Hindi Artical Regarding Info.tech

ÃÖæ“Ö−ÖÖ ¯ÖÏÖîªÖê×÷֍úß ŸÖ£ÖÖ ü×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸üߍú¸üÖ -ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ãú´ÖÖ¸ü ÷Ö㯟ÖÖ ú.×Æü.†−Öã¾ÖÖ¤üú ÃÖ¾ÖÔ×¾ÖפüŸÖ Æîü ׍ú ×Æü−¤üß ×¾Ö¿¾Ö úß ÃÖ¾ÖÖÔ׬֍ú ¾Öî–ÖÖ×−֍ú ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ÃÖê ‹ú Æîü ŸÖ£ÖÖ ‡Ã֍úÖ ÃÖÓÍéúŸÖ ³ÖÖÂÖÖ ×•ÖÃÖê ¯ÖÏÖê÷ÖÏÖØ´Ö÷Ö úÖ †Ö¬ÖÖ¸ü ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü, †ŸµÖ−ŸÖ ‘Ö×−Öšü ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü… ¾ÖßÖãŸÖ: ÃÖÓÍéúŸÖ ‹¾ÖÓ ×Æü−¤üß úß ×»Ö×¯Ö ‹ú Æüß Æîü †Öî¸ü ÷Ö×.ÖŸÖ ×¾ÖÂÖµÖ úß ³ÖÖÓÑ×ŸÖ ¤üÖê−ÖÖë ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë ŸÖÖٍúú ŸÖŸ¾Ö ×¾Öª´ÖÖ−Ö Æîü… ¿ÖÖµÖ¤ü µÖÆüß úÖ¸ü.Ö Æîü ׍ú ú´¯µÖæ™ü¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ–ÖÖë úÖ µÖÆü ú£Ö−Ö ×ú "¯ÖÏÖê÷ÖÏÖØ´Ö÷Ö êú Öê¡Ö ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖë úÖ úÖê‡Ô ÃÖÖ−Öß −ÖÆüßÓ †Öî¸ü ³Ö×¾Ö嵅 ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖòÖ°™ü¾ÖêµÖ¸ü ×−Ö´ÖÖÔ.Ö ´Öë †Ö¿ÖÖ×ŸÖŸÖ ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ ú¸êü÷ÖÖ ŒµÖÖë׍ú µÖÆüÖÑ êú ¯ÖÏÖê÷ÖÏÖ´Ö¸üÖë úÖê †ŸµÖÓ−ŸÖ ¾Öî–ÖÖ×−֍ú ‹¾ÖÓ ŸÖÖٍúú ³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß ¾Ö ÃÖÓÍéúŸÖ úÖ –ÖÖ−Ö Æî ü" ÃÖ×™üüú ¯ÖÏŸÖßŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ú´¯µÖæ™ü¸ü ŸÖú−Öߍúß êú ¯ÖÏ×ŸÖ ºþ×“Ö :- ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ÷Ö¾ÖÖÆü Æîü ׍ú ´Ö−Öã嵅 ÃÖ¤îü¾Ö Æüß †Ö¸ü´³Ö ´Öë −Ö‡Ô ŸÖú−Öߍúß úÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ ú¸ü−Öê ´Öë ח֗֍ú úÖ †−Öã³Ö¾Ö ú¸üŸÖÖ ¸üÆüÖ Æîü ׍ú−ŸÖã •Ö²Ö ˆÃÖê −Ö×¾Ö−Ö ŸÖú−Öߍúß êú ÃÖÆü•Ö ¯ÖϵÖÖê÷Ö ¾Ö †−µÖ »ÖÖ³ÖÖë úÖ †−Öã³Ö¾Ö Æãü†Ö ŸÖÖê ˆÃÖ−Öê −Ö êú¾Ö»Ö ˆÃÖêê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ ×úµÖÖ ²ÖÛ»ú ˆÃÖê †Öî¸ü ³Öß ×¾Öú×ÃÖŸÖ ú¸ü−Öê ÆêüŸÖã ¯ÖϵÖÖê÷Ö ³Öß ×ú‹… †ŸÖ: ×Æü−¤üß êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÆêüŸÖã −Ö êú¾Ö»Ö −Ö¾Öß−Ö ŸÖú−Öߍúß úÖê Æü´Öë ÃÖÆüÂÖÔ ºþ¯Ö ÃÖê þÖߍúÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›üêÍ÷ÖÖ ²ÖÛ»ú ˆÃ֍êú ÃÖÆü•Ö ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ÆêüŸÖã ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ úÖٴ֍úÖë úÖê ¯ÖÏ׿Ö×ÖŸÖ ú¸ü ˆ−Ö´Öë ºþ×“Ö ‹¾ÖÓ ×•Ö–ÖÖÃÖÖ úÖ ³ÖÖ¾Ö ˆŸ¯Ö®Ö ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸ü.Ö ³Öß ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ ÆüÖê÷ÖÖ… ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÏ׿ցÖÖ :- −Ö‡Ô ŸÖú−Öߍúß †£ÖÖÔŸÖ ú´¯µÖæ™ü¸ü úÖ ×«ü³ÖÖÂÖߍú¸ü.Ö ŸÖ²Ö ŸÖú ÃÖ±ú»Ö −ÖÆüà ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖ Ã֍êú÷ÖÖ •Ö²Ö ŸÖú ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü êú ¯ÖϵÖÖê÷Ö ´ÖÓê ÃÖÆü•Ö †−Öã³Ö¾Ö −Ö ú¸ ¯ÖÖ‹Ó… †ŸÖ: µÖÆü †ŸµÖ−ŸÖ †Ö¾Ö¿µÖú Æîü ׍ú ‹êÃÖê ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÏ׿ցÖ.Ö ¯ÖÖšü¶Îú´ÖÖë úÖê ŸÖîµÖÖ¸ü ׍úµÖÖ •ÖÖ‹ •ÖÖê ¯ÖÏ׿ցÖ.ÖÖÙ£ÖµÖÖë ´Öë ú´¯µÖæ™ü¸üߍú¸ü.Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ ºþ×“Ö ¾Ö ו֖ÖÖÃÖÖ úÖê ˆŸ¯Ö®Ö ú¸ Ã֍ú−Öê ´Öë ÃÖ±ú»Ö ÆüÖëü… ‡Ã֍êú ×»Ö‹ ×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú´¯µÖæ™ü¸ü †Öò¯Ö¸êüØ™ü÷Ö ¯Öãß֍úÖë úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ×úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü ׍ú−ŸÖã ‡Ã֍úß ³Öß ÃÖß´ÖÖ‹Ó Æïü… ‹êÃÖß †×¬ÖúÖÓ¿Ö ¯Öãß֍úÖë úß ³ÖÖÂÖÖ ¿Öî»Öß ¯ÖÖÓ×›üŸµÖ¯Öæ.ÖÔ ÆüÖêŸÖß Æîü ŸÖ£ÖÖ ×¾Ö¾Ö¸ü.Ö †ŸµÖ−ŸÖ ÃÖÓׁ֯ŸÖ •ÖÖê ׍ú †ÖîÃÖŸÖ ²Öãרüü ¾ÖÖ»Öê ¾µÖÛŒŸÖ µÖÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ²ÖÖ¸ü Æüß ú´¯µÖæ™ü¸ü úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¯ÖÏ׿ցÖÖ.ÖÖÙ£ÖµÖÖë úß ÃÖ´Ö—Ö ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü… ‹êÃÖß ÛãÖ×ŸÖ ´Öë µÖÆüß ˆ¯ÖµÖ㌟Öü ÆüÖê÷ÖÖ ×ú ¯ÖÖšü¶Îú´Ö ×−Ö¤êü¿Öú †£Ö¾ÖÖ †ÖµÖÖê•Öú þֵÖÓ Æüß ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ‹¾ÖÓ ÃÖÆü•Ö ³ÖÖÂÖÖ ¿Öî»Öß ´Öë ×“Ö¡Ö ÃÖ×ÆüŸÖ ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü †Öò¯Ö¸êüØ™ü÷Ö ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ×¾ÖßÖéŸÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ëü… ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸üߍú¸üÖ ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü, ÷ÖéÆü ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ, ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö ¾Ö ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÓãÖÖ†Öë úß ³Öæ״֍úÖ ´Öë −ÖßןÖ÷ÖŸÖ ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö :- ×Æü−¤üß úß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü, ÷ÖéÆü ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ, ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë úß †Æü´Ö ³Öæ״֍úÖ Æîü ŒµÖÖë׍ú ×−Ö•Öß ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë êú ×¾Ö¯Ö׸üŸÖ ¯ÖÏŸµÖêú ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö ´Öë ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ †−Öã³ÖÖ÷Ö Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ Æïü •ÖÖê ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü êú ¯ÖÏ×ŸÖ ˆ¢Ö¸ü¤üÖµÖß Æïü… ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü, ÷ÖéÆü ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ, ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö úÖê †²Ö †¯Ö−Öê ¯ÖÖšü¶Îú´ÖÖë ´Öë ÃÖ´ÖµÖ êú ÃÖÖ£Ö ²Ö¤ü»ÖÖ¾Ö »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… †Ö•Ö ´ÖÖ¡Ö "÷Ö" Öê¡Ö êú »ÖÖê÷ÖÖë úÖê Æüß ¯ÖÏÖ–Ö ¯ÖÏ׿ցÖ.Ö ÆêüŸÖã ¯ÖÖ¡Ö ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ ú¸ü ¾ÖêŸÖ−Ö¾Öéרüü פ‹ •ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖÏÖ¾Ö¬ÖÖ−Ö ¸üÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ “ÖæÑ׍ú ¤êü¿Ö êú †−µÖ ×ÆüÃÃÖÖë ´Öë ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß −Öê »ÖÖêúׯÖϵ֟ÖÖ †Ù•ÖŸÖ ú¸ü »Ößü Æîü ŸÖ£ÖÖ ‡−Ö Öê¡ÖÖë ´Öë ¸üÆü−Öê ¾ÖÖ»Öê »ÖÖê÷Ö ³Ö×»Ö-³ÖÖÑ×ŸÖ ×Æü−¤üß ²ÖÖê»Ö−Öê ,ÃÖ´Ö—Ö−Öê ¾Ö ×»ÖÖ−Öê ´Öë ÃÖÖ´Ö ÆüÖê ÷Ö‹ Æïü ‡ÃÖ×»Ö‹ ×Æü−¤üß ‹¾ÖÓ ÃÖÆü-×Æü−¤üß ³ÖÖÂÖß Öê¡ÖÖë ´Öë ¯ÖϲÖÖê¬Ö , ¯ÖϾÖß.Ö ŸÖ£ÖÖ ¯ÖÏÖ–Ö ¯ÖÖšü¶Îú´Ö “Ö»ÖÖ−ÖÖ −µÖÖµÖÃÖÓ÷ÖŸÖ ¯ÖÏŸÖßŸÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖ −Öß×ŸÖ êú úÖµÖÖÔ−¾ÖµÖ−Ö ÃÖê •ÖÖê ¬Ö−Ö¸üÖ×¿Ö ²Ö“Öê÷Öß ˆÃ֍úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÏ׿ցÖ.Ö ÆêüŸÖã ¯ÖÖšü¶Îú´Ö ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−Öê ŸÖ£ÖÖ ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÏ׿ցÖ.Ö ÃÖ¡Ö †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ×ú‹ •ÖÖ−Öê ÆêüŸÖã ׍úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… ŸÖ¤Ëü−ÖãÃÖÖ¸ü ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ †−Öã³ÖÖ÷Ö êú ׍ÎúµÖ֍ú»ÖÖ¯ÖÖë ´Öë ³Öß ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ú¸ü ˆ−Æëü ´Ö㏵֟Ö: ×Æü−¤üß ´Öë ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÖšü¶Îú´Ö ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−Öê ŸÖ£ÖÖ ×Æü−¤üß ú´¯µÖæ™ü¸ü ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÏ׿ցÖ.Ö ÃÖ¡Ö †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ×ú‹ •ÖÖ−Öê ÆêüŸÖã ¯ÖÏÖêŸÃÖÖ×ÆüŸÖ ׍úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ‡ÃÖ´Öë ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö ,−Ö÷Ö¸ü ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ úÖµÖÖÔ−¾ÖµÖ−Ö ÃÖ×´Ö×ŸÖ ŸÖ£ÖÖ êú−¦ü ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ÃÖÓãÖÖ−Ö, †¬ÖÔ ÃÖ¸üúÖ¸üß

1

úÖµÖÖÔ»ÖµÖ, ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ˆ¯ÖÎú´Ö, †ÖµÖã¬Ö ×−Ö´ÖÖÔ×.ÖµÖÖÑ, †ÖµÖã¬Ö ×−Ö´ÖÖÔ×.ÖµÖÖÑ ×¿ÖÖ.Ö ÃÖÓãÖÖ−Ö,ÃÖß.‹´Ö.ÃÖß. ×»Ö×´Ö™êü›ü ŸÖ£ÖÖ ×¾Ö×³Ö®Ö ¿ÖÖÃ֍úßµÖ ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë «üÖ¸üÖ ÃÖ´ÖÛ−¾ÖŸÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ ×úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹… ×Æü−¤üß ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß †¯Ö»ÖÖê›ü ú¸ü−Öê úß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ ¯ÖϤüÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ :- ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ´Öë ×Æü−¤üß ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡™ü ¸üÆü−Öê êú ²ÖÖ¾Ö•Öæ¤ü †²Ö ³Öß ×Æü−¤üß ´Öë úÖê‡Ô ²ÖÆãüŸÖ •µÖÖ¤üÖ •ÖÖ−֍úÖ¸üß ˆ¯Ö»Ö²¬Ö −ÖÆüà Æîü ŸÖ£ÖÖ×¯Ö ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öë ×¾Ö×³Ö®Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÖò±úË™ü¾ÖêµÖ¸ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖë, ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ÃÖ´Ö£Öԍú ¾ÖúÔ ÷ÖÏã¯Ö −Öê †¯Ö−Öê ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡™ü ¯Ö¸ü ×Æü−¤üß ´Öë ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß †¯Ö»ÖÖê›ü úß Æîü †Öî¸ü ‡Ã֍êú ÃÖŸÖŸÖ ×¾ÖúÖÃÖ ‹¾ÖÓ ¾Öéרü êú ×»Ö‹ †Ö´Ö »ÖÖê÷ÖÖë ÃÖê ³Öß ×¾Ö×¾Ö¬Ö ×¾ÖÂÖµÖ ¯Ö¸ü ×»Ö×ÖŸÖ /¸ü×“ÖŸÖ ´ÖÖî׻֍ú ßָüßµÖ »ÖêÖ / ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß ˆ−֍úß ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡™ü ¯Ö¸ü †¯Ö»ÖÖê›ü ú¸ü−Öê úß †¯Öᯙ úß Æîü … ˆ¤üÖÆü¸ü.Ö êú ×»Ö‹ http://www.mediawiki.org ¾Öê²Ö ÃÖÖ‡™ü ¯Ö¸ü ×Æü−¤üß ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ×¾ÖÂÖµÖÖë ¯Ö¸ü ×»Ö×ÖŸÖ ÃŸÖ¸üßµÖ »ÖêÖ †Öפü ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß †¯Ö»ÖÖê›ü ׍ú‹ •ÖÖ−Öê úß Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ¯ÖÏŸµÖêú ÃÖÓãÖÖ−Ö úÖê †¯Ö−Öß ¾Öê²ÖÃÖÖ‡™ü ¯Ö¸ü ÃÖÓãÖÖ−Ö êú úÖٴ֍úÖêÓ «üÖ¸üÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ßָüßµÖ ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß †¯Ö»ÖÖê›ü ú¸ü¾ÖÖ−Öê úß ¾µÖ¾ÖãÖÖ ÃÖã×−ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸ü−Öß “ÖÖ×Æü‹… ‡Ã֍êú †−ŸÖ÷ÖÔŸÖ ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö/´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ ´Öë ¯ÖϵÖãŒŸÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ŸÖú−Öߍúß ‹¾ÖÓ †×³ÖµÖÖÓס֍ú ¯Ö׸ü³ÖÖ×Â֍ú ¿Ö²¤üÖë êú †£ÖÔ, úÖµÖÖÔ»ÖµÖß−Ö ¿Ö²¤üÖ£ÖÖì ¾Ö ŸÖú−Öߍúß »ÖêÖ úÖê ÃÖ´ÖÖ×ÆüŸÖ ׍úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… ‹êÃÖÖ ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ¯Ö¸ü ×Æü−¤üß êú ³ÖÓ›üÖ¸ü ´Öë ¾Öéרü ÆüÖê÷Öß ŸÖ£ÖÖ ×•ÖÃÖÃÖê ÃÖ´ÖÃŸÖ ´ÖÖ−Ö¾Ö •ÖÖ×ŸÖ »ÖÖ³ÖÖÛ−¾ÖŸÖ ÆüÖê÷Öß… ÃÖ¾ÖÔ×¾ÖפüŸÖ Æîü ׍ú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö µÖã÷Ö ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−Ö úÖ µÖã÷Ö Æîü… וÖÃÖ ¯ÖύúÖ¸ü −Ö‹ ˆŸ¯ÖÖ¤üú úÖê »ÖÖêúׯÖ쵅 ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë ¯Ö¸ü ˆ−֍úÖ ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−Ö ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ˆÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ±ú´ÖÔ †¯Ö−Öê −Ö¾Öß−Ö ˆŸ¯ÖÖ¤üÖë úÖê »ÖÖêúׯÖ쵅 ²Ö−ÖÖ−Öê ÆêüŸÖã ˆ¯Ö³ÖÖꌟÖÖ†Öë úÖê ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ ÃÖ´ÖµÖÖ¾Ö×¬Ö ŸÖú †¯Ö−Öê ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ÖêÓü úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ú¸ü−Öê úß †−Öã´Ö×ŸÖ ¯ÖϤüÖ−Ö ú¸üŸÖß Æïü… ‹êÃÖê ÃÖÖò°™ü¾ÖµÖ¸üÖë úÖê "¿ÖêµÖ¸ü¾ÖêµÖ¸ü" ÁÖê.Öß ´Öë ¸üÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡ÃÖß ¯ÖύúÖ¸ü ÃÖÖ°™ü¾ÖêµÖ¸ü ±ú´ÖÔ ˆ¯Ö³ÖÖꌟÖÖ úÖê †¯Ö−Öê «üÖ¸üÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖêÓ úÖê ¯Öæ.ÖÔ ºþ¯Ö ÃÖê ×−Ö:¿Ö㻍ú ¯ÖϵÖÖê÷Ö ú¸ü−Öê úß ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ ³Öß ¯ÖϤüÖ−Ö ú¸üŸÖß ÆîÓ… "¿ÖêµÖ¸ü¾ÖêµÖ¸ü" ŸÖ£ÖÖ "±Ïúß¾ÖêµÖ¸ü" ÁÖê.Öß êú ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü †Öî¸ü ±úÖò−™ü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ÃÖê ›üÖˆ−Ö»ÖÖê›ü ú¸ü ˆ−֍úÖ ¯ÖϵÖÖê÷Ö ×úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… †Öê¯Ö−Ö †Öò×±úÃÖ, ºþ¯ÖÖ−ŸÖ¸ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ±Ïúß¾ÖêµÖ¸ü ŸÖ£ÖÖ †Ö‡Ô.‹ÃÖ.‹´Ö. ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ¿ÖêµÖ¸ü¾ÖêµÖ¸ü ÁÖê.Öß êú ÃÖÖò°™üü¾ÖêµÖ¸ü Æïü ,וÖ−Æëü Îú´Ö¿Ö: http://www.openoffice.org ¾Ö http://tdil.gov.in ÃÖê ›üÖˆ−Ö»ÖÖê›ü ú¸ü ¯ÖϵÖÖê÷Ö ´Öë »ÖÖµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü… ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ÁÖê.Öß êú ‹êÃÖê ú‡Ô †Öî¸ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü µÖÖ ¯Öæ¸üú ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü, ±úÖò−™ü ‡Ó™ü¸ü−Öê™ü ¯Ö¸ü ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Æïü… ‡−Ö ¯Ö¸ü ×Æü−¤üß ´Öë ¯ÖÖšü¶ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß ‹¾ÖÓ ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖãÛß֍úÖ ²Ö−Ö֍ú¸ü ¯ÖÏ׿ցÖÖ.Ö×£ÖÔµÖÖë úÖê ¯ÖÏ׿Ö×ÖŸÖ ú¸ü−Öê ÃÖê ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ´Öë †¯Öê×ÖŸÖ ÷Ö×ŸÖ ÃÖê ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖê Ã֍êú÷Öß … ³ÖÏ´ÖÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ׸üú ¯ÖÏ׿ցÖÖ :- ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü êú Öê¡Ö ´Öë úÖµÖÔ¸üŸÖ †×¬ÖúÖÓ¿Ö ÷Öî¸üÃÖ¸üúÖ¸üß ÃÖÓãÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ ¯Öãß֍ú êú ¯Öύúֿ֍úÖë «üÖ¸üÖ ÃÖ´ÖµÖ-ÃÖ´ÖµÖ ¯Ö¸ü ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ÃÖÓ÷ÖÖêÛšüµÖÖÑ ‹¾ÖÓ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ‹Ó †ÖµÖÖê×•ÖŸÖ úß •ÖÖŸÖß Æïü… וÖ−Ö´Öë ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ úÖٴ֍úÖë úÖê †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü… ‡−Ö úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ†Öë ‹¾ÖÓ ÃÖÓ÷ÖÖêÛšüµÖÖë úÖ ¯ÖÏßÖÖ×¾ÖŸÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö ŸÖÖê †ŸµÖÓŸÖ †ÖúÂÖԍú ¯ÖÏŸÖßŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ؍úŸÖã ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë ¿ÖîÖ×.֍ú ³ÖÏ´Ö.Ö úÖ úÖµÖÔ ×¿ÖÖ.Ö ×ÎúµÖÖ-ú»ÖÖ¯Ö ¯Ö¸ü ³ÖÖ¸üß ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü … ‹êÃÖÖ ¤êüÖ−Öê ´Öë †ÖŸÖÖ Æîü ׍ú ¯ÖÏßÖÖ×¾ÖŸÖ ¯ÖÖšü¶Îú´Ö êúú ¯Öšü−Ö-¯ÖÖšü−Ö êúü ¯ÖÏ×ŸÖ −Ö ŸÖÖê ¯ÖÏ׿ցÖ.ÖÖ×£ÖÔµÖÖë †Öî¸ü −Ö Æüß †ÖµÖÖê•ÖúÖë ´Öë úÖê‡Ô ºþ×“Ö ÆüÖêŸÖß Æîü… ¾ÖßÖãŸÖ: ³ÖÏ´Ö.Ö ¯Ö¸ü ¾µÖµÖ ¬Ö−Ö¸üÖ×¿Ö úÖ µÖפü †Ö¬ÖÖ ³ÖÖ÷Ö ³Öß ÃÖÓ÷ÖÏ×ÆüŸÖ ú¸ü ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ¯ÖÏןֳÖÖ×÷ÖµÖÖë úÖê ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß ÃÖê ÃÖÓ²Ö¨ü −Ö¾Öß−Ö ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖêÓ ŸÖ£ÖÖ ˆŒŸÖ êú ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ×¾Ö×¬Ö ÃÖê †¾Ö÷ÖŸÖ ú¸üÖµÖê •ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ ׍úµÖÖ •ÖÖ‹ ŸÖÖê ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ÃÖÓ÷ÖÖêšßü ŸÖ£ÖÖ úÖµÖÔ¿ÖÖ»ÖÖ êú †ÖµÖÖê•Ö−Ö úÖ ˆ§êü¿µÖ ²ÖÆãüŸÖ Æü¤ü ŸÖú ÃÖ±ú»Ö ÆüÖê ¯ÖÖµÖê÷ÖÖ… ‡Ã֍êú ×»Ö‹ ×¾Ö×³Ö®Ö ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ±ú´ÖÖìÓ êú ¯ÖÏןÖ×−Ö׬ֵÖÖë úÖê ˆ−֍êú «üÖ¸üÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ×Æü−¤üß ‹¾ÖÓ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü úÖ ›êü´ÖÖê ¤êü−Öê êú ×»Ö‹ †Ö´ÖÓ×¡ÖŸÖ ×úµÖÖ •ÖÖ Ã֍úŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ‡Ã֍êú ×»Ö‹ †×¬ÖúÖÓ¿Ö ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖÑ ÃÖÆüÂÖÔ Æüß ŸÖîµÖÖ¸ü ÆüÖê •ÖÖµÖê÷Öß ŒµÖÖë׍ú ‹ú Æüß ´ÖÓ“Ö ¯Ö¸ü ²Ö›üÍß ÃÖӏµÖÖ ´Öë ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ úÙ´ÖµÖÖë úß ˆ¯ÖÛãÖ×ŸÖ ÃÖê ˆ−֍êú ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ÖêÓ úÖ ×¾Ö–ÖÖ¯Ö−Ö ³Öß ÆüÖê •ÖÖµÖê÷ÖÖ… ÃÖß-›îüú úß ³Öæ״֍úÖ :- ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß úÖê »ÖÖêúׯÖ쵅 ú¸ü−Öê êú ˆ¤Ëˤüê¿µÖ ÃÖê ÃÖ¸üúÖ¸ü «üÖ¸üÖ ÃÖß-›îüú ¾ÖÔú ÷ÖÏã¯Ö úÖ ÷Öšü−Ö ÃÖ¸üÖÆü−ÖßµÖ ¯ÖϵÖÖÃÖ Æîü… ÃÖß-›îüú פü−ÖÖë-פü−Ö ×Æü−¤üß ‹¾ÖÓ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ×»Ö‹

2

−Ö¾Öß−Ö ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖêÓ úÖ ×−Ö´ÖÖÔ.Ö ú¸ü ¸üÆüß Æîü… •ÖÖê ÃÖÆ•Ö ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ‹¾ÖÓ ¯ÖÏ“ÖÖ»Ö−Ö ´Öë ÃÖã»Ö³Ö Æïü… ×»Ö¯Ö †Öò×±úÃÖ ŸÖ£ÖÖ †Ö‡Ô-×»Ö¯Ö ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ‡−֍êú ˆ¤üÖÆü¸ü.Ö Æïü… ×Æü−¤üß ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü êú Öê¡Ö ´Öë ÃÖß-›îüú −Öê »Ö´²Öß ¤æü¸üß ŸÖµÖ ú¸ü »Öß Æîü ׍ú−ŸÖã µÖÆü ³Öß ÃÖŸµÖ Æîü ׍ú †³Öß ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öë ŸÖß¾ÖÎ ÷Ö×ŸÖ ÃÖê †Öî¸ü ³Öß »Ö´²Öß ¤æü¸üß ŸÖµÖ úß •ÖÖ−Öß Æîü… †²Ö ³Öß ÃÖß-›îüú ×−ÖÙ´ÖŸÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖë úß úß´ÖŸÖêüÓ ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú ÆîüÓ… ˆ¤üÖÆü¸ü.Ö êú ŸÖÖî¸ü ¯Ö¸ü †Ö‡Ô.‹ÃÖ.‹´Ö.2005, †Ö‡Ô.‹ÃÖ.‹´Ö.¯ÖÛ²»Ö¿Ö¸ü ¾Ö †Ö‡Ô.‹ÃÖ.‹´Ö. ד֡ÖÖӍú−Ö úÖê Æüß »Ößו֋… ‡−Ö ²ÖÆãü³ÖÖÂÖß ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü úÖ ´Öæ»µÖ »Ö÷Ö³Ö÷Ö ºþ¯Ö‹ 8000/- Æîü … ¯ÖÏ¿−Ö µÖÆü ˆšüŸÖÖ Æîü ׍ú ŒµÖÖ †ÖîÃÖŸÖ †ÖµÖ ¾ÖÖ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ¾µÖÛŒŸÖ ºþ¯ÖµÖê 8000/- úÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü Ö¸üߤü Ã֍úŸÖÖ Æîü ? ×−Ö¿“ÖµÖ Æüß −ÖÆüà… †ŸÖ: †²Ö ÃÖ´ÖµÖ †Ö ÷ÖµÖÖ Æîü ׍ú ÃÖß- ›îüú ÃÖ×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÃŸÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖë úÖê †¯Ö−Öê ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖë úß úß´ÖŸÖë †Ö´Ö ¾µÖÛŒŸÖ úß ¯ÖÆãÑü“Ö êú ³Öߟָü ¸üÖ−Öß ÆüÖê÷Öß… ‡Ã֍êú ×»Ö‹ ÃÖ¸üúÖ¸ü úÖê “ÖÖ×Æü‹ ׍ú ¾ÖÆü ÃÖß-›îüú ŸÖ£ÖÖ †−µÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖë úÖê ÃÖÛ²ÃÖ›üß ¯ÖϤüÖ−Ö ú¸ëü †£Ö¾ÖÖ ˆªÖê÷ÖÖë êú ׾֍úÖÃÖ ÆêüŸÖ㠍ú¸ü ´ÖÖ±ú ׍ú‹ •ÖÖ−Öê êú ŸÖ•ÖÔ ¯Ö¸ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖë ¯Ö¸ü »ÖÖ÷Öæ ú¸ü úÖê ³Öß ´ÖÖ±ú ú¸ëü… ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ ÃÖæ“Ö−ÖÖ ¯ÖÏÖîªÖê×÷֍úß ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ,³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü úß ³Öæ״֍úÖ :- µÖÆü †ŸµÖÓŸÖ ÆüÂÖÔ úß ²ÖÖŸÖ Æîü ׍ú ³ÖÖ¸üŸÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü, ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö ×Æü−¤üß êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü-¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÆêüŸÖã ¥üœüÍŸÖÖ ÃÖêê úÖµÖÔ ú¸ü ¸üÆüß Æîü… ‡ÃÖ ×¤ü¿ÖÖ ´Öë ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ ÃÖæ“Ö−ÖÖ ¯ÖÏÖîªÖê×÷֍úß ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ −Öê ×Æü−¤üß ÃÖÖò±úË™ü¾ÖêµÖ¸ü ˆ¯Öú¸ü.Ö úß ×−Ö:¿Ö㻍ú ÃÖß.›üß. ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ•Ö−Ö úÖê ×¾ÖŸÖ׸üŸÖ ú¸ü−Öê úÖ ²Öß›ÍüÖ ˆšüÖµÖÖ Æîü… ‡ÃÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü ˆ¯Öú¸ü.Ö úÖê ¯Öæ¾ÖÖìŒŸÖ ´ÖÓ¡ÖÖ»ÖµÖ êú ÃÖÖ‡™üü ÃÖê ³Öß ›üÖˆ−Ö»ÖÖê›ü ׍ú‹ •ÖÖ−Öê úß ¾µÖ¾ÖãÖÖ ³Öß Æîü… ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü ÃÖß.›üß.‹.ÃÖß. êú ‹¯»ÖÖ‡›ü ‹.†Ö‡Ô.÷ÖÏã¯Ö «üÖ¸üÖ ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×¾Ö³ÖÖ÷Ö êú ÃÖÆüµÖÖê÷Ö ÃÖê ú´¯µÖæ™ü¸ü ÃÖÖ×¬ÖŸÖ †ÓÓ÷ÖÏê•Öß ÃÖê ×Æü−¤üß †−Öã¾ÖÖ¤ü ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸ü “´ÖÓ¡Ö-¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ” •ÖÖê ׍ú ×¾Ö¢ÖßµÖ ‹¾ÖÓ ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×−֍ú Öê¡ÖÖë ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ †×¬ÖÃÖæ“Ö−ÖÖ†Öë ŸÖ£ÖÖ †Ö¤êü¿ÖÖë úÖê †Ó÷ÖÏê•Öß ÃÖê ×Æü−¤üß ´Öë †−ÖæפüŸÖ ú¸ü−Öê ´Öë ÃÖÖ´Ö Æî, úß ÃÖß.›üß. úÖ ×−Ö:¿Ö㻍ú ×¾ÖŸÖ¸ü.Ö ×úµÖÖ •ÖÖ−ÖÖ †Ö¿ÖÖ¾ÖÖ¤üß ú¤ü´Ö Æîü… µÖª×¯Ö ‡−Ö ÃÖÖò°™üü¾ÖêµÖ¸ü ´ÖêÓú ãú”û ×¾ÖÃÖÓ÷ÖןֵÖÖÑ ³Öß ÆîüÓ ŸÖ£ÖÖ×¯Ö ¸üÖ•Ö³ÖÖÂÖÖ ×Æü−¤üß êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü - ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ´Öë ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ÃÖÖò°™ü¾ÖêµÖ¸üÖë úÖ ×¾ÖŸÖ¸ü.Ö ×Æü−¤üß úß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ ´Öë ×´Ö»Ö úÖ ¯ÖŸ£Ö¸ü ÃÖÖ×²ÖŸÖ ÆüÖê÷ÖÖ… ◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘◘

3