Europa Vleermuizen Sommige soorten vleermuizen worden zodanig bedreigd, dat ze binnenkort wel eens helemaal zouden kunnen verdwijnen. Nochtans worden ze niet bejaagd. Vleermuizen zijn insecteneters. Maar veel insecten hebben nogal wat gif in hun lichaam zitten. Vooral omdat ze gegeten hebben van planten die met pesticiden werden behandeld. Als een vleermuis veel insecten eet, heeft hij dus veel gif binnen. Met alle gevolgen vandien. Uilen Uilen worden steeds zeldzamer. Omdat veel van hun natuurlijke nestplaatsen wegvallen: holle boomstammen, hagen, houtwallen, graanzolders en schuren. De meeste kerktorens werden met netten dichtgemaakt om de duiven buiten te houden. Dus kunnen de kerkuilen er ook niet meer in. Door het gebruik van pesticiden (sproeistoffen) en muizenverdelgers in de land- en tuinbouw zijn er geen muizenplaggen meer, waardoor er een belangrijke voedselbron voor de uilen weggevallen is. Men spreekt nu bij voorkeur niet meer van roofvogels, maar van prooivogels. Ze jagen immers op kleine prooidieren. De naam roofvogels kregen ze onder meer door het (bij)geloof dat ze wel een s een schap of een kind konden stelen. Dit is echter niet uitvoerbaar. Een arend met een vleugelwijdte van bv. 2,10 m weegt slechts een viertal kg. Met zo’n gewicht kan men maar moeilijk een dier of een kind meenemen. Het feit dat uilengeluidloos en meestal ’s nachts rondvliegen, heeft deze vogelsoort bij de mensen helemaal niet geliefd gemaakt. Wel integendeel. Vroeger nagelden de boeren een uil aan een staldeur om de boze geesten (of de duivel, of heksen) buiten te houden. En ook als bliksemafleider! Waarom de uil het symbool van de wijsheid is, is niet erg duidelijk. Misschien dacht men vroeger dat uilen eeuwig bleven leven en daardoor veel ervaring hadden. Omdat men jaar in jaar uit dezelfde vogel op dezelfde rustplaats zag zitten. Dat dacht men. Maar uit onderzoek is gebleken dat het wellicht niet om dezelfde vogel ging.
De prooivogels staan aan de top van de voedselpiramide. Ze eten dieren die zich met insecten, wormen of zaden voeden. Nu is het zo dat de meeste van die dieren een heleboel insecticiden binnengewerkt hebben. Op die manier krijgen ook de prooivogels nogal wat insecticiden binnen. Als ze dat overleven, worden ze meestal onvruchtbaar, waardoor deze prooivogels na verloop van tijd verdwijnen bij gebrek aan nakomelingen. Een andere belangrijke oorzaak voor het verdwijnen van prooivogels is de jacht. Blijkbaar schijnen prooivogels in menig opzicht de concurrent van de jagers te zijn. Al is het nochtans duidelijk dat jagers niet op ratte, muizen en insecten jagen…
Azië Reuzenpanda Een beer die behoort tot de familie van de Ailuropodinae en de enige levende daarvan is. De reuzenpanda leeft in de bergen van China. In China noemen ze de reuzenpanda ‘grote katbeer’: de zwarte ogen doen denken aan een kat. Echter, deze plekken zitten altijd op dezelfde plek: de ogen, poten en schouders. Per dag kan een reuzenpanda 10-15 kilo bamboe eten verdeeld over 10 tot 12 uur. Met zijn zesde vinger kan hij de bamboescheuten goed pakken. Het grootste gedeelte van hun leven zijn ze alleen, tenzij het paartijd is, dan gaan ze op zoek naar elkaar. Het vrouwtje krijgt meestal één jong en deze blijft bij haar tot hij drie jaar is. Meestal leeft de reuzenpanda op de grond, wordt hij bedreigd, klimt hij in een boom. Ook al ziet de reuzenpanda er lief uit, kan hij gevaarlijk zijn en de mens aanvallen. Indische neushoorn De Indische neushoorn wordt ook wel pantserneushoorn genoemd en leeft in moerassige gebieden verdeelt over 7 gebieden van Noord-India en twee gebieden in Nepal. Kenmerken voor de Indische neushoorn is de grootte, zijn grote kop, nekplooien, twee huidplooien op zijn buik en één hoorn. Deze neushoorn is een herbivoor en eet dus bladeren en grassen. Helaas wordt de Indische neushoorn bedreigd door de vraag naar hoorn vanuit de traditionele Aziatische geneeskunde, er wordt een medicijn van gemaakt voor koorts.
Orang-oetan Orang-oetans zijn een geslacht van de mensapen en leven op Borneo en Sumatra. Zij worden met uitsterven bedreigd door houtkap, mijnbouw en bosbranden. Bovendien worden er illegaal baby’s gevangen om als huisdier te verkopen. Jagers schieten de moeder dood om hun jong te vangen.
Aziatische olifant Een olifant die in Azië leeft. De Aziatische Olifant herken je aan de kleine, naar beneden wijzende oren en een bolle rug. Zijn slurf heeft aan het einde een vinger aan de bovenkant. Een mannetje wordt een stier of bul genoemd en een vrouwtje koe of vaars. Per dag eet de Aziatische olifant 150 kilo plantaardig voedsel en drinkt 80-160 liter water per dag. Gemiddeld besteedt hij 18uur per dag aan eten. De bossen, welke de olifant nodig heeft, worden gekapt waardoor er enorme bedreiging ontstaat. Chinese tijger De Chinese tijger wordt ook wel Indo-Chinese of Achterindische tijger genoemd, en leeft in Maleisië, Thailand, Laos, Vietnam en Cambodja. Ze jagen op zwijnen, herten en runderen. De Chinese tijger wordt bedreigd door het verdwijnen van zijn leefgebied en de stroperij. Bagaturschildpad Deze soort leeft in Birma, Thailand, Maleisië,
Indonesië, Vietnam, India en Bangladesh. Hij leeft in riviermondingen en kustbossen waar getijden voorkomen. Nesten worden gemaakt in zandbanken. Sinds kort wordt deze schildpad bedreigd omdat er veel schildpadden gewild zijn, voor het vlees in gerechten of als medicijn.
Afrika Zwarte neushoorn Behoort tot de Afrikaanse neushoorns en wordt ook wel puntlipneushoorn genoemd. De zwarte neushoorn leeft in droge savannen en open bosgebieden in heuvelachtige gebieden van Oost- en Midden-Afrika, vooral in Zuid-Afrika, Namibië, Mozambique, Kenia, Tanzania en Oeganda. Doordat stropers op dit mooie beest jagen voor de hoorns, wordt hij met uitsterven bedreigd. De hoorns worden op de zwarte markt verkocht en leveren veel op. Chinezen gebruiken de hoorns om er geneeskrachtige poeders van te maken. Helaas wordt de hoorn ook verwerkt in de heften van messen en dolken. De andere neushoorn die tot de Afrikaanse neushoorns behoort is wit, vandaar dat hij zwarte neushoorn wordt genoemd. Chimpansee Een Afrikaanse mensaap. Samen met de Bonobo worden zij beschouwd als de nauwst nog levende verwanten van de mens. De Chimpansee leeft in Centraal- en West-Afrika, Senegal, Tanzania en Oeganda, in open wouden en regenwouden, maar ook in bergbossen en bossavannes. Daar waar fruit, insecten of zaden te vinden zijn. Chimpansees worden bedreigd door het verdwijnen van hun leefgebied en de jacht om hun vlees.
Gorilla Gorilla’s zijn de grootste nog levende apen. Zij behoren tot de tak Gorillini en zijn een geslacht van Afrikaanse mensapen. In de regenwouden van Centraal- en West-Afrika leven de Gorilla’s. Helaas worden zij door stropers met uitsterven bedreigd. Afrikaanse olifant Afrikaanse olifanten zijn enorme dieren met een lange slurf (boven en onderaan een vinger), grote oren en slagtanden (bij vrouwtjes en mannetjes). Het zijn herbivoren die in groepen leven, niet groter dan tien. Er zijn twee soorten Afrikaanse olifanten. Eén daarvan leeft in de regenwoud van West- en Centraal- Afrika en de andere soort leeft in de rest van Afrika ten zuiden van de Sahara. Madagaskarscheenplaatschildpad Deze schildpad komt voor, zoals de naam als zegt, in Madagskar. Het is één van de 25 meest bedreigde schildpadsoorten ter wereld. Zij leven in diepere, langzaamstromende wateren en leeft van plantaardig en dierlijk voedsel. Tijdens het vissen wordt de schildpad vaak gevangen en opgegeten. Een andere bedreiging is dat de omgeving waar ze leven wordt gebruikt voor de landbouw.
Amerika Beren Er zijn beren in Europa, Azië, Noord- en Zuid-Amerika en zelfs op de noordpool. Je vindt ze niet in Afrika, Australië en op de zuidpool. Beren horen tot de grootste vleesetende dieren op het land. Maar hoewel ze grote prooien kunnen doden, voeden ze zich vooral met vruchten, insecten, vis en kleine knaagdieren. Beren dus alleseters, net als wij. Beren zijn verschrikkelijk sterk: met één klap van hun poot kunnen ze een mens tegen de grond slaan. Maar in tegenstelling tot wat velen denken, zijn beren geen agressieve dieren. Tenzij je hun jongen in gevaar brengt, dan kunnen ze echt woest worden! In koude streken lijkt het wel of de beren in de winter van de aardbol verdwijnen. Maar niets is minder waar: de beren houden dan gewoon hun winterslaap. Als het weer warmer wordt, kruipen ze uit hun hol en gaan ze op zoek naar voedsel. Want na zoveel maanden zonder eten en drinken hebben ze natuurlijk een reuzenhonger! De zwarte beer Deze beer komt nog veel voor in Noord-Amerika. Het is een hele rustige beer, die zich vooral coedt met vruchte,noten en honing. En we noemen hem dan wel 'zwarte beer' maar zijn vacht is soms bruin of zelfs bijna wit! De brilbeer Neen, deze beer ziet niet slechter dan andere beren! Hij dankt zijn naam aan dewit-gele cirkels rond zijn ogen en snuit, die een beetje aan een bril doen denken. De brilbeer leeft in de bossen van het Andesgebergte in Zuid-Amerika. Hij is een goede klimmer die zijn nest in de bomen maakt.. De belangrijkste bedreiging voor de beren is de verdwijning van hun leefgebied: het bos. Beren hebben een groot leefgebied nodig, en omdat er alsmaar meer bossen gekapt worden, rest hen nog maar weinig ruimte om te leven. Een andere belangrijke bedreiging voor de beren is de traditionele Oosterse geneeskunde . Die beschouwt de beer als een wandelende apotheek! Bijna alles wordt verwerkt in geneesmiddelen: de hersenen, de vetlaag, het ruggenmerg en vooral de galblaas (een orgaan van het verteringssteun). De Oosterse geneeskunde gelooft dat bepaalde stoffen uit de galblaas van een beer kanker, astma en oogziekten kunnen genezen.
Oceanië Buideldieren Als je "Australië" hoort, denk je waarschijnlijk onmiddellijk aan kangoeroes en koala’s. Dat zijn zoogdieren, maar wel hele bijzondere: het zijn buideldieren! In tegenstelling tot wat mensen soms denken, komen buideldieren niet alleen in Australië voor. Ze leven ook in Oceanië en Centraal- en Zuid-Amerika. Een verschil met andere zoogdieren is dat de jongen van buideldieren zich niet helemaal in de buik van hun moeder ontwikkelen maar aan de buitenkant, in een beschermende buidel. Er zijn wel 272 soorten buideldieren, die verschillende leefgebieden "ingepalmd" hebben: ze leven in bossen, woestijnen, onder de grond of in het water. En er zijn zowel vleeseters als planteneters bij. Buideldieren kunnen erg klein zijn. Zo meten buidelspringmuizen amper een tiental centimeters. Maar sommige buideldieren worden makkelijk anderhalve meter groot, zoals de rode reuzenkangoeroe. Een zeer bekend buideldier is de koala, die alleen maar eucalyptusblaadjes eet. Nu groeien er in Australië wel 350 soorten eucalyptus, maar de koala lust er maar een twintigtal van. Slechts weinig koala’s overleven in gevangenschap.
De wombat lijkt wat op een beer, maar dan "in het klein". Met zijn grote klauwen graaft hij tunnels die wel 200 meter lang kunnen zijn. Soms storten die tunnels in, zodat er grote putten ontstaan waarin paarden kunnen struikelen. Een kangoeroe herken je aan zijn typische vorm: twee grote achterpoten, twee kleine voorpoten en een grote, gespierde staart. Dankzij deze ledematen is de kangoeroe een ware spring- en snelheidskampioen. De rode reuzenkangoeroe kan 12 meter ver springen en een snelheid halen van 65 km/u. Kangoeroes eten planten en grassen. De grootste bedreiging voor de buideldieren is de mens. Toen de Europeanen naar Australië trokken, hadden ze konijnen bij. Die hebben er veel schade aangericht. Ze groeven holen en schrokten een deel van de planten op. Bovendien hadden ze er geen natuurlijke vijand, en namen ze dus snel in aantal toe. De Europeanen hebben toen vossen uitgezet om op de konijnen te jagen. Maar die vossen vingen helaas vooral kleine buideldieren. Die zijn immers véél makkelijker te vangen dan konijnen…
De Europeanen brachten nog een ander dier mee naar Australië, dat er ook veel schade aanrichtte: de kat. Katten hebben er veel reptielen, vogels en buideldieren buitgemaakt! En dat is nog niet alles! De Europeanen kapten er ook veel bossen, om plaats te maken voor landbouwgrond. Zo kregen de buideldieren nog minder plaats! In 1930 werd de laatste Tasmaanse buidelwolf in de natuur gedood. En ook daar is de verantwoordelijk voor: hij jaagde op de wolven en vergiftigde hen, omdat hij ze schadelijk vond. Op 7 september 1936 stierf de laatste buidelwolf in gevangenschap, in de zoo van Hobart.
Zeeën Zeehond Met hun gestroomlijnde lichaam zijn zeehonden ondanks hun grote formaat snelle, energieke zwemmers. Hun olieachtige, glanzende vacht houdt hen warm in het koude water, daarbij geholpen door hun dikke, onderhuidse vetlaag. Zeehonden zwemmen sierlijk met afwisselende slagen van hun staartvinnen. Op het land zijn ze, zonder het water om hun lichaam te dragen, onhandig. Als ze in zee op vissen jagen, gebruiken ze hun voorvinnen als roeispanen. De gewone zeehond wordt, behalve langs de kust van de Atlantische en Grote Oceaan aangetroffen in havens en zelfs in rivieren. Sommige soorten worden bedreigd, in het verleden door de jacht en tegenwoordig door vervuiling van de zee. Zeehonden komen ook in de buurt van beide polen voor. Ze zijn belangrijke prooidieren voor ijsberen en orka's. De jacht op zeehonden middels knuppelen is over de hele wereld verboden, behalve in Canada. Zeepaardje Het zeepaardje is een grappig klein diertje waarvan het hoofd op dat van een paard lijkt, vandaar ook zijn naam. Ook in zijn wetenschappelijke naam, Hippocampus, vind je de verwijzing naar paarden terug want 'ippos' is het Griekse woord voor paard! Je zou het op het eerste gezicht niet zeggen, maar zeepaardjes zijn... vissen. Zij behoren tot de stekelbaarsachtigen. Er zijn zo'n 35 verschillende soorten zeepaardjes. De meeste daarvan leven in het ondiepe water van de zeeën, maar sommige soorten leven in zoet water. Zeepaardjes kunnen qua vorm en lengte heel sterk van elkaar verschillen: de kleinste soort is bv. slechts een paar cm groot, terwijl de grootste meer dan 36 cm groot kan worden. Zeepaardjes zijn heel trage zwemmers. Vaak klemmen ze zich dan ook vast aan wier of zeegras om zo vele kilometers met de stroom mee te drijven. Deze visjes hebben een hele speciale manier van zwemmen: in tegenstelling tot andere vissen die zich enkel met zijwaartse kronkelbewegingen voortbewegen, kunnen zij ook recht omhoog en omlaag zwemmen.
Het liefst eten ze kleine kreeftjes en hele kleine visjes. Ze gaan niet actief op jacht, maar wachten tot er een geschikte prooi voorbij zwemt. Als die dicht genoeg genaderd is, brengen ze hun mond langzaam naar hun prooi toe en zuigen die dan plots naar binnen. Jaarlijks worden er meer dan 20 miljoen zeepaardjes gevangen. Het grootste deel daarvan is bestemd voor de traditionele oosterse geneeskunde (veel mensen geloven immers dat ze verschillende ziekten kunnen genezen). Maar een belangrijk deel komt ook terecht in souvenirwinkeltjes en aquaria. Doordat er elk jaar zoveel zeepaardjes gedood worden, zijn verschillende soorten met uitsterven bedreigd. Walvis Tien miljoen jaar voordat de eerste mensen op aarde leefden, zwommen er al walvissen in de oceanen. Walvissen behoren tot de intelligentste wezens. Het zijn ook de grootste nog voorkomende dieren. Walvissen zijn warmbloedige zoogdieren, maar ze hebben in tegenstelling tot zeehonden geen vacht. Een dikke vetlaag onder hun huid houdt hen warm. De walvissengroep is ingedeeld in dieren met tanden (tandwalvissen) en dieren zonder tanden (baleinwalvissen). Er zijn tientallen verschillende tandwalvissen, waaronder de gewelddadige zwaardwalvis. Tot de baleinwalvissen horen bv. de bultrug en de blauwe vinvis. Omdat walvissen en dolfijnen lucht inademen, moeten ze regelmatig naar het wateroppervlak zwemmen. Walvissen en dolfijnen zwemmen door hun staart op en neer te bewegen, terwijl vissen hun staart heen en weer bewegen. Walvissen hebben veel te lijden gehad van de jacht en 21 soorten staan dan ook op de lijst van bedreigde diersoorten. De walvisvangst is tegenwoordig verboden in de hoop dat het aantal walvissen zal groeien.
Organisaties WWF: World Wildlife Fund WWF = • één van de grootste en meest ervaren onafhankelijke natuurbehoudsorganisaties ter wereld . • een internationaal netwerk, actief in meer dan 100 landen en met wereldwijd 5 miljoen sympathisanten. • een organisatie met een wetenschappelijke en constructieve aanpak die kiest voor samenwerking en dialoog Missie: WWF wil helpen bouwen aan een toekomst waarin de mens en de natuur in harmonie leven, en de generaties na ons een leefbare planeet nalaten. Daarom zet WWF zich elke dag in om… • planten en dieren, bossen, rivieren en oceanen te beschermen • de klimaatverandering te beperken • vervuiling en verspilling te voorkomen Greenpeace: Greenpeace is een organisatie die actie voert om houdingen en handelingen te veranderen, om het leefmilieu te beschermen en te behouden en om de vrede te bevorderen. Greenpeace werkt onafhankelijk en is actief over de hele wereld. Zij verdedigen de volgende waarden: Geweldloosheid Het voeren van vreedzame acties is altijd het uitgangspunt geweest van de campagnes. De acties zijn nooit gewelddadig, ook al kunnen ze soms uitdagend overkomen. Confrontatie Ze geloven in creatieve confrontatie. Door een bepaald gedrag en ideeën in vraag te stellen, denken ze mensen en organisaties in beweging te kunnen krijgen. Onafhankelijkheid Greenpeace wordt gesteund door individuele personen. Zij behouden hun onafhankelijkheid door elke financiering van politieke partijen, regeringen of industriële groepen te weigeren. De kracht van gezamenlijke actie Zij geloven in de macht van het aantal. De toekomst van ons leefmilieu ligt in de handen van miljoenen individuen in alle uithoeken van de wereld die dezelfde opvattingen hebben. Samen kunnen wij de milieuproblemen aanpakken en oplossingen bevorderen. Rode lijsten
Rode lijsten geven voor een bepaalde regio aan welke soorten dieren en planten uitgestorven, met uitsterven bedreigd, bedreigd of kwetsbaar zijn. Rode lijsten zijn een handig hulpmiddel om de toestand van soorten in een bepaalde regio te beschrijven. Voor soorten die voorkomen op een Rode lijst kunnen specifieke maatregelen worden genomen die de achteruitgang van deze soorten zouden moeten stoppen.