinh doanh vốn chứ không phải nhà doanh nghiệp. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 22)

Nếu doanh nghiệp mà bạn khởi sự thất bại thì bạn có phải là một kẻ thất bại không? Nếu tôi muốn tìm những nhân viên bán hàng siêu hạng, những người có

thể thực hiện một giải pháp kinh doanh để bán phần mềm cho các hãng lớn (các hãng được ghi tên trong Global 2000 chẳng hạn), thì họ thích có thu nhập 100% từ tiền hoa hồng (nếu họ bán được hơn $1 triệu mỗi năm) hay một số tiền chuẩn nào đó cộng với tiền hoa hồng, do đó sẽ kiếm được tổng cộng khoảng $200.000 đến $250.000 mỗi năm? Câu hỏi trên khó trả lời ở hai điểm: Thứ nhất là mỗi người bán hàng một khác, vì thế động cơ của họ mang tính cá nhân rất cao. Thứ hai là mỗi công ty có một cơ chế lương bổng khác nhau. Chẳng hạn như bạn có thể là một người nghèo về tiền mặt nhưng lại sẵn lòng đưa ra các sự lựa chọn khác. Ngoài ra, tôi khuyên bạn nên nghĩ lại về việc thuê các siêu sao bán hàng. Rất nhiều thứ được người mua cân nhắc trong một cuộc mua bán lớn – trong đó yếu tố đặc biệt quan trọng là chất lượng sản phẩm của bạn. Việc thuê những người đã thành công như Oracle hay IBM không có nghĩa là họ có thể bán phần mềm của bạn với giá giống nhau. Tôi đã khởi sự một công ty công nghệ sinh học với hai người tốt nghiệp Carnegie Mellon mà cũng mới bắt đầu sự nghiệp của họ. Bây giờ các nhà đầu tư muốn thấy một số người “tóc muối tiêu” trong công ty. Câu hỏi của tôi là liệu những người từng trải đó có vui lòng nhận mệnh lệnh từ những người mới tốt nghiệp mặt non choẹt và không có chút kinh nghiệm nào trong ngành như chúng tôi hay không? Có thể là không, nhưng các nhà đầu tư muốn có họ để bạn lắng nghe họ chứ không phải để họ lắng nghe bạn. Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể thuê những người lớn tuổi và rồi cất họ vào trong tủ chỉ để làm vừa lòng các nhà đầu tư thì bạn nhận thức hơi kém. Vì thế vấn đề quan trọng nhất là: Liệu những người mới tốt nghiệp mặt non choẹt và không có chút kinh nghiệm trong ngành nào như các bạn có sẵn lòng nhận mệnh lệnh từ những người từng trải đó không? Liệu đây không phải là thời điểm mà các nhà kinh doanh vốn chấm dứt việc tự gọi mình là “nhà kinh doanh vốn” hay sao, khi mà về cơ bản họ chính là những nhà ngân hàng hạng hai? Tiêu chuẩn của họ cũng giống như các nhà ngân hàng truyền thống, và tất cả những công ty họ làm việc cùng là những công ty đã bị ngân hàng ra và không phải lúc nào cũng với các lý do tài chính hợp lý. Có vẻ như một số nhà kinh doanh vốn đã bác bỏ kế hoạch kinh doanh của bạn. Mặc dù các nhà kinh doanh vốn không phải là những chàng cao bồi đầy biến hóa, ngang tàng và lãng mạn như họ vẫn thích nghĩ về bản thân, nhưng họ cũng không phải các nhà ngân hàng. Rõ ràng là họ không nhận đồ ký quỹ. Bạn nghĩ rằng khi Mike Moritz của Sequoia và John Doerr ở Kleiner, Perkins tài trợ cho công cụ tìm kiếm thứ 99 (Google) thì họ cũng hành động như các nhà ngân hàng ư? Tôi thì không nghĩ vậy. Tôi đã là một kỹ sư phần mềm thành công trong ngành công nghệ cao trong vòng bảy năm với kiến thức chuyên môn thuộc lĩnh vực an ninh máy tính. Giờ đây tôi cảm thấy thoải mái với việc thành lập công ty đầu tiên của mình. Nếu doanh nghiệp này cuối cùng thất bại vì một lý do nào đó như thiếu vốn chẳng hạn thì liệu tôi có thể thuyết phục các nhà đầu tư bỏ vốn vào doanh nghiệp sau này của tôi không? Tôi không định dừng lại chừng nào tôi thành công, nhưng ông có lời khuyên nào về việc duy trì danh tiếng vững vàng, lâu dài trong giới kinh doanh vốn bất chấp những thời kỳ suy thoái không? Giả sử rằng bạn rất nỗ lực để dẫn doanh nghiệp khởi sự đầu tiên tới thành công, nhưng doanh nghiệp lại thất bại. Thất bại này không phải là chiếc hôn của tử thần như bạn tưởng đâu. Có nhiều doanh nhân thất bại trong lần đầu tiên của họ. Vấn đề không phải là ở chỗ bạn không bao giờ thất bại, mà là bạn học được nhiều, làm việc chăm chỉ, hành động tính chính trực cao nhất và vẫn tiếp tục nỗ lực sau khi thất bại. Chỉ có một số ít người không thất bại trong lần đầu

tiên, nhưng chẳng có gì đảm bảo là họ không thất bại trong lần tiếp theo. Có một trắc nghiệm hay cái gì đó tương tự để tôi làm và biết được mình có những tố chất để trở thành người khởi sự doanh nghiệp hay không? Việc cố đoán xem bạn có thể trở thành người khởi sự doanh nghiệp hay không không dễ bằng việc trả lời những câu hỏi như “Bạn có sẵn lòng đối mặt với việc bị từ chối ý tưởng của mình nhiều lần không?” Nói thực là chẳng bài trắc nghiệm nào có thể xác định được liệu bạn có thể trở thành người khởi sự doanh nghiệp hay không. Tuy nhiên, cái bạn cần trắc nghiệm là xem kiến thức để trở thành người khởi sự doanh nghiệp của bạn như làm các bản kính dương để trình bày, chọn đúng thời điểm để đưa ra một lá thư tuyển việc và nên dồn nỗ lực là kế hoạch kinh doanh nào. Khi làm việc với những người bạn thân của tôi ở hãng Monster và Tickle, tôi đã tạo ra một trắc nghiệm người khởi sự doanh nghiệp trên mạng internet. Bạn có thể thử làm trắc nghiệm đó tại: http://web.tickle.com/tests/entrepreneurialiq/. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 23)

Các nguồn giúp đỡ doanh nghiệp mới khởi sự Ông có thể cho tôi biết những nguồn mà ông cho rằng tốt nhất để giúp đỡ người khởi sự doanh nghiệp không? Tôi đang tìm một cuốn sách hoặc tài liệu có thể hướng dẫn tôi đưa ý tưởng của mình tới với các nhà kinh doanh vốn, từ các chiêu thức để được chấp nhận đến việc xây dựng hệ thống giám sát nhằm duy trì khả năng được chấp nhận đó. Tôi rất vui khi được nghe câu hỏi này. Cuốn sách mới của tôi về những nội dung trên vừa được xuất bản, có tên là Nghệ thuật Khởi nghiệp. Tất nhiên là tôi hoàn toàn chủ quan, nhưng tôi viết cuốn sách này nhằm trả lời cho hàng trăm người hỏi tôi câu hỏi này. Nếu như nó không giúp được bạn khởi sự doanh nghiệp thì tôi cũng không biết cái gì có thể giúp đỡ bạn làm điều đó. Vì thế xin mời hãy đọc nó. Sau khi làm việc cho tập đoàn “America” vài năm, tôi đã quyết định sẽ sử dụng trí thông minh và các kỹ năng của tôi cho chính tôi. Vấn đề hiện nay của tôi là quyết định tôi nên theo đuổi ý tưởng nào. Một số ý tưởng khởi nghiệp của tôi sẽ có tỷ suất lợi nhuận cao nhưng đòi hỏi đầu tư lớn; một số khác cho lợi nhuận nhỏ hơn nhưng lại cần đầu tư ít hơn nhiều. Vì biết rằng việc có được sự trợ giúp về tài chính là rất khó khăn, câu hỏi của tôi là làm thế nào tôi có thể quyết định nên theo đuổi dự án nào? Trước hết, xin hỏi rằng khi làm việc cho tập đoàn “America”, bạn không phải huy động trí thông minh và các kỹ năng của mình để làm việc ư? Hừm… Còn với câu hỏi của bạn, bạn sẽ biết loại doanh nghiệp nào bạn muốn khởi sự khi bạn không dựa quyết định của mình trên các tỷ suất lợi nhuận. Nếu bạn còn đang cố chọn lựa các ý tưởng dựa trên tỷ suất lợi nhuận thì bạn vẫn chưa tìm ra ý tưởng đúng đâu. Gần đây tôi có đọc bài báo của ông viết về việc một doanh nhân có cần bằng M.B.A. hay không và tôi tự hỏi liệu ông có thể cho biết chi tiết hơn về chủ đề này được không. Hiện tôi đang hoàn thành việc học đại học trong ngành sinh y học bằng một bằng tốt nghiệp quản lý kỹ sư. Tôi mơ ước được thành lập doanh nghiệp của riêng mình, nhưng tôi không có tiền để thực hiện mơ ước đó. Theo ông tôi có nên tiếp tục và cố gắng tìm tiền tài trợ cho ý tưởng của mình hay nên đến trường học tiếp? Như tôi có thể thấy, có ba lý do để đi học lấy bằng M.B.A: (1) bạn thích học tập, và bạn muốn

nghiên cứu về lý thuyết quản lý; (2) đó là một phần trong sự phát triển nghề nghiệp của bạn trong công ty; và (3) bạn có nhiều tiền và nhiều thời gian. Nhưng nếu bạn muốn thành lập một công ty thì không cần thiết. Nó thậm chí còn có ảnh hưởng tiêu cực. Một nền tảng giáo dục kỹ sư hoặc kinh nghiệm bán hàng thực tế sẽ hữu ích hơn nhiều. Lời khuyên của ông chỉ đúng với việc khởi sự các doanh nghiệp công nghệ thôi ư? Ngoài Google, ông gợi ý gì về việc tìm các thiên thân cứu cánh hay các nhà kinh doanh vốn trong một dự án trong ngành thực phẩm? Các nhà kinh doanh vốn có dùng một công thức chung nào để đánh giá giá trị một công ty khi mới thành lập hoặc khi chưa bán sản phẩm nào hay không? Thị phần hay thị trường tiềm năng đóng vai trò gì trong đó? Tôi thích nghĩ rằng lời khuyên của tôi đúng với bất kỳ doanh nghiệp nào, nhưng điều này quả thật còn phải bàn cãi. Khó có thể tưởng tượng rằng các nhà kinh doanh vốn ở West Coast lại quan tâm đến một dự án trong ngành thực phẩm trừ phi họ muốn tài trợ cho một nhà ăn để họ không phải đặt chỗ trước. Điều này cũng giống như việc thích mua một cái máy bay chỉ để không phải đặt chỗ trước vậy. Tất cả những yếu tố mà bạn nhắc đến, cộng với thông tin cơ bản về đội ngũ quản lý, đều được đưa vào việc đánh giá, nhưng cuối cùng, các nhà kinh doanh vốn sẽ trông vào các vụ tương tự nhau và nhặt bừa lấy một vụ. Tất nhiên là chẳng có công thức nào trong việc này cả. Đối tác kinh doanh của tôi và tôi vừa mới tốt nghiệp trường đại học. Kể từ sau ngày tốt nghiệp, chúng tôi luôn quan sát các doanh nghiệp nhỏ. Chúng tôi đều thuộc nhóm dân thiểu số và đang cố tìm các lỗ hổng trong luật pháp của chính phủ có thể giúp làm lợi cho chúng tôi về tài trợ, thuế má… Chúng tôi nên tìm kiếm thông tin tốt nhất liên quan đến việc thành lập doanh nghiệp nhỏ ở đâu? Bạn sẽ không phải là một nhà khởi sự doanh nghiệp nếu ý tưởng thành lập công ty của bạn là tìm các lỗ hổng luật pháp của chính phủ và tự coi mình là nhóm dân thiểu số. Thay vào đó, bạn nên làm việc cho một công ty đòi hỏi bạn phải thực hiện mọi yêu cầu bình đẳng về tuyển dụng. Chúng tôi sắp khởi sự một công ty công nghệ sinh học. Chúng tôi có thể có được một lượng tài trợ lớn từ các nhà kinh doanh vốn. Nhưng tôi vẫn lo lắng: Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi thất bại? Điều gì sẽ xảy ra nếu các sản phẩm của chúng tôi cuối cùng hóa ra vô dụng sau tất cả những việc đầu tư và hoạt động? Liệu các nhà kinh doanh vốn có kiện chúng tôi và lấy đi tất cả những gì mà gia đình chúng tôi sở hữu (nhà chẳng hạn)? Liệu các nhà kinh doanh vốn có làm hỏng sự nghiệp mà tôi gây dựng bấy lâu hay không? Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn không bao giờ thử? Bạn có thể sẽ thất bại. Tất cả những vận động viên chuyên nghiệp, diễn viên, nhà văn và ca sĩ đều có thể thất bại. Các nhà kinh doanh vốn sẽ không lấy đi nhà của bạn vì bạn không dùng nhà bạn như vật kỹ quỹ. Không phải ai cũng tạo dựng nên được một Microsoft hay một Yahoo!. Bạn không ký quỹ một vụ đầu tư vốn – mà bạn bán đi một chút linh hồn của mình. Và các nhà kinh doanh vốn sẽ không phá hỏng danh tiếng của bạn trừ khi bạn lấy cắp tiền hoặc lãng phí tiền một cách ngu ngốc; nếu các nhà kinh doanh vốn giành thời gian để phá hỏng danh tiếng của các doanh nghiệp mà họ đầu tư thất bại thì họ sẽ chẳng còn thời gian để làm việc gì khác nữa cả. Tôi sắp tốt nghiệp với bằng master về điện dân dụng, và tôi rất muốn một ngày nào đó có công ty của riêng mình. Tôi cần phải có kinh nghiệm làm việc gì để chuẩn bị để được một trường thuộc nhóm những trường đại học tốt nhất nhận học? Bất cứ một kinh nghiệm làm việc nào trong lĩnh vực dân dụng cũng sẽ khiến bạn trở thành một ứng viên hấp dẫn. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên nhận ra rằng không cần một bằng M.B.A để thành lập công ty. Tôi muốn tiếp cận thị trường công nghệ thông tin thông qua một nhà kinh doanh vốn, với một công ty cung cấp các giải pháp phần mềm về dây chuyền cung cấp, mối quan hệ khác hàng,

quản lý nhân sự, tư vấn, quản lý dữ liệu và có thể cả hoạt động đưa công việc ra nước ngoài nữa. Nhưng tôi vẫn lo lắng về sự cạnh tranh mạnh mẽ từ những công ty lớn như EDS, Accenture,… Ông nghĩ gì về ý tưởng của tôi? Điều duy nhất mà tôi cảm nhận rõ ràng từ câu hỏi của bạn là bạn biết cách làm thế nào để dùng những từ to tát và bạn đang thèm muốn. Việc khởi sự doanh nghiệp đòi hỏi nhiều hơn thế, vì vậy hãy làm việc để hiện thức hóa ý tưởng của bạn đi. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 24)

Bài học về việc kiểm soát công ty Tôi đang suy nghĩ về vụ thiên tai gần đây ở Đông Nam Á. Dựa vào công việc của ông với tư cách là một nhà kinh doanh vốn và một người từng khởi sự doanh nghiệp, ông có thể cho lời khuyên nào về việc đánh giá các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức khác có hành động viện trợ không? Xin lỗi, tôi thực sự không thể giúp gì cho bạn. Tôi đã đọc tạp chí Forbes để tìm hiểu xem các tổ chức phi chính phủ nào là tốt nhất. Có một bài báo về vấn đề này là “America’s most (and least) efficient charities.”, bạn tìm đọc thử xem. Đối tác của tôi và tôi vừa gặp một doanh nghiệp mới khởi sự ở Ấn Độ. Những anh chàng này thực sự gây ấn tượng, và chúng tôi chắc đến 90% là chúng tôi muốn cùng làm ăn với họ. Mối bận tâm duy nhất hiện nay là chúng tôi chưa bao giờ làm một dự án mà công ty đối tác lại ở nước ngoài. Ông có thể khuyên chúng tôi nên có những thận trọng gì khi bắt tay vào việc này không? Phía Ấn Độ có thể cũng đang băn khoăn điều tương tự như bạn. Ít nhất, bạn cũng nên tới thăm cơ sở của họ, và họ nên tới thăm cơ sở của bạn. Con đường mà bạn đi có thể sẽ rất mạo hiểm, nhưng có thể thành công. Ông thường nhấn mạnh đến sự cần thiết phải có những người nghĩ được xa hơn “một kế hoạch kinh doanh để thu hút nhà kinh doanh vốn” nhằm có được vốn đầu tư khởi nghiệp. Sẽ rất hữu ích nếu ông có thể chỉ ra một trong những ích lợi của việc chọn những con đường khác để khởi nghiệp, tức khả năng một người có thể duy trì sự kiểm soát và phần lớn quyền sở hữu công ty trong một thời gian dài. Các độc giả của tôi dường như rất quan tâm đến việc kiểm soát. Một lần nữa tôi xin khẳng định rằng: sở hữu phần lớn không có nghĩa là kiểm soát cũng phần lớn. Khoảnh khắc khi bạn nhận một đồng đô la từ bên ngoài đồng nghĩa với việc bạn đã làm việc cho người ngoài. Vốn kinh doanh không phải dành cho tất cả mọi người. Nó có cái giá của nó: bạn mất cái ảo tưởng về kiểm soát - ảo tưởng chỉ là ảo tưởng. Hãy nhìn vấn đề từ một góc độ khác, liệu bạn có muốn nhận tiền từ một người ngốc nghếch đến nỗi nói với bạn rằng: “Này, hãy lấy vài triệu đô la của tôi mà tiêu. Hãy làm những gì mà anh nghĩ là đúng. Tôi hoàn toàn tin tưởng ở anh.” Nếu bạn cần phải có một câu trả lời chính xác toán học, thì đây: bạn muốn có 5% của một công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán với giá trị $1 tỉ, hay muốn có 51% của một công ty không thể đổi thành tiền mặt trị giá $5 triệu? Tôi có tầm nhìn xa và một nhóm làm việc đã sẵn sàng, một nhà kinh doanh vốn có tiền để cho phép chúng tôi có thể bắt đầu công việc, nhưng việc họ bỏ tiền vào có nghĩa là họ có thể thay đổi hướng nhìn của tôi bất cứ lúc nào họ muốn bằng nhiều cách khác nhau. Tôi tin vào nhóm của tôi là cơ hội cung cấp một dịch vụ có chất lượng mà mọi người thực sự cần. Liệu tôi có nên chỉ làm theo ý mình hay không?

Tôi hiểu rằng do số tiền họ đầu tư mà bạn tin rằng họ sẽ “kiểm soát” công ty. Tuy nhiên, tỷ lệ phần trăm mà các nhà đầu tư bên ngoài sở hữu không quyết định công ty sẽ được điều hành như thế nào. Ngay cả khi họ sở hữu ít hơn một nửa số cổ phần thì họ vẫn có thể thay đổi hướng nhìn của bạn. Và dù bạn tin hay không thì tôi vẫn nói thật, có thể hướng nhìn của bạn cần phải thay đổi chăng. Nếu chỉ trong thời gian tìm hiểu, mà bạn đã cho rằng họ sẽ thay đổi hướng đi của bạn, thì tôi cho rằng (a) bạn không nên nhận tiền của họ trừ khi bạn nghĩ rằng họ đúng; và (b) họ là những thằng ngốc khi đầu tư tiền vào một công ty mà họ cho rằng có hướng đi sai lầm. Tôi muốn bàn về lời khuyên của ông với cậu sinh viên năm thứ nhất 18 tuổi. Làm sao ông có thể làm nguội tham vọng của cậu ấy và để cho một giáo sư đại học nào đó dạy cho cậu ta để rồi chàng trai này sẽ trở thành một người bình thường và tầm thường? Bạn và tôi rõ ràng có các giáo sư đại học khác nhau. Các giáo sư của tôi đã giúp tôi được thấy những thử thách đầy hấp dẫn phía trước, khối lượng kiến thức khổng lồ, cách suy nghĩ mới và nhiều kỹ năng mà tôi chưa biết. Tôi không học khóa học Bình thường và Tầm thường trong trường đại học. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 25)

Một số người quá may mắn trong kinh doanh Ông có cho rằng may mắn đóng vai trò quan trọng trong thành công không? Chắc chắn là thế rồi. Tôi là người may mắn hơn là người thông minh. Tuy nhiên, bạn có ngạc nhiên không khi trên thực tế, những người làm việc chăm chỉ nhất thường là những người may mắn nhất. Ông sẽ làm gì nếu Giám đốc điều hành của ông sở hữu phần lớn cổ phiếu, là người duy nhất trong hội đồng quản trị và chẳng làm được việc gì cả? Ông sẽ làm gì nếu vị giám đốc đó chẳng hề nghe ý kiến của ông và hiếm khi lãnh đạo công ty. Tôi yêu công ty mà tôi đang làm việc, nhưng tôi sợ rằng giám đốc của tôi thì không như vậy. Bạn có vài sự lựa chọn như sau: Thứ nhất, làm tốt nhất công việc của mình, vì chắng mấy nữa vị giám đốc đó sẽ bị thay thế và bạn có cơ hội cho mình. Thứ hai, bỏ việc và tìm một chỗ tốt hơn để làm. Thứ ba, bỏ việc và khởi sự doanh nghiệp riêng của chính mình. Năm nay tôi 18 tuổi, đang tham dự khóa học đại học bốn năm chính quy và đang khởi sự doanh nghiệp riêng của mình với trọng tâm công việc là đầu tư bất động sản. Ông có lời khuyên nào dành cho tôi và những người khởi sự doanh nghiệp trẻ khác – những người cũng muốn khởi sự doanh nghiệp của mình? Hãy thôi học, vào làm việc trong một công ty bán một sản phẩm hoặc dịch vụ (có nghĩa là không phải một công ty kinh doanh vốn hay một ngân hàng đầu tư), và rồi khởi sự một công ty. Tôi đã làm giám đốc cho một công ty được đăng trên thị trường chứng khoán, làm ăn có lãi trong nhiều năm. Công ty này không quan tâm đến “những người nhỏ bé”, tức là những người kiếm ra ít hơn $50.000 một năm. Tôi muốn khởi sự một doanh nghiệp tương tự, nhưng cung cấp dịch vụ cho những người này, vì những người kiếm ra ít tiền cũng cần các dịch vụ đó. Điều đó có nghĩa là tôi sẽ phải làm việc chăm chỉ hơn, nhưng thông minh hơn… và như bà tôi thường đọc một câu ngạn ngữ Jamaica “một hạt, một hạt nữa, một hạt nữa thành đầy giỏ”. Làm cách nào tôi có thể tách khỏi công ty lớn này? Làm thế nào tôi có thể được niêm yết trên thị trường chứng khoán?

Tóm lại, tôi nên bắt đầu như thế nào? Con người luôn bắt đầu cuộc sống khi là những đứa trẻ, luôn nghĩ rằng bố mẹ mình đúng. Tiếp đó con người nghĩ rằng bố mẹ mình sai – đó là những năm niên thiếu. Sau đó, vào khoảng 35 tuổi, họ bắt đầu thấy rằng bố mẹ họ không ngốc nghếch như họ tưởng. Điều này dấy lên một câu hỏi thú vị: những bậc phụ huynh ngốc nghếch đã thông minh lên, hay những đứa trẻ ngốc nghếch cuối cùng cũng hiểu được những điều bố mẹ mình nói. Vào khoảng 50 tuổi, bạn bắt đầu trở thành phụ huynh của chính mình. Tất cả những điều trên để nói rằng bà của bạn là người phụ nữ rất thông minh. Mà câu hỏi của bạn là gì ấy nhỉ? Hãy xây dựng các mối quan hệ và thu thập tất cả những kiến thức có thể về ngành kinh doanh của bạn, nhưng đừng ăn trộm tài sản trí tuệ nào. Và hãy làm theo mong muốn của mình. Tôi rất quan tâm đến câu trả lời của ông cho một câu hỏi của một người liên tục chịu sự vi phạm bản quyền của các công ty lớn. Ông trả lời rằng anh ta nên đầu tư vào cái gì đó không dễ bị sao chép như vậy. Tôi cho rằng câu trả lời này khá nhẫn tâm và khiễm nhã. Vấn đề anh ta nêu lên là có thật, và có thể là thử thách lớn nhất đối với những công ty mới khởi nghiệp có tài sản trí tuệ. Điều anh ta cần làm là lấy bằng sáng chế cho ý tưởng đó tại tất cả các quốc gia trên thế giới, không trình ý tưởng đó ra cho bất kỳ ai trừ phi có hợp đồng không tiết lộ và kiện bất cứ ai vi phạm bằng sáng chế và hợp đồng không tiết lộ đó. Sau hết, lý do khởi sự một công ty là để bảo vệ một ý tưởng. Với kiểu làm này, thử thách lớn nhất của việc khởi sự một công ty có tài sản trí tuệ là khởi động hoạt động bán hàng. Như bà tôi (mặc dù không phải người Jamaica) thường bảo: “Bán được hàng sẽ làm mọi thứ đều ổn cả.” Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 26)

Hãy cố gắng để có được những sản phẩm tuyệt vời Tôi đã nhiều lần nghe nói rằng một kế hoạch marketing tốt thậm chí có thể làm cho một sản phẩm chất lượng xấu bán rất chạy. Điều đó có đúng không? Tôi về cơ bản là một người làm nghề marketing, và tôi không tin điều này. Chắc chắn là bạn có thể tìm ra các ví dụ để chứng minh điều ngược lại, nhưng vấn đề ở chỗ là: Bạn không bao giờ nên đặt mục tiêu là hình thành một sản phẩm chất lượng xấu. Bạn có thể có một sản phẩm tồi và rồi có để thực hiện các hoạt động marketing tuyệt vời, nhưng cuối cùng, nghe có vẻ lãng mạn, nhưng bạn nên cố gắng để có được những sản phẩm tuyệt vời. Lý do thật đơn giản: tiếp thị sản phẩm tốt sẽ dễ hơn tiếp thị sản phẩm tồi rất nhiều. Marketing chỉ là tận dụng những ưu điểm, trong khi đó, một sản phẩm tuyệt vời chính là một ưu điểm tuyệt vời. Làm thế nào mà một nhà kinh doanh có thể bảo vệ “ý tưởng” (chứ không phải bằng sáng chế) khỏi bị bắt chước trước khi giới thiệu ý tưởng đó với các nhà kinh doanh vốn hay các nhà đầu tư tiềm năng? Có thể chứ, bằng cách là bạn sẽ không nói về ý tưởng đó với nhà đầu tư nào, không đưa ra cho bất kỳ khách hàng nào xem và không bao giờ thuê nhân viên

làm, đợi đến lúc ông bác giàu có của bạn chết, để lại cho bạn $10 triệu để khởi sự doanh nghiệp riêng. Tôi có một ý tưởng tuyệt vời về việc sử dụng các ống hai cực phát sáng nano trong các vật dụng hàng ngày, nhưng rồi sau đó thì sao? Làm thế nào tôi có thể thực hiện các ý tưởng đó khi nhìn vào các nhà sản xuất, vấn đề bằng sáng chế, xin tài trợ… Ông có thể gợi ý gì cho tôi không? Nếu bạn chỉ là người ngồi không để nghĩ ra các ý tưởng thì câu trả lời của tôi là bạn nên từ bỏ việc đó. Các ý tưởng thì dễ lắm. Thực hành chúng mới khó. Nếu bạn thực sự có khả năng sử dụng các ánh sáng phát ra từ ống hai cực phát sáng nano, thì tôi gợi ý rằng bạn nên ngừng nói về chúng và bắt tay vào thiết kế sản phẩm đi. Với tôi, rõ ràng là ba chữ F (friends - bạn bè, fools – những thằng ngốc, và family – gia đình) là cách tốt nhất để gây dựng công ty. Tuy nhiên, các đối tác kinh doanh và các cố vấn lại nói rằng lấy tiền từ các nhà đầu tư không được chính thức công nhận “không phải là một ý hay.” Quan niệm của ông về chuyện này là như thế nào? Hãy nghe các đối tác của bạn. Đó không chỉ không phải là một ý tưởng hay, mà đó còn là một ý tưởng trái pháp luật. Các dự án cần có mức doanh thu bao nhiêu để một nhà kinh doanh vốn xem xét việc tài trợ, chẳng hạn như mức doanh thu bao nhiêu là quá nhỏ? Nếu một doanh nghiệp sẽ chỉ có khả năng làm ra $5 triệu, $10 triệu hay $15 triệu mỗi năm thì có thể nhận được vốn đầu tư hay không? Kinh nghiệm cho thấy nếu bạn không thể thấy rằng mình có thể kiếm ra khoảng $100 triệu trong vòng 5 đến 7 năm thì bạn sẽ không phải là trường hợp mà nhà đầu tư vốn quan tâm. Và bạn cần phải có thể dự đoán được doanh thu này khi bạn không say sưa. Chẳng hạn như dự đoán kiểu “Mỗi quầy bán hot dog sẽ kiếm được $500.000 mỗi năm, và trong bảy năm tôi nghĩ chúng tôi có thể có 200 quầy trên khắp cả nước,” sẽ không được các nhà kinh doanh vốn quan tâm. Tôi đã vài lần thất bại trong kinh doanh – tôi đã thành lập khoảng sáu công ty, mỗi công ty kéo dài không quá một năm rưỡi – đôi khi do người hợp tác, đôi khi do thiếu vốn và quản lý vốn không hợp lý. Hiện nay công ty thứ sáu của tôi sắp chìm do một số vấn đề nhỏ về tài chính và pháp lý. Tôi là một người nước ngoài có trụ sở ở Ả Rập Xê-út. Ông có thể khuyên tôi nên làm gì để chặn một con tàu đang chìm lại không? Tôi đã từng thử 3 chữ F nhưng không thành công. Ý bạn muốn nói làm thế nào để ngăn một chiếc tàu chìm bằng cách có thêm nhiều tiền hơn ư? Con tàu có thể không phải bị chìm do thiếu tiền. Bạn hiểu ý tôi chứ?

Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 27) Chìa khóa để mở cánh cửa của các nhà đầu tư vốn Cách tốt nhất để tiếp cận với các hãng kinh doanh vốn là gì? Đó là khi một luật sư tài chính doanh nghiệp đã từng làm việc cho công ty kinh doanh vốn nhớ lại và kể: “Đó là công ty hay nhất thuê chúng tôi kể từ thời Intel, Microsoft, Yahoo! và Google.” Hiệu quả cũng tương đương như vậy nếu người thành lập một công ty thành công như Intel, Microsoft, Yahoo! và Google nói: “Đây là công ty của bạn thân của tôi. Tôi sẽ đầu tư vào nó. Tôi sẽ vào ban quản lý. Các cậu cũng nên xem xét nó đi.” Địa lý có đóng một vai trò quan trọng trong việc lựa chọn một nhà kinh doanh vốn? Có chứ, bạn muốn một nhà đầu tư đủ gần để bạn không phải đi bằng máy bay tới gặp họ (và họ không phải đi máy bay tới gặp bạn), nhưng cũng không gần đến mức họ suốt ngày giám sát được bạn. Điều này cũng tương tự như khoảng cách tối ưu từ nhân viên tới chủ vậy. Việc tìm các nhà đầu tư phù hợp với công ty quan trọng tới mức nào? Tôi có thể “lôi kéo nhiều người” hay nên tập trung vào việc tìm kiếm và lôi kéo một nhà đầu tư vào mỗi thời điểm nhất định? Hãy để tôi diễn đạt theo cách này: Đó là những người mà bạn sẽ phải sống cùng trong năm đến mười năm tới. Mỗi tháng một lần bạn phải báo cáo cho họ. Họ có thể xốc lại dây chuyền của bạn bất cứ lúc nào họ muốn. Họ thậm chí có thể can thiệp vào công việc của bạn một cách không thỏa đáng. Họ cũng có thể giúp bạn tuyển nhân viên, tìm khách hàng và gặp đối tác. Trong dải hành động đi từ lôi kéo “nhiều người” tới “một người”, tôi cho rằng bạn nên ở đầu “nhiều người” hơn. Đối với hầu hết những người khởi sự doanh nghiệp, việc huy động vốn chịu sự chi phối của luật số lớn: Bạn cần gõ nhiều cửa mới tìm được một người tin vào bạn. Cách hiệu quả nhất để đàm phán khi có bất đồng trong tiêu chí đánh giá là gì? Hãy có một sản phẩn hay dịch vụ tuyệt vời mà các nhà đầu tư vốn muốn đầu tư vào. Nếu các bạn thực sự bất đồng ý kiến, hãy chia nhỏ chỗ bất đồng đó ra hoặc nhượng bộ. Nếu – chỉ là nếu thôi, bạn nhận được tiền, thì những điểm bất đồng mà bạn nghĩ là quan trọng sẽ trở thành không quan trọng nữa. Điều chủ chốt là tập trung xây dựng một công ty tuyệt vời, chứ không phải đàm phán để có những tiêu chí đầu tư tốt nhất. Cuối cùng, vấn đề quan trọng là giá cổ phiếu chứ không phải phần trăm sở hữu công ty.

Thường thì một nhà kinh doanh vốn mất bao nhiêu thời gian để đi tới quyết định đầu tư? Với các nhà kinh doanh vốn giai đoạn đầu, thời gian cần thiết là khoảng năm phút. Sau đó, công việc chỉ là “chứng minh” tính đúng đắn của quyết định của họ. Các nhà kinh doanh vốn giai đoạn sau tốn nhiều thời gian hơn để tính tính toán toán nhằm giảm rủi ro đầu tư. Các nhà kinh doanh vốn có những chiến lược thoát ra rõ ràng. Vậy một công ty có cần một “chiến lược chạy trốn” không? Các nhà kinh doanh vốn chẳng có chiến lược thoát ra nào khác ngày ba loại mà họ biết trước như sau: chết, mất vốn và sở hữu công ty. Một công ty có cần có một chiến lược chạy trốn khỏi nhà kinh doanh vốn không ư? Không đâu, chẳng có cái gì như thế cả. Nếu đến tình huống đó, thì bạn có những vấn đề lớn cần quan tâm hơn – chẳng hạn như sự hoàn toàn thiếu khả năng để hoàn thành các dự án tài chính của bạn, điều này sẽ gây ra mối bất hòa ngay từ đầu. Nghệ thuật khởi nghiệp (Phần 28) Chi phí vốn là gì? Là bất cứ thứ gì bạn phải chi để khiến một nhà kinh doanh vốn viết séc cho bạn. Thông thường, có bao gồm thiết bị và phần cứng, vì các nhà kinh doanh vốn thích nhìn tận mắt thấy tiền của họ được tiêu như thế nào. Họ không thích thấy bạn chi nhiều tiền vào các hoạt động tư vấn và dịch vụ đâu. Có một kế hoạch kinh doanh nào mà hầu hết các nhà kinh doanh vốn đều thích không? Đây có phải một câu hỏi mẹo không? Hãy giả sử là không có nhé. Các nhà kinh doanh vốn muốn một tài liệu khoảng 20 đến 30 trang (bao gồm cả phụ lục). Tài liệu này gồm các mục chính sau đây: - Tóm tắt kế hoạch - Các vấn đề - Giải pháp - Mô hình kinh doanh - Ưu điểm chính - Tiếp thị và bán hàng - Vấn đề Cạnh tranh - Đội ngũ

- Kế hoạch - Tình trạng và kế hoạch theo thời gian. Bạn nên rút ngắn phần kế hoạch còn một trang. Hãy đưa vào không chỉ các dự đoán về tài chính công ty mà cả những con số quan trọng như số lượng khách hàng của công ty. Nói thực là trong 20 trang đó, chỉ phần tóm tắt kế hoạch là được chú ý nhiều nhất. Giá trị kế toán cần thiết để khởi sự một doanh nghiệp là bao nhiêu? Thường là $0. Giá trị của một doanh nghiệp mới khởi sự nằm ở tầm nhìn, sự đam mê, mơ ước của đội ngũ sáng lập. Khó có thể tính toán giá trị kế toán của các tài sản này. Tôi có thể hy vọng gì trong buổi gặp đầu tiên với một nhà kinh doanh vốn? Điều đó còn tùy thuộc vào việc bạn chuẩn bị kỹ tới đâu. Nếu bạn đã chuẩn bị tốt và có ai đó đáng tin cậy giới thiệu với một nhà kinh doanh vốn - người thực sự quan tâm đến lĩnh vực của bạn, và tạo ra một bài thuyết trình gồm khoảng 10 slide không phải chỉ gồm những lời quảng cáo trống rỗng, thì mọi thứ sẽ suôn sẻ cả thôi. Còn nếu bạn không có những thứ đó, thì có thể bạn sẽ ra nhận được lời chối từ khéo léo. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ không có được một chữ “không” dứt khoát vì những nhà kinh doanh vốn luôn muốn giữ các cơ hội mở cho họ, nhưng bạn cũng sẽ có không có được chữ “có” từ họ. Trường hợp tốt nhất đối với buổi gặp đầu tiên là nhà kinh doanh vốn sẽ bắt đầu một quá trình nghiên cứu quá khứ và kế hoạch của bạn một cách cẩn thận và nói chuyện với các khách hàng tiềm năng của bạn… Hành động đó gần với tiếng “có” mà bạn mong đợi. Tôi chẳng muốn nói điều này đâu, nhưng thực sự tôi cho rằng bạn sẽ phải đọc rất nhiều từ cuốn Nghệ thuật khởi nghiệp của tôi đấy. Làm thế nào tôi có thể bán cổ phần doanh nghiệp nhỏ của tôi ở Nasdaq hay các thị trường khác? Tôi cần phải làm gì? Có cách nào để được niêm yết trên thị trường chứng khoán mà không phải chi hàng ngàn đô la cho các luật sư không? Trước hết bạn phải xây dựng một doanh nghiệp đáng giá – với doanh thu từ 50 đến 100 triệu đô la mỗi năm. Thêm nữa, doanh nghiệp này phải thật vững chắc, để bạn có thể dự đoán một cách hiệu quả doanh thu mỗi quý trong ba đến năm năm tới. Sổ sách kế toán của bạn phải sạch bong, và bạn phải chuẩn bị sẵn sàng để làm việc với hàng tấn các quy định pháp luật. Và xin lỗi, tôi phải nói rằng chẳng có cách nào tránh khỏi các khoản phí luật pháp cũng như phí ngân hàng đầu tư. Đó là cách chơi trò chơi đấy. Tôi đang khởi sự một doanh nghiệp nhỏ. Tôi không biết nên làm thế nào

với một số nhà đầu tư mà tôi thu hút được. Họ có quan tâm đến việc chia sẻ lợi nhuận hơn là lợi tức thu được từ số vốn đầu tư hay không? Nếu bạn đang hỏi xem các nhà đầu tư chuyên nghiệp quan tâm đến cái gì, thì đó chính là lợi tức thu được từ số vốn đầu tư. Nếu bạn đang hỏi xem các nhà đầu tư không chuyên quan tâm đến cái gì, thì phải nói rằng nếu tôi là bạn, tôi sẽ không nhận tiền của các nhà đầu tư không chuyên. Những người môi giới có quan trọng không? Tôi biết rằng họ có thể trở nên hữu ích, nhưng tôi có nên dành nhiều thời gian để tìm người môi giới không khi tôi đang tìm kiếm các nhà đầu tư? Những người môi giới có thể rất hữu ích, nhưng rất khó tìm được một người môi giới giỏi. Trước hết, hãy đảm bảo rằng doanh nghiệp môi giới được ghi trong danh sách những người môi giới có đăng ký NASD và người mà bạn liên hệ là một người đại diện có đăng ký. Thứ hai, hãy lấy lời giới thiệu từ những công ty đã sử dụng công ty môi giới này để gây quỹ. Khi một ngân hàng đầu tư nói: “Chắc chắn là tôi biết Joe Blow ở Sequoia Capital rồi, ” thì điều đó thường có nghĩa là ông ta lấy danh thiếp của Joe Blow ở trong một buổi tiệc rượu nào đó. Thứ ba là hãy thực tế. Ngay cả với công ty môi giới tốt nhất, thì quá trình gây quỹ cũng phải mất từ sáu đến chín tháng – đấy là nếu mọi việc đều suôn sẻ cả đấy. Cuối cùng, hãy thực tế thêm chút nữa. Trong trường hợp tốt nhất, hãng môi giới có thể giúp bạn. Nhưng hãng không gây quỹ cho bạn đâu. Giám đốc điều hành của bạn sẽ phải chi dành khoảng 80% thời gian của anh ra để tham gia vào quá trình gây quỹ đó. Guy Kawasaki hiện là giám đốc điều hành của Garage Technology Ventures một ngân hàng đầu tư vốn cho các công ty công nghệ cao. Trước đây, ông từng là cố vấn cho hãng Apple Computer. Ông là tác giả của bảy cuốn sách viết về kinh doanh. Ông nhận bằng B.A từ trường đại học Standford, bằng M.B.A. từ UCLA, và nhận danh hiệu tiến sĩ danh dự của trường Bapson College. Ông còn sẵn sàng tư vấn cho những người đang muốn khởi sự kinh doanh. Trên đây là cuộc phỏng vấn ông do tạp chí Forbes thực hiện. (Theo The Forbes) Nguồn : bwportal