Isbn

Διεθνής Πρότυπος Αριθμός Βιβλίου – ISBN Ο Διεθνής Πρότυπος Αριθμός Βιβλίου – ISBN (International Standard Book Number) είναι ένας μηχαναγνώσιμος ραβδοκώδικας (barcode) ο οποίος χρησιμοποιείται από εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κ.ά. Ο ραβδοκώδικας αυτός απαρτίζεται από ψηφία, συγκεκριμένα από αριθμούς και τον ρωμαϊκό αριθμό Χ. Σύμφωνα με το πρότυπο ISO-2108 το ISBN είναι ένας 10-ψήφιος αριθμός ο οποίος αποτελείται από τέσσερα τμήματα τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους με ενωτική παύλα ή κενό. Τα ψηφία των τριών πρώτων τμημάτων του ISBN μπορούν να είναι ένας αριθμός από το 0 έως το 9, ενώ το τέταρτο τμήμα του ISBN μπορεί να πάρει τιμές από 0 έως 9 καθώς και την τιμή Χ (Χ=10). Ο πρότυπος αυτός αριθμός αποδίδεται στα βιβλία και συγκεκριμένα στις μονογραφίες. Κάθε αριθμός ISBN είναι μοναδικός για κάθε μονογραφία και αποτελεί την ταυτότητα της στο χώρο του βιβλίου. Την 1η Ιανουαρίου του 2007 η βιομηχανία του βιβλίου παγκοσμίως θα πρέπει να χρησιμοποιεί το 13-ψήφιο ISBN. Ο Διεθνής Πρότυπος Αριθμός Βιβλίου άλλαξε για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις του βιβλιεμπορίου. Το 10-ψήφιο ISBN έχει χωρητικότητα 1 δισεκατομμύριο αριθμούς το οποίο θα αυξηθεί με το ISBN-13 ώστε να καλυφθεί ο αυξανόμενος αριθμός των εκδόσεων αλλά και των εκδοτών παγκοσμίως. Δομή του ISBN-10 και ISBN-13 Σύμφωνα με το εγχειρίδιο του Unimarc τα Σύμφωνα με την Book Industry τέσσερα τμήματα του ISBN-10 είναι: Study Group τα πέντε τμήματα του ISBN-13 είναι: “Ταυτότητα ομάδας: Αποδίδεται σε κάθε χώρα ή ομάδα χωρών ή γλωσσικών ομάδων από το Διεθνές Κέντρο ISBN. Διεθνείς οργανισμοί, π.χ. ο ΟΗΕ, έχουν, επίσης, τη δική τους ταυτότητα ομάδας. 2) Ταυτότητα εκδότη: Αποδίδεται σε κάθε εκδότη από ένα Εθνικό ή Περιφερειακό Κέντρο ISBN. 3) Ταυτότητα τίτλου: Αποδίδεται σε κάθε τίτλο από τον εκδότη 4) Ψηφίο ελέγχου: Υπολογίζεται στη βάση των υπολοίπων 9 ψηφίων του ISBN” (Holt 1993, σ. 5). 1)

1) 2)

3) 4) 5)

“Μέρος 1ο: Το πρόθεμα EAN (είτε 978, είτε 979) Μέρος 2ο: Η ταυτότητα της ομάδας (χώρα, εδαφική ή γλωσσική περιοχή) Μέρος 3ο: Η ταυτότητα του εκδότη Μέρος 4ο: Η ταυτότητα του τίτλου Μέρος 5ο: Το ψηφίο ελέγχου”.

Τα πέντε μέρη του ISBN-13 χωρίζονται και αυτά με ενωτικές παύλες ή κενά. Τα μέρη 2, 3, 4 του ISBN-13 παραμένουν τα ίδια όπως και στο ISBN-10, ενώ προστίθεται στην αρχή το πρόθεμα 978 ή 979 και στο τέλος το ψηφίο ελέγχου υπολογίζεται εξαρχής για να επικυρώσει την εγκυρότητα ολόκληρου του αριθμού. Το πρόθεμα EAN

Η Book Industry Study Group αναφέρει ότι “ο EAN (International Article Number) είναι ένας 13-ψήφιος πρότυπος αριθμός που προσδιορίζει κάθε προϊόν στην παγκόσμια αγορά. Ο αριθμός ΕΑΝ διανέμεται από τον οργανισμό EAN International ο οποίος καθιερώνει τα πρότυπα και τους κανόνες για τους εκχωρούμενους αριθμούς των προϊόντων αλλά και την κωδικοποίησή τους σε ραβδοκώδικες (barcodes), σε EDI (Electronic Data Interchange) και σε RTID messages. Ο οργανισμός EAN International καθιέρωσε και εκχώρησε τα προθέματα 978 και 979 για τον προσδιορισμό των βιβλίων μέσα στο παγκόσμιο σύστημα ταυτοποίησης του ΕΑΝ”. Μετατροπή από ISBN-10 σε ISBN-13 10-ψήφιο ISBN Διαγραφή του ψηφίου ελέγχου Προσθήκη του προθέματος 978 Υπολογισμός του νέου ψηφίου ελέγχου

960-7510-94-1 960-7510-94978- 960-7510-94978- 960-7510-94-6

Για να υπολογίσουμε το ψηφίο ελέγχου του ISBN-13 πολλαπλασιάζουμε τα 12 πρώτα ψηφία του ISBN με το βάρος 1 και 3 εναλλάξ. Το άθροισμα των γινομένων το διαιρούμε με τον αριθμό 10 και το υπόλοιπο της διαίρεσης το αφαιρούμε από το αριθμό 10. Για παράδειγμα: ISBN Βάρος Αποτέλεσμα

9 1 9

7 3 21

8 1 8

9 6 3 1 27 6

0 3 0

7 1 7

5 1 3 1 15 1

0 3 0

9 1 9

4 3 12

Σύνολο 104 / 10 = 10 υπόλοιπο 4 10-4=6 Άρα το ψηφίο ελέγχου είναι το 6 Πηγές http://www.loc.gov/catdir/cpso/13digit.html http://www.bisg.org/isbn-13/faq.html http://www.isbn-international.org/en/manual.html http://pcn.loc.gov/isbncnvt.html http://www.bisg.org/isbn-13/faq.html http://www.oclc.org/news/announcements/announcement96.htm http://librinfoscience.blogspot.com/2006/10/are-you-ready-for-isbn-13.html Holt, Brian P. (επίμ.) 1993, Εγχειρίδιο UNIMARC, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Αθήνα.