Ms Dos

Sistemi operativ MS-DOS Fillimi i punës në MS-DOS bëhet në disa mënyra: 1. Mënyra e parë: Klikojmë në menynë Start, Run pastaj shkruajmë cmd dhe klikojmë OK, shih fig.1.

Fig.1 .Mënyra e parë e startimit të MS-DOS.

2. Mënyra e dytë: Klikojmë në menynë Start, Accessories, Command Prompt, shih fig.2.

Fig.2 .Mënyra e dytë e startimit të MS-DOS.

1

3. Mënyra e tretë: Nëse e kemi ikonën në desktop, klikojmë dy herë shpejt mbi ikonën e Command Prompt, shih fig.3.

Kliko dy herë shpejt mbi ikonë

Fig.3 .Mënyra e tretë e startimit të MS-DOS.

Dritarja kryesore e MS-DOS-it shih fig.4.

Fig.4 . Dritarja kryesore e MS-DOS-it.

2

Disa komanda kryesore për punë në MS-DOS janë: dir dir/p dir/w dir/p/w md

rd cls cd cd.. cd\

format del erase type label

copy diskcopy print date time

Komanda dir përdoret për shfletimin e të dhënave të diskut apo follderit të caktuar, shkruajmë C:\>dir dhe klikojmë Enter paraqitet shfletimi i përmbajtjes së diskut, shih fig.5.

Fig.5 . Komanda dir.

Siç shihet në fig.5. është shfletuar e gjithë përmbajtja e diskut C, kur njësi aktive është C. Shfletimi faqe për faqe i diskut C, kryhet me komandën dir/p, ku jepen të dhënat e sakta të fajllave dhe follderëve, duke u nisur nga data e krijimit, kohën, emrin, tipin e deri tek madhësia e tyre e cila paraqitet në bajta(bytes), shkruajmë C:\>dir/p dhe klikojmë Enter, shih fig.6.

Fig.6 . Komanda dir/p.

3

Shfletimi në formë të dritares i diskut C, kryhet me komandën dir/w, ku jepen vetëm emrat e fajllave dhe follderëve, shkruajmë C:\>dir/w dhe klikojmë Enter, shih fig.7.

Fig.7 . Komanda dir/w.

Komanda md përdoret për krijimin e follderit të ri, shkruajmë C:\>md besniku dhe klikojmë Enter më pas krijohet follderi besniku, shih fig.8.

Fig.8 . Komanda md.

4

Komanda rd përdoret për fshirjen e follderit, së pari e gjejmë vendin e follderit, pastaj e fshijmë, shkruajmë C:\>dir e shfletojmë dhe e fshijmë me C:\>rd besniku dhe klikojmë Enter, shih fig.9.

Fig.9 . Komanda rd.

Komanda cls përdoret për pastrimin e ekranit, me ç`rast nuk fshihen të dhënat në disk por bëhet vetëm pastrimi i ekranit, shkruajmë C:\>cls dhe klikojmë Enter, shih fig.10.

Fig.10 . Komanda cls.

5

Komanda cd përdoret për të ndërruar follderin, nëse duam që prej follderit besniku të dalim në follderin PC3, shkruajmë C:\besniku>cd PC3 dhe klikojmë Enter, shih fig.11.

Fig.11 . Komanda cd.

Komanda cd.. përdoret për tu kthyer një hap mbrapa, p.sh.: nëse jemi në follderin besniku për tu kthyer në diskun C, shkruajmë C:\besniku>cd.. dhe klikojmë Enter, shih fig.12.

Fig.12 . Komanda cd..

6

Komanda cd\ përdoret për tu kthyer direkt në diskun C, jo hap pas hapi si më parë, p.sh.: nëse jemi në follderin PC3 për tu kthyer direkt në diskun C, shkruajmë C:\besniku\pc3>cd\ dhe klikojmë Enter, shih fig.13.

Fig.13 . Komanda cd\.

Komanda format përdoret për të formatizuar diskun C ose disqet tjera siç janë: (A: , B: , D: , E: , F: etj). P.sh nëse duam të formatizojmë diskun C, shkruajmë C:\>format C: ose C:\>format dhe klikojmë Enter, shih fig.14. Vërejtje: nëse shkruajmë C:\>format pa e cekur diskun ( A: , D: , E: , F: etj), atëherë kompjuteri automatikisht e formatizon diskun C, prandaj keni kujdes se mund ta formatizoni komplet kompjuterin dhe të fshini çdo gjë që gjendet në të!

Fig.14 . Komanda format.

7

Formatizimi i disketës kur njësia aktive është C, shkruajmë C:\>format A: dhe klikojmë Enter, shih fig.15. Nëse duam që të formatizojmë disqet tjera atëherë veprojmë njësoj vetëm e ndërrojmë diskun ( C:\>format D: , C:\>format E: , C:\>format F: etj).

Fig.15 . Formatizimi i disketës.

Ndërrimi i njësisë aktive, kur njësi aktive është C atëherë për ta ndërruar njësinë aktive shkruajmë C:\>A: dhe klikojmë Enter. Tash kemi njësi aktive A:\> disketën “floppy disk (A:)”, shih fig.16.

Fig.16 . Ndërrimi i njësisë aktive.

Për të bërë aktive njësinë ( B: , D: , F: etj), veprohet në të njëjtën mënyrë.

8

Komanda del (delete) përdoret për të fshirë fajllat e panevojshëm, nëse duam që të fshijmë një fajll nga disku C ose disqet tjera, veprojmë kështu së pari nëse nuk e dimë emrin e saktë të fajllit e shfletojmë përmes komandës dir, pastaj kur ta shohim emrin e saktë të fajllit shkruajmë C:\>del prishtina.bmp dhe klikojmë Enter, shih fig.17. Të njëjtën detyrë e ka edhe komanda erase gjithashtu në të njëjtën mënyrë punohet me të si me komandën del (delete).

Fig.17 . Komanda del.

Nëse duam ta fshijmë komplet përmbajtjen e diskut A kur njësi aktive është C atëherë shkruajmë C:\>del A:,ose nëse është njësi aktive A, atëherë shkruajmë A:\>del *.* dhe klikojmë Enter, pastaj në ekran paraqitet porosia, “Are you sure (Y/N)?”(A jeni i sigurt?), ku Y=PO dhe N=JO, nëse duam ta fshijmë përmbajtjen e disketës shkruajmë Y dhe Enter, nëse jo shkruajmë N dhe Enter, shih fig.18.

Fig.18 . Fshirja e përmbajtjes së disketës.

9

Fshirja e përmbajtjes së follderit bëhet kështu së pari e gjejmë follderin dhe pastaj shkruajmë C:\>del Prishtina dhe klikojmë Enter pastaj në ekran paraqitet porosia, “Are you sure (Y/N)?”(A jeni i sigurt?), ku Y=PO dhe N=JO, e pastaj bëhet fshirja e vetë direktoriumit me komandën rd, shih fig.19.

Fig.19 . Fshirja e përmbajtjes së follderit Prishtina..

Komanda type përdoret për të shfletuar përmbajtjen e një fajlli në formë tekstuale, pra shkruajmë C:\>type lulet.doc dhe klikojmë Enter, shih fig.20.

Fig.20 . Komanda type.

Pastaj mund ta shtypim në printer apo ta përpunojmë më tutje...

10

Komanda label përdoret për emërimin e disqeve të ndryshme që të dallohen më lehtë gjatë punës me kompjuter. Nëse duamë të emërojmë diskun e caktuar atëherë shkruajmë C:\>label dhe klikojmë Enter. Pastaj shkruajmë emrin e ri “Volume label (Enter for none)?_”, shih fig.21.

Fig.21 . Komanda label..

Komanda copy përdoret për kopjimin e fajllave në një vend të caktuar me emër të njëjtë apo gjatë kopjimit mund t`i ndërrohet emri. Gjatë kopjimit origjinali mbetet dhe kopja e tij bartet ne vendin e caktuar me të njëjtën përmbajtje. Për të kopjuar një fajll prej vendit aktual në një vend tjetër të caktuar shkruajmë C:>copy lulet.doc C:\prishtina dhe klikojmë Enter, shih fig.22. Fajlli lulet.doc është kopjuar në follderin Prishtina.

Fig.22 . Komanda copy.

11

Për të kopjuar fajllin me emër të ri shkruajmë C:\>copy lulet.doc lulet.bmp dhe klikojmë Enter, shih fig.23.

Fig.23 . Kopjimi i fajllit me emër të ndryshëm.

Komanda diskcopy përdoret për të bërë kopjimin e një disku në një disk tjetër, ai mund të jetë (Hard Disk, Floppy Disk, CD, USB, USB Hard Disk etj), por duhet të kenë madhësinë e barabartë ose më të madhe se disku nga i cili kopjohen të dhënat. Për të kopjuar diskun C në diskun D atëherë shkruajmë C:\>diskcopy C: D: dhe klikojmë Enter, shih fig.24.

Fig.24 . Komanda diskcopy.

12

Kështu veprohet edhe me disqet tjera vetëm ndërrohet njësia të cilën duam ta kopjojmë p.sh.: “C:\>diskcopy A: A: , C:\>diskcopy D: F: , C:\>diskcopy A: C: etj”, nëse duam të kopjojmë disketën në një disketë të re atëherë shkruajmë C:\>diskcopy A: A: dhe klikojmë Enter, shih fig.25. Ndërprerja e kopjimit bëhet duke shtypur njëherit dy tastet Ctrl+C.

Fig.25 . Kopjimi i disketës në disketë të re.

Komanda print përdoret për të shtypur(printuar) përmbajtjen e fajllit në letër, shtypja e fajllit bëhet duke shkruar C:\>print lulet.doc dhe klikojmë Enter, shih fig.26.

Fig.26 . Komanda print.

13

Komanda date përdoret për të rregulluar datën e humbur më parë ose data nuk është e shkruar saktë, për ta ndryshuar datën duhet shkruajmë C:\>date dhe klikojmë Enter, shih fig.27. Pastaj paraqitet data aktuale dhe vendi në të cilin duhet ta shkruash datën e re, ku (yy-është viti), (mm-është muaji), (dd-është dita), ne mund ta shkruajmë në këtë formë (1999/08/23 ose 1999.08.23).

Fig.27 . Komanda date.

Komanda time përdoret për rregullimin e kohës në kompjuterin tuaj, shkruajmë C:\>time dhe klikojmë Enter, shih fig.28. Veprohet në të njëjtën mënyrë si me rregullimin e datës por në këtë rast shkruhet koha.

Fig.28 . Komanda time.

Autor: Besnik Latifi

14