Đề cương môn học KỸ THUẬT SIÊU ÂM (02 đvht) 1. Đối tượng: dành cho Sinh viên ngành Kỹ thuật và Công nghệ. 2. Môn học trước: Toán, Vật lý, Hoá học, Cơ học và một số môn chuyên ngành về Điện - Điện tử. 3. Mục đích và nội dung tóm tắt 3.1. Mục đích: Trang bị cho sinh viên những kiến thức tổng quát và ứng dụng của sóng siêu âm trong các lĩnh vực sản suất và đời sống xã hội như công nghiệp, nông nghiệp, nghiên cứu biển, y học, quốc phòng. 3.2. Nội dung tóm tắt: Gồm 3 phần chính: - Cơ sở vật lý, tính chất và sự lan truyền của sóng siêu âm. - Nguồn tạo sóng siêu âm- Nguyên tắc thu và phát siêu âm. - Khảo sát một số ứng dụng của sóng siêu âm. 4. Nội dung chi tiết Chương 1: Sóng siêu âm - Tính chất vật lý cơ bản. 1.1. Khái niệm cơ bản về sóng siêu âm. 1.2. Vận tốc sóng siêu âm trong môi trường truyền. 1.3. Hình dạng các mặt sóng do biến tử tạo ra. 1.4. Hình dạng các loại sóng. 1.5. Sự bức xạ của sóng siêu âm. 1.6. Sự phản xạ và khúc xạ sóng siêu âm trong môi trường truyền. 1.7. Sự hấp thụ sóng siêu âm. 1.8. Sự xâm thực sóng siêu âm và ứng dụng. Chương 2: Biến tử siêu âm. 2.1. Biến tử áp điện. 2.2. Biến tử từ giảo. Chương 3: Ứng dụng sóng siêu âm trong gia công vật liệu. 3.1. Phân loại các phương gia công. 3.2. Gia công vật liệu cứng dòn bằng siêu âm. 3.3. Làm sạch chi tiết bằng siêu âm. 3.4. Ứng dụng của sóng siêu âm trong công nghệ hàn. 3.5. Ứng dụng của sóng siêu âm trong luyện kim. Chương 4: Kiểm tra chất lượng bằng siêu âm. 4.1. Quá trình phát sinh và ảnh hưởng của kiểm tra đến chất lượng sản phẩm. 4.2. Các phương pháp kiểm tra chất lượng sản phẩm bằng sóng siêu âm. 4.3. Phương pháp bóng âm - Ưu và nhược điểm. 4.4. Kiểm tra độ bền của bê tông bằng phương pháp cộng hưởng sóng. Chương 5: Ứng dụng siêu âm trong lĩnh vực thuỷ âm. 5.1. Khảo sát sự truyền sóng siêu âm trong môi trường biển. 5.2. Thiết bị thủy âm loại phát hiện chủ động. 5.3. Thiết bị thủy âm loại phát hiện thụ động. Chương 6: Khảo sát nguyên lý thiết bị dò kim loại. 6.1 Giới thiệu tổng quát. 1/2
6.2 6.3 6.4
Thành phần mạch điện của khối phát sóng. Thành phần mạch điện khối thu sóng. Phân tích mạch điện tổng hợp của khối phát và thu sóng.
5. Phân phối thời gian : 30 tiết 6. Giáo trình, tài liệu tham khảo: 6.1. Tài liệu chính: - [1] Huỳnh Thu , Giáo trình kỹ thuật siêu âm. 6.2. Tài liệu tham khảo: - [2] Nguyễn Đăng Tạc, Siêu âm và ứng dụng. - [3] Hoàng Quang Vinh, Máy dò khuyết tật vạn năng. - [4] Nguyễn Nghi, Máy dò cá - [5] Bộ Tư Lệnh thông tin liên lạc, Một số vấn đề về kỹ thuật thông tin. - [6] Robert S. Carrow, Fundamentals and applications of ultrasound, McGraw Hill, USA. 7. Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên: - Hình thức kiểm tra : Tự luận và trắc nghiệm. - Số lần kiểm tra là 1 lấn vào lúc kết thúc môn học của học kỳ và 1 lần vào kỳ thi lần hai. 8. Thang điểm :
2/2