Inkilap-cozumlu-355-soru

İnkılâp Târihi

İNKILÂP TÂRİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ SORU ve ÇÖZÜMLERİ (*) I. DÜNYA SAVAŞI, MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI – İŞGÂLLER CEMİYETLER 1-Yirminci yüzyılın başlarından itibaren, destekleme ve kalkındırma görünümü altında, Osmanlılar üzerindeki etkisini giderek arttıran devlet aşağıdakilerden hangisidir? A) İngiltere B) Almanya C) İtalya D) Fransa E) Rusya Çözüm: 19. yy ın sonlarına doğru, II.Abdülhamit ile Alman İmparatoru II.Wilhelm arasında başlayan kişisel dostluk, daha sonra Osmanlı-Alman dostluğuna dönüşmüştür. Almanya’dan teknik eleman ve subay getirilmiş, askerî eğitim için Almanya’ya subay gönderilmiştir. Osmanlı Devleti’ni I.Dünya Savaşı’na sokan Enver Paşa bu subaylardan biridir ve oradan Alman hayranı olarak dönmüştür. İngiltere’nin Osmanlı toprak bütünlüğünü garanti etmekten vazgeçmesi de Almanlara yanaşmamızda etkili olmuştur. 2-Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Balkanlardaki varlığını 20. yy ın başlarına kadar sürdürmesini sağlayan etkenlerden biri değildir? A) Düzenli ordunun olması B) Âdil bir yönetim uygulaması C) Halka inanç özgürlüğü vermesi D) Millîyetçilik akımlarına karşı etkisiz kalması E) Uluslar arası anlaşmazlıklardan yararlanması Çözüm: Osmanlı Devleti’nin adaletli yönetimi, halka inanç özgürlüğü vermesi, devletin uzun süre yaşamasının ana sebebidir. 19. yy başlarından itibaren ise, toprakları üzerinde büyük devletlerin çıkar çatışmasından yararlanarak varlığını sürdürmüştür. Ancak, Fransız İhtilâli sonucu ortaya çıkan millîyetçilik akımları karşısında yetersiz kalarak, Balkanlardaki topraklarının büyük bölümünü yitirmiştir. 3-Osmanlı Devleti’nin I.Dünya Savaşı’na girmesi savaşın gidişi üzerinde nasıl bir etkide bulunmuştur? A) Savaşı İttifak Devletlerinin lehine döndürmüştür B) Savaşı geniş bir alana yaymıştır C) ABD’nin savaşa girmesini hızlandırmıştır D) İtalya’nın savaşa girme olasılığını arttırmıştır E) Dünya güçler dengesini bozmuştur Çözüm: Osmanlı Devleti, 20. yy a çöküş içinde girmesine rağmen, toprakları, Karadeniz’den Hint Okyanusu’na kadar uzanıyordu. Savaşa girmesiyle, bu toprakların tamamı savaş alanı hâline gelmiştir. Başlangıçta, bir Avrupa savaşı olarak sona ereceğine inanılan I.Dünya Savaşı, Asya ve Afrika’ya da yayılmıştır. 4-I.Dünya Savaşı’nın uzamasına aşağıdakilerden hangisinin sebep olduğu söylenebilir? A) Kafkas Cephesi C) Çanakkale Cephesi E) Irak Cephesi B) Kanal Cephesi D) Suriye – Filistin Cephesi Çözüm: Tercihlerde verilenlerin hepsi Osmanlı toprakları üzerinde açılan cephelerdir. En kanlı olanı da Çanakkale Cephesi’dir. İtilâf Devletleri Çanakkale Cephesi’ni geçip İstanbul’u alabilselerdi, Alman ordularının doğusundan da bir cephe açılacaktı. Ayrıca, kıtlık çeken Rusya’ya denizden yardım gidecek, oradaki ihtilâlin çıkması ileri bir târihe kayabilecek, dolayısıyla savaş daha kısa sürede bitecekti.

1

5-M. Kemâl, Çanakkale Muharebesi’nde, ordu komutanından, savaş bölgesindeki bütün kuvvetlerin kendi emrine verilmesini, Sakarya Muharebesi’nde de TBMM’den, başkomutanlıkla birlikte Meclisin yetkilerini istemiştir. Bu istekler, O’nun kişiliğinin hangi yönüne örnek gösterilebilir? A) Açık sözlülüğüne C) Titizlik ve güç tutkusuna E) Tez canlılığına B) İnandırma gücüne D) Kendine olan güvenine Cevap: D 6-Aşağıdakilerden hangisi Çanakkale Muharebesi’nin sonuçlarından biri değildir? A) İtilâf Devletlerinin Ruslara gerekli askerî ve gıda yardımı yapamaması B) I.Dünya Savaşı’nın uzaması C) Yarım milyona yakın insanın ölmesi D) İngiliz ve Fransız donanmalarının büyük kayıp vermesi E) Rusya’nın I.Dünya Savaşı’ndan çekilmesi Çözüm: ilk dört şık doğrudan, E şıkkı dolaylı sonucudur. 7-I.Dünya Savaşı’nda Arapların Türklere karşı İngilizlerle birlikte hareket etmesi, aşağıdaki görüşlerden hangisinin geçerliliğini yitirdiğini gösterir? A) Halkçılık C) Devletçilik E) Milliyetçilik B) Batıcılık D) Ümmetçilik Cevap: D 8-Aşağıdakilerden hangisi, I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan antlaşmaların ortak özelliklerinden biri değildir? (*) Yanında yıl olanlar KPSS’de çıkmış sorulardır. Zeki Tâhir A) Yeni devletler kurulmasını sağlama B) Yeni siyasî rejimler ön görme C) Askerî sınırlamalar getirme D) Bazı devletlerin sınırlarını değiştirme E) Ekonomik yükümlülükler içerme Çözüm: İmzalanan antlaşmalarla, Osmanlı, AvusturyaMacaristan, Almanya ve Çarlık Rusyası imparatorlukları yıkılmıştır. Yenilen devletlere, askerî sınırlamalar ve savaş tazminatı ödeme yükümlülüğü getirilmiştir. Osmanlı Devleti ve Avusturya-Macaristan’ın sınırları değişmiş, yeni devletler kurulmuştur. savaşın sonuçlarından hoşnut olmayan ülkelerde rejim değişiklikleri olmuştur. Bu rejimler totaliter olduğundan, gâlip devletlerin işine gelmemiştir. Rusya’da Komünizm, Almanya’da Nazizm ve İtalya’daki Faşizm rejimlerine karşı cephe almışlardır. 9-Mekke ve Medine’nin bulunduğu Hicaz Bölgesi’nin Osmanlı egemenliğinden çıkması, aşağıdaki savaşların hangisinin bir sonucudur? A) Doksanüç Harbi D) Birinci Balkan Savaşı B) Trablusgarp Savaşı E) Birinci Dünya Savaşı C) İkinci Balkan Savaşı Çözüm: Hicaz Bölgesi, Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi (1516 Mercidabık, 1517 Ridaniye Savaşları) sonunda Osmanlı egemenliğine girmiştir. Arapların İngilizlerle iş birliği yapmaları yüzünden I.Dünya Savaşı

İnkılâp Târihi

sırasında bu topraklardan çekilmişizdir. Arap toprakları, savaş sonrasında İngiliz ve Fransız mandasına girmiştir. 10-M. Kemâl’in tanınması ve Millî Mücadele’nin önderi olarak kabûl edilmesi, aşağıdakilerden hangisinin etkisi en çoktur? A) Derne’de İtalyan kuvvetlerini durdurması B) Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri alması C) Halep’in kuzeyinde düşmanı durdurması D) Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurması E) Çanakkale Muharebesi’ni kazanması Çözüm: M. Kemâl, kurmay yüzbaşı olarak Şam’a atandığında Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurarak, İstibdat yönetimi ile mücadeleye başlamıştır. Daha sonra mücadelesini İttihat ve Terâkki Cemiyeti içinde sürdürmüştür. Ancak, İttihatçıların ileri gelenleriyle, “ordu politikaya karışmamalıdır” ilkesinde anlaşamadığı için, cemiyetten ayrılmış, kendini tamamen askerlik mesleğine vermiştir. İşte, başarılar da bundan sonra ardarda gelmeye başlamıştır. Önce Trablusgarp Savaşı’nda Derne ve Tobruk’ta İtalyanlara, Muş ve Bitlis’te Ruslara karşı zafer kazanmış, Halep’in kuzeyinde İngilizleri durdurmuştur. Başarılarından en önemlisi ise, Çanakkale Muharebelerinin kazanılmasında oynadığı roldür. 11-M. Kemâl, I. I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti’nin de girdiği günlerde bu savaşta Almanların yenileceğini, II. Çanakkale Muharebesi’nin sonlarına doğru, düşmanın birkaç gün içinde çekilebileceğini, III. 1937’de İtalya’nın Habeşistan’a saldırmasıyla İkinci Dünya Savaşı’nın başlamış olduğunu söylemiştir. Bunlar, M. Kemâl’in kişiliğinin hangi yönüne örnek oluşturur? A) Barışçılık D) Topluma yön verebilecek yollar bulabilme B) İleri görüşlülük E) Savaşın amaç değil araç olduğuna inanma C) Türk milletinin gücüne güvenme Cevap: B 12-M. Kemâl hareket noktamız olursa, aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklılık gösterir? A) I. Dünya Savaşı D) 31 Mart İsyânı’nın bastırılması B) I. Meşrûtiyet’in ilânı E) II. Meşrûtiyet’in ilânı C) Trablusgarp Savaşı Çözüm: I.Meşrutiyet’in ilân edildiğinde (1876) M. Kemâl doğmamıştı. 13-İngiltere Musul’u aşağıdakilerden hangisine dayanarak işgâl etmiştir? A) Mondros Ateşkes Antlaşması D) Mudanya Ateşkes Antlaşması B) Sevr Antlaşması E) Ankara Antlaşması C) Lozan Antlaşması Cevap: A 14-Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra yurdumuzun düşmanlar tarafından işgâl edilmesine Osmanlı Hükûmeti’nin kayıtsız kalması karşısında, Türk halkının ilk tepkisi ne olmuştur?

2

A) Yeni bir hükûmet kurmak D) Düzenli bir ordu kurmak B) Direniş cemiyetleri kurmak E) Yeni bir meclis oluşturmak C) Saltanatı kaldırmak Çözüm: İşgâller karşısında Osmanlı devleti’nin yetersiz ve kayıtsız kalması, Türkleri kaderiyle baş başa bırakmıştır. Bunun üzerine halk, işgâller karşısında kendini savunabilmek için direniş cemiyetleri kurmuştur. Müdafaa-i Hukuk cemiyetleri de denilen bu örgütler, işin siyasî yönünü bölgesel olarak yürütürken, yine halkın içinden çıkan Kuvva-i Millîye de vurucu (silâhlı) gücünü oluşturmuştur. Bölgesel olarak kurulan direniş cemiyetlerinin (Millî cemiyetler) çalışmaları, Sivas Kongresi’nde birleştirilmiş, bölgesel savunmadan millî savunmaya geçilmiştir. 15-Aşağıdakilerden hangisi, Kuvva-i Millîye’nin oluşturulmasının sebeplerinden biri değildir? A) Osmanlı Devleti’nin I. Dünya savaşı’ndan yenik çıkması B) Mondros Ateşkes Antlaşması uyarınca Türk ordusunun terhis edilmesi C) Osmanlı hükûmetlerinin Türk halkının can ve mal güvenliğini koruyamaz hâle gelmesi D) İtilâf Devletlerinin Mondros hükümlerini tek taraflı olarak uygulaması E) Osmanlı Hükûmeti’nin Sevr Antlaşması’nı onaylaması Cevap: E 16-Kuvva-i Millîye başlangıçta hangi devletin Anadolu’daki işgâllerine karşı bir tepki olarak oluşmuştur? A) Yunanistan D) Rusya B) Fransa E) İtalya C) İngiltere Çözüm: İlk silâhlı direniş hareketi Fransızlara karşı Adana-Dörtyol çevresinde olmuştur. Ancak, isim olarak alındığında, ilk kez Batı Anadolu’da Yunan işgâllerine karşı ortaya çıkan direniş güçlerine verilen isimdir. 17-Ülkenin kurtuluşunun padişah ve halifenin buyruklarına sıkı sıkıya uymakla mümkün olacağına inanan cemiyet aşağıdakilerden hangisidir? A) Trakya Paşaeli Cemiyeti B) İzmir Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti C) Trabzon Muhafaza-i Hukuku Milliye Cemiyeti D) Sulh ve Selâmet-i Osmaniye Fırkası E) Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti Cevap: D 18-Aşağıdakilerden hangisi, ülke topraklarının azınlıklara verilmesi düşüncesine karşı kurulan direniş cemiyetlerinden biri değildir? A) Trakya Paşaeli Cemiyeti B) Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti C) Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti D) Redd-i İlhak Cemiyeti E) Mavri Mira Cemiyeti Çözüm: Mavri Mira cemiyeti Mondros’tan sonra Rumlar tarafından kurulmuştur. Amacı, Trakya ve Batı Anadolu’yu Yunanistan’a katmaktır. Diğerleri Milli cemiyetlerdir. 19-Mondros’tan sonra, Şark Vilayetleri Hukuk Cemiyeti şu kararları almıştır:

Müdafaa-i

İnkılâp Târihi

I. Hiçbir şekilde göç edilmeyecek, II. Bilim, iktisat ve din alanlarında örgütlenilecek, III.Doğu vilayetleri gerektiğinde savunulacak. Bu kararların başlıca amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bölgedeki Türkleri, azınlıklara oranla her yönden daha güçlü tutma B) Benzer amaçlı milli cemiyetleri birleştirme C) Diğer Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerine kendi gücünü gösterme D) Erzurum’da millî bir kongre yapılmasını sağlama E) Cemiyetin bölgedeki şube sayısını arttırma Çözüm: Cemiyete yukarıdaki kararları aldıran sebep, I. Dünya Savaşı’ndan sonra yayınlanan Wilson İlkeleri’nin nüfusla ilgili maddesidir. Cevap: A 20-İtilâf Devletlerinin 1919’da Türklerin Batı Anadolu’da Hıristiyanları katletmek üzere olduğu şeklindeki asılsız haberi dünya kamu oyuna yaymalarının amacı ne idi? A) Anadolu’daki iç isyânları desteklemek B) Sevr Antlaşması’nın imzalanmasını çabuklaştırmak C) İzmir’in işgâlini haklı göstermek D) İstanbul’un işgâlini haklı göstermek E) Anadolu’da zararlı cemiyetlerin kurulmasını hızlandırmak Cevap: C bkz. soru 34 ve 41 NOT: Irak’taki kafa kesmeler provokasyon kokuyor. Öyle ya, Batılılar, köle ticaretine dünya kamu oyunun olumsuz tepki vermemesi için kara Afrikalıları karikatürlerde “yamyam” olarak göstermemişler miydi? Çanakkale’de şehit erimizin kafasını kesip Yeni Zelanda’da evinin salonunda teşhir eden de uygar! Batılı idi… 21-Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzasından sonra, Osmanlı Hükûmeti galip devletlerin etkisi alına girmiş, millete karşı sorumluluklarını yerine getiremez olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir? A) Erzurum ve Sivas kongrelerinin yapılması B) Bölgesel direnişlerin başlaması C) Anadolu halkının Osmanlı Hükûmeti’ne olan güvenini yitirmesi D) Anadolu halkının M. Kemâl’in çevresinde toplanması E) Gizli Antlaşmaların yapılması Çözüm: Soruda verilen zaman Mondros’tan sonradır. Sonuçları da bundan sonra olmalıdır. Gizli Antlaşmalar I. Dünya Savaşı sürerken imzalanmıştır. 22-Kurtuluş Savaşı’yla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi ileri sürülemez? A) Doğu Cephesi’nde Ermenilerle savaşılmıştır B) Yunanlılara karşı başlangıçta savunma savaşları yapılmıştır C) İtalyanlara karşı Kuvva-i Millîye birlikleri ile savaşılmıştır. D) Batı Cephesi’nde Kuvva-i Millîye kaldırılarak düzenli orduya geçilmiştir E) İngilizlerle doğrudan savaş yapılmamıştır Çözüm: Ermenilere karşı savaşı, TBMM tarafından Doğu Cephesi Komutanlığı’na atanan Kâzım Karabekir yürütmüş, onları yenerek, TBMM’nin ilk antlaşması olan

3

Gümrü imzalanmıştır. Yunanlılara karşı, Büyük Taarruz’a kadar savunma savaşı yapılmıştır (ordu yeni olduğu için). İtalyanlarla savaşılmamıştır. Çünkü, İtalyanlar, İzmir’in kendilerinden alınıp Yunanlılara verilmesi karşısında İtilâf Devletleri bloğundan kopmuş, Anadolu Hareketi’ne karşı düşmanca tutum izlemekten vazgeçmiş, sağlık hizmetleri vermeye başlamış, bu yolla, Türk halkın sevgisini kazanarak Anadolu’da ileriye dönük nüfuz bölgeleri kurmayı plânlamışlardır. İngilizler savaşmamış, çünkü, Çanakkale’de Türklerin ne kadar zorlu olduğunu görmüş, içeride demokratik bir ülke oldukları için, kayıpları konusunda kamu oylarının baskısından çekinmiş, maşa kullanmayı tercih etmişlerdir. Değilse, verimli Aydın Ovası’nın pamuğuna herkesten çok İngiltere’nin ihtiyacı vardır. Oradan aldığı pamuğu (en çok pamuğun Çukurova’da yetiştirildiği gibi yaygın bir kanı var; yanlış) deniz yoluyla ülkelerine götürmüş, tekstil olarak dokuyup, Osmanlı ve henüz el tezgâhlarından kurtulamamış diğer pazar ülkelere satmışlardır. Bizde ilk demiryolunu Aydın-İzmir arasında İngilizler yapmıştır(1856-1860); pamuğu trenle İzmir limanına götürmek için. İşte bu sömürgeci devletin, önce İtalya’ya bıraktığı İzmir ve çevresini daha sonra Yunanistan’a peşkeş çekmesinin cevabı burada yatmaktadır; İtalya, bölgeyi kendi adına sömürebilecek güce sahiptir. Güçsüz Yunanistan ise... 23-Aşağıdakilerden hangisi Sanayi İnkılâbı için söylenemez? A) İlk kez İngiltere’de başlamıştır B) Hammadde ve pazar ihtiyacı artmıştır C) Avrupa’da İhtilâl Savaşları başlamıştır D) Devletler arası rekabet artmıştır E) Kültürlerin birbirleriyle yakınlaşmasına yol açmıştır Cevap: C 24-Osmanlı Devleti’ni I. Dünya Savaşı’na sokan İttihat ve Terakki Fırkası’nda egemen olan fikir akımı aşağıdakilerden hangisi idi? A) Osmanlıcılık C) Türkçülük E) İslâmcılık B) Lâiklik D) Batıcılık Çözüm: Osmanlıcık, Fransız İhtilâli’nin getirdiği milliyetçilik akımının, çok uluslu Osmanlı İmparatorluğu’ndan kopmaları engelleyebilmek için izlenmiş, başarılı olmamış, Balkan Savaşları ile iflas etmiştir. Balkan Savaşlarından sonra Türkçülük akımı çok güçlenmiştir. İttihatçıların bunu devlet politikası hâline getirmesi, I. Dünya Savaşı’nda yardımlarına ihtiyaç duyduğumuz Arapları tedirgin etmesi açısından iyi olmamıştır. İslâmcılık, İttihat terakki iktidarından önce Padişah II. Abdülhamit’in izlediği bir politikadır. 25-Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesiyle ortaya çıkan bir durum değildir? A) Savaş geniş bir alana yayılmıştır D) Savaşın süresi uzamıştır B) Almanlar ölçüde rahatlamıştır E) Yeni cepheler açılmıştır C) Batı Trakya Osmanlı devleti’ne katılmıştır Cevap: C 26-Aşağıdakilerden hangisi İtilâf Devleti değildir? A) İngiltere B) Bulgaristan C) Rusya Japonya E) Yunanistan Cevap: B

D)

İnkılâp Târihi

27-Aşağıdakilerden hangisi topraklarımızda savaştığımız almaz? A) Suriye-Filistin Cephesi Kanal Cephesi B) Makedonya Cephesi Cevap: B

I. Dünya Savaşı’nda cepheler arasında yer C) Irak Cephesi

E)

D) Kafkas Cephesi

28-Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı’nın sonuçları arasında yer almaz? A) Yenilen devletlerde rejim değişikliği olmuştur B) Boğazlar Fransa’ya bırakılmıştır C) Milletler Cemiyeti kurulmuştur D) Yeni millî devletler doğmuştur E) Avrupa’da denge boşluğu oluşmuştur Cevap: B 29-Aşağıdakilerden hangisi I. Dünya Savaşı sonunda kurulan devletlerden değildir? A) Litvanya B) Estonya C) Sırbistan D) Macaristan E) S.S.C.B Cevap: C 30-Aşağıdakilerden hangisi Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni I. Dünya Savaşı’na sokma sebeplerinden biri değildir? A) Avrupa’daki savaş yükünü azaltmak B) Boğazlara sahip olmak C) Halifenin dinî ve siyasî gücünü kullanmak D) Geçiş yollarını kontrol altında tutmak E) Rusya’ya ulaşılmasına engel olmak Cevap: B 31-Aşağıdaki cemiyetlerden hangisi Mustafa Kemâl tarafından kurulmuştur? (1999) A) Vatan ve Hürriyet Cemiyeti B) Redd-i İlhak Cemiyeti C) İslam Teali cemiyeti D) Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti E) Milli Kongre Cemiyeti Cevap: A 32-I. Dünya Savaşı’nın çıkmasında, aşağıdaki etkenlerden hangisinin en az rol oynadığı savunulabilir? (1999) A) Ekonomik yayılma politikası B) Avrupa’da Alman-Fransız anlaşmazlığı C) Balkanlarda Rus, Avusturya-Macaristan anlaşmazlığı D) Ulusçuluk düşüncesi E) Hânedan çekişmeleri Cevap: E 33-Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamasının sonuçlarından biri değildir? (1999) A) Osmanlı ülkesinin işgal edilmesi için ortam oluşması B) Osmanlı Devleti’nin savunma gücünden yoksun kalması C) Balkanların Osmanlı ülkesinden kopması D) Osmanlı ülkesinde ulusal cemiyetlerin kurulması E) Osmanlı devleti’nin hukuki varlığının devam etmesi Çözüm: Balkanların Osmanlı ülkesinden kopması, Mondros’un sonucu değildir. Fransız İhtilâli’nin getirdiği milliyetçilik akımlarını özellikle Rusların kaşıması sonucu I. Dünya Savaşı’ndan önce ortaya çıkmış bir durumdur. 34-I. Dünya savaşı sırasında gerçekleşen; (1999)

4

I. Kanal harekatı II. Rusya’da Bolşevik İhtilali III.Yunanistan’ın İtilâf (Anlaşma) Devletlerinin yanında yer alması gelişmelerinden hangisi, Gizli Antlaşmalarda değişiklik yapılmasına neden olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III Çözüm: Gizli Antlaşmalarla Doğu Anadolu, Trakya’nın bir bölümü ve Boğazlar Rus, Akdeniz ve Ege bölgeleri İtalyanlara bırakılmıştır. Rusya’da ihtilâl çıkınca BrestLitowsk Antlaşması’nı imzalayan Ruslar I. Dünya Savaşı’ndan çekildikleri gibi, kendilerine bırakılan topraklardan vazgeçtiklerini de açıklamışlardır. Bunun üzerine, Doğu Anadolu’nun Ermenistan ve Kürdistan arasında bölüştürülmesine karar veren İtilâf (Anlaşma) Devletleri, Boğazları da ortaklaşa işgâl etme kararı almışlardır. İtalyanlara bırakılan İzmir ve çevresi ise, daha sonra savaşa Yunanistan da girince İngilizler tarafından İtalyanlardan alınarak Trakya ile birlikte onlara verilmiştir. Cevap: E 35-Birinci Dünya savaşı sırasında, Mekke Şerifi Hüseyin ve oğulları Osmanlı Devleti’ne karşı İngilizlerle birleşerek bir Arap devleti kurmak istemişlerdir. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? (1999) A) Dini duyguların ikinci planda kaldığının B) Hıristiyanlar arasında Haçlı zihniyetinin önemini yitirdiğinin C) Sömürgecilik hareketlerinin sona erdiğinin D) İslam dünyasında ilk ayrılıkların başladığının E) Osmanlı Devleti’nin Arapları azınlık saymadığının Cevap: A. (İkinci Meşrutiyet’in ilânını izleyen günlerde İttihatçıların İstanbul’da halkın dağarcığına“yalan söylüyorsam Arap olayım”deyişini yerleştirdiklerini yazmadan duramıyorum). 36-Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra, işgalci devletlere tepki olarak ortaya çıkan direniş kuruluşu aşağıdakilerden hangisidir? (1999) A) Wilson Prensipleri Derneği C) Kuva-i Milliye E) Tesanüt grubu B) İngiliz Muhipler Derneği D) Kuva-i İnzibatiye Cevap: C 37-Aşağıdakilerden hangisi, Mustafa kemal’in İttihat ve Terakki Partisi’nden ayrılmasının nedenlerinden biridir? (2000) A) Yıldırım Orduları Komutanlığı’na atanması B) Askerlerin siyasi hayata karışmasına karşı olması C) Hareket Ordusu’nun kurmay başkanı olması D) Osmanlı Devleti ile İtalya arasında çıkan savaşa katılması E) Veliaht Vahdettin ile Almanya seyahatine çıkması Cevap: B 38-Türk orduları Birinci Dünya Savaşı’nda, (2000) I. Sarıkamış II. Çanakkale III. Kanal Cephelerinin hangilerinde başarılı olmuştur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III Cevap: B 39-Anlaşma Devletleri Anadolu’yu aşağıdakilerden hangisine dayanarak işgal etmişlerdir? (2001)

İnkılâp Târihi

A) Londra Antlaşması C) Sevr Antlaşması E) Paris Antlaşması B) Berlin Antlaşması D) Mondros Ateşkes Antlaşması Çözüm: İtilâf devletleri, Anadolu’yu, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. Maddesi’nde yer alan, “İtilâf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek herhangi bir stratejik noktayı işgâl etme hakkına sahiptir” hükmüne dayanarak işgâl etmişlerdir. 40-Aşağıdakilerden hangisi I.Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin önderliğinde, dünya barışını korumak için kurulan örgüttür? (2002) A) NATO C) Sadabat Paktı E) Milletler Cemiyeti B) Balkan Antantı D) Birleşmiş Milletler Cevap: E 41- I. Paris Konferansı II. Amiral Bristol Raporu III. Londra Konferansı IV. General Harbord raporu Yukarıdakilerin hangilerinde Türklerin milli davalarında haklılığını gösteren ifadeler yer almıştır? (2003) A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) II ve IV E) I ve IV Çözüm: Amiral Bristol Raporu-ABD’li ve İtilâf devletleri delegelerinden oluşan bir kurul, Yunanistan’ın İzmir’i işgâlinden sonra bölgeye gönderilmiştir. Kurul, -bölgede nüfus çoğunluğunun Türklere ait olduğunu, -Hıristiyanların katledilmediğini, -katliamların sorumlusunun Yunanistan olduğunu açıklayarak, Türklerin mücadelelerinde haklılığını ortaya koymuştur. General Harbord Raporu-Amerikalı general raporunda, Ermenilerin Doğu Anadolu’da çoğunlukta olmadığını ve bölgenin Türklere ait olduğunu açıklamıştır. Buna rağmen, İtilâf Devletleri Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 24. Maddesi’ni Sevr Antlaşması’nda uygulamaya koyarak, Doğu Anadolu’da bir Ermenistan yaratmışlardır. MİLLÎ MÜCÂDELE (HAZIRLIK – EYLEM İNKILÂP EVRELERİ) 42-Amasya Genelgesi’nin, Kurtuluş Savaşı’ndaki önemi en çok hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır? A) Anadolu ve Trakya’nın her yanına duyurulmuş olmasından B) Kurtuluş Savaşı’nın gerekçe ve yöntemini belirtmesinden C) İşgâllerin başlamasını izleyen günlerde hazırlanmış olmasından D) Halkı, düşmana karşı silâhlı direnişe çağırmış olmasından E) İstanbul Hükûmeti’ne karşı bir hareket niteliği taşımasında Cevap: B 43-Osmanlı Hükûmeti’nin millete olan sorumluluğunu yerine getirmediği, ilk kez aşağıdakilerden hangisinde kamu oyuna duyurulmaya çalışılmıştır? A) Erzurum Kongresi C) Amasya Görüşmesi E) Sivas Kongresi

B) TBMM Cevap: D

5

D) Amasya Genelgesi

44-M. Kemâl’in, Millî Mücadele’nin sürdüğü yıllarda Türk milletine, “milletin geleceğini, milletin kendi iradesi belirleyecektir” ilkesini benimsetmeye çalışmasının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Saltanatı yabancı güçlerin etkisinden kurtarmak B) Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerini birleştirmek C) Meclis-i Mebusan’ın toplanmasını sağlamak D) Yönetim şeklini değiştirmek E) Padişahın yetkilerine ortak olmak Çözüm: Bir milletin kendi geleceğini kendisini belirlemesi cumhuriyet yönetiminin veya onun ileri adımı olan demokrasinin tanımıdır. Cevap: D 45-Amasya Genelgesi’nde, Sivas’ta toplanacak kongreye katılacak delegelerin, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler aracılığıyla seçilmeleri istenmiştir. Bu isteğin amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kararların, halkın istekleri doğrultusunda alınmasını sağlamak B) Anadolu’da toplanacak kongrelerin ayısını arttırmak C) Bölgesel direnişleri başlatmak D) İşgâl güçleri arasında görüş ayrılığı yaratmak E) İstanbul Hükûmeti’nin gözünü korkutmak Çözüm: Amasya Genelgesi olağanüstü bir dönemde yayınlanmıştır. Durum acildir. Dolayısıyla bu günkü anlamda bir seçim yapılabilmesi mümkün değildir. Müdafaa-i Hukuk cemiyetleri ve belediye başkanları halkı temsil eden kurumlardır. Onların kararları, dolaylı da olsa halkın kararları olacaktır. 46-Amasya Genelgesi’nde, Sivas’ta toplanacak kongre için gelecek delegelerin seçimini Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyelerin yapması istenmiştir. Bu yolla ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerinin kurulmasını teşvik etme B) Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerinin gücünü halka duyurmak C) İşgâl güçlerinin dikkatini Sivas’ta yapılacak kongreye çekmek D) Millî Mücadele taraftarı kişilerin seçilmesini sağlamak E) Delegelerin can ve mal güvenliklerini sağlamak Çözüm: Bu kuruluşlar Millî Mücadele taraftarıdırlar. Doğal olarak bunların seçeceği kişiler de aynı düşüncede olacaktır. 47-Kurtuluş Savaşı’nın başladığı günlerde M. Kemâl, askerî alandan çok bir millet meclisi kurmaya öncelik vermiştir. O’nun bu yolla ulaşmak istediği amaç nedir? A) Millî güçleri birleştirmek B) Dışarıdan ekonomik yardım almak C) Kurtuluş Savaşı’nı başlatmakta haklı olduklarını dünyaya duyurmak D) Kendi yetkilerini arttırmak E) İç isyânlara son vermek Cevap: A 48-“Millî egemenliğimizin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesi”ne ilk kez nerede karar verilmiştir?

İnkılâp Târihi

A) Erzurum Kongresi’nde D) Kongresi’nde B) Amasya Görüşmesi’nde E) Mebusan Meclisi’nde C) İlk TBMM’de Cevap: A

Sivas Son Osmanlı

49-Erzurum Kongresi kararları arasında, “millî iradenin ve toplanan millî güçlerin Padişahlık ve Halifelik makamını kurtaracağı” hükmü de yer almıştır. Millî egemenlik anlayışına ters düşen böyle bir karar alınmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) İtilâf Devletlerinden çekinilmesi B) Ortamın rejim değişikliğine uygun olmaması C) İmparatorluğun çökmesinin önlenmek istenmesi D) Osmanlı Hükûmeti’nin desteğine ihtiyaç duyulması E) Halifeliğin gücünden yararlanılmak istenmesi Çözüm: Millî bağımsızlık sağlanmadan, millî egemenliği gerçekleştiremezsiniz. Ülkenin kurtarılması da ancak halkın ezici çoğunluğunun birlik ve beraberliği içinde sağlanabilirdi. Dolayısıyla mücadelede saltanat ve hilafet yanlısı halkın da desteğine ihtiyaç vardı. Cevap: B 50-Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği günlerde Anadolu’ya geçerek mücadeleye katılanlardan bazıları, M. Kemâl’in, “İzmir cephesi’ne gidip komutayı eline alması gerekirken, kendi tutkusunu gidermek için hükûmet kurmakla uğraştığını” ileri sürmüşlerdir. Bu görüş, aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmış olamaz? A) Ülkenin bir an önce düşman işgâlinden kurtarılması isteğinden B) Hükûmet kurma çalışmalarının savaşı uzatacağı düşüncesinden C) İstanbul Hükûmeti’nin ülkeyi kurtarabileceği inancından D) M. Kemâl’in daha çok askerî alanda başarılı olacağı inancından E) Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerinin kurtuluş için yeterli görülmesinden Çözüm: Millî Mücadele’ye katılanlar, İstanbul Hükûmeti’nden umudu kestikleri için harekete dahil olmuşlardır. Cevap: C. Diğer şıklar, farklı kesimlerin bakış açılarıdır. 51-“Heyeti Temsiliye, Doğu Anadolu’nun bütününü temsil eder” kararı, “Heyeti Temsiliye, yurdun bütününü temsil eder” şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Bu yeni düzenleme, aşağıdakilerden hangisinde yapılmıştır? A) Balıkesir Kongresi C) Erzurum Kongresi E) Sivas Kongresi B) Alaşehir Kongresi D) Nazilli Kongresi Çözüm: İlk karar Erzurum, ikincisi Sivas Kongresi’nde alınmıştır. 52-İtilâf Devletleri, Erzurum ve Sivas kongrelerinin dağıtılması yönünde ciddi önlemler almazlarken, son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Misâk-ı Millî’yi kabûl ve ilân etmeleri üzerine bu meclisi kapatmışlardır. İtilâf Devletlerinin Erzurum ve Sivas kongrelerine karşı önlem almamış olmaları nasıl açıklanabilir? A) Kongre üyelerinin tepkilere karşı çok geniş önlemler almış olmalarıyla B) Erzurum ve Sivas’ın İstanbul’dan uzak olmasıyla

6

C) Anadolu Hareketi’nin önemini anlamaktan uzak olmalarıyla D) Kendi aralarında ortak bir amacın sağlanmamış olmasıyla E) İstanbul Hükûmeti’nin gücüyle bu kongrelerin dağıtılacağına inanmalarıyla Cevap: C 53-Sivas Kongresi’nden sonra Temsilciler Kurulu, İstanbul Hükûmeti ile yönetim yönünden ilişki ve her türlü haberleşmeyi kesmiş, İstanbul’dan Anadolu’ya atanan komutan ve valileri kabûl etmeyerek geri göndermiştir. Temsilciler Kurulu’nun bu tutumunun amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) İtilâf devletlerinin dostluğunu kazanmak B) Yerel yönetim birimi sayısını azaltmak C) İstanbul Hükûmeti’ne bağlı olmadığını göstermek D) Düzenli ordu kurmak E) Anadolu’daki ayaklanmaları önlemek Cevap: C 54-Aşağıdakilerden hangisinde millî güçlerin birleştirilmesine karar verilmiştir? A) Erzurum Kongresi B) Amasya Görüşmesi C) Sivas Kongresi E) Son Osmanlı Mebusan Meclisi D) Amasya Genelgesi Cevap: C 55-Kurtuluş Savaşı sürerken, M. Kemâl, “Artık İstanbul Anadolu’ya hâkim değil tâbi olmak mecburiyetindedir” görüşünü savunmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu görüşü destekleyen bir gerekçe olamaz? A) İstanbul’un işgâl edilmesi B) Millî Mücadele hareketinin güç kazanması C) M. Kemâl’in Çanakkale Muharebelerinde büyük başarı kazanması D) Anadolu’da düzenli ordunun kurulması E) Osmanlı Devleti’nin işgâller karşısında etkisiz kalması Cevap: C 56-Kurtuluş savaşı’nın Hazırlık Dönemi’nde yerel ve millî kongreler yapılmış, ardından TBMM açılmıştır. Bu gelişmeler, aşağıdakilerden hangisi için bir hazırlık sayılamaz? A) Yeni bir devlet kurma D) Millî egemenliği hâkim kılma B) Millî bağımsızlığı kazanma E) Yerel yönetimlere ağırlık verme C) Demokratikleşme sürecini başlatma Çözüm: Yerel yönetimler veya yerel direniş örgütlerinin faaliyetleri bölgeseldir; millî değildir. Kurtuluş Savaşı, ancak, millî bilincin sağlanabilmesi ve millî güçlerin birleştirilmesiyle kazanılabilirdi. Millî bütünlük sağlanmaya çalışılırken, yerel yönetimlere ağırlık verilmesi düşünülemez. 57-Aşağıdakilerden hangisi, Anadolu Hareketi’nin İstanbul Hükûmeti’nce de tanındığını gösterir? A) Bahriye Nazırı Salih Paşa’nın Amasya’ya gönderilmesi B) M. Kemâl’in Temsilciler Kurulu Başkanı seçilmesi C) Ali Fuat Paşa’nın batı Cephesi Komutanlığı’na atanması D) Millî direniş cemiyetlerinin birleştirilmesi

İnkılâp Târihi

E) Kâzım Karabekir Paşa’nın Doğu Cephesi Komutanlığı’na atanması Cevap: A 58-Aşağıdakilerden hangisi, İstanbul Hükûmeti’nin, Sivas Kongresi’nde seçilen Temsilciler Kurulu’nu tanıdığına kanıt olarak gösterilebilir? A) Londra Konferansı’na TBMM Hükûmeti ile birlikte temsilci göndermesi B) M. Kemâl ile Amasya Görüşmesi’ni yapması C) Mebusan Meclisi’nin toplanmasını kabûl etmesi D) Misak-ı Millî’nin kabûl edilmesine ses çıkarmaması E) Lozan Konferansı’na temsilci göndermek için TBMM’ye başvurması Cevap: B 59-Amasya Protokolü ile Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyeti, yasal bir kuruluş olarak İstanbul Hükûmeti’nce tanınmıştır. İstanbul Hükûmeti tarafından tanınması, bu cemiyete hangi konuda önemli bir imkân sağlamıştır? A) Temsilciler Kurulu’nun oluşturulması B) M. Kemâl’i başkan seçmesi C) Üyelerini seçimle belirlemesi D) Millî cemiyetleri bünyesinde toplaması E) Siyasî etkinliğini arttırması Çözüm: Anadolu Hareketi’ne kuşkuyla bakan vatanseverlerin Millî Mücâdele içinde yer almalarını sağlamış, böylece, hareketin siyasî etkinliği giderek artmaya başlamıştır. 60-İstanbul Hükûmeti, Amasya Protokolünde yer alan “Temsil Kurulu’nun rızası olmadan düşmanlarla barış görüşmelerine gidilmemesi” kararını reddetmiş, “Mebusan Meclis’nin toplanması” kararını ise kabûl etmiştir. İstanbul Hükûmeti’nin, Temsil Kurulu’na verilmek istenen yetkiyi kabûl etmemekle ulaşmak istediği amaç, aşağıdakilerden hangisidir? A) İstanbul’un işgâl edilmesini engellemek B) Temsil Kurulu’nu Osmanlı Meclisi’nde etkili hâle getirmek C) İtilâf Devletleriyle ilişkileri geliştirmek D) Merkezî otoriteyi korumak E) Millî birliği sağlamak Cevap: D 61-Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nde alınacak kararların taslağını M. Kemâl hazırlamıştır. Sadece vatanın bütünlüğünü korumaya yönelik (Misâk-ı Millî) kararlarda taslağa uyulmuş, diğerlerinde uyulmamıştır. Milletvekillerini böyle farklı kararlar almalarında aşağıdakilerden hangisi en çok etkili olmuştur? A) Çoğunluğun saltanata bağlı olması B) Kendi çıkarlarını koruma çabasına girmeleri C) Demokratik kurallara uymaya çalışmaları D) İtilâf Devletlerinin baskısından korkmaları E) Çoğunluğun manda taraftarı olması Çözüm: Misâk-ı Millî kararları, Sivas Kongresi kararları doğrultusunda hazırlanmıştır. Milletvekillerinin çoğu saltanata bağlı oldukları için, millî egemenlikle ilgili kararlar taslaktan çıkartılmış, sadece vatanın bütünlüğünü ilgilendiren kararlar kabûl edilmiştir.

7

62-Misâk-ı Millî’de Batum, Ardahan, Kars ve Batı Trakya için gerekirse halk oyuna gidilebileceği görüşüne yer verilmiştir. Bu yörelerin hangi özelliğinden dolayı halk oylamasının çıkarlarımıza uygun olacağı düşünülmüştür? A) Stratejik bakımdan önemli bölgelerde olmaları B) Uzun süreden beri Osmanlı yönetiminde bulunmaları C) Halkının çoğunluğunun Türk olması D) Verimli tarım topraklarına sahip olmaları E) Temsilcilerinin Meclis-i Mebusan’da etkili olmaları Cevap: C 63-Erzurum Kongresi’nin aşağıdaki kararlarından hangisi, Misâk-ı Millî’de de yer almıştır? A) Milletin iradesini egemen kılmak esastır B) Azınlıklara egemenlik ve ayrıcalık tanınamaz C) Manda ve himaye kabûl olunamaz D) Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez E) Osmanlı Hükûmeti’nin dağılması karşısında, millet tümden direnişe ve savunmaya geçecektir Çözüm: Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi ve Misak’ı Millî’nin ortak kararı, “millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez” dir. 64-Osmanlı Devleti’nde, İtilâf Devletlerinin aşağıdaki girişimlerinden hangisi doğrudan millî iradeyi yok etmeyi amaçlamıştır? A) Boğazların yönetimine el koymaları B) Meclis-i Mebusan’ı dağıtmaları C) Osmanlı ordusunun büyük bir bölümünü terhis ettirmeleri D) Toros tünellerini denetim altına almaları E) Ulaşım ve haberleşmeye el koymaları Çözüm: Millî irade, millî egemenlik demektir. Millî irade, halkın seçtiği milletvekillerinden oluşan meclis tarafından yürütülür. Meclisin yok edilmesi demek millî iradenin yok edilmesi demektir. İçinde meclis olan şık aranır bu tip sorularda. 65-Aşağıdakilerden hangisi, M. Kemâl’e, Millî Mücadele’yi padişah adına da yürüttüğünü söyleme imkânı vermiştir? A) İstanbul’un İtilâf Devletleri tarafından işgâl edilmesi B) M. Kemâl’in istifa ederek hem askerlik hem görevinden ayrılması C) İstanbul Hükûmeti’nin M. Kemâl’i öldürtmek istemesi D) Bazı devlet adamlarının İstanbul’dan ayrılarak Anadolu’ya geçmesi E) M. Kemâl’in Amasya’da İstanbul Hükûmeti temsilcisiyle görüşmesi Çözüm: Millî Mücadele, işgâlcilere karşı başlatılmıştır. İşgâl sözünün geçtiği bir şık aranmalıdır. İstanbul işgâl edildiğine göre, padişah İtilâf Devletlerinin tutsağı durumuna düşmüş demektir. Kendi isteği doğrultusunda karar verebilmekten yoksundur. M. Kemâl, bunu kullanarak TBMM’deki saltanat yanlılarının da desteğini almak istemiştir. 66-Aşağıdakilerden hangisi son Mebusanı’nın onayından geçmiştir?

Osmanlı

Meclis-i

İnkılâp Târihi

A) Takrir-i Sükûn Kanunu D) Hıyanet-i Vataniye Kanunu B) İstiklâl Mahkemeleri E) Misâk-ı Millî C) Tekâlif-i Milliye Emirleri Çözüm: Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ı, M. Kemâl ile Salih Paşa arasında yapılan Amasya Protokolü’nde alınan karar gereği 12 Ocak 1920’de İstanbul’da toplanmıştır. 28 Ocak 1920’de, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü esas alan Misâk-ı Millî Kararları’nı kabûl ve ilân etmiştir. Millî Mücadele’yi destekleyen bu karar, İtilâf Devletlerinin işine gelmediği için, İstanbul’u bu kez resmî olarak işgâl etmiş, Meclis-i Mebusan’ı dağıtmışlardır. Diğer seçenekler ilk TBMM’nin faaliyetleri içinde yer alır. Burada bir konuya dikkat! Diyelim; Sınav Komisyonu, Tekâlif-i Millîye Emirlerini M. Kemâl’in tek başına değil TBMM ile birlikte çıkarttığını kabûl edebilir. 67-I. İstanbul’un İtilâf Devletlerince gayri resmî işgâl edilmesi II. Heyet-i Temsiliye (Temsil Kurulu)’nin Ankara’ya gelişi III. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin toplanması IV. Sivas Kongresi V. Amasya Genelgesi VI. Erzurum Kongresi VII. Amasya Görüşmesi Yukarıdaki olayların kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) V-VI-VII-IV-II-I-III D) VII-VI-V-IV-III-III B) I-V-VI-IV-VII-II-III E) III-II-VI-V-IV-I-VII C) II-III-V-VI-IV-VII-I Cevap: ? 68-İtilâf Devletlerinin Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nı kapatmaları, aşağıdaki gelişmelerden hangisine yol açmıştır? A) Erzurum ve Sivas kongrelerinin yapılmasına B) Millî cemiyetlerin birleştirilmesine C) Amasya Görüşmesi’nin yapılmasına D) Amasya Genelgesi’nin yayınlanmasına E) TBMM’nin Ankara’da açılmasına Cevap: E 69-M. Kemâl, millî güçleri birleştirmek amacıyla öncelikle aşağıdakilerden hangisinin kurulmasına ağırlık vermiştir? A) Düzenli bir ordu D) Bölgesel cemiyetler B) Yeni bir meclis E) İstanbul Hükûmeti ile diyalog C) Devletlerle iyi ilişkiler Çözüm: Amasya Genelgesi’nde alınan kararlardan biri, “milletin geleceğini, milletin kendi iradesi belirleyecektir” idi. Bu da ancak, bir meclisin açılması ve mevcut hükûmetin, meclisin denetimine girmesiyle mümkün olabilirdi. 70-Erzurum ve Sivas kongrelerinde seçilen Temsil Kurulu’nun görevi, aşağıdaki oluşumların hangisiyle sona ermiştir? A) TBMM’nin açılmasıyla B) Batı Cephesi’nin oluşturulmasıyla C) İstanbul’un işgâl edilmesiyle D) Müdafaa-i Hukuk cemiyetlerinin kurulmasıyla E) Kuvva-i Millîye’nin oluşturulmasıyla Çözüm: Temsil(ciler) Kurulu (Heyet-i Temsiliye), ilk kez Erzurum Kongresi’nde oluşturulmuş, kongre adına

8

“yürütme” görevini üstlenmiştir. Yetkileri Doğu Anadolu ile sınırlanmıştır. Sivas Kongresi’nde yetkileri arttırılmış, bütün yurdu temsil eder hâle getirilmiştir. İlk yürütme yetkisini de Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi Komutanlığı’na (Kuvva-i Millîye Komutanlığı) atamakla kullanmıştır. Milleti temsil eden bu kurulun varlığı, TBMM’nin açılmasıyla sona ermiştir. 71-Misak-ı Milli’de; (1999) I. Batı Trakya II. Kars, Ardahan, Artvin III. Arap ülkeleri IV. Doğu Trakya yörelerinden hangilerinin siyasi geleceklerinin belirlenmesi için halkoylaması yapılması istenmiştir? A) Yalnız I C) I, II ve III E) Yalnız II B) II, III ve IV D) I ve IV Cevap: C

72-Millî Mücadele’nin temelini oluşturan ve M. Kemâl’in başkanlığını yaptığı millî kuruluş aşağıdakilerden hangisidir? A) Kuvva-i Millîye C) Merkez Heyeti E) Kuvva-i İnzibatîye B) Hareket-i Millîye D) Heyet-i Temsilîye Cevap: D 73-Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi’ne katılması aşağıdakilerden hangisiyle meşrûluk kazanmıştır? (1999) A) Erzurum’da bulunan XV. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir’in Mustafa Kemal’i desteklemesi B) Mustafa Kemal’in Ordu Müfettişliği görevinde bulunması C) Kongre üyelerinden birinin istifa etmesi ve Mustafa Kemal’in onun yerine geçmesi D) Mustafa Kemal’in kongre başkanlığına seçilmesi E) İstanbul Hükümeti’nin Erzurum Kongresi’nin toplanmasını engelleyememesi Cevap: C 74-Milli Mücadele döneminde (1999) I. Ulusal cemiyetler kurulması II. TBMM’nin açılması III. Saltanatın kaldırılması IV. TBMM’nin yetkilerinin bir süre için Mustafa Kemâl’e verilmesi V. 1876 Anayasası’nın yürürlükte kalması Konularının hangilerinde görüş ayrılığı olmuştur? A) I ve II B) III ve IV C) I ve III D) IV ve V E) II ve III Cevap : ? Not : TBMM’de, yetkilerin 3 aylığına M. Kemâl’e devredilmesi konusunda görüş ayrılığı olduğu yaygın bir kanı; yanlış; bkz. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri. 75-Kurtuluş Savaşı’nda; (1999) I. Mevcut siyasi partilerin hiç birinin amaçlarına hizmet edilmemesi II. Ali Fuar Paşa’nın Kuva-i Milliye Kumandanlığına getirilmesi

İnkılâp Târihi

Kararları aşağıdakilerden hangisinde alınmıştır? A) Amasya Görüşmesi C) Erzurum Kongresi E) Sivas Kongresi B) Alaşehir Kongresi D) Son Osmanlı Mebuslar Meclisi Cevap: E 76-Milli Mücadele Dönemi’nde; (1999) I. Padişah iradesine karşı bir ayaklanma başlatılmalıdır. II. Türk ulusu işgallere katlanmak yerine, bağımsız yaşamak için savaşmalıdır. III. Ordu, alınan kararların uygulanmasında görevlendirilmelidir. düşünceleri ilk kez aşağıdakilerden hangisinde ele alınmıştır? A) Erzurum Kongresi C) Sivas Kongresi E) Amasya Genelgesi B) İlk TBMM D) Amasya Görüşmesi Cevap: E 77-Sivas Kongresi’nde delegeler, vatanın kurtuluşu ve mutluluğundan başka hiç bir kişisel amaç izlemeyeceklerine, mevcut siyasi partilerden hiç birinin amaçlarına hizmet etmeyeceklerine dair yemin etmişlerdir. (2000) Aşağıdakilerden hangisi, böyle bir yemine gereksinim duyulmasının nedenlerinden biridir? A) Ülkede birlik ve beraberliğe gerek duyulması B) Azınlık milletvekillerinin meclise girmesinin sakıncalı olacağı düşüncesi C) Müdafaa-i Hukuk kuruluşlarının yaygınlaştırılmak istenmesi D) Kongrenin toplanmasının Cemiyetler Kanunu’na aykırı olması E) Mebuslar Meclisi’nin kapalı olması Cevap: A

78-Erzurum Kongresi’nde alınan “Temsilciler Kurulu doğuyu temsil eder” kararı, Sivas Kongresi’nde “Temsilciler Kurulu vatanın tümünü temsil eder” şeklinde değiştirilmiştir. (2000) Bu değişiklik Sivas Kongresi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine bir kanıttır? A) Katılan üye sayısının daha az olduğuna B) Ulusal bir kongre olduğuna C) Temsilciler Kurulu seçiminin çok zor geçtiğine D) Bazı üyelerin üyeliklerinin saklı tutulduğuna E) Manda ve himayenin kesinlikle reddedildiğine Cevap: B 79-Temsilciler Kurulu, (2000) I. İstanbul Hükümeti’nin yaptığı işlerin Mebuslar Meclisi’nce kontrol edilmesini II. Anlaşma Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında yapılacak barış konferansına Temsilciler Kurulu’nca da uygun bulunacak kimselerin katılmasını III. İstanbul Hükümeti’nin Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni resmen tanımasını istemiştir. Temsilciler Kurulu’nun bu isteklerinin hangilerinde, Anadolu

9

Hareketi’ni siyasallaştırmak amacı vardır? A) Yalnız I C) Yalnız II E) II ve III B) Yalnız III D) I ve III Cevap: B 80-I. Alaşehir Kongresi (2001) II. Sivas Kongresi III. Afyon Kongresi IV. Erzurum Kongresi Yukarıdaki kongrelerden hangilerinde, manda ve himayenin reddedilmesi kararsı alınmıştır? A) I ve II C) I, III ve IV E) II ve IV B) I ve III D) II, III ve IV Çözüm: Manda ve himayecilik ilk kez Erzurum Kongresi’nde reddedilmiştir. Sivas Kongresi’nde bir daha gündeme gelmemek üzere tekrar reddedilmiştir. Cevap : E 81-28 Ocak 1920’de kabul edilen Misak-ı Milli kararları aşağıdaki kuruluşlardan hangisi tarafından alınmıştır? (2002) A) Erzurum Kongresi C) Meclis-i Mebusan E) Sivas Kongresi B) Temsil Heyeti D) I. TBMM Cevap: C 82-Temsilciler Kurulu, Amasya Görüşmeleri’nde İstanbul Hükümeti’nden Sivas Kongresi’nin saptadığı dış politikaya uymasını istemiştir. Buna göre; Temsilciler Kurulu’nun aşağıdakilerden hangisini vurguladığı savunulur? (2004) A) Yabancı sermayeden yararlanması B) Malta sürgünlerinin geri getirilmesi C) Manda ve himayenin reddi D) Mebuslar Meclisi’nin İstanbul’da toplanması E) Anlaşma Devletleri ile barış görüşmesi yapılması Çözüm: Bu soruda cevaba yönelik ip ucu dış politika sözünde. Cevap: C 83-Misak-ı Milli’de alınan “Türkiye’deki azınlıklara komşu memleketlerdeki Türklere verilen haklar kadar hak verilecektir” kararı ile ne yapılmak istenmiştir? (2004) A) Azınlıklara hak vermede eşitlik temel alınmıştır B) İtilaf devletleri ile iyi ilişkiler kurulmak istenmiştir C) Azınlıklara daha çok hak verilmiştir D) Yabancı memleketlerdeki Türklerin yönetime katılması amaçlanmıştır E) Azınlıkların göç etmesi istenmiştir Cevap: A 84-Aşağıdakilerden hangisi I.TBMM’nin açılışından önce olmuştur? A) Misâk’ı Millî’nin ilân edilmesi B) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun çıkarılması C) Hıyanet-i vataniye Kanunu’nun çıkarılması D) İstiklâl Mahkemeleri’nin kurulması E) Tekâlif-i Millîye Emirleri’nin çıkarılması Cevap: A 85-M. Kemâl, 23 Nisan 1920’de Meclise verdiği önergede “geçici kaydıyla bir hükûmet reisi tanımak veya padişah kaymakamı atamak doğru değildir” demiştir. M. Kemâl bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemiştir? A) İstanbul Hükûmeti ile anlaşmaya çalışılacağını B) Halifeliğin kaldırılacağını

İnkılâp Târihi

C) Kendisinin meclis başkanı seçileceğini D) Hükûmet ve meclis başkanlarının aynı kişi olacağını E) Meclisin, kararlarında bağımsız olması gerektiğini Çözüm: Geçici bir hükûme t başkanı veya padişah vekili atamak TBMM’nin padişaha bağlı olduğu izlenimini yaratırdı. Bu durum da bağımsız karar alınmasını engellerdi. 86-Aşağıdakilerden hangisi, I. TBBM’nin kuruluş amaçları arasında yer almamıştır? A) Millî birliği gerçekleştirme D) Düzenli bir ordu kurma B) Vatanı düşmandan kurtarma E) Halifeliği kaldırma C) Millî iradeyi egemen kılma Çözüm: Bağımsızlık sağlanmadan inkılâplar yapılamazdı. Halifeliğin kaldırılması inkılap hareketleri içinde gerçekleştirilmiştir; I.Meclis’in kuruluş amaçları arasında yer almaz. 87-I.TBBM yeni Türk Devleti’ne işlerlik kazandırmak amacıyla aşağıdakilerden hangisini diğerlerinden daha önce gerçekleştirmiştir? A) Saltanatı kaldırmak B) Yeni bir anayasa hazırlamak C) Başkomutanlık Kanunu’nu kabûl etmek D) Meclis Hükûmeti kurmak E) Sovyet Rusya ile dostluk antlaşması yapmak Çözüm: Bir devletin işlerlik kazanabilmesi için, öncelikle, işleri yürütecek olan bir hükûmetin kurulması gerekir. TBMM başkanını seçtikten hemen sonra bir meclis hükûmeti kurmuştur. 88-I.TBMM Hükûmeti üyeleri kimler arasından seçilmiştir? A) Kurtuluş Savaşı’nı yürüten komutanlar B) Meclis dışındaki yetenekli kişiler C) Osmanlı Meclis-i Mebusan üyeleri D) Meclis Başkanlığı’nca belirlenen kişiler E) TBMM üyeleri Çözüm: 1921 Anayasası’na göre, yasama, yürütme ve yargı gücü sadece TBMM’ye aittir. Hükûmet de, yürütme görevini üstlenen organdır. Kendi üzerinde bir güç tanımayan bu meclisin, dışarıdan bakan ataması düşünülemez. Cumhuriyet’in ilânı ile Meclis Hükûmeti sisteminden Kabine sistemine geçilince, dışarıdan da bakan alınır duruma gelinmiştir. 89-TBMM’nin aşağıda aldığı kararların hangisinde, cumhuriyet yönetimine geçileceği en kesin bir şekilde ifade edilmiştir? A) Bakanlar TBMM’ye karşı sorumludur B) TBMM başkanı hükûmetin de başkanıdır C) Kurulacak hükûmet sürekli olacaktır D) Yasama ve yürütme görevleri TBMM’ye aittir E) Padişah ve halife, TBMM’nin çıkracağı yasaya göre yerini alacaktır Çözüm: Cumhuriyet yönetiminde egemenlik kayıtsızşartsız millete aittir. Millet, egemenlik hakkını, seçtiği milletvekillerinden oluşan TBMM aracılığıyla kullanır (Temsili Demokrasi). Madem ki, yasama ve yürütme görevi TBMM’ye aittir, yönetim de cumhuriyet olacaktır. 90-Aşağıdakilerden hangisi, I.TBMM’nin kararlardan biri değildir? A) İstiklâl marşı’nın kabûl edilmesi

aldığı

10

B) Millî Hükûmet’in kurulması C) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun kabûl edilmesi D) Moskova’ya bir kurul gönderilmesi E) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabûl edilmesi Cevap: E 91-Aşağıdakilerden hangisi 1921 Anayasası’nın dayandığı ilkelerden değildir? A) Millî egemenlik C) Güçler birliği E) Meclisin üstünlüğü B) Tek meclis D) Tek dereceli seçim Çözüm: Bu soru ancak eleme yoluyla yapılabilir; özel ilgi duyulmadıkça 1921 Anayasası’ndaki seçim sistemini bilmek mümkün değildir. 1921 Anayasası’nın ilk üç maddesinde “hâkimiyetin kayıtsız şartsız millete ait olduğu; yasama, yürütme ve yargı gücünün TBMM’de toplandığı ve Türkiye Devleti TBMM tarafından idare olunur” esasları vardır. Türkiye’de sadece 1876 Kanun-i Esâsî’si ve 1961 Anayasası çift meclis sistemini ön görmüştür. Milletvekili seçimleri iki dereceli seçim sistemine göre yapılmıştır. Önce milletvekilini seçecek delegeler belirlenmiş, sonra bu delegeler milletvekillerini seçmişlerdir. Cevap: D 92-I. Vatan ve milletin kurtuluşunu her şeyin üstünde tutma II. Ülke yönetimini elinde bulunduran tek organ olma III. Kurduğu hükûmeti devam ettirme IV. Lâik düzene geçmeyi amaçlama V. Dış ilişkilerde güçlü olma prensibini benimseme Yukarıdakilerden hangileri, I.TBMM’nin Millî Mücadele’nin sonuna kadar düzenli çalışmasını ve süratle karar almasını sağlamıştır? A) I ve II B) III ve IV C) I ve V D) V ve IV E) II ve V Çözüm: TBMM, güçler birliği sistemini benimsediği için, ülke yönetiminde tek söz sahibi güçtür. Dolayısıyla işler hızlı yürümektedir. Ayrıca, vatan ve milletin kurtuluşunu her şeyin üzerinde tuttuğu için, farklı fikirleri bir amaç etrafında birleştirebilmiştir. Bu durum da, işlerin hızlı ve düzenli biçimde yürümesini sağlamıştır. Cevap: A 93-Millî Mücadele’nin devam ettiği günlerde Batı Anadolu’daki Kuvva-i Millîye birliklerine emir gönderilerek, suçlu görülen vatandaşların cezalandırılmaması, bunların İstiklâl Mahkemeleri’ne verilmesi istenmiştir. Bu emrin, aşağıdaki amaçlardan hangisine yönelik olduğu söylenemez? A) Devlet otoritesini gerçekleştirme B) Suçluların cezalandırılmasını geciktirme C) Millî birliklerin, savunma dışındaki yetkilerini sınırlandırma D) Halkın Kuvva-i Millîye’ye olan güvenini koruma E) Suçluyu suçsuzdan ayırma Çözüm: Yargılama görevi mahkemelere aittir. Belirli hukuk kuralları içinde yapılır. Kuvva-i Millîye şeflerinin yargılaması keyfîdir. Hukuk devleti olma yolunda çaba gösteren ve ordu birliklerinin sadece savaşla ilgilenmesini isteyen TBMM’nin bu duruma izin vermesi söz konusu olamazdı. Bu emirde, suçluların cezalandırılmasının geciktirilmesi amacı yoktur. 94-TBMM Hükûmeti Osmanlı yönetiminin aşağıdaki uygulamalarından hangisine karşı çıkmamıştır?

İnkılâp Târihi

A) Sevr Antlaşması’nı imzalaması B) Lozan barışı görüşmelerine katılmak istemesi C) Kuvva-i İnzibatiye’yi Anadolu’da harekete geçirmesi D) Damat Ferit Paşa’yı görevden alması E) İtilâf Devletleri’yle iş birliği yapması Çözüm: TBMM, kendisinin yararına olacak bir duruma karşı çıkmamıştır. Şu hâlde, seçeneklerden hangisi TBMM’nin işine gelir? Elbette Sadrazam Damat Ferit Paşa’nın görevden alınması. “Manikürlü-pedikürlü” Damat Ferit, ülkeyi İngiliz mandasına sokmak için var gücüyle çalışmış, Millî Mücâdele’yi boğmak için her yola başvurmuştur. 95-I.TBMM’nin yeni bir devlet düzenine geçilmesini sağlayıcı yönleri de bulunmasına rağmen bu yönleri ön plâna çıkartılmamıştır. Böyle bir tutumun amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) İtilâf Devletlerinin,TBMM’ye karşı düşmanca davranmalarını önlemek B) Vatanın kurtarılmasına öncelik vermek C) Azınlıkların ayrı devlet kurma girişimlerini önlemek D) Komşu devletlerin güvenini kazanmak E) Kanun-i Esâsî’den yararlanmayı sürdürmek. Cevap: B 96-Aşağıdakilerden hangisi, I.TBMM Dönemi gelişmelerinden değildir? A) Yeni bir hükûmet kurulması D) Düzenli ordunun kurulması B) Çok partili düzene geçilmesi E) Vatanın düşmandan temizlenmesi C) Yeni bir anayasa yapılması Çözüm: Türkiye’de çok partili düzene 1946’da geçilmiştir. 1924 ve 1930’da -ki girişimler başarısız olmuştur.

97-23 Nisan 1920’de kurulan TBMM’nin 1 Nisan 1923’te yenilenmesinin ana sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Meclisin, o yılların zor koşulları altında yıpranmış olması B) Çok partili hayata geçilmeye çalışılması C) M. Kemâl’in etrafında idealistlerin toplanması D) Lozan görüşmelerine yeniden başlanacağı düşüncesinin güçlenmesi E) Yeni bir seçim sisteminin denenmek istenmesi Çözüm: I.TBMM açıldığında, kesin barış sağlanıncaya kadar göreve devam etme kararı almıştır. Ancak, seçimlerin yenilenmesi TBMM’nin yetkileri arasında idi. Meclisin yıprandığını gören M. Kemâl, yaptığı kulislerle TBMM seçimlerinin yenilenmesi kararını aldırmıştır. ( Öte yandan, M. Kemâl, Eylem Evresi’nden sonra yapmayı düşündüğü inkılâplara destek verecek kişileri meclise sokmak istemiştir). 98-I. Yeni Türk Devletinin ilk anayasasının kabûlü II. Mudanya Ateşkes Antlaşması III. Saltanatın kaldırılması IV. Gümrü Antlaşması’nın imzalanması V. Ankara Antlaşması (*) Yukarıdaki olayların kronolojik dizilişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) I-IV-V-II-III IV-I-V-II-III B) II-V-III-I-IV

11

C) III-IV-I-II-V D) V-I-IV-III-II

E) Cevap: ?

99-1878 Berlin Antlaşması ile Rusya’ya bırakılan Kars ve dolayları aşağıdaki antlaşmaların hangisiyle yeniden topraklarımıza katılmıştır? A) Moskova Antlaşması B) Ankara Antlaşması (*) Eylem Evresi içinde bir Ankara Antlaşması vardır; İngilizlerle imzaladığımız 1926 Ankara Antlaşması burada yer almaz. C) Kars Antlaşması D) Lozan Antlaşması E) Gümrü Antlaşması Çözüm: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın yenilgimizle sonuçlanmasının ardından imzalanan 1878 Berlin Antlaşması ile Rusya’ya bırakılan Kars, Ardahan, Artvin ve Batum, Rusya’da ihtilâlden sonra kurulan Sovyet Rusya ile yapılan Brest-Litowsk Antlaşması’yla yeniden Osmanlı yönetimine katılmıştır. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkınca, 1917’de bağımsız olan Ermenistan Kars ve Batum, Gürcistan da Artvin ve Ardahan’ı işgâl etmişlerdir. TBMM Ordusu, Doğu Cephesi’nde Ermenileri yenmiş, Gümrü Antlaşması ile Kars ve Batum’u yeniden topraklarımıza katmıştır. Ardahan ve Artvin ise 23 Şubat 1921’de Sovyet uydusu Gürcistan ile yaptığımız bir antlaşma sonucu topraklarımıza katılmış, karşılığında Batum barışçıl bir biçimde Sovyet Rusya’ya terk olunmuştur. Kesin olarak ise Kars Antlaşması ile bırakılmıştır bu güzel Türk yurdu. Şimdi, 1991’de bağımsız olan Gürcistan’ın Acaristan Özerk Cumhuriyeti’nin başkentidir. 100-Çerkez Ethem’in TBMM Hükûmeti’ne isyân etmesi üzerine siyasî ve askerî durumu kendi lehine gören Yunanistan işgâl hareketlerini hızlandırmıştır. TBMM Ordusu’nun Yunanlıları durdurmak amacıyla yaptığı muharebe aşağıdakilerden hangisidir? A) Eskişehir-Kütahya C) Birinci İnönü E) Sakarya B) Dumlupınar D) İkinci İnönü Çözüm: İç isyânların bastırılmasında önemli hizmetler gören Çerkez Ethem, düzenli ordunun kurulması üzerine, kişisel otoritesini kaybedeceği endişesiyle ayaklanmıştır. Bunu fırsat bilen Yunanlıların saldırısı I.İnönü Muharebesi ile durdurulmuştur. Bu zaferden sonra Çerkez Ethem İsyânı da sona erdirilmiştir. Bu arada, Çerkez Ethem konusunun, objektif olarak yeniden incelenmesi gerekmektedir. Ürdün’de gazeteci Feridun Kandemir’e söyledikleri ilginçtir. 101-I.İnönü Zaferi’nden sonra, hangi devletler, Yunanistan’ın Londra Konferansı’na katılmasını sağlamaya çalışmışlardır. A) Fransa ve İtalya C) İngiltere ve İtalya E) İngiltere ve Fransa B) Rusya ve ABD D) Japonya ve ABD Çözüm: Fransa ve İtalya , I. İnönü zaferimizden sonra, Anadolu’yu işgâllerinin bir macera olduğunu düşünmeye başlamış, İngiltere’ye baskı yaparak, Yunanistan’ı barış masasına oturtmaya çalışmışlardır. Konferans, TBMM’nin İtilâf Devletleri tarafından ilk kez hukukî alanda tanınması anlamına gelmektedir.

İnkılâp Târihi

102-Aşağıdakilerden hangisi, TBMM’nin açılmasından sonra İtilâf Devletlerinin Londra’da bir konferans düzenlemeye karar vermelerinde etkili olmuştur? A) Kars Antlaşması’nın imzalanması B) Sakarya Meydan Muharebesi’nin kazanılması C) II.İnönü Muharebesi’nin kazanılması D) Moskova Antlaşması’nın imzalanması E) I.İnönü Muharebesi’nin kazanılması Cevap: E 103-TBMM’nin Londra Konferansı’na çağırılmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) TBMM Hükûmeti ile Sovyet Rusya’nın yakınlaşması B) Fransızlara karşı Güney Cephesi’nde başarı kazanılması C) Çekez Ethem İsyânı’nın bastırılması D) Sakarya Meydan Muharebesi’nin kazanılması E) İtalya’nın arabuluculuk rolünü üstlenmesi Cevap: D 104-I.TBMM üyeleri arasında, aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olarak bir görüş ayrılığı ortaya çıkmamıştır? A) Ordunun Sakarya Irmağı doğusuna çekilmesi B) Yeni bir ordunun kurulması C) Başkomutanlık Kanunu ile tanınan sürenin uzatılması D) TBMM’nin Kayseri’ye taşınması E) Londra Konferansı’na temsilci gönderilmesi Cevap: E 105-I.TBMM Hükûmeti, Londra Konferansı’na katılarak Misâk-ı Millî’yi dünya kamu oyuna duyurmayı amaçlamıştır. Ayrıca, konferansa katılmakla İtilâf Devletlerinin hangi konuda Türkler aleyhine bir propaganda başlatmalarını önlemiştir? A) Türklerin Anadolu’da azınlıklara baskı yaptıkları B) Anadolu Hareketi’nin Osmanlı Hükûmeti’ne karşı bir hareket olduğu C) Türklerin Anadolu’dan çıkartılmaları gerektiği D) Türklerin, konferans teklifini reddederek savaşı sürdürmek istedikleri E) Saltanat ve Halifeliğin korunması gerektiği Cevap: D 106-TBMM, ilk siyasî ilişkiyi aşağıdaki hangi Avrupa ülkesiyle kurmuştur? A) İngiltere B) İtalya C) Fransa D) Sovyet Rusya E) Almanya Cevap: D 107-TBMM ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması’nda, “Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında yapılmış olan antlaşmalar geçersizdir” hükmü yer almaktadır. Antlaşmada bu hükmün yer alması, aşağıdakilerden hangisi doğrultusunda bir gelişmedir? A) Uşi Antlaşması D) Brest-Litowsk Antlaşması B) İstanbul Antlaşması E) Bükreş Antlaşması C) Atina Antlaşması Çözüm: Soruda yer alan taraflar, TBMM ile Sovyet Rusya’dır. Bu durumda, bu iki devleti ilgilendiren bir tercih aranmalıdır. Fakat o zaman diğer seçeneklerde yer alan antlaşmaların kimler arasında yapıldığını bilme zorunluluğu vardır. Brest-Litowsk Antlaşması ile

12

Osmanlı Devleti, Çarlık Rusyası’nın sona erdiğini ve yeni Sovyet yönetimini tanıdığını kabûl etmiştir. Moskova Antlaşması ile de Osmanlı Devleti’nin sona erdiği ve yeni Türk Devleti kurulduğu Sovyet Rusya tarafından kabûl edilmiştir. Moskova Antlaşması, 1918 Brest-Litowsk Antlaşması’nın uzantısı durumundadır. 108-Moskova Antlaşması’nın aşağıda verilen maddelerinden hangisi, TBMM Hükûmeti ile Sovyet Rusya’nın siyasî alanda birlikte hareket edecekleri anlamını taşımaktadır? A) Sovyetler Birliği’nin Misâk-ı Millî’yi tanıması B) Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında imzalanmış antlaşmaların geçersiz sayılması C) Taraftan birinin tanımadığı devletler arası bir antlaşmayı diğerinin de tanımaması D) Sovyetler Birliği’nin kapitülasyonların kaldırılmasını kabûl etmesi E) İki devlet arasındaki ekonomik ilişkilerin arttırılması Cevap: C 109-Millî Mücadele’nin 1920 – 1921 yılları arasına rastlayan en sıkıntılı günlerinde, yeni Türk Devleti’nin gelirleri savaş giderlerini karşılayamıyordu. Bu durum, aşağıdakilerden hangisi ile önlenmeye çalışılmıştır? A) Kapitülasyonların kaldırılması B) Hıyanet-i vataniye Kanunu’nun çıkartılması C) Tekâlif-i Millîye Emirleri’nin çıkartılması D) Asker sayısının azaltılması E) Plânlı ekonomiye geçilmesi Cevap: C 110-Aşağıdakilerden hangisi, Sakarya Meydan Muharebesi’nin sonuçlarından biri değildir? A) Moskova Antlaşması’nın imzalanması B) İtilâf devletlerinin, TBMM’ye ateşkes önerisinde bulunması C) Yunanistan’ın, saldırı gücü kırıldığı için savunmaya çekilmesi D) İtalya’nın, Anadolu’da işgâl ettiği toprakları boşaltmaya başlaması. E) TBMM ile Fransa arasında Ankara Antlaşması’nın imzalanması Cevap: A (Moskova Antlaşması, I. İnönü Muharebesi’nin sonucudur). 111-Aşağıdakilerden hangisinin imzalanması, TBMM’nin tanınması ile ilgili olarak Fransa’nın İngiltere ile görüş ayrılığına düştüğünün somut göstergesidir? A) Ankara Antlaşması D) Kars Antlaşması B) Gümrü Antlaşması E) Mudanya Ateşkes Antlaşması C) Moskova Antlaşması Çözüm: TBMM ile Fransa arasında imzalanan bir antlaşma aramak gerek. O da Ankara Antlaşması’dır. Avrup’da Fransa ile Almanya arasında büyük sorun olan Alsas-Loren Bölgesi konusunda İngiltere, Almanya’dan yana bir politika izlemeye başlamıştır. Bu konu, Fransa için Anadolu’dan çok daha önemli idi. Ankara Antlaşması, TBMM’nin Fransa tarafından resmen tanınması anlamına gelmektedir. 112-TBMM, Gümrü, Moskova ve Ankara antlaşmalarını hangi devletlerle imzalamıştır? Gümrü Moskova Ankara

İnkılâp Târihi

A) Ermenistan Sovyet RusyaFransa B) Fransa Ermenistan Sovyet Rusya C) Ermenistan Fransa Sovyet Rusya D) Sovyet Rusya Ermenistan Fransa E) Fransa Sovyet RusyaErmenistan Cevap: A 113-Aşağıdakilerden hangisi ikili antlaşmalara bir örnektir? A) Sevr Antlaşması D) Londra Konferansı B) Londra Konferansı E) Mudanya Ateşkes Antlaşması C) Ankara Antlaşması Cevap: C 114-Sakarya zaferinden sonra, İtilâf Devletlerinin, Türk ve Yunan devletlerine ateşkes önerisinde bulunmalarının asıl amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yunanlılara zaman kazandırıp ordusunu güçlendirmek B) Sorunları barışçı yoldan çözmek C) Aralarında fikir birliği olduğu izlenimini yaratmak D) Sevr Antlaşması şartlarını hafifleterek kabûl ettirmek E) Yunanistan’daki ekonomik sorunlara çözüm bulmak Cevap: D 115-TBMM, I. I. ve II. İnönü Savaşlarını kazanması üzerine Sovyetler Birliği ile Moskova Antlaşması’nı, II. Sakarya Meydan Muharebesi’ni kazanması üzerine Fransa ile Ankara Antlaşması’nı, III. Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ni kazanması üzerine de, İtilâf Devletleriyle Mudanya Ateşkes Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu bilgilerin ışığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) TBMM, haklarını savaşarak alma yanlısıdır. B) Sovyetler Birliği ile Fransa Yunanistan’a karşıdır. C) TBMM, varlığını askerî alandaki başarıları ile kabûl ettirmiştir. D) Sovyetler Birliği ile Fransa, Türklerle savaşı göze alamamışlardır. E) Sovyetler Birliği, İtilâf Devletlerini TBMM ile anlaşmaya zorlamıştır. Cevap: C 116-I. Birinci İnönü Muharebesi II. Sakarya Meydan Muharebesi III. Başkomutanlık Meydan Muharebesi Aşağıdakilerden hangisi, bu muharebelerin bir sonucu değildir? A) Londra Konferansı D) Lozan Antlaşması B) Moskova Antlaşması E) Mudanya Ateşkes Antlaşması C) Gümrü Antlaşması Çözüm: Önceden olan bir olay, sonradan olan bir olayın sonucu olamaz. Cevap: C 117-Aşağıdakilerden hangisi, Mudanya Ateşkes Antlaşması’na ortam hazırlayan sebeplerden biri değildir? A) Yunanistan’ın kesin yenilgiye uğraması

13

B) İngiltere’nin, Türkiye ile yeni bir savaş olasılığı karşısında yalnız kalacak olması C) İngiliz dominyonları ve kamu oyunun savaştan bıkması D) M. Kemâl’in diplomatik başarıları E) Fransa ve İtalya’nın Türklere karşı savaşa girmeleri olasılığı Çözüm: Fransa ve İtalya TBMM ve dolayısıyla Misâk-ı Millî’yi tanıyarak Mudanya’dan önce savaşı kesin olarak sona erdirmişlerdir. Cevap : E 118-Aşağıdakilerden hangisinde, Yunanlıların Doğu Trakya’yı boşaltmaları hükmü yer almaktadır? A) Ankara Antlaşması D) Mondros Ateşkes Antlaşması B) Moskova Antlaşması E) Gümrü Antlaşması C) Mudanya Ateşkes Antlaşması Cevap: C 119-Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın aşağıdaki maddelerinden hangisi Osmanlı Devleti’nin hukuken sona erdiğini göstermektedir? A) Doğu Trakya’da Meriç Irmağı’nın sol kıyısına (batı) kadar olan bölge, 15 gün içinde Yunanlılar tarafından boşaltılacaktır. B) Doğu Trakya’nın devir-teslim işi, İtilâf Devletleri memurları aracılığı ile 30 gün içinde yapılacaktır. C) Lozan Konferansı’nın bitimine kadar Türkler Doğu Trakya’da 8.000 asker bulunduracaklardır. D) İstanbul ve Boğazlar, TBMM Hükûmeti yönetimine bırakılacaktır. E) İtilâf Devletlerinin kuvvetleri, Lozan Antlaşması’nın imzasına kadar İstanbul’da kalacaktır. Cevap: D 120-Aşağıdaki şehirlerden hangisi, düşman işgâlinden savaş yapmadan kurtarılmıştır? A) İzmir B) Edirne C) Antep D) Urfa E) Kars Çözüm: Mudanya Ateşkes Antlaşması gereği Doğu Trakya savaşmadan Yunanlılar tarafından boşaltılmıştır (Tekirdağ, Kırklareli, Edirne). 121-Lozan Barış görüşmelerinde, TBMM temsilcisi İsmet Paşa aşağıdakilerin hangisinde İtilâf Devletlerine kesinlikle ödün vermemiştir? A) Dış boçlar C) Onikiada E) Musul sorunu B) Kapitülasyonlar D) Boğazlar Çözüm: TBMM, İsmet Paşa’ya Kapitülasyonlar ve Ermeni yurdu konusunda ödün vermemesi talimatını vermiştir. Sonuçta, Ermeni konusu gündeme alınmamış, kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılmıştır. 122-Lozan Barış görüşmelerinde Türkiye’nin isteklerine en çok direnen devletler, aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? A) Fransa - İngiltere - Sovyet Rusya B) Japonya - İtalya - Yunanistan C) Yunanistan - Romanya - Fransa D) İngiltere - Fransa - İtalya E) Romanya - Sovyet Rusya - İtalya

İnkılâp Târihi

Çözüm: Millî Mücadele, Anadolu’yu işgâl eden sömürgeci devletlere karşı kazanılmıştır. Lozan Konferansı da, bu harekâtın zaferle sona ermesi üzerine toplanmıştır. Anadolu’yu işgâl eden ve sömürgeleştirmeye çalışan devletler İngiltere, Fransa ve İtalya’dır. Yunanlılar İngilizlerin maşası durumundadır. Öte yandan, Türk Kurtuluş Savaşı’nın diğer sömürge milletlerine de örnek olacağından korkan İngiltere-ki Hindistan’a olmuştur-bunu önlemeye çalışmıştır. Her üç devletin birlikte bulunduğu bir tercih aranmalıdır. 123-Aşağıdakilerden hangisi, Millî Mücadele’nin kazanılması ile doğrudan ilişkili değildir? A) Düzenli ordunun kurulması B) Mustafa Kemâl’e geçici olarak Meclis’in yetkilerinin verilmesi C) 1921 Anayasası’nda güçler birliğinin temel alınması D) Tekâlif-i Millîye Emirleri’nin çıkartılması E) Lozan Barış görüşmeleri Çözüm: Zafer kazanılmamış olsaydı Lozan görüşmeleri yapılamazdı. 124-Aşağıdaki sorunlardan hangisi, Lozan Antlaşması’nda çözüme kavuşmamıştır? A) Azınlık hakları C) Savaş tazminatı E) Türkiye – Irak sınırı B) Kapitülasyonlar D) Dış borçlar Çözüm: İngilizlerin, Musul petrolleri üzerindeki denetimini bırakmak istememesi yüzünden, Misâk-ı Millî sınırları içinde yer alan Musul’un geleceği sonraya bırakılmış, 1926 Ankara Antlaşması ile aleyhimize çözümlenmiştir. Boğazlar, Patrikhane, Hatay, Onikiada, Ege adaları Lozan’da diğer çözülemeyen sorunlardır. 125-Aşağıdakilerden hangisi, Lozan Antlaşması’na önemli bir uluslar arası antlaşma niteliği kazandırmaktadır? A) Bu antlaşmayı bütün dünya devletlerinin onaylaması B) Bu antlaşmanın geçerliliğini uzun süre koruyabilmesi C) Bu antlaşmanın, uzun süren görüşmeler sonunda imzalanabilmesi D) Bu antlaşmanın, bir çok antlaşmaya örnek oluşturması E) Bu antlaşmayla, ilgili tarafların tüm isteklerinin gerçekleşmesi Çözüm: Lozan Antlaşması günümüzde de geçerliliğini korumaktadır(gerçi Yunanistan Midilli, Sakız ve Susam adalarında asker-silâh bulundurmayacağı taahhüdünü bozmuştur). I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan antlaşmalar kısa sürede yürürlükten kalktığı hâlde, Lozan hâlâ yürürlüktedir. 126-Lozan Antlaşması’nın aşağıdaki özelliklerinden hangisi, bu antlaşmanın uluslar arası düzeyde önemli bir belge hâline gelmesinde en az etkilidir? A) Çok sayıda devlet tarafından imzalanmış olması B) Türkiye’nin diğer devletlerle ilişkilerinde esas alınması C) Çeşitli devletlerin ekonomik çıkarlarını sınırlayan hükümler içermesi D) Boğazlar için, devletlerin rol aldığı bir komisyon yönetimi getirmesi E) Türkiye’de Cumhuriyetin ilânına ortam hazırlaması

14

Çözüm: E seçeneği Türkiye’nin bir iç meselesidir; diğer devletleri pek ilgilendirmez. 127-Aşağıdakilerden hangisi Yunanistan’dan Lozan Barış Antlaşması’nda savaş tazminatı olarak alınmıştır? A) Edirne C) Gökçeada E) Karaağaç B) Kırklareli D) Bozcaada Cevap: E 128-Aşağıdakilerden hangisi ile meclis başkanının aynı zamanda hükûmet başkanı olması ilkesinden vazgeçilmiştir? A) Mudanya Mütarekesi D) Lozan Antlaşması B) Saltanatın kaldırılması E) Cumhuriyetin ilânı C) Halifeliğin kaldırılması Cevap: E 129-TBMM’nin hukukî varlığının uluslar arası alanda tanınmasını hızlandıran gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Misâk-ı Millî’nin ilân edilmesi D) İstanbul’un resmî işgâli B) I. İnönü Muharebesi’nin kazanılması E) Cumhuriyetin ilânı C) Mudanya Mütarekesi’nin imzalanması Çözüm: I. İnönü Zaferi üzerine İtilâf Devletleri TBMM Hükûmeti’ni Londra Konferansı’na çağırmışlardır. 130-Sevr Antlaşması’nın son hazırlıkları aşağıdakilerden hangisinde yapılmıştır? A) İstanbul Konferansı’nda D) Londra Konferansı’nda B) San Remo Konferansı’nda E) Paris Konferansı’nda C) Berlin Konferansı’nda Cevap: B 131-Aşağıdakilrden hangisi I. TBMM’nin yaptığı çalışmalardan biri değildir? A) Ayaklanmaların bastırılması B) Misâk-ı Millî kararlarını alması C) İşgâlcilerin yurttan atılması D) Bazı devletlerle siyasî ilişki kurulması E) Mudanya Mütarekesi’ni imzalaması Çözüm: Misâk-ı Millî kararları son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ı tarafından, TBMM açılmadan önce alınmıştır. 132-Doğu sınırımız hangi antlaşma ile kesin şeklini almıştır? A) Gümrü Antlaşması C) Sevr Antlaşması E) Kars Antlaşması B) Moskova Antlaşması D) Ankara Antlaşması Cevap: E 133-M. Kemâl’in Tekâlif-i Millîye Emirleri’ni yayınlaması hangi yetkiyi kullandığını gösterir? A) Yasama yetkisini C) Güçler birliği E) Yargı yetkisini B) Askerî yetkisini D) Yürütme yetkisini Cevap: A 134-Aşağıdakilerden hangisi Kütahya – Eskişehir Muharebelerinden sonra alınan önlemlerden biridir? A) Barış görüşmelerine başlamak B) Hükûmet merkezini Kayseri’ye taşımak C) İtilâf Devletlerine ateşkes önerisinde bulunmak D) Tekâlif-i Millîye Emirleri’ni yayınlamak E) Saldırıya geçmek Cevap: D

İnkılâp Târihi

135-Aşağıdakilerin hangisinin çözümünde Misâk-ı Millî’den ödün verilmiştir? A) Kapitülasyonlar C) Nüfus mübadelesi E) Yabancı okullar B) Dış borçlar D) Musul sorunu Cevap: D 136-Aşağıdakilerden hangisi Sakarya Meydan Muharebesi’nin sonuçlarından biri değildir? A) Yunan saldırı gücünün kırılması B) İtilâf Devletlerinin Türklere karşı oluşturduğu birliğin tamamen parçalanması C) Hatay dışında Türkiye – Suriye sınırının çizilmesi D) Ülkenin düşmandan temizleneceği inancının daha da güçlenmesi E) 1921 Anayasası’nın yürürlüğe girmesi Çözüm: 1921 Anayasası I. İnönü Muharebesi’nden sonra yürürlüğe girmiştir. 137-Birinci İnönü Muharebesi’nin sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) TBMM’ye olan güvenin artması B) Londra Konferansı’nın toplanması C) Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması’nın imzalanması D) İtilâf Devletleri arasındaki anlaşmazlıkların iyice belirginleşmesi E) Fransızların Anadolu’yu boşaltmaları Çözüm: Fransızların Anadolu’yu boşaltmaları Sakarya Meydan Muharebesi’nin bir sonucudur. 138-Aşağıdakilerden hangisinde sebep - sonuç ilişkisi yoktur? A) I. İnönü Muharebesi – TBMM’ye güvenin artması B) Ermenilerle savaş – Gümrü Antlaşması C) Büyük Taarruz – Mudanya Ateşkes Antlaşması D) II. İnönü Muharebesi – Tekâlif-i Millîye Emirleri’nin yayınlanması E) Kütahya-Eskişehir Muharebeleri – M. Kemâl’in Başkomutan olması Çözüm: Tekâlif-i Millîye, Kütahya-Eskişehir Muharebelerinin bir sonucudur. 139-TBMM’de M. Kemâl’i destekleyen Müdafaa-i Hukuk Grubu’nun (1. Grup) kurduğu parti aşağıdakilerden hangisidir? A) Tesanüd Grubu D) Halk Fırkası B) Serbest Fırka E) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası C) Hürriyet ve İtilâf Fırkası Cevap: D ( 9 Eylül 1923’de M. Kemâl tarafından kurulmuştur) 140-Millî Mücadele Dönemi’nde meydana gelen; I. TBMM’nin açılması II. İç isyânların başlaması III. Birinci İnönü Muharebesi’nin kazanılması IV. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri V. Sakarya Meydan Muharebesi’nin kazanılması Olaylarından hangileri dış siyasette güçlü ve sözü geçer olmanın ancak İçte de güçlü bulunmakla gerçekleşeceğine kanıt olarak gösterilebilir? A) I-II B) IV ve V C) II ve III D) III ve V E) III ve IV Cevap: D

15

141-Aşağıdakilerden hangisi I. İnönü ve Sakarya Savaşlarının ortak özelliklerinde biri değildir? (1999) A) Savunma amaçlı olması B) Sovyet Rusya ile yakınlaşma sağlaması C) Anlaşma Devletlerinin TBMM ile ilgili görüşlerinin değişmesini sağlaması D) Ulusal orduyla yapılması E) İsmet Paşa’nın komutasında yapılması Çözüm: I.İnönü İsmet Paşa, Sakarya M. Kemâl komutasında yapılmıştır. 142-Aşağıdakilerden hangisi Gümrü Antlaşması’nın özelliklerinden biri değildir? (1999) A) Batıda Yunanlılara karşı açılan cephede rahatlık sağlaması B) I. İnönü zaferinden sonra imzalanması C) Ermenilerin, Sevr Barış Antlaşması’nı tanımadıklarını belirtmesi D) TBMM’nin uluslar arası alanda varlığını ilk kez kanıtlaması E) Bir Türk devletinin Türklüğünü vurgulayan ilk antlaşma olması Cevap: B (Antlaşmada, Osmanlı yerine Türkiye Devleti ibâresi yer almıştır). 143-I. Güçler birliği ilkesinin benimsenmesi (1999) II. Nerenin başkent olacağının belirlenmesi III. Milletvekili seçimlerinin 2 yılda bir yapılacağının öngörülmesi özelliklerinden hangileri 1921 Anayasası’nda yoktur? A) Yalnız I C) II ve III E) Yalnız II B) I ve II D) Yalnız III Cevap: E (Ankara, 13 Ekim 1923’de başkent olmuştur). 144-Türkiye’deki yabancıların, hukuk alanındaki ayrıcalı durumu aşağıdaki antlaşmaların hangisiyle sona ermiştir? (1999) A) Lozan Antlaşması C) Sevr Antlaşması E) Moskova Antlaşması B) Kars Antlaşması D) Ankara Antlaşması Cevap: A 145-Hükümetin kurulması ile ilgili 2 Mayıs 1920 tarihli yasaya göre, bakanlar, TBMM üyeleri arasında mutlak çoğunlukla seçilirdi. Daha sonra bu kural, bakanların TBMM başkanının meclis üyeleri içinden gösterdiği adaylar arasından mutlak çoğunlukla seçilmesi şeklinde değiştirilmiştir. (2000) Yapılan bu değişiklikle aşağıdakilerden hangisi amaçlanmıştır? A) Meclisin hükümeti denetlemesini kolaylaştırmak B) Bakanlıkların sayısının azaltılmasını sağlamak C) Hükümet düşürmeyi kolaylaştırmak D) Hükümette görüş birliğinin sağlanmasını kolaylaştırmak E) Ulus egemenliği ilkesini pekiştirmek Cevap: D (mutlak çoğunluk = salt çoğunluk) 146-I. Gümrü Antlaşması’nın yapılması (2000) II. Moskova Antlaşması’nın yapılması III. Türk ordusunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesi Gelişmelerinden hangileri EskişehirKütahya Savaşlarının sonuçları arasında yer alır?

İnkılâp Târihi

A) Yalnız I B) I ve II

C) Yalnız II D) II ve III

E) Yalnız III Cevap: E

147-Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti temsilcileriyle Bilecik’te yaptığı görüşmede kendisini “TBMM ve Hükümet Başkanı” şeklinde tanıtmıştır. Mustafa Kemal’in kendisini böyle tanıtmasındaki amacının aşağıdakilerden hangisi olduğu savunulabilir? (2000) A) Meclis ve hükümetin yetkilerine sahip olduğunu hatırlatmak B) İstanbul Hükümeti ile ilişkileri kesmek C) İstanbul Hükümeti temsilcilerinin hükümetten çekilmesini sağlamak D) İstanbul Hükümeti üyeleri arasında görüş ayrılığı yaratmak E) Padişahı, yeni bir hükümetin kurulmasına razı etmek Cevap: D (Damat Ferit Hükûmeti’nin görevden ayrılması üzerine kurulan Tevfik Paşa Hükûmeti, Ankara ile uzlaşmak için görüşme isteğinde bulunmuştur. Mustafa Kemâl Paşa, yanında İsmet İnönü olduğu hâlde hükûmet temsilcileri ile Bilecik İstasyonu’nda bir araya gelmiştir. M. Kemâl, bir oldu bitti ile temsilcileri Ankara’ya götürmüş, TBMM’nin çalışmalarını yakından izlemelerini sağlamıştır. Bir ay süreyle Ankara’da konuk edilen temsilcilerin, İstanbul Hükûmeti’nde yeniden görev almamaları şartıyla İstanbul’a dönmelerine izin verilmiştir. Bunları bilmeden, bu sorunun doğru cevabının D seçeneği olduğu anlaşılamaz). 148-Anlaşma Devletlerinin Sevr Antlaşması’nın bazı maddelerinde değişiklik yapmak amacıyla Londra Konferansı’nı düzenlemelerinde, (2000) I. Birinci İnönü Savaşı II. Çerkez Ethem Ayaklanması’nın bastırılması III. Fransa ile yapılan Ankara Antlaşması Gelişmelerinden hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I C) I ve II E) Yalnız III B) II ve III D) Yalnız II Cevap: A 149-I. Yeni devletin yönetim şeklinin ne olduğu (2000) II. Yasama ve yürütme erklerinin nerede toplandığı III. Vekillerin (Bakanların) nasıl seçileceği Yukarıdakilerden hangileri 1921 Anayasası’nda açıkça belirtilmemiştir? A) Yalnız I C) I ve II E) Yalnız II B) II ve III D) Yalnız III Cevap: A 150-I. Batum’un Gürcistan’a bırakılması (2000) II. Türkiye’nin Batum Limanı’ndan gümrük ödemeksizin yararlanabilmesi III. Nahçıvan bölgesinin özerk bir yönetime sahip olması aşağıdaki antlaşmalardan hangisinin sonuçları arasındadır? A) Ankara Antlaşması D) Brest-Litowsk Antlaşması B) Gümrü Antlaşması E) Lozan Antlaşması C) Kars Antlaşması Cevap: C 151-5 Ağustos 1921 tarihinde kabul edilen bir yasayla Meclis, kendisine ait yetkileri ve başkomutanlık görevini Mustafa Kemal’e vermiştir. (2000)

16

Aşağıdakilerden hangisinin bu durumun bir sonucu olduğu savunulamaz? A) Mustafa Kemal’in hükümet başkanlığı görevini bırakması B) Uygulamalarda birlik ve beraberliğin sağlanması C) Askerin moral gücünün artması D) Hazırlıklarda zaman kazanılması E) Tekalif-i Milliye buyruklarının çıkarılması Cevap: A 152-Aşağıdakilerden hangisi, Mudanya Mütarekesi’nin koşullarından biri değildir? (2000) A) Doğu Trakya’nın boşaltılması B) Türk-Yunan çarpışmasının durması C) Anlaşma Devletlerinin barışa kadar bulundukları yerde kalması D) Batı Trakya’nın Yunanistan’a bırakılması E) İstanbul ve çevresinin TBMM yönetimine bırakılması Cevap: D (Batı Trakya Balkan Savaşları sonunda Bulgaristan’la imzaladığımız 1913 İstanbul Antlaşması ile onlara bırakılmış, Bulgaristan I. Dünya Savaşı’nda yenilince, ellerinden alınarak Yunanistan’a verilmiştir. Türkiye Misâk-ı Millî’de Batı Trakya’da halk oyuna başvurulmasını istemişse de, sonradan konunun üzerine gitmemiştir). 153-Türkiye’deki Rumlar ile Yunanistan’daki Türklerin mübadele (değiş-tokuş) edilmesi; ancak Batı Trakya Türkleri ile İstanbul Rumlarının bu mübadele dışında tutulması, aşağıdakilerden hangisinin kararları arasındadır? (2000) A) Lozan Antlaşması C) Belgrat AntlaşmasıE) İstanbul Antlaşması B) Bükreş Antlaşması D) Atina Antlaşması Cevap: A 154-I. Kars, Sarıkamış, Kağızman, Kulp (Tuzluca) ve Iğdır’ın yeniden Türk topraklarına katılması (2001) II. Batum’un Gürcistan’a bırakılması III. Kafkas petrollerinin işletilmesi Yukarıdakilerden hangileri, Gümrü Antlaşması’nın kapsamındadır? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) Yalnız II E) II ve III Cevap: A 155-Türk ordusunun Sakarya nehrinin doğusuna çekilmesi, aşağıdakilerden hangisinde olmuştur? (2001) A) I. İnönü Savaşı D) Çerkez Ethem Ayaklanması B) III. İnönü Savaşı E) Kütahya-Eskişehir Savaşları C) Sakarya Savaşı Cevap: E 156-Türkiye, Fener Rum Patrikhanesi’nin İstanbul’dan çıkartılması isteğini aşağıdakilerden hangisiyle ilgili görüşmelerde dile getirmiştir? (2001) A) Lozan Antlaşması C) İstanbul Antlaşması E) Atina Antlaşması B) Mudanya Antlaşması D) Ankara Antlaşması Çözüm: Türkiye, Lozan görüşmeleri sırasında, patrikhane’nin İstanbul dışına çıkarılmasını gündeme getirmiş, ancak başarılı olunamamıştır. Bununla birlikte, Lozan’da, Patrikhane’nin siyasî ve hukukî yetkileri elinden alınmıştır.

İnkılâp Târihi

157-I. Doğu Trakya (2001) II. İstanbul III. Boğazlar IV. Batı Trakya Mudanya görüşmelerinde yukarıdakilerden hangileriyle ilgili bir karar alınmamıştır? A) Yalnız I C) Yalnız III E) Yalnız IV B) I ve II D) I, II ve III Çözüm: Mudanya’da, Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar TBMM’ye bırakılmıştır. Balkan Savaşları sırasında kaybettiğimiz Batı Trakya konusu gündeme gelmemiştir. 158-I. İrade-i Milliye Gazetesi (2002) II. Yenigün III. Anadolu Ajansı IV. Peyam-i Sabah Yukarıdakilerden hangileri Milli Mücadele’yi destekleyen yayın organlarındandır? A) I-II C) II-III E) I-II-IV B) I-II-III D) I-II-III-IV Çözüm: İrade-i Milliye, Yenigün ve Anadolu Ajansı Millî Mücadele’yi desteklemişlerdir. İrade-i Millîye Sivas Kongresi’nden sonra Sivas, Anadolu Ajansı TBMM açıldıktan sonra Ankara’da bizzat M. Kemâl’in talimatıyla kurulmuşlardır. Yunus Nadi’nin çıkardığı Yenigün de, önce İstanbul, sonra Ankara’da Millî Mücadele yanlısı yayın yapmıştır. Ali Kemâl’in çıkardığı Peyam-i Sabah Millî Mücadele aleyhinde yayın yapmıştır. Millî Mücâdele aleyhinde yayın yapanlar: Alemdar, Peyami Sabah, Ümit, İstanbul, Aydede, Güleryüz, Aydınlık, Zincirbent, Cumhuriyet, İrşad, Tan, Yeni Dünya, Şarkın Sesi, Ferda, Zafer, Hatif. Millî Mücâdele lehinde yayın yapanlar: İrade-i Milliye, Hakimiyet-i Milliye, Tevhid-i Efkar, Minber, Vakit, İkdam, Akşam, Yeni Gün, Tanin, Hukuk-u Beşer, Öğüt, Açıksöz, İleri, Tercüman, Dergâh, Albayrak, İkdam. 159-21 Şubat 1921’de İtilaf Devletleri Londra’da Sevr Antlaşması’nı gözden geçirip yeni Türk Devleti’ne kabul ettirmek istediler. İtilaf Devletlerini böyle bir davranışa yönelten Türk askeri başarısı hangi savaşla sağlanmıştır? (2002) A) Sakarya C) Gediz Muharebeleri E) I. İnönü B) Büyük Taarruz D) II. İnönü Cevap: E 160-I. Milis güçlerini destekleme (2002) II. İstanbul Hükümeti’ne açıkça karşı çıkma III. Bölgelerinin Türklüğünü kanıtlama IV. İşgal güçlerine karşı direnmeyi amaç edinme Yukarıdakilerden hangileri,Kurtuluş Savaşı’nda toplanan kongrelerin ortak özelliklerinden biri değildir? A) I ve II C) Yalnız II E) Yalnız I B) II ve IV D) III ve IV Çözüm: Millî Mücadele Dönemi’nde Türkiye’nin bir çok bölgesinde kongreler düzenlenmiştir. Bu kongrelerin hepsinde milis güçlerini (Kuvva-i Millîye) destekleme, bölgelerinin Türklüğünü kanıtlama ve işgâl güçlerine karşı direnmeyi amaç edinme hedeflenmiştir. Ancak, İstanbul Hükûmeti’ne açıkça karşı çıkma bütün

17

kongrelerin ortak özelliği değildir. Erzurum ve Sivas Kongreleri dışında kalan kongrelerde İstanbul Hükûmeti’ne açıkça karşı çıkılmamıştır. 161-22 Ağustos – 12 Eylül 1921 tarihleri arasında gerçekleşen Sakarya Savaşı öncesinde aşağıdaki hazırlıklardan hangisi yapılmamıştır? (2002) A) Tekalif-i Milliye kararları alındı B) Ordu herhangi bir yenilgiye karşı ikiye ayrıldı C) Meclis tüm yetkilerini M. Kemâl’e devretti D) Meclis Başkomutanlık Yasası’nı onayladı E) Ordunun savunma eğitimine ağırlık verildi Çözüm: Ordu ikiye ayrılmamış, aksine Doğu ve Güney cephesindeki birlikler Batı Cephesi’ne kaydırılmıştır. 162-Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği dönemde TBMM siyasi antlaşmalar yaparak Türk halkının ekonomik ve siyasal çıkarlarını diğer devletlere kabul ettirmeye çalışmıştır. (2003) Bu dönemde TBMM aşağıdaki devletlerden hangisine ilk olarak kapitülasyonların kaldırılmasını kabul ettirmiştir? A) Sovyet Rusya’ya C) Almanya’ya E) Fransa’ya B) İngiltere’ye D) İtalya Çözüm: Kurtuluş Savaşı sırasında Rusya, İtilâf Devletlerine karşı TBMM’nin yanında yer almıştır. Bu süreç içerisinde TBMM ile Rusya arasında ilişkiler gelişmiş, ve Moskova Antlaşması ile Rusya’ya kapitülasyonların kaldırılması kabûl ettirilmiştir (1921). İtilâf devletleri kapitülasyonların kaldırılmasını Lozan Antlaşması ile kabûl etmişlerdir (1923). Almanya’ya verilen kapitülasyonlar TBMM kurulmadan önce, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanında girme aşamasında tek yanlı olarak tarafımızdan kaldırılmıştır (1914). İşin ibret verici yanı, Almanlar bunu protesto etmişlerdir. Daha da ibret verici olanı, İngilizler Kudüs’ü elimizden alınca müttefiklerimiz Alman ve Avusturya başkentlerinde halk, Kudüs’ü Müslümanların elinden aldık diye sevinç gösterileri yapmıştır. Cevap: A 163-21 Şubat – 12 Mart tarihleri arasında Londra’da yapılan konferansın ardından İngilizler Yunanlıları uyararak Türklere karşı hazırlıklı olmalarını, her an savaşın başlayabileceğini belirtmişlerdir. (2003) İngilizlerin her an savaşın başlayabileceği beklentisi içinde olmalarının sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Türk ordusunun yeni hazırlıklara girişmesi B) TBMM’nin Londra Konferansı’nda barış önerisini reddetmesi C) TBMM’nin Rusya ile dostluk antlaşması imzalaması D) Fransa ile Ankara Antlaşması’nın imzalanması E) TBMM Hükümeti’nin ayaklanmaları bastırması Cevap: B (Rusya ile imzalanan dostluk antlaşmasından kasıt Moskova Antlaşması). 164-Sovyet Rusya’nın Kurtuluş Savaşı’nda TBMM’nin yanında yer alarak onu desteklemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? (2003) A) Rusya’nın İtilaf Devletlerinin yenilmesini istemesi B) Fransa’nın Anadolu’dan çekilmesi C) Bolşevik Devrimi’nin yerleşmesini ve güçlenmesini sağlamak istemesi D) Rusya’nın İtilaf Devletlerinden ayrılması

İnkılâp Târihi

E) TBMM Hükümeti’nin Ermenilerle anlaşma yapması Çözüm: TBMM ile Sovyet Rusya’nın ortak düşmanı İtilâf Devletleridir. Ortak düşmana karşı birlikte hareket etmek, dış politikanın önemli etkenlerindendir. Cevaba gelecek olursak , A da C de doğru. 165-I. Sakarya Savaşı (2003) II. Eskişehir-Kütahya savaşı III. Birinci İnönü Savaşı IV. TBMM’nin açılması Yukarıda verilen olayların kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) III-I-II-IV C) IV-III-I-II E) IV-II-III-I B) IV-II-I-III D) IV-III-II-I Cevap: D (Târih ezberlemek yerine olayların oluş sırasından hareket edelim). 166-TBMM, 5 Ağustos 1921 tarihinde Mustafa Kemal’e yetkilerini üç ay süre ile devrederek Başkomutanlığa atadı. (2003) TBMM’nin böyle bir karar almasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi en fazladır? A) TBMM’nin ayaklanmaları bastıramaması B) Sovyet Rusya’nın savaştan ayrılması C) İtilaf Devletlerinin İstanbul’u resmen işgal etmesi D) Mustafa Kemal’in güçlenmesini sağlamak E) Türk ordusunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesi Cevap: E (soruda “en fazladır” sözleri gereksiz; diğer seçeneklerin hiç ilgisi yok çünkü). 167-TBMM açıldığı günden itibaren çeşitli tehditlerle karşılaşmıştır. TBMM bu tehditlerin giderilmesi için bir takım önlemler almıştır. (2003) Aşağıdakilerden hangisi TBMM’nin kendini korumaya yönelik aldığı tedbirlerden biri değildir? A) TBMM’nin “Meclis Hükümeti” sistemini kabul etmesi B) İstiklal Mahkemelerini kurması C) Tekalif-i Milliye Emirlerini yayınlaması D) Ayaklanmaları bastırmak için sert tedbirler alması E) Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarması Cevap: A (Meclis Hükümeti Sistemi’nden Cumhuriyetin ilânı ile birlikte bu gün de kullanılan Kabine Sistemi’ne geçilmiştir). 168-1923 sonbaharında Fethi Okyar Hükümeti’nin çekilmesiyle meydana gelen hükümet bunalımı aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleşmesine zemin hazırlamıştır? (2003) A) Meclis Hükümeti sisteminin benimsenmesine B) Cumhuriyetin ilanına C) Halifeliğin kaldırılmasına D) İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına E) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılmasına Çözüm: 24 maddeden oluşan 1921 Anayasası’na göre, hükûmeti, Meclis, kendi içinden bire bir oylayarak seçiyordu. 1923’de TBMM kendi içinden bir türlü hükûmet seçememiştir. Bu gelişme, Cumhuriyetin ilânı ve ardından Kabine Sistemi’ne geçilmesi sonucunu vermiştir. 169-Türkiye, Lozan görüşmeleri sırasında ABD ile olan ilişkilerine önem vermiştir. (2003)

18

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin bu ilişkiye önem vermesinin amacı olamaz? A) Batılı devletler üzerinde etkili olmak B) ABD’nin gücünden yararlanmak C) Demokratik ülkelerin yanında yer almak D) Kendi tanıtımını yapmak E) Rusya ile ABD arasında güvensizlik yaratmak Çözüm: ABD ile Rusya arasında güvensizlik çıkarma II. Dünya Savaşı sonrası meydana gelen bir gelişmedir. 170-Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisini aşağıdakilerden hangisi vermiştir? (2004) A) Mebuslar meclisi C) Temsilciler Kurulu E) İç İşleri Bakanlığı B) Bakanlar Kurulu D) TBMM Cevap: D 171-Sakarya Savaşı’ndan sonra Fransa’nın TBMM ile Ankara Antlaşması’nı yapması aşağıdakilerden hangisini gösterir? (2004) A) Fransa’nın TBMM ile iyi ilişkiler kurmak istemesini B) TBMM’nin uluslar arası alanda ilk kez tanındığını C) Fransa ile TBMM arasında dostluğun uzun süreceğini D) İngiltere’nin Yunanistan’ı desteklediğini E) İtalyanların işgal ettiği Anadolu’dan geri çekildiğini Cevap: A (TBMM’nin uluslar arası alanda fiilen ilk kez tanınması Londra Konferansı’na çağırılmasıyla gerçekleşmiştir). 172-I. Batı Anadolu’da yaşayan Rumlar (2004) II. Gümülcine ve Selanik’te yaşayan Türkler III. İmroz, Bozcaada ve İstanbul’da yaşayan Rumlar IV. Teselya ve Makedonya’da yaşayan Türkler Yukarıdakilerden hangisi Lozan Antlaşması’nda nüfus değişimi dışında tutulmuştur? A) I-II B) I-II-III C) II-III D) IIIII-IV E) III-IV Cevap: E 173-1923 yılında 1921 Anayasası’nda bazı değişiklikler yapılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu değişikliklerden birisi değildir? (2004) A) Başbakanı Cumhurbaşkanının seçmesi B) “Türkiye Devletinin dini İslamdır” hükmünün çıkarılması C) Cumhurbaşkanının Meclis tarafından seçilmesi D) Bakanlar Kurulunun Başbakan tarafından oluşturulması E) Cumhurbaşkanının bir seçim dönemi için oluşturulması Çözüm: “...dini İslamdır” hükmü, 1924 Anayasası’ndan, 1928’de çıkartılmıştır. 174-I. Hıyaneti vataniye Kanunu (2004) II. Ağnam vergisinin arttırılması hakkında kanun III. Tekâlif-i Milliye (ulusal yükümlülük) Emirleri Yukarıdakilerden hangisini TBMM çıkarmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III Cevap: E (Ağnâm: Küçük baş hayvanlar için alınan vergi; kelime, koyunlar anlamına gelmektedir zâten)

İnkılâp Târihi

175-Aşağıdaki inkılaplardan hangisinin Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile yakından ilgisi vardır? A) Eğitim alanında yapılan yenilikler B) Uluslar arası takvim, saat ve rakamların kabûlü C) Şapka Kanunu’nun kabûlü D) Ekonomi alanında yapılan yenilikler E) Kadın haklarında yapılan yenilikler Cevap: A 176-Yasama gücünün TBMM’ye, yürütmenin ise Cumhurbaşkanının atadığı Bakanlar Kuruluna bırakılacağı hükmü, aşağıdakilerden hangisinde yer almıştır? A) Cumhuriyetin ilânında D) 1924 Anayasası’nda B) Mudanya Mütarekesi’nde E) Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nda C) Medenî Kanun’da Cevap: D 177-1924 Anayasası’nda yer alan hükümlerden hangisi 1921 Anayasası’nda da yer almıştır? A) Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir D) Egemenlik milletindir B) Yargı bağımsızdır E) Seçimler dört yılda bir yapılır C) Türk Devleti’nin resmî dili Türkçedir Cevap: D 178-Aşağıdaki inkılâplardan hangisi, Tanzimat Dönemi’nde çıkan kültür ikiliğinin ortadan kalkmasını kolaylaştırmıştır? A) Cumhuriyetin ilânı B) Medreselerin kapatılması C) Bazı elbiselerin giyilmeyeceğine dair kanun çıkartılması D) Harf inkılâbı E) Türk Dil Kurumu’nun kurulması Cevap: B (Tanzimat Dönemi: 1839-1876). 179-Aşağıdakilerden hangisi devlet yapısındaki lâikleşmenin aşamalarından bir değildir? A) Çok partili hayata geçilmesi D) Saltanatın kaldırılması B) Halifeliğin kaldırılması E) Tekke ve Zâviyelerin kapatılması C) Lâiklik ilkesinin anayasaya konması Cevap: A 180-Aşağıdakilerden hangisi, Cumhuriyetin ilânından sonra gerçekleşen yeniliklerden biri değildir? A) Medenî Kanun’un kabûl edilmesi B) Saltanatın kaldırılması C) Halifeliğin kaldırılması D) Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabûlü E) Latin alfabesine geçiş Cevap: B 181-Aşağıdakilerden hangisi millî egemenliğin gerçekleştirilmesi yönünde atılan adımlardan biri değildir? A) Halifeliğin kaldırılması D) TBMM’nin açılması B) Saltanatın kaldırılması E) Cumhuriyetin ilânı C) Latin alfabesinin kabûlü Cevap: C (Latin alfabesine geçiş, Toplumsal-Eğitim alanında yapılan bir inkılâpken diğerleri siyasî alandaki yeniliklerdir ayrıca).

19

182-Aşağıdaki gelişmelerden hangisi sanayi alanında yapılan inkılâplardan biri değildir? A) Etibank’ın kurulması B) I.Beş Yıllık Kalkınma Plânı’nın yapılması C) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkartılması D) Aşâr vergisinin kaldırılması E) Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nün kurulması Cevap: D (Aşâr, ürün üzerinden peşin olarak alınan vergi idi. Onda bir anlamına gelmekte olup öşür kelimesinin çoğuludur. Cumhuriyete, Osmanlı Devleti’nden intikâl etmiş, 1925’te kaldırılmıştır. Halkçılık İlkesi ile ilgilidir). 183-Cumhuriyet Döneminde tarım alanında yapılan aşağıdaki yeniliklerden hangisinde başarılı olunamamıştır? A) Ziraat okullarının açılması B) Köylüye kredi verilmesi C) Aşâr vergisinin kaldırılması D) Topraksız köylüye toprak dağıtılması E) Tohum ıslah evlerinin açılması Çözüm: 1923 İzmir İktisat Kongresi’nde alınan Misâk-ı İktisadî kararları içinde topraksız köylüye toprak dağıtılması da vardı. 1929’da bu konuda çalışmalara başlanmış, başarılı olunamamıştır. 1945’de, köylüyü toprak sahibi yapmak için Toprak Reformu Kanunu çıkartılmıştır. Ancak büyük toprak sahibi milletvekillerinin engellemesi sonucu bu kez de uygulanamamıştır. 184-Aşağıda verilenlerden hangisinde, ikinci olay birinci olayın sonucu değildir? A) Saltanatın kaldırılması - Cumhuriyetin ilânı B) Cumhuriyetin ilânı - 1924 Anayasası’nın hazırlanması C) Şeyh Sait İsyânı - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması D) Menemen Olayı - Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapanması E) Halifeliğin kaldırılması - Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti’nin kaldırılması Çözüm: Şeyh Sait İsyânı, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurulduktan sonra patlak vermiş, hatta, isyânın çıkmasında etkisi olduğu gerekçesiyle parti kapatılmıştır. 185-M. Kemâl, inkılâplarını gerçekleştirirken, kamu oyunun inanç ve düşüncelerine ters düşmemeye özen göstermiştir. Aşağıdakilerden hangisi, M. Kemâl’in bu tutumunu kanıtlar? A) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun çıkartılması B) Şer’iyye Bakanlığı’nın kaldırılması C) Bir süre, Güçler Birliği ilkesini benimsemesi D) halifeliği saltanatla birlikte kaldırmaması E) Ordunun siyasetten ayrılması Cevap: D 186-I. Kabotaj Kanunu’nun çıkartılması II. Devletçilik ilkesinin uygulanması III. Yabancı işletmelerin millîleştirilmesi Bu gelişmeler, aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Askerî C) Hukukî E) Ekonomi B) Kültürel D) Siyasî Cevap: E 187-İzmir İktisat Kongresi’nde “ekonomide bağımsızlık ve kendi kendine yeterlilik” ilkesi benimsenmiştir.

İnkılâp Târihi

Lozan Antlaşması’nın bu ilkeyi destekleyici hükmü, aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı borçlarının ödenmesinin kabûl edilmesi B) Kapitülasyonların kaldırılması C) Azınlık mahkemelerine son verilmesi D) Yabancı okulların Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması E) Boğazlar Komisyonu’nun kurulması Cevap: B

20

193-Aşağıdakilerden hangisi Atatürk’ün siyasî alandaki inkılâpları arasında gösterilemez? A) Saltanatın kaldırılması D) Halifeliğin kaldırılması B) Cumhuriyetin ilânı E) Türk Tarih Kurumu’nun açılması C) Siyasî partilerin kurulması Çözüm: Türk tarih kurumu’nun açılması, Eğitim alanındaki bir inkılâptır.

188-Aşağıdakilerden hangisi lâik devlet yönetiminin tam karşıtıdır? A) Monarşi B) Teokrasi C) Meşrutiyet D) Mutlakiyet E) Oligarşi Çözüm: Yasama-yürütme-yargı güçleri tek elde toplanıyorsa Mutlakiyet, Monarşi veya Otokrasi denilir; bir zümrenin elinde toplanıyorsa Oligarşi adını alır. Meşrutiyet, yetkilerin hükümdar ve meclis arasında bölüşüldüğü rejimdir. Teokrasilerde, devlet yönetiminde din kuralları etkindir. Devlet otoritesi, gücünü dinî kaynaklardan alır; dinî inanç ve ibadetlere doğrudan müdahildir.

194-I. Yeni Türk devletinin rejiminin belirlenmesi II. M. Kemâl’e Gâzilik unvanı verilmesi III. Kabine sistemine geçilmesi Yukarıdakilerden hangileri Cumhuriyetin ilânının sonuçları arasında gösterilemez? A) Yalnız I C) I ve II E) Yalnız III B) Yalnız II D) II ve III Çözüm: M. Kemâl’e Gâzilik unvanı, Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra TBMM tarafından verilmiştir.

189-Atatürk İlke ve İnkılâplarında, aşağıdaki düşüncelerden hangisinin yeri yoktur? A) Devletin bağımsızlığını korumak B) Yönetimde millet egemenliğini sürdürmek C) Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak D) Kalkınmada aklın, bilimin rehberliğini esas almak E) Amaca ulaşmak için her yolu uygun görmek Cevap: E

195-İlk TBMM’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisi Cumhuriyetin ilânı ile sona ermiştir? A) Yasama yetkisinin kullanılması B) Meclis Hükûmeti sisteminin benimsenmesi C) Güçler birliği ilkesinin benimsenmesi D) Milletin tek temsilcisi olması E) Millet egemenliğini temel ilke alması Çözüm: Cumhuriyetin ilânı ile Meclis Hükûmeti sisteminden, günümüzde de devam eden Kabine Hükûmeti sistemine geçilmiştir.

190-I. Sanayicilere kredi sağlama II. Ücretsiz arazi sağlama III. Vergi ve taşımacılıkta indirim yapma Yukarıdakilerden hangileri Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kapsamındadır? A) Yalnız I C) I ve II E) Yalnız II B) I, II ve III D) Yalnız III Cevap: B 191-Aşağıdakilerden hangisi Atatürk İnkılâplarının amaçları arasında gösterilemez? A) Modern Avrupa devletleriyle Türkiye’yi bütünleştirmek B) Türk milletinin refah seviyesini yükseltmek C) Demokrasinin Türkiye’de yerleşmesini sağlamak D) Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılmasını sağlamak E) Türkiye’de millî egemenlik ilkesinin yerleşmesini sağlamak Cevap: D 192-1926’da kabûl edilen Medenî Kanun ile toplum hayatımızda büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Aşağıdakilerden hangisi Medenî Kanun’un getirdiği yeniliklerden biri değildir? A) Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması B) Kadınlara da boşanma hakkı verilmesi C) Kadınlara seçme-seçilme hakkı verilmesi D) Resmî nikâh zorunluluğu getirilmesi E) Kadınlara istediği mesleğe girme hakkı tanınması Çözüm: Medenî Kanun, kadına, siyasî değil, sosyal ve ekonomik haklar getirmiştir. 1930’da kabûl edilen Belediye Kanunu ile kadınların belediye seçimlerine katılmaları sağlanmıştır. 5 Aralık 1934’de de milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.

196-I. Saltanatın kaldırılması II. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılması III. Cumhuriyetin ilânı Yukarıdaki inkılaplardan hangileri “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir”. İlkesi doğrultusunda gerçekleşmiştir? A) Yalnız I C) I ve III E) Yalnız II B) Yalnız III D) II ve III Cevap: C 197-Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyetin ilânından önce meydana gelen olaylardan biri değildir? A) Saltanatın kaldırılması B) Sevr Antlaşması’nın imzalanması C) Mudanya Mütarekesi’nin imzalanması D) Teşkilât-ı Esâsîye’nin hazırlanması E) Halifeliğin kaldırılması Cevap: E 198-Yeni Türk Devleti’nin hukuk alanında lâikleşmesinin ilk aşaması aşağıdakilerden hangisiyle başlamıştır? A) Cumhuriyetin ilân edilmesi D) Saltanatın kaldırılması B) Halifeliğin kaldırılması E) Medenî Kanun’un kabûl edilmesi C) Anayasanın lâikleştirilmesi Çözüm: Padişahla halifenin aynı kişi olduğunu gözden uzak tutmayalım. Saltanatın kaldırılmasıyla Halifenin elinden yürütme yetkisi alınmıştır. Dolayısıyla, Saltanatın kaldırılması lâik düzene geçişte ilk büyük adımdır.

İnkılâp Târihi

199-Milli Eğitim Bakanlığı, aşağıdakilerden hangisinin kabûl edilmesiyle eğitim ve öğretimin tek sorumlusu hâline gelmiştir? A) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun B) Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun C) Medenî Kanun’un D) Maarif Teşkilâtı hakkında kanun’un E) Varlık Vergisi Kanunu’nun Cevap: B 200-Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde ekonomi ve ticaret alanlarındaki işlemleri kolaylaştırmak amacıyla yapılmıştır? A) Tek dereceli seçim sisteminin uygulanması B) Kılık-kıyafetin düzenlenmesi C) Uzunluk ve ağırlık ölçülerinin uluslar arası sisteme uygun hâle getirilmesi D) Tekke ve zâviyelerin kapatılması E) Teşvik-i Sanayi kanunu’nun kabûl edilmesi Cevap: C 201-I. İzmir İktisat Kongresi’nin toplanması II. Teşvik-i sanayi Kanunu’nun çıkarılması III. Birinci beş Yıllık Plân’ın hazırlanması Yukarıdaki gelişmelerin kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisinde yer almıştır? A) III, I ve II C) I, III ve II C) II, I ve III B) I, II ve III D) II, III ve I Cevap: B 202-Millî ekonominin ilkelerinin belirlenmesi için, 1923’te İzmir’de Türkiye İktisat kongresi toplanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi kongrede alınan kararlar arasında yer almaz? A) Milli bankaların kurulması B) Sanayinin teşvik edilmesi C) Özelleştirmeye önem verilmesi D) Demir yollarının inşasına önem verilmesi E) Özel sektörün desteklenmesi Cevap: C 203-Cumhuriyet döneminde aşağıdakilerden hangisi tarımı geliştirmeye yönelik olarak yapılmıştır? A) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabûl edilmesi B) Aşâr vergisinin kaldırılması C) Etibank’ın kurulması D) kabotaj Kanunu’nun çıkarılması E) Duyun-u Umumiye İdaresi’nin kurulması Cevap: B 204-Türk denizleri ve limanları arasında taşımacılık hakkının Türklerin eline geçmesi aşağıdaki inkılâplardan hangisiyle gerçekleşmiştir? A) Kapitülasyonların kaldırılması B) Medenî Kanun’un kabûl edilmesi C) Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması D) İzmir İktisat kongresi’nin toplanması E) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabûl edilmesi Cevap: C 205-Aşağıdaki inkılâplardan hangisi diğerlerinden farklı alanda yapılmıştır? A) Türk Dil Kurumu’nun açılması B) Latin alfabesinin kabûl edilmesi C) Medreselerin kapatılması D) Darülfünûn’un kaldırılması E) Soyadı Kanunu’nun kabûl edilmesi

21

Çözüm: Soyadı Kanunu Toplumsal alanda yapılan bir inkılâptır. Diğerleri Eğitim alanına girer. Bununla birlikte, Latin harflerinin kabûlü hem eğitim hem toplumsal alanla ilgilidir. Cevap: E 206-İzmir (Türkiye) İktisat kongresi’nde özel teşebbüsün desteklenmesi kararı alınmıştır. Bu kararın uygulamaya konulması için yapılan yenilik aşağıdakilerden hangisidir? A) Kabotaj kanunu’nun çıkarılması B) Aşâr vergisinin kaldırılması C) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması D) Tarım Kredi Kooperatiflerinin kurulması E) Devletçilik politikasının uygulanması Cevap: C 207-Aşağıdakilerden hangisi Atatürk döneminde ticaret ve sanayi alanında yapılan yeniliklerden değildir? A) Kapitülasyonların kaldırılması B) İş Bankası’nın kurulması C) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılması D) Birinci Beş Yıllık Plân’ın kabûl edilmesi E) Aşâr vergisinin kaldırılması Cevap: E 208-Aşağıdakilerden hangisi 25 Kasım 1925’te çıkarılan Şapka Kanunu’nun dışında tutulmuştur? A) Profesörler C) Diyanet İşleri başkanları E) Başbakanlar B) Bakanlar D ) TBMM başkanları Çözüm: Diyanet İşleri Başkanı, Patrik ve Hahambaşı kapsam dışında tutulmuştur. 209-I. Şapka Kanunu’nun çıkarılması II. Tekke ve zâviyelerin kapatılması III. Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması Yukarıdaki inkılâplardan hangileri toplumsal hayatı düzenlemeye yöneliktir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) Yalnız II E) II ve III Cevap: B 210-Yeni Türk devletinin ilk yıllarında özel teşebbüsün desteklenmesine rağmen girişimler yetersiz kalmıştır. Bu yetersizlik aşağıdakilerden hangisini zorunlu hâle getirmiştir? A) Halka ekonomik yatırımlarda kolaylık sağlanmasını B) Önemli ihtiyaç ve hizmetlerin devlet tarafından karşılanmasını C) Tarım alanına krediler sağlanmasını D) Yeni bankaların kurulmasının sağlanmasını E) Her türlü üretimin devlet eliyle gerçekleştirilmesini Cevap: B 211-Türkiye’de bütün vatandaşlara aynı hukukun uygulanması aşağıdakilerden hangiyle gerçekleşmiştir? A) Lozan Barış Antlaşması ile B) Halifeliğin kaldırılması ile C) Medenî Kanun’un kabûl edilmesi ile D) Aşâr vergisinin kaldırılması ile E) Devletçilik İlkesi’nin uygulanması ile Cevap: C 212-Türkiye, hukuk alanında aşağıdakilerden hangisini diğerlerinden önce gerçekleştirmiştir? A) Türk Medenî Kanunu’nun kabûl edilmesi B) Türk Ceza Kanunu’nun yapılması C) Borçlar Kanunu’nun yapılması

İnkılâp Târihi

D) Türk Ticaret Kanunu’nun yapılması E) Anayasanın lâik hâle getirilmesi Çözüm: Medenî Kanun (İsviçre) 17 Şubat 1926, Borçlar kanunu (İsviçre) 8 Mayıs 1928, Ticaret kanunu (Almanya) 10 mayıs 1928, Ceza Kanunu (İtalya) 1 temmuz 1928’den itibaren uygulanmaya başlamıştır. 213-Aşağıdaki inkılâplardan hangisi çağdaşlaşmaya yönelik olarak yapılmıştır? A) Türk Tarih Kurumu’nun kurulması B) Milâdî Takvimin kabûl edilmesi C) Türk Dil Kurumu’nun kurulması D) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabûl edilmesi E) Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması Cevap: B 214-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, aşağıdakilerden hangisine karşı olduğu için kapatılmıştır? A) Millet egemenliğine D) Çok partili sisteme B) Lâik devlet düzenine E) Plânlı ekonomiye C) Saltanat ve halifeliğe Çözüm: Lâiklik İlkesi, 1924 Anayasası’na 1937’de girdi. Oysa, bu parti 1925’te kapatıldı demeyin; halifeliğin kaldırılmasını (3 Mart 1924) aklınıza getirin. 215-Aşağıdakilerden hangisi, M. Kemâl ile Türk milleti arasında karşılıklı gelişen güven duygusundan doğan bir sonuç değildir? A) Cumhuriyetin kurulması B) Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması C) TBMM’nin kurulması D) Kadınlara siyasi haklar tanınması E) Bölgesel cemiyetlerin kurulması Çözüm: M. Kemâl ile Türk milleti arasındaki güven duygusu, O’nun Samsun’a çıkışıyla başlamış, gelişerek devam etmiştir.Soru olumsuz olduğuna göre, Samsun’a çıkıştan önce bir olay aramak gerek. O da, Mondros Mütarekesi’nden sonra kurulan bölgesel cemiyetlerdir. 216-Türkiye’de “saltanat” ve “millî devlet” taraftarları arasındaki tartışmanın en yoğun olduğu dönem hangi yıllar arasını kapsar? A) 1908-1912 C) 1923-1925 E) 19121918 B) 1925-1928 D) 1920-1923 Çözüm: Türkiye’de millî devlet 23 Nisan 1920’de kurulmuştur. 1921 Anayasası hazırlanırken de en çok tartışma “egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” maddesi üzerinde olmuştur. M. Kemâl, öncelikle vatanın kurtarılmasını düşündüğü için, bu tartışmayı geçiştirmiştir. Askerî zafer kazanılıp, Lozan Konferansı’na İstanbul Hükûmeti’nin de çağırılması üzerine, TBMM saltanatın kaldırılmasına karar vermiştir. Böylece, saltanat ve millî devlet yanlılarının mücadelesi 1 Kasım 1922’de sona ermiştir. Şu durumda 1920-1922 yıllarının içinde olduğu bir dönem aranmalıdır. Cevap: D 217-I. İlk TBMM’nin kurulması II. Saltanatın kaldırılması III. Cumhuriyetin kurulması Bu gelişmeler, aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirme amacı taşımamıştır? A) Ulusal iradeyi hâkim kılmak B) Yeni bir devlet kurmak C) Anayasal düzeni kurmak D) Demokratik yönetimi gerçekleştirmek

22

E) Seçim sistemini değiştirmek Çözüm: M. Kemâl’in amacı, millî bağımsızlığı sağladıktan sonra, millî iradeye dayalı, demokratik lâik bir cumhuriyet kurmaktı. Devletin dayandığı temel esaslar da anayasasında tanımlanmıştır. Seçim sisteminin değiştirilmesi veya aynı kalması millî iradeyi etkilemez; ayrıntı niteliktedir. 218-“ulusal egemenlik demokrasinin vazgeçilmez temel ögelerinden biridir.” Aşağıdakilerden hangisi, bu ilkeye uygun bir uygulama olabilir? A) Milletvekilliği süresinin sınırsız olması B) Yasama-yürütme-yargı yetkilerinin tek kişide toplanması C) Milletvekili sayısının 450’den 150’ye indirilmesi D) Hükümet yetkilerinin, meclis yetkilerinden üstün olması E) Reşit olan her vatandaşın oyunu serbestçe kullanması Cevap: E (Bütün vatandaşların hiç bir ayrım ve sınırlama olmadan oy hakkına sahip olmasına “Genel Oy” denilir). 219-Cumhuriyet döneminde görülen gelişmelerden bazıları şunlardır: I. Lâikliğin kabul edilmesi II. Saltanatın kaldırılması III. Halifeliğin kaldırılması IV. TBMM’nin açılması V. Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi VI. Medeni Kanun’un kabul edilmesi Bu gelişmelerden hangileri, “Egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur” ilkesi ile doğrudan ilişkilidir? A) I-III B) I-V C) II-IV D) V-V E) III-IV Çözüm: Egemenlik ülkeyi yönetmektir. Soruyu bu mantıkla düşünmek gerekir. “Egemenlik kayıtsız şartsız ulusun” olacağına göre de, ulusun seçtiği bir meclis olmalı (çünkü “Doğrudan demokrasi” artık kullanılamaz; “Temsilî demokrasi” zorunludur) ve kişisel yönetime(saltanata) son verilmeli. Cevap: C 220-Türkiye’de, çağdaşlaşma yolundaki değişmelerin en yoğun olduğu dönem aşağıdakilerden hangisidir? A) 1923-1933 C) 1945-1950 E) 1933-1938 B) 1950-1960 D) 1938-1945 Cevap: A 221-Aşağıdakilerden hangisi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun uygulanmasıyla sağlanan gelişmelerden biri değildir? A) Eğitim kurumlarının Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanması B) Öğretim ilkelerinde birlik sağlanması C) Eğitim programlarının çağdaşlaştırılması D) Medreselerin kapatılması E) Okuma yazma öğrenmenin kolaylaştırılması Çözüm:Okuma yazma öğrenmenin kolaylaştırılması Harf İnkılâbı ile ilgilidir. 222-Aşağıdakilerden hangisi, cumhuriyetin geliştirilmesi amacına hizmet etmiştir? A) Düzenli ordunun kurulması D) Kurtuluş Savaşı

İnkılâp Târihi

B) Saltanatın kaldırılması E) Lozan Antlaşması C) Lâik devlet anlayışı Çözüm: C dışındaki seçenekler cumhuriyetin ilânından önceki gelişmelerdir. Bunlar, cumhuriyetin kurulması aşamalarıdır. 223-Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de Medeni Kanun’un kabulüyle sağlanan gelişmelerden biri değildir? A) Kadına meslek seçme hakkı verilmesi B) Mahkemede şahitlikte kadın erkek eşitliğinin getirilmesi C) Ailelere soyadı alma zorunluluğu getirilmesi D) Vatandaşlar arasında din ve mezhep farkı gözetilmemesi E) Patrikhanenin dünya işleriyle ilgili yetkilerinin kaldırılması Çözüm: Medenî kanun 1926, Soyadı kanunu 1934’de yürürlüğe girmiştir. Medenî Kanun’un kabûlünden önce Mecelle yürürlükte idi. Mecelle, İslâm hukuk kurallarına göre hazırlanmış olduğu için, azınlıklar bu kanunun kapsamı dışında tutulmuşlardı. Dolayısıyla patrikhanelerin azınlıkların haklarını izleme yetkileri vardı. Bu yetki, Medenî Kanun’un kabûlüyle kaldırılmış, mahkemelere devredilmiştir. 224-I. Şapkanın kabul edilmesi II. Lâikliğin kabul edilmesi III. Kadınlara siyasal haklar tanınması IV. Öğretimin birleştirilmesi (Tevhid-i Tedrisat Kanunu) V. Medeni Kanun’un kabul edilmesi Türkiye’yi ilgilendiren yukarıdaki olayların kronolojik sırası nedir? A) V-III-I-II-IV C) IV-I-V-II-III E) III-V-IIV-II B) II-III-IV-V-I D) I-IV-III-II-V Çözüm: Kronolojik sıralamalarda, zaman kazanmak açısından, ilk veya son olay bulunmalıdır. İlk olay, Tevhid-i Tedrisat Kanunu olup sadece C tercihinde vardır. Veya, son olay olan Kadınlara siyasî haklar verilmesi sadece C seçeneğindedir. Tevhid-i Tedrisat 1924, Şapka 1925, Medenî kanun 1926, lâklik 1928, kadınlara siyasî haklar 1934’de kabûl edilmiştir. Lâkliğin kabûl edilmesi için illa da adının geçmesi şart değildir; anayasadan 1928’de “devletin dini İslamdır” hükmünün çıkartılması aynı anlama gelir. İlke olarak anayasaya 1937’de girmiştir. 225-Türk kadınlarına, I. Milletvekili seçme ve seçilme II. Belediye meclislerine üye seçme ve seçilme III. İstediği mesleğe girebilme hakları tanınmıştır. Aşağıdakilerin hangisi ilgili hakların tanınma sırasını gösterir? A) I-III-II B) II-I-III C) III-II-I D) IIII-II E) II-III-I Cevap: C 226-Türkiye’de, I. Saltanatın kaldırılması II. TBMM’nin kurulması III. Çok partili sisteme geçilmesi IV. Kadınlara siyasal haklar tanınması

23

gibi demokratikleşme gelişmelerinin kronolojik sırası aşağıdakilerden hangisidir? A) II-I-IV-III B) I-II-IV-III C) II-III-I-IV D) IIV-III-II E) IV-II-I-III Çözüm: İlk gerçekleşen TBMM’nin açılmasıdır. En son gerçekleşen de, çok partili döneme geçiştir (1946). 227-Atatürk döneminde Türkiye’de tarım, ticaret, sanayi ve bayındırlık işlerinin bir bütün olarak ele alınmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Bu alanlardaki gelişmelerin birbirine bağlı olması B) Halktan alınan ağır vergilerin kaldırılmak istenmesi C) Dış kaynaklardan kredi almanın kolaylaşmış olması D) Halkçılık ilkesinin yaygın olarak uygulamaya konması E) Türkiye’nin bir tarım ülkesi haline getirilmiş olması Çözüm: Tarım ürünleri, sanayi için gerekli olan ham maddeyi sağlar. Yol, üretilen mal veya ham maddenin taşınması için gereklidir. Üretilen mal satılamazsa, yenilerini üretmek imkânsızlaşır. 228-Toplumsal olaylarda başarı sağlamak için zamanlamanın uygun olması gerekir. Türkiye’de aşağıdaki olayların hangisinin zamanlaması bu ilkeye uygun olmamıştır? A) Saltanatın kaldırılmasından sonra Cumhuriyetin ilan edilmesi B) Cumhuriyetin ilanından sonra Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması C) Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin kapatılmasından sonra TBMM’nin açılması D) Türk Medeni Kanunu’nun kabul edilmesinden sonra kadınlara siyasal haklar verilmesi E) Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesinden sonra Millet Mekteplerinin açılması Çözüm: Toplumsal olayların başarısında, zamanlama kadar, toplumun o yeniliğe hazır olup olmadığı da önemlidir. Ülkede demokrasiyi gerçekleştirmek için Cumhuriyetin ilânından sonra Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur. Ancak, mevcut yönetime karşı olanlar, bu partiyi istismar ederek Şeyh Sait İsyânı’nı çıkarmışlardır. Böylece, toplumun çok partili hayata geçiş (Çoğulculuk) için henüz hazır olmadığı görülmüş, Takriri-i Sükûn kanunu’na dayanılarak bu parti kapatılmıştır. 229-Aşağıdakilerden hangisi, diğerlerinden sonra çıkarılan bir kanundur? (1999) A) Tekke, türbe ve zâviyelerin kapatılmasıyla ilgili kanun B) Türk Medenî Kanunu C) Takrir-i Sükûn Kanunu D) Hilafetin kaldırılmasıyla ilgili kanun E) Soyadı Kanunu Cevap: E 230-Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nda, ithalat konusu olan temel tüketim mallarının üretimine ağırlık

İnkılâp Târihi

verilmesi, öncelikle aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığını gösterir? (1999) A) Her alanda sanayileşme D) Dışa bağımlılığı azaltma B) Fabrikalar açma E) Yatırımlar yapma C) Dış kredi sağlama Cevap: D 231-I. Kişi hakları (2000) II. Kişilerin evlat edinme koşulları III. Kişilerin aile kurması IV. Kişilerin eğitimi Yukarıdakilerden hangileri Türk Medeni Kanunu ile düzenlenmiştir? A) I-II C) I-III-IV E) I-III B) II-III-IV D) I-II-III Cevap: D 232-Atatürk dönemindeki, (2000) I. Anadolu tarihinin araştırılması II. Arkeolojinin geliştirilmesi III. Müzeciliğin geliştirilmesi Çalışmalarından hangileri, Osmanlı Devleti’nde Türk tarihinin salt Osmanlı saltanatı açısından öğretilmesine karşı çıkan inkılapçı anlayışı yansıtır? A) I B) II-III C) II D) I-II-III E) I-II Cevap: E Atatürk Dönemi’nde, İlk Çağ Anadolu uygarlıklarını aydınlatmak için, arkeolojik çalışmalara hız verilmiş, çok sayıda makale yazılmış, biraz da “uçularak”, eski Anadolu uygarlıklarının Türk kökenli oldukları ileri sürülmüştür. Hititler(Orta Anadolu), Frigler(Orta Anadolu), Lidyalılar(Batı Anadolu), İyonlar(Kıyı Ege), Urartular(Doğu Anadolu) ve Truvalılar (Çanakkale) dır bu uygarlıklar. Bizde müzeciliğin kurucusu -gerçekte o değil- Osman Hamdi Bey’dir. Kendisi aynı zamanda iyi de bir ressamdır. Müzayedede rekor fiyata alıcı bulan “Kaplumbağa Terbiyecisi” ona aittir. 233-I. Aşar vergisinin kaldırılması (2001) II. Doğu Anadolu’da muhtaç çiftçilere toprak dağıtımına dair kanunun kabul edilmesi III. Ziraat Bankası’nın kurulması Köylüyü rahatlatmak ve üretimi artırmak amacıyla yukarıdaki gelişmelerden hangileri Atatürk Dönemi’nde gerçekleştirilmiştir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III Çözüm: Türk köylüsü üzerinde önemli bir yük olan Aşâr vergisinin 1925’de kaldırılması tarımsal alanda büyük bir rahatlama sağlamıştır. 1945’de Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıkartılmış, toprak ağası milletvekillerinin kösteklemesi sonucu uygulanamamıştır. Ziraat Bankası, Padişah II. Abdülhamit’e I. Meşrutiyet’i ilân ettiren, sonra da onun tarafından boğdurulan Sadrazam Mithat Paşa’nın girişimleriyle Osmanlı Devleti’nde çiftçilere kredi sağlamak amacıyla 1863 yılında kurulmuştur. 234-1933 yılında kabul edilen Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı başarıyla sonuçlandırılmış ve Türk sanayisi ilerleme yoluna girmiştir. Ancak İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı istenilen şekilde uygulanamamıştır. (2001)

24

İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın uygulanamamasında aşağıdakilerden Hangisi etkili olmuştur? A) Dünyada büyük bir ekonomik bunalımın yaşanmaya başlaması B) II. Dünya Savaşı’nın çıkması C) Özel girişimcilerin sayıca az olması D) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun çıkarılmasının gecikmesi E) Devletçilik ilkesinin uygulanmaya başlaması Çözüm: Türkiye’de Birinci Beş Yıllık Sanayi Plânı, Devletçilik İlkesi doğrultusunda, devlet tarafından 1934’den itibaren uygulanmaya başlamıştır. Dünya Ekonomik Bunalımı 1929’da patlak vermiştir. Teşvik-i Sanayi Kanunu 1927’de kabûl edilmiş, fakat, özel girişimin elinde yeterli sermaye ve teknolojik birikim olmadığı ortaya çıkınca, 1933’den itibaren Devletçilik İlkesi uygulanmıştır. 1939’da II. Dünya Savaşı’nın başlaması Türkiye’yi de olumsuz yönde etkilemiş, İkinci Beş Yıllık Sanayi Plânı’nın uygulanamamasına sebep olmuştur. 235-Cumhuriyet Dönemi’nde erkeğin aile kurumuyla ilgili ayrıcalıkları büyük ölçüde aşağıdakilerden hangisiyle kaldırılmıştır? (2001) A) Lâiklik ilkesinin anayasa güvencesine alınması B) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üye olması C) Medeni Kanun’un kabul edilmesi D) İtalyan Ceza Kanunu’nun adapte edilerek yürürlüğe girmesi E) Çok partili demokratik hayata geçilmesi Cevap: C 236-Aşağıdakilerden hangisi Millet Mekteplerinin amaçlarından biridir? (2001) A) Basılan kitap sayısını artırmak B) Okuma ve yazmada kolaylık sağlamak C) Eğitim ve öğretimi birleştirmek D) Okuma yazma oranını artırmak E) Yüksek okul sayısını artırmak Cevap: D (Millet Mektepleri, ilkokul seviyesini geçmiş vatandaşlara yeni harflerle okumayı öğretmek için açılmıştır. Sınav Komisyonu D seçeneğini kabûl etmişse de doğrusu B şıkkıdır. Bununla birlikte, Millet Mekteplerinin açılmasından sonra 2,5 milyondan fazla insan okuma-yazma öğrenmiştir). 237-I. Ağırlık ve ölçü birimlerinin değiştirilmesi (2001) II. Miladi takvimin kabul edilmesi III. Medreselerin kapatılması Yukarıdaki inkılapların hangileri, inkılabın ilgili olduğu alanda birlik sağlamak amacıyla yapılmıştır? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II D) I, II ve III E) Yalnız III Çözüm: Ağırlık ve ölçü birimlerinin değiştirilmesiyle okka ve arşın gibi ölçülerin kullanılması, Milâdî Takvim’e geçilmesi ile Rûmî Takvim’in kullanılması, medreselerin kapatılması ile de eski eğitim sistemi sona ermiştir. Cevap : D 238-I. Saltanatın kaldırılması (2001) II. Halifeliğin kaldırılması III. Yeni Türk harflerinin kabul edilmesi İnkılapların gerçekleştirilme aşağıdakilerin hangisinde doğru

sırası

İnkılâp Târihi

olarak verilmiştir? A) I-II-III B) II-III-I III-II-I E) II-I-III Cevap: A

C) I-III-II

D)

239-Türk denizlerinde gemi işletme hakkının yalnız Türkiye’ye ait olması aşağıdakilerden hangisiyle sağlanmıştır? (2001) A) Teşvik-i Sanayi Kanunu D) Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı B) Kabotaj kanunu E) Birinci İzmir İktisat Kongresi C) Lozan Antlaşması Cevap: B 240-Aşağıdakilerden hangisinin gerçekleştirilmesi, diğerlerini zorunlu hale getirmiştir? (2001) A) Tekke ve türbelerin kapatılması B) Medreselerin kapatılması C) Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabul edilmesi D) Şer’iye ve Evkaf Bakanlığı’nın kaldırılması E) Yabancı okulların Türkiye Cumhuriyeti müfettişlerinin denetiminde olması Cevap: C 241-I. Halkevleri (2001) (2004) II. Millet Mektepleri III. Köy Enstitüleri Yukarıdakilerden hangileri, Atatürk Dönemi’nde kurulmuştur? A) I B) I-II C) II D) I-II-III E) III Çözüm: Millet Mektepleri 1928, Halk Evleri 1932, Köy Enstitüleri 1940’da kurulmuştur. 242-Cumhuriyetin ilk yıllarında, aşağıdaki alanlardan hangisine ekonomik kalkınmada öncelik verilmemiştir? (2001) A) Tarım B) Ulaştırma C) Ticaret D) Turizm E) Sanayi Çözüm: Tarım, ticaret, sanayi ve ulaştırma alanlarında, halkın temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yatırım yapılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında turizm alanına öncelik verilmemiştir. Hatta, söylentiye göre, turizm, bir gelir kaynağı olmaktan çok uzak olduğu için, güney sahillerimizde miras paylaşımında kızlara tarımsal verimi olmayan kumsallar ve oralara yakın yerler verilmiş. Erkeklerimiz ileri görüşlülükten uzak mı diyeceğiz şimdi? 243-Atatürk’ün en önemli eserlerinden biri de bizzat kaleme aldığı “Nutuk”tur. Bu eserde Atatürk Türk bağımsızlık mücadelesini ve yeni Türk Devleti’nin kuruluşunu anlatır. (2002) Atatürk bu eserinde, I. 1919 – 1920 II. 1920 – 1923 III. 1923 – 1927 IV. 1927 – 1938 dönemlerinden hangilerini anlatmaktadır? A) I-III B) I-II-III C) II-III D) I-IIIII-IV E) III-IV Çözüm: 19 Mayıs 1919 tarihinden başlayıp 1927 yılına kadar geçen olayları anlatmıştır. Ekim 1924’e kadar ayrıntılıdır. Cevap: B 244-Osmanlı yenileşme kurumlar oluşturulurken

tarihinde Batı tarzında geleneksel kurumlar da

25

varlığını sürdürmüştür. Bu durum toplumda ikiliklerin oluşmasına neden olmuştur. (2002) Cumhuriyet döneminde, I. Eğitim II. Turizm III. Hukuk Alanlarından hangilerinde ikili uygulamalara son verecek uygulamalar yapılmıştır? A) Yalnız I B) I-III C) Yalnız II D) IIIII E) Yalnız III Çözüm: Medenî kanun’un kabûl edilmesiyle hukuk, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile de eğitim alanında birlik sağlanmıştır. 245-I. Aşar vergisinin kaldırılması (2002) II. Miladi takvimin kabulü III. Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması IV. Hafta tatilinin cumadan pazara alınması V. Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabulü Ticari yönden Batı ülkelerine uyum sağlamak amacıyla yapılan değişiklikler yukarıdakilerden hangileridir? A) II-IV B) III-IV-V C) I-II D) I-II-IIIIV-V E) II-III-IV Çözüm: Milâdî Takvim’in kabûl edilmesi ve hafta sonu tatilinin pazara alınması Avrupa ülkeleri ile Türkiye arasında ticareti kolaylaştıran bir durumdur. Aşâr vergisinin kaldırılması çiftçilerin ekonomik durumunu iyileştirmeye yöneliktir. Kabotaj Kanunu ile Türk limanlarından yabancı işletmeler kaldırılmıştır. Teşvik-i Sanayi Kanunu özel sektörün sanayi yatırımlarını kolaylaştırma amacıyla çıkartılmıştır. Cevap: A 246-I. Tekke ve zaviyelerin kapatılması (2002) II. Ölçü ve tartıların değiştirilmesi III. Tarih Kurumu’nun kurulması IV. Medreselerin kapatılması V. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulü Yukarıda verilenlerden hangileri toplumsal hayatın çağdaşlaştırılmasına yönelik yapılan inkılaplardandır? A) I-II-V C) I-IV-V E) III-IV-V B) I-II-IV D) II-IV Cevap: B 247-I. Ulusçuluk (2002) II. Devletçilik III. Ümmetçilik Yukarıdakilerden hangileri halifelikle ilgilidir? A) I B) I-III C) II D) I-II-III E) III Cevap: E (Ümmetçilik, bütün Müslümanları halifenin önderliğinde birleştirmeyi ve tek bir toplum hâline getirmeyi amaçlar). 248-Aşağıdakilerden hangisi 28 Mayıs 1927’de çıkartılan Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun amacıdır? (2002) A) Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nı uygulamak B) Devletçilik ilkesini uygulamak C) Yer altı zenginliklerini çıkarmak D) Özel teşebbüsü güçlendirmek E) İşsizlere devlet tarafından iş sağlamak Cevap: D 249-Atatürk döneminde Türk kadınlarına birtakım sosyal ve siyasal haklar verilmiştir. (2002)

İnkılâp Târihi

Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden önce verilmiştir? A) Milletvekili seçme hakkı B) Milletvekili seçilme hakkı C) Muhtarlık seçimlerine katılma hakkı D) Belediye seçimlerine katılma hakkı E) Miras ve boşanma hakkı Çözüm: Kadınlara, miras ve boşanma hakkı Medenî Hukuk’la 1926, Belediye seçimlerine katılma hakkı 1930, muhtarlık seçimlerine katılma hakkı 1933, milletvekili seçme ve seçilme hakkı 1934’de verilmiştir. 250-I. Hıfzısıhha Enstitüsü’nün açılması (2002) II. Müze açılması III. Konservatuvar açılması IV. Kız öğretmen okullarının açılması Yukarıdakilerden hangileri Atatürk döneminde açılmıştır? A) I-III B) I-IV C) III D) II-III E) III-IV Çözüm: Hıfzısıhha Enstitüsü 1928, Cumhuriyetin ilk konservatuvarı olma özelliği taşıyan Ankara Devlet Konservatuvarı 1936’da açılmıştır. Müzecilik, Osmanlı Devleti’nde 1881’de İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin kurulmasıyla başlamıştır. Tanzimat Dönemi (18391876)’nde de Kız Öğretmen okullarının açılmasına başlanmıştır.

26

C) 1928 değişikliği ile D) 1937 değişikliği ile E) 1961 değişikliği ile Çözüm: 1924 Anayasası’ndan, 1928’de “Devletin dini İslamdır” hükmü çıkartılmış, 1937’de Altı İlke anayasaya girmiştir. 255-I. Evrensel nitelikte olması (2003) II. Anayasal haklara uygun olması III. Toplumun ihtiyaçlarına cevap vermesi 1926’da kabul edilen Türk Medeni Kanunu bu özelliklerden hangisine uygundur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız II D) I-II E) I-II-III Cevap: E 256-1934’de çıkartılan bir kanunla “ağa, hacı, molla, efendi, hazret vb” unvanların kullanılması yasaklanmıştır. (2003) Bu yasaklamanın amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Halifeliğin gücünü azaltmak B) Osmanlı hanedanının etkisini kırmak C) Modern toplumlara uyum sağlamak D) Toplumda ayrıcalıklı olmayı önlemek E) Lâikliği yaymak Cevap: D

251-I. Halifeliğin kaldırılması (2003) II. Çok partili sisteme geçiş III. Tekke ve zaviyelerin kapatılması IV. Medreselerin kapatılması V. Dini kıyafetlerin giyilmesine sınırlama getirilmesi Yukarıda verilen olaylardan hangisi İslamiyetin siyasete alet edilmesini önlemeye yönelik değildir? A) I B) IV C) II D) V E) III Cevap: C

257-Halifeliğin kaldırılmasında, (2004) I. Menemen olayı II. Saltanatın kaldırılması III. Cumhuriyetin ilanı gelişmelerinden hangilerinin etkisi görülmüştür? A) Yalnız I B) I-II C) Yalnız II D) II-III E) Yalnız III Cevap: D (Menemen Olayı halifeliğin kaldırılmasından sonra, 1930’da gerçekleşmiştir)

252-Osmanlı’nın son dönemlerinde yapılan ıslahatlarla ülkede bazı alanlarda ikili uygulamalar meydana gelmiştir. (2003) Cumhuriyet döneminde hangi alanlarda yapılan inkılaplarla bu uygulamalar son bulmuştur? A) Tarım – Ticaret B) Eğitim – Hukuk C) Tarım – Din D) Din – Siyaset E) Yönetim – Ekonomi Çözüm: Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitim, Medenî Kanun ile hukuk alanındaki ikili uygulama ortadan kalkmıştır.

258-I. Ürün üzerinden alınması (2004) II. Her bölgeden farklı oranda toplanması III. Gayri Müslimlerden alınması Yukarıdakilerden hangisi Aşar vergisinin özelliklerindendir? A) Yalnız I B) I-II C) Yalnız II D) I-IIIII E) Yalnız III Cevap: A

253-Atatürk kaleme aldığı Nutuk adlı eserinde aşağıda verilen olaylardan hangisine değinmiştir? (2003) A) Kadınlara seçilme hakkının tanınması B) Millet Mekteplerinin açılması C) 1929 Dünya Ekonomik bunalımı D) Montrö Boğazlar Sözleşmesi E) Türk devleti’nin kuruluşu Cevap: E 254-Cumhuriyet döneminde hangi yıl yapılan anayasa değişikliği ile “Devletin dini İslam dinidir” maddesi anayasadan çıkartılmıştır? (2003) A) 1921 değişikliği ile B) 1924 değişikliği ile

259-Devlet eliyle sanayinin kurulması “Birinci Beş Yıllık Plan” hangi yılda uygulanmaya başlandı? (2004) A) 1931 B) 1932 C) 1934 D) 1935 E) 1936 Çözüm: 1933’de yapılmış, 1934’de uygulamaya konulmuştur. 260-Saltanatın kaldırılması aşağıdakilerden hangisinin bir gereğidir? (2004) A) Yurtta ve dünyada barışın D) Bağımsızlığın B) Ulusal egemenliğin E) Uluslar arası ilişkilerin C) Özerkliğin Cevap: B 261-Soyadı kanunu ile; (2004) I. Sosyal II. Siyasi III. Ekonomik

İnkılâp Târihi

alanlarından sağlanmıştır? A) Yalnız I B) I-II III E) Yalnız III Cevap: A

hangisinde

kolaylık

C) Yalnız II

D) I-II-

262-Türkiye Cumhuriyeti’nde, (2004) I. Hafta tatilinin Pazar gününe alınması II. Miladi takvimin kabulü III. Kabotaj Kanunu’nun kabul edilmesi Gelişmelerinden hangisinde uluslar arası resmi ilişkilere uyum sağlama amacı vardır? A) Yalnız I B) I-II C) Yalnız II D) II-III E) Yalnız III Cevap: B 263-Türkiye’de, (2004) I. 1923 yılında seçmen olabilmek için uygulanmış olan vergi verme şartının kaldırılması II. Seçmen olan herkesin oy kullanmasının zorunlu olması III. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi Gelişmelerinden hangilerinde yönetime katılmak amacının olduğu savunulabilir? A) Yalnız I B) II-III C) Yalnız II D) I-IIIII E) Yalnız III Cevap: D 264-I. Köy Enstitüleri (2001) (2004) II. Halk Evleri III. Millet Mektepleri Yukarıdakilerden hangileri Atatürk Dönemi’nde kurulmuştur? A) Yalnız I B) I-II C) Yalnız II D) II-III E) Yalnız III Cevap: D ÇOK PARTİLİ DÖNEME GEÇİŞ DENEMELERİ ve İSYÂNLAR 265-Trakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurulunca, “askerlik ile ilişiği olan milletvekillerinin ya askerlikten istifa etmeleri ya da kışlalarına dönmelerine” ilişkin yasa çıkartılmıştır. Böyle bir yasanın temel amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı çalışamaz hâle getirmek B) Demokratikleşme sürecini hızlandırmak C) M. Kemâl’in Cumhurbaşkanı olmasını sağlamak D) Ordunun politikaya karışmasını önlemek E) İstiklâl Mahkemelerinin kurulmasını sağlamak Cevap: D (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları Kurtuluş Savaşı’nın önemli komutanları idi). 266-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılmasını hızlandıran gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Ekonomide liberal görüşleri savunmaları B) İnkılâpların gelenek göreneklere karşı yapılmasını eleştirmeleri C) Şeyh Sait İsyânı’nın patlak vermesi D) Menemen Olayı’nın çıkması E) Ordunun politikaya karışması Cevap: C

27

267-Şeyh Sait İsyânı’nın etkin bir şekilde bastırılması için alınan önlemler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) İsmet Paşa’nın başbakanlığa getirilmesi B) Takrir-i Sükûn Kanunu’nun çıkartılması C) İstiklâl Mahkemelerinin kurulması D) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılması E) 1924 Anayasası’nın kabûlü Cevap: E 268-Takrir-i Sükûn Kanunu’nun çıkartılmasını hızlandıran gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Lâik düzene geçilmesi B) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması C) Şeyh Sait İsyânı’nın çıkması D) Menemen Olayı E) Serbest Fırka’nın kurulması Cevap: C (takrir-i sükûn: konuşma-yazma yasağı, sansür). 269-Şeyh Sait İsyânı TBMM’nin dış politikasında etkili rol oynamıştır. Bu isyân, aşağıdaki sorunlardan hangisinin Türkiye’nin aleyhine çözümlenmesinde etkili olmuştur? A) Boğazlar C) Hatay E) Kapitülasyonlar B) Musul D) Yabancı okullar Cevap: B 270-Serbest Cumhuriyet Fırkası aşağıdaki alanların hangisinde Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan farklı uygulamaları benimsemiştir? A) Lâiklik B) Ekonomi C) Kadın hakları D) Hukuk E) Eğitim Çözüm: Cumhuriyet Halk Fırkası, Devletçi politikayı benimserken Serbest Cumhuriyet Fırkası ekonomide liberalizmden yana olmuştur; aralarındaki tek fark da budur. 271-Türkiye’de ilk çok partili hayata geçiş denemesinin başarısızlıkla sonuçlanmasında aşağıdaki gelişmelerden hangisi etkili olmuştur? A) M. Kemâl’e suikast girişimi D) Menemen Olayı B) Saltanatın kaldırılması E) Şeyh Sait İsyânı C) M. Kemâl’in Cumhurbaşkanı seçilmesi Cevap: E 272-Millî Mücadele Dönemi’nde çıkartılan Hıyanet-i vataniye Kanunu ile Cumhuriyet Dönemi’nde çıkartılan Takrir-i Sükûn kanunu’nun ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak B) Askere alma işlemlerini düzene sokmak C) Ayaklanmaları bastırmak D) Düzenli ordu kurmak E) İnkılâpların uygulanmasını sağlamak Cevap: C 273-Şeyh Sait İsyanı, Atatürk’e suikast girişimi ve Menemen Olayı’nın ortak özellikleri aşağıdakilerden hangisidir? A) İngiltere’nin tahrikleri vardır B) Anayasa’dan , “Devletin dini İslamdır ibaresinin” çıkarılması üzerine meydana gelmişlerdir C) Cumhuriyet yönetimini yıkmaya yöneliktirler

İnkılâp Târihi

D) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının din propagandası sebep olmuştur E) Lâiklik İlkesi’nin anayasaya girmesine tepkidirler Cevap: C 274-Serbest Cumhuriyet Fırkası, Atatürk’ün emriyle Ali Fethi (Okyar) tarafından kurulmuştur. Atatürk, neden Mecliste bir muhalif parti olmasını istemiştir? A) Halkın sorunlarının Meclise daha rahat taşınacağını düşündüğünden B) Cumhuriyet Halk Fırkası’nın artık iktidardan inmesi gerektiğine olan inancı C) Cumhuriyet Halk Fırkası’nın uyguladığı Devletçi politikanın başarıya ulaşmayacağını anladığından D) Ali Fethi’nin sınıf arkadaşı olmasından E) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın başka bir isim altında yeniden kurulmasını önlemek istediğinden Çözüm: Atatürk, Serbest Cumhuriyet Fırkası’nı, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’nın Türkiye’ye sıçramasıyla oluşan sıkıntıya çare bulmak, halkın sorunlarını Meclise daha çok taşımak amacıyla kurdurmuştur. Ancak, inkılâp karşıtlarının eline geçmesi üzerine, Ali Fethi Bey, partiyi, 18 Aralık 1930’da kapatmıştır. 275-Türkiye Cumhuriyeti’nde çok partili döneme geçiş denemesi aşağıdakilerden hangisiyle başlamıştır? (1999) A) Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması B) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması C) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üye olması D) Cumhuriyetin ilan edilmesi E) Demokrat Parti’nin kurulması Cevap: B 276-I. Şeyh Sait Ayaklanması (2000) II. Menemen Olayı III. Demirci Ayaklanması Yukarıdakilerden hangileri, ulusal ve lâik devlet anlayışına karşı bir tepki niteliğinde değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I-II E) II-III Cevap: C (“Demirci Ayaklanması” ile, Kuvva-i Millîye’nin ortadan kaldırılıp düzenli orduya geçilmesi üzerine, Batı Cephesi’nde Demirci Mehmet Efe’nin isyân girişimi anlatılmak isteniyor). 277-Atatürk’ün isteğiyle kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılma nedeni aşağıdakilerden hangisidir? (2001) A) Partide liberal ekonomi sisteminin benimsenmemesi B) Gerici çevrelerin partiye girmesi C) Dünyada ekonomik bir bunalım yaşanması D) Bursa’da ezanın Türkçe okunmasına karşı olayların çıkması E) lâikliğin anayasa güvencesine alınması Cevap: B [Partiyi, kurucusu Ali Fethi (Okyar) kapatmıştır]. 278-I. Cumhuriyet Halk Partisi (2002) II. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

28

III. Serbest Cumhuriyet Fırkası IV. Demokrat Parti Yukarıda verilen partilerden hangileri Atatürk döneminde kurulmamıştır? A) I-II B) III-IV C) II-IV D) IV E) II-III Çözüm: Demokrat parti 1946’da kurulmuştur. 279-Türkiye tarihinde çok partili döneme geçiş denemeleri hangi tarihte başlamıştır? (2002) A) 1921 B) 1923 C) 1924 D) 1945 E) 1950 Çözüm: Yeni Türk Devleti’nin ilk partisi, 9 Eylül 1923 târihinde kurulan Cumhuriyet Halk Fırkası’dır. Çok Partili döneme geçiş için ilk deneme ise, 17 Kasım 1924’de kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasıyla gerçekleşmiştir. Soruda “hangi tarih” denilip seçeneklere yıl veriliyor; Türkçe de, böylelerinin elinde öldürülüyor. 280-Aşağıdaki olaylardan hangisi, Cumhuriyet dönemi çok partili demokratik hayata geçişin gecikmesinde etkili olmamıştır? (2003) A) Vagon-Li Olayı’nın çıkması D) Menemen İsyanı’nın çıkması B) Şeyh Sait İsyanı’nın çıkması E) Toplumun hazır olmaması C) Serbest Cumhuriyet Partisi’nin kapatılması Çözüm: Vagon-Li Olayı, İstanbul’da Fransız Vagon-Li (yataklı vagonlar) Şirketi’nde Türkçe konuşan bir memuru, müdürün azarlaması üzerine çıkan olaylardır. 22 Şubat 1923 târihinde patlak veren ve şirketin Beyoğlu’ndaki acentesi tahrip edilen olayın, çok partili hayata geçilmesi ile ilgisi yoktur. ATATÜRK DÖNEMİ’NDE POLİTİKASI

TÜRKİYE’NİN

DIŞ

281-İki devletin anlaşmasında aşağıdakilerden hangisi temel ilke olarak alınırsa, bu devletlerin birbirlerinin yönetimlerine saygılı olduğu söylenebilir? A) Her devlet kendi geleceğine kendisi karar verecek B) Birinin tanımadığı devletler arası bir anlaşmayı diğeri de tanımayacak C) Önceden yaptıkları anlaşmalar, yeni durumlardan etkilenmeyecek D) Karşılıklı ekonomik çıkarlara ağırlık verilecek E) Anlaşmalar tek taraflı olarak yürürlükten kaldırılmayacak Cevap: A 282-Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye Cumhuriyeti hükûmetleri için bir sorun olmamıştır? A) Türk-Yunan ilişkileri B) Boğazlar C) Kapitülasyonlar D) Hatay E) Türkiye-Irak sınırı Çözüm: Kapitülasyonlar, Cumhuriyetin ilânından önce kaldırılmıştır. 283-Lozan Barış Antlaşması’ndan sonra, Türk Hükûmeti aşağıdakilerden hangisini, iç sorun saydığı için devletlerle görüşmeyi reddetmiştir? A) Hatay’ın geleceği B) Musul’un geleceği C) Türk ve Rum nüfusun Mübadelesi

İnkılâp Târihi

D) Türkiye’deki yabancı okulların yönetimi E) Boğazların denetimi Cevap: D 284-Aşağıdakilerden hangisi Musul sorunuyla ilgili doğru bir yargı değildir? A) Ankara Antlaşması ile çözümlenmiştir B) Musul sorununda Milletler Cemiyeti İngiltere’den yana tavır almıştır C) Musul sorunu Lozan’da çözümlenmiştir D) Şeyh Sait İsyânı Musul’un kaybedilmesinde etkili olmuştur E) Musul ve çevresi İngiltere’nin mandası altındaki Irak’a bırakılmıştır Cevap: C 285-Türkiye’nin Musul’u geri almaya çalışması karşısında İngiltere’nin gösterdiği tepkilerden biri aşağıdakilerden hangisidir? A) Türklere karşı Yunanlıları destekleme B) Türklere karşı Araplarla iş birliği yapma C) Şeyh Sait İsyânı’nın çıkmasına katkıda bulunma D) Kıbrıs’ı işgâl etme E) Menemen Olayı’nı çıkarma Cevap: C [ Burada biraz “Türkçeci” olalım. “Katkı” sözcüğü olumsuz anlam içerir; “katkılı yağ” gibi. Örneğin (Ermenice Ornak kelimesinden geliyor), “Kâzım Karabekir, Millî Mücâdele’nin kazanılmasına katkıda bulundu” dersek, bundan, mücâdelenin olumsuz olduğu anlamı çıkar... ]. 286-Atatürk Dönemi’nde, Türkiye’nin dış politikasında aşağıdakilerin hangisi önemli bir sorun olmamıştır? A) Nüfus değişimi B) Irak sınırı C) Milletler Cemiyeti’ne üyelik D) Boğazlar Komisyonu’nun kaldırılması E) Hatay’ın Türkiye’ye katılması Cevap: C 287-1930 yılından sonra Türkiye’nin Yunanistan’la geliştirdiği dostluk ilişkileri, aşağıdakilerden hangisine ortam hazırlamıştır? A) Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin yapılmasına B) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üye olmasına C) Hatay’ın Türkiye sınırları içine alınmasına D) Sadabat Paktı’nın kurulmasına E) Balkan Antantı’nın kurulmasına Cevap: E 288-Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunlardan hangisinin çözümlenmesi, Balkan Antantı’nın kurulmasına zemin hazırlamıştır? A) Nüfus mübadelesi C) Kapitülasyonlar E) Yabancı okullar B) Dış borçlar D) Boğazlar meselesi Cevap: A 289-Türkiye’nin 1923-1930 yılları arasında uğraştığı konular arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Boğazlar C) Sadabat Paktı E) Balkan Antantı B) Hatay D) Nüfus mübadelesi Cevap: D 290-Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye ile İngiltere arasındaki gerginlik aşağıdakilerden hangisiyle sona ermiştir? A) Balkan Antantı’nın yapılması B) Musul sorununun çözümlenmesi C) II. Dünya Savaşı’nın başlaması

29

D) Hatay’ın Türkiye’ye bırakılması E) Yabancı okulların Milli Eğitim bakanlığı’na bağlanması Cevap: B 291-Türkiye, yabancı okullar, Suriye sınırı ve Osmanlı borçları konusunda aşağıdaki devletlerden hangisiyle gerginlik yaşamıştır? A) İngiltere C) Yunanistan E) Fransa B) İtalya D) Rusya Cevap: E 292-Aşağıdaki devletlerden hangisinin izlediği dış politikanın güvensizlik yaratması Balkan Antantı’nın kurulmasının sebeplerinden biri olmuştur? A) Yugoslavya C) Türkiye E) Yunanistan B) İtalya D) Romanya Cevap: B (Antant diğer dört ülke tarafından oluşturulmuştur. Balkan ülkeleri olmalarına rağmen, Bulgaristan, Yunanistan’la sınır uyuşmazlığı olduğu, Arnavutluk da İtalya’dan çekindiği için ittifakta yer almamışlardır). 293-Balkan Antantı, aşağıdaki gelişmelerin hangisiyle fiilen sona ermiştir? A) İkinci Dünya Savaşı B) Sovyetler Birliği’nin kurulması C) Hatay sorununun çözülmesi D) Sadabat Paktı’nın kurulması E) Milletler Cemiyeti’nin kurulması Çözüm: Balkan Antantı (antlaşması, ittifakı), Almanya ve İtalya’nın saldırgan bir tutum izlemeye başlaması üzerine, mevcut sınırları korumak amacıyla 1934’de Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında imzalanmıştır. Kısa bir süre sonra, Yugoslavya’nın İtalya, Romanya’nın da Alman yanlısı politika izlemeye başlamaları üzerine amacından sapmış, II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla da sona ermiştir. 294-Türkiye’nin günümüzdeki sınırlarının belirlenmesinde aşağıdaki antlaşmalardan hangisinin bir rolü olmamıştır? A) Gümrü Antlaşması D) Moskova Antlaşması B) Balkan Antlaşması E) Ankara Antlaşması C) Lozan Antlaşması Çözüm: Gümrü ve Moskova doğu, Ankara güney sınırımızın belirlendiği ikili antlaşmalardır. Lozan, sınırlarımızın diğer devletlerce de onaylandığı uluslar arası bir antlaşmadır. Balkan Antantı ise, Alman ve İtalyanların yayılmacı emellerine karşı oluşturulan bir iş birliğidir. Sınır düzenlemesiyle ilgisi yoktur. 295-Türkiye Cumhuriyeti hükûmetleri, 1925-1937 arasında balkan Antantı ve Sadabat Paktı’nın kurulmasına öncülük etmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu girişimlerin amacı değildir? A) Sınırların güvenliğini sağlamak B) Yurtta barış dünyada barış ilkesine uymak C) Komşu devletlerin dostluğunu kazanmak D) Devletler arası güç birliği kurmak E) Komşu devletler arasındaki anlaşmazlıklara çözüm bulmak Çözüm: Balkan Antantı ve Sadabat paktı, Almanya ve İtalya’nın saldırgan politika izlemeleri üzerine, mevcut sınırların korunması ve caydırıcılık rolü oynayarak barışı korumak amacıyla kurulmuştur. Dünyada, devletler arası anlaşmazlıklara çözüm bulmak Milletler

İnkılâp Târihi

Cemiyeti’nin görevidir Teşkilâtı’nın).

(şimdi

Birleşmiş

Milletler

296-Türkiye, Lozan Antlaşması’nı imzalamış olan devletlere, 1936’da bir nota vererek, Avrupa’da gelişen buhranların, Boğazların güvenliği için vrilmiş olan kolektif garantiyi artık işlemez hâle getirdiğini belirtmiş, Boğazların güvenliği ve egemenlik haklarının korunması için bu sözleşmenin değiştirilmesini istemiştir. Yukarıda sözü edilen dönemin koşulları göz önüne alındığında, aşağıda kilerden hangisi, Türkiye’nin bu isteğinde haklı olduğuna bir kanıt olarak gösterilebilir? A) Dünya milletlerinin giderek belli bloklarda toplanmaya başlaması B) Milletler Cemiyeti’nin uluslar arası sorunların çözümünde etkisiz kalması C) Almanya ve İtalya’nın saldırgan bir tutum içine girmeleri D) Dünyanın önemli bir ekonomik bunalıma girmesi E) Yabancı ülkelerin, Boğazların statüsünün değiştirilmesi için çaba göstermeleri Cevap: C 297-Avrupa’da II. Dünya Savaşı’nın çıkma belirtilerinin artması ve Akdeniz’de güvenliğin bozulması karşısında, Türkiye’nin 1936’da aldığı önlem aşağıdakilerden hangisidir? A) Boğazlar statüsünü ilgili devletlerle yeniden düzenlemek B) Sovyetler Birliği ile saldırmazlık anlaşması yapmak C) Milletler Cemiyeti’ne üye olmak D) Balkan Antantı’nı kurmak E) Sadabat Paktı’na üye olmak Çözüm: ÖSYM sınavında sorulan (soruların büyük bölümü değişik yıllarda ÖSYM sınavında soruldu) bu sorunun çözümü için, 1936’da gerçekleşen bir olaya bakmak gerek. Cevap: A 298-Aşağıdakilerin hangisinde, “Boğazların uluslar arası bir komisyona verilerek bütün devletlerin gemilerine açık tutulması” hükmü yer almaktadır? A) Ankara Antlaşması’nda D) Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda B) Moskova Antlaşması’nda E) Sevr Antlaşması’nda C) Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde Çözüm: Sorudaki karar aleyhimizedir. Bu durumda, aleyhimize olan bir belge aranmalıdır. Sevr’in imzasından sonra resmen göreve başlayan Boğazlar Komisyonu, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile kaldırılmıştır. 299-Lozan Antlaşması’nda Boğazların yönetimi, ayrı bir bütçesi olan ve Türkiye temsilcisinin başkanlık ettiği Boğazlar komisyonu’na verilmiş, ancak daha sonra, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlar Komisyonu, görevini Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakmıştır. Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Boğazlardan az sayıda devletin yararlandığının B) Boğazlarla ilgili rejimin tek taraflı olarak saptandığının

30

C) Boğazlar sorununun Avrupalı devletler tarafından çıkarıldığının D) Boğazların zamanla uluslar arası önemini yitirdiğinin E) Boğazlar üzerindeki Türk egemenliğinin daha çok güçlendiğinin Cevap: E 300-Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’yla Hatay’da özel bir yönetim kurulması, aşağıdakilerden hangisine aykırı bir uygulama görünümündedir? A) Amasya Görüşmesi B) Misâk-ı Millî’ye C) Londra Konferansı kararları D) Amasya Genelgesi E) Gümrü ve Kars Antlaşmaları Çözüm: Misâk-ı Millî’de “Türk ve Müslüman halkın çoğunlukta bulundukları yerler Türk yurdu” sayılmış, tâviz verilmeden kurtarılması kararı alınmıştır. Hatay’da bu özellik olduğu için, millî sınırlarımız dışında bırakılması bu belgeye aykırıdır. Hatay, 1936’da yeniden sorun olmuş, 1939’da anavatana katılmıştır. 301-Aşağıdakilerin hangisiyle ilgili sorunların çözümü diğerlerinden sonra gerçekleştirilmiştir? A) Hatay D) Ege adaları B) Boğazlar E) Yabancı okullar C) Doğu sınırı Çözüm: Ege adaları 1923 Lozan, Yabancı okullar sorunu 1926 Maarif Teşkilâtı Hakkındaki Kanun, Boğazlar 1936 Montrö, Hatay 1939. 302-1936 yılından itibaren Hatay sorununun gündeme gelmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi olmuştur? A) Fransa’nın Suriye ve Lübnan’a bağımsızlık vermesi B) Hatay’da Fransızlara karşı gerilla savaşının başlaması C) Suriye ile Türkiye arasında dostluk ilişkileri kurulması D) Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin imzalanması E) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne üye olması Cevap: A 303-Hatay’ın anavatana katılmasında aşağıdakilerden hangisi doğrudan etkili olmamıştır? A) Nüfusunun çoğunluğunu Türklerin oluşturması B) Fransa’nın bu iş için savaşı göze alamaması C) Türk dış politikasının başarısı D) Hatay’ın o sırada bağımsız bir devlet olması E) II. Dünya Savaşı’nın başlaması. Çözüm: Hatay sorunu, 30 Haziran 1939’da Türkiye’ye katılması ile ortadan kalkmıştır. II. Dünya Savaşı daha sonra, 1 Eylül 1939’da çıkmıştır. Bununla birlikte, Hatay’ın anavatana katılmasında savaşın dolaylı etkisi vardır; I. Dünya Savaşı’ndaki müttefiki Almanya’nın yanında yer almaması için Türkiye’ye bu konuda esnek davranılmıştır. Fransa, çıkması artık kaçınılmaz hâle gelen II. Dünya Savaşı’nı evinde karşılamak için, Suriye’deki manda yönetimini kaldırmış, Türkiye, Milletler Cemiyeti’ne başvurarak Hatay’da referandum istemiştir. Halk bağımsız bir cumhuriyet olmaktan yana oy kullanmış, kurulan Hatay Meclisi Türkiye’ye katılma kararı almıştır. 304-Montrö Boğazlar Konferansı’nda devletlerden hangisi yer almamıştır?

aşağıdaki

İnkılâp Târihi

A) İngiltere B) Sovyetler Birliği Japonya E) Fransa Cevap: C

C) İtalya

D)

305-Sadabat Paktı’na aşağıdaki ülkelerden hangisi katılmamıştır? A) İran B) Türkiye C) Afganistan D) Mısır E) Irak Cevap: D (1935’de İtalya’nın Habeşistan’a saldırması, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’nun güvenliğini tehlikeye düşürmüştür. İtalya’nın saldırgan politikasına karşı, Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında 1937’de imzalanmıştır. Türkiye, pakta imza atarak doğu sınırlarını güvenlik altına almıştır. Suriye, Irak ile sınır sorunu olmasından dolayı imza atmamıştır. II. Dünya savaşı’nın çıkmasıyla geçerliliğini yitirmiştir). 306-Sovyetler Birliği, I. Lozan görüşmelerinde Türkiye’nin Boğazlar konusundaki önerisini desteklemiştir II. Montrö görüşmelerinde Boğazlardan geçiş hakkı istemiştir III. II. Dünya Savaşı’ndan sonra, Türkiye’den, Boğazlarda kendisine bir üs verilmesini istemiştir Bu durumlara bakarak, Sovyetler Birliği’nin, Boğazlarla ilgili politikasında hangi amacı sürdürdüğü söylenebilir? A) Lozan’da kaybettiği haklarını geri almak B) Akdeniz yolu üzerindeki engelleri ortadan kaldırmak C) Türkiye’nin güçlenmesini engellemek D) II. Dünya Savaşı’nda bozulan Avrupa güç dengesini yeniden kurmaya E) Türkiye’yi kendi rejimi içine almak Çözüm: Rus Çarı Petro’nun en büyük ülküsü, Rusya’yı sıcak denizlere Akdeniz) indirmekti. Boğazları ele geçirerek Akdeniz’e inmek zamanla Rus Devleti’nin temel politikası olmuş, her fırsattan yararlanarak Boğazları ele geçirmeye, bu mümkün olmazsa, Boğazlar üzerindeki engelleri ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Lozan’da Türkiye’yi destekleyip, güçlü Avrupa devletlerinden oluşan bir komisyon istemeyişleri bundandır. Cevap: B 307-Atatürk, 1935 yılındaki bir konuşmasında, “Savaşın ağırlığını göz önüne almayan bazı samimiyetten yoksun liderler, saldırının araçları olmuşlardır. Denetimleri altındaki uluslara ulusçuluğu ve geleneği yanlış bir şekilde göstererek ve kötüye kullanarak onları aldatmışlardır”demiştir. Atatürk bu sözleriyle hangi ülkelerin politikalarını eleştirmiştir? A) Fransa ve İngiltere B) ABD ve SSCB (Sovyetler Birliği) C) Almanya ve İtalya D) Yunanistan ve İspanya E) İngiltere ve Japonya Çözüm: I. Dünya Savaşı’nın sonuçlarından memnun olmayan Almanya ve İtalya (İtalya I. Dünya savaşının galibi idi ama savaşa geç girdiği için “ganimet” ten yararlandırılmamıştı)‘da rejim değişikliği olmuştur. Almanya’da yönetime gelen Naziler Pangermanizm, İtalya’da iktidarı ele geçiren Faşistler de Büyük Roma ülküsünü gerçekleştirmek için silâhlanmış, saldırgan bir tutum içine girmişlerdir. Bunu gören Atatürk, II. Dünya

Savaşı’nın mutlaka görüşlülüğü).

31

çıkacağını

söylemiştir

(ileri

308-Türkiye, II. Dünya Savaşı’na fiilen katılmadığı halde Türk ekonomisi bu savaştan olumsuz yönde etkilenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi buna sebep olarak gösterilemez? A) Halkın satın alma gücünün azalması B) Tarafsız kalmak için dış satım yapılmaması C) Dış alıma bağlı malların sağlanamaması D) İş gücünün askere alınması yüzünden üretimin gerilemesi E) Nüfusun hızla artması Cevap: E 309-I. Yabancı okullar sorunu II. Boğazlar sorunu III. Musul sorunu IV. Nüfus değişimi V. Borçlar sorunu Yukarıdakilerden hangisi, Türkiye ile Yunanistan arasında anlaşmazlıklara sebep olmuştur? A) I B) II C) III D) IV E) V Çözüm: Yabancı okullar ve borçlar Fransa, Musul İngiltere, nüfus değişimi Yunanistan’la aramızda sorun oluşturmuştur. 310-Türkiye’nin 1923-1930 dönemi dış politikasının özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez? A) Komşu devletlerle iyi ilişkiler kurma B) Sorunları barışçı yollarla çözme C) NATO’nun güçlenmesini sağlama D) Batı devletleriyle ilişkilerini güçlendirme E) Lozan Barış Antlaşması’ndan geriye kalan sorunları çözme Cevap: NATO 1949’da kurulmuştur. 311-Aşağıdakilerden hangisi Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Türkiye’ye sağladığı yararlardan biri değildir? A) Türkiye’nin gerektiğinde boğazları silahlandırabilmesi B) Doğu Akadeniz’de Türkiye’nin uluslararası güç dengesindeki öneminin artması C) Sovyetler Birliği’nin kendini Karadeniz’de güvence altına alması D) Türkiye’nin egemenliğini sınırlandıran unsurların ortadan kalkması E) Boğazların tamamen Türkiye’nin denetimine girmesi Cevap: C 312-Türkiye, 1923-1930 arasındaki dönemde, Musul sorunu, yabancı okullar ve nüfus mübadelesi konularını çözmek için uğraşmıştır. Buna göre 1923-1930 dönemi Türk dış politikasının özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Dünya barışının sağlanması için çalışma B) İtalya ve Almanya’nın yayılmacılığını önleme C) Lozan Antlaşması’ndan geriye kalan sorunları çözme D) Boğazlarda Türk egemenliğini sağlama E) Uluslar arası barış örgütlerine üye olma Cevap: C

İnkılâp Târihi

313-Türkiye, 1921-1936 yılları arasındaki dönemde dış politikada, I. Rusya II. ABD III. Fransa devletlerinden hangileri ile birlikte hareket etmiştir? A) I B) III C) II D) II- III E) I-II Çözüm: 1936’ya kadar Türkiye ile dostane ilişkileri olan Rusya, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Boğazlar konusunda Türkiye’ye tam egemenlik vermesi üzerine maskesini atmış, Boğazlar üzerindeki emellerini açıktan söylemeye başlamıştır. II. Dünya savaşı’ndan sonra Stalin önderliğindeki Sovyetler Birliği ile Türkiye’nin yakınlaşması 2004 yılına gelinceye kadar mümkün olmamıştır; Rusya Devlet Başkanı Putin’in ziyareti, iki ülkeyi birbirine az da olsa yakınlaştırmıştır. Cevap: A 314-Balkan Paktı’nın 2. maddesinde, Paktın hiçbir devlete yönelik olmadığı, amacının bir Balkan devletine girişilecek silahlı saldırı karşısında o devletin sınırlarını güvence altına almak olduğu açıklanmıştır. (2000) Bu açıklama aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Balkanlardaki mevcut siyasi haritanın sürekli değiştiğinin B) Balkan Paktı üyelerine bir dış saldırı olasılığının bulunduğunun C) Balkan Yarımadası’nda başka paktların da kurulduğunun D) Balkan Paktı üyelerinin, Avrupa ülkelerinden destek beklediğinin E) Balkan devletleri arasında önemli görüş ayrılıkları olduğunun Cevap: B 315-Türkiye Atatürk döneminde, aşağıdaki uluslar arası kuruluşlardan hangisine üye olmuştur? (2000) A) Avrupa Konseyi D) Avrupa Topluluğu B) Kuzey Atlantik Paktı E) Milletler Cemiyeti C) Birleşmiş Milletler Çözüm: Türkiye Milletler Cemiyeti’ne 1932, Avrupa Konseyi’ne 1949, Birleşmiş Milletle’e 1945, Kuzey Atlantik Paktı (NATO)’na 1952’de üye olmuştur. Avrupa Topluluğu’na ise henüz üye değildir. 316-I. Musul ve yöresinde yaşayan Türklerin korunması (2001) II. Musul petrollerinden Irak’a kalan gelirin 25 yıl süreyle %10’unun Türkiye’ye verilmesi III. Musul’un Irak’a bırakılması 5 Haziran 1926 tarihinde İngilizlerle yapılan Ankara Antlaşması’nda, yukarıdaki maddelerden hangileri yer almaz? A) I B) I-II C) II D) II-III E) III Çözüm: Antlaşma ile Türkiye, Musul’un İngiliz mandası altındaki Irak’a bırakılmasına razı olmuştur. Musul petrollerinin %10’unu 25 yıl süreyle kendisine bırakılmasına evet dedirtmişse de, İngiltere, bu hakkından vazgeçmesi hâlinde bir kerede 500.000 İngiliz sterlini önermiş, ekonomik sıkıntıdan dolayı kabûl etmiştir. Antlaşmada, Musul ve yöresindeki Türklerle ilgili hüküm yoktur.

32

317-Türkiye’nin komşularıyla ve dünya devletleriyle barışçı bir politika izlediğini gösteren aşağıdaki gelişmelerden hangisi Atatürk döneminde gerçekleşmemiştir? (2001) A) Balkan Antantı’nın imzalanması B) Milletler Cemiyeti’ne üye olunması C) İtalya’nın Habeşistan’a saldırmasına tepki gösterilmesi D) Sadabat Paktı’nın imzalanması E) Hatay’ın anavatana katılması Çözüm: Milletler Cemiyeti’ne üyelik 1932, Balkan Antantı’nın imzalanması 1934, İtalya’nın Habeşistan’a saldırması 1935, Sadabat Paktı’nın imzası 1937, Hatay’ın anavatana katılması 1939’da gerçekleşmiştir. 318-Türkiye Musul-Kerkük bölgesini Misak-ı Milli sınırları içinde kabul etmiş ve bu bölgenin milli sınırlar içinde yer alması için uğraşmıştır. Ancak yapılan antlaşma ile, (2002) - Bugünkü Türkiye-Irak sınırı belirlendi. - Musul-Kerkük İngiliz mandasındaki Irak’a bırakıldı. - Musul petrollerinin %10’unun 25 yıl süre ile Türkiye’ye verilmesi kabul edildi. Yukarıda maddeleri verilen antlaşma aşağıdakilerden hangisidir? A) Lozan Antlaşması D) Sevr Antlaşması B) Mudanya Ateşkes Antlaşması E) 1926 Ankara Antlaşması C) Ankara Antlaşması Cevap: E (Diğer Ankara Antlaşması, Fransızlarla 1921’de imzaladığımız antlaşmadır). 319-I. Suriye sınırı (2002) II. Boğazlar sorunu III. Savaş tazminatı IV. Batı sınırı Konularından hangileri Lozan Antlaşması’ndan sonra yeniden gündeme gelmiştir? A) I-II B) I-III C) I-II-IV D) II-III E) II-III-IV Cevap: A 320-Atatürk Balkan ittifakının yapılmasına büyük önem vermiş ve ittifakın gerçekleşmesi için çok çalışmıştır. (2003) Atatürk’ü böyle bir ittifaka yönelten gelişme aşağıdakilerden hangisidir? A) Ege adalarının silahlandırılması B) İtalya ve Almanya’nın yayılmacı politikaları C) Fransa ve İngiltere’nin yayılmacı politikaları D) Rusya’nın Türkiye’yi tehdit etmesi E) II. Dünya Savaşı’nın başlaması Cevap: B 321-20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin yapılması aşağıdakilerden hangisinin sona ermesini sağlamıştır? (2003) A) Genel Borçlar İdaresi’nin D) Kabotaj uygulamasının B) Kapitülasyonların E) Boğazlar Komisyonu’nun C) Azınlıklara tanınan ayrıcalıkların Cevap: E

İnkılâp Târihi

322-Türkiye ve Fransa arasındaki Hatay sorununda İngiltere’nin Türkiye’yi desteklemesinde aşağıdaki olaylardan hangisi etkili olmuştur? (2003) A) Türkiye’nin yaptığı reformlar B) Türkiye’nin Cemiyet-i Akvam’a girişi C) Türkiye’nin Birleşmiş Milletlere üye olması D) İngiltere’nin Orta Doğu’da çıkarlarının olması E) Türkiye’nin NATO’ya üye olması Çözüm: İngiltere Orta Doğu’da güçlü bir devlet istemiyordu. Cevap: D 323-Fransa, Suriye’deki manda yönetimini kaldırarak burada bağımsızlığı öngören bir antlaşma yapmıştır. (2004) Bu durum aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur? A) Musul sorunu D) Borçlar sorunu B) Hatay sorunu E) Yabancı okullar sorunu C) Boğazlar sorunu Cevap: B 324-Türkiye, 1932 yılında aşağıdakilerden hangisine üye olmuştur? (2004) A) Birleşmiş Milletler D) Balkan Antantı B) Milletler Cemiyeti E) Sadabat Paktı C) Lahey Adalet Divanı Cevap: B 325-Türkiye ile Yunanistan arasında (2004) I. Nüfus değişimi II. Tazminat III. Ege adalarının silahsızlandırılması konularından hangisi Antlaşması’ndan sonra bir sorun olarak devam etmiştir? A) I B) II C) III D) I-III III Cevap: D

Lozan E) II-

326-I. Savaşın tüm dengeleri altüst etmesi (2004) II. Balkan Antantı’nın aynı yörede bulunan devletler arasında yapılmış Olması III. Boğazların Türk egemenliğine geçmesi Balkan Antantı’nın II. Dünya Savaşı’nda işlevini yitirmesinde, yukarıdakilerden hangisi etkili olmuştur? A) I B) II C) III D) I-III E) II-III Cevap: A ATATÜRK İLKELERİ 327-“Her millet, kendi devletini kurup, kendi isteğine göre kendisini yönetmelidir” görüşü, aşağıdakilerin hangisinde verilen ilkelere uygundur? A) Milliyetçilik - Halkçılık D) Lâiklik Halkçılık B) Devletçilik - İnkılapçılık E) İnkılâpçılık Lâiklik C) Devletçilik - Lâiklik Çözüm: Her milletin kendi devletini kurması Milliyetçilik, her toplumun da kendi isteğine göre kendisini yönetmesi Halkçılık İlkesi’nin esâsıdır (Cumhuriyetçilik İlkesi Halkçılık İlkesi ile doğrudan ilgilidir). 328-Bir devletin yönetimindeki çeşitli toplumsal gruplara yasalar önünde kesin eşitlik sağlaması, aşağıdaki ilkelerden hangisinin uygulandığına kanıt olabilir?

A) Milliyetçilik B) Devletçilik

33

C) Lâiklik D) İnkılâpçılık

E) Halkçılık Cevap: E

329-Halkçılık, aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangilerinin doğal bir sonucudur? A) Devletçilik - Lâiklik D) Milliyetçilik - Lâiklik B) Devletçilik - İnkılâpçılık E) Cumhuriyetçilik - Milliyetçilik C) İnkılâpçılık - Lâiklik Çözüm: Halkçılık İlkesi, Cumhuriyetçilik İlkesi’nin esâsını oluşturur. Halkçılık İlkesi’nin dayandığı halk ise, milletle ilgilidir. Milliyetçilik İlkesi’nde de millî egemenlik anlayışı vardır. Cevap : E 330-1934’de çıkarılan bir kanunla, toplumsal sınıfları ve ayrıcalıkları belirten unvanların kaldırılması, aşağıdakilerin hangisiyle en yakından ilgilidir? A) Lâiklik C) Halkçılık E) Devletçilik B) Milliyetçilik D) Cumhuriyetçilik Cevap: C 331-Aşağıdaki ilkelerden hangisi vicdan özgürlüğünü güvence altına alma amacını gütmektedir? A) Lâiklik B) İnkılâpçılık C) Devletçilik D) Milliyetçilik E) Halkçılık Cevap: A 332-Atatürk’ün temel hedeflerinden biri sanayi kuruluşlarına ağırlık vermekti. Ancak halkın elinde bu amaç için yeterli sermaye ve teknolojik birikim yoktu. Bu durum aşağıdaki ilkelerden hangisini zorunlu kılmıştır? A) Halkçılık B) Milliyetçilik C) İnkılâpçılık D) Lâiklik E) Devletçilik Cevap: E 333-Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de Devletçilik İlkesi’nin kabûl edilmesi için doğrudan bir gerekçe olamaz? A) Teşvik-i Sanayi Kanunu’ndan beklenenin gerçekleşmemesi B) İhtiyaçtan fazla üretime geçilmek istenmesi C) Özel kesimde yeterli sermaye birikiminin olmaması D) Ülkedeki üretimin temel ihtiyaçları bile karşılayamaması E) Doğal kaynaklardan yararlanmaya çalışılması Çözüm: içinde üretim, yatırım, sermaye, teknoloji, sanayi gibi terimler doğrudan ilgilidir. Bunları elersek geriye E seçeneği kalıyor. Doğal kaynaklardan yararlanma, amaca ulaşmak için bir araçtır. 334-Bir ülkede demokrasinin gerçekleştirilmesi öncelikle aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Halkçılık ve çağdaşlığa D) Bağımsızlık ve milli egemenliğe B) Lâiklik ve Devletçiliğe E) Bilimsellik ve Milliyetçiliğe C) Cumhuriyetçilik ve İnkılâpçılığa Çözüm: Bağımsız olmayan bir ülke, içeride ve dışarıda özgür iradesiyle hareket edemez. Demek ki, öncelikle bağımsızlık ilkesi (bütünleyici ilkelerden biri) şarttır. Buradan cevaba gidilebilir. Demokrasi, millî egemenlik esâsına dayanır. Demokrasi ile Cumhuriyet kavramını karıştırmamak gerek. Her cumhuriyette demokrasi olmaz. Cevap: D

İnkılâp Târihi

335-“Çağımızda millî iradeye uyulması zorunludur. Bu sebeple Meclisin toplantıya çağırılması gerekir. Bu yolla, millet ve ülkenin kaderi üzerinde alınacak kararların Meclis denetimine sunulması şarttır.” Sivas kongresi’nde alınan bu karar, aşağıdakilerden hangisinin gerçekleştirilmesi için atılmış olan önemli bir adımdır? A) Çağdaşlık C) Demokrasi E) Lâiklik B) Devletçilik D) Yasalar önünde eşitlik Çözüm: Millî irade, meclis, meclisin denetimi gibi kavramlar demokrasi ilkesinin içinde yer alır.Bir milletin geleceğiyle ilgili kararları kendi iradesi ile seçtiği meclisin üstlenmesi (temsilî demokrasi), ancak demokratik yönetimlerde olur. Demokrasinin azlığı çokluğu ayrı bir tartışma konusu. 336-I. Şer’iye ve Evkâf Vekâleti’nin kaldırılması II. Saltanatın kaldırılması III. TBMM’nin açılması yeniliklerinden hangileri,Cumhuriyetçilik İlkesi ile doğrudan ilgilidir? A) I B) II C) III D) I-II E) IIIII Cevap: E 337-Atatürk’ün şapka, harf ve takvim alanlarında gerçekleştirdiği yenilikler aşağıdaki ilkelerin hangisiyle ilgilidir? A) İnsan ve insanlık sevgisi D) Millî bağımsızlık B) Millî egemenlik E) Çağdaşlık ve Batılılaşma C) Ülke bütünlüğü Cevap: E 338-Aşağıdakilerden hangisi lâikliğin Türk toplumuna sağladığı faydalardan biridir? A) Azınlıklar bahane edilerek iç işlerimize karışılmasının engellenmesi B) Önemli yatırımların devlet eliyle gerçekleştirilmesi C) Kalkınmada bölgeler arası farklılıkların giderilmesi D) Teknik eleman açığının kapatılması E) Ülkede din, dil ve ırk birliğinin sağlanması Cevap: A 339-Atatürk Milliyetçiliği’nin temel ögesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Siyasî varlıkta birlik C) Kadın erkek eşitliği E) Din birliği B) Irk ve köken birliği D) Yurt birliği Cevap: A 340-Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Atatürk’ün tâviz vermediği temel ilkeler aşağıdakilerden hangisidir? A) Devletçilik - Milliyetçilik D) Milliyetçilik - Cumhuriyetçilik B) Cumhuriyetçilik - Lâiklik E) Devletçilik - Lâiklik C) Cumhuriyetçilik - Çağdaşlık Cevap: B 341-Atatürk ilkelerinden hangisi vatanın düşman işgâlinden kurtarılmasında önemli rol oynamıştır? A) Milliyetçilik C) Devletçilik E) Lâiklik B) İnkılâpçılık D) Cumhuriyetçilik Cevap: A

34

342-Toplum hayatında ayrıcalıksız, sınıfsız ve kaynaşmış bir ortam oluşturan Atatürk ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Cumhuriyetçilik C) İnkılâpçılık E) Halkçılık B) Milliyetçilik D) Devletçilik Cevap: E 343-Atatürk’ün Devletçilik İlkesi, aşağıdaki ilkelerden hangisinin zorunlu sonucudur? A) Halkçılık C) İnkılâpçılık E) Cumhuriyetçilik B) Lâiklik D) Milliyetçilik Cevap: A 344-Cumhuriyetçilik, millî egemenlik ve milliyetçiliğin doğal sonucu aşağıdakilerden hangisidir? A) İnkılâpçılık C) Devletçilik E) Bağımsızlık B) Lâiklik D) Halkçılık Cevap: D 345-I. Devletçilik II. Milliyetçilik III. İnkılâpçılık Yukarıdakilerden hangileri, Atatürk ilkelerinin canlı kalmasını sağlamıştır? A) I B) II C) III D) I-II E) II-III Cevap: C 346-Vatandaş haksızlığa uğradığı zaman, herkese eşit biçimde uygulanan yasalarla hakkını arar. (1999) Bu anlayış aşağıdaki ilkelerden hangisiyle doğrudan ilgilidir? A) Milliyetçilik C) İnkılapçılık E) Cumhuriyetçilik B) Halkçılık D) Devletçilik Cevap: B 347-Türkiye’de Devletçilik ilkesi hangi yıldan başlayarak uygulamaya konulmuştur? (2000) A) 1927 C) 1939 E) 1929 B) 1940 D) 1933 Cevap: E 348-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, aşağıdaki ilkelerden hangisini kötüye kullanarak Şeyh Sait Ayaklanması’na ortam hazırlamıştır? (2001) A) Halkçılık C) İnkılapçılık E) Milliyetçilik B) Devletçilik D) Laiklik Cevap: D 349-Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.”(hayatta en gerçek yol gösterici bilimdir.) sözü aşağıdaki ilkelerden en çok hangisiyle ilişkilidir? (2001) A) Halkçılık C) İnkılapçılık E) Cumhuriyetçilik B) Laiklik D) Devletçilik Cevap: C 350-Aşağıdakilerden hangisi Atatürk’ün milliyetçilik anlayışını yansıtmaz? (2002) A) Akılcı ve insancıldır B) Çağdaş ve akılcıdır C) Sınıf egemenliğini esas alır D) Ülke ve millet bütünlüğünü esas alır E) Sınıflar arası egemenliği reddeder Cevap: C 351-Aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisi ilk önce yaşama geçirilmiştir? (2002) A) İnkılapçılık C) Cumhuriyetçilik E) Halkçılık

İnkılâp Târihi

B) Devletçilik

D) Laiklik

Cevap. E

352-I. İnkılapların temel dayanağı olma (2002) II. Akıl ve bilime dayanma III. Birbirini tamamlayıcı nitelikte olma özelliklerinden hangileri Atatürk ilkelerinin tümü için geçerlidir? A) I B) II C) III D) I-II E) I-IIIII Cevap: E 353-Aşar vergisi, (2003) I. Ürünün az olduğu yıllarda da alınması II. Vergiyi toplayanların kendi masraflarını da katarak almaları III. Bu verginin belli bir oranda alınması özelliklerini taşıyordu. Cumhuriyetin ilk yıllarında kaldırılan bu vergi toplama yöntemi, Atatürk ilkelerinden “Halkçılık” ilkesine de aykırı özellikler taşımaktaydı. Bu vergi toplama yönteminin yukarıda verilen özelliklerden hangileri Atatürk’ün “Halkçılık” ilkesine aykırıdır? A) I-II B) I-III C) II-III D) I-IIIII E) II Cevap: A (vergilerin belli bir oranda toplanması her ülkede uygulanan olağan bir durumdur). 354-Cumhuriyetçilik ilkesi aşağıdaki ilkelerden hangisiyle doğrudan ilgilidir? (2004) A) Halkçılık C) Milliyetçilik E) İnkılapçılık B) Devletçilik D) Laiklik Cevap: A 355-Cumhuriyet döneminde yabancıların elindeki demiryollarının tümünün satın alınması ve bütünüyle yabancı sermayeye dayanan sanayileşme modeli yerine devlet tarafından öz kaynakları temel alan sistemin uygulanması, (2004) I. Milliyetçilik II. Devletçilik III. Laiklik yukarıdakilerden hangisiyle ilgili değildir? A) I B) II C) III D) I-III E) II-III Cevap: C

35