Focus
2-06-03
Tweede gezamenlijke Raadsvergadering IAB-IBR
Inhoud
Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) Opgericht bij Wetten van februari en april
Uitvoerend Comité • Voorzitter : Johan De Leenheer • Vice-Voorzitter : Guy Stevens • Secretaris-penningmeester : André Bert • Secretaris : Micheline Claes Raad
Editoriaal ACCOUNTANCY, ONDERNEMINGSZIN EN STARTERSBEGELEIDING • JOHAN DE LEENHEER ¶ p. Interview FIENTJE MOERMAN, MINISTER VAN ECONOMIE ¶ p. « Uw beroep bevindt zich in een uitstekende positie om investeerders vertrouwen in te boezemen» Voorzitter Johan De Leenheer, vice-voorzitter Guy Stevens en algemeen directeur Eric Steghers, brachten een bezoek aan Minister van Economie Fientje Moerman. Een ideale gelegenheid om een aantal dossiers die onze leden aanbelangen, aan te kaarten.
• Voorzitter : Johan De Leenheer • Vice-Voorzitter : Guy Stevens • Leden : André Bert — Micheline Claes — Christine Cloquet — Dominique Deliège — Gérard Delvaux — Ruddy De Wilde — Michel Dumont Raymond Sambaere — Maurice Vander Auwera Joseph Van Wemmel — Daniëlle Van Zegbroeck Erwin Vercammen
Fiscaliteit CASSATIE ONTZEGT ADMINISTRATIE TOEGANG TOT WERKINGSSFEER VAN AANSLAG GEHEIME COMMISSIELONEN ¶ p. Over de problematiek van de aanslag geheime commissielonen werd al heel wat polemiek gevoerd. Tijd, dus, om nog eens een stand van zaken op te maken, zeker nu het Hof van Cassatie in een arrest van 12 september 2003 heeft beslist dat geen fiches en opgaven meer moeten worden opgemaakt als de genieter van de betreffende commissielonen in het buitenland verblijft en in België niet belastbaar is.
Algemeen Directeur Eric Steghers Directie-attaché Isabelle Hamerlinck
Accountancy & Tax
Beroep IAB WERKT SAMEN MET BELGISCHE RODE KRUIS ¶ p. Toespraak van Johan De Leenheer ter gelegenheid van de Algemene Vergadering van het Belgische Rode Kruis – 11 oktober 2003
Driemaandelijks tijdschrift van het IAB nr /
Administratie en redactie IAB, Livornostraat • Brussel Tel : /.. — Fax : /.. E-mail :
[email protected] Redactiecoördinator Maggy Talboom
[email protected] Redactiecomité Johan De Leenheer — Eric Steghers — Roger Lassaux — Amid Faljaoui — Rutger Van Boven
GEZAMENLIJKE RAADSVERGADERING IBR – IAB ¶ p. Beknopt verslag van de tweede gemeenschappelijke vergadering van de Raden van het IBR en het IAB te Kasterlee op 2 juni 2003. NIEUWE OPDRACHT VOOR DE ACCOUNTANT IN HET KADER VAN DE GEWIJZIGDE FAILLISSEMENTSWET ¶ p. Op 14 november 2003 organiseerde het IAB een studienamiddag over de nieuwe opdracht voor de accountant die werd ingevoerd door de Wet van 4 september 2002 tot wijziging van de faillissementswet van 8 augustus 1997, het Gerechtelijk Wetboek en het Wetboek van Vennootschappen. De verschillende deelaspecten van de nieuwe opdracht werden op uitstekende wijze toegelicht door een viertal eminente sprekers. Wij hebben de belangrijkste aandachtspunten uit hun uiteenzettingen voor u gebundeld.
— Caroline Hugé — Liesbet Dhaene — Eric Basso — Maggy Talboom Adviescomité A. Bert — G. Stevens — R. Krockaert — M. Claes I. Hamerlinck — K. Peeters — B. Tilleman R. Vandelanotte — J. Van Wemmel Grafische vormgeving perplex | Aalst Prepress/Press Corporate © Copyright n.v.
Ondernemingsrecht FAILLISSEMENT VAN EEN VENNOOTSCHAP IN VEREFFENING¶ p. In deze bijdrage wordt dieper ingegaan op de vrijwillige vereffening als alternatief voor het faillissement. Er wordt daarbij ook aandacht besteed aan de invulling van de faillissementsvoorwaarden in het geval van een vennootschap in vereffening, om af te sluiten met het belang van de schuldeisers en het openbaar ministerie om tot dagvaarding in faillissement over te gaan. VAKLITERATUUR ¶ p.
V.U. : J. De Leenheer, Livornostraat, , Brussel ISSN - De auteurs, het redactiecomité en de uitgever streven naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kunnen worden gesteld.
Reflectie IS ER NOOD AAN EEN EUROPEES VENNOOTSCHAPSMODEL VOOR KMO’S ? ¶ p. Johan De Leenheer
Interview
“Uw beroep bevindt zich in een uitstekende positie om investeerders vertrouwen in te boezemen ” IAB : De komst van de IASnormen in 2005 vormt een echte boekhoudkundige revolutie in België. Denkt u dat de Belgische ondernemingen klaar zijn voor deze verandering en moeten de IAS-normen volgens u worden uitgebreid naar de KMO’s?
normen op de KMO’s te analyseren. Ook het Voorzitter Johan De Leenheer, vice-voorzitter Guy verband tussen de IASStevens en algemeen directeur Eric Steghers normen en ons fiscaal brachten een bezoek aan Minister van Economie recht moet worden geanalyseerd. Voor mij is Fientje Moerman. Een ideale gelegenheid om het duidelijk dat tussen een aantal dossiers die onze leden aanbelangen, de IAS en het fiscaal aan te kaarten. recht de fiscale neutraliteit moet behouden blijven. Daarom denk ik Fientje Moerman : Het is goed eraan te herinneren dat tegen dat we snel een werkgroep moeten kunnen oprichten met januari – zeer binnenkort dus – de geconsolideerde rekevertegenwoordigers van de boekhoudkundige instituten en ningen van de beursgenoteerde bedrijven volgens de voorde Commissie voor Boekhoudkundige Normen. We hechten schriften van deze boekhoudkundige normen moeten worden veel belang aan uw deskundig advies. opgesteld. Dat is op Europees niveau beslist, en België wil die beslissing nauwgezet uitvoeren. Hoewel er enkele afwijkingen IAB : Hebt u een planning in gedachten? bestaan op die datum, blijft voor de overgrote meerderheid van de beursgenoteerde bedrijven januari de uiterste Fientje Moerman : Ik kan u nog geen exacte datum voorsteldatum. Of de IAS-normen nu wel of niet moeten worden uitlen, maar ik ben er zeker van dat het zeer binnenkort zal zijn. gebreid naar de KMO’s, daarover spreek ik me momenteel Naar verluidt zouden de adviezen in kwestie er snel moeten liever niet uit. Ik wacht immers op toelichtingen hierover van zijn. Het is dus een zaak van maximum enkele weken. de Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) en een advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. IAB : Houdt u er bij uw beslissingen systematisch rekening mee dat het leven van de KMO’s er niet ingewikkelder op wordt? IAB : Wat met de enkelvoudige rekeningen?
Fientje Moerman : Ja, uiteraard. Aangezien de administratieve vereenvoudiging het stokpaardje van de regering is, zie ik niet in waarom we maatregelen zouden nemen die het leven van onze medeburgers ingewikkelder maken. Integendeel.
Fientje Moerman : Op dit ogenblik bestaan er drie mogelijkheden. Ofwel blijven de twee systemen naast elkaar bestaan, ofwel vindt er een beperkte toenadering plaats, ofwel convergeren ze. Maar ook daarvoor wens ik het advies van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven af te wachten. Ik kan u daarentegen wél al verzekeren dat, eenmaal we in het bezit zijn van die adviezen, we meteen een werkgroep zullen oprichten om, eventueel met behulp van een studie, de impact van de IAS-
IAB : Vreest u ondanks alles niet dat de KMO’s de grote verliezers worden van de invoering van de IAS-normen? Fientje Moerman : Dat is een risico dat absoluut vermeden moet worden. Het is in de eerste plaats ook daarom dat die werkgroep wordt opgericht waarin uw Instituut een belang-
Accountancy & Tax | Nummer 4/2003
Interview rijke rol moet spelen. Als accountants of belastingconsulenten kan u beter dan wijzelf de impact van bepaalde wijzigingen meten. We zullen dus luisteren naar uw suggesties, maar houden in gedachten dat alles een kwestie van evenwicht is.
vertrouwen in uw beroep verliest, zal het vertrouwen in de hele economie eronder lijden. Complex, omdat ik besef dat het in een economie die alsmaar gesofisticeerder wordt, ook zeer gecompliceerd wordt om een getrouw beeld te geven. Nochtans meen ik dat ondanks die moeilijkheden de onafhankelijkheid van uw beroep een garantie vormt voor de betrouwbaarheid van de rekeningen. De recente financiële schandalen in de Verenigde Staten, maar ook in België, hebben het belang van eerlijke, betrouwbare en transparante informatie aangetoond, of beter, er ons nogmaals aan herinnerd. Om mensen opnieuw te doen investeren, is er niets zoveel waard als dat vertrouwen. Uw beroep bevindt zich in een uitstekende positie om investeerders dat vertrouwen in te boezemen.
IAB : Ons Instituut werkt allang nauw samen met het Instituut der Bedrijfsrevisoren (IBR). Dat vertaalt zich meer bepaald in onderhandelingen om te komen tot een gemeenschappelijk eerste stagejaar. Wat vindt u van zo’n initiatief? Fientje Moerman : Ik sta daar volledig achter. Ik meen trouwens dat zoiets in andere Europese landen al bestaat. Ik ben voorstander van alles wat de flexibiliteit verbetert en het zelfs mogelijk maakt om naar een ander beroep over te stappen. Die gemeenschappelijke sokkel is een uitstekend idee. Wel is het belangrijk dat bepaalde specificiteiten en kwalificaties die eigen zijn aan elk beroep, worden gevrijwaard. Maar het feit dat beide Instituten er terzake een gemeenschappelijke visie op nahouden, kan me alleen maar verheugen. Als het IAB en het IBR het onderling eens zijn, welk recht zou ik dan hebben om tegen jullie wens om samen te werken in te gaan?
IAB : Bij het Instituut hechten we veel belang aan de certificering van de rekeningen ten aanzien van derden. Alleen de externe accountants en bedrijfsrevisoren zijn bevoegd om alle boekhoudkundige documenten na te zien en te corrigeren, die leiden tot een attest bestemd voor derden. Het gaat om een monopolie dat ons door de wetgever is toegekend. Sommigen proberen te doen geloven dat zij ook tot dat monopolie behoren. Wat denkt u daarover?
IAB : De leden van ons Instituut profileren zich in de eerste plaats als bevoorrechte raadgevers van ondernemingen. Hoe ziet u ons beroep in dat opzicht?
Fientje Moerman : Ik ben hierover heel duidelijk: de wetgever heeft u een monopolie toegekend en het is dus normaal dat dat monopolie gerespecteerd wordt. Betekent dit dat de leden van één beroep beter zijn dan die van de andere beroepen?
Fientje Moerman : Het is tegelijk een eenvoudig en ontzettend complex beroep. Eenvoudig, omdat ik denk dat het publiek van u verwacht dat u zorgt voor een getrouw beeld van de boekhoudkundige en fiscale situatie van de onderneming. Dat vormt een zeer belang«Een monopolie toegekend door de wetgever moet worden gerespecrijke opdracht, want de dag dat het publiek het teerd, alsook de specificiteit van ieder beroep.»
Accountancy & Tax | Nummer 4/2003
Interview werken, zal ik dat zonder aarzelen doen. U biedt starters een eerste ‘pro deo’ consultatie en gratis hulp bij de uitwerking van een financieel plan. Ik vind dat die dienst moet worden aangemoedigd en ik vraag me af of het IAB niet nog verder zou kunnen gaan en matige tarieven zou kunnen voorzien voor de eerste consultaties van starters maar ook voor de opvolging van hun eerste stappen. Het zou niet alleen een burgerlijke houding zijn, maar ook interessant voor uw leden, die zo mensen over de vloer zouden krijgen die, al dan niet terecht, de stap anders mogelijk niet zouden hebben gezet.
Dat denk ik niet. Maar het is duidelijk dat er een verschil is qua bevoegdheden en dat de specificiteiten van ieder beroep gerespecteerd moeten worden. IAB : U wenst duidelijk dat ons Instituut ook deelneemt aan de opleving van de ‘zin voor ondernemen’. Maar hoe? Fientje Moerman : Een van de doelstellingen die ik wil nastreven is de oprichting van een werkgroep die focust op de start en groei van KMO’s. Ik denk in het bijzonder aan de starters. Momenteel zouden we onze inspanningen kunnen toespitsen op het financieringsplan evenals op de noodzakelijke harmonisatie en coördinatie van de federale en gewestelijke initiatieven. Voor de doorsnee ondernemer is het uiteindelijk van weinig belang wie wat doet, welk niveau bevoegd is, enz. Neen, wat voor hem telt, is dat de reglementering coherent is. Maar op dat vlak moeten nog wijzigingen worden doorgevoerd om het leven van de ondernemers te vergemakkelijken. Dat is broodnodig, want de laatste statistieken tonen aan dat de Belgen minder ondernemend zijn dan in het verleden. We zijn van bovenaan de hitparade gezakt naar net onder het midden van het klassement. Het is dus meer dan tijd om de zin voor ondernemen in ons land aan te wakkeren.
IAB : Ook wat dat punt betreft, kan het Instituut zich alleen maar bij u aansluiten en de boodschap doorgeven aan zijn leden. We doen dat trouwens maar al te graag, aangezien ons Instituut ook een opdracht van openbaar belang heeft. In dat verband stellen we vast dat sommige verenigingen zouden willen dat de titel ‘consultant’ wordt beschermd. Wijzelf zien geen gegronde redenen daarvoor en we vinden zelfs dat dit gevaarlijk is voor de maatschappij. Want wat betekent de term ‘consultant’ uiteindelijk? Vaak niet veel, want hij kan op bijna alle beroepen worden toegepast: media, architectuur, alle soorten deskundigenonderzoeken, en zelfs op tuinieren of binnenhuisdecoratie … Wat vindt u hiervan?
IAB : Ondanks de moeilijkheden bij de oprichting ervan, gaan de ondernemingsloketten wel in die richting …
Fientje Moerman : Niet veel goeds. Aangezien ik van nature liberaal ben, ben ik instinctief tegen elk niet gerechtvaardigd monopolie. In dit geval ligt dat voor de hand. Er bestaan in het Belgische socio-economische landschap genoeg instituten, het is niet nodig er nog een aan toe te voegen voor een of andere ‘consultant’.
Fientje Moerman : Klopt, maar de ondernemingsloketten volstaan niet. Ik zou graag ook de mentaliteit van onze medeburgers tegenover ‘risico’ wijzigen. Neem het volgende voorbeeld: wanneer je een kind vraagt wat het later wil worden, antwoordt het heel vaak dat het graag zelfstandige wil worden of een eigen bedrijf wil oprichten. Nog al te vaak brengen de ouders hun kind evenwel op andere gedachten en zeggen zij dat het met zijn diploma’s beter in een groot bedrijf zou gaan werken! Waarom? Het loon is beter en de risico’s zijn minder. Dat is een spijtige zaak en daarom denk ik dat het begrip ‘risicofactor’ in het onderwijs moet worden opgenomen. Een van mijn collega’s heeft ooit gesuggereerd om de leerlingen van het secundair onderwijs een soort businessplan van hun leven te laten opstellen: wat ze willen doen, wat ze zouden willen verwezenlijken, enz. Het lijkt me een aantrekkelijk idee. Mijn doelstelling is niet om alle leerlingen van het land om te vormen tot toekomstige ondernemers, maar om het nemen van risico’s in hun opvoeding te integreren. Daarom wil ik ook dat uw Instituut daarvoor met mij gaat samenwerken, meer bepaald via een werkgroep voor deze problematiek.
IAB : Ons Instituut was het klankbord van sommige van onze KMO’s die de mogelijkheid willen hebben een IAB-lid te benoemen als voorlopig bestuurder. Uiteraard zou een dergelijke benoeming alleen mogen plaatsvinden in omstandigheden die de IAB-Raad precies vastlegt en meer bepaald in geval van een ernstige crisis bij de onderneming. Wat is uw mening hierover? Fientje Moerman : A priori, heb ik geen bezwaar, voor zover het IAB de onafhankelijkheid van de accountant of de belastingconsulent onderzoekt. Trouwens staat de reputatie van uw Instituut op het spel. De overbelasting van justitie speelt in het voordeel van zo’n oplossing. IAB : Uw laatste woord? Fientje Moerman : Ik wens ten slotte de IAB-leden te laten weten dat ik geen regels wil opstellen vanuit mijn ivoren toren, maar daarentegen, telkens als het mogelijk is, hun advies wil inwinnen. De aanwezigheid van IAB-leden in de verschillende werkgroepen die ik tegen het eind van het jaar wil oprichten, is een duidelijk bewijs dat ik mijn oor te luisteren wil leggen bij het beroep. Ik hoop hen dat met luide stem te kunnen zeggen op uw volgende algemene vergadering in april .¶
IAB : Het Instituut gaat altijd in op dergelijke initiatieven. Maar hebt u naast die opleving van de zin voor ondernemen in België, meer precieze verwachtingen t.a.v. ons Instituut? Fientje Moerman : Ik heb vernomen dat uw Instituut binnenkort een handboek wil verspreiden die hulp moet bieden bij de oprichting en de startfase van de onderneming. Het is een uitstekend idee en als ik het kan ondersteunen of eraan mee-
Accountancy & Tax | Nummer 4/2003
Reflectie
binnen ondernemingen te bevorderen. Het “Corporate Governance” gegeven is brandend actueel en wordt alsmaar noodzakelijker binnen vennootschapsstructuren. Het is dan ook een normaal gevolg van deze evolutie dat eveneens de vennootschapsstructuur op zich wordt onderworpen aan regels die bijdragen tot een grotere transparantie. Wil zij effect sorteren dan moet transparantie immers doorwerken op de onderneming in al haar gele-
Accountancy & Tax | Nummer 4/2003
dingen. Het gaat inderdaad niet op een grote transparantie te bewerkstelligen op het vlak van de jaarrekeningen en het bestuur van vennootschappen, zonder tegelijkertijd de vennootschapsstructuur alsdusdanig doorzichtig te maken. Tenslotte kan een Europees vennootschapsplatform KMO’s – en zeker KMO’s in verdere ontwikkeling – ertoe aanzetten nieuwe buitenlandse markten aan te boren, aangezien dit niet langer gepaard moet gaan met aanzienlijke meer-
kosten en juridische constructies die allesbehalve bijdragen tot transparantie. Een extra stimulans dus voor KMO’s om groot – of groter – te worden…
* Het standpunt ingenomen door de auteur is persoonlijk en verbindt geenszins het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten.