Hoa Binh

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Giíi thiÖu Trêng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi lµ mét trßng ®¹i häc lín cña c¶ níc.H»ng n¨m trêng ®µo t¹o ra hµng ngµn kü s, cö nh©n cã chÊt lîng cao. §¹t ®îc thµnh tÝch nµy lµ nhê sinh viªn cña trêng lu«n ®îc häc ®i ®«i víi hµnh. Trong ®ã c¸c kú thùc tËp ®ãng mét vai trß quan träng. Ngay tõ n¨m thø ba, nhµ trêng ®· dµnh cho sinh viªn thêi gian thùc tËp lµ n¨m tuÇn, gåm cã ba tuÇn díi xëng vµ hai tuÇn ®i nhËn thøc t¹i nhµ m¸y. Lµ nh÷ng sinh viªn ngµnh hÖ thèng ®iÖn, chóng em ®· ®îc nhµ trêng t¹o ®iÒu kiÖn cho ®i nhËn thøc t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh. §©y lµ mét c¬ héi rÊt tèt ®Ó sinh viªn cã ®îc nhËn thøc chung vÒ viÖc s¶n xuÊt vµ ph¸t ®iÖn t¹i nhµ m¸y ®iÖn lín nhÊt c¶ níc còng nh c¸c c«ng tr×nh, thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i. B¶n b¸o c¸c nµy gåm hai phÇn: PhÇn 1: Giíi thiÖu vÒ nhµ m¸y PhÇn 2: Nguyªn lý c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¸c trnag thiÕt bÞ trong nhµ m¸y. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c cÊp l·nh ®¹o, c¸c c« chó kü s, c«ng nh©n cña nhµ m¸y còng nh thÇy híng dÉn NguyÔn Hoµng ViÖt ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®ît thùc tËp nµy. Hµ Néi, ngµy 27 th¸ng 3 n¨m 2005. Sinh viªn §µo V¨n Tó.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

1

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

PhÇn I:

Giíi thiÖu vÒ nhµ m¸y. Thuû ®iÖn Hoµ B×nh lµ mét c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt lín nhÊt níc ta trong thÕ kû XX, cã thÓ sang thÕ kû XXI chóng ta cã ®ñ søc m¹nh vµ trÝ tuÖ x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh lín h¬n vÒ quy m« hiÖn ®¹i h¬n n÷a, nhng víi thuû ®iÖn Hoµ B×nh vÉn mang nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt cña nã. Nã ®Æc biÖt kh«ng nh÷ng ë quy m« mµ cßn ®Æc s¾c ë tÝnh lÞch sö cña nã. Nã trë thµnh niÒm tù hµo cña c¶ d©n téc ViÖt Nam, v× nã ®· ®Æt nh÷ng bíc ®i ®Çu tiªn trªn chÆng ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Gi¸ trÞ to lín nhÊt cña Thuû ®iÖn Hoµ B×nh lµ nã chiÕm vÞ trÝ quan träng trong HÖ thèng ®iÖn toµn quèc. C«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh lµ c«ng tr×nh ®Çu mèi ®a chøc n¨ng cã quy m« lín nhÊt khu vùc §éng Nam ¸ hiÖn nay, ®îc x©y dùng ®Ó thùc hiÖn 4 nhiÖm vô sau: -

§iÒu tiÕt chèng lò ®¶m b¶o an toµn cho thñ ®« Hµ Néi vµ c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång khi suÊt hiÖn lò lín víi lu lîng 37800m3/s.

-

S¶n xuÊt ®iÖn n¨ng víi s¶n lîng b×nh qu©n hµng n¨m 8,16 tû kwh.

-

§¶m b¶o cung cÊp níc vµo mïa kiÖt cho ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång, phôc vô s¶n xuÊt N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp, Giao th«ng ®êng thuû vµ d©n sinh.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

2

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

-

§¶m b¶o tèt h¬n nhu cÇu giao th«ng ®êng thuû ®Ó tµu 1000 tÊn cã thÓ ®i l¹i b×nh thêng trong n¨m.

Do c«ng tr×nh cã nh÷ng lîi Ých to lín nh vËy nªn ®· ®îc §¶ng vµ nhµ níc hÕt søc quan t©m. MÆc dï trong nh÷ng n¨m th¸ng khã kh¨n nhng §¶ng vµ nhµ níc ®a ra quyÕt ®Þnh x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh trªn s«ng §µ. §îc sù gióp ®ì cña c¸c chuyªn gia Liªn X« cïng víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh c«ng t¸c kh¸o s¸t vµ chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó khëi c«ng c«ng tr×nh. Th¸ng 11/1979 c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®· ®îc khëi c«ng. -

Ngµy 24/12/1988, lóc 14h10phót, tua bin tæ m¸y sè 1 ®· quay nh÷ng vßng ®Çu tiªn, ®¸nh dÊu kÕt qu¶ nhiÒu n¨m lao ®éng cña h¬n 3 v¹n c¸n bé c«ng nh©n cung víi c¸c chuyªn gia Liªn X« trªn c«ng trêng.

-

Ngµy 4/11/1989 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 2.

-

Ngµy 27/3/1991 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 3.

-

Ngµy 19/12/1991 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 4.

-

Ngµy 15/1/1993 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 5.

-

Ngµy 29/6/1993 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 6.

-

Ngµy 7/12/1993 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 7.

-

Ngµy 4/4/1994 tiÕn hµnh hoµ líi tæ m¸y sè 8.

Nh vËy sau 15 n¨m tËp trung søc ngêi søc cña , th¸ng 12 n¨m 1994 c«ng tr×nh ®· c¬ b¶n hoµn thµnh ®a tæng c«ng suÊt ®Æt cña nhµ m¸y lªn1920MW vµo vËn hµnh. KÓ tõ khi nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®îc thµnh lËp (9/11/1988) cho ®Õn nay, tr¶i qua 17 n¨m phÊn ®Êu kh¾c phôc nhiÒu khã kh¨n, tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña nhµ m¸y ®· nhanh chãng n½m b¾t ®îc kü thuËt hiÖn ®¹i vµ lµm

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

3

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

chñ c¸c thiÕt bÞ ®¶m nh©n hoµn toµn c«ng t¸c vËn hµnh nhµ m¸y. Mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ to lín:

1.C«ng t¸c ®iÒu tiÕt chèng lò. C«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh cã Hå chøa dung tÝch9,45 tû m3, dung tÝch h÷u Ých lµ 5,6 tû m3. §¶m b¶o an toµn cho thñ ®« Hµ Néi vµ c¸c tØnh ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång – N¬i cã mËt ®é d©n c ®«ng ®óc, mét vïng ®ång b»ng quan träng n¬i cã nh÷ng c«ng tr×nh quan träng cña c¶ níc, ®îc x¸c ®Þnh lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh. V× vËy hµng n¨m vÒ mïa lò hå chøa thuû ®iÖn Hoµ B×nh ph¶i dµnh 1 dung tÝch trªn 5 tû m3 ®Ó dù phßng thùc hiÖn nhiÖm vô gi¶m lò lín. §©y lµ ®iÓm kh¸c so víi c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn cña níc tav× vËy mµ c«ng t¸c ®iÒu tiÕt níc ®îc thùc hiÖn kÕt hîp víi nhiÖm vô ph¸t ®iÖn vµ tíi tiªu. Nhng trËn ®¹i hång thuû x¶y ra n¨m 1945,1964, 1971 ®· lµm vì c¸c tuyÕn ®ª xung yÕu ë c¸c tÝnh ®ång b»ng s«ng Hång lµm thiÖt h¹i to lín vÒ ngêi vµ cña. Tõ khi c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®îc ®a vµo vËn hµnh hµng n¨m ®· c¾t tõ 4 dÕn 6 trËn lò lín, b¶o ®¶m an toµn cho c¸c c«ng tr×nh vµ cho thñ d« Hµ Néi vµ c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c bé, h¹n chÕ thiªn tai thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®¶m b¶o an ninh quèc phßng. 2. NhiÖm vô ph¸t ®iÖn MÆc dï ph¸t ®iÖn lµ nhiÖm vô xÕp thø hai trong môc ®Ých x©y dùng thuû ®iÖn Hoµ B×nh nhng nã còng kh«ng kÐm phÇn quan träng. Níc ta sau thêi gian dµi chiÕn tranh tµn ph¸, nÒn kinh tÕ nãi chung vµ nghµnh c«ng nghiÖp ®iÖn nãi riªng bÞ ph¸ ho¹i nÆng lÒ vµ kÐm ph¸t triÓn. §ã lµ trë ng¹i lín cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ níc.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

4

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Nh×n l¹i nh÷ng n¨m tríc khi x©y dùng thuû ®iÖn Hoµ B×nh, HÖ thèng ®iÖn ViÖt Nam rÊt h¹n chÕ vµ kh«ng ph¸t triÓn v× s¶n lîng ®iÖn nhá kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, vµ nhu cÇu thiÕt yÕu kh¸c. T×nh tr¹ng thiÕu ®iÖn x¶y ra nghiªm träng. C¸c thµnh phè thêng xuyªn bÞ c¾t ®iÖn. viÖc tæ m¸y sè 1 cña thuû ®iÖn Hoµ B×nh th¸ng 12/1988 ®îc hoµ líi víi c«ng suÊt 240MW, HÖ thèng ®iÖn miÕn B¾c ®· nhanh chãng ®îc c¶i thiÖn vµ sau khi vµ sau khÝ ®a toµn bé 8 tæ m¸y víi c«ng suÊt 1920 MW hoµ vµo HÖ thèng ®· ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu vÒ ®iÖn cña miÕn B¾c. Vµo nhøng n¨m 1993,1994 miÒn B¾c ®· xuÊt hiÖn hiÖn tîng thõa ®iÖn. N¨m 1994 s¶n lîng ®iÖn cña Hoµ B×nh ®¹t 5,662 tû kWh chiÕm 83% s¶n lîng ®iÖn miÒn B¾c vµ gÇn b»ng s¶n lîng ®iÖn toµn quèc n¨m 1987. Th¸ng 5-1994 ®êng d©y 500KV B¾c-Nam ®îc ®ãng ®iÖn ®a vµo vËn hµnh thùc hiÖn nhiÖm vô liªn l¹c thèng nhÊt HÖ thèng ®iÖn toµn quèc víi Hoµ B×nh lµm ®iÓ ®Çu mót phÝa B¾c. Vai trß cña Thuû ®iÖn Hoµ B×nh cùc kú quan träng, kh«ng nh÷ng cung cÊp ®iÖn cho miÒn Nam mµ cßn nhiÖm vô lµm cho ®êng d©y 500kV vËn hµnh æn ®Þnh vµ an toµn. Víi tû träng c«ng suÊt vµ ®iÖn nÊngnr xuÊt chiÕm tõ 25 40% s¶n lîng ®iÖn cña c¶ níc, nhµ m¸y ®· ®îc giao nhiÖm vô ®iÒu chØnh c«ng suÊt cña c¶ hÖ thèng vµ gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu chØnh chÊt lîng ®iÖn n¨ng cña c¶ hÖ thèng. Víi viÖc vËn hµnh æn ®Þnh cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh suèt thêi gian 15 n¨m qua ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc æn ®Þnh líi ®iÖn quèc gia, gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, phô vô nhu cÇu sinh ho¹t cña nh©n d©n. 3. HiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt cung cÊp níc tíi hµng n¨m cho ®ång b»ng B¾c Bé. Trong nh÷ng n¨m võa qua thêi tiÕt biÕn ®éng thÊt thêng lîng nuíc vµo mïa kiÖt cã xu híng gi¶m m¹nh, kh«ng ®¸p øng §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

5

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

nhu cÇu nguån nøoc phôc vô n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ sinh ho¹t cña c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång. Nhung nhê cã sù ®iÒu tiÕt cña hå chøa thuû ®iÖn Hoµ B×nh, nªn ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ níc cho vïng ®ång b»ng s«ng Hång réng lín, ®¶m b¶o hµng n¨m kh«ng thiÕu níc. Tõ khi nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®a vµo vËn hµnh, khu vùc ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång kh«ng x¶y ra n¹n h¹n h¸n nh c¸c vïng kh¸c vµ nhê cã sù ®iÒu tiÕt hîp lý cña Hå chøa thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®· gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt vµ s¶n lîng vô chiªm xu©n ë vïng nµy, kh«ng nh÷ng thÕ cßn ®îc c¶i thiÖn ®îc ®iÒu kiÖn cÊp níc phôc vô c«ng nghiÖp vµ d©n sinh. ViÖc bæ sung nguån níc vµo mïa kiÖt hµng n¨m cßn gãp phÇn ®Èy ®îc níc m¨n ra xa c¸c cöa s«ng, t¨ng thªm diÖn tÝch trång trät, ch¨n nu«i ë vïng nµy. Nh v©y nhiÖm vô tíi tiªu cña c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh còng mang l¹i hiÖu qu¶ v« cïng to lín. 4. HiÖu qu¶ c¶i thiÖn giao th«ng ®êng thuû. Tríc khi c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®i vµo vËn hµnh, t×nh tr¹ng giao th«ng ®êng thuû trªn hÖ thèng s«ng ë vïng ®ång b»ng b¾c bé gÆp nhiªu khã kh¨n nhÊt lµ mïa kiÖt, tµu bÌ bÞ m¾c c¹n. C«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh x©y dùng nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn giao th«ng ®êng thuû ë vïng nµy ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®¶m b¶o giao lu gi÷a ®ång b»ng vµ miÒn nói. C«ng tr×nh ®· t¹o ra mét hå chøa cã chiÒu dµi 200km tõ Hoµ B×nh lªn S¬n La, t¹o ra mét tuyÕn giao th«ng ®êng thuû rÊt thuËn lîi, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vïng nói T©y B¾c vµ chuËn bÞ cho c«ng tr×nh x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn S¬n La. PhÝa h¹ lu c«ng tr×nh nhê cã sù ®iÒu tiÕt t¨ng lu lîng nuíc vÒ mïa kiÖt vµ gi¶m lu lîng nuíc vÒ mïa lò ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho tµu bÌ ®i l¹i thuËn lîi, kh«ng cßn t×nh tr¹ng ¸ch t¾c nh tríc d©y. Trong ®iÒu kiÖn hÖ thèng giao th«ng ®êng bé ngµy cµng §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

6

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

qu¸ t¶i, HÖ thèng giao th«ng ®êng thuû sÏ ngµy cµng ph¸t huy t¸c dông c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®· vµ sÏ cã vai trß thóc ®Èy sù ph¸t triÓn giao th«ng ®êng thuû gãp phÇn ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong vïng. Ngoµi nh÷ng hiÖu qu¶ to lín nãi trªn, c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh cßn mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ kh¸c, lµ c«ng tr×nh kinh tÕ hiÖn ®¹i cña ®Êt nuíc víi mét quÇn thÓ kiÕn tróc v¨n ho¸ ®Æc biÖt ®· t¹o mét khu du lich hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch trong níc vµ quèc tÕ. Hµng n¨m ®· cã hµng tr¨m ngh×n lît kh¸ch ®Õn th¨m quan du lÞch. Hå chøa thuû ®iÖn Hoµ B×nh cßn cã tiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n rÊt lín mµ hiÖn nay cha ®îc khai th¸c vµ gãp phÇn ®iÒu hoµ khÝ hËu, t¹o ra mét vïng sinh th¸i tèt cho sù ph¸t triÓn n«ng, l©m nghiÖp. X©y dùng c«ng tr×nh vµ vËn hµnh an toµn æn ®Þnh c«ng tr×nh thuû ®iÖn Hoµ B×nh – mét c«ng tr×nh cã quy m« lín vµ kü thuËt phøc t¹p tÇm cì thÕ giíi ®· ®µo t¹o cho ®Êt níc m«t ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kü s vµ chuyªn gia vÒ x©y dùng, l¾p m¸y vµ vËn hµnh c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn níc ta trong t¬ng lai. §Ó thùc hiÖn ®îc c¸c nhiÖm vô nªu trªn, nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®· x©y dùng mét m« h×nh tæ chøc khoa häc vµ hîp lý.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

7

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Gi¸m ®èc

P. Gi¸m ®èc VT

Phßng VËt t­

PX §iÖn

Phßng B¶o VÖ PCCC

PX Tù §éng

P. Gi¸m ®èc KT

Ph©n x­ëng DV

Phßng TCKT

PX M¸y

PX VËn Hµnh

Phßng TCL§

V¨n Phßng

Tr¹m 220500KV

Phßng quyÕt to¸n

PX Thuû Lùc

Phßng KHKT

Phßng An toµn BHL§

M« h×nh tæ chøc cña nhµ m¸y

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

8

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Tr¶i qua 17 n¨m qu¶n lý vËn hµnh, tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®· vît qua mäi khã kh¨n thö th¸ch, hoµn thµnh th¾ng lîi mäi nhiÖm vô ®îc giao s¶n xuÊt gÇn 90 tû kwh ®iÖn an toµn, ®îc §¶ng, ChÝnh phñ vµ Quèc héi tÆng nh÷ng phÇn thëng cao quý: Danh hiÖu ®¬n vÞ anh hïng lao ®éng cho tËp thÓ nhµ m¸y n¨m 1998, Danh hiÖu anh hïng lao ®éng cho ®ång chÝ Vò §øc Quúnh nguyªn Gi¸m ®èc nhµ m¸y n¨m 2000. 1. 1 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng nhÊt n¨m 1989. 2. 2 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng nh× n¨m 1986, 1994. 3. 2 Hu©n ch¬ng lao ®éng h¹ng 3 n¨m 1983, 1992 4. 25 Hu©n ch¬ng lao ®éng c¸c h¹ng cho m«t ®¬n vÞ vµ 24 c¸ nh©n xuÊt s¾c….. PhÇn II: Nguyªn lý c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¸c trang thiÕt bÞ trong nhµ m¸y. I. PhÇn n¨ng lîng s¬ cÊp. Nhµ m¸y thuû ®iÖn lµ nhµ m¸y ®iÖn ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c: sö dông n¨ng lîng cña dßng ch¶y ®Ó lµm quay tua bin thuû lùc, tua bin ®îc g¾n ®ång trôc víi m¸y ph¸t ®iÖn, lµm nhiÖm vô chuyÓn tiÕp n¨ng lîng. Ta biÕt r»ng, c«ng suÊt ®Æt cña nhµ m¸y thuû ®iÖn ®îc tÝnh theo c«ng thøc nh sau: N® = 9,81η.∆H.Qtb. Trong ®ã: η : HiÖu suÊt cña nhµ m¸y. ∆H : §é cao cét níc.( Chªnh lÖch gi÷a thîng lu vµ h¹ lu). Qtb : Lu lîng trung b×nh cña dßng ch¶y.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

9

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Nh vËy c«ng suÊt ®Æt cña nhµ m¸y thuû ®iÖn phô thuéc trùc tiÕp vµo ∆H vµ Qtb. Lu lîng níc trung b×nh cña dßng chÈy ®èi víi mçi dßng s«ng lµ kh¸c nhau vµ thËm chÝ lµ kh¸c nhau trªn mçi ®o¹n cña dßng s«ng ®ã. Tuú thuéc vµo ®Þa h×nh cô thÓ, cÊu t¹o ®Þa ch©t khu vùc, biÓu ®å thuû v¨n cña dßng ch¶y mµ ngêi ta lùa chän vÞ trÝ ®Æt nhµ m¸y thuû ®iÖn cho tèi u nhÊt. Khi ®ã ®Ó n©ng cao c«ng suÊt ®Æt cña nhµ m¸y, ®Ó tËn dông tèi ®a n¨ng lîng dßng ch¶y, nhµ thiÕt kÕ sÏ cè g¾ng t¹o ra ∆H lín nhÊt cã thÓ ®îc. Cã rÊt nhiªu ph¬ng ¸n ®Ó t¹o ra ∆H cho nhµ m¸y thuû ®iÖn: Ngêi ta cã thÓ lîi dông ®Þa h×nh s½n cã cña dßng ch¶y, t¹o kªnh dÉn hoÆc ®¾p ®Ëp ng¨n s«ng ®Ó t¹o hå chøa níc. Trong ®ã th× nhµ m¸y thuû ®iÖn kiÓu ®Ëp vµ hå chøa lµ ®iÓn h×nh h¬n c¶ vµ nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ b×nh còng lµ mét trong nh÷ng nhµ m¸y nh vËy. §Ó cã thÓ sö dông n¨ng lîng dßng ch¶y nh lµ mét nguån n¨ng lîng s¬ cÊp lµm quay tua bin m¸y ph¸t ®iÖn th× ph¶i kÓ ®Õn vai trß cùc kú quan trong cña mét sè c«ng tr×nh vµ thiÕt bÞ chÝnh trong hÖ thèng n¨ng l¬ng s¬ cÊp nh: Hå, §Ëp, Cöa nhËn níc, Cöa x¶ níc, Tua bin, c¸c thiÕt bÞ thuû lùa liªn quan… ……. 1. Hå chøa. Hå chøa cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh cã c¸c th«ng sè kü thuËt chÝnh nh sau: -

Mùc níc d©ng b×nh thêng 115m:

§©y lµ møc níc ®¶m b¶o cho nhµ m¸y cã thÓ vËn hµnh trong thêi gian dµi mµ vÉn ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt. -

Mùc níc chÕt lµ 80m vµ t¬ng ®¬ng cã thÓ tÝch chÕt VchÕt = 3,85tû m3.

§©y lµ giíi h¹n díi cña mùc níc vËn hµnh trong hå, nhµ m¸y kh«ng ®îc vËn hµnh díi mùc níc nµy. NÕu vËn hµnh díi mùc níc chÕt th× lîng phï xa kÐo vÒ lín sÏ ¶nh hëng ®Õn tuæi thä cña §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

10

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Tua bin vµ c¸c thiÕt bÞ thuû lùc liªn quan ®ång thêi khiÕn cho lßng hå chøa bÞ båi l¾ng phï xa nhiÒu, ¶nh hëng ®Õn tiªu chuÈn kü thuËt cña hå chøa. -

Hå chøa cã diÖn tÝch mÆt níc lµ 220km2 víi ®é s©u h =100÷150m.

-

Dung tÝch chèng lò cña hå lµ 5,6 tû m3 víi mùc níc tríc lò lµ 85÷90m, mùc níc gia cêng lµ 120m. §©y lµ phÇn dung tÝch cña hå phôc vô cho nhiÖm vô chèng lò cho vïng h¹ lu s«ng §µ.

Mùc níc trong hå lªn xuèng lµ tuú theo tõng mïa trong n¨m vµ tuú theo chÕ ®é vËn hµnh cña nhµ m¸y. Qu¸ tr×nh ®iÒu tiÕt hå chøa lµ mét bµi to¸n tèi u ho¸ ®a môc tiªu rÊt phøc t¹p, võa ph¸i ®¶m b¶o cho môc tiªu sè 1 lµ chèng lò, ®¶m b¶o cho an toµn cña c«ng tr×nh võa ph¶i ®¶m b¶o cho nhu cÇu ph¸t ®iÖn cho hÖ thèng theo ®iÒu ®é quèc gia. 2. §Ëp. §©y lµ mét c«ng tr×nh ®å sé, vÜ ®¹i nhÊt trong toµn bé c«ng tr×nh nhµ m¸y víi chiÒu cao 128m, chiÒu dµi ®Ëp lµ 600 m, chiÒu réng ch©n ®Ëp lµ 800m, cao ®é mÆt ®Ëp lµ 123m.

123m

▼115m

▼80m

§¸

§Êt

§¸ -5m

800m

Víi mçi nhµ m¸y thuû ®iÖn th× cÊu t¹o cña ®Ëp lµ kh¸c nhau tuú theo mùc níc d©ng, tuú theo cÊu t¹o ®Þa chÊt, ®Þa chÊn, §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

11

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

thuû v¨n cña khu vùc ®ã. §Ëp cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh lµ lo¹i ®Ëp ®Êt ®¸ ®îc x©y dùng trªn nÒn ch©n ®Ëp lµ c¸t sái. Lo¹i ®Ëp nµy cã kh¶ n¨ng ®µn håi tèt víi chÊn ®éng kho¶ng 6 ®é ricte, ®¶m b¶o tuæi thä cho c«ng tr×nh, ®¸p øng tèt yªu cÇu kü thuËt. §Ëp cã lâi chèng thÊm ë gi÷a, hai bªn cã c¸c tÇng läc xu«i ngîc, díi ®Ëp cã mµng khoan phôt nhiÒu hµng ¨n s©u vµo líp ®¸ gèc. Díi ch©n ®Ëp cã ®Æt c¸c thiÖt bÞ kü thuËt ®Ó ®o ®¹c kiÓm tra tÝnh tr¹ng cña ®Ëp, gióp cho bé phËn gi¸m s¸t, theo dâi cã thÓ biÕt ®îc hiÖn tr¹ng thùc tÕ cña ®Ëp, tõ ®ã ®a ra kÕ ho¹ch vËn hµnh, b¶o dìng tèi u nhÊt ®¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi cho c«ng tr×nh. 3. C«ng tr×nh x¶ níc vËn hµnh. Vµo mïa lò, lu lîng níc ch¶y vµo hå lín, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn cho c«ng tr×nh ph¶i tiÕn hµnh x¶ níc hå qua hÖ thèng cöa x¶. 70m

106m

C«ng tr×ng nµy lµ mét ®Ëp bª t«ng cao 70 m vµ réng 106 m, ®îc chia lµ 2 tÇng. TÇng díi lµ 12 cöa x¶ ®¸y kÝch thíc 6x10m víi tæng lu lîng x¶ lµ 21000m3/s. TÇng trªn lµ 6 cöa x¶ mÆt, kÝch thíc 15x15m víi tæng lu lîng x¶ lµ 14400m3/s. 4. Cöa nhËn nîc vµ truyÒn n¨ng lîng. Cöa nh©n níc kiÓu th¸p cao 70m, dµi 190m trªn cã bè trÝ c¸c líi ch¾n r¸c vµ c¸c cöa van söa ch÷a. Níc dÉn vµo tuabin b»ng 8 Tuynen chÞu ¸p lùc, mçi tuynen dµi 210m, ®êng kÝnh 8m qua c¸c tæ m¸y vµ tho¸t ra h¹ lu ë

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

12

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

m¸y 1 vµ m¸y 2 hai ®êng tuynen ®éc lËp, ë tæ m¸y 3 ®Õn 8 ®êng x¶ ®îc ghÐp ®«i “2 m¸y 1 tuynen”. C¸c cña nhËn níc ®îc ®ãng më bëi c¸c tÊm phai cöa nÆng 72 tÊn, viÖc n©ng h¹ c¸c tÊm phai ®îc thùc hiÖn bëi hÖ thèng cÇn cÈu. II. PhÇn m¸y ph¸t vµ gian m¸y Gian m¸y lµ m¸y lµ mét c«ng tr×nh ®îc x©y dùng ngÇm trong nói ®¸ cã chiÒu cao 50,5m , réng 19.5m, dµi 260m. T¹i ®©y l¾p ®Æt thiÕt bÞ cña 8 tæ m¸y .Song song víi gian m¸y lµ gian. BiÕn thÕ gåm 24 m¸y biÕn ¸p mét pha, c«ng suÊt lµ 105 MVA, n©ng ®iÖn ¸p tõ 15.75 kV lªn 220 kV. Dßng ®iÖn ®îc dÉn ra ngoµi b»ng ®êng c¸p trong dÇu ¸p lùc cao lªn tr¹m ph©n phèi ngoµi trêi 220/110kV 1. S¬ ®å nguyªn lý , tÝnh n¨ng øng dông cña c¸c trang thiÕt bÞ thuéc m¸y ph¸t ®iÖn, thuéc m¸y ph¸t kÝch thÝch.  Bè trÝ m¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc M¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc ®îc cÊu t¹o kiÓu æ dï, cã mét æ ®ì ®Æt trªn n¾p turbin vµ cã mét æ híng n»m trªn gi¸ ch÷ thËp trªn. N»m ®ång trôc víi m¸y ph¸t chÝnh lµ m¸y ph¸t phô vµ m¸y ph¸t ®iÒu chØnh M¸y ph¸t ®ång bé thuû lùc 3 pha trôc ®øng kiÓu CB-1190/21548-TB4 * C¸c sè liÖu kü thuËt chÝnh cña m¸y ph¸t thuû lùc : CB1190/215-48-TB4 + C«ng suÊt ®Þnh møc biÓu kiÕn 266700 kVA + C«ng suÊt dÞnh møc h÷u c«ng 240000kW + §iÖn ¸p d©y ®Þnh møc 15.75kV + Dßng ®iÖn stator ®Þnh møc 9780A + HÖ sè c«ng suÊt ®Þnh møc cosϕ = 0.9 + TÇn sè ®Þnh møc 50 Hz + Tèc ®é quay ®Þnh møc 125v/p §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

13

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

+ Dßng ®iÖn kÝch thÝch ®Þnh møc 1710A + HiÖu suÊt ë c«ng suÊt ®Þnh møc, ®iÖn ¸p ®Þnh møc vµ hÖ sè c«ng suÊt ®Þnh møc lµ :98.3% m¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc kh«ng cã trôc riªng, èng lãt r«tor ®îc nèi trùc tiÕp víi trôc turbin, ë phÝa trªn èng lãt r«tor nèi víi trôc phô trªn ®ã cã l¾p èng lãt cña æ híng, vµnh gãp vµ r«tor cña m¸y ph¸t ®iÒu chØnh. T¹i vïng trung t©m cña ®Üa r«tor m¸y ph¸t chÝnh cã l¾p r«tor m¸y ph¸t phô . m¸y ph¸t ®îc trang bÞ hÖ thèng phanh, cøu ho¶, c¸c thiÕt bÞ kiÓm tra nhiÖt ®é vµ b¶o vÖ æ ®ì, æ híng.  Stato vµ m¸y ph¸t chÝnh Vá stator lµm b»ng thÐp tÊm cã vµnh trªn vµ vµnh díi, n¨m tÇng vá bäc vµnh díi cña stator

dïng ®Ó ®Æt vá lªn c¸c tÊm

máng, c¶ vµnh trªn dïng ®Ó l¾p gi¸ ch÷

thËp trªn. Gi÷a c¸c

tÇng hµn cña c¸c gian t¨ng lùc vµ thanh chèng b»ng thÐp gãc. §Ó cã thÓ vËn chuyÓn ®îc dÔ dµng stator cÊu t¹o thµnh 6 phÇn, stator ®îc b¾t vµo mãng nhê 12 tÊm mãng vµ gur«ng mãng. Lâi stator ®îc lµm b»ng tÊm thÐp kü thuËt dËp nguéi vµ phñ b»ng líp s¬n c¸nh ®iÖn 2 mÆt råi sÊy nãng. Theo chiÒu cao tÊm thÐp ®îc chia lµm 41 ®o¹n, thanh chèng gi÷a c¸c ®o¹n nµy t¹o ra c¸c r·nh ®Ó kh«ng khÝ lµm m¸t lu th«ng, cuén d©y stator lµm b»ng thanh dÉn lîn sãng 2 líp, cã 3 ®Çu chÝnh vµ ®Çu ra trung tÝnh. Sè r·nh Z = 576 r·nh , sè cùc 2P= 48 cùc, bíc quÊn d©y 1-1525 , sè nh¸nh song song a = 4.  R«tor m¸y ph¸t chÝnh: Gåm ®Üa r«tor, th©n r«tor cã g¾n ®Üa phanh, c¸c cùc cã cuén d©y kÝch tõ vµ cuuén c¶n, thanh dÉn phô trªn ®ã cã l¾p èng gãp cho æ híng . Th©n r«tor lµ c¸c m¶nh dËp b»ng tÊm thÐp ghÐp l¹i vµ ®îc chia thµnh 12 ®o¹n theo chiÒu cao. C¸c m¶nh cña th©n xÕp thµnh tõng líp vµ cã mèi nèi ®Æt lÖch nhau mét cùc so víi líp tríc, §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

14

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

ë nh÷ng chç r¸p nèi gi÷a c¸c m¶nh cña mét mèi nèi cã khe hë ®Ó lu th«ng kh«ng khÝ cßn gi÷a c¸c ®o¹n lµ c¸c r·nh th«ng giã . Mçi cùc r«tor gåm cã phÇn lâi thÐp cã d¹ng ®Æc biÖt. Tõng cùc tõ ®îc nèi vµo th©n r«tor b»ng hai r·nh mang c¸ ( h×nh ch÷ T ) vµ c¸c thanh nªm ngîc chiÒu . Cuén d©y r«tor ®îc Ðp b»ng lß xo ®Æt trong c¸c r·nh trªn th©n r«tor . Thanh dÉn tõ vµnh gãp ®Õn cuén d©y kÝch thÝch cña m¸y ph¸t lµm b»ng thanh ®ång bäc c¸ch ®iÖn.  M¸y ph¸t phô( m¸y ph¸t kÝch thÝch) M¸y ph¸t phô ®Ó cung cÊp ®iÖn cho hª thèng kÝch thÝch ®éc lËp b»ng thyristor cña m¸y ph¸t chÝnh. Th©n stator vµ r«tor lµm b»ng thÐp hµn. Th©n stator gåm 3 m¶nh ghÐp l¹i, ®Üa r«tor lµm liÒn kh«ng th¸o rêi ®îc. Lâi thÐp stator ®îc lµm b»ng c¸c m¶nh thÐp kü thuËt. Cuén d©y stator ®Êu theo h×nh sao cã c¸c m¹ch trÝch tõng pha ®Ó cÊp ®iÖn cho nhãm chØnh lu lµm viÖc cña bé biÕn ®æi b»ng thyristor, c¸ch ®iÖn cña cuén d©y stator m¸y ph¸t phô b»ng b¨ng meca cÊp B  M¸y ph¸t ®iÒu chØnh : Lµ m¸y ph¸t cã tÇn sè cho bé ®iÒu tèc ®iÖn thuû lùc cña turbin vµ r¬le tèc ®é, nã lµ m¸y ph¸y ®ång bé 3 pha, cã kÝch thÝch b»ng nam ch©m vÜnh cöu trªn c¸c cùc cña r«tor . §Ó tõ ho¸ c¸c nam ch©m mçi cùc tõ cã mét cuén d©y ®Æc biÖt. CÇn ph¶i tiÕn hµnh n¹p tõ ®iÖn ¸p stator thÊp díi 110V . TiÕn hµnh n¹p tõ b»ng dßng mét chiÒu 600A . Thêi gian n¹p kh«ng qu¸ 1secto . Trong thêi gian lµm viÖc cuén d©y n¹p tõ ph¶i ®îc ®Êu ng¾n m¹ch. HiÖn nay chØ cã tæ m¸y 3 ®Õn tæ m¸y 8 cßn sö dông m¸y ph¸t ®iÒu chØnh cßn m¸y 1 vµ 2 ®· thay thÕ m¸y ph¸t ®iÒu chØnh b»ng thiÕt bÞ ®o tèc ®é cña H·ng SULZER.  HÖ thèng th«ng giã, lµm m¸t. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

15

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

§Ó lµm m¸t phÇn t¸c dông cña m¸y ph¸t chÝnh cã dïng hÖ thèng th«ng giã tuÇn hoµn lµm m¸t kh«ng khÝ trong c¸c bé phËn lµm m¸t kh«ng khÝ. Rotor m¸y ph¸t lµm viÖc nh mét qu¹t ly t©m t¹o nªn ¸p lôc giã lµm m¸t cÇn thiÕt, lµm m¸t c¸c cùc tõ Rotor cuén d©y vµ lâi thÐp Stator vµ di vµo c¸c bé lµm m¸t giã b»ng níc, khi ra khái c¸c bé phËn lµm m¸t khÝ theo híng giã khÐp kÝn quanh Stator, kh«ng khÝ l¹nh chia lµm 2 ®êng quay trë l¹i rotor. §êng khÝ phÝa díi ®i qua m¬ng giã n»m trong m¸n, ®êng khÝ phÝa trªn ®i gi÷a sµn gi¸ ch÷ ThËp trªn vµ tÊm ng¨n chia kh«ng khÝ phÝa trªn. C¸c bé lµm m¸t khÝ ®îc l¾p vµo th©n stator m¸y ph¸t chÝnh.  HÖ thèng phanh. §Ó phanh Rotor khi dõng m¸y vµ ®Ó n©ng Rotor khi söa ch÷a, m¸y ph¸t ®îc trang bÞ 24 bé phanh, phanh cã van 3 ng¶ ®Ó thay ®æi chÕ ®é phanh hoÆc kÝch m¸y. KiÓm tra nhiÖt ®é M¸y ph¸t ®iÖn ®uîc kiÓm tra nhiÖt ®é nhê c¸c bé

Sensor

biÕn ®æi nhiÖt ®iÖn trë vµ nhiÖt ¸p kÕ. §Ó ®o nhiÖt ®é Stator m¸y ph¸t chÝnh, trong c¸c r·nh gi÷a c¸c thanh dÉn ë mét trong c¸c nh¸nh song song cña c¶ ba pha cã l¾p c¸c bé biÕn ®æi nhiÖt ®iÖn trë. §Ó ®o nhiÖt ®é lâi thÐp Stator m¸y ph¸t chÝnh, trªn ®¸y c¸c r·nh cã l¾p c¸c nhiÖt kÕ ®iÖn trë. §Ó kiÓm tra nhiÖt ®é c¸c segment æ ®ì vµ æ híng dÇu nãng l¹nh trong c¸c thïng dÇu, kh«ng khÝ nãng vµ l¹nh ngêi ta l¾p c¸c nhiÖt kÕ ®iÖn trë vµ nhiÖt ¸p kÕ ph¸t tÝn hiÖu. HÖ thèng cøu ho¶. M¸y ph¸t thuû lùc ®îc trang bÞ hÖ thèng cøu ho¶ b»ng níc phun. HÖ thèng cøu ho¶ m¸y ph¸t chÝnh gåm cã 2 ®íng èng n»m vßng quanh ®Çu trªn vµ ®Çu díi cuén d©y Stator. Trªn mçi èng gãp cã khoÐt nhiÒu lç ®Ó ph©n níc

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

16

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

M¸y ph¸t phô cã mét èng cøu ho¶ n»m quanh ®Çu trªn cuén d©y Stator. 2. S¬ ®å, nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ thèng kÝch tõ. C¸c m¸y ph¸t thuû lùc cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®îc trang bÞ hÖ thèng kÝch thÝch thiristor ®éc lËp kiÓu CTH-5002000-3-5T4. mµ trong nã ®îc trang bÞ ®ång bé c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn vµ chóng thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu chØnh dßng ®iÖn Rotor vµ ®iÖn ¸p cña m¸y ph¸t thû lùc theo nguyªn t¾c ®iÒu chØnh ®· ®îc x¸c ®Þnh ë chÕ ®é lµm viÖc b×nh thêng vµ chÕ ®é sù cè. HÖ thèng kÝch thÝch cña m¸y ph¸t thuû lùc ®¶m b¶o c¸c chÕ ®é lµm viÖc sau ®©y: -

KÝch thÝch ban ®Çu.

-

Kh«ng t¶i.

-

Khëi ®éng tù ®éng ®ãng vµo líi b»ng ph¬ng ph¸p hoµ ®ång bé chÝnh x¸c.

-

Lµm viÖc ë hÖ thèng n¨ng lîng cã phô t¶i trong c¸c giíi h¹n cña biÓu ®å ph©n bæ c«ng suÊt cña m¸y ph¸t qu¸ t¶i cho phÐp víi m¸y ph¸t thuû lùc.

-

Cêng hµnh kÝch thÝch víi mét béi sè cho tríc theo tríc theo ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn khi cã h háng trong hÖ thèng n¨ng lîng, g©y nªn gi¶m ®iÖn ¸p trªn thanh c¸i cña tr¹m.

-

DËp tõ cho m¸y ph¸t ®iÖn ë c¸c chÕ ®é dõng sù cè vµ dõng bÝnh thêng tæ m¸y.

C¸c sè liÖu kü thuËt chÝnh cña hÖ thèng kÝch thÝch m¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc. -

C«ng suÊt ®Þnh møc : 1000 kVA

-

§iÖn ¸p ®Þnh møc:

-

Dßng ®iÖn ®Þnh møc: 2000 A

-

C«ng suÊt cêng hµnh : 1530 kVA

-

Dßng ®iÖn ë chÕ ®é cêng hµnh : 3420 A

-

Béi sè cêng hµnh theo ®iÖn ¸p : 3,5

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

500 V

17

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

-

§iÖn ¸p ®Þnh møc cung cÊp cho m¹ch tù dïng 1 chiÒu: 220 V

-

TÇn sè : 50Hz.

CÊu t¹o vµ sù lµm viÖc cña hÖ thèng kÝch thÝch m¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc. ViÖc kÝch thÝch cho m¸y ph¸t ®iÖn thuû lùc ®îc thùc hiÖn theo s¬ ®å kÝch thÝch thyristor ®éc lËp b»ng viÖc cung cÊp cho c¸c cuén d©y kÝch thÝch tõ thanh c¸i Stator cña m¸y ph¸t phô qua bé biÕn ®æi UG1 vµ UG2 mµ chóng ®îc ®Êu song song ë phÝa dßng 1 chiÒu. Bé biÕn ®æi UG1 – lµ mét nhãm lµm viÖc cña c¸c thiristor ®îc cung cÊp tõ c¸c nh¸nh Stator cña m¸y ph¸t ®iÖn vµ nã ®¶m b¶o ë c¸c chÕ ®é lµm viÖc l©u dµi phÇn c¬ b¶n cña dßng ®iÖn kÝch thÝch. Cßn bé biÕn ®æi UG2 – lµ nhãm cêng hµnh cña c¸c thiristor, mang phÇn kh«ng ®¸ng kÓ (20%) dßng ®iÖn kÝch thÝch. M¸y ph¸t ®iÖn phô cã hÖ thèng tù ®éng tù kÝch thÝch vµ ®îc bè trÝ trªn cïng mét trôc víi m¸y ph¸t ®iÖn chÝnh. V× vËy ®iÖn ¸p anod cung cÊp cho c¸c bé biÕn ®æi thiristor trong c¸c nhãm lµm viÖc vµ cêng hµnh cña m¸y ph¸t ®iÖn chÝnh kh«ng phô thuéc vµo ®iÖn ¸p Stator cña m¸y ph¸t ®iÖn vµ hÖ thèng kÝch thÝch nh vËy ®îc gäi lµ ®éc lËp. ViÖc dËp tõ cho m¸y ph¸t ®iÖn ®îc thùc hiÖn b»ng viÖc chuyÓn c¸c bé phËn biÕn ®æi sang chÕ ®é ®¶o, khi ®ã c¸c sung ®iÒu khiÓn ®îc lo¹i khái nhãm lµm viÖc vµ chÕ ®é ®¶o thùc hiÖn th«ng qua nhãm cêng hµnh. ViÖc cung cÊp cho bé ®iÒu chØnh kÝch thÝch khi hÖ thèng kÝch thÝch lµm viÖc ®îc lÊy tõ m¸y biÕn ¸p tù dïng TE2 cã c«ng suÊt ®Þnh møc 7,5 KVA, viÖc cung cÊp cho hÖ thèng lµm m¸t b»ng níc cÊt ®îc lÊy tõ hÖ thèng níc cÊt chng cña nhµ m¸y trong ®ã lµ mét b×nh chng cÊt b»ng ®iÖn vµ bÓ chøa. Níc cÊt ®îc cung cÊp b»ng vßng tuÇn hoµn kÝn nh sau: b¬m-c¸c bé trao ®æi nhiÖt, c¸c bé läc – c¸c bé biÕn ®æi thiristor, viÖc ®a vµo tõ bé troa ®æi nhiÖt ®îc thùc hiÖn b»ng §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

18

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

c¸c èng nhê c¸c ®Çu nèi b»ng mÆt bÝch. C¸ch ®iÖn cña bé biÕn ®æi víi bé trao ®æi nhiÖt ®îc ®¶m b¶o b»ng c¸c èng c¸ch ®iÑn ®Æt ë ®êng lµm m¸t bªn trong c¸c bé biÕn ®æi thiristor. Sù tuÇn hoµn cña níc cÊt ®îc ®¶m b¶o b»ng c¸c b¬m níc ly t©m cã c«ng suÊt 20 m3/h, cét níc 53m. 3. HÖ thèng ®iÒu khiÓn, ®o lêng vµ b¶o vÖ chÝnh cña m¸y ph¸t. M¸y ph¸t cã c¸c b¶o vÖ chÝnh sau: -

B¶o vÖ so lÖch däc.

-

B¶o vÖ chèng ng¾n m¹ch ngoµi kh«ng ®èi xøng vµ qu¸ t¶i kh«ng ®èi xøng.

-

B¶o vÖ chèng ng¾n m¹ch ngoµi ®èi xøng.

-

B¶o vÖ chèng qu¸ ®iÖn ¸p.

-

B¶o vÖ chèng qu¸ t¶i ®èi xøng.

-

B¶o vÖ chèng ch¹m ®Êt cuén d©y Stator m¸y ph¸t.

 B¶o vÖ so lÖch: Dïng lµm b¶o vÖ cho m¸y ph¸t chèng ng¾n m¹ch nhiÒu pha trong cuén d©y Stator vµ ë c¸c ®Çu ra cña m¸y. B¶o vÖ nµy lµ mét trong sè c¸c b¶o vÖ chÝnh cña m¸y ph¸t vµ kh«ng t¸c ®éng khi cã ng¾n m¹ch ngoµi. Vïng t¸c ®éng cña b¶o vÖ. Tõ c¸c m¸y biÕn dßng ®Æt ë ®Çu ra trung tÝnh ®Õn c¸c m¸y biÕn dßng ®Æt t¹i c¸c ®Çu ra m¸y ph¸t. B¶o vÖ lµm viÖc kh«ng cã thêi gian day tr× t¸c ®éng ®i c¾t m¸y c¾t 15,75KV, dËp tõ m¸y ph¸t, dõng m¸y, khëi ®éng cøu ho¶ m¸y ph¸t.  B¶o vÖ chèng ng¾n m¹ch ngoµi kh«ng ®èi xøng vµ qu¸ t¶i kh«ng ®èi xøng chóng ®îc dïng lµm b¶o vÖ cho m¸y ph¸t chÝnh chèng ng¾n m¹ch ngoµi kh«ng ®çi xøng vµ c¸c chÕ ®é phô t¶i kh«ng ®èi xøng, còng nh ®¶m b¶o cho lµm dù phßng cho c¸c b¶o vÖ cña c¸c phÇn tö cã liªn quan cña líi ®iÖn khi x¶y ra ng¾n m¹ch kh«ng ®èi xøng. B¶o vÖ ®îc ®Êu vµo m¸y biÕn dßng ®Æt ë ®Çu ra trung tÝnh m¸y ph¸t. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

19

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

B¶o vÖ nµy cã 3 cÊp t¸c ®éng theo dßng ®iÖn thø tù nghÞch. -

CÊp I cña b¶o vÖlµm viÖc khi cã qu¸ t¶i kh«ng ®èi xøng vµ t¸c ®éng khi ph¸t tÝn hiÖu b¸o tríc cã thêi gian day tr×.

-

CÊp II cña b¶o vÖ lµm viÖc khi ph¸t sinh ng¾n m¹ch kh«ng ®èi xøng víi 2 cÊp thêi gian day tr×.

-

CÊp III cña b¶o vÖ lµm viÖc khi x¶y ra ng¾n m¹ch kh«ng ®èi xøng bªn trong m¸y biÕn ¸p lùc.

 B¶o vÖ chèng ng¾n m¹ch ngoµi ®èi xøng. B¶o vÖ nµy ®îc dïng lµm b¶o vÖ cho m¸y ph¸t chèng qu¸ dßng khi cã ng¾n m¹ch ngoµi ®èi xøng vµ b¶o ®¶m dù phßng b¶o vÖ cho c¸c phÇn tö cã liªn quan cña líi ®iÖn nÕu x¶y ra ng¾n m¹ch 3 pha. B¶o vÖ ®îc ®Êu vµo m¸y biÕn dßng ®Æt ë ®Çu ra trung tÝnh m¸y ph¸t v¸ m¸y biÕn ®iÖn ¸p ®Æt ë ®Çu ra chÝnh cña m¸y ph¸t. B¶o vÖ chèng qu¸ ®iÖn ¸p Stator m¸y ph¸t chÝnh. B¶o vÖ cã 1 cÊp t¸c ®éng nã ®îc thùc hiÖn díi d¹ng b¶o vÖ ®iÖn ¸p cùc ®¹i, b¶o vÖ ®îc ®Êu vµo m¹ch ®iÖn ¸p cña m¸y biÕn ®iÖn ¸p ®Æt ë ®Çu ra m¸y ph¸t. B¶o vÖ chèng qu¸ t¶i ®èi xøng. §Ó tr¸nh qu¸ t¶i ®èi xøng ngêi ta dïng b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i sö dông dßng ®iÖn 1 pha. B¶o vÖ ®îc ®Êu vµo m¸y biÕn dßng ®Æt ë ®Çu ra trung tÝnh cña m¸y ph¸t.  B¶o vÖ chèng cham ®Êt cuén d©y Stator. §Ó b¶o vÖ cuén d©y Stator m¸y ph¸t ngêi ta dïng b¶o vÖ chèng ch¹m ®Êt 93 – 11. B¶o vÖ nµy ®îc dïng trong c¸c m¸y ph¸t cã c«ng suÊt lín mµ ë trung tÝnh cuén d©y Stator cña nã cã ®Æt m¸y biÕn ¸p 1 pha. B¶o vÖ ®îc dÊu vµo m¸y biÕn ¸p ®Æt t¹i ®Çu ra chÝnh m¸y ph¸t qua khèi thö nghiÖm SG-A. M¹ch ®iÖn b¶o vÖ chèng ch¹m ®Êt phÝa 15,75 KV.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

20

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

4. S¬ ®å nguyªn lý vµ ®Æc tÝnh kü thuËt chÝnh cña m¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p 15,75/220KV, m¸y c¾t, c¸c biÕn ®iÖn ¸p ®o lêng ®Çu cùc m¸y ph¸t. M¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p 15,75/220KV C¸c m¸y biÕn ¸p cña s¬ ®å khèi m¸y ph¸t biÕn ¸p lµ c¸c m¸y biÕn ¸p mét pha, 2 cuén d©y kieu OCS – 105000/220-85-TB-B. C¸c thèng sè kü thuËt chÝnh: -

C«ng suÊt ®Þnh møc 105000 KVA

-

C«ng suÊt ®Þnh møc nhãm 3 m¸y315000 KVA

-

§iÖn ¸p ®Þnh møc cao ¸p 230 KV.

-

§iÖn ¸p ®Þnh møc phÝa h¹ 15,75 KV

-

Dßng ®iÖn ®Þnh møc cao ¸p 751,5 A

-

Dßng ®iÖn ®Þnh møc h¹ thÕ 666A

-

S¬ ®å vµ nhãm d©y cña m¸y biÕn ¸p I/I-0

-

S¬ ®å tæ ®Êu d©y Y/∆ -11

C¸c biÕn ¸p khèi cã hÖ thèng lµm m¸t dÇu vµ níc theo kiÓu tuÇn hoµn cìng bøc. HÖ thèng lµm m¸t gåm c¸c bé phËn sau: -

C¸c bé phËn lµm m¸t dÇu (lµm nhiÖm vô trao ®æi nhiÖt)

-

B¬m ®iÖn (®Ó b¬m dÇu)

-

C¸c bé läc hót Èm (®Ó kh«i phôc phÇn nµo t/c cña dÇu)

-

Líi läc (®Ó läc c¬ khÝ dÇu)

-

§ång hå kiÓm tra ®o lêng.

-

C¸c van 1 chiÒu (kh«ng cho dÇu ch¶y ngîc)

-

C¸c van dÇu vµ níc.

-

èng dÉn dÇu

DÇu nãng cña m¸y biÕn ¸p tõ líp trªn ®i vµo ®Çu hót cña b¬m, ®îc b¬m qua van 1 chiÒu vµ c¸c bé lµm m¸t dÇu, ë ®©y dÇu bao quanh c¸c giµn èng (trong ®ã cã níc tuÇn hoµn ®îc lµm nguéi ®i qua líi läc vµo tÇng díi cña m¸y biÕn ¸p, mét phÇn dÇu ®i qua bé läc hót Èm thêng xuyªn ë tr¹ng th¸i lµm viÖc. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

21

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Nhãm biÕn ¸p 3 pha cã 4 bé lµm mat dÇu: mçi pha cã mét bé lµm m¸t lµm viÖc vµ mét bé dõ phßng chung cho c¶ 3 pha. S¬ ®å cho phÐp thay thÕ bé lµm m¸t lµm viÖc cña bÊt kú pha nµo b»ng bé lµm m¸t dù phßng. Mçi bé lµm m¸t lµm viÖc cã 2 b¬m dÇu 1 b¬m lµm viÑc vµ 1 b¬m dù phßng. Nguån cña 2 b¬m ®îc lÊy tõ 2 tñ, 2 tñ nµy lu«n lu«n lµm viÖc riªng biÖt ë m¹ch lùc cã 2 Aptomat ph©n ®o¹n ®Çu nèi tiÕp, c¸c aptomat nµy lu«n ë trn¹g th¸i c¾t chÝ ®ãng aptomat ph©n ®o¹n khi bÞ háng 1 trong 2 tñ cÊp nguån tríc ®ã ph¶i c¾t tñ bÞ háng. *, C¸c m¸y c¾t ®Çu cùc m¸y ph¸t. M¸y c¾t ®Çu cùc cã nhiÖm vô chÝnh lµ c¾t ng¾n m¹ch b¶o vÖ an toµn cho m¸y ph¸t. Ngoµi ra cßn cã nhiÑm vô ®ãng c¾t ®Ó hoµ tæ m¸y vµo hÖ thèng. HiÖn nay ë nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh, tõ tæ m¸y 1-4 ®îc tr¹ng bÞ m¸y c¾t SF6 hiÖn ®¹i cßn c¸c tæ m¸y cßn l¹i vÉn sö dông m¸y c¾t kh«g khÝ cña Nga s¶n xuÊt. M¸y c¾t ®Çu cùc dïng kh«ng khÝ, 3cùc kiÓu BBG-20, lo¹i nhiÖt ®íi ho¸ ®îc dïng cho c¸c m¹ch xoay chiÒu 3 pha tÇn sè 50Hz, ®iÖn ¸p tíi 20 KV, nhiÖt dé kh«ng khÝ m«i trêng kh«ng qua 45 0

C n¬i ®Æt m¸y c¾t ph¶i ®îc b¶o vÖ chèng níc, dÇu….ë ®é

cao kh«ng qua 100m so víi mÆt níc biÓn. C¸c th«ng sè kü thuËt chÝnh nh sau: -

§iÖn ¸p ®Þnh møc 20 KV

-

Dßng ®iÖn ®Þnh møc 11200A

-

Dßng c¾t ®Þnh møc 160KA

-

Thêi gian c¾t (®Õn thêi ®iÓm dËp hå quang ë tiÕp ®iÓm phô) ≤ 0,168s

-

Dßng æn ®Þnh nhiÖt tíi h¹n 160 KA

-

Thêi gian dßng ®iÖn ®i qua b»ng dßng æn ®Þnh nhiÖt 4s

-

¸p lùc d ®Þnh møc cña khÝ nÐn trong b×nh khÝ m¸y c¾t 20Kg/cm2.

-

Giíi h¹n ¸p lùc d ban ®Çu cña khÝ nÐn 19÷21kg/cm2

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

22

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

M¸y c¾t lµ mét tæ hîp gåm 3 cùc riªng vµ mét tñ ph©n phèi, chung nãi víi nhau b»ng hÖ thèng dÉn khÝ. Gi÷a c¸c cùc cña m¸y c¾t kh«ng cã sù liªn hÖ víi nhau vÒ c¬. ViÖc ®iÒu khiÓn m¸y c¾t 3 cùc nµy ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch nèi song song c¸c nam ch©m ®iÖn ®iÒu khiÓn. Mçi cùc ®Òu cã c¸c nam ch©m ®iÖn t¸c ®éng nhanh ®ãng-c¾t. ViÖc ®iÒu khiÓn m¸y c¾t hoÆc tù ®éng hoÆc tõ xa còng ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c nam ch©m nµy cßn c¸c c¬ cÊu khac ho¹t ®éng nhê khÝ nÐn. Tñ ph©n phèi lµ lo¹i dïng khÝ nÐn nèi 3 cùc vµo mét bé m¸y. Tæ m¸y 1÷4 ®îc trang bÞ m¸y c¾t khÝ SF6 cña h·ng ABB lo¹i HEK-3. ¸p lùc khÝ nÐn SF6 lµ 6,8at, truyÒn ®éng cña m¸y c¾t thùc hiÖn b»ng kh«ng khÝ nÐn ¸p lùc 8÷10,5at.  M¸y biÕn ®iÖn ¸p ®Çu cùc m¸y ph¸t. M¸y biÕn ®iÖn ¸p dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn ¸p tõ trÞ sè lín xuèng trÞ sè thÝch hîp (100/ 3 V) ®Ó cung cÊp cho c¸c dông cô ®o lêng, r¬le vµ tù ®éng ho¸. Nh vËy c¸c dông cô thø cÊp ®îc t¸ch khái m¹ng ®iÖn cao ¸p nªn rÊt an toµn cho nguêi.Còng v× an toµn, mét trong nh÷ng ®Çu ra cña cuén d©y thø cÊp ph¶i ®îc nèi ®Êt.C¸c dông cô phÝa thø cÊp cña BU cã ®iÖn trë rÊt lín ,nªn cã thÓ coi BU lµm viÖc ë chÕ ®é kh«ng t¶i. §Çu cùc m¸y ph¸t cã 2 biÕn ®iÖn ¸p Y0/Y0/∆ §©y lµ lo¹i biÕn ®iÖn ¸p dÇu 3 pha 5 trô, nã gåm 1 m¹ch tõ 5 trô(trong ®ã cã 3 trô cã d©y quÊn ®Ó cho tõ th«ng thø tù kh«ng ch¹y qua ) vµ hai cuén d©y thø cÊp nèi h×nh sao vµ h×nh tam gi¸c hë. Cuén d©y nèi h×nh sao cung cÊp cho c¸c dông cô ®o lêng, r¬le vµ kiÓm tra c¸ch ®iÖn.Cuén d©y nèi tam gi¸c hë nèi víi r¬le ®iÖn ¸p ®Ó cho tÝn hiÖu khi 1 ®iªm ch¹m ®Êt trong luíi cao ¸p. B×nh thêng Ua1x1=Ua+U6+Uc=0. Khi 1 ®iÓm ch¹m ®Êt trong líi cao ¸p, ®iÖn¸p Ua1x1=3Uc, trong ®ã Uclµ ®iªn ¸p thø tù kh«ng, do ®ã r¬le t¸c ®éng b¸o tÝn hiÖu ch¹m ®Êt. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

23

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Bëi v× m¸y ph¸t co rÊt nhiÒu lo¹i b¶o vÖ, cã nhiÒu ®iÓm ®o lêng nªn ph¶i sö dông 2 biÕn ®iÖn ¸p gièng nhau (v× sè ®Çu ra cña 1 biÕn ®iªn ¸p lµ cã h¹n). III. HÖ thèng cÊp nguån 1 chiÒu vµ tù dïng xoay chiÒu cña nhµ m¸y. 1. C«ng dông, cÊu t¹o vµ th«ng sè kü thuËt cña tr¹m acquy. ë nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®îc l¾p 4 tr¹m Acquy (AB) c¸c tr¹m AB1, AB2 n»m ë nhµ m¸y kü thuËt ®iÖn, AB3, AB4 n»m ë nhµ m¸y ®iÒu khiÓn tr¹m OPY. C¸c tr¹m Acquy ®îc dïng ®Ó cung cÊp dßng mét chiÒu liªn tôc cho c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn, b¶o vÖ liªn ®éng vµ tÝn hiÖu. Tr¹m acquy bao gåm 108 b×nh ®îc ®Êu nèi tiÕp víi nhau trong b×nh thñy tinh, ë mçi b×nh acquy ®îc ®æ ch©td ®iÖn ph©n tû trong 1,18g/cm3.. Mçi b×nh acquy cã 7 tÊm d¬ng cùc vµ 8 tÊm ©m cùc (6 b¶n gi÷a vµ 2 b¶n hai bªn) §iÖn ¸p d¬ng (cùc d¬ng acquy) ®îc lÊy ë acquy thø nhÊt, ®iÖn ¸p ©m th× ®îc lÊy ë acquy thø 108 (cùc ©m cña acquy). C¸c th«ng sè kü thuËt cña acquy. -

KiÓu acquy CK-14 ( dïng trong tr¹m lµm viÖc ë chÕ ®é phãng).

-

Dung lîng ®Þnh møc C®m = 504A/h.

-

Dßng trùc n¹p lín nhÊt I=126A

-

Dßng ®iÖn ¸p ®¶m b¶o phãng nhanh trong 10h: I=50,4A

-

Dßng ®iÖn ®¶m b¶o phãng trong mét giê: I=250A

-

Dung tÝch b¶o hµnh trong24h : I = 154A

-

§iÖn ¸p ®Þnh møccña acquy: 2,15V

2. C«ng dông vµ cÊu t¹o cña tñ mét chiÒu. Tñ mét chiÒu cã c¸c tæ m¸y hô vµ trùc n¹p dïng ®Ó ph©n phèi dßng thao t¸c 1 chiÒu vµ trùc n¹p acquy ®ång thêi kiÓm tra tr¹ng th¸i dßng 1 chiÒu. C¸c tñ mét chiÒu cña gian m¸y (SB1) vµ tr¹m OPY (SB2) ®îc cÊu t¹o bëi 2 ph©n ®o¹n thanh c¸i vµ c¸c phÇn tö sau: §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

24

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

-

C¸c b¶ng vµo tr¹m AB cã kiÓm tra c¸ch ®iÖn vµ ®iÖn ¸p.

-

C¸c b¶ng cña c¸c phÇn tö phô n¹p.

-

C¸c b¶ng cña c¸c tæ m¸y tùc n¹p cã c¸c cÇu dao cña hÖ thèng thanh c¸i.

-

C¸c b¶ng ph©n phèi dßng 1 chiÒu.

-

C¸c tæ m¸y trùc n¹p vµ phô n¹p kiÓu BA3/7-380/260/40/80/T4N1

Tr¹m acquy vµ c¸c tæ m¸y phô n¹p ®îc ®¸u b×nh thêng vµo c¸c ph©n ®o¹n 1 chiÒu cña m×nh, c¸c tñ mét chiÒu cã chiªc m¸y trùc n¹p ®Ó trùc n¹p. 3. Tù dïng xoay chiÒu cña nhµ m¸y. S¬ ®å tù dïng cña nhµ m¸y thuû ®iÖn ®¶m b¶o cung cÊp ch¾c ch¾n cho c¸c hé tiªu thô, thiÕt bÞ phô cña nhµ m¸y. T¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh trong ®iÒu kiÖn vËn hµnh b×nh thêng c¸c hé tiªu thô ®îc cÊp ®iÖn tõ 2 m¸y biÕn ¸p TD61 vµ TD62. Hai ngên dù phßng l¸y tõ hai biÕn ¸p TD91, vµ TD92 hai m¸y biÕn ¸p ®îc nèi víi m¸y ph¸t I vµ VIII ë ®o¹n gi÷a m¸t c¾t ®Çu cùc m¸y ph¸t vµ m¸y biÕn ¸p khèi. MÆt khac cßn mét m¸y ph¸t ®iÖn Diezen lµm dù phßng , ®îc nèi víi thanh c¸i 6KV. S¬ ®å tù dïng cã 2 cÊp ®iÖn ¸p 6,3KV vµ 0,4 KV. Hai m¸y biÕn ¸p tù ngÉu AT1 vµ AT2 cã c«ng suÊt ®Þnh møc lµ 630 KVA. Hai m¸y biÕn ¸p TD61 vµ TD62 lÊy ®iÖn tõ phia cuén h¹ ¸p (35KV) cña hai m¸y biÕn ¸p AT1,AT2 cÊp ®iÖn cho 2 ph©n ®o¹n KPY 6KV TC21 vµ TC22, cã m¸y c¾t hîp bé liªn l¹c gi÷a 2 ph©n ®o¹n. Hai ph©n ®o¹n KPY 6KV TC 31 vµ TC32 lÊy ®iÖn tõ TC21 vµ TC22 qua c¸c m¸y c¾t hîp bé, TC31, TC32 cßn nèi víi TD92 qua c¸c m¸y c¾t cã tr¹ng bÞ T§D (tõ ®éng ®ãng nguån dù phßng). Còng t¬ng tù nh vËy 2 ph©n ®o¹n TC11, TC12 ®îc nèi víi TD91.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

25

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Tõ c¸c KPY6KV, qua m¸y c¾t hîp bé vµ m¸y biÕn ¸p 2 cuén d©y h¹ xuèng 0,4 KV råi ®a ®Õn c¸c ph©n ®o¹n 0,4 KV. Gi÷a 2 ph©n ®o¹n cã liªn hÖ b»ng Aptomat thêng ë tr¹ng th¸i më. IV.c¸c tr¹m biÕn ¸p 1.CÊu t¹o vµ nguyªn t¾c lµm viÖc cña c¸c trang thiÕt bÞ trong tr¹m biÕn ¸p. Ta d· biÕt r»ng nhµ m¸y thuû diÖn Hoµ B×nh cã mét vai trß cùc kú quan träng trong hÖ thèng®iÖn quèc gia . Nhµ m¸ygi÷ vai trß diÒu tÇn

cho hÖ thèng vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh

®iÒu chØnh ®iÖn ¸p.Tõ khi cã ®êng d©y 500 KV, vai trß cña nhµ m¸y l¹i cµng ®îc kh¼ng ®Þnh.Tr¹m biÕn ¸p 220/110/35 KV la ®iÓm nèi cña nhµ m¸y ®iÖn Hoµ B×nh víi hÖ thèng, nã lµ 1 nót nguån quan träng bËc nhÊt trong hÖ thèng ®iÖn quèc gia. Qóa tr×nh vËn hµnh cña nhµ m¸y vµ tr¹m biÕn ¸p cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn chÊt lîng, an toµn cña líi ®iÖn quèc gia. V× vËy mµ tr¹m biÕn ¸p ®îc thiÕt kÕ sao cho ®¶m b¶o an toµn cung cÊp ®iÖn cho hÖ thèng ®ång thêi ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ. T¸m tæ m¸y ®îc ghÐp thµnh 4 khèi vµ qua 4 lé ®êng d©y ®a vµo tr¹m biÕn ¸p. Cã tÊt c¶ 7 lé 220 KV. -

§êng d©y 274, 275, 276 ®i BaLa.

-

§êng d©y 273 ®i ChÌm.

-

§êng d©y 272 ®i Sãc S¬n.

-

§êng d©y 271 ®i Ninh B×nh.

-

§êng d©y 270 ®i Thanh Ho¸.

Trong ®ã ®êng d©y 271 vµ 270 lµ d©y ph©n pha(2 d©y 1 pha) cã vßng ®¼ng thÕ ®Ó lµm ®iÖn trêng ph©n bè ®Òu h¬n, gi¶m tæn thÊt vÇng quang. Cã 1 lé 220 KV cÊp ®iÖn cho tr¹m biÕn ¸p 500 KV. Cã 3 lé 110 KV: -

§êng d©y 171, 172 cung cÊp ®iÖn cho tØnh Hoµ B×nh.

-

§êng d©y 173 cung cÊp ®iªn cho Méc Ch©u, S¬n La.

 M¸y c¾t ®iÖn cña c¸c lé ®êng d©y vµ tr¹m. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

26

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

M¸y c¾t cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ t¸ch rêi phÇn tö bÞ sù cè ra khái hÖ thèng ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho hÖ thèng vµ thiÕt bÞ, tuú thuéc vao møc ®é yªu cÇu cung cÊp ®iÖn vµ líi ®iÖn cô thÓ mµ ngêi ta lùa chän lo¹i m¸y c¾t cho thÝch hîp.Yªu cÇu chung lµ m¸y c¾t ph¶i t¸c ®éng®óng, kÞp vÒ thêi gian vµ cßn ph¶i ®¶m b¶o chØ tiªu vÒ kinh tÕ. HiÖn nay ë tr¹m 220/110/35 KV ë nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh cã nhiÒu chñng lo¹i m¸y c¾t kh¸c nhau. Chñ yÕu lµ hai lo¹i m¸y c¨t kh«ng khÝ vµ m¸y c¾t khÝ SF6. Xu híng lµ thay thÕ c¸c m¸y c¾t kh«ng khÝ b»ng m¸y c¾t SF6 víi nhiÒu tÝnh n¨ng vît tréi. M¸y c¾t kh«ng khÝ sö dông lµ m¸y c¾t cña Nga, truyÒn ®éng va dËp hå quang b»ng kh«ng khÝ nÐn.Trong tr¹m cã 1 ph©n xëng s¶n xuÊt khÝ nÐn ®Ó cung cÊp cho c¸c m¸y c¾t kh«ng khÝ. M¸y c¾t cã trang bÞ ®«ng hå kiÓm tra ¸p lùc khÝ, cã hÖ thèng tù ®éng duy tr× ¸p lùc khÝ trong b×nh nÐn. M¸y c¾t kh«ng khÝ cã tiÕp ®iÓm chÝnh vµ tiÕp ®iÓm phô. Khi c¾t tiÕp chÝnh më tríc sau ®ã tiÕp ®iÓm phô(tiÕp ®iªm hå quang) më sau, hå quang ph¸t sinh sÏ bÞ dËp t¾t bëi kh«ng khÝ nÐn. Khi ®ãng th× tiÕp ®iªm chÝnh ®ãng sau khi tiªp ®iªm phô ®· ®ãng. Sau mçi lÇn t¸c ®éng kh«ng khÝ nÐn tho¸t ra ngoµi va ph¶i n¹p khÝ nÐn vµo m¸y c¾t víi mét trÞ sè ¸p lùc cÇn thiÕt. M¸y c¾t SF6 cã nhiÒu u ®iÓm h¬n m¸y c¾t kh«ng khÝ lµ gän nhÑ, Ýt ph¶i söa ch÷a b¶o dìng, ho¹t ®éng tin cËy, kh«ng ph¶i n¹p khÝ thêng xuyªn. M¸y c¾t SF6 sö dông la lo¹i m¸y 3AP1 FI

lµ kiÓu m¸y dïng

®éng c¬ lªn d©y cãt lß xo ®Ó thao t¸c vµ dïng khÝ SF6 ®Ó c¸ch ®iÖn vµ dËp hå quang. M¸y c¾t cã mét bé truyÒn ®éng c¬ riªng trªn mçi trô cùc vµ nã phï hîp cho viÖc c¾t ®¬n pha hoÆc 3 pha råi tù ®ãng l¹i.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

27

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

Mçi pha m¸y c¾t cã mét buång ng¾t vµ dËp hå quang cã mét ®ång hå chØ thÞ ¸p lùc SF6 vµ mét bé tiÕp ®iÓm gi¸m s¸t ¸p lùc SF6 , c¸c cuén ®iÖn tõ ®ãng c¾t c¸c bé sÊy. M¸y c¾t cã mät tô ®iÒu khiÓn ®iÒu khiÓn chung ®îc l¸p ®Æt t¹i cét trô pha gi÷a, trong tñ cã c¸c r¬le, kho¸ ®iÒu khiÓn, c¸c hµng kÑp dïng ®Ó kÕt nèi c¸p nhÞ thø. §iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cho m¹ch ®ãng vµ m¹ch c¾t lµ ®iÖn ¸p mét chiÒu 220 V dc . M¸y c¾t cã thÓ thao t¸c ®îc t¹i chç hoÆc tõ xa tuú theo vÞ trÝ cña kho¸ Local/Remote t¹i tõ ®iªu khiÓn chung cña m¸y c¾t. M¸y c¾t cã kho¸ gi¶i trõ m¹ch ®ãng c¾t kh«ng toµn pha m¸y c¾t, ngoµi ra cßn cã m¹ch chèng rß, m¹ch kho¸ thao t¸c khi ¸p lùc khÝ SF6 gi¶m thÊp. Mét sè th«ng sè kü thuËt chÝnh cña m¸y c¾t 3AP1FI . Sè hiÖu vÒ ®iÖn. -

§iÖn ¸p ®Þnh møc 245 KV.

-

TÇn sè ®Þnh møc 50 Hz.

-

Dßng ®iÖn ®Þnh møc 3150 A.

-

Dßng c¾t ng¾n m¹ch ®Þnh møc 40 KA

-

Dßng ng¾n m¹ch æn ®Þnh ®éng 100 KA

-

Thêi gian ng¾n m¹ch ®Þnh møc 3 s

Thêi gian thao t¸c. -

Thêi gian thao t¸c nhá nhÊt 80 ms

-

Thêi gian dËp hå quang *19 ms

-

Thêi gian c¾t hoµn toµn *60 ms

-

Thêi gian ®ãng c¾t 60+10 ms

-

Thêi gian* thao t¸c sau khi c¾t*281 ms

Sè liÖu m«i tr¬ng dËp hå quang SF6 -

Träng lîng trªn m¸y c¾t 22 kg

-

Ap lùc khÝ b×nh th¬ng (200c) 6 bat

-

GÝa trÞ ¸p lùc SF6 gi¶m thÊp b¸o tÝn hiÖu t¹i 200c 5,2 bat

-

M¹ch kho¸ chung khi gi¸ trÞ ¸p lùc khÝ SF6 gi¶m thÊp tai 200c 5,0 bat

-

GÝa trÞ ¸p lùc nhá nhÊt cho phÐp thao t¸cc¬ khÝ 3,0 bat

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

28

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

 Dao c¸ch ly Trong tr¹m chñ yÕu co 3 lo¹i dao c¸ch ly sau: PHD3-2(1)-220/320 T1. PHD3-2(1)-110/630 T1. PHD3-2 –33*/630 T1. C¸c dao c¸ch ly dïng ®Ó thao t¸c ®ãng c¾t c¸c m¹ch kh«ng cã dßng ®iÖn víi ®iªn ¸p ®Þnh møc t¬ng øng ®«ng thêi ®Ó tiÕp ®Þa cho c¸c ®o¹n m¹ch ®· ®îc c¾t ®iÖn b»ng c¸c dao tiÕp ®Þa c¾t cè ®Þnh. Gi¶i thÝch vÒ ký hiÖu: P : dao c¸ch ly. H : ®Æt ngoµi trêi. D : hai cét xø ®ì. 3 : cã c¸c dao tiÕp ®Þa. 2(1) : sè lîng dao tiÕp ®Þa. 220, 110, 33 : ®iÖn ¸p ®Þnh møc (KV). 3200, 630 : dßng ®iªn ®Þnh møc (A). T : dung cho c¸c khu vùc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi . 1:®Ó lµm viÖc ngoµi trêi . C¸c th«ng sè kü thuËt c¬ b¶n: §iÖn ¸p ®Þnh møc:PHD-220 §iÖn ¸p ®Þnh møc(KV)

PHD-110

220

110

§iÖn ¸p lµm viÖc lín nhÊt (KV) 252 Dßng ®iÖn ®Þnh møc(A) 3200

630

PHD-33 33

126

36

630

CÇu dao 1 pha- cã ®iÒu khiÓn riªng cho tõng pha. CÇu dao 3 pha- cã ®iÒu khiÓn chung cho 3 pha. Cùc cÇu da«c ®Æt bé truyÒn ®énggäi lµ cùc chñ ®éng, c¸c cùc cÇu dao ®îc ®Êu nèi víi cùc chñ ®éng gäi lµ c¸c cùc bÞ ®éng. M¹ch tiÕp ®Þa gåm cã dao tiÕp ®Þa kiÓu treo, m¹ch nèi mÒm vµ tiÕp ®iÓm ®Çu ra chØ ®îc ®Æt ë cùc chñ ®éng, c¸c tiÕp ®iÓm cã thÓ th¸o l¾p ®îc cña dao tiÕp ®Þacã cÊu t¹o t¬ng tù nh c¸c tiÕp ®iÓm ë dao chÝnh. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

29

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

C¸c dao c¸ch ly 220 va 110 KV cã c¸c bé truyÒn ®éng kiÓu DH220 T1 ®¶m b¶o thao t¸c c¸c dao chÝnh b»ng truyÒn ®éng ®iÖn vµ b»ng tay, c¸c tiÕp ®Þa b»ng c¸ch quay c¸c tay quay t¬ng øng. C¸c dao c¸ch ly 35 KV cã c¸c truyÒn ®éng ®iÖn kiÓu P-T1 ®¶m b¶o thao t¸c b»ng tay c¸c dao chÝnh vµ dao tiÕp ®Þa. C¶ 2 lo¹i truyÒn ®éng ®Òu cã c¸c phÇn tö liªn ®éng ®iÖn tõvµ liªn ®éng®iÖn tõvµ liªn ®éng c¬ khÝ nhê vËy mµ lo¹i trõ ®îc kh¶ n¨ng ®ong nhÇm c¸c dao chÝnh khi c¸c dao tiÕp ®Þa ®ang ®ãng vµ ngîc l¹i ®ãng nh©m c¸c dao tiÕp ®Þa khi dao chÝnh ®ang ®ãng .  C¸c m¸y biÕn dßng ®iÖn, biÕn ®iªn ¸p. C¸c m¸y biÕn dßng kiÓu TFI3M vµ ****dïng lµm nguån cung cÊp cho c¸c m¹ch dßng cña c¸c ®ång hå ®o lêng , c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ vµ ®iÒu khiÓn o OPY. C¸c th«ng sè kü thuËt c¬ b¶n cña m¸y biÕn dßng TQ3M-220b TQ3M-132b - §iÖn ¸p ®Þnh møc (KV)

220

132 - §iÖn ¸p lµm viÖc lín nhÊt (KV)

252

145 - §iÖn ¸p bªn s¬ cÊp ®Þnh møc(A) - Dßng ®iÖn bªn thø cÊp ®Þnh møc (A) M¸y biÕn dßng cã ph©n bè c¸c cuén thø cÊp ë trªn bÖ m¸y lµ vá sø c¸ch ®iÖn , bªn trong vá sø cã ®Æt thÐp tõ cña m¸y biÕn thÕ víi c¸c cu«n d©y thø cÊp vµ s¬ cÊp. PhÇn thÐp tõ ®îc ®Ó ngËp ®Çy dÇu m¸y biÕn thÕ, phÇn trªn m¸y biÕn dßng cã b×nh ë ®Çu, ë ®ã cã b×nh sÊy läc kh«ng khÝ cã chøa h¹t xilicaghen vµ kÝnh kiÓm tra møc dÇu. ë ®ã còng cã c¸c ®Çu ra cña c¸c cuén thø cÊp. NÕu nhiÖt ®é thay ®æi 100c th× møc dÇu thay ®æi 25 mm. C¸c biÕn ®iÖn ¸p kiÓu HKFI-220-58T1, HKFI-110-83T1, 3HOM-3565T1 dïng ®Ó lµm nguån cung cÊp cho c¸c m¹ch ®iÖn ¸p cña c¸c §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

30

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

®ång hå ®o lêng, c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ vµ ®iÒu khiÓn ë OPY .C¸c th«ng sè ®Þnh møc vÒ yÕu tè kü thuËt c¬ b¶n nh sau: C¸c th«ng sè: §iÖn ¸p ®Þnh møc (KV)

HKO-220 HKO-110 3HOM-35 220 *

100*

35*

§iÖn ¸p *** thø cÊp Cuén chÝnh (V)

100*

100*

1000*

Cuén phô (V)

100

100

100

2000

2000

1000

2

1

C«ng suÊt cùc ®¹i (VA) Sè tÇng sø (c¸i)

CÊu t¹o cña m¸y biÕn ®iÖn ¸p: Bªn trong vá sø ( víi biÕn ®iÖn ¸p 3HOM th× * bªn trong vá kim lo¹i ) cã ®Æt phÇn thÐp tõ cña m¸y biÕn ®iÖn ¸p, phÇn thÐp lµ m¹ch dÉn tõ cã c¸c cuén d©y s¬ cÊp vµ thø cÊp. ë trong bÖ m¸y cã ph©n bè ®Çu ra cña c¸c cuén d©y thø cÊp vµ ®Çu ra pha “kh«ng” cña cuén s¬ cÊp m¸y biÕn ®iÖn ¸p ®¬c ®æ ®Çy dÇu m¸y biÕn thÕ. ë phÇn trªn m¸y biÕn ®iªn ¸p cã b×nh d·n në dÇu víi b×nh sÊy läc kh«ng khÝ vµ èng thuû chØ møc dÇu. C¸c m¸y biÕn ®iÖn ¸p lµm viÖc ë chÕ ®é hë m¹ch cßn c¸c m¸y biÕn dßng ®iÖn lµm viÖc ë chÕ ®é ng¾n m¹ch.  Chèng sÐt van C¸c lo¹i ch«ng sÐt sö dông trong tr¹m lµ PBMG-220MT1, PBMG110MT1, PBC-35-75T1. C¸c lo¹i chèng sÐt PBMG dïng ®Ó b¶o vÖ cho c¸c thiÕt bÞ kh«ng bÞ qu¸ ®iÖn ¸p khÝ quyÓn vµ thao t¸c.C¸c chèng sÐt lo¹i BCP ®Ó b¶o vÖ cho c¸c thiÕt bÞ khái qu¸ ®iÖn ¸p khÝ quyÓn. C¸c th«ng sè kü thuËt c¬ b¶n : PBM-220 PBM-110 PBC-35 §iÖn ¸p lµm viÖc (KV)

220

110

35

§iÖn ¸p lµm viÖc lín nhÊt (KV)

*

§iªn ¸p t¸c ®éng chäc thñng (KV)

*

§iÖn ¸p sung chäc thñng (KV)

125

Chèng sÐt van gåm hîp bé c¸c phÇn tö cã c¸c kho¶ng trèng ®Ó phãng ®iÖn vµ c¸c ®iÖn trë phi tuyÕn . TÊt c¶ ®Òu ®îc l¾p vµo trong m«t sè sø c¸ch ®iÖn.Sè lîng phÇn tö ®îc thÝch øng víi ®iÖn §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

31

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

¸p ®Þnh møc ë trªn bÖ cña chèng sÐt van, phÝa díi cã ®Æt c«ng t¬ ®Êu sÐt. Mét ®Çu cña c«ng t¬ ®Êu víi ®Çu ra ë phÝa díi, mét ®Çu ®îc tiÕp ®Þa. T¸c dông b¶o vÖ cña chèng sÐt van lµ khi xuÊt hiÖn ®iÖn ¸p nguy hiÓm ®Õn c¸ch ®iÖn cña thiÕt bÞ, chèng sÐt van sÏ phãng ®iÖn qua khe hë phãng ®iÖn ®a dßng xung xuèng díi ®Êt, do ®iÖn trë ë chèng sÐt lµ ®iÖn trë phi tuyÕn cho nªn dßng ®iÖn qua chèng sÐt kh«ng t¹o ra ®iÖn ¸p t¨ng cao nguy hiÓm ®«i v¬i c¸ch ®iÖn cña c¸c thiÕt bÞ, dßng ®iÖn qua c¸c khe hë trung gian phãng ®iÖn lµ dßng ®iÖn díi t¸c dông cña ®iªn ¸p tÇn sè c«ng nghiÖp do c¸c khe hë, dßng ®iªn sÏ bÞ dËp t¾t khi chuyÓn qua “kh«ng” . C¸c chèng sÐt van ph¶i ®îc thêng xuyªn ®ãng ®iÖn.ViÖc kiÓm tra xem sÐt c¸c chèng sÐt van ph¶i thùc hiÖn theo lÞch kiÓm tra thiÕt bÞ ®· quy ®Þnh vµ tiÕn hµnh kiÓm tra sau khi cã sÐt ®¸nh vµo khu vùc tr¹m hoÆc c¸c ®êng d©y t¶i ®iÖn xuÊt tuyÕn cña tr¹m.  Ngoµi c¸c chèng sÐt van b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p khÝ quyÓn vµ thao t¸c cho c¸c thiÕt bÞ, tr¹m ph©n phèi cßn cã hÖ thèng chèng sÐt ®¸nh trùc tiÕp vµo tr¹m vµ ®êng d©y. C¸c cét chèng sÐt lµm nhiÖm vô chèng sÐt ®¸nh trùc tiÕp vµo tr¹m. HÖ thèng cét chèng sÐt ®îc bè trÝ h×nh líi diÖn tÝch vu«ng, ph¹m vi b¶o vÖ toµn bé tr¹m ph©n phèi. C¸c cét chèng sÐt cã thÓ ®Æt trªn xµ, cét cña tr¹m 220, 110 KV ®Ó tËn dông chiÒu cao, tiÕp ®Þa cña cét chèng sÐt ®îc b¾t trùc tiÕp vµo xµ, cét ®ì sø. C¸c cét chèng sÐt kh«ng ®îc ®Æt trªn xµ, cét cña tr¹m ph©n phèi phÇn 35 KV v× c¸ch ®iÖn cña cÊp ®iÖn ¸p nµy yÕu do ®ã cã thÓ g©y phãng ®iÖn trªn c¸ch ®iÖn. Trªn c¸c lé ®êng d©y 220, 110 KV, ë ®Ønh cét cã ®Æt d©y chèng sÐt ®Ó b¶o vÖ sÐt ®¸nh vµo d©y dÉn. D©y chèng sÐt ph¶i ®Æt cã gãc b¶o vÖ *®¹t tiªu chuÈn kÜ thuËt.  Tr¹m biÕn ¸p 500KV. §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

32

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

§êng d©y 500 KV ®îc x©y dùng lµm nhiÖm vô hîp nhÊt hÖ thèng ®iÖn quèc gia.Phßng ®iÒu khiÓn tr¹m 500 KV nhËn lÖnh trùc tiÕp tõ ®iÒu ®é quèc gia (Ao). C«ng suÊt ph¸t cña tr¹m lµ 450 MVA, cã mét lé ®êng d©y ph©n pha,hai gi©y chèng sÐt.Mçi pha gåm 4 d©y n»m trªn khung ®Þnh vÞ h×nh vu«ng cã c¹nh a=60cm, cã vßng ®¼ng thÕ nh»m gi¶m tæn thÊt vÇng quang. Tr¹m cã hai tæ m¸y biªn ¸p 1 pha, ®îc lµm m¸t theo kiÓu dÇu, giã cìng bøc. Toµn bé m¸y c¾t trong tr¹m lµ lo¹i m¸y c¾t SF6 truyÒn ®éng b»ng lß xo, dïng khÝ SF6 ®Ó dËp hå quang vµ c¸ch ®iÖn. Trong tr¹m cã thiÕt bÞ bï ngang ( b»ng tô) vµ bï däc ( b»ng * ) .C¸c hÖ thèng ®o lêng, b¶o vÖ, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c… 2. HÖ thèng ®o lêng, b¶o vÖ tr¹m biÕn ¸p 220/110/35  B¶o vÖ m¸y biÕn ¸p tù dïng TD-61, TD-62 (35/6,3 KV). B¶o vÖ so lÖch m¸y biÕn ¸p. B¶o vÖ ®îc sö dông ®Ó chèng tÊt c¶ c¸c d¹ng ng¾n m¹ch vµ h háng bªn trong m¸y biÕn ¸p. Vïng t¸c ®éng cña b¶o vÖ ®îc x¸c ®Þnh bëi c¸c m¸y biÕn dßng ®iÖn ®Æt ë ®Çu sø 35 KV cña m¸y biÕn ¸pvµ o phÝa 6 KV trong c¸c ng¨n N-18 (N-1) cña KPY-6KV VPY-220KV. B¶o vÖ t¸c ®éng kh«ng cã duy tr× thêi gian ®i c¾t m¸y c¾t 220 KV, m¸y c¾t 110 KV, m¸y c¾t 6 KV,khëi ®éng s¬ ®å YPOB, cÊm TA/7B c¸c m¸y c¾t 220, 110, ®ång thê khëi ®éng cøu ho¶ cho m¸y biÕn ¸p. B¶o vÖ r¬le h¬i cña m¸y biÕn ¸p: B¶o vÖ chèng c¸c h háng bªn trong thïng dÇu m¸y biÕn ¸p kÐo theo sù xuÊt hiÖn khÝ r¬le cã hai cÆp tiÕp ®iÓm, t¸c ®éng ®i b¸o tÝn hiÖu vµ c¾t m¸y. B¶o vÖ qu¸ dãng ®iÖn khëi ®éng theo ®iÖn ¸p thÊp. B¶o vÖ ®îc coi lµ b¶o vÖ dù phßng cho c¸c b¶o vÖ chÝnh cña m¸y biÕn ¸p, b¶o vÖ t¸c ®éng chèng mäi d¹ng ng¾n m¹ch bªn trong vµ bªn ngoµi m¸y biÕn ¸p vµ thùc hiÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÒu khiÓn PCT-13 ®Æt trªn 2 pha Avµ B ®Êu tíi c¸c m¸y biÕn ¸p dßng l¾p s½n ë phÝa 35 KV cña m¸y biÕn ¸p AT-2. §Ó t¨ng ®é nh¹y cho b¶o §µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

33

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

vÖ khi xuÊt hiÖn ng¾n m¹ch ®èi xøng vµ kh«ng ®èi xøng, viÖc khëi ®éng b¶o vÖ ®îc thùc hiÖn qua bé läc r¬le ®iÖn ¸p thø tù nghÞch vµ r¬le ®iÖn ¸p thÊp. §Êu tíi c¸c m¸y biÕn ®iÖn ¸p ®o lêng ë ng¨n 14 cña KPY-6KV/OPY. B¶o vÖ t¸c ®éng cã duy tr× thêi gian theo 2 cÊp : CÊp1: §i vµo m¸y c¾t ®Çu vµo 6KV CÊp 2:§i c¾t m¸y c¾t 220, 110 KV cña m¸y biÕn ¸p tù ngÉu ®ång thêi khëi ®éng YPOB c¸c m¸y c¾t 220, 110 KV cÊm TA/7B c¸c m¸y c¾t 220, 110 KV. B¶o vÖ tr¸nh qu¸ t¶i ë phÝa 6 KV : B¶o vÖ ®îc thùc hiÖn nhê mét r¬le dßng ®iÖn ®Êu tíi m¸y biÕn dßng ®Æt ë phÝa 6 KV. B¶o vÖ t¸c ®éng cã duy tr× thêi gian ®i bã tÝn hiÖu, khi b¶o vÖ lµm viÖc tÝn hiÖu con bµi t¸c ®éng b¸o qu¸ t¶i m¸y biÕn ¸p tù dïng TD61. *, B¶o vÖ m¸y biÕn ¸p tù ngÉu AT-2-AT§ YTH – 63000/220. B¶o vÖ so lÖch thanh dÉn ®îc ®Êu tíi m¸y biÕn dßng ®Æt ngoµi ë phÝa 220 KV m¹ch Es vµ m¸y biÕn dßng l¾p s½n trong m¸y biÕn ¸p (AT2,AT1) vµ ®ã còng chÝnh lµ vïng t¸c ®éng, giíi h¹n b¶o vÖ so lÖch thanh dÉn. B¶o vÖ so lÖch thanh dÉn sÏ t¸c ®éng trong mäi d¹ng ng¾n m¹ch. B¶o vÖ r¬le h¬i cña m¸y biÕn ¸p tù ngÉu ®îc thùc hiÖn nhê r¬le h¬i KSG-1. Vµ ®îc sö dông cho m¸y biÕn ¸p tù ngÉu tr¸nh c¸c h háng bªn trong gåm hai cÊp. -

CÊp I: Khi xuÊt hiÖn h¬i nhÑ trong thïng m¸y biÕn ¸p tù ngÉu, cÊp I cña b¶o vÖ r¬le h¬i sÏ lµm viÖc cã b¸o tÝn hiÖu tríc.

-

CÊp II: Khi suÊt hiÖn lîng h¬i lín vµ lµm cho dÇu trµo ra khái r¬le b¶o vÖ sÏ t¸c ®éng kh«ng duy tr× thêi gian.

B¶o vÖ so lÖch m¸y biÕn ¸p tù ngÉu, b¶o vÖ cã c«ng dông b¶o vÖ, tr¸nh c¸c h háng bªn trong m¸y biÕn ¸p. B¶o vÖ ®îc ®Êu tíi c¸c m¸y biÕn dßng ®iÖn ®Æt s½n ë phÝa 220,110,35KV.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

34

B¸o c¸o thùc tËp t¹i nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh

B¶o vÖ dßng ®iÖn thø tù nghÞch tr¸nh ng¾n m¹ch kh«ng ®èi xøng, B¶o vÖ ®îc coi lµ b¶o vÖ dù phßng cho c¸c b¶o vÖ chÝnh cña m¸y biÕn tù ngÉu. B¶o vÖ qu¸ dßng cã khëi ®éng theo ®iÖn ¸p thÊp, b¶o vÖ ®îc trang bÞ ®Ó c¾t c¸c ng¾n m¹ch bªn ngoµi gi÷a c¸c pha vµ lµm b¶o vÖ dù phßng cho c¸c b¶o vÖ chÝnh cña m¸y biÕn ¸p tù ngÉu. B¶o vÖ ®îc thùc hiÖn b»ng 1 r¬le trªn c¬ së cña r¬le dßng ®iÖn PCT-13 (KA-5) ®Êu tíi m¸y biÕn dßng ë pha A l¾p s½n trong m¸y biÕn ¸p tù ngÉu. B¶o vÖ kho¶ng c¸ch cã híng tr¸nh ng¾n m¹ch gi÷a c¸c pha phia 110KV. B¶o vÖ sö dông ®Ó ®¶m b¶o dù phßng cho b¶o vÖ vµ khèi 110KV cña ®êng d©y vµ cho c¸c b¶o vÖ chÝnh cña m¸y biÕn ¸p tù ngÉu. B¶o vÖ ®îc ®Êu tíi m¸y biÕn dßng 110KV ®Æt s½n trong m¸y biÕn ¸p tù ngÉu, tíi m¸y biÕn ®iÖn ¸p ®o lêng TUL-172 (171). B¶o vÖ dßng ®iÖn thø tù kh«ng cã híng tr¸nh ch¹m ®Êt ë 110KV. B¶o vÖ ®îc coi lµ b¶o vÖ dù phßng cña m¸y biÕn ¸p tù ngÉu vµ ®îc thùc hiÖn t¬ng tù nh b¶o vÖ ch¹m ®Êt phÝa 220KV. C¸c m¹ch dßng ®iÖn cña b¶o vÖ ®îc ®Êu tíi m¸y biÕn dßng phÝa 110KV. Ngoµi ra cßn cã b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i tr¸nh qu¸ t¶i, b¶o vÖ tr¸nh kh«ng ®ång pha cña m¸y c¾t 220KV, b¶o vÖ kh«ng ®ång pha phÝa 110KV….  B¶o vÖ so lÖch thanh c¸i 220KV.

§µo V¨n Tó. HÖ thèng ®iÖn 3. K47

35