Iptv In Turkey...

SÖYLEfi‹

At›f Ünald›

B‹L‹fi‹M DANIfiMANI ATIF ÜNALDI:

IPTV çok büyük bir deniz IPTV'ye uygun halde olmas› durumu ise evet, kanallar bu konuda kendilerinin bile bilmedi¤i kadar çok haz›rlar. Hat›rlarsan›z daha önceki y›llarda bütün kanallarda, k›y›da köflede duran sanal stüdyolar, CNN kullan›nca farkedildi. Ne yaz›k ki, IPTV altyap›s› konusunda da durum aynen böyle. Geçenlerde, bir televizyon grubunun üst düzey yöneticileri; “IPTV için har›l har›l görüntü haz›rlamaya çal›flt›klar›n›” söylediler. Ben de ellerindeki otomasyon sisteminde zaten bu imkan›n oldu¤unu bildirdi¤imde, bu çal›flmay› durdurma karar› ald›lar. ‹flte TV taraf› bu noktada. “Biz bu kiflilerden katma de¤er üretmelerini beklemeli miyiz?” derseniz, beklememekte yarar var. Türkiye'de IPTV için gerekli altyap› var m›d›r / yeterli midir? Kimler taraf›ndan yap›lmaktad›r? IPTV üç ana sac aya¤›na sahiptir. Bunlardan biri içerik, ikincisi STB, üçüncüsü ise görüntünün farkl› mecralarda tafl›nmas› yani internet ba¤lant›s›d›r. Güzel bir görüntü flüphesiz büyük bant genifllikleri ister. Ancak Türkiye için IPTV iflindeki darbo¤az; bant geniflli¤inden çok, QoS yani kalite standartlar›n›n (Kalite standartlar›, paketlerin parazitli gitmesi ve/veya tam olarak al›namamas› durumudur.) karfl›lanmas›d›r. Ne yaz›k ki; uzun vadede kamuoyunun da görece¤i gibi bu konu Türkiye'nin en büyük problemlerinden biri olacakt›r. ‹kinci sorun ise paketlerin gelifl s›ras›d›r. Multicast yay›nlarda paketlerin s›ras›ndaki de¤iflme arkaya düflen paketin anlams›zl›¤›na sebep olmaktad›r. (VOD yay›nlarda böyle bir sorunla karfl›lafl›lmaz.) Bu konu son derece önemlidir.

Temmuz 2009 uydudünyas›

IPTV ÜÇ ANA SAC AYA⁄INA SAH‹PT‹R. BUNLARDAN B‹R‹ ‹ÇER‹K, ‹K‹NC‹S‹ STB (SET TOP BOX), ÜÇÜNCÜSÜ ‹SE GÖRÜNTÜNÜN FARKLI MECRALARDA TAfiINMASI YAN‹ ‹NTERNET BA⁄LANTISIDIR. Türkiye'de bu iki önemli sorun d›fl›ndaki sorunlar üstesinden gelinebilir sorunlard›r. Ancak bu iki sorunu aflmak için fark›ndal›k gerekir ve ne yaz›k ki bu fark›ndal›¤› yaratmak mümkün de¤il. Gelelim 'Altyap› var m›?' sorusuna. Altyap›dan kast›n›z içerik ve içeri¤in

www.uydudunyasi.com.tr

‹flin internet servis sa¤lay›c› k›sm› çok daha vahim. Türkiye'deki birçok servis sa¤lay›c› pazar liderine göbekten ba¤l›. Bu nedenle burada sadece pazar liderini dikkate almak durumunda kal›yoruz. Pazar lideri ise bu konuya, do¤ru insan kaynaklar›n› yöneltemiyor. Çeflitli ihalelerle ifli parçalara ay›r›p çözmeye çal›fl›rken, durumu yönetecek kadroya sahip de¤il. ‹haleler ise tam al›nd› derken, grup içi bir flirketin “Bunu ihaleye ç›karmay›n, ben hallederim” demesi gibi sebeplerle sonuçland›r›lam›yor. STB (Set Top Box) taraf› ise herkesin (galiba kolay buldu¤u için) çok u¤raflt›¤› ama asl›nda iflin en basit k›sm›. Dünyada onlarca haz›r STB üreten firma olma var. Türkiye'de IPTV STB’si üreten son derece baflar›l› firmalar var. Bir Türk firmas› ile STB'nin pilot çal›flmalar›n› birkaç y›l önce yapt›k. Çok olumlu sonuçlar ald›k.

At›f Ünald›

IPTV ÜCRETL‹ OLMAYACAK. ANCAK HER fiEYDE OLDU⁄U G‹B‹ BUNDA DA B‹R BEDEL TAB‹‹ K‹ ÖDEYECE⁄‹Z. IPTV üzerinden hangi hizmetler verilecek? Kimler taraf›ndan verilecek? STB taraf›nda, pazarda öncelikle Airties ve Vestel olacak. ‹nternet servis sa¤lay›c›s› taraf›nda, TTNet'e bir h›zl› bal›¤›n rakip olaca¤›n› zannediyorum. Ancak bu konuda “Kim, nas›l bir yöntemle bu ifle hakim olur?” bilemiyorum. Büyük medya gruplar› iflin bilincindeler. Do¤an Grubu, benim dan›flmanl›¤›n› yapt›¤›m dönemden bu yana bütün yap›mlar›n internet lisanslar›n› al›yor. Do¤ufl Grubu da konunun öneminin fark›nda. Ancak IXIR yenilgisinden dolay› yönetim bu konuya biraz ürkek bak›yor. Çukurova Grubu ise Digiturk'ü bu ifl için konumland›rd›. Ancak her biri için sayd›¤›m güçlü taraf di¤erinin de yumuflak karn› durumunda. Yani Do¤an Grubu'nda bu iflleri birlefltirip, katma de¤erli servisleri yerlefltirecek özel bir kadro yok. ‹çerde bu durumu anlayacak donan›ml› kadro yetersiz. Do¤ufl Grubu'nda, IPTV iflini elinin alt›na al›p insiyatif oluflturacak ve grup içinde, konunun önemini ortaya koyacak kadro ne yaz›k ki bulunmuyor. Digiturk ise sadece gelen yay›n› iletme konusunda baflar›l›. Ancak, katma de¤erli interaktif servisler, feedback üretecek pazarlama yöntemleri konusunda bunca y›ld›r ciddi bir baflar› gösteremediler. Bu arada içeri¤in d›fl›nda EPG gibi farkl› hizmetleri, farkl› küçük flirketlerin yapaca¤›n› tahmin ediyorum. Bu konuda Engin Medya ciddi flekilde çal›flmalar yap›yor. EPG yorucu bir konu ve san›yorum bu konuda tam istedikleri noktada de¤iller. Ancak EPG bu iflin beyni. Dolay›s› ile EPG konusuna hakim olanlar baflar› sa¤layacaklar diye düflünüyorum.

SÖYLEfi‹

IPTV nas›l denetlenecek? Denetleme konusunda RTÜK'ün ciddi bask›lar› olmakla birlikte; bu bask›lar siyasi, adli konulardan çok ticari konular› içermekte. Geri kalan konularda BTK'n›n bir denetleme sistemi kurmak isteyece¤i aflikar. Asl›nda bu denetleme yöntemlerinin gerçekten gerekli olup olmad›¤› konusunda söylenecek fazla söz yok. Zira, bu tip demokrasiden uzak denetleme yöntemleri geri kalm›fl yöntemlerdir ve önümüzdeki y›llarda geri bu tarz denetleme yöntemlerinin uygulanamayaca¤›n› hep beraber görece¤iz. Yanl›fl anlafl›lmas›n, denetlemeye karfl› de¤ilim. Ancak RTÜK'ün ve BTK'n›n denetleme yöntemleri, ihtiyac› karfl›lamaktan uzak yöntemler. IPTV ücretli mi olacak? Hem evet hem de hay›r. IPTV ücretli olmayacak, ancak her fleyde oldu¤u gibi bunda da bir bedel ödeyece¤iz. Ticari hayatta hayrat denilen bir fley yoktur, olamaz. Bunun bilincinde olursan›z, sizden para al›nmasa dahi bir fleylerin al›nd›¤›n› görebilirsiniz. Ücretli yapmak, dünya düzeninin bir yöntemidir. Gelecekte, bilinçli tüketicilerin para vermeden de zararl› ç›kabilecekleri al›flverifl yöntemleri ile karfl›laflacaklar› konusunda uyarmak isterim. IPTV hizmetini alabilmek için nas›l bir donan›m gerekiyor? ‹lk dönemde al›flt›¤›m›z gibi yine STB'ler kullanaca¤›z. K›sa bir dönem sonra, evin çocuklar› olan beyler için al›nan oyun konsollar› bu STB'lerin yerini alacak. Ama kiflisel görüflüm; sonunda, salonda s›rf e¤lence ifllerinizi gören bir bilgisayar›n var olaca¤› yolunda. Bu nedenle bence, IPTV kullanmak isteyen ve bir süre

donan›m yat›r›m› ile u¤raflmak istemeyen kullan›c›lar›n flimdiden bir salon bilgisayar› edinmeleri yolunda. Bu salon bilgisayar›n›n flekli konusunda incelemelerimi yak›n zamanda http://atif.unaldi.org adresinde yay›nlayaca¤›m.

‹

TÜRK‹YE ‹Ç‹N IPTV ‹fi‹NDEK‹ DARBO⁄AZ, BANT GEN‹fiL‹⁄‹NDEN ÇOK, QOS YAN‹ KAL‹TE STANDARTLARININ (KAL‹TE STANDARTLARI PAKETLER‹N PARAZ‹TL‹ G‹TMES‹ VE/VEYA TAM OLARAK ALINAMAMASI DURUMUDUR.) KARfiILANMASIDIR.

www.uydudunyasi.com.tr

uydudünyas› Temmuz 2009

SÖYLEfi‹

At›f Ünald›

‹ SÖYLEfi‹: ATIF ÜNALDI IPTV izleyebilmek için nas›l bir internet ba¤lant›s› gerekir? ‹nternet ba¤lant›s› konusunda TTNet; “8 MB bir ba¤lant›n›n yeterli olaca¤›” yolunda bir aç›klama yapm›fl olsa da bu biraz pazar›n bofllu¤unda al›nm›fl bir karar gibi geliyor. Ancak 3G'nin pazara girmesi ile birlikte bu h›zlar›n çok ciddi bir flekilde artaca¤›n› görece¤iz. Daha önce de bahsetti¤im gibi sorun asl›nda bant geniflli¤inden çok, QoS (servis kalitesi). Bak›r kablolarla bu konuda verim almak mümkün de¤il. Bu nedenle 3G bence çok daha flansl›. Ancak malum operatörler bu durumu yararlar›na kullan›p, ba¤lant› fiyatlar›n› ilk aflamada yüksek tutacaklard›r. Bu da asl›nda çok daha fazla problemi beraberinde getirecektir. Yüksek kablosuz ba¤lant›y› tüketicinin makul fiyatlara almas› konusunu denetim mekanizmalar› çok iyi kontrol etmeli ve özel sektörün keyfi tutumlar›na b›rakmamal›d›rlar. IPTV'nin klasik televizyondan fark› nedir? IPTV çok büyük bir denizdir. Zamanla nas›l kullan›laca¤›n› görece¤iz. Ancak klasik TV ile k›yaslamak, bilgisayar›n›z-

Biliflim Dan›flman› At›f Ünald› ile Uydu Dünyas› Dergisi Genel Koordinatörü Süleyman fiahin IPTV teknolojisi üzerine keyifli bir sohbet gerçeklefltirdi.

daki Paint program› ile Photoshop'u k›yaslamak gibi olur. Bu benzetmem sadece iki farkl› yap›y› anlatmak için de¤il, klasik TV ile IPTV aras›nda ayn› özelliklerin farkl› oldu¤unu da bildi¤im içindir. Bu cümlelerimi tüketici bilinçlendikçe çok daha iyi anlayacakt›r. 'Video on demand' sistemi nas›l iflleyecek? VOD, IPTV'den farkl› olarak, bir ba¤lant›

kalitesi beklememektedir. Bu nedenle yap› flu anda en do¤ru flekli ile zaten kullan›l›yor. Burada hiçbir problem yok. VOD k›saca video dosyalar›n›n, istenildi¤i zaman çal›flmas› esas›na dayan›r ki; bu yöntem multicast çal›flmad›¤› için routerlarda bir güncelleme ihtiyac›na gerek duyulmaz. Bu nedenledir ki; bu teknoloji flu aflamada da peercast, singlecast gibi flekillerde son derece iyi çal›flmaktad›r.

ATIF ÜNALDI K‹MD‹R? Türkiye’de ilk kez iki bilgisayar› telefon hatlar› üzerinden konuflturan BBS sistemini kurarak, Türkiye’deki ilk internet a¤›n› oluflturd u. Radyo D’de “Farenin Kuyru¤u” adl› yine Türkiye’deki ilk internet ve bilgisayar informasyon program›n› yaparak bir ilke daha imzas›n› att›. Çeflitli kanallarda program sunuculu¤u ve yap›mc›l›k görevlerinde bulundu. Çeflitli dergilerde köfle yazarl›¤› ve editörlük yapt›. 1. Dünya Hava Oyunlar›n›n ve Sabah G r u b u’nun internet süpervizörlü¤ünü yapt › . We b m a s t e rl›k yapt›. ‹stanbul Üniversitesi Seramik Bölümünde Web tasar›m› konusunda dersler verd i. Buybye.com’un marka dan›flmanl›¤›n› yapt›. Star Medya Grubu’nda IT Direktörlü¤ü görevini üstlendi. Star Ga z e t es i’nin STARTEK ekinin yay›n yönetmenli¤ini y a p t ›. Rock FM’de Teknorock program›n›

Temmuz 2009 uydudünyas›

www.uydudunyasi.com.tr

y a pt›. Kanal D ve Star TV’nin ‹nternet Müdürlü¤ünü yapt ›. Do¤an TV Grubu özel projeler dan›flmanl›¤› görevinde bulundu. PCMagazin De rgi s i’nde köfle yazarl›¤› yapt ›. Uluslararas› fon yönetim flirketi GEM Gr ubu’nu n Türkiye’deki ifltirakleri aras›ndaki ‹nfoKarma kanal›nda “a.t.f. ile teknoloji gündemi” program›n›n yap›m ve sunuculu¤unu yapt›. Kral TV’de Netizen isimli infotainment program›n›n yap›mc› ve sunucusudur. Microsoft‘un destekledi¤i Sitebuilders adl› grubun kurucular›ndan olan Ünald›, tüm Türkiye’de bu grupla web tasar›m›, mobil internet, e-ticaret, internet reklamc›l›¤› gibi konularda konferanslar, seminerler, aç›k oturumlar düzenledi. Halen Türkiye’de internet ve e-ifl ile ilgilenen kifli ve kurulufllara dan›flmanl›k ve e¤itim çal›flmalar›n› baflar›yla yürütmektedir.